Emisja spalin silników Diesla Dokument ten został przetłumaczony i zaadoptowany za zgodą Health and Safety Executive (HSE), z oryginału opublikowanego przez ww. instytucję i dostępnego na stronie internetowej:TU http://www.hse.gov.uk/pubns/indg286.htm . Tłumaczenia dokonano uwzględniając uwarunkowania krajowe, należy się jednak upewnić, czy odpowiednie polskie prawodawstwo, normy i wymagania zostały w pełni uwzględnione. Przytaczanie informacji zawartych w dokumencie jest dozwolone pod warunkiem powołania się na tłumaczenie i oryginał. Autorzy zarówno oryginalnego dokumentu, jak i tłumaczenia, nie ponoszą odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w nim zawartych. Spaliny silników Diesla mogą powodować problemy zdrowotne w bardzo szerokim zakresie. Ta informacja jest krótkim przewodnikiem dla pracowników narażonych na emitowane spaliny i zawiera opis metod, jakie można zastosować do ochrony pracowników i innych osób. CZYM S SPALINY SILNIKÓW DIESLA? Spaliny silników Diesla (powszechnie znane jako spaliny diesla ) są mieszaniną gazów, par, aerozoli (zdyspergowanych substancji ciekłych) i substancji zbudowanych z małych cząsteczek. Zawierają one produkty spalania, do których zaliczamy: " węgiel (sadzę) " azot " wodę " tlenek węgla " aldehydy " ditlenek azotu " ditlenek siarki " wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne. Cząstki węgla lub sadzy stanowią od 60% do 80% w zależności od użytego oleju napędowego i typu silnika. Większość zanieczyszczeń jest adsorbowanych na powierzchni powstałej sadzy. Silniki benzynowe wydzielają więcej tlenku węgla, natomiast dużo mniej sadzy niż silniki wysokoprężne (diesle). JAKIE CZYNNIKI WPAYWAJ NA SKAAD SPALIN SILNIKÓW WYSOKOPRŻNYCH? Ilość i skład spalin silników wysokoprężnych w twoim środowisku pracy może zależeć od wielu czynników, takich jak: " jakość użytego oleju napędowego " rodzaj silnika wysokoprężnego, na przykład standardowy, z turbodoładowaniem, z bezpośrednim wtryskiem paliwa 1 " regulacji silnika " parametry pompy paliwowej " stopień obciążenia silnika " temperatura silnika " regularność używania silnika. NA CO WSKAZUJE KOLOR WYDZIELANEGO DYMU? Dym jest produktem spalania. Pojazdy w twoim miejscu pracy mogą produkować trzy rodzaje dymów, dwa z nich wskazują na problemy związane z jednostką napędową. Te trzy typy dymów są następujące: " dym niebieski (głównie olej i niespalone do końca paliwo), wskazuje na zły serwis i nieodpowiednie parametry techniczne silnika " dym czarny (sadza, olej i niespalone do końca paliwo), wskazuje na wady techniczne silnika " dym biały (krople wody i niespalone do końca paliwo), produkowany jest wówczas, gdy silnik jest zimny, zanika w miarę wzrostu jego temperatury. W przypadku starszych silników, biały dym charakteryzuje się ostrym zapachem, który może spowodować podrażnienia górnych dróg układu oddechowego. Jeśli pojazdy w twoim miejscu pracy wydzielają niebieski lub czarny dym, powinieneś niezwłocznie poinformować pracodawcę w celu podjęcia szybkiej akcji, która rozwiąże ten problem. GDZIE WYSTPUJE NAJWIKSZE PRAWDOPODOBIECSTWO WYSTPOWANIA SPALIN Z SILNIKÓW WYSOKOPRŻNYCH? Możesz być narażony na spaliny diesla, jeśli pracujesz w miejscu, gdzie są używane ciężkie pojazdy z silnikami wysokoprężnymi, lub w miejscach, gdzie pojazdy wytwarzają spaliny diesla, takich jak: wjazdy na parkingi lub wyjazdy z nich, bramki, punkty kontrolne. Możesz być również narażony na te spaliny, jeśli pracujesz w tunelu lub na placu budowy, gdzie są używane maszyny wyposażone w silniki wysokoprężne. SPALINY DIESLA A ZDROWIE Oddychanie w oparach spalin diesla może wpłynąć na zdrowie. Narażenie na te spaliny może spowodować podrażnienia oczu lub dróg oddechowych. Skutki narażenia są z reguły krótkotrwałe i ustępują po oddaleniu się od zródła spalin. Jednak dłuższe narażenie na spaliny diesla, w szczególności niebieskie i czarne dymy, może powodować krztuszenie się, brak tchu, problemy z oddychaniem. Dowiedziono, że w przypadku długo trwającego narażenia na spaliny diesla, sięgającego nawet 20 lat, występuje zwiększone ryzyko raka płuc. Narażenie na spaliny silników benzynowych nie niesie ze sobą takiego samego ryzyka (jest ono dużo mniejsze). 2 Kontakt skóry z zimnym olejem napędowym może powodować uczulenia (zapalenie skóry). Jeśli sądzisz, że narażenie na spaliny diesla oddziałuje na twoje zdrowie, powinieneś powiedzieć o tym pracodawcy (bądz kierownikowi) i/lub specjaliście do spraw BHP, oraz skonsultować się z lekarzem. CO POWINIEN ZROBIĆ PRACODAWCA, ŻEBY CHRONIĆ TWOJE ZDROWIE ? W wyniku przyjętych w W. Brytanii w 1994 roku regulacji: Kontrola substancji niebezpiecznych dla zdrowia (COSHH), pracodawca powinien w sposób odpowiedni i wystarczający oszacować ryzyko utraty zdrowia pracowników zatrudnionych w warunkach narażenia na spaliny diesla. Pracodawcy powinni podjąć konieczne kroki zapobiegawcze albo właściwie kontrolować narażenie w miejscu pracy. Jeśli nie można zapobiec narażeniu, pracodawca będzie musiał rozważyć zastosowanie kombinacji poszczególnych środków zapobiegawczych spośród następujących: " wymiana powietrza na stanowiskach pracy " systemy usuwania spalin z układów wydechowych " zainstalowanie filtrów na układach wydechowych " konwertery katalityczne i inne bardziej uniwersalne środki zapobiegawcze, takie jak: wyłączanie silników maszyn, kiedy jest to tylko możliwe trzymanie drzwi i okien otwartych, kiedy to tylko możliwe instalowanie wentylatorów na ścianach i sufitach rotacyjny system pracy zapewnienie odpowiednich środków ochrony indywidualnej (odpowiednich rękawic w wypadku kontaktu z zimnym lub ciepłym olejem napędowym). Pracodawca powinien dostarczyć środki ochrony układu oddechowego, ale tylko wtedy, kiedy zostały wyczerpane inne możliwości ochrony. Obecność sadzy na ścianach i innych powierzchniach na twoim stanowisku pracy wskazuje, że występowanie spalin diesla nie jest wystarczająco dokładnie i prawidłowo kontrolowane. Poza środkami kontroli omówionymi wyżej pracodawca powinien zapewnić: " prawidłowe utrzymywane i odpowiednie, regularne sprawdzanie używanych silników (maszyn) " w razie potrzeby, monitorowanie narażenia na spaliny diesla (patrz artykuł HSE: Kontrola spalin silników Diesla w środowisku pracy wszystkie szczegóły zawarte na końcu publikacji) " dostarczenie niezbędnych informacji o ryzyku związanym z narażeniem na spaliny diesla " niezbędne informacje oraz szkolenie w zakresie bezpiecznego stosowania środków kontroli i wszystkich używanych środków ochrony indywidualnej. 3 CO MOŻESZ ZROBIĆ, ABY CHRONIĆ WAASNE ZDROWIE ? Możesz zrobić wiele, żeby chronić własne zdrowie przed narażeniem na spaliny silników Diesla, a mianowicie: " zwróć się do swojego pracodawcy o informacje dotyczące zagrożeń związanych ze spalinami silników wysokoprężnych, przeczytaj je, upewnij się, że wszystko właściwie zrozumiałeś, i jeśli masz jakieś wątpliwości, szukaj wyjaśnień " unikaj narażenia, kiedy to tylko możliwe " korzystaj w pełni z dostępnych środków kontrolnych " dowiedz się, jak używać dostarczonych środków kontrolnych i zadbaj, abyś potrafił wykryć każdą usterkę " zgłaszaj pracodawcy każdą usterkę, na przykład słabą wentylację " trzymaj drzwi i okna otwarte, kiedy to tylko możliwe " wyłączaj silniki maszyn, kiedy jest to tylko możliwe " dowiedz się, jak prawidłowo używać środków ochrony układu oddechowego i innych środków ochrony indywidualnej dostarczonych przez pracodawcę " utrzymuj środki ochrony indywidualnej w czystości i konserwuj je, przechowuj w czystych miejscach, przeznaczonych do tego celu przez pracodawcę. Dodatkowo do tych wytycznych jest jeszcze kilka wskazówek higienicznych, z których możesz skorzystać: " nie jedz ani nie pal w miejscach, gdzie występuje możliwość narażenia " myj ręce i twarz przed jedzeniem, piciem i przed wyjściem z pracy " unikaj kontaktu skóry z zimnym i gorącym olejem napędowym. Pamiętaj, że masz obowiązek nie tylko chronić swoje zdrowie i bezpieczeństwo, lecz także upewnić się, że twoje działania nie narażają innych. DALSZE DZIAAANIA Jeśli masz jakieś obawy lub problemy dotyczące narażenia na spaliny silników Diesla, poproś swojego kierownika lub specjalistę od spraw BHP o omówienie ich z pracodawcą. Jeśli to nie jest możliwe, możesz skontaktować się z infolinią HSE (Health and Safety Executive), tel.: 08701 545500. Dodatkowo HSE wydało bardziej szczegółowy poradnik przeznaczony dla pracodawców i osób prowadzących własną działalność, instruujący jak kontrolować narażenie na spaliny silników Diesla. Publikacja ta jest dostępna w HSE Books pod tytułem Kontrola narażenia na spaliny silników Diesla w miejscu pracy HSG187 ISBN 0 7176 1662 2. 4 Publikacje, odpłatne i gratisowe, można zamówić pocztą: HSE Books, PO Box 1999, Sudbury, Suffolk CO10 6FS Tel.: 01787 881165 Fax: 01787 313995 Płatne publikacje HSE są dostępne w dobrych księgarniach. W razie pytań proszę dzwonić na infolinię HSE: tel.: 08701 545500 lub pisać do Centrum Informacyjnego: Broad Lane, Sheffield S3 7HQ. Niniejsza informacja zawiera wskazówki dotyczące dobrych praktyk, które nie są obowiązujące, lecz mogą być bardzo przydatne w zależności od tego, co chcesz zrobić. Dokument oryginalny: Diesel Engine Exhaust Emissions http://www.hse.gov.uk/pubns/indg286.htm Tłumaczenie z języka angielskiego: Wojciech Zatorski wozat@ciop.pl 5