1970.10.26 uchwała SN III PZP 22/70 OSNC 1971/7-8/120
7 sędziów - zasada prawna
przegląd orzeczn.: Szpunar A. Wanatowska W. NP 1972/7-8/1147
Roszczenie o odszkodowanie przewidziane w art. 446 § 3 k.c. przechodzi na spadkobierców uprawnionego.
2007.03.09 wyrok SN V CSK 459/06 LEX nr 277273
1. Z treści art. 446 § 1 k.c. nie wynika w sposób jednoznaczny ograniczenie zakresu zwrotu kosztów pogrzebu, w tym kosztów wystawienia nagrobka, jednak powszechnie przyjmuje się, że koszty te podlegają zwrotowi w ograniczonym zakresie. Granice obowiązku wyznaczają zwyczaje przyjęte w danym środowisku. Pojęcie "zwyczaje przyjęte w danym środowisku" należy rozumieć jako zwykle ponoszone wśród określonego kręgu podmiotów koszty związane z pochowaniem zmarłego (nabycie trumny, przewóz zwłok, koszty samej ceremonii pogrzebowej, kwiaty i wieńce, stypa, a później także wystawienie nagrobka). Ustalając zwyczaje panujące w danym środowisku należy kierować się kryteriami obiektywnymi, oczywiście odniesionymi do pewnego kręgu podmiotów. Nie można utożsamiać określenia "zwyczaje przyjęte w danym środowisku" z kosztami poniesionymi przez konkretną osobę w konkretnym przypadku.
2. Okoliczność, że zgodnie z ustawą obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej (art. 128 k.r.o.), nie oznacza, iż sam fakt należenia do ustawowego kręgu uprawnionych (i zobowiązanych) do alimentacji jest równoznaczny ze spełnieniem przesłanki wynikającej z art. 446 § 2 k.c.
3. Pod pojęciem znacznego pogorszenia sytuacji życiowej, o którym mowa w art. 446 § 3 k.c., należy rozumieć nie tylko pogorszenie się sytuacji materialnej osoby bliskiej zmarłego poszkodowanego, ale także pogorszenie się sytuacji takiej osoby w zakresie pozaekonomicznym.
1981.03.27 uchwała SN III CZP 6/81 OSNC 1981/10/183
Zasiłek pogrzebowy przewidziany w art. 36 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 1975 r. Nr 34, poz. 188), wypłacony osobom określonym w art. 33 ust. 1 wymienionej wyżej ustawy, w szczególności dzieciom, w związku ze śmiercią pracownika w wyniku wypadku komunikacyjnego, nie podlega zaliczeniu na poczet należnego od Państwowego Zakładu Ubezpieczeń odszkodowania z tytułu zwrotu poniesionych kosztów pogrzebu.
1975.08.25 wyrok SN II CR 419/75 OSNC 1976/7-8/169
Zasiłek pogrzebowy wypłacony rodzinie osoby zmarłej wskutek wypadku komunikacyjengo podlega zaliczeniu przez Państwowy Zakład Ubezpieczeń poniesionych kosztów pogrzebu.
1969.01.21 wyrok SN II PR 597/68 OSNC 1970/2/30
glosa: Rezler J. NP 1971/5/801
W sytuacji gdy pozostała po pracowniku wdowa prowadzi gospodarstwo i wychowuje większą liczbę dzieci, nie można od niej wymagać, by podejmowała pracę zawodową ze szkodą dla dzieci w okresie ich studiów, a w każdym razie do czasu ich usamodzielnienia się. Skoro ta ostatnia data z reguły nie jest możliwa do ścisłego określenia, zależy bowiem od szeregu czynników niezależnych od matki (zdrowie dzieci, ich uzdolnienia), to zasądzenie renty uzupełniającej dla wdowy nie powinno być ograniczone terminem końcowym.
1969.12.10 wyrok SN III PRN 77/69 OSNC 1970/9/160
przegląd orzeczn.: Szpunar A. Wanatowska W. NP 1971/6/894
glosa: Szpunar A. PiP 1970/12/1030
W świetle art. 446 § 3 k.c. - podobnie jak i w świetle art. 166 k.z. - konkretyzacja tego, kto jest w danym wypadku najbliższym członkiem rodziny, należy do sądu orzekającego. Stosownie do okoliczności danego wypadku za najbliższego członka rodziny można również uznać macochę, zwłaszcza wtedy, gdy uzasadniają to pozytywnie ocenianie w świetle zasad współżycia społecznego stosunki łączące macochę i pasierba. W tym zakresie należy brać pod uwagę również unormowanie zawarte w art. 144 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
1980.11.04 wyrok SN IV CR 412/80 LEX nr 8277
Przy ocenie wpływu wstrząsu psychicznego spowodowanego śmiercią osoby najbliższej na ogólną sytuację życiową pokrzywdzonego pod kątem widzenia przesłanki z art. 446 § 3 k.c. należy mieć na uwadze istotną okoliczność. Chodzi mianowicie o kwestię związku przyczynowego między śmiercią osoby najbliższej i spowodowanym tym wstrząsem a pogorszeniem się sytuacji życiowej. Pogorszenie się sytuacji życiowej musi być obiektywnym i przyczynowo uzasadnionym wynikiem śmierci osoby najbliższej, a nie wynikać tylko z subiektywnych reakcji i ich życiowych konsekwencji. Dlatego też wykracza poza ramy art. 446 § 3 k.c. zmiana pracy (np. za granicą) na mniej korzystną (w kraju) pod wpływem śmierci kilkuletniego dziecka.
2005.04.13 wyrok SN IV CK 648/04 OSNC 2006/3/54
Pokrewieństwo nie stanowi wyłącznego kryterium zaliczenia do najbliższych członków rodziny w rozumieniu art. 446 § 3 k.c.
2004.07.16 wyrok SN I CK 83/04 M.Prawn. 2004/16/726
Sąd określając wysokość odszkodowania przyznanego najbliższym członkom rodziny osoby zmarłej z powodu wypadku zawinionego przez inną osobę, jeżeli wskutek śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej, jest obowiązany wziąć pod uwagę różnicę między stanem, w jakim znaleźli się członkowie rodziny zmarłego po jego śmierci a ich przewidywanym stanem materialnym, gdyby zmarły żył. Sąd nie uwzględnia natomiast cierpień i krzywdy moralnej bliskich zmarłego. Ponadto Sąd Najwyższy podkreślił, że jeśli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony, odsetki za zwłokę należne od odszkodowania należy liczyć od dnia wezwania dłużnika do zapłaty.
2004.06.30 wyrok SN IV CK 445/03 LEX nr 173555
1. Znaczne pogorszenie sytuacji życiowej, o którym mowa w art. 446 § 3 k.c., obejmuje niekorzystne zmiany bezpośrednio w sytuacji materialnej najbliższych członków rodziny zmarłego (niewyczerpujące hipotezy art. 446 § 2 k.c.), jak też zmiany w sferze dóbr niematerialnych, które rzutują na ich sytuację materialną. Sam ból, poczucie osamotnienia, krzywdy i zawiedzionych nadziei po śmierci dziecka nie stanowią podstawy do żądania odszkodowania. Jeśli jednak te negatywne emocje wywołały chorobę, osłabienie aktywności życiowej i motywacji do przezwyciężania trudności dnia codziennego, to, bez szczegółowego dociekania konkretnych zdarzeń lub stopnia ich prawdopodobieństwa, można na zasadzie domniemania faktycznego (art. 231 k.p.c.) przyjąć, że pogorszyły one dotychczasową sytuację życiową osoby z najbliższego kręgu rodziny zmarłego.
2. Prawidłowa wykładnia określenia "stosowne odszkodowanie" w art. 446 § 3 k.c. powinno uwzględniać nie tylko okoliczności konkretnej sprawy, ale także wartość ekonomiczną odszkodowania. Musi ono wyrażać taką kwotę, która odczuwalna jest jako realne, adekwatne przysporzenie zarówno przez uprawnionego, jak i z obiektywnego punktu widzenia uwzględniającego ocenę większości rozsądnie myślących ludzi.
III CZP 140/08 - z dnia 15 maja 2009 r. w pełnym składzie Izby Cywilnej na pytanie prawne składu 7 sędziów Sądu Najwyższego
Zasiłek pogrzebowy przewidziany w art. 77 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) nie podlega uwzględnieniu przy ustalaniu odszkodowania dochodzonego na podstawie art. 446 § 1 k.c.
3
ART. 446 K.C.