HISTORIA ANESTEZJOLOGII NA ÅšWIECIE I W POLSCE Anestezjologia pochodzi od greckiego sÅ‚owa: anaisthetos = nieczuÅ‚ość ciaÅ‚a, brak odczuć lub bezczuÅ‚ość; u\ywane przez Platona (400 lat p.n.e.) w znaczeniu filozoficznym. Dwa okresy w historii znieczulania (wg M. Justyny) 1. Staro\ytny do 16 pazdziernika 1846 (pierwsze znieczulenie eterowe) 2. Nowo\ytny do chwili obecnej a. Do II wojny Å›wiatowej (usÅ‚uga techniczna) b. Od II wojny Å›wiatowej (specjaliÅ›ci, lekarze anestezjolodzy) Kamienie milowe nowo\ytnej anestezjologii na Å›wiecie: " 10 grudnia 1844 zastosowanie podtlenku azotu w charakterze pokazu (Horacy Wells) w stanie Connecticut " Znieczulenie eterowe Wiliam Thomas Greek Morton (dentysta) 16 pazdziernika 1846 " 4 listopada 1847 James Young Simpson zastosowaÅ‚ chloroform " Å›yjÄ…cy w latach 1813-1858 John Snow lekarz zajmujÄ…cy siÄ™ wyÅ‚Ä…cznie anestezjologiÄ… napisaÅ‚ pierwszy podrÄ™cznik anestezjologii oraz uwa\aÅ‚, \e anestezjologia powinna być specjalizacjÄ… " 1848 po raz pierwszy zastosowano chlorek etylu; W tych latach rozwój techniki, intubacja do tchawicy, tracheotomia, skonstruowanie strzykawki. Znieczulenie miejscowe 1884 Karl Köller kokaina do znieczulenia powierzchniowego 1898 znieczulenie rdzeniowe 1904 prokaina 1958 bupiwakaina 1932 heksoborbital do\ylnie Åšrodki zwiotczajÄ…ce mięśnie 1942 Kurara w Montrealu (stosujÄ… jÄ… chemik Johnson i anestezjolog Harold R. Griffith) 1905 Buchanan (Nowy York) tytuÅ‚ profesora anestezjologii i powstanie Towarzystwa Anestezjologów AmerykaÅ„skich 1905 Robert Macintosh w Wielkiej Brytanii Wa\ne daty w historii anestezjologii polskiej: " 6 luty 1847 Ludwik Bierkowski - chirurg zastosowaÅ‚ eter do dwóch zabiegów w Krakowie (3 miesiÄ…ce po zastosowaniu eteru w USA) Bierkowski pochodzi z Poznania. Eter nastÄ™pnie byÅ‚ stosowany w Rzeszowie i Lwowie oraz w Warszawie, Wilnie, Tarnowie i Samborze. W tym samym roku rozpoczÄ™to w Polsce stosować chloroform. " 1847 w marcu ukazaÅ‚y siÄ™ szczegółowe przepisy dotyczÄ…ce stosowania tych Å›rodków (Komisja RzÄ…dowa Spraw WewnÄ™trznych i Duchownych). ByÅ‚o jednak du\o powikÅ‚aÅ„ i w zwiÄ…zku z tym popularyzowano znieczulenie miejscowe. " 1880 r. zastosowanie podtlenku azotu w poÅ‚o\nictwie Petersburg " 1880 Heliodor ÅšwiÄ™cicki skonstruowaÅ‚ i zastosowaÅ‚ aparat do krótkotrwaÅ‚ego znieczulenia porodu za pomocÄ… mieszaniny tlenu i podtlenku azotu " 1847 ju\ pojawiajÄ… siÄ™ w Polsce pierwsze publikacje naukowe i sÄ… dyskutowane problemy anestezjologiczne poczÄ…tkowo na zjazdach chirurgów (od 1889) " 1892 pokaz intubacji u dziecka w Krakowie " PoczÄ…tek XX wieku stosowanie prostych aparatów do znieczulania ogólnego " 1941 utworzenie Polskiego WydziaÅ‚u Lekarskiego przy Uniwersytecie w Edynburgu. Dziekanem byÅ‚ prof. Antoni Jurasz (byÅ‚y Kierownik Kliniki Chirurgicznej w Poznaniu). DydaktykÄ™ anestezjologicznÄ… objÄ…Å‚ jego asystent Roman Rejthar. Senior anestezjologów Å›lÄ…skich BolesÅ‚aw Rutkowski jest absolwentem tej uczelni " 1947 zastosowanie kurary przez StanisÅ‚awa Pokrzywnickiego (pózniejszy profesor), w Kutnie rozpoczÄ™to nowoczesnÄ… drogÄ™ polskiej anestezjologii. " 1972 pierwsza Poradnia Przeciwbólowa w Gliwicach utworzona przez dr n. med. BolesÅ‚awa Rutkowskiego jednego z seniorów anestezjologii. " PowstaÅ‚e w latach 50 tych XX wieku Towarzystwo Anestezjologów Polskich obecnie Polskie Towarzystwo Anestezjologii i Intensywnej Terapii skupia wiÄ™kszość anestezjologów zrzeszonych w sekcjach specjalistycznych i oddziaÅ‚ach terenowych. Współczesna anestezjologia to nie tylko znieczulenia, ale tak\e intensywna terapia chorych w stanie zagro\enia \ycia, resuscytacja, leczenie bólu. Jest to specjalizacja interdyscyplinarna. Jak podkreÅ›la w swoich pracach prof. Jurczyk jej rozwój zale\y od pozycji, jakÄ… bÄ™dÄ… zajmować jednostki akademickie szczególnie przez rozwój dziaÅ‚alnoÅ›ci naukowej i dydaktycznej. " 25-27 czerwca 2009 w Krakowie 50-cioletnie Polskie Towarzystwo Anestezjologii i Intensywnej Terapii organizuje Sympozjum poÅ›wiÄ™cone analizie ponad 150 letnich osiÄ…gnięć anestezjologii na Å›wiecie i w Polsce, a tak\e naszej 5 letniej obecnoÅ›ci w Unii Europejskiej. " Wg prof. Janusz Andresa ostatnie trzydziestolecie anestezjologii i intensywnej terapii mo\na scharakteryzować nastÄ™pujÄ…co: " 1. Lata 80-te ubiegÅ‚ego wieku: rozwój standardów bezpieczeÅ„stwa w anestezjologii w odpowiedzi na postÄ™p technologiczny (nowa aparatura) i farmakologiczny (nowe leki) " 2. Lata 90-te ubiegÅ‚ego wieku: dokÅ‚adne poznanie fizjologii czÅ‚owieka szczególnie w okresie okoÅ‚ooperacyjnym " 3. Pierwsza dekada 2000: optymalna terapia w okresie okoÅ‚ooperacyjnym i w intensywnej terapii, skierowana na osiÄ…gniÄ™cie okreÅ›lonego celu terapeutycznego w oparciu o dane naukowe " 4. PrzyszÅ‚a dekada: zindywidualizowana optymalna terapia skierowana na pacjenta w oparciu o nowe zdobycze naukowe i technologiczne (wiedza w oparciu o dane globalne, molekularna biologia, ciÄ…gÅ‚e monitorowanie funkcji \yciowych, technologie informatyczne) Historia jest czynnikiem postÄ™pu, poniewa\ miÄ™dzy innymi pozwala z doÅ›wiadczeÅ„ dawnych wybierać rzeczy po\yteczne i unikać bÅ‚Ä™dów Marek Sych 1986 DoÅ‚Ä…czono: 1. Rozwój anestezjologii w Akademiach medycznych w Polsce. Witold Jurczyk Anestezjologia Intensywna Terapia 2002, 301-304 2. Uwagi o poczÄ…tku i rozwoju polskiej anestezjologii Witold Jurczyk Medycyna Intensywna i Ratunkowa 200, 41-44 3. Powstanie i Rozwój Anestezjologii w Regionie ÅšlÄ…skiej Akademii Medycznej. Kinga NiesioÅ‚owska-Zagórowska ÅšlÄ…ska Akademia Medyczna. Katowice 1996 4. Powstanie i rozwój Sesji Historycznej Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii Alicja Macheta, Katarzyna Przedpolska Anestezjologia Intensywna Terapia 2002, 305-307 Opracowanie dr nauk med. Alicja Macheta Katedra anestezjologii CM UJ ; www.anestzjologia.org.pl Aga-fr@cm-uj.krakow.plnsywnej Prof. dr hab. Janusz Andres Prezes Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii