Public relations w Polsce (cz. II)
Zaledwie 6,45% personelu zajmującego się kreowaniem wizerunku to dyplomowani specjaliści public relations. Zdecydowana większość osób (70,96%) nie uczestniczyła nawet w podstawowych kursach PR. Warto podkreślić, że prawie jedna piąta firm nie prowadzi żadnej polityki szkoleń w zakresie public relations, tylko 6% zapewnia, że w sposób systematyczny podnosi kwalifikacje pracowników. 77% respondentów obejmujących kierownicze stanowiska public relations jest w wieku powyżej 35 lat. 80,64% osób zajmujących się promocją wizerunku posiada wykształcenie wyższe. Największa liczba praktykantów PR to ekonomiści (53%), osoby z wykształceniem technicznym (23%), humanistycznym (12%), prawniczym (nieco ponad 4%), psychologicznym (4%) i plastycznym (3,8%). Zaledwie w 3,22% firmach zwiększyła się ilość zatrudnionych specjalistów PR w stosunku do 1999 roku.
Spośród mediów wykorzystywanych w kształtowaniu pozytywnego wizerunku najważniejsze miejsce zajmuje prasa (34%), później Internet (25%), radio (10%) i telewizja (8%). Światowa Sieć jest chętnie wykorzystywana w kontaktach z klientami (20%). 31% firm-respondentów używa stron WWW jako instrumentu PR. Poczta elektroniczna służy głównie prowadzeniu dialogu między firmami (19%) i z inwestorami (11%). Internet jest źródłem pozyskiwania wiedzy z PR (5%) oraz narzędziem komunikacji w sytuacji kryzysowej (zaledwie 1%).
Zdecydowana większość (65%) organizacji nie przeprowadza żadnych badań opinii pracowników. 35% firm wykorzystuje badania jako źródło informacji. Najczęściej wymieniane typy badań to: postrzeganie pracodawcy przez załogę, ocena warunków pracy, opinie o stosowanych technikach komunikowania (8%); ocena pracy zarządu (5%); poczucie bezpieczeństwa zatrudnienia (3%); czynniki motywujące pracowników (3%). Patrz Wykres Nr 2.
Krajowe organizacje uznają jako główne cele prowadzenia działań PR: kreowanie i utrzymanie dobrego wizerunku firmy (22%), informowanie publiczności zewnętrznej (19%), utrzymanie dobrych kontaktów z klientami oraz zwiększenie sprzedaży - (17%). W dalszej grupie znalazły się: modelowanie opinii publicznej (9%), kreowanie publicity (6%), opieka nad mediami oraz organizowanie kampanii public relations - po 4%. Najmniejszym zainteresowaniem cieszy się lobbying i informowanie pracowników, posiadające tylko 1%-owy udział. Patrz Wykres Nr 3.
Zaledwie 16% polskich firm współpracuje z wyspecjalizowanymi agencjami public relations. Pozostałe uprawiające PR organizacje (84%) posiadają własny personel ds. kształtowania wizerunku lub korzystają okresowo z usług konsultantów ds. public relations.
Przeprowadzone badania wykazały, że tworzenie pozytywnego wizerunku polskich firm ma w większości przypadków charakter spontaniczny, intuicyjny i nieplanowany. Public relations stosowane jest najczęściej doraźnie, bez określonego planu oraz znajomości zagadnień tej dyscypliny. Wśród krajowych organizacji przekonanie o korzyściach wynikających ze stosowania PR jest niewielkie. Jednakże sztuka budowania reputacji to zjawisko nowe w rodzimej rzeczywistości, niezmiernie uboga jest także polska literatura przedmiotu. Obserwacja zachowania krajowych organizacji pozwala na wyrażenie opinii, że minie jeszcze kilka lat zanim public relations zdobędzie akceptację i zrozumienie wśród polskich menedżerów. Jednakże już dziś można zaobserwować przykłady prawidłowego uprawiania PR w Polsce.