GRANICA FUNKCJI
Niech A będzie dowolnym niepustym podzbiorem zbioru R,
.
Punkt a nazywamy punktem skupienia zbioru A, jeżeli w każdym sąsiedztwie punktu a istnieją punkty należące do zbioru A.
Tw:
Punkt a jest punktem skupienia zbioru A wtedy i tylko wtedy, gdy istnieje ciąg
,
i
.
Załóżmy, że punkt c jest punktem skupienia dziedziny funkcji f .
Definicja Heinego
Liczba g jest granicą funkcji f w punkcie c, jeżeli dla każdego ciągu
o wyrazach
zbieżnego do c, ciąg wartości funkcji
jest zbieżny do g.
Definicja Cauchy'ego
Tw. (rachunek granic skończonych)
Jeżeli
i
, to
1.
2.
3.
przy założeniu, że
,
Twierdzenie wynika bezpośrednio z definicji Heinego granicy funkcji oraz z twierdzenia o działaniach arytmetycznych na granicach ciągów zbieżnych.
Granice niewłaściwe:
Definicja Heinego
Funkcja f w punkcie c ma granicę niewłaściwą
wtedy i tylko wtedy, gdy dla każdego ciągu
o wyrazach
, zbieżnego do c, ciąg
jest rozbieżny do
.
Definicja Cauchy'ego
Napisz samodzielnie definicję
.
Granice jednostronne:
Wprowadźmy zbiory
Jeżeli w definicji granicy (właściwej lub niewłaściwej) funkcji f w punkcie c zastąpimy dziedzinę D przez zbiór
albo
to otrzymamy określenie granicy jednostronnej (lewostronnej albo prawostronnej).
Napisz samodzielnie definicję np.:
.
Tw:
Granice funkcji w nieskończoności
Niech funkcja f będzie określona w przedziale
, gdzie a oznacza liczbę rzeczywistą.
Podobnie określamy granice w
dla funkcji określonej w przedziale
.
Rachunek granic nieskończonych
Zobacz odpowiednie twierdzenia dla ciągów.
CIĄGŁOŚĆ FUNKCJI
,
Punkt x0 nie musi być punktem skupienia dziedziny funkcji.
Definicja
Funkcję f nazywamy ciągłą w punkcie
, jeżeli
według Heinego
dla każdego ciągu
o wyrazach z dziedziny D, zbieżnego do
, ciąg
jest zbieżny do
.
według Cauchy'ego
Uwaga 1
Funkcja jest zawsze ciągła w punkcie izolowanym dziedziny.
Uwaga 2
Jeżeli punkt
jest punktem skupienia dziedziny, to funkcja f jest ciągła w punkcie
wtedy i tylko wtedy, gdy
Wówczas warunek ciągłości można równoważnie zapisać
gdzie
Funkcję f nazywamy ciągłą w punkcie x0, jeżeli nieskończenie małemu przyrostowi argumentu odpowiada w punkcie x0 nieskończenie mały przyrost funkcji.
Definicja
Funkcję f nazywamy prawostronnie ciągłą w punkcie
, jeżeli
według Heinego
dla każdego ciągu
o wyrazach
,
, zbieżnego do
, ciąg
jest zbieżny do
.
według Cauchy'ego
Analogicznie definiujemy lewostronną ciągłość funkcji w punkcie.
Funkcję f nazywamy ciągłą w przedziale
, jeżeli jest ciągła w każdym punkcie przedziału otwartego
, prawostronnie ciągła w punkcie a, lewostronnie ciągła w punkcie b.
Funkcję f nazywamy ciągłą jeżeli jest ciągła w każdym punkcie swojej dziedziny.
Funkcje: wielomian, sinus, cosinus, wykładnicza są ciągłe w zbiorze R (w dziedzinie naturalnej).
Funkcja logarytmiczna jest ciągła w zbiorze liczb dodatnich.
Funkcja wymierna ( iloraz dwóch wielomianów) jest ciągła w każdym punkcie swojej dziedziny naturalnej (poza zerami mianownika)
WŁASNOŚCI FUNKCJI CIĄGŁYCH
1.
Suma, różnica, iloczyn funkcji ciągłych w danym punkcie są funkcjami ciągłymi w tym punkcie.
Iloraz funkcji ciągłych w danym punkcie jest funkcją ciągłą w tym punkcie przy założeniu, że dzielnik jest różny od zera w tym punkcie.
2.
(o ciągłości funkcji odwrotnej)
Funkcja odwrotna do funkcji
ciągłej i rosnącej (malejącej) na przedziale
jest ciągła i rosnąca (malejąca) na przedziale
.
3.
(o ciągłości funkcji złożonej)
Jeżeli funkcja wewnętrzna h jest ciągła w punkcie x0 i funkcja zewnętrzna g jest ciągła w punkcie u0=h(x0), to funkcja złożona
jest ciągła w punkcie
.
Złożenie funkcji ciągłych jest funkcją ciągłą.
4.
(o wprowadzaniu granicy do argumentu funkcji ciągłej)
Jeżeli istnieje granica właściwa
i funkcja zewnętrzna g jest ciągła w punkcie
, to
.
Twierdzenie pozostaje prawdziwe dla granic jednostronnych oraz dla
.
5.
( o lokalnym zachowaniu znaku)
Jeżeli funkcja f jest ciągła w punkcie
oraz
, to istnieje otoczenie U punktu
, takie że
dla każdego
.
Funkcja ciągła w pewnym punkcie i różna od zera w tym punkcie zachowuje swój znak w pewnym otoczeniu tego punktu.
6. (Weierstrassa 1815-1897)
Jeżeli funkcja f jest ciągła w przedziale domkniętym
, to jest w tym przedziale ograniczona i istnieją w tym przedziale punkty, w których funkcja przyjmuje swoje kresy.
Jeżeli funkcja f jest ciągła w przedziale domkniętym
, to jest w tym przedziale ograniczona i istnieją w tym przedziale punkty x1, x2 takie, że
.
7. (Darboux 1842-1917)
Jeżeli funkcja f jest ciągła w przedziale domkniętym
,
oraz liczba q jest zawarta między liczbami f(a) i f(b), to istnieje co najmniej jeden punkt
, taki że
.
Funkcja f ciągła w przedziale
gdzie
przyjmuje w przedziale
każdą wartość pośrednią między
i
.
Wniosek
Jeżeli funkcja f jest ciągła w przedziale domkniętym
oraz
, to istnieje taki punkt
, że
.
15