MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Jolanta Górska
Pakowanie, magazynowanie i transport wyrobów
futrzarskich 743[02].Z3.03
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
dr inż. Jadwiga Rudecka
mgr inż. Maria Galińska
Opracowanie redakcyjne:
inż. Jolanta Górska
Konsultacja:
mgr inż. Zdzisław Feldo
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną jednostki modułowej 743[02].Z3.03  Pakowanie,
magazynowanie i transport wyrobów futrzarskich zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu kuśnierz 743[02].
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Pakowanie wyrobów futrzarskich 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 14
4.1.3. Ćwiczenia 14
4.1.4. Sprawdzian postępów 15
4.2. Magazynowanie i transport surowców, materiałów pomocniczych
i wyrobów futrzarskich 16
4.2.1. Materiał nauczania 16
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 29
4.2.3. Ćwiczenia 30
4.2.4. Sprawdzian postępów 31
5. Sprawdzian osiągnięć 32
6. Literatura 39
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Poradnik, będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy w zakresie pakowania,
magazynowania i transportu wyrobów futrzarskich.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne  wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,
- cele kształcenia  wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,
- materiał nauczania  wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia założonych celów
kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,
- zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,
- ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,
- sprawdzian postępów,
- sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie
materiału całej jednostki modułowej,
- literaturę uzupełniającą.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, poproś nauczyciela lub
instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Jednostka modułowa:  Pakowanie, magazynowanie i transport wyrobów futrzarskich , której
treści teraz poznasz jest częścią modułu  Organizacja produkcji kuśnierskiej zawierającego
podstawy zawodu kuśnierz, którego schemat zamieszczony jest na stronie 4.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
743[02].Z3
Organizacja produkcji kuśnierskiej
743[02].Z3.01
Organizowanie procesu
wytwarzania wyrobów
futrzarskich
743[02].Z3.03
743[02].Z3.02
Pakowanie, magazynowanie
Ocenianie jakości wyrobów
i transport wyrobów
futrzarskich
futrzarskich
743[02].Z3.04
Prowadzenie działalności
gospodarczej
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- rozpoznawać rodzaje wyrobów futrzarskich,
- oceniać wyroby futrzarskie,
- rozpoznawać surowce i materiały pomocnicze stosowane w produkcji wyrobów
futrzarskich,
- oceniać surowce i materiały pomocnicze stosowane w produkcji wyrobów futrzarskich,
- stosować podstawowe metody badań organoleptycznych,
- dobierać i stosować odzież ochrony osobistej,
- organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- przestrzegać przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- określić zasady cechowania gotowych wyrobów futrzarskich,
- wyjaśnić zasady pakowania i transportu gotowych wyrobów,
- dobrać sposoby pakowania do rodzaju wyrobów,
- zapakować wyroby zgodnie z obowiązującymi zasadami i wymaganiami odbiorcy,
- określić wymagania techniczne dla pomieszczeń i urządzeń do magazynowania
i przechowywania wyrobów futrzarskich,
- określić wyposażenie magazynu wyrobów futrzarskich,
- określić zasady magazynowania wyrobów futrzarskich,
- zastosować zasady magazynowania skór futerkowych, materiałów wykończeniowych
i wyrobów gotowych,
- scharakteryzować szkodniki skór futerkowych i określić sposoby ich zwalczania,
- wymienić rodzaje transportu wewnętrznego,
- określić zasady transportu wyrobów futrzarskich,
- scharakteryzować urządzenia do transportu wyrobów futrzarskich,
- określić ogólne zasady eksploatacji i obsługi typowych urządzeń transportowych,
- określić zasady konserwacji i użytkowania wyrobów futrzarskich,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Pakowanie wyrobów futrzarskich
4.1.1. Materiał nauczania
Skóry futerkowe wyprawione i wyroby futrzarskie powinny być przez producenta
cechowane przed oddaniem ich do obrotu lub nawet do dalszego przetwórstwa.
Cecha - to znak lub napis pozwalajÄ…cy na identyfikacjÄ™ wyrobu, umieszczony na wyrobie
lub połączony z wyrobem w sposób trwały, albo przyczepiony do wyrobu. Rozróżnia się dwa
rodzaje cechowania:
- znakowanie skór futerkowych i wyrobów futrzarskich cechami określającymi wyrób
i pozwalajÄ…cymi na jego identyfikacjÄ™, przeznaczenie do obrotu handlowego, zwane
 cechowaniem" wyrobu,
- znakowanie skór futerkowych całych lub ich części z rozkroju, określonymi cechami
przez wytwórcę, służących jako półfabrykaty dla potrzeb własnych zakładu
produkcyjnego przetwarzającego skóry na wyroby futrzarskie dla potrzeb rynku, zwane
 oznakowaniem".
Ocechowanie powinno zawierać następujące dane:
- znak fabryczny lub nazwę zakładu produkcyjnego,
- nazwÄ™ wyrobu,
- symbol wyrobu wg SWW i SWA z pominięciem trzech pierwszych miejsc symbolu
SWW, które oznaczają, że dany wyrób jest futrzarski,
- wielkość (dla skór i określonych wyrobów futrzarskich  duża, średnia i mała, albo
powierzchnia w dm2, a dla futer - numer wielkościowy) wg ustaleń norm przedmiotowych
na określone wyroby,
- rok i miesiÄ…c produkcji,
- gatunek i cenÄ™ detalicznÄ…,
- znak KJ i PN określających wyrób.
W przypadku cechowania wyrobów paczkowanych lub opakowanych dodatkowo
powinno się podać:
- liczbę wyrobów w paczce (opakowaniu),
- numer i podpis pakowacza.
Cechy powinny być umiejscowione w sposób estetyczny i czytelny. Cechowanie trwałe
może być wykonane za pomocą stemplowania, drukowania lub kalkomanii, albo przez
wszycie zawieszki towarowej do wyrobu lub przeszycie zawieszki oraz znaku fabrycznego
ozdobnego na obrzeżach wyrobu.
Cechowanie może być wykonane na zawieszkach towarowych lub etykietach
przyczepionych lub wszytych do wyrobu za pomocą mocnych nici lnianych, których końce
powinny być zaplombowane lub naklejonych na opakowaniu wyrobu w sposób trwały.
Stemple stosowane do cechowania powinny mieć wymiary nie większe niż 7x10 cm.
Tusze i farby powinny być w kolorze kontrastującym z barwą dermy skóry, powinny być
szybkoschnące, nie brudzące, trudno zmywalne i trudno ścieralne oraz nie powinny działać
szkodliwie na trwałość skóry i barwę okrywy włosowej i nie przenikać przez całą grubość
tkanki skórnej. Wysokość cyfr i liter powinna wynosić na stemplach 5 20 mm.
Zawieszki towarowe płócienne powinny być wykonane z czystego białego płótna i mieć
wymiary 8x12 cm. Cechy mogą być wykonane przez drukowanie lub za pomocą
stemplowania. Wysokość liter i cyfr powinna wynosić 3 6 cm. Napisy (nadruki) powinny być
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
czytelne, nie brudzÄ…ce, trudno zmywalne i w kolorze wyraz
nie odbijającym na tle białego
płótna zawieszki. Farby i tusze stosowane do cechowania powinny być szybkoschnące i nie
mogą wywierać niszczącego wpływu na trwałość zawieszki. Zawieszka powinna być
wszywana w wyrób bezpośrednio wzdłuż krawędzi bocznej do jego dolnej i lewej przedniej
części od spodu (po stronie wewnętrznej).
Wyroby futrzarskie o dużej wartości rynkowej (futra, kurtki, kożuszki) mogą być
ocechowane ozdobnym znakiem fabrycznym lub nazwÄ… producenta, wykonanym przez
haftowanie na odpowiedniej tkaninie lub taśmie pasmanteryjnej, o wymiarach nie
przekraczajÄ…cych 30x70 mm (rys.1).
Rys. 1. Przykłady etykiet  wszywek [38]
Poza tym wyroby produkcji seryjnej cechuje się przy użyciu firmowej zawieszki
towarowej z kartonu. Firmowa zawieszka kartonowa drukowana, zgięta wzdłuż grzbietu
(dwukartkowa) powinna mieć wymiary nie przekraczające po złożeniu 8x12 cm (rys.2).
Rys. 2. Przykłady zawieszek [29 i 54]
Strona zewnętrzna powinna mieć nadruk pełnego cechowania wyrobu wg wymagań
podanych uprzednio. Wewnętrzna część zawieszki powinna mieć krótki opis użytkowania,
czyszczenia i przechowywania wyrobu. Wywieszka taka powinna być przyczepiona do
wyrobu za pomocą mocnych nici lnianych, przewleczonych przez oczko metalowe i górną
dziurkę zapięcia wyrobu. Końce nici powinny być zaplombowane w sposób trwały przy
użyciu plomby aluminiowej i plombownicy, nadającej plombie znak fabryczny lub nazwą
producenta i numer kolejny plombownicy. W przypadku braku dziurek, zawieszkę należy
dwukrotnie przyszyć maszynowo do płótna wszytego między wieszak a podszewkę w dolnej
lewej przedniej połowie wyrobu, a następnie po przeprowadzeniu nici lnianej przez
podszewkę i zawieszkę z płótnem zaplombować końce nici.
Wyroby futrzarskie pakowane i przechowywane sÄ… jako pojedyncze sztuki oraz jako
paczki.
Rozróżnia się opakowania (rys.3):
- jednostkowe - w papier, pudełka tekturowe, płótno, worki, torebki i torby z tworzyw
sztucznych,
- zbiorcze - w papier, pudła, worki,
- transportowe - w skrzynie, pojemniki szafowe itp.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
 a b c
d e f
g
Rys 3. Materiały opakowaniowe a) papier pakowy [11], b) kartony [12], c) pojemnik szafowy tekturowy[41],
d) worek jutowy [40], e) folia polietylenowa [47], f) rękaw foliowy [16], g) płótno [42].
Masa jednostki w opakowaniu transportowym nie może przekraczać 30 kg, z wyjątkiem
towaru w pojemnikach.
Nowoczesna pakowalnia w dużym zakładzie kuśnierskim powinna być wyposażona
w odpowiednie urządzenia do sprawnego i prawidłowego pakowania. Należą do nich między
innymi zgrzewarki do foli takie jak:
- zgrzewarka impulsowa do produkcji opakowań z rękawa z PE typu skosy z napędem
pneumatycznym (rys. 4),
- stacjonarna zgrzewarka impulsowa nożna posiadająca możliwość pakowania z rękawa
(rys.5).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Rys.4. Zgrzewarka impulsowa [43]
Rys. 5. Stacjonarna zgrzewarka nożna [13]
Foliarką o dużej funkcjonalności jest urządzenie z serii WA-23 służące do pakowania
gotowej odzieży w folię. Pakowaczkę wyposażono w regulację czasu klejenia. Przy
zastosowaniu półrękawa foliowego zgrzewanie następuje z każdej strony, przez co odzież jest
szczelnie zapakowana. Odcięcie folii następuje automatycznie w miejscu zgrzewu.
Końcowym wynikiem jest estetyczne opakowanie i zabezpieczenie przed działaniem kurzu
i innymi zanieczyszczeniami. UrzÄ…dzenie produkowane jest standardowo w wersji 50 cm lub
60 cm (maksymalna szerokość folii). Foliarka wyposażona jest w pomocniczy blat z blachy
kwasoodpornej wspomagający proces układania i pakowania odzieży.
Rys.6. Foliarka WA  23 [25]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Stosowane są również foliarki pionowe, których przykładem jest foliarka WA  22s
(rys.7). Wyposażona jest ona w uchwyt do powieszenia jednorazowego wieszaka, na który
zakłada się garderobę. Rękaw foliowy jest zgrzewany i obcinany, tworząc estetyczne
opakowanie i zabezpieczenie przed kurzem i innymi zanieczyszczeniami. Standardowym
wyposażeniem jest układ regulacji czasowej zgrzewania. Foliarka WA-22s jest wyposażona
w stojak, dzięki temu istnieje możliwość zintegrowania jej z foliarką dolną typu WA-24
(rys.8). Wynikiem działania takiego kompletu jest produkt zapakowany w folię ze wszystkich
stron.
Rys.7. Foliarka WA  22s [26]
Rys. 8. Foliarka WA  24 [27]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Podczas pakowania w kartony lub pudła stosowane mogą być taśmy pakowe (rys.9)
i dyspensery do taśm pakowych (rys.10).
Rys. 9 Taśmy pakowe [51]
Rys. 10. Dyspensery do taśm pakowych [52]
W celu usprawnienia prac związanych z pakowaniem wyrobów stosowane powinny być
specjalne stoły do pakowania np. stanowisko do pakowania Treston serii PPH (rys. 11) wraz
z dodatkowym wyposażeniem (rys. 12).
Rys. 11. Stół do pakowania Treston [48]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Stół posiada regulowaną wysokość blatu 760 1050 mm. Blat jest szerszy od stołu
o 300 mm i może być wysunięty z lewej bądz
prawej strony. Stół wyposażony jest w pionowe
profile, laminowaną półkę z regulacją wysokości pomiędzy 1100 + 1650 mm. Górna półka
posiada 6 stalowych przegródek podtrzymujących kartony.
a b c
Rys. 12. Dodatkowe wyposażenie stołu do pakowania Treston [49]
a) przyrząd do cięcia, b) stojak na kartony, c) stojaki na rolki
Zalecane sposoby pakowania wyrobów futrzarskich przedstawia tabela 1.
Tabela 1. Zalecane sposoby pakowania wyrobów futrzarskich [BN-76/7752-02]
Pakowanie
Rodzaj wyrobu
w paczki
pojedynczo
po 5 sztuk 10 sztuk(par) 20 sztuk
Futra, kurtki, kożuchy, kożuszki, wiatrówki,
X
wdzianka, kombinezony, pelerynki, płaszcze
Spodnie, kamizelki, śpiwory X X
BÅ‚amy, podpinki X X
Nakrycia głowy X X X
Kołnierze ze skór zwierząt szlachetnych X X X X
Kołnierze ze skór pozostałych X X X X
Szale, etole X X
Rękawice X
Inne wyroby wg uzgodnień stron
X - zalecany sposób pakowania. W jedną paczkę lub opakowanie zbiorcze należy łączyć wyroby
jednego wzoru, wielkości i gatunku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Na czym polega cechowanie wyrobów?
2. Jak wykonuje się cechowanie wyrobów?
3. Jakie rodzaje opakowań stosuje się do pakowania wyrobów futrzarskich?
4. Jakie urządzenia stosowane są do pakowania wyrobów futrzarskich?
5. Jakie są sposoby pakowania wyrobów futrzarskich?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dokonać cechowania określonego wyrobu futrzarskiego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z określonym fragmentem materiału nauczania,
2) przygotować stanowisko pracy,
3) rozpoznać rodzaj wyrobu do cechowania,
4) ustalić dane do przeprowadzenia cechowania
5) wykonać cechowanie,
6) zapisać w zeszycie wykonane cechowanie,
7) wyjaśnić znaczenie naniesionych cech.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 stół,
 dane dotyczÄ…ce wyrobu,
 przybory do wykonania cechowania,
 zawieszki towarowe,
 przybory do pisania,
 zeszyt,
 literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Określ rodzaj wyrobu futrzarskiego na podstawie cechowania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z określonym fragmentem materiału nauczania,
2) zapoznać się z przedstawionymi zawieszkami towarowymi,
3) odczytać dane zamieszczone na zawieszce towarowej,
4) rozpoznać rodzaj wyrobu futrzarskiego na podstawie symbolu SWW i SWA,
5) zapisać wyniki rozpoznania w zeszycie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Wyposażenie stanowiska pracy:
 przykładowe zawieszki towarowe,
 Systematyczny Wykaz Wyrobów t.3 GUS, Warszawa: Wydawnictwo Katalogów
i Cenników 1975,
 Systematyczny wykaz Asortymentowy, Wyroby Futrzarskie, Zjednoczenie Przemysłu
Skórzanego, Warszawa: Wydawnictwo Katalogów i Cenników 1969,
 przybory do pisania,
 zeszyt,
 literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Dobierz sposób i wykonaj pakowanie określonego wyrobu futrzarskiego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z określonym fragmentem materiału nauczania,
2) przygotować stanowisko pracy,
3) przygotować wyrób do pakowania,
4) dobrać rodzaj opakowania do pakowanego wyrobu,
5) przygotować opakowanie,
6) dokonać pakowania,
7) opisać sposób pakowania w zeszycie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
gotowe wyroby kuśnierskie,
różne materiały do pakowania,
przybory do pisania,
zeszyt,
literatura z rozdziału 6.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) dokonać cechowania wyrobu kuśnierskiego?
2) dobrać rodzaj opakowania jednostkowego?
3) dobrać rodzaj opakowania zbiorczego?
4) dokonać pakowania wyrobu kuśnierskiego?
5) określić rodzaj wyroby na podstawie cechowania?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
4.2. Magazynowanie i transport surowców, materiałów
pomocniczych i wyrobów futrzarskich
4.2.1. Materiał nauczania
Skóry futerkowe i wyroby futrzarskie powinny być magazynowane w miarę możliwości
w magazynach zamkniętych, typowych, odpowiadających wymaganiom normatywu
technicznego projektowania lub w pomieszczeniach magazynowych zapewniajÄ…cych
odpowiednie warunki przechowywania towaru do zachowania jego pełnej wartości użytkowej
i zabezpieczenia przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych oraz odpowiednie
warunki pracy zgodnie z wymaganiami przepisów bhp i zabezpieczenia przeciwpożarowego.
Przed magazynowaniem skóry i wyroby futrzarskie powinny być sprawdzone w trybie
odbioru technicznego od dostawcy. Sztuki zawilgocone i z wadami lub śladami uszkodzeń
powstałymi na skutek niewłaściwego przewozu lub czynności transportowych oraz
niewłaściwego przechowywania i braku zabiegów konserwacyjnych powinny być wyłączone,
doprowadzone w miarę możliwości do stanu pierwotnego i przechowywane oddzielnie.
Miejsca i pole składowania powinny być tak usytuowane wewnątrz magazynów
i pomieszczeń magazynowych, aby pasy komunikacyjne i przejścia zapewniały łatwy dostęp
do przechowywanego towaru w polach i miejscach składowania. Oświetlenie może być
naturalne i sztuczne. Oświetlenie sztuczne powinno być rozproszone, o natężeniu co najmniej
10 lx. Otwory okienne dostarczające światła naturalnego powinny być pomalowane na
niebiesko.
Temperatura wnÄ™trza powinna być utrzymana w granicach 5 20°C. Przy podwyższeniu
siÄ™ temperatury powyżej 20°C wnÄ™trza powinny być intensywnie przewietrzane w okresie
najchÅ‚odniejszej pory dnia. Przy spadku temperatury poniżej 5°C należy stosować ogrzewanie
pomieszczeń.
Temperaturę mierzy się za pomocą termometrów (rys. 13 i 14) ze skalą Celsjusza. Rurki
termometrów wypełnione są rtęcią lub zabarwionym alkoholem. Pomiar opiera się na
zasadzie prostej proporcjonalności pomiędzy wydłużeniem słupka cieczy termometrycznej
a badanÄ… temperaturÄ….
Rys. 13. Termometry laboratoryjne [31]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Rys. 14. Termometry przemysłowe [34]
W ostatnich latach rozpowszechniły się różnego rodzaju termometry bimetaliczne
(rys.15) i elektroniczne (rys. 16).
Rys. 15. Termometr bimetaliczny [46]
Rys. 16. Termometry elektroniczne [35]
Wilgotność względna powietrza powinna być utrzymywana w granicach 50 70%. Przy
obniżeniu się wilgotności poniżej 50%, należy stosować nawilżanie powietrza. Przy
podwyższeniu się wilgotności ponad 70%, wnętrza powinny być wentylowane i w razie
konieczności ogrzewane. Nienależnie od zachowania warunków temperatury i wilgotności
powietrza, wnętrza magazynu powinny być codziennie przewietrzane.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Pomiar wilgotności powietrza przeprowadza się przy użyciu higrometru włosowego
(rys. 17a) lub psychrometru (rys. 17b).
Elementem mierzącym (reagującym na zmiany wilgotności względnej) w higrometrze
włosowym jest odtłuszczony włos ludzki (dokładniej pęczek włosów). Włos, gdy wilgotność
względna rośnie, absorbuje parę wodną z powietrza i zmienia swoją grubość i długość; przy
wzroście wilgotności względnej włos się wydłuża, przy zmniejszaniu się wilgotności
względnej kurczy. Jeśli pęczek włosów zamocować z jednej strony do nieruchomego zacisku,
drugą, swobodną stronę pęczka włosów zamocować do bloczka umocowanego na osi, który
w napięciu utrzymywany jest przez delikatną sprężynkę, to w takt zmian długości włosów
bloczek będzie się skręcał raz w jedną, raz w drugą stronę, stosownie do zmian wilgotności.
Po przymocowaniu do bloczka delikatnej, dość długiej wskazówki, będzie ona wykonywała
ruchy, zgodnie z kątem skręcenia bloczka. Jeśli pod wskazówką znajdować się będzie skala,
cechowana w % wilgotności względnej, otrzyma się przyrząd pozwalający na łatwy pomiar
wilgotności względnej.
W praktyce spotyka się cały szereg higrometrów włosowych, różniących się
rozwiązaniami konstrukcyjnymi, obudowami, kształtami, dodatkowymi funkcjami. Bardzo
często higrometry włosowe wyposażone są dodatkowo w termometr (najczęściej termometr
spirytusowy o dokÅ‚adnoÅ›ci odczytu 1 lub 0,5°C).
a b
Rys. 17. Przyrządy do pomiaru wilgotności powietrza
a) higrometr włosowy z wbudowanym termometrem [18] b) psychrometr [17]
Psychrometr składa się z dwóch termometrów umocowanych obok siebie. Zbiornik
z rtęcią jednego z termometrów (tzw. mokrego) owinięty jest wielokrotnie gazą, której koniec
zanurzony jest w naczynku z wodÄ…. Drugi termometr jest suchy. Woda z mokrej gazy paruje
i odbiera ciepło od rtęci, przez co wskazania termometru mokrego są niższe niż termometru
suchego. Im wilgotność względna otaczającego powietrza jest mniejsza, tym wskazania
mokrego termometru są niższe. Odczytując różnicę wskazań obydwu termometrów
i korzystając z tablicy psychrometrycznej (tab.2), wyznaczamy wilgotność względną
otaczajÄ…cego powietrza.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Tabela 2. Tabela do pomiaru wilgotności względnej [5, s. 49]
Różnica wskazaÅ„ obu Wskazania suchego termometru w °C
termometrów 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24
0 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100
1 81 84 85 86 87 88 89 90 90 91 91 92 92
2 63 68 70 73 75 76 78 79 81 82 83 83 84
3 46 52 56 60 63 60 68 70 71 73 74 76 77
4 28 36 42 47 51 54 57 60 62 64 66 68 69
5 12 21 28 35 40 44 48 51 54 56 58 61 62
6 15 23 28 34 38 42 45 48 51 54 56
7 10 18 24 29 33 37 41 44 47 49
8 suche powietrze 7 14 20 25 30 34 37 40 43
9 4 11 17 22 26 30 34 37
10 9 15 20 24 28 31
Np.: gdy różnica wskazaÅ„ wynosi 4°C, a temperatura termometru suchego jest na
poziomie 18°C, wilgotność wzglÄ™dna wynosi 64% (miejsce przeciÄ™cia linii poziomej  4°C
i pionowej  18°C).
Obecnie do pomiaru wilgotności powietrza mogą być stosowane psychrometry
elektroniczne (rys.18).
a b c
Rys. 18. Psychrometr a) ręczny [20], b) stacjonarny [19], c) termohigrometr [36]
Magazynowany towar powinien być okresowo przeglądany raz w miesiącu, a po
przejrzeniu powinien być przetrzepany i w razie konieczności przesypany środkiem
konserwującym przed powtórnym ułożeniem lub zawieszeniem. Jako środków do
konserwacji skór i wyrobów futrzarskich używa się molotoksu lub naftalenu w stanie
sproszkowanym lub w blaszkach.
Sztuki towaru zaatakowane przez szkodniki powinny, być wydzielone do odrębnego
magazynowania.
Towar składowany w paczkach, układanych jedne na drugie, powinien być przejrzany
i przełożony w taki sposób, aby złożony ponownie w paczki, poprzednio składowane
w dolnych warstwach, znalazł się w górnych warstwach. W przypadku pojawienia się
w pomieszczeniach szkodników, pomieszczenia kolejno powinny być wydezynsekowane
środkami dezynsekcyjnymi niszczącymi szkodniki określonego rodzaju, w postaci płynnej,
stałej lub gazowej. Po przeprowadzonej dezynsekcji, podłogi powinny być zmyte wodą,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
a wszystkie sztuki towaru powinny być doraz
nie przetrzepane i przesypane środkami
owadobójczymi.
Do wszelkich czynności manipulacyjnych magazyny powinny być wyposażone
w odpowiednie wózki ręczne, otwarte, łatwozwrotne lub wózki widłowe wysokiego
podnoszenia, przystosowane do jednoosobowej obsługi oraz do układu i wielkości
powierzchni składowania, przejść do pasów komunikacyjnych.
Wózki do transportu: ręczne, windowe lub dz
wigniowe (rys. 19) służą do transportu
surowców, materiałów. Stosowanie tych wózków ma na celu wyeliminowanie ciężkiej
i niebezpiecznej pracy związanej z transportem ręcznym.
a b c
Rys. 19. Wózki transportowe a) platformowy, b) platformowy podnoszący, c) paletowy nożycowy [53]
Stosowane są również specjalne wózki do transportu odzieży (rys. 20) posiadające
ruchome półki, tworzące po obróceniu ścianki kosza, oraz pałąk na wieszaki do ubrań.
Rys. 20. Wózek do transportu odzieży [45]
W dużych zakładach do transportu gotowych wyrobów może być stosowany również
transporter wieszakowy (rys. 21). Można tworzyć transportery o różnym kształcie
np. w kształcie litery U czy L. Można również za jego pomocą transportować odzież na piętro
lub magazynować ją ponad stanowiskami pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Rys. 21. Transporter wieszakowy [37
Poza tym w magazynie do kontroli i obrotu towarem powinny znajdować się stoły
mocnej konstrukcji, o gładkiej powierzchni bez ostrych krawędzi i części wystających,
o wymiarach ok. 150 x 80 cm i wysokości ok. 90 cm. Stoły takie powinny być usytuowane
w miejscach pozwalających na manipulację skórami i wyrobami futrzarskimi i posiadać
dostateczne oświetlenie światłem naturalnym.
Podczas odbioru jakościowego i w celu prawidłowego przebiegu procesu składowania,
magazyn powinien być wyposażony w odpowiednie przyrządy pomiarowe, takie jak:
przymiary liniowe do mierzenia długości, zwykłe i krawieckie dowolnego typu (rys. 22),
planimetr do mierzenia powierzchni (rys. 23), grubościomierz czujnikowy, sprężynowy, ze
stopką płaską o średnicy 10 mm oraz stożkową o średnicy 3 mm (rys. 24), .wagi dziesiętne
pomostowe (rys. 25) oraz termometry ( rys. 13 16) i wilgociomierze dowolnego typu
(rys. 17 i 18).
Rys. 22. Miary krawieckie [44]
a) miara krawiecka  centymetr , b) miarka krawiecka zwijana Rolfie c) przymiar liniowy
Pomiar powierzchni planimetrem wykonujemy w ten sposób, że ustawiamy biegun
nieruchomo na zewnątrz mierzonej skóry, tak aby kółko w czasie objazdu nie natrafiało na
żadne przeszkody, po czym przy pomocy ramienia wodzącego oprowadzamy wodzikiem
mierzoną skórę wzdłuż konturu. Kółko całkujące toczy się, a wszystkie jego ruchy są
rejestrowane przez mechanizm liczący. Mierzona powierzchnia jest proporcjonalna do ilości
obrotów kółka, które odczytujemy z tarczy i bębna mechanizmu liczącego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Rys. 23. Planimetr [24]
Przy pomocy grubościomierza dokonuje się pomiaru grubości skóry. Powinien to być
grubościomierz z obciążeniem stałym o dokładności 0,01mm lub mikrometryczny
sprężynowy o dokładności 0,1mm. Przy użyciu grubościomierza sprężynowego odczytu
dokonuje się natychmiast po zetknięciu się płaszczyzn czujników ze skórą. Przy
grubościomierzach z obciążeniem stałym wskazane jest dokonanie odczytu po
ok. 5 sekundach.
Rys. 24. Grubościomierz czujnikowy [50]
Rys. 25. Waga pomostowa [30]
Planimetr oraz wagi powinny mieć ważną legalizację.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Jeżeli towar otrzymano w opakowaniu jednostkowym w torebkach lub torbach i workach
lub w pudełkach i pudłach, składowaniu podlega towar w tym opakowaniu. Nie dopuszcza się
jednak składowania wyrobów w opakowaniach z tworzyw sztucznych.
Skóry wyprawione i uszlachetnione przechowuje się ułożone w stosach lub zawieszone
w wiązkach w regałach, szafach lub na paletach. Przyjmuje się jako zasadę, że skóry
zachowujące kształt workowy (nierozcinane), jak np. skóry lisów, norek, wydr, kun,
szynszyli, popielic itp., sÄ… przechowywane wiszÄ…co (rys.26).
Rys. 26. Magazynowanie skór zdjętych workowo [32]
Natomiast takie skóry, jak: cielęce, jagnięce, z
rebięce, owcze, nutrii, kotów, kóz, susłów,
świstaków, szopów, królików itp. podobne pod względem wielkości i rodzaju okrywy
włosowej i średniej wartości handlowej, przechowuje się ułożone w stosach, w paczkach,
w regałach (rys.27) lub szafach.
Magazynowanie materiałów pomocniczych odbywa się zgodnie z wymaganiami dla
poszczególnych grup wyrobów.
Wyroby włókiennicze
W handlu nici i przędze spotyka się nawinięte na szpulki, cewki, kartoniki, w kłębkach
lub motkach oraz również w nawojach pasmowych. Nici i przędze przechowuje się
w opakowaniach fabrycznych na regałach ułożone osobno według grup, klas, gatunków
i barwy.
Tkaniny, wszystkich rodzajów dostarczane są jako bele materiałów w postaci wałków. Ze
względu na dużą różnorodność tkanin należy przestrzegać podziału na grupy materiałowe,
asortymenty, gatunki i kolory, aby ustrzec się pomyłki. Konieczne więc jest umieszczanie
wywieszek magazynowych, podajÄ…cych nazwÄ™ tkaniny, jej symbol i inne dane.
Ważną czynnością kontroli jest pomiar długości i szerokości tkanin. Jako szerokość
tkaniny przyjmuje się odległość między krajkami. Przeprowadza się trzy pomiary szerokości
tkaniny (jeden w połowie długości i dwa w odległości 3 m od obu końców), a wynikiem jest
średnia arytmetyczna tych pomiarów.
Wyroby dziewiarskie i plecione, niezależnie od masy i sposobu zrolowania, powinny być
magazynowane z podziałem na klasy, grupy itp. cechy wyrobów.
Tkaniny i wszelkiego rodzaju wyroby włókiennicze należy magazynować
w pomieszczeniach suchych, przewiewnych, ogrzewanych. Należy chronić je przed
zawilgoceniem oraz zbytnim nasłonecznieniem, zakładając zasłony na oknach od strony
nasłonecznienia. Temperatura powietrza w pomieszczeniach magazynowych powinna
wynosić 18°C, a wilgotność wzglÄ™dna ok. 70%.
Wyroby z włókien należy chronić przed myszami i szczurami oraz owadami i grzybami.
Dlatego też pomieszczenia magazynowe powinny być okresowo dezynfekowane,
dezynsekowane i deratyzowane, tak jak magazyny surowców włókienniczych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
W magazynie nie należy składować wyrobów bezpośrednio na podłodze, lecz na
podkładach lub ażurowych drewnianych regałach. Na podkładach układa się bele tkanin,
natomiast na regałach - pasmanterie. Bele tkanin układa się na krzyż, a wszystkie tkaniny
ciężkie ustawia się pionowo.
Wszystkie wyroby włókiennicze muszą być transportowane krytymi środkami
przewozowymi w celu ochrony przed uszkodzeniami mechanicznymi, zawilgoceniem,
zabrudzeniem itp.
Do najważniejszych zasad konserwacji tkanin należy utrzymanie czystości oraz
odpowiedniej wilgotności magazynu. Ważnym czynnikiem konserwacji jest częste wietrzenie
magazynu oraz odkurzanie i przekładanie wyrobów. Przy układaniu dolne warstwy stosu
należy przekładać na górę. Największe niebezpieczeństwo dla tkanin wełnianych stanowią
mole, dlatego ciągle należy stosować różne środki owadobójcze, którymi posypuje się
pomieszczenia i miejsca obok materiałów magazynowanych. Wszystkie materiały już
zagrożone larwą mola należy wietrzyć przy silnym nasłonecznieniu lub silnych mrozach co
najmniej przez 2 godziny. Po dokładnym wyszczotkowaniu, szczególnie fałd i zagięć, oraz
oczyszczeniu całego magazynu, tkaniny należy ponownie ułożyć na podkładach, przesypując
środkami owadobójczymi.
Wyroby metalowe
Drobne wyroby metalowe takie jak guziki, keski, haftki, zatrzaski, zamki błyskawiczne,
klamry powinny być magazynowane w opakowaniach handlowych, ułożone na regałach lub
w odrębnych przegrodach, szufladach lub skrzynkach. Magazyn powinien być zamknięty
i ogrzewany. Szczególnie ważne jest zapewnienie w magazynie odpowiedniej wilgotności
względnej powietrza poniżej 70% ze względu na zagrożenie korozją.
Opakowania handlowe powinny być posegregowane i szczegółowo opisane.
Wyroby z tworzyw sztucznych
Magazyny, w których będą przechowywane wyroby z tworzyw sztucznych to
pomieszczenia murowane, zaopatrzone w wentylację mechaniczną oraz sprzęt
przeciwpożarowy. Wilgotność względna powietrza nie powinna przekraczać 65%,
a temperatura może wahać się od 5 25oC. W magazynie powinny znajdować się regały, na
których przechowywane będą zapakowane drobne wyroby z tworzyw sztucznych. Wyroby
powinny być tak rozmieszczone, aby nie padało na nie światło słoneczne i nie znajdowały się
zbyt blisko z
ródła ciepła. Wyroby z tworzyw sztucznych na ogół charakteryzują się dużą
odpornością chemiczną, ale należy pamiętać, że szczególnie termoplasty są wrażliwe na
działanie rozpuszczalników i wysokich temperatur. Należy je więc odpowiednio
zabezpieczyć.
Waga rulonów tworzywa skóropodobnego nie może przekraczać 25 kg. Każda rolka
powinna być zaopatrzona w etykietę z wyszczególnionymi na niej podstawowymi danymi
o wyrobie. Rolki tworzywa skóropodobnego powinny być ustawione w pozycji pionowej lub
zawieszone, zabezpieczone przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych.
Zabezpieczeniem przed wilgocią może być pakowanie tworzyw w specjalne folie lub
papiery.
Kleje
Kleje należy przechowywać zgodnie z obowiązującymi przepisami z uwzględnieniem
właściwości toksycznych, fizykochemicznych, pożarowych kleju oraz rodzaju zastosowanego
opakowania. Pracownicy zatrudnieni przy pracach z klejami powinni:
 być przeszkoleni w zakresie obchodzenia się z substancjami toksycznymi i palnymi,
 być przeszkoleni w zakresie udzielania pierwszej pomocy w przypadku zatrucia np.
oparami rozpuszczalników, jak również postępowania na wypadek pożaru.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Kleje powinny być przechowywane w magazynach zamkniętych lub wydzielonych
częściach budynków przeznaczonych do tego celu. Temperatura przechowywania zależy od
rodzaju kleju i powinna mieÅ›cić siÄ™ w zakresie 5  25ºC i wilgotnoÅ›ci wzglÄ™dnej powietrza
65  75%.
Kleje w opakowaniach transportowych należy przewozić środkami transportu
kolejowego, drogowego i morskiego z zachowaniem odpowiednich środków ostrożności
zgodnie z postanowieniami zawartymi w odpowiednich przepisach transportowych.
Szczególną uwagę należy poświęcić transportowi klejów rozpuszczalnikowych, które
klasyfikowane są jako niebezpieczne w transporcie. Kleje powinny być przewożone
w opakowaniach szczelnie zamkniętych, krytymi środkami transportu, zabezpieczającymi
przed opadami atmosferycznymi i bezpośrednim działaniem promieni słonecznych.
Opakowania klejów powinny odpowiadać następującym wymaganiom ogólnym:
 zabezpieczać produkt przed ujemnym wpływem otoczenia, powodującym zmiany
fizyczne i ilościowe, np. odparowanie rozpuszczalnika, żelowanie, itp.,
 wykazywać odpowiednią wytrzymałość mechaniczną zapewniającą bezpieczeństwo
w transporcie i magazynowaniu, wykluczając zagrożenie pożarem, zanieczyszczenie
środowiska,
 wykazywać odporność na oddziaływanie z zawartością opakowania,
 zabezpieczać przed możliwością otwarcia bez pozostawienia wyraz
nych śladów.
Pracownik podczas pracy z klejami powinien być zaopatrzony w odzież roboczą i środki
ochrony osobistej. Stanowisko pracy, szczególnie w przypadku stosowania klejów
rozpuszczalnikowych, powinno być wyposażone w konieczne środki ochrony np. wyciągi.
Wyroby papiernicze
Wyroby papiernicze są produktem wrażliwym na zmiany atmosferyczne temperatury
i wilgotności względnej w tym sensie, że wraz ze zmianą warunków zewnętrznych mogą
zmieniać niektóre ze swych własności użytkowych. Zwłaszcza gwałtowne zmiany
temperatury lub wilgotności mogą spowodować deformacje i pogorszenie płaskości leżenia
prowadzące do utrudnień w dalszym przetwarzaniu. Z tego powodu szczególnie zaleca się
zachowanie oryginalnie zamkniętego opakowania do momentu wyrównania warunków
panujących bezpośrednio przy maszynie przetwarzającej (drukarskiej lub innej). Wyrównanie
warunków klimatycznych, niezbędne do prawidłowego przetwarzania, osiąga się przez
przechowywanie tektury w danych warunkach przez odpowiedni okres czasu, zależny od
objętości ładunku i różnicy temperatury i wilgotności.
Rys. 27. Regał magazynowy [39]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Wyroby futrzarskie są przechowywane różnie, zależnie od rodzaju, wielkości i wartości
wyrobu. Futra, kurtki, kożuszki, wiatrówki, wdzianka, kombinezony i pelerynki, szale, etole
i obszycia, magazynowane są pojedynczo, zawieszone na wieszakach, w regałach lub szafach
(rys.28)
Rys. 28. Magazynowanie futer na wiszÄ…co [33]
Pozostałe wyroby, jak błamy, kożuchy, berety, czapki, pilotki, kapelusze, rękawice,
kołnierze itp. wyroby, magazynuje się w sposób nie powodujący obniżenia wyglądu
zewnętrznego towaru, najczęściej jednak ułożone pojedynczo lub w stosach na paletach,
regałach lub w szafach (rys. 29).
Rys. 29. Szafa magazynowa [21]
Skóry i wyroby futrzarskie przewożone są w różny sposób, różnymi środkami lokomocji
i w zależności od tego dobiera się sposób ładowania towaru. Środki transportu powinny być
trwale kryte i zamykane oraz plombowane; powinny one chronić towar przed
przemoczeniem, zabrudzeniem lub jego uszkodzeniem. Skóry i wyroby futrzarskie mogą być
Å‚adowane luzem, w opakowaniu jednostkowym, w opakowaniu zbiorczym lub tzw.
transportowym  w skrzyniach lub pojemnikach. Wyroby w opakowaniach jednostkowych,
zaopatrzonych w wieszaki, należy przewozić w pojemnikach szafowych lub samochodach
przeznaczonych do transportu wyrobów na wisząco. Jest to zazwyczaj ciągnik siodłowy
z naczepą, tzw. kofer odzieżowy (rys. 30).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Rys. 30. Wnętrze samochodu do transportu odzieży na wisząco [15]
Przy przewozach środkami transportu, stanowiącymi własność dostawcy lub odbiorcy,
przewóz powinien być konwojowany.
Szkodniki skór futerkowych i sposoby ich zwalczania
Skóry futerkowe podczas ich składowania narażone są na uszkodzenie przez szkodniki.
Do szkodników futer zalicza się: owady i gryzonie.
Spośród owadów najgroz
niejsze są larwy moli i skórojadów, natomiast spośród gryzoni,
myszy i szczury.
Mole są niebezpieczne dla skór wyprawionych i wyrobów ze skór.
Mole są to owady barwy jasnej, długości 6 - 8 mm, podłużne i cienkie, z długimi
skrzydełkami, które rozpościerają na szerokość 10  12 mm. Każde skrzydełko owada
mola ma na przodzie po 2 ciemne plamki. Sam owad nie jest szkodliwy, natomiast
wielkimi szkodnikami sÄ… jego larwy (rys. 31).
a) b)
Rys. 31. Mol: a) motyl [23], b) larwa [22]
Samiczka mola żyje ok. l miesiąca. W tym czasie składa ona 20 200 jajeczek
w okrywie włosowej głęboko u nasady włosa. Jaja są maleńkie, wielkości główki od
szpilki, białe i nie przyklejone do podłoża, dlatego też łatwo je usunąć przez czesanie lub
trzepanie skór. Z jaj po upływie 7 - 14 dni od chwili złożenia wylęgają się gąsienice
(larwy), które natychmiast rozpoczynają żerowanie, odżywiając się keratyną włosów.
Gąsienica mola żyje ok. 90 dni, zjadając w tym czasie ok. 0,1 g włosów. Optymalną
temperaturÄ… dla gÄ…sienicy mola futrzanego jest 23 - 25°C. W temperaturze 12°C jej
aktywność życiowa ustaje prawie zupełnie. Jednakże nawet po kilku miesiącach
przebywania w temperaturze poniżej 10°C, w sprzyjajÄ…cych warunkach ożywia siÄ™
ponownie i zaczyna żerować. Larwy mola mogą także przetrzymać bez szkody dla swego
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
organizmu kilkudniowe obniżenie temperatury poniżej zera. Dorosła larwa wytwarza zbity
oprzęd, w którym zimuje, przeobrażając się na wiosnę w poczwarkę i motyla.
W sprzyjajÄ…cych warunkach cieplnych (np. w mieszkaniu ogrzewanym), mol nie
przechodzi jesienno-zimowego zahamowania rozwoju. Wówczas gąsienica wkrótce po
oprzędzeniu przeobraża się w poczwarkę i następnie motyla dającego nowe pokolenie
gąsienic. W tym przypadku cały cykl rozwojowy owada trwa 4 miesiące.
Mól futrzany nie lubi światła i przewiewu, dlatego też składa jaja w miejscach,
ciemnych i nie przewiewnych. W temperaturze  6°C mól ginie, dlatego też w celu
zabezpieczenia futer przed molem zalecane jest wymrażanie futer. Nie wszystkie futra są
jednakowo atakowane przez mole. Szczególnie chętnie gnieżdżą się one w futrach
wyprawy zakwasowej, a mniej atakują skóry garbowane chromowo. Skóry barwione są
odporniejsze na mole niż wyprawione w stanie naturalnym. Walka z molem futrzanym
polega na przesypywaniu skór środkami owadobójczymi i naftaliną, trzepaniu
i wymrażaniu futer oraz specjalnej obróbce antymolowej podczas wyprawy
i uszlachetniania skór. W celu zabezpieczenia magazynów przed dostaniem się mola, okna
zabezpiecza się gęstymi siatkami, a pomieszczenia poddaje okresowo dezynsekcji.
Skórojady zwane skórnikami są groz
nym szkodnikiem surowych skór futrzarskich,
zasuszonych ptaków, owadów i zwierząt. Występują w kilku odmianach. Jedna z nich to
skórnik słoniniec (rys. 32), którego larwy dochodzą do długości ok. 7 mm i grubości
2 2,5 mm. Rozwój larwy trwa ok. 6 tygodni. Są one barwy czarnej, na tle której
w przedniej części znajdują się poprzeczne paski barwy żółtawobiałej, z czarnymi
kropkami. Ciało skórojada pokryte jest czarnymi, gęstymi włoskami, jest grubsze z przodu
i zwęża się ku końcowi.
Dorosły owad najchętniej zagnieżdża się w suchej skórze o grubej warstwie mizdry
przerośniętej tłuszczem. W tkance skórnej drąży korytarzyki widoczne lub ukryte pod
błoną. Często wżera się głębiej, uszkadzając cebulki włosowe. Skórojady nie żerują na
skórach wyprawionych.
a) b)
Rys. 32. Skórnik słoniniec : a) owad [14], b) larwa [28]
Zwalczanie skórojadów jest podobne jak moli, zarówno poprzez mechaniczne
usuwanie jajeczek larw, jak i przy pomocy środków owadobójczych.
Zasady konserwacji i użytkowania wyrobów futrzarskich
Zachowanie ładnego wyglądu estetycznego wyrobów futrzarskich i czasokres
użytkowania zależne są od przestrzegania ogólnych zasad użytkowania, konserwacji,
przechowywania i czyszczenia tych wyrobów.
Wyroby konfekcjonowane włosem na zewnątrz w trakcie użytkowania nie wymagają
częstego czyszczenia, jednakże wymagają przestrzegania określonych warunków, do których
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
należą: unikanie zamoczenia, ograniczanie tarcia okrywy włosowej wyrobu o różne
przedmioty i materiały, niedopuszczenie do silnych zaplamień i zabrudzenia oraz uszkodzeń
mechanicznych, prawidłowe przechowywanie wyrobu.
W przypadkach zamoknięcia wyrób należy powiesić na wieszaku, przeczesać lekko
miękką szczotką w kierunku pochylenia okrywy włosowej, przy czym wysuszyć
w temperaturze pokojowej, z dala od z
ródeł ciepła, w miejscu przewiewnym.
Po wysuszeniu okrywę włosową przeczesać suchą, miękką szczotką w kierunku
pochylenia włosa. Zmiętą podszewkę można prasować wyłącznie po jej odpruciu.
Niedopuszczalne jest prasowanie konfekcji futrzanej, ponieważ wysoka temperatura żelazka
może spowodować nieodwracalne uszkodzenia tkanki skórnej (łamliwość i kruszenie się).
Noszenie przedmiotów powodujących tarcie (np. torebek, siatek, aktówek itp.) może
spowodować wytarcie okrywy włosowej w miejscu częstego stykania się jej z noszonym
przedmiotem.
W przypadku zmięcia i zgniecenia okrywy włosowej zwilżamy ją wodą za pomocą
miękkiej szczotki lub tamponu, po czym suszymy jak po zamoknięciu. Po wysuszeniu
przeczesujemy włosy szczotką.
Zabrudzenia, plamy, rozdarcia i inne uszkodzenia należy usuwać w wyspecjalizowanych
punktach usługowych.
Czyszczenie i renowacje tych wyrobów powinno przeprowadzać się wyłącznie
w wyspecjalizowanych punktach usługowych. Wyroby te nie powinny być czyszczone przez
użytkownika, ponieważ nieumiejętne wykonanie tego procesu może spowodować ich trwałe
uszkodzenie.
Wyroby futrzarskie trzeba starannie i należycie przechowywać w okresie letnim,
a mianowicie:
 przed zabezpieczeniem wyrobu na okres letni dokładnie go przetrzepać, niezbyt silnie
uderzając kijkiem wiklinowym i dokonać koniecznych drobnych napraw (pęknięcia,
rozdarcia),
 powiesić wyrób na wieszaku i po przesypaniu naftaliną lub innym środkiem
owadobójczym umieścić w szczelnym worku antymolowym,
 przechowywać w miejscu suchym z dala od urządzeń ogrzewczych, a w okresie
2 - miesięcznym przetrzepywać, wietrzyć i uzupełniać środki owadobójcze;
Należy tu podkreślić, iż czas użytkowania wyrobu futrzarskiego zależy przede wszystkim
od ostrożnego i oszczędnego jego użytkowania oraz od pełnego przestrzegania instrukcji
użytkowania podanej na metce handlowej.
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie są warunki magazynowania skór futerkowych i wyrobów futrzarskich?
2. Jakie są warunki magazynowania surowców i materiałów pomocniczych?
3. Jak dokonuje się pomiaru temperatury i wilgotności w pomieszczeniach magazynowych?
4. Jak kontroluje się jakość magazynowanych wyrobów?
5. Jakie środki transportu stosuje się w magazynie wyrobów?
6. Jakie przybory i narzędzia stosuje się w magazynie?
7. Jakie rodzaje regałów stosuje się w magazynie skór i wyrobów futrzarskich?
8. Jakie powinny być warunki transportowania wyrobów kuśnierskich?
9. Jakie szkodniki występują w magazynach skór i wyrobów kuśnierskich i jak z nimi
walczyć?
10. Jakie są zasady konserwacji i przechowywania wyrobów futrzarskich?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dokonaj pomiaru temperatury i wilgotności powietrza w magazynie wyrobów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z określonym fragmentem materiału nauczania,
2) dobrać przyrządy do wykonania pomiaru,
3) dokonać pomiaru temperatury,
4) dokonać pomiaru wilgotności względnej,
5) zapisać wyniki pomiaru w zeszycie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
termometr,
higrometr lub psychometr
zeszyt,
przybory do pisania,
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Dokonaj pomiaru grubości próbek skór futerkowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z określonym fragmentem materiału nauczania,
2) pobrać próbki skór futerkowych,
3) dobrać grubościomierz,
4) dokonać pomiaru grubości próbek,
5) zapisać wyniki pomiarów w zeszycie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 próbki skór futerkowych,
 grubościomierze czujnikowe,
 przybory do pisania,
 zeszyt,
 literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Dokonaj pomiaru wielkości skór za pomocą planimetru.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z określonym fragmentem materiału nauczania,
2) przygotować skóry do pomiaru,
3) dokonać pomiaru powierzchni skór,
4) zapisać wyniki pomiarów w zeszycie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Wyposażenie stanowiska pracy:
 stół,
 skóry,
 planimetr,
 przybory do pisania,
 zeszyt,
 literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 4
Dobierz sposób magazynowania do wybranego rodzaju wyrobu gotowego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z określonym fragmentem materiału nauczania,
2) określić rodzaj wyrobu kuśnierskiego wskazanego przez nauczyciela,
3) dobrać warunki magazynowania danego wyrobu,
4) zapisać ustalenia w zeszycie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 wyrób kuśnierski,
 przybory do pisania,
 zeszyt,
 literatura z rozdziału 6.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
dokonać kontroli warunków magazynowania surowców,
1)
materiałów pomocniczych i wyrobów gotowych?
2) dokonać pomiarów skór i wyrobów gotowych?
3) określić sposób magazynowania surowców, materiałów
pomocniczych i wyrobów gotowych?
4)
określić sposób transportu wyrobów gotowych?
5) rozpoznać szkodniki skór i wyrobów futrzarskich?
określić zasady konserwacji i użytkowania wyrobów
6)
futrzarskich?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących rozpoznawania i charakteryzowania rodzajów skór
surowych. Wszystkie pytania sÄ… pytaniami wielokrotnego wyboru.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:
6. w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedz
X (w przypadku
pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić
odpowiedz
prawidłową).
7. Odpowiedzi udzielaj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję
z wykonanego zadania.
8. Trudności mogą przysporzyć Ci pytania: 5, 9, 10, 13 i 16, gdyż są one na poziomie
trudniejszym niż pozostałe.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
10. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
instrukcja,
zestaw zadań testowych,
karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Znak lub napis pozwalajÄ…cy na identyfikacjÄ™ wyrobu, umieszczony na wyrobie lub
połączony z wyrobem w sposób trwały, albo przyczepiony do wyrobu nazywamy
a) nazwÄ… wyrobu.
b) stemplem.
c) cechÄ….
d) symbolem.
2. Rysunek przedstawia
a) cechÄ™.
b) etykietÄ™.
c) zawieszkÄ™.
d) metkÄ™.
3. Opakowanie jednostkowe wyrobu kuśnierskiego może stanowić
a) pudełko kartonowe.
b) worek jutowy.
c) skrzynia.
d) kontener.
4. Rysunek przedstawia
a) płótno.
b) papier pakowy.
c) worki jutowe.
d) foliÄ™ polietylenowÄ… .
5. Do pakowania wyrobów w worki foliowe stosuje się
a) zgrzewarki.
b) zszywarki.
c) taśmę pakową.
d) kleje.
6. Dyspenser jest to urządzenie do łączenia opakowań za pomocą
a) kleju.
b) zszywek.
c) taśmy pakowej.
d) sznurka.
7. Futra i kurtki należy pakować
a) pojedynczo w worki foliowe.
b) pojedynczo w kartony.
c) po 5 sztuk w kartony.
d) po 5 sztuk w worki jutowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
8. Rękawice należy pakować
a) po 5 sztuk w worki foliowe.
b) pojedynczo w kartony.
c) po 10 par w kartony.
d) po 10 par w worki jutowe.
9. Temperatura w magazynie wyrobów kuśnierskich gotowych powinna wynosić
a) -5°C - 5°C.
b) 0°C - 10°C.
c) 5°C - 20°C.
d) 5°C - 30°C
10. Pomiar wilgotności względnej powietrza przeprowadza się za pomocą
a) termometru.
b) higrometru.
c) planimetru.
d) densymetru.
11. Transport wewnątrzwydziałowy powinien odbywać się przy pomocy wózka
przedstawionego na rysunku
a) 1.
b) 2.
c) 3.
d) 4.
1 2
3 4
12. Rysunek przedstawia
a) magazyn wyrobów gotowych.
b) transporter wieszakowy.
c) przenośnik taśmowy.
d) przenośnik ślimakowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
13. Pomiar grubości skór wykonuje się przy u życiu
a) miary krawieckiej.
b) suwmiarki.
c) przymiaru liniowego.
d) grubościomierza.
14. Planimetr służy do pomiaru
a) powierzchni skóry.
b) grubości skóry.
c) wagi skóry.
d) twardości skóry.
15. PrzyrzÄ…d przedstawiony na rysunku to
a) planimetr.
b) psychometr.
c) higrometr.
d) grubościomierz.
Rysunek do zad. 15
16. Skóry wyprawione zdjęte workowo magazynuje się
a) ułożone w stosy.
b) zawieszone.
e) ułożone na pólkach.
f) ułożone w pudełkach.
17. Drobnych wyrobów futrzarskich nie można magazynować
a) w stosach.
b) w kartonowych pudełkach.
c) ułożonych na regałach.
d) w szafach.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
18. Transport wyrobów futrzarskich może odbywać się samochodem przedstawionym na
rysunku
1 2
a) 1.
b) 2.
c) 3.
d) 4.
3 4
19. Okrywą włosową skór żywią się mole w postaci
a) poczwarki.
b) larwy.
c) motyla.
d) chrzÄ…szcza.
20. W przypadku zamoczenia wyrób futrzarski należy wysuszyć
a) w temperaturze pokojowej.
b) w pobliżu z
ródła ciepła.
c) w specjalnej suszarni.
d) podczas użytkowania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Pakowanie, magazynowanie transport wyrobów futrzarskich
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punktacja
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
6. LITERATURA
1. Buczyńska L., Burzyński Cz.: Kuśnierstwo 2. Podręcznik dla ZSZ, WSiP, Warszawa
1986
2. Burzyński Cz., Dzieża R., Suliga A., Duda J., Kuśnierstwo. WNT, Warszawa 1986
3. Chyrosz M., Zembowicz  Sułkowska E.: Materiałoznawstwo odzieżowe. WSiP,
Warszawa 1999
4. Czyżewski H. : Krawiectwo. Podręcznik technologii dla ZSZ WSiP, Warszawa1992
5. Iwanowski J., Persz T.: Garbarstwo cz. I. WPLiS, Warszawa 1965
6. Kazik R., Krawczyk J.; Technologia odzieży. WSiP, Warszawa 1998
7. Koradecka D.(red): Bezpieczeństwo pracy i ergonomia CIOP, W-wa 1999
8. Parafianowicz Z.: Szkolny słownik odzieżowy. WSiP, Warszawa 2000
9. Sadowski T.: Materiałoznawstwo kuśnierskie. WSiP, Warszawa1989
10. Wybór aktualnych norm.
11. http://crosstrade.pl/UserFiles/Image/991.jpg
12. http://crosstrade.pl/UserFiles/Image/nie-wiem1.jpg
13. http://d.ale.gratka.pl/g2/o/f8/c6/3e/585421_1_d41d_s.jpeg
14. http://i.pbase.com/u44/holopain/large/16494303.Dermesteslardarius.jpg
15. http://klg.com.pl/zdjecia_na_stronie/image011.jpg
16. http://klg.com.pl/zdjecia_na_stronie/image011.jpg
17. http://ocean.wsm.gdynia.pl/student/meteo1/august.jpg ]
18. http://ocean.wsm.gdynia.pl/student/meteo1/wilg_2.html
19. http://somet.pl/dzial1/1.2/Humidity%2005_html_m1d1167b9.png
20. http://somet.pl/dzial1/1.2/Humidity%2005_html_m45df77eb.png
21. http://systemy-archiwowania.biurotechnika.com.pl/images/metal_10.jpg
22. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/XN_Tineola_bisselliella_0.
jpg/800px-XN_Tineola_bisselliella_0.jpg
23. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Tineola.bisselliella.7218.jp
g/800px-Tineola.bisselliella.7218.jpg
24. http://whistleralley.com/planimeter/plan1.jpg
25. http://www.alux.pl/html_pl/pakowaczki.htm
26. http://www.alux.pl/html_pl/pakowaczki.htm
27. http://www.alux.pl/html_pl/pakowaczki.htm
28. http://www.bioresurs.uu.se/myller/stad/stad_bild/flaskangerlarv.jpg
29. http://www.drukarniawydruk.pl/images/oferta/miniaturki/m_metki_003.jpg
30. http://www.exalt.pl/wagi/ydo/ds530/ds530.jpg
31. http://www.introl.pl/katalog/termometry/laboratoryjne.html
32. http://www.kurow.lubelskie.pl/lisy.htm
33. http://www.kurow.lubelskie.pl/lisy.htm
34. http://www.kwt.pl/files/rys1.jpg
35. http://www.label.com.pl/po/home_ter.html
36. http://www.label.com.pl/po/home_th.dt.html
37. http://www.lant.pl/duze/MetalProgetti%20%281%29.JPG
38. http://www.lenora.com.pl/etykiety/
39. http://www.metalowiec.bialystok.pl/grafika/regalk.jpg
40. http://www.nadex.pl/workijutowe.htm
41. http://www.oneo.pl/garderoba.html
42. http://www.pamo.com.pl/obrazki/img_90_big.jpg
43. http://www.plastech.pl/images/b2b/off/12335
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
44. http://www.polimex.net/pl_,oferta.php?m_id=150_170_176#1
45. http://www.sklep.aluet.pl/photo/256.jpg
46. http://www.sprem.com.pl/tb100s.htm
47. http://www.transelektro.pl/grafika/polietylenowe.JPG
48. http://www.treston.com/htdocs/docs/images/hi/pph-c.jpg
49. http://www.treston.com/htdocs/docs/p007-pph2.html
50. http://www.vis.com.pl/gfx/foto/grubczuj.jpg
51. http://www.wispak.pl/tasmy_samoprzylepne.php
52. http://www.wispak.pl/urzadzenia_do_pakowania.php#
53. http://www.wiz.slask.pl/i11.html
54. http://www.wszywki.org/przywieszki/przywieszki.jpg
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39