Medycyna fizykalna i balneoklimatologia- wykład I.- 1.10.2014r.
Kopalnia Soli „Wieliczka”- wpisana 8 września w 1978 roku na I. listę UNESCO wśród pierwszych 12 obiektów z całego świata.
Duże wysycenie powietrza jodem i solą (NaCl- chlorek sodu- działanie bakteriobójcze). Przewlekłe schorzenia układu oddechowego (np. alergia, a także choroby skóry), ale p/wskazane są stany ostre, choroby nowotworowe, reumatyczne (duża wilgotność powietrza nasila dolegliwości).
Skierowanie od pulmonologa, alergologa lub przyjazd na koszt własny.
KS „Wieliczka” od 2012 roku posiada nadany przez Ministra Zdrowia oficjalny status podziemnego uzdrowiska.
Od 1964r. prowadzi się tutaj leczenie w warunkach subterraneoterapii (nowa forma leczenia pod ziemią).
Boczkowski, Skolimowski obserwowali górników pracujących w KS. Zauważyli oni, że nikt nie zgłaszał się do nich ze schorzeniem układu oddechowego.
Subterraneoterapia- leczenie pacjentów z wykorzystaniem intensywnych bodźców natury fizycznej, chemicznej i biologicznej występujących tylko w głębi ziemi.
Lecznicza komora solna „Jezioro Wessel” położona na III poziomie kopalni na głębokości 135m.
Lecznicza komora solna „Stajnia Gór Wschodnich” położona na głębokości 135m wyposażona w małą tężnię, bibliotekę oraz przyrządy do ćwiczeń fizycznych.
Właściwości lecznicze mikroklimatu wyrobisk solnych:
leczniczy aerozol mineralny:
*chlorek sodu
*chlorek wapnia i potasu (z procesu ługowania oraz wietrzenia skał solnych)
wysoki poziom jonizacji
stabilność warunków termiczno-wilgotnościowych
czystość mikrobiologiczna i palinologiczna, warunki bakteriostatyczne
cisza akustyczna
Postępowanie usprawniające:
kinezyterapia (grupowa gimnastyka zdrowotna prowadzona przez fizjoterapeutę dostosowana do potrzeb osób dorosłych oraz do możliwości dzieci)
ćwiczenia z wykorzystaniem przyborów (ćw elongacyjne, w podporze)
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Trening fizyczny stanowi najlepszy, dostępny sposób poprawy czynności mm w przewlekłych chorobach UO, dlatego jest powszechnie uznawany za podstawę tej formy usprawniania, prowadząc do wzrostu wydolności wysiłkowej, nawet pomimo braku zmian czynności płuc.
Zwiększenie wydolności oksydacyjnej i wydajności pracy mm szkieletowych zmniejsza wentylację pęcherzykową przy określonym obciążeniu, co może prowadzić do zmniejszenia dynamicznego rozdęcia płuc i tym samym duszności wysiłkowej.
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Ćwiczenia oddechowe:
*nauka oddychania torem przeponowym, zwiększenie elastyczności klp oraz wydolności oddechowej
*adaptowane dla potrzeb dzieci i dorosłych
*toaleta drzewa oskrzelowego
Gimnastyka indywidualna z przyrządami
Metody specjalne:
*fizjoterapia (PNF)
*muzykoterapia (uwzględnia techniki poprawy emisji głosu, reedukację oddechową, metody relaksacyjne).
Medycyna fizykalna i balneoklimatologia- wykład II.- 15.10.2014r.
Fala uderzeniowa- podstawy teoretyczne i zastosowanie kliniczne.
Fala uderzeniowa w życiu codziennym:
*podczas wyładowań atmosferycznych
*podczas huku pojawiającego się po eksplozji
*podczas strzału
*kiedy słyszymy, jak samolot odrzutowy przekracza barierę dźwięku
Faza uderzeniowa:
*fala mechaniczna (akustyczna) o małej częstotliwości
*chwilowe zakłócenie ciśnienia, które nagle rozchodzi się w przestrzeni
Falą mechaniczną są fale dźwiękowe.
Fala uderzeniowa może ulec:
*załamaniu
*odbiciu
*ugięciu
*pochłonięciu
*rozproszeniu
Energia może oddziaływać:
*bezpośrednio poprzez siłę mechaniczną
*pośrednio poprzez kawitację
Zjawisko kawitacji polega na:
*gwałtownej zmianie fazy ciekłej w fazę gazową
*w praktyce służy do poruszenia zwapnień
Fala skupiona:
*cała energia fali uderzeniowej zostaje zogniskowana w jednym małym punkcie o kształcie odwróconego cygara, na odpowiedniej głębokości w tkankach, w miejscu zmian chorobowych.
*głębokość na jakiej dochodzi do efektu uderzenia powinna zostać dokładnie określona przed zabiegiem i może wynosić nawet kilka centymetrów
Lata 80' XX wieku-pierwsze fale uderzeniowe- do rozbijania kamieni nerkowych.
Wiek XXI- zastosowanie w wielu dziedzinach medycyny (urologia, nefrologia, ortopedia, fizjoterapia, medycyna estetyczna).
Źródła wytwarzające falę uderzeniową:
*elektromagnetyczne (przepływ prądu elektrycz. przez uzwojenie w celu wytworzenia silnego pola magnetycznego)
*elektrohydrauliczne (świeca zapłonowa- impuls w środowisku wodnym)
*piezoelektryczne (kryształy, w których szybkie wyładowania elektryczne indukuje falę uderzeniową)
*pneumatyczne- przyspieszony do dużych prędkości pocisk poruszany przez skompresowane powietrzne uderza w końcówkę głowicy i ucisk przekazywany jest na tkankę
Parametry fali uderzeniowej:
*ciśnienie szczytowe (amplituda- nawet > 500 barów)
*czas narastania czoła fali (ok. kilku ns)
*czas trwania fali (ok. 10 mikro s)
*częstotliwość impulsów (od kilku Hz do kilkunastu Hz)
*częstotliwość (16Hz- 20kHz)
W czasie zabiegu:
*najważniejszy parametr to gęstość energii w miejscu ogniskowania (gęstość przepływu energii)
*EFD- Energy Flux Density wyrażona w mJ/ mm3
*……………
Podział fali ze względu na poziom energii fali uderzeniowej:
*niskoenergetyczna <0,2 mJ/ mm2 (w fizjoterapii)
*wysokoenergetyczna >0,2mJ/ mm2
Terapia falą uderzeniową- podział:
*zogniskowana fala uderzeniowa ESWT ???
*promienista fala uderzeniowa RSWT
*płaska fala uderzeniowa PSWT (leczenie trudno gojących się ran)
ESWT:
*skupia falę uderzeniową wewnątrz ciała w miejscu terapii, precyzyjna aplikacja w miejscu zmienionym chorobowo
*energia od 0,28 do 0,6 mJ/ mm2
*ciśnienie od 10MPa (1MPa=10 bar) do 100MPa
*średni zasięg działania 12,5 cm, a max na głębokości 6 cm
*częstotliwość impulsów: 1- 8 Hz
*techniki: elektrohydrauliczna, elektromagnetyczna i piezoelektryczna
RSWT:
*skupienie fali znajduje się na wierzchołku aplikatora (głowicy) metoda peumatyczna, elektromagnetyczna
*aplikator przykłada się do powierzchni skóry, a fala uderzeniowa rozchodzi się promieniście w tkankach
*głębokość penetracji ok. 3,5 cm
*wytwarzanie ciśnienia ok 12,3 MPa (w barach 1- 5)
*częstotliwość generowania impulsów 1- 20/ 21 Hz
Diagnostyka zmian chorobowych:
*metody obrazowania: USG, TK, MRI, RTG
*podanie fali uderzeniowej w miejsce charakteryzujące się największą bolesnością i/ lub napięciem mięśnia/ powięzi
Działanie destrukcyjne polega na:
*mikrofragmentacji złamanych części kostnych
*uszkodzenie naczyń krwionośnych
*dezintegracji złogu wapniowego w wyniku kawitacji
Efekty biologiczne:
zmniejszenie bólu (bramka kontrolna- boli Cię ząb, uderz się w kolano)
-duża ilość silnych impulsów
-aktywacja nocyceptorową włókien A-B
-hamujący wpływ na neurony przekazujące sygnały bólowe
wpływ na środowisko otaczające nerw:
-obrzęk
-proces zapalny
metabolizm tkankowy i komórkowy:
-erozja kawitacyjna
-zwiększenie przepuszczalności błon komórkowych
-zmiana środowiska chemicznego komórek, działanie wolnych rodników , NO, CO, O-, łagodzenie bólu i stanu zapalnego
-regulacja procesu zapalnego
wpływ na układ obronny:
-produkcja cytokin i wolnych rodników
stymulacja procesów regeneracyjnych:
-zwiększenie liczby fibroblastów
-organizacja kolagenu
-przyrost naczyń włosowatych
-zwiększenie ukrwienia tkanek (podniesienie poziomu tlenu i obniżenie koncentracji dwutlenku węgla)
zmniejszenie napięcia mm:
-przerwanie tzw. błędnego koła (ból/ napięcie/ ucisk) i normalizacja napięcia mm
-łagodzenie podrażnień i bólu (wpływ na interneurony GABA- ergiczne w rogu tylnym)
-działanie drenujące (limfa, krew)
-zmniejszenie przykurczów
-zwiększenie elastyczności blizn
Zastosowanie w różnych obszarach medycyny:
urologia/ nefrologia
ortopedia
medycyna sportowa
fizjoterapia
medycyna estetyczna (cellulit)
Prawie zawsze zabieg jest intensywnie odczuwany przez pacjenta (ból) !!!
Wskazania:
*ostroga piętowa/ zapalenie powięzi podeszwowej
*bóle stawów barkowych ze zwapnieniami lub bez/ wapniejące zapalenie ścięgna
*ból ścięgna Achillesa
*łokieć tenisisty/ golfisty
*ból więzadła rzepki/ zmiany przeciążeniowo- zwyrodnieniowe więzadła rzepki (tzw. kolano skoczka)
*zespół pasma biodrowo- piszczelowego
*wzmożone napięcie mm
*punkty spustowe
*utrudniony zrost kostny, osteoporoza??, obluzowane implanty??
Falę uderzeniową stosuje się jako metodę I. kontaktu, a nie gdy inne metody nie przynoszą efektów.
Przeciwwskazania:
*nowotwór w okolicy terapii
*ciąża
*rozrusznik serca
*wiek <18 lat
*zaburzenia krzepliwości krwi
*stosowanie leków p/ zakrzepowych
*zakrzepica
*polineuropatie w przypadku cukrzycy
*ostre stany zapalne
*terapia kortyzonowa (do 6 tygodni przed ESWT)
*nie w obszarze, pod którym znajduje się powietrze (płuca)
*rejony: silnie unerwione, kręgosłupa, głowy, okolice węzłów chłonnych
Efekty uboczne:
*krótkotrwałe zaczerwienie skóry
*podskórne wynaczynienia krwi (skutek uszkodzenia drobnych naczyń)
*krwiak
*miejscowy obrzęk
*bolesność w miejscu aplikacji
*zaburzenia czucia
Korzyści:
*krótki czas terapii (3- 5 zabiegów)
*terapia nieinwazyjna- alternatywna do zabiegów chirurgicznych
*niemal całkowity brak efektów ubocznych
*zabiegi bez potrzeby znieczulenia (?) (oziębienie lodem, ciekłym azotem, sprayem)
*opublikowane wyniki stosowania tej terapii wykazały 70- 80%-ową skuteczność u pacjentów, którzy wcześniej leczeni byli bezskutecznie metodami zachowawczymi
Radialna fala uderzeniowa- wskazania:
*tj. w zogniskowanej fali uderzeniowej
*oprócz stawów rzekomych!!!
Parametry:
*ciśnienie 1- 5 barów = 0,07 do 0,4 mJ/ mm2
*3- 5 zabiegów z około tygodniową przerwą
*częstotliwość (1- 20Hz)- im większa częstotliwość tym uczucie łagodniejsze
*ilość uderzeń 100- 4000/ ???)
Korzyści ze stosowania fali radialnej:
*mniejsza siła uderzenia- mniejsza bolesność, bez środków p/ ból
*nie ma konieczności ciągłej kontroli np. złogu wapniowego przez USG podczas terapii
Przykłady zastosowania:
Ostroga piętowa:
*fala niskoenergetyczna (LESWT) x 3, z tygodniowa przerwą między nimi
*ilość impulsów od 500- 4000 ,najczęściej: 1500- 2500
*gęstość energii 0,02 do 0,33 mJ/ mm2 (1- 4 bar)
*zwykle bez znieczulenia
*przy dużej energii tj. 0,22- 0,56mJ/ mm2 (znieczulenie)
*odciążenie kończyny nie jest konieczne
*metoda nieinwazyjna, dobrze tolerowana i niedroga
*poprawa o 60% pacjentów po okresie 12 tygodniach od zabiegu (po I. zabiegu powinny być efekty)
Łokieć tenisisty:
*opracowanie mm związanych z danym schorzeniem
*trzy zabiegi powtarzane co tydzień
Zwapnienie około barkowe
Kolano skoczka
Kości i złamania
Medycyna fizykalna i balneoklimatologia- wykład III.- 29.10.2014r.
Terapia energotonowa- HiToP- High Tone Power Therapy
Prądy dwukierunkowe średniej częstotliwości (zmienne pole elektryczne średniej częstotliwości). Zakres: 4- 32kHz.
Twórca: dr Hans Ulrich May (specjalista neurologii i psychiatrii, doktorat w dziedzinie farmakologii).
Terapia energotonowa jest nowoczesną metodą, która opiera się na podstawach naukowych i efektach tradycyjnych form terapii prądami niskiej i średniej częstotliwości, lecz przy większej efektywności.
Znaczenie prądu w ciele ludzkim:
*potencjał spoczynkowy komórek i mitochondriów
*transport energii poprzez protony i elektrony
*połączenia jonowe komórek
*prąd w podziale komórkowym
TE a elektroterapia klasyczna- różnice:
*zakres częstotliwości
*równoczesna zmiana częstotliwości i amplitudy- Simul FAM
*terapia lokalna i całego ciała (witalizacja)
*możliwość zastosowania 4 kanałów jednocześnie (możemy leczyć 4 rzeczy w jednym czasie)
*brak ryzyka podrażnień
*brak ryzyka uszkodzeń termicznych
*szerokie spektrum terapeutyczne przy minimalnych odczuciach
*duża dawka energii (do 5000mW na jeden obwód)
Odczuwanie prądu zależy od:
*natężenia (wprost proporcjonalnie)
*częstotliwości (odwrotnie proporcjonalnie)
Próg czucia jako funkcja natężenia i częstotliwości.
Przebieg krzywej progowej:
-zależy od indywidualnych cech osobniczych (otłuszczenie, pogoda, menstruacja itp.)
-zależy od części ciała
Równoczesna zmiana amplitudy i częstotliwości oznacza, że wraz ze wzrostem częstotliwości zmienia się także natężenie.
Ćwierć ton to 1 sekunda.
Pobudzane progi:
> czuciowy (100Hz) > ruchowy > bólowy (0,1-30 Hz)
Fizyczny mechanizm działania:
*efekt „potrząsania”- działanie na swobodne cząsteczki naładowane
*wibracja- rotacja- działanie na dipole (przede wszystkim cząsteczki wody); poprawa własności rozpuszczających wody
*efekt wibracji- „washing machine effect”- w otoczeniu naładowanych cząsteczek
*zmiana struktury- w przypadku neuroprzekaźników- wytwarzanie cAMP; działanie podobne do hormonów i katalizatorów
Zjawisko rezonansu- różne cząsteczki wpadają w rezonans przy różnych częstotliwościach
Działanie biologiczne:
*niestymulacyjne:
-przyspieszenie reakcji enzym- substrat
-przyspieszenie formowania cAMP („ładuje akumulatory”), jego funkcje:
>stymulacja enzymów i białek
>zwiększenie przepuszczalności błon komórkowych
>pośredniczy w działaniu m.in. noradrenaliny i glukagonu
>zwiększa syntezę ATP
>zwiększa przemiany lipidowe
Co może tłumaczyć działanie:
-antyastmatyczne
-antydepresyjne
-pobudzające
-zwiększenie liczby i rozmiaru mitochondriów
-przyspieszenie podziału komórkowego
-zwiększenie dyfuzji
Wszystko to daje zwiększenie metabolizmu komórkowego!!!
*niestymulacyjne:
-dystrybucja mediatorów bólowych
-polepszenie trofiki tkanek
-przyspieszenie procesu zapalnego/ regeneracji
-efekt przeciwobrzękowy
*stymulacyjne (nerwów)- pobudzenie lub hamowanie tkanek pobudliwych:
- 0,3 Hz- aktywacja pompy mm
- 3Hz- aktywacja lipolizy
- 10 Hz- skurcz naczyń wywołany stymulacją układu sympatycznego; zapobieganie obrzękowi
- 20Hz- silna stymulacja mm poprzez skurcz tężcowy
- 100Hz- efekt p/bólowy, rozszerzenie naczyń, rozluźnienie mm
Przemiatanie częstotliwości:
…………………..
Potrzebne do regeneracji:
-stymulacja mm
-stymulacja czucia p/ bólowa
-zwiększenie ukrwienia
Dwa tryby stymulacji:
………………………..
Zastosowanie praktyczne:
*zabieg ogólny (witalizacja):
-elektrody na stopach, przedramionach i jedna ewentualnie na karku
-prąd przepływa wzdłuż całego ciała
-SimulFAM i
- +/ - 60 minut
*terapia lokalna
*masaż energotonowy
Wskazania- związane z efektami
Medycyna fizykalna i balneoklimatologia- wykład IV.- 12.11.2014r.
Magazyn medyczny- zagrożenie nowotworami (filmik oglądnąć)
WBV- Whole Body Vibration
Częstotliwość: 20- 60 Hz
Amplituda: 2-4 mm
Kierunek drgania: pionowy
Medycyna fizykalna i balneoklimatologia- wykład V.- 26.11.2014r.
Lecznictwo uzdrowiskowe- celem jest oddziaływanie zdrowotne na cały organizm oraz na poszczególne objawy chorobowe
Podstawowe zadania LU:
*leczenie chorób przewlekłych
*prowadzenie rehabilitacji uzdrowiskowej i profilaktyki
*prowadzenie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia
*leczenie *profilaktyka *rehabilitacja *promocja zdrowia *turystyka zdrowotna
*SPA, Welles *rekreacja, rozrywka *wypoczynek *poprawa urody |
!!! Uzdrowisko- wg ustawy o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym- miejscowość, która posiada warunki naturalne niezbędne do prowadzenia lecznictwa
Należą do nich:
1) właściwości lecznicze klimatu
2) walory przyrodnicze i estetyczne krajobrazu
3) naturalne zasoby wód mineralnych, gazów i peloidów (borowina)
4) leczniczy wpływ morza oraz inne czynniki biofizyczne środowiska wywierające korzystny wpływ na organizm człowieka
Najstarszym uzdrowiskiem w Polsce są Cieplice Śląskie- 12 wiek !!!
Uznanie miejscowości za uzdrowisko dokonuje się po wystąpieniu i opracowaniu !!! operatu (czyli dokumentu) uzdrowiskowego przez Gminę, pozwalającego stwierdzić posiadanie wymagań zawartych w ustawie uzdrowiskowej. Ustawa z dnia 28 lipca 2005roku o lecznictwie uzdrowiskowym.
Obszary uznane na uzdrowiska:
W Polsce istnieje !!! 45 uzdrowisk statutowych. Generalnie możemy podzielić polskie uzdrowiska biorąc pod uwagę:
*położenie geograficzne
*występujące naturalne surowce lecznicze
Strefy ochrony uzdrowiskowej:
*A: procentowy udział zieleni minimum 65% powierzchni całego terenu, zakłady przyrodo-lecznicze, pensjonaty (tutaj odbywa się leczenie właściwe- lecznictwo uzdrowiskowe!!!)
*B: procentowy udział zieleni minimum 50%, obiekty sportowe
*C: procentowy udział zieleni minimum 45%
|
Leczenie uzdrowiskowe:
*w szpitalu uzdrowiskowym (niezdolność do pracy)
*w sanatorium
*ambulatoryjne
Okresy kuracji uzdrowiskowej:
*wstępna (w miejscu zamieszkania- psychofizyczne przygotowanie)
*przestawienie na uzdrowiskowy tryb życia (3-4 dzień)
*aklimatyzacja (dostosowanie się organizmu do bodźców uzdrowiskowych 8-12 dzień)
*odczyn uzdrowiskowy (między 18-22 dniem, negatywne zjawisko!!!)
*końcowa (właściwy wynik kuracji)
*ostatnia (po powrocie do domu)
Urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego- pijalnie, tężnie, parki, ścieżki ruchowe, urządzone odcinki wybrzeża morskiego, lecznicze i rehabilitacyjne baseny uzdrowiskowe, urządzone podziemne wyrobiska górnicze.
Lekarz POZ/ ubezpieczenia zdrowotnego/ pierwszego kontaktu/ ze specjalizacją ogólną- internista mający podpisaną umowę z NFZ może wystawić nam skierowanie na leczenie uzdrowiskowe. Korzystamy 1x na 18 miesięcy.
Metody lecznicze:
*balneoterapia
*klimatoterapia
*hydro
*kinezy
*fizyko
*masaż….
Okres pobytu na leczeniu uzdrowiskowym dla dorosłych wynosi:
*21 dni (szpital, sanatorium dorośli)
*leczenie ambulatoryjne 6-18 dni zabiegowych
*27 dni dla dzieci w szpitalu uzdrowiskowym
Kierunki lecznicze uzdrowiska:
*choroby ortopedyczno- urazowe
*choroby UN
*choroby reumatologiczne
*choroby kardiologiczne i nadciśnienie
*choroby naczyń obwodowych….
Zalety:
*tanie leczenie (ze skierowaniem)
*łatwo dostępne
*nie wywołuje skutków ubocznych
*ma charakter fizjologiczny
*powoduje długie utrzymywanie się pozytywnych efektów
*leczenie dobrze tolerowane przez chorych
*korzystny wpływ na zdrowie psychiczne
Przeciwwskazania:
*ciężki stan ogólny
*znaczny stopień upośledzenia ruchowego uniemożliwiający samoobsługę
*choroba nowotworowa (do 5 lat)
*sztuczny odbyt
*nie gojące się rany
*choroby o ostrym przebiegu
*WZW (żółtaczka) i inne choroby zakaźne
*niewydolność krążenia, oddychania, wątroby, nerek
*tętniaki
*skazy krwotoczne ciężkiego stopnia
*epilepsja z napadami
*ciąża i okres karmienia
….
Przeciwwskazania względne:
*nieodpowiedni profil leczniczy uzdrowiska
*niewłaściwy okres choroby
*niewłaściwa pora roku
Profilaktyka uzdrowiskowa- wskazania:
*dla osób obciążonych czynnikami ryzyka
….
Prof. Irena Ponikowska- Adamczyk:
*krajowa konsultantka w dziedzinie balneologii i medycyny fizykalnej
*prezes polskiego towarzystwa balneologii i medycyny fizykalnej
Strona ministerstwa zdrowia- więcej informacji.
Medycyna fizykalna i balneoklimatologia-wykład VI.-10.12.2014r.
Balneologia- nauka zajmująca się leczniczym zastosowaniem naturalnych tworzyw uzdrowiskowych
Balneoterapia- polega na zastosowaniu naturalnych tworzyw leczniczych do leczenia, rehabilitacji i profilaktyki
Naturalne tworzywa lecznicze zwane również uzdrowiskowymi to:
*wody lecznicze
*gazy lecznicze
*peloidy
Woda lecznicza- jest to woda podziemna, bakteriologicznie i chemicznie bez zarzutu. O niewielkich wahaniach składu chemicznego i właściwości fizycznych, uznana za leczniczą na podstawie udowodnionego badaniami naukowymi lub długotrwałą obserwacją lekarską działania leczniczego (zawiera powyżej 1000 mg składników mineralnych w 1 litrze)
Stosuje się je w formie:
-kąpieli
-kuracji pitnych
-inhalacji
-irygacji (płukań)
Najczęściej spotykane typy wód mineralnych:
*chlorkowo- sodowe (solanki)
*wodorowęglanowe (szczawy)
*siarczkowo- siarkowodorowe
*radoczynne
*termalne
Wody chlorkowo-sodowe:
*wody o stężeniu większym niż 1,5% (powyżej 15g NaCl/ litr) są nazywane solankami i służą do kąpieli leczniczych
*wody o stężeniu mniejszym niż 1,5% nazywa się wodami słonymi i służą do kuracji pitnych i inhalacji
Kąpiele solankowe:
*stężenie solanki 2-5%
*temp 35-36 stopni C
*czas zabiegu na początku 10 min, stopniowo do 20 min max
*po zabiegu nie spłukuje się skóry ze względu na płaszcz solny
Działanie kąpieli solankowych:
-zmniejszenie pobudzenia nerwów czuciowych i ruchowych
-zwiększenie ukrwienia skóry
-normalizacja ciśnienia
-zwiększenie odporności
-zwiększenie wrażliwości na promienie UV
-pobudzenie przemiany materii
Wskazania:
-przewlekłe choroby dróg oddechowych i zatok
-przewlekłe choroby reumatyczne i zwyrodnieniowe
-rekonwalescencja po ciężkich chorobach
-otyłość
-łuszczyca
Przeciwwskazania:
-niewydolność krążenia
-choroby naczyń wieńcowych
-świeży stan pozawałowy
-ostre stany zapalne
-ciąża
-nowotwory
-nadczynność tarczycy
Do gazów leczniczych które w Polsce towarzyszą wodom leczniczym należą:
-dwutlenek węgla
-siarkowodór
-……….
Wody wodorowęglanowe (Szczawy)- wody zawierające w 1dm3 co najmniej 1g rozpuszczonego dwutlenku węgla
Wody kwasowęglowe- wody zawierające dwutlenek węgla w ilości większej niż 250mg i mniejszej niż 0.99 g w 1 dm3 wody
Kąpiele kwasowęglowe:
1) naturalne- wykonane przy użyciu naturalnej wody leczniczej zawierającej dwutlenek węgla
2) sztuczne- przy zastosowaniu wody gospodarczej sztucznie wysyconej Co2
Działanie:
-podwyższenie progu pobudzenia receptorów zimna i obniżenie progu receptorów ciepła
-uwalnianie hormonów tkankowych (np. histamina)
-rozszerzenie naczyń włosowatych, zwiększenie ilości naczyń czynnych
-przyspieszenie przepływu krwi przez skórę
-obniżenie ciśnienia
-rumień skóry
Wskazania:
-łagodna postać nadciśnienia
-czynnościowe zaburzenia krążenia tętniczego, choroba Raynauda
-zaburzenia krążenia włośniczkowego w skórze
-choroby reumatyczne przy jednoczesnym występowaniu chorób serca
Przeciwwskazania:
-niewydolność oddechowa
-ostre stany chorobowe
-ciąża
-nowotwory
-świeże rany pourazowe i pooperacyjne
Wody siarczkowo- siarkowodorowe:
- do naturalnych wód leczniczych zawierających siarkę zalicza się wody zawierające rozpuszczony gazowy siarkowodór i jony siarczkowe
- wykorzystywane są do kąpieli i płukań przyzębia
- działanie keratolityczne- rozmiękczanie zrogowaciałego naskórka
- działanie keratoplastyczne
- odbudowa chrząstki stawowej
- rozszerzenie naczyń włosowatych
- pobudzanie osi przysadka- nadnercza
Wskazania:
-choroby reumatyczne i zwyrodnienia
-choroby chrząstki stawowej
-stany pourazowe
-łuszczyca
-dermatozy
-zespoły bólowe
Wody radonowe:
- zawierające radon i produkty jego rozpadu promieniotwórczego
- istnieją przeciwstawne poglądy odnośnie do biologicznego działania radonu- korzystnego czy szkodliwego
- brak jest przekonujących dowodów większej skuteczności radonobalneoterapii niż zastosowania innych naturalnych tworzyw uzdrowiskowych
Ogólnoustrojowe działanie leczniczych zabiegów balneologicznych:
-usprawnianie funkcji mechanizmów regulacyjnych narządów i układów fizjologicznych
-zwiększenie wydolności fizycznej
-zrównoważenie sprawności działania autonomicznego układu nerwowego
-zwiększenie odporności nieswoistej
-zrównoważenie i usprawnienie procesów psychosomatycznych
Miejscowe działanie lecznicze zabiegów balneologicznych:
-działanie p/bólowe
-działanie p/zapalne
-działanie p/ obrzękowe
-działanie na napięcie mm
-troficzne (odżywcze)
Peloidoterapia:
*peloid (z gr. pelos- błoto) to naturalne tworzywo przyrodnicze składające się z subst. mineralnych, organicznych lub mieszanych
*peloid- powstaje wskutek naturalnych procesów geologicznych lub biologicznych
Podział peloidów:
1.Osady podwodne:
*abiolity (szlamy mineralne: glinkowe i krzemionkowe)
*biolity (borowina, szlamy mineralne)
2.Ziemie lecznicze:
-glinka biała
-wulkaniczne tufy
Borowina- to torf leczniczy o dużym stopniu humifikacji (rozkładu) roślin przy udziale bakterii w środowisku, z dużą zawartością wody, przy małym dostępie tlenu.
Skład chemiczny:
1) składniki organiczne:
-bituminy
-pektyny
-celuloza
-kwasy huminowe
-ligniny
-związki biologicznie czynne- podobne do hormonów, enzymów
2) składniki nieorganiczne
-sole mineralne
3) składniki mikrobiologiczne:
-bakterie tlenowe i beztlenowe
-grzyby
Właściwości fizyczne borowiny:
-duża pojemność cieplna
-małe przewodnictwo cieplne
-duża pojemność wodna
Działanie:
-zwiększenie metabolizmu
-poprawa ukrwienia
-zmniejszenie napięcia mm
-działanie p/bólowe
-zwiększenie rozciągliwości kolagenu
-zwiększenie wydalania odpadowych produktów przemiany materii
Rodzaje zabiegów borowinowych:
-okłady, zawijania- całkowite i częściowe
-kąpiele całkowite i częściowe, nasiadowe
-tampony ginekologiczne i rektalne
-rzadziej stosowane zabiegi to jonoforeza i jonoforeza borowinowa
W sprzedaży są liczne produkty borowinowe jak: (wykorzystuje się je przeważnie do zabiegów domowych)
-kostka borowinowa
-plastry borowinowe
-maści, żele, zawiesiny
Wskazania:
-stany zwyrodnieniowe stawów, chrząstek
-zespoły bólowe stawów kręgosłupa
-artrozy
-przykurcze
-stany pourazowe st, kk, mm
-przewlekłe stany zapalne
-choroby ginekologiczne np. przewlekłe zapalenie narządów rodnych, bezpłodność???, zespół klimakteryczny
Przeciwwskazania:
-ostre i podostre stany zapalne
-ciąża
-nowotwory
-skłonność do krwawień
-niewydolność krążenia
-świeże rany i stany pourazowe
-zaburzenia rytmu serca
-stany osłabienia, wycieńczenia
Fango:
-określenie to pochodzi z języka włoskiego i oznacza szlam leczniczy, najczęściej jest to szlam mineralny pochodzenia wulkanicznego
-preparat przygotowuje się poprzez zmielenie skały wulkanicznej na proszek i w tej formie jest rozprowadzany do zakładów leczniczych i gabinetów kosmetycznych
-stosowanych do okładów, może być łącz z parafiną (parafango)
Krenoterapia: kuracja pitna wodami mineralnymi, polega na zleceniu chorym picia prze odpowiednio długi czas określonych objętości i rodzaju wód mineralnych.
Woda lecznicza wpływa w przewodzie pokarmowym na:
-ukrwienie
-czynności ruchowe (ściany przewodu pokarmowego, dróg żółciowych)
-czynności wydzielnicze (gruczołów błony śluzowej)
-zawartość jelit
-resorpcję
-wydalanie
Kuracja pitna mineralnymi wodami leczniczymi:
-oczekuje się, że systematyczne picie wody mineralnej usprawnia wszystkie mechanizmy regulacyjne układów czynnościowych związanych z jej właściwościami fizykochemicznymi, w tym układu autonomicznego i hormonalnego
-kuracja pitna powinna trwać 4-6 tygodni (długofalowe działanie adaptacyjne)
Niemiecka klasyfikacja wód leczniczych:
*wody zawierające wapń: osteoporoza, choroby alergiczne
*wody wapniowo- magnezowo- wodorowęglanowe: infekcje dróg moczowych, zaburz. żołądkowo- jelitowe, nadpobudliwość nerwowa
*wody zawierające siarczany: zaparcia, zespół jelita drażliwego, otyłość, infekcje dróg moczowych
*wody zawierające żelazo: niedokrwistość, po infekcji, w celu ogólnego wzmocnienia
*wody kwasowęglowe: zaburzenia łaknienia, wspomaganie diurezy
*wody sodowo- wodorowęglanowe: infekcje dróg moczowych, choroby żołądka, jelit
Przeciwwskazania ogólne do kuracji pitnej:
-niewydolność krążenia
-niewydolność nerek
-skłonność do obrzęków
-nadciśnienie
Klimatoterapia:
-wykorzystywanie lecznicze oddziaływanie właściwości klimatu na organizm człowieka
-wpływ klimatu na organizm jest tym silniejszy im bardziej różni się on od tego, w którym człowiek żyje na co dzień
-klimat wykorzystuje się do obniżenia wrażliwości człowieka na zimno i równocześnie do zwiększenia nieswoistej odporności organizmu w celu zapobiegania……..
Zabiegi klimatoterapeutyczne:
-kąpiele powietrzne
-helioterapia- kąpiele słoneczne
-zabiegi ruchowe na otwartym powietrzu
-naturalne inhalacje
-talassoterapia- metoda wykorzystuje właściwości morza i klimatu morskiego
-subterraneoterapia- leczenie w kopalniach soli
W warunkach uzdrowiskowych stosuje się na ogół programy lecznicze, które obejmują kilka metod.
Pozwala to na zwiększenie efektywności leczenia na zasadzie synergistycznego działania bodźców o różnym charakterze.
*****Justyna Adamiak- prowadząca wykład 5 i 6 (w razie pytań- dyżur) *****
KONIEC