WZROST A ROZWÓJ GOSPODARCZY
Wzrost gospodarczy
Zwiększenie globalnej produkcji i usług w danym czasie (rok) w danym miejscu
zwiększenie się rocznej produkcji dóbr i usług w kraju. Miarą wielkości wykorzystaną do pomiaru wzrostu gospodarczego są: PNB, PKB, DN. Odnosi się tylko do zmian ilościowych, przy założeniu, że podstawowe wielkości makroekonomiczne charakteryzują się długofalowym trendem.
Korzyścią ze wzrostu gospodarczego i rozwoju gospodarczego jest podwyższenie standardu życia, zwiększenie produkcji, lepsza sytuacja socjalna, większe bezpieczeństwo publiczne.
Mierzenie wzrostu gospodarczego:
sumowanie produktów
sumowanie dochodów
sumowanie wydatków
Rozwój gospodarczy
Szersze znaczenie niż wzrost
Obejmuje nie tylko zmiany ilościowe (wzrost), ale też przekształcenia jakościowe gospodarki (np.: zmiana struktur wytwarzania, nowe sposoby organizacji produkcji)
Ważny jest też rozwój społeczny (ludzie też są kapitałem)
jest długofalowym procesem przemian dokonujących się gospodarce. Obejmuje zarówno zmiany ilościowe, dotyczące wzrostu produkcji, zatrudnienia, inwestycji, rozmiarów funkcjonującego kapitału, dochodów, spożycia i in. wielkości ekonomicznych charakteryzujących gospodarkę od strony ilościowej (wzrost gospodarczy), jak również towarzyszące im zmiany o charakterze jakościowym. Jest terminem szerszym, ponieważ oprócz zmian ilościowych obejmuje zmiany jakościowe (zmiany organizacji społeczeństw).
Korzyścią ze wzrostu gospodarczego i rozwoju gospodarczego jest podwyższenie standardu życia, zwiększenie produkcji, lepsza sytuacja socjalna, większe bezpieczeństwo publiczne.
Trudniej go mierzyć niż wzrost
Rozwój ekonomiczny - wzrost dochodu narodowego per capita
Rozwój społeczny: poprawa warunków życia i zaspokojenia potrzeb
Trwały rozwój zależy od:
czynników ekonomicznych: wzrost
efektywność
stabilność
czynników społecznych: równość
spójność
zmienność
partycypacja
tożsamość kulturowa
czynników środowiskowych: środowisko zdrowe dla ludzi
racjonalne wykorzystanie surowców mineralnych
Czynniki rozwoju gospodarczego:
kapitał ludzki
ziemia i surowce - odnawialne i nieodnawialne
postęp techniczny
inwestycje - powiększanie kapitału rzeczowego
wersja druga
2. Wzrost a rozwój gospodarczy
WZROST GOSPODARCZY, ekon. proces rozszerzania zdolności produkcyjnych gospodarki nar.; pot. — przyrost realnego Produktu Nar. Brutto (PNB). W teorii ekonomii pojęcie wzrostu gospodarczego służy do opisania zmian ilościowych, a nie jakościowych; zmiany jakościowe opisuje rozwój gospodarczy. Ze względu na to, że zdolności produkcyjne gospodarki są trudne do zmierzenia (i praktycznie nie są mierzone), miarą wzrostu gospodarczego jest przyrost realnego PNB. Nie jest to jednak miara precyzyjna, gdyż w cyklu koniunkturalnym PNB zmienia się nie tylko ze względu na zmiany rozmiarów zdolności produkcyjnych, ale również zmiany stopnia ich wykorzystania. Dlatego realny PNB jest lepszą miarą wzrostu gospodarczego w długim okresie, kiedy są eliminowane krótkookresowe wahania cykliczne. Tempo wzrostu gospodarczego zależy od zasobów czynników produkcji (ziemi, pracy, kapitału) oraz postępu technicznego. Rozróżnia się ekstensywny wzrost gospodarczy, osiągany przez zwiększanie zasobów, np. wzięcie pod uprawę nowych areałów ziemi oraz — intensywny wzrost gospodarczy, osiągany przez zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów, np. przez zwiększenie wydajności z hektara gruntów ornych.
Wysokie i stabilne tempo wzrostu gospodarczego jest nadrzędnym celem polityki gosp. wszystkich rządów; niekiedy bywa ono fetyszyzowane (C. Furtado Mit rozwoju gospodarczego 1976, wyd. pol. 1982). W okresie konfrontacji między systemem komunist. i kapitalist. (zimna wojna), wysokie tempo wzrostu gospodarczego krajów komunist. było wykorzystywane jako argument przemawiający za wyższością systemu komunistycznego. We współcz. świecie procesy wzrostu gospodarczego przebiegają w różnym tempie w różnych regionach świata; najszybciej rozwija się region Azji Pd.-Wsch. (tzw. azjatyckie tygrysy), najwolniej kraje wysoko rozwinięte (Europa i Ameryka Pn.). Istnieją rozległe regiony, w których nie występuje wzrost gospodarczy (przede wszystkim Afryka) oraz kraje, w których tempo wzrostu gospodarczego jest ujemne (przede wszystkim kraje powstałe po rozpadzie ZSRR).
ROZWÓJ GOSPODARCZY, ekon. jakościowe i strukturalne zmiany w gospodarkach nar., będące następstwem wzrostu gospodarczego. Rozwój gospodarczy może przejawiać się np. zmianą struktury ludności wg zatrudnienia. W krajach słabo rozwiniętych przeważająca część ludności jest zatrudniona w rolnictwie, w krajach średnio rozwiniętych — w przemyśle, w krajach wysoko rozwiniętych — w usługach. Jeszcze do niedawna rozwój gospodarczy wiazano z ideą postępu i przypisywano mu jednoznacznie pozytywną wartość. Od lat 70. coraz powszechniejszy staje się pogląd, iż nie należy przypisywać mu żadnych ocen wartościujących, bowiem rozwój gospodarczy może powodować zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki. Najszerzej znaną teorią rozwoju gospodarczego jest teoria startu W. Rostowa, wg której kraje (gospodarki nar.) przechodzą przez 5 stadiów rozwoju: 1) społeczeństwa tradycyjnego, w którym zasoby są skoncentrowane w rolnictwie i nie występuje zjawisko mobilności społ.; 2) przesłanek do startu, w którym część ludności społeczeństw tradycyjnych ponosi ryzyko działalności gosp. i inicjuje proces przemian; 3) startu, w którym przemiany społ. i ekon. ulegają gwałtownemu przyspieszeniu, a szybko postępujący proces uprzemysłowienia powoduje zmiany obyczajów i instytucji; 4) osiągania dojrzałości gospodarczej, w którym rośnie produkt nar. brutto na głowę mieszkańca, a wzrost gosp. jest stymulowany przez dodatnie sprzężenie zwrotne; 5) masowej konsumpcji, w którym większość społeczeństwa osiąga wysoki standard życia. Czynnikami decydującymi o rozwoju gospodarczym są: kapitał ludzki, rzeczowy i finansowy, zasoby naturalne, technologia, czynniki kulturowe; czynniki te mogą, gdy występują w obfitości, stymulować rozwoju gospodarczy lub, gdy wystąpi ich niedobór — być barierą rozwoju gospodarczego
Źródło: Encyklopedia PWN