MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Barbara Olech
Wykonywanie ścian działowych z różnych materiałów
712[06].Z1.07
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Halina Darecka
mgr inż. Anna Kusina
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Barbara Olech
Konsultacja:
mgr inż. Krzysztof Wojewoda
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 712[06].Z1.07
,,Wykonywanie ścian działowych z różnych materiałów  zawartej w modułowym programie
nauczania dla zawodu murarz.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Ściany działowe tradycyjne, materiał stosowany do budowy i ich lokalizacja 7
na stropach
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 12
4.1.3. Ćwiczenia 13
4.1.4. Sprawdzian postępów 15
4.2. Zasady wykonywania i odbioru ścian działowych tradycyjnych 16
4.2.1. Materiał nauczania 16
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 23
4.2.3. Ćwiczenia 24
4.2.4. Sprawdzian postępów 26
4.3. Zasady wykonywania i odbioru lekkich ścian działowych 27
4.3.1. Materiał nauczania 27
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 35
4.3.3. Ćwiczenia 36
4.3.4. Sprawdzian postępów 38
5. Sprawdzian osiągnięć 39
6. Literatura 44
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Poradnik, ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy na temat wykonywania ścian
działowych z różnych materiałów.
Poradnik zawiera:
1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
posiadać, aby przystąpić do realizacji jednostki modułowej ,,Wykonywanie ścian
działowych z różnych materiałów  .
2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej.
3. Materiał nauczania (rozdział 4) umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania
ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną
literaturÄ™ oraz inne z
ródła informacji. Obejmuje on również ćwiczenia, które zawierają:
pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia,
wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczenia,
sprawdzian postępów umożliwiający sprawdzenie poziomu wiedzy po wykonaniu
ćwiczeń.
4. Sprawdzian osiągnięć, który umożliwi sprawdzenie wiadomości i umiejętności jakie
powinieneś opanować podczas realizacji programu tej jednostki modułowej. Sprawdzian
osiągnięć powinieneś wykonać według instrukcji załączonej w poradniku.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela lub
instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Po przyswojeniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp oraz
instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
712[06].Z1
Technologia murarstwa
712[06].Z1.01
Stosowanie przepisów bhp przy wykonywaniu robót
murarskich
712[06].Z1.02
Organizacja stanowiska pracy murarza
712[06].Z1.03
Dobieranie materiałów narzędzi i sprzętu do robót
budowlanych
712[06].Z1.04
Wykonywanie zapraw budowlanych i betonów
712[06].Z1.05
Wykonywanie murów nośnych różnych materiałów, o różnej
grubości i konstrukcji
712[06].Z1.06
Wykonywanie murów z przewodami kominowymi
i kominów wolnostojących
712[06].Z1.07
Wykonywanie ścian działowych z różnych materiałów
712[06].Z1.08
Wykonywanie sklepień, nadproży i stropów murarskich
712[06].Z1.09
Wykonywanie gzymsów i układów rolkowych
712[06].Z1.10
Wykonywanie okładzin ściennych z ceramiki i kamienia
712[06].Z1.11
Wykonywanie napraw, remontów i rozbiórek konstrukcji
murowych
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:
- posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,
- stosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,
- rozpoznawać podstawowe materiały budowlane,
- posługiwać się dokumentacją techniczną,
- magazynować, składować i transportować materiały budowlane,
- organizować stanowisko pracy murarza,
- dobierać materiały, narzędzia i sprzęt do robót murarskich,
- wykonywać zaprawy budowlane.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania robót,
- przenieść wymiary z dokumentacji na miejsce realizacji zadania,
- dokonać pomiarów, posłużyć się sprzętem pomiarowym,
- zorganizować stanowisko pracy,
- rozpoznać materiały potrzebne do robót,
- dobrać i ocenić przydatność materiału do robót,
- przetransportować i dokonać składowania materiałów na stanowisku pracy,
- dobrać narzędzia potrzebne do robót,
- wykonać zaprawę,
- zmontować rusztowanie do wykonania robót,
- wykonać Å›cianÄ™ gruboÅ›ci ź cegÅ‚y z przewiÄ…zaniem spoin ½ cegÅ‚y i ź cegÅ‚y,
- wykonać ścianę działową z pustaków i bloczków grubości 12cm z przewiązaniem
spoin ½ i ź ,
- wykonać ściankę z płyt gipsowych "Pro Monta",
- wykonać ścianki działowe z płyt gipsowo-kartonowych na konstrukcji z giętych profili
metalowych lub konstrukcji drewnianej,
- wykonać ścianki działowe w układzie narożnikowym, przenikające się i w kształcie
litery T,
- wykonać połączenie ze ścianami i stropem o różnej konstrukcji i z różnych materiałów,
- osadzić w ściance działowej ościeżnicę drzwiową,
- wykonać w ściance działowej otwory technologiczne,
- zastosować racjonalnie materiał,
- oszacować ilość materiału potrzebnego do wykonania robót,
- sporządzić zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe,
- porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami,
- wykonać pracę z zachowaniem przepisów bhp, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Ściany działowe tradycyjne, materiał stosowany do budowy
i ich lokalizacja na stropach
4.1.1. Materiał nauczania
Ściany działowe są przegrodami dzielącymi przestrzeń wewnętrzną obiektu w obrębie
poszczególnych kondygnacji na pomieszczenia służące założonym potrzebom
funkcjonalnym. Ściany te nie przejmują obciążeń od innych elementów budynku. Dlatego,
w razie potrzeby zmiany funkcji użytkowej pomieszczeń, można je usunąć. Natomiast zmiana
usytuowania tego rodzaju ścian, a także wykonanie nowych wymaga akceptacji osoby
posiadajÄ…cej odpowiednie uprawnienia budowlane.
Ściany działowe powinny spełniać wymagania dotyczące nośności i stateczności, jak
również charakteryzować się odpowiednimi właściwościami fizycznymi, a w szczególności
odpowiednią izolacyjnością akustyczną (jeżeli stanowią przegrodę międzymieszkaniową),
a także izolacyjnością termiczną (jeśli są przegrodą między pomieszczeniami ogrzewanymi
i nieogrzewanymi), odpowiednią odpornością ogniową, małym ciężarem, korzystną
paroprzepuszczalnością, małą wilgotnością w stanie powietrzno-suchym, niezbyt dużą
nasiąkliwością, szybkim wysychaniem.
Powinny również cechować się odpowiednią, w stosunku do założeń projektowych,
trwałością eksploatacyjną oraz mieć korzystne parametry z punktu widzenia warunków
zdrowotnych w pomieszczeniach.
Ściany działowe jednorodne prefabrykowane są najczęściej wykonywane z betonu
zwykłego bądz
lekkiego, żużlobetonu, gipsobetonu lub gipsu.
Ściany działowe tradycyjne są wykonywane z elementów murowych, ułożonych
w określony sposób i połączonych ze sobą zaprawą.
Mur charakteryzuje się stosunkowo dużą wytrzymałością na ściskanie oraz małą na
rozciąganie i ścinanie. Wartości tych wytrzymałości zależą od wytrzymałości elementów
murowych i zaprawy, sposobu wiązania, grubości spoin oraz dokładności wypełnienia spoin
i ułożenia poszczególnych warstw elementów murowych.
Elementy murowe w postaci wyrobów ceramicznych są produkowane z glin po
odpowiedniej obróbce, uformowaniu i wypaleniu w temperaturze od 850 do 1000°C. Do
najpopularniejszych zalicza się cegły(rys.1.).
Rys. 1. Cegły ceramiczne:
a) pełna zwykła 250 x 120 x 65mm, b)dziurawka wozówkowa o wymiarach 250 x 120 x 65mm, c) dziurawka
główkowa o wymiarach 250 x 120 x 65mm, d) cegły kratówki: Kl o wymiarach 250 x 120 x 65mm, e) cegły
kratówki: K2 - 250 x 120 x 140mm. [3, s.531]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Powszechnie są stosowane również pustaki ceramiczne do murowania ścian działowych
Pd-1, Pd-2, UNI, Porotherm, kształtki murowe (rys.2.).
Rys. 2. Pustaki ceramiczne ścienne a) Pd-1 250 x 220 x 65mm, b) Pd-2 250 x 220 x 120mm. [3, s.532]
Elementy murowe silikatowe mają najczęściej postać cegieł pełnych o wymiarach
250 x 120 x 65 i 250 x 120 x 104 mm oraz bloków drążonych (z otworami) o wymiarach
250 x 120 x 220, 250 x 120 x 138 i 250 x 250 x 220mm. Elementy murowe betonowe to
płyty ścienne, bloczki i pustaki. Kształt i wymiary są zróżnicowane, często dostosowane do
indywidualnych potrzeb odbiorcy.
Rys. 3. Pustaki uzupełniające a) Kontra b) Alfa [3, s.532]
Elementy murowe z autoklawizowanego betonu komórkowego na ściany działowe są
produkowane w postaci bloczków (płytek) prostopadłościennych o wymiarach
590 (490) x 180 x 240mm, 590 (490) x 120 x 240 mm, 590 (490) x 80 x 240mm
i 590 (490) x 60 x 240mm. Wykonywane są również bloczki o innych wymiarach (na
zamówienie odbiorcy).
Rys.4. Elementy murowane z betonu komórkowego: [3, s.532]
a)bloczek590x120(490x120) mm, b) płytka 590x 60(490x60) mm
Elementy murowe z betonu komórkowego w systemie Ytong (rys.4.) do wznoszenia
ścian działowych są wykonywane w postaci bloczków ściennych wymiarach: długość
599mm, szerokość 115 i 150mm, wysokość 199 i 399mm. Elementy ścienne są produkowane
również w postaci bloczków z profilowaną powierzchnią czoła (na pióro i wpust),
w odmianach różniących się gęstością objętościową i wytrzymałością na ściskanie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Rys.5. Bloczki Ytong do murowania na cienkie spoiny [3, s.532]
a) profil na wpust i pióro, b) bloczki uzupełniające
Elementami murowymi szklanymi, stosowanymi do wznoszenia ścian działowych, są
pustaki szklane i luksfery, rzadziej cegły szklane.
Rys.6. Pustaki szklane: a) z bocznymi ściankami gładkimi, b) z bocznymi ściankami rowkowanymi.
[3, s.533]
Pustaki szklane są wykonywane z dwóch identycznych wyprasek szklanych połączonych
ze sobą w procesie termicznego spajania tak, że we wnętrzu powstaje przestrzeń
z hermetycznie zamkniętym, suchym powietrzem. Pustaki szklane są produkowane
z gładkimi bocznymi powierzchniami ścianek, o wymiarach 240 x 240 x 80mm bądz

z bocznymi ściankami rowkowanymi, o wymiarach 250 x 250 x 80mm (rys.6.).
Rys.7. Luksfer [3, s.533]
Luksfery (rys.7.) są produkowane w dwóch odmianach: 150 o wymiarach
150 x 150 x 50mm i 200 o wymiarach 200 x 200 x 50mm. Elementy gipsowe
najpowszechniej stosowane na ściany działowe to drobnowymiarowe płyty typu Pro Monta.
SÄ… one produkowane o wymiarach 667 x 500 x 80 mm w odmianach:
- O z piórem i wyżłobieniem owalnym,
- T z piórem i wyżłobieniem trapezowym oraz w gatunkach I i II, różniących się tolerancją
wymiarów i ilością dopuszczalnych wad i uszkodzeń.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Rys. 8. PÅ‚yta gipsowa Pro Monta [3, s.534]
Ściany działowe są również wykonywane z gipsowych bloków pełnych lub drążonych
o wymiarach 800 x 80 x 400mm i 800 x 170 x 400mm.
Zaprawa jest mieszaninÄ… spoiwa nieorganicznego, kruszywa i wody, Å‚Ä…cznie z dodatkami
i domieszkami, jeżeli są wymagane. Do wykonania murów stosuje się zaprawy:
- zwykłe,
- lekkie,
- do cienkich spoin, zwykle wytwarzane fabrycznie.
Zaprawę zwykłą wykonuje się z kruszywa mineralnego o strukturze zwartej. Zaprawy
zwykłe i lekkie są stosowane do spoin grubości większej niż 3mm. Do wykonania murów
najczęściej stosuje się zaprawy cementowe i cementowo-wapienne, rzadziej wapienne.
W ścianach narażonych na zawilgocenie stosuje się zaprawy cementowe bądz
cementowo-
wapienne z niewielką zawartością wapna. Zapraw wapiennych (z wyjątkiem wapna
hydraulicznego) nie należy stosować do murowania ścian narażonych na kontakt z wodą
opadowÄ… bÄ…dz
ścian pozbawionych dostępu powietrza (zasypanych gruntem).
Do murowania ścian działowych są stosowane również zaprawy gipsowe i gipsowo-
wapienne oraz zaprawy specjalistyczne do murowania na cienkie spoiny.
Beton używany do wypełniania w murowych konstrukcjach zbrojonych powinien być
klasy co najmniej B 15.
Ściany działowe stanowią część zmiennego (użytkowego) obciążenia stropu, konieczną
do uwzględnienia w obliczeniach statycznych projektowanego obiektu.
Przy usytuowaniu ścian działowych tradycyjnych równolegle do układu żeber, projektuje
się odpowiednio wzmocnione żebra konstrukcji stropu pod tymi ścianami:
- w stropach o żebrach monolitycznych -zwiększa się zbrojenie żebra(rys.9.),
Rys. 9. Żebro w stropie gęstożebrowym pod ścianę działową [3, s.535]
1-ściana działowa
- w stropach o żebrach prefabrykowanych bądz
częściowo prefabrykowanych - stosuje się
żebra (belki) podwójne lub belkę żelbetową, współpracującą z dwiema rozsuniętymi
belkami.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Rys. 10. Żebro w stropie belkowym pod ścianę działową: a)w postaci dwóch belek stropowych, b)w postaci
belek stropowych i dodatkowej belki monolitycznej
1-ściana działowa, 2-pustak stropowy, 3-belki stropowe, 4-belka monolityczna [5, s.535]
W stropach na belkach stalowych, zazwyczaj pod ścianami działowymi usytuowanymi
równolegle do układu belek stropowych, projektuje się, w zależności od wartości obciążenia,
zwiększenie przekroju lub podwójną bądz
potrójną belkę.
Rys. 11. Sposób wzmocnienia pod ściany działowe w stropie na belkach stalowych [3, s.535]:
a) zwiększony przekrój belki, b)belki podwójne
1-ściany działowe, 2-płyta stropowa monolityczna, 3-warstwa wyrównująca, 4-warstwy podłogowe, 5-płyta
stropowa prefabrykowana
W stropach żelbetowych płytowo-żebrowych żebra pod ścianami działowymi mogą mieć
zwiększony przekrój zbrojenia lub zwiększoną szerokość bądz
wysokość żebra.
a)
b)
Rys. 12. Sposób wzmocnienia żeber stropu żelbetowego płytowo  żebrowego pod ściankami działowymi
:a) zwiększony przekrój zbrojenia żebra i ewentualnie szerokości żebra, b) zwiększona wysokość żebra
[3, s.535]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Tabela 1. Zużycie materiałów na l m2 ściany działowej tradycyjnej murowanej [3, s.537]
Rodzaj elementu murowego
Rodzaj ściany
cegły płytki z betonu bloki pustaki Zaprawa m3
komórkowego gipsowe szklane
Ściany pełnej ceramicznej:
a) pełne, grubości
1/2 cegły 48,1    0,030
1/4 cegły 28,6    0,011
b) szczelinowe, grubości
2 x 1/4 cegły 59,2    0,022
Ściany z cegły dziurawki pojedynczej:
a) pełne, grubości
1/2 cegły 48,6    0,032
1/4 cegły 28,7    0,013
b) szczelinowe grubości
2x1/4 cegły 59,4    0,026
Ściany z cegły wapienno-piaskowej
o wym. 250 x 120 x 100 mm 34,1    0,022
Ściany z płytek z betonu komórkowego, pełne, grubości
120 mm  8,2   0,010
60 mm  8,2   0,050
Ściany z bloków gipsowych o wymiarach 800 x400 mm,
grubości
80 mm (pełne)   3,2  0,006
170 mm (drążone)   3,2  0,007
Ściany z pustaków szklanych o wymiarach
250 x 250 x 80 mm    16,1 0,006
Przykład obliczeniowy
Należy wykonać ściankę działową o wymiarach 3,5x4,0m, z cegły ceramicznej pełnej,
gruboÅ›ci ½ cegÅ‚y. Oblicz liczbÄ™ cegieÅ‚ oraz ilość zaprawy potrzebnych do wykonania zadania.
RozwiÄ…zanie:
-
obliczenie powierzchni ścianki: 3,5m x 4,0m = 14m2
- obliczenie liczby cegieł (na podstawie tabeli nr1),
14 m2 x 48,1szt/ m2 = 673,4sztuk
- obliczenie ilości zaprawy (na podstawie tabeli nr 1): 14 m2 x 0,030 m3/ m2= 0,42m3
Odpowiedz
: Do wykonania ścianki potrzebne jest 674 sztuk cegieł oraz 0, 42m3 zaprawy.
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie są zadania ściany działowej?
2. Jakie właściwości powinien spełniać materiał, z którego wykonujemy ściany działowe?
3. Jakie materiały i wyroby stosujemy do wykonania ścian działowych tradycyjnych?
4. Jakie są grubości ścian działowych?
5. Jakie rodzaje zaprawy stosujemy do murowania ścian działowych?
6. Jakie właściwości powinny posiadać zaprawy i betony stosowane do ścian działowych?
7. Jakie jest usytuowanie ścianki działowej na stropie?
8. W jaki sposób wzmacniamy strop gęstożebrowy pod tradycyjną ścianę działową?
9. W jaki sposób wzmacniamy strop belkowy pod tradycyjną ścianę działową?
10. W jaki sposób wzmacniamy strop na belkach stalowych pod tradycyjną ścianę działową?
11. W jaki sposób wzmacniamy strop monolityczny, płytowo-żebrowy pod tradycyjną ścianę
działową?
12. Jak obliczyć ilość materiału jaką należy przygotować do wykonania dowolnej tradycyjnej
ścianki działowej o zadanych wymiarach?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Spośród przedstawionych materiałów wybierz elementy ceramiczne, z których można
wykonać ściankę działową grubości 6,5cm w stanie surowym. Zaproponuj, na rysunku
wykonanym odręcznie, wzmocnienie stropu gęstożebrowego dla danej ścianki wykonanej
równolegle do elementów nośnych stropu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przypomnieć sobie z czego produkowana jest ceramika budowlana,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wybrać odpowiednie elementy ceramiczne i zaprezentować je,
4) wykonać rysunek przekroju poprzecznego stropu gęstożebrowego w miejscu
projektowanej ścianki z zaznaczeniem jej położenia,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny prawidłowości wyboru materiałów,
7) dokonać oceny poprawności wykonania rysunku.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 zestaw drobnowymiarowych elementów budowlanych, ściennych i stropowych,
ceramicznych, gipsowych, betonowych, szklanych.
 blok techniczny formatu A4,
 przybory kreślarskie,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia,
Ćwiczenie 2
Spośród przedstawionych materiałów wybierz elementy ceramiczne, z których można
wykonać ściankę działową grubości 12cm w stanie surowym. Zaproponuj, na rysunku
wykonanym odręcznie, wzmocnienie stropu belkowego dla danej ścianki wykonanej
równolegle do elementów nośnych stropu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przypomnieć sobie z czego produkowana jest ceramika budowlana,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wybrać odpowiednie elementy ceramiczne i zaprezentować je,
4) wykonać rysunek przekroju poprzecznego stropu belkowego w miejscu projektowanej
ścianki z zaznaczeniem jej położenia,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny prawidłowości wyboru materiałów,
7) dokonać oceny poprawności wykonania rysunku.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 zestaw drobnowymiarowych elementów budowlanych, ściennych i stropowych,
ceramicznych, gipsowych, betonowych, szklanych,
 blok techniczny formatu A4,
 przybory kreślarskie,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Ćwiczenie 3
Oblicz ilość materiału potrzebną do wykonania ścianki działowej o wymiarach 2,5x3,0m,
z cegły dziurawki grubości ź cegły.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) obliczyć powierzchnię ścianki,
2) zapoznać się z danymi normowymi (Tabela 1, rozdz.4.1.1 poradnika dla ucznia),
3) korzystając z tabeli obliczyć liczbę cegieł,
4) korzystając z tabeli obliczyć ilość zaprawy,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny prawidłowości wykonania obliczeń.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 papier kancelaryjny,
 ołówek, długopis,
 kalkulator,
 tabela zużycia materiałów na l m2 ściany działowej, tradycyjnej, murowanej,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 4
Oblicz ilość materiału potrzebną do wykonania ścianki działowej o wymiarach 3,0x
6,0m, z cegÅ‚y dziurawki, gruboÅ›ci ½ cegÅ‚y. W obliczeniach uwzglÄ™dnij otwór drzwiowy
o wymiarach 100x 200cm.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) obliczyć powierzchnię ścianki, uwzględniając otwór drzwiowy,
2) zapoznać się z danymi normowymi (Tabela 1, rozdz.4.1.1 poradnika dla ucznia),
3) korzystając z tabeli obliczyć liczbę cegieł,
4) korzystając z tabeli obliczyć ilość zaprawy,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny prawidłowości wykonania obliczeń.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 papier kancelaryjny,
 ołówek, długopis,
 kalkulator,
 tabela zużycia materiałów na l m2 ściany działowej tradycyjnej murowanej,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) wskazać właściwości jakie powinien spełniać materiał na ściany
ðð ðð
działowe?
2) dobrać materiały do wykonania ścian działowych?
ðð ðð
3) określić zadania ścian działowych?
ðð ðð
4) zaproponować odpowiednią zaprawę do wymurowania ściany?
ðð ðð
5) zaproponować odpowiedni rodzaj betonu do wykonania ściany?
ðð ðð
6) wykazać położenie ściany działowej na stropie?
ðð ðð
7) naszkicować wzmocnienie stropu gstożebrowego po ścianę działową?
ðð ðð
8) naszkicować wzmocnienie stropu belkowego po ścianę działową?
ðð ðð
9) naszkicować wzmocnienie stropu na belkach stalowych pod ścianę
ðð ðð
działową?
10) naszkicować wzmocnienie stropu monolitycznego płytowo-żebrowy
ðð ðð
pod tradycyjną ścianę działową?
11) obliczyć powierzchnie ściany działowej?
ðð ðð
12) obliczyć potrzebną ilość materiału do wykonania dowolnej ściany
ðð ðð
działowe?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
4.2. Zasady wykonywania i odbioru ścian działowych
tradycyjnych
4.2.1. Materiał nauczania
Ściany działowe łączy się ze ścianami konstrukcyjnymi na strzępia zazębione bądz

w pozostawionych bruzdach (rys.13).
Ściany działowe powinny być oparte na konstrukcji stropu w sposób umożliwiający
swobodę odkształceń stropu i ściany. Często pod pierwszą warstwą muru układa się warstwę
papy natomiast szczelinę między ostatnią górna warstwą a stropem wypełnia się materiałem
trwale plastycznym.
Rys. 13. Sposoby połączenia ściany działowej ze ścianą konstrukcyjną: a) w pozostawionej bruz
dzie, b) na
strzępia zazębione [3, s.540]
Mury należy wykonywać warstwami z zachowaniem prawidłowego wiązania i grubości
spoin. Spoiny pionowe jednej warstwy powinny być przykryte powierzchnią cegły warstwy
następnej.
a)
b)
c)
Rys. 14. PrzykÅ‚ady wiÄ…zania wozówkowego dla Å›cianek gruboÅ›ci ½ cegÅ‚y: a) zazÄ™bienie ź cegÅ‚y,
b) z jednostronnymi schodkami, c) ze zmiennymi schodkami [1, s.159/160]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Ściany działowe grubości mniejszej niż l cegła należy murować nie wcześniej niż po
zakończeniu budowy ścian konstrukcyjnych danej kondygnacji. Ściany z elementów
gipsowych wznosi się po wykonaniu stanu surowego budynku i nakryciu go dachem. Cegły
lub inne elementy murowe układane na zaprawie powinny być czyste. W okresie letnim cegły
należy przed ułożeniem w murze polewać wodą.
Stosowanie cegieł, bloków lub pustaków kilku rodzajów i klas jest dozwolone, jeżeli jest
przestrzegana zasada, że każda ściana będzie wykonana z cegieł, bloków lub pustaków
jednego wymiaru i jednej klasy.
Rys. 15. Åšciany dziaÅ‚owe z cegÅ‚y peÅ‚nej a) Å›ciana gruboÅ›ci ź cegÅ‚y, b) Å›ciana gruboÅ›ci ½ cegÅ‚y[2, s.8]
Spoiny w zwykłych murach ceglanych, jeśli nie ma szczególnych wymagań, powinny
przyjmować grubości:
- 12 mm w spoinach wspornych (zazwyczaj poziomych), przy czym grubość ta nie
powinna przekraczać 15mm i nie powinna być mniejsza niż 8mm,
- 10mm w spoinach pionowych podłużnych i poprzecznych, przy czym grubość ta nie po-
winna przekraczać 15 mm i nie powinna być mniejsza niż 8mm.
I warstwa
II warstwa
Rys. 16. WiÄ…zanie cegieÅ‚ w murach gruboÅ›ci ½ cegÅ‚y i 1cegÅ‚y [4, s.97]
Jeżeli na budowie jest stosowanych kilka gatunków cegieł, należy przestrzegać zasady, że
każda ściana powinna być wykonana z cegieł jednego wymiaru.
Połączenie murów stykających się pod kątem prostym i wykonanych z cegieł różniących
się wymiarami więcej niż o 5mm należy wykonywać na strzępia zazębione boczne.
Dopuszcza się stosowanie połączenia za pomocą płaskowników wpuszczonych w spoiny obu
murów.
Ścianki grubości ź cegły przy długości do 5m i wysokości do 3m nie wymagają
zbrojenia. Przy większych wymiarach, ścianki należy zbroić płaskownikami 25x1,5mm lub
prętami stalowymi o średnicy 6mm. Do murowania należy stosować zaprawę cementową
o stosunku cementu do piasku 1:5 lub 1:6. Zbrojenie należy zakotwić w spoinach ścian
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
nośnych, a w wypadku wykonania w ścianie otworu drzwiowego również w ościeżnicy
przylegającej do ściany. Ościeżnice drzwiowe w cienkich ścianach działowych mocuje się
dwoma sposobami: za pomocą wyciętych ościeżnicy wrębów lub za pomocą bednarki
wpuszczonej ze spoiny ścianki i przybitej do tyłu ościeżnicy.
Rys. 17. Ściana grubości ź cegły, zbrojona [4, s.164]
Ściany działowe z cegły dziurawki wykonuje się, przestrzegając zasad podanych
w odniesieniu do ścian z cegły ceramicznej pełnej.
Do wznoszenia murów z cegły dziurawki należy stosować cegły z otworami
przelotowymi podłużnymi(dziurawka podłużna wozówkowa) lub poprzecznymi(dziurawka
poprzeczna główkowa).
a) b)
Rys. 18. Åšcianki dziaÅ‚owe z cegÅ‚y dziurawki: a) Å›ciana gruboÅ›ci ź cegÅ‚y , b) Å›ciana gruboÅ›ci ½ cegÅ‚y
[4, s.165]
Do wykonywania konstrukcji z cegły kratówki należy stosować zaprawy cementowo-
wapienne klas dostosowanych do przeznaczenia ścian. Do murowania ścian działowych
kondygnacji nadziemnych w pomieszczeniach o wilgotności względnej nieprzekraczającej
75% zaleca się stosować zaprawy klas M1 M7, w pozostałych wypadkach M2-M12.
Zaprawy stosowane do murowania powinny mieć konsystencję gęstoplastyczną.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Cegły w murze należy układać tak, aby znajdujące się w nich szczeliny miały kierunek
pionowy. Cegły przed ułożeniem w murze zaleca się nawilżać przez polewanie wodą.
Grubość spoin poziomych powinna wynosić 12 mm, a pionowych 10mm. Dopuszczalne
odchyłki wymiarowe spoin poziomych +5 i -2 mm, a spoin pionowych ą5mm.
Ściany działowe z ceramicznych pustaków ściennych szczelinowych pionowo drążonych,
muruje siÄ™ na zaprawie cementowo-wapiennej lub cementowej klasy co najmniej M2,
o konsystencji gęstoplastycznej, aby nie wpływała do pionowych szczelin w pustakach.
Grubość spoin poziomych powinna wynosić 12mm, z dopuszczalną odchyłką +5mm i -2mm,
a spoin pionowych 10mm, z dopuszczalną odchyłką ą5mm. Spoiny pionowe i poziome
powinny być całkowicie wypełnione zaprawą. Przy powierzchniach przeznaczonych do
tynkowania dopuszcza się murowanie z pozostawieniem spoin niewypełnionych zaprawą na
głębokość około 15mm od powierzchni licowej w celu lepszego powiązania tynku z murem.
Wiązanie pustaków w murze należy tak wykonać, aby spoiny pionowe dolnej warstwy
były przykrywane przez pustaki warstwy górnej z przesunięciem pustaków obu warstw
względem siebie nie mniej niż o 50mm. Wiązanie pustaków może być jedno- lub
dwurzędowe.
Ściany działowe z pustaków betonowych należy wznosić, zachowując prawidłowe
wiązanie poszczególnych warstw oraz przestrzegając zasad przykrywania pionowych spoin
między pustakami dolnej warstwy przez pustaki warstwy górnej.
Pustaki z otworami zamkniętymi z jednej strony (typu Alfa) należy w poszczególnych
warstwach układać otworami ku dołowi.
Do murowania ścian zaleca się stosować zaprawę cementowo-wapienną lub cementową,
przestrzegając zasady, aby wytrzymałość zapraw nie była większa od wytrzymałości
pustaków. Klasa zaprawy nie powinna być mniejsza niż M2.
Przed przystąpieniem do murowania pustaki należy oczyścić.
Grubość spoin poziomych powinna wynosić 10 15 mm, a spoin pionowych 10 20mm.
Spoiny pionowe w kolejnych warstwach muru powinny być przesunięte o co najmniej 80mm.
Ściany działowe z bloczków z autoklawizowanego i nieautoklawizowanego betonu
komórkowego należy murować na zaprawach lekkich lub cementowo-wapiennych, na pełne
spoiny poziome grubości 15mm i pełne spoiny pionowe grubości 10mm. Odchyłki grubości
spoin nie powinny przekraczać ą3mm. Wilgotność bloczków w chwili wbudowania nie
powinna być większa niż 20%.
Rys. 19. Połączenie ściany działowej z bloczków ze ścianą zewnętrzną [4, s.166]
Przed ułożeniem bloczków w murze należy je obficie zwilżyć wodą, aby beton
komórkowy odznaczający się dużą nasiąkliwością, nie odciągał wody z zaprawy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
a) b)
Rys. 20. Połączenie ścianek działowych z murami grubymi z bloczków z betonu komórkowego:
a) ze ściana grubości 6cm , b) ze ściana grubości 12cm[3, s.239]
Ściany działowe z kształtek szklanych należy wykonywać w sztywnej obudowie, którą
stanowi rama z ceowników. Ściany wewnętrzne z kształtek szklanych, przy zbrojeniu
krzyżowym w spoinach, nie mogą mieć szerokości większej niż 4m i wysokości większej niż
3m. Grubość spoin między kształtkami nie powinna przekraczać l0mm ą2mm. Kształtki nie
powinny stykać się ze sobą.
Rys. 21. Schemat konstrukcji ściany działowej z luksferów[3, s.543]
a) przekrój pionowy, b) przekrój poziomy;
1 - żebra obwodowe, 2 - kit, 3  1 x papa na lepiku, 4  materiał ściśliwy
W ramie, w której jest murowana ściana z kształtek szklanych, należy zachować odstęp
na obwodzie szerokości 20mm u góry i po bokach oraz 5mm na dole. Szczelina ta powinna
być wypełniona materiałem ściśliwym (wełna mineralna, styropian). Do murowania tego
rodzaju ścian należy stosować zaprawę cementową klasy M7 o konsystencji gęstoplastycznej,
z dodatkiem substancji uplastyczajÄ…cej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Rys. 22. Schemat konstrukcji ściany działowej z pustaków szklanych [3, s.543]
a) przekrój pionowy, b) alternatywa rozwiązania górnej części ramy obwodowej, c) przekrój poziomy
1 - papa, 2 - materiał ściśliwy, przyklejany na lakierze asfaltowym lub lepiku asfaltowym, 3 - żebra
obwodowe, 4 - dwie warstwy papy na lepiku, 5 - klocek drewniany, 6 - powierzchnie z mikrodylatacjÄ…
w przypadku użycia pustaków o bocznych ściankach rowkowanych, 7 - zbrojenie ze stali okrągłej Ć6 lub 8 mm
W wypadku stosowania ramy z przykręcanego kątownika, zaprawą wypełnia się najpierw
wszystkie spoiny pionowe, następnie żebro nad pustakami, całą ściankę przykrywa się na
górze stalowym kątownikiem.
Po zakończeniu robót murowych należy wykończyć spoiny przez zatarcie zaprawą
cementową, za pomocą specjalnych narzędzi do spoinowania. Spoina po wykończeniu
powinna być gładka i lekko wklęsła. Wystające kawałki papy na obrzeżach należy obciąć.
Szczeliny między kształtownikiem stalowym a żebrem obwodowym wypełnia się warstwą
kitu trwale plastycznego. Pustaki zanieczyszczone zaprawą należy zmyć wodnym roztworem
kwasu solnego.
W ścianach z elementów gipsowych nie dopuszcza się wykonywania przewodów
dymowych i spalinowych.
Bloczki gipsobetonowe powinny być przed ułożeniem oczyszczone z kurzu i mieć
wilgotność nie przekraczającą 6%. W murze układa się je powierzchnią chropowatą w pozycji
pionowej. Grubość spoin poziomych i pionowych powinna wynosić 10mm, z odchyłkami
dopuszczalnymi -2mm i +5mm. Spoiny pionowe należy dokładnie wypełniać zaprawą.
Rys. 23. Ściany z bloczków gipsowych [2,s.8]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
W murach przewidzianych do tynkowania należy pozostawić spoiny niewypełnione na
głębokości około 15mm.
Przed murowaniem bloczki gipsobetonowe należy zwilżyć wodą.
Ściany działowe z płyt Pro Monta mogą być wykonywane w budynkach w stanie
surowym zamkniętym, po wykonaniu tynków.
R
Rys. 24. Ściany z płyt gipsowych Pro Monta [4, s.45]
a) widok konstrukcji ściany, b) układ płyt w narożniku, c) połączenie ściany poprzecznej z podłużną:
1 - gwóz
dz
do wiÄ…zania sznura, 2 - warstwomierz, 3 - poziomnica, 4 - kliniki pionujÄ…ce, 5 - warstwa
zaprawy, 6 - sznur murarski
Wysokość ścian działowych z płyt Pro Monta nie może przekraczać 3,0 m, a długość
między ścianami nośnymi lub słupami 6,0 m.
Ściany o rozpiętości do 4,5 m nie wymagają stosowania sprężystych podkładek na
obwodzie. Przy rozpiętości 4,5 6,0 m należy pod tymi ścianami, jak również w styku ze
ścianami konstrukcyjnymi i stropem, stosować podkładki z filcu bitumizowanego grubości
5mm, zabezpieczone przed zagrzybieniem środkami dopuszczonymi do stosowania
w budownictwie. Płyty Pro Monta układa się  pod sznur" na zaprawie z gipsu szpachlowego,
wypełniając rowki w płytach dolnej warstwy zaprawą, a następnie ustawiając płytę wpustem
w rowki i dopasowując ją do płyty sąsiedniej. Płyty w dwóch kolejnych warstwach powinny
być przesunięte względem siebie o pół płyty. Zaprawę z gipsu szpachlowego należy nałożyć
tak, aby po ustawieniu i dociśnięciu płyty styk został całkowicie wypełniony, a zewnętrzna
widoczna grubość spoiny nie przekroczyła 2 mm. Nadmiar zaprawy należy usunąć kielnią lub
szpachlą. Pozostawienie niewypełnionych zaprawą styków jest niedopuszczalne.
Po wbudowaniu każdego rzędu płyt należy sprawdzić prawidłowość ich ustawienia
w pionie i w poziomie poziomnicÄ… lub Å‚atÄ… z poziomnicÄ….
Ostatnią podsufitową warstwę płyt, po ukośnym ich przecięciu, należy czasowo
zamocować obustronnie drewnianymi klinami, a powstałą w ten sposób szczelinę między
płytami a sufitem wypełnić szczelnie gipsem szpachlowym.
Istniejące po zmontowaniu ściany ubytki zaprawy w spoinach należy uzupełnić,
a nierówności scyklinować po stwardnieniu. W wypadku powstania nierówności, można
powierzchnię ściany skropić lekko wodą za pomocą pędzla ławkowca, a następnie całą
powierzchnię ściany wygładzić zaprawą z gipsu szpachlowego przy użyciu packi stalowej.
Przewody instalacji wodnej i kanalizacyjnej należy zabezpieczyć przed korodującym
działaniem gipsu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Rys. 25. Wypełnienie złączy ścianki działowej z płyt gipsowych Pro Monta za pomocą pompki ręcznej.
[4, s.39]
Ściany działowe z płyt Pro Monta można wznosić metodą zalewania spoin. Pierwszą
warstwę płyt układa się na zaprawie gipsowej, następne warstwy układa się na sucho.
Kolejne warstwy płyt przesuwa się o pół elementu. Ściankę wznosi się na pełną wysokość
pomieszczenia pozostawiając u góry szczelinę około 5 mm. Spoiny między płytami
i szczelinę zaciera się szpachlówką gipsową pozostawiając w niej, w miejscach styku płyt,
otwory. W otwory te wtłacza się rzadką zaprawę gipsową za pomocą pompki.
W narożnikach, przy otworach, zakończeniach murów oraz w kanałach dymowych
należy stosować cegłę pełną.
Wiązanie cegieł i kształtek wapienno-piaskowych w ścianie oraz grubości spoin
poziomych i pionowych przyjmuje się jak w murach z cegły ceramicznej.
Ściany działowe z elementów Ytong wznosi się najczęściej z bloczków odmiany PP 4/0.6
szerokości 115mm W pierwszym etapie prac trzeba precyzyjnie zaznaczyć usytuowanie
ściany. Na wytyczonej linii należy położyć warstwę wyrównawczą zaprawy cementowej
grubości 10-20mm. W wypadku ścian działowych piwnic, łazienek i innych pomieszczeń
o podwyższonej wilgotności, zaleca się zastosowanie na tej warstwie paska folii izolacyjnej.
Ustawienie pierwszego bloczka i pierwszej warstwy należy sprawdzać poziomnicą
w pionie i w poziomie. Położenie bloczka można korygować za pomocą gumowego młotka.
W celu ułatwienia poprawnego ustawienia następnej warstwy, rozpina się na całej długości
ściany sznur kierunkowy. Kolejne bloczki są układane na zaprawie cementowej lub firmowej
Ytong. Co trzy warstwy należy wprowadzać poziome kotwie wzmacniające. Pionowość
każdej warstwy ściany powinna być sprawdzona poziomnicą.
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany wykonania ćwiczeń.
1. Jakie są podstawowe zasady układania elementów murowych podczas wykonywania
ściany działowej?
2. Jak łączymy ściany działowe ze ścianami konstrukcyjnymi?
3. Jakie są warunki wykonania i odbioru ściany działowej z cegły pełnej?
4. Kiedy zbroimy ściany działowe z cegły pełnej?
5. Jakie są warunki wykonania i odbioru ściany działowej z cegły dziurawki?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
6. Kiedy zbroimy ściany działowe z cegły dziurawki?
7. Jakie są warunki wykonania i odbioru ściany działowej z cegły kratówki?
8. Jakie są warunki wykonania i odbioru ściany działowej z pustaków szczelinowych
pionowo drążonych?
9. Jakie są warunki wykonania i odbioru ściany działowej z pustaków betonowych?
10. Jakie są warunki wykonania i odbioru ściany działowej z bloczków
z autoklawizowanego i nieautoklawizowanego betonu komórkowego?
11. Jakie są warunki wykonania i odbioru ściany działowej z kształtek szklanych?
12. Kiedy zbroimy ściany działowe z kształtek szklanych?
13. Jakie są warunki wykonania i odbioru ściany działowej z bloczków gipsobetonowych?
14. Jakie są warunki wykonania i odbioru ściany działowej z płyt Pro Monta?
15. Jakie są warunki wykonania ściany działowej z cegły wapienno-piaskowej (silikatowej)?
16. Jakie są warunki wykonania ściany działowej z elementów Ytong?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj ściankę działową z cegły, grubości 6,5 cm, na zaprawie cementowej M30,
z zachowaniem wiązania cegły, zgodnie z dokumentacją. Wysokość ścianki wynosi
10 warstw, długość ścianki 2,5m. Połączenie ścianki działowej ze ścianą konstrukcyjną
wykonaj za pomocÄ… bruzdy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania zadania,
2) obliczyć ilość materiału potrzebną do realizacji ćwiczenia,
3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) wyznaczyć miejsce wykonania ścianki, zgodnie z dokumentacją,
5) przygotować zaprawę, zgodnie z treścią zadania,
6) wykonać ściankę, zgodnie z dokumentacją,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny wykonanej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- sprzęt ochrony indywidualnej,
- dokumentacja techniczna,
- materiały; cegły ceramiczne pełne, dziurawki, cegły silikatowe, cement, piasek, woda,
- narzędzia i sprzęt - młotek murarski, kielnia murarska, poziomnica o długości 1 m, łata
murarska o długości 2 m, pion murarski, wiadro o pojemności 10 l, sznur murarski,
taczki, przymiar, Å‚opata, skrzynia na zaprawÄ™, pojemniki cechowane do odmierzania
składników zaprawy,
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Wykonaj ściankę działową z bloczków z betonu komórkowego na zaprawie cementowo
- wapiennej M15, zgodnie z dokumentacją. Wysokość ścianki wynosi 5 warstw, długość
ścianki 2,5m. Powiązanie ze ścianą konstrukcyjną wykonaj na styk za pomocą stalowych
kotewek.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania zadania,
2) obliczyć ilość materiału potrzebną do realizacji ćwiczenia,
3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) wyznaczyć miejsce wykonania ścianki, zgodnie z dokumentacją,
5) przygotować zaprawę, zgodnie z treścią zadania,
6) wykonać ściankę, zgodnie z dokumentacją,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny wykonanej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- sprzęt ochrony indywidualnej ,
- dokumentacja techniczna,
- materiały: bloczki z autoklawizowanego i nieautoklawizowanego betonu komórkowego,
cement, wapno, piasek, woda, kotwy stalowe,
- narzędzia i sprzęt: młotek murarski, kielnia murarska, poziomnica o długości 1m, łata
murarska o długości 2m, pion murarski, wiadro o pojemności 10l, sznur murarski, taczki,
przymiar, łopata, skrzynia na zaprawę, pojemniki cechowane do odmierzania składników
zaprawy,
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Wykonaj ściankę działową z cegły grubości 12 cm, na zaprawie cementowo - wapiennej
M15, o kształcie prostym z jednoczesnym wstawieniem ościeżnicy w otwór o wymiarach
80x200cm.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania zadania,
2) obliczyć ilość materiału potrzebną do realizacji ćwiczenia,
3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) wyznaczyć miejsce wykonania ścianki, zgodnie z dokumentacją,
5) przygotować zaprawę zgodnie z treścią zadania,
6) ułożyć pierwszą warstwę cegieł,
7) ustawić, wypionować i podstemplować ościeżnicę,
8) wykonać kolejne warstwy ścianki, z jednoczesnym mocowaniem bednarki w ościeżnicy,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
10) dokonać oceny wykonanej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- sprzęt ochrony indywidualnej,
- dokumentacja techniczna,
- materiały - cegły dziurawki, cement, wapno, piasek, woda, ościeżnica, bednarka,
- narzędzia i sprzęt - młotek murarski, kielnia murarska, , poziomnica o długości 1 m, łata
murarska o długości 2 m, pion murarski, wiadro o pojemności 10 l, sznur murarski, taczki,
przymiar, łopata, nożyce do cięcia stali, skrzynia na zaprawę, pojemniki cechowane do
odmierzania składników zaprawy,
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Ćwiczenie 4
Wykonaj ściankę działową o prostym kształcie z kształtek szklanych, na zaprawie
cementowej M7 o prostym kształcie. Wysokość ścianki 1,5m, długość ścianki 3m. Ściankę
wykonaj w zamontowanej ramie z ceowników.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania zadania,
2) obliczyć ilość materiału potrzebną do realizacji ćwiczenia,
3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) wyznaczyć miejsce wykonania ścianki, zgodnie z dokumentacją,
5) przygotować zaprawę, zgodnie z treścią zadania,
6) wykonać ściankę zgodnie z dokumentacją,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny wykonanej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- sprzęt ochrony indywidualnej,
- dokumentacja techniczna,
- materiały  kształtki szklane, ceowniki, cement, wapno, piasek, woda, pręty stalowe
średnicy 6 lub 8 mm,
- narzędzia i sprzęt - młotek murarski, kielnia murarska, , poziomnica o długości 1 m, łata
murarska o długości 2 m, pion murarski, wiadro o pojemności 10 l, sznur murarski,
taczki, przymiar, łopata, nożyce do cięcia stali, skrzynia na zaprawę, pojemniki
cechowane do odmierzania składników zaprawy,
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania ścianek?
ðð ðð
2) dobrać materiały do wykonania ścian działowych?
ðð ðð
3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ściany działowej?
ðð ðð
4) wymurować ściankę działową z cegły pełnej?
ðð ðð
5) ocenić wykonanie ściany działowej z cegły pełnej?
ðð ðð
6) wymurować ściankę działową z cegły dziurawki?
ðð ðð
7) ocenić wykonanie ściany działowej z cegły dziurawki?
ðð ðð
8) połączyć ścianę działową ze ścianą konstrukcyjną za pomocą bruzdy?
ðð ðð
9) wymurować ściankę działową z bloczków betonu komórkowego?
ðð ðð
10) określić zasady zbrojenia ścian z pustaków szklanych?
ðð ðð
11) ocenić wykonanie ściany działowej z bloczków betonu
ðð ðð
komórkowego?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
4.3. Zasady wykonywania i odbioru lekkich ścian działowych
4.3.1. Materiał nauczania
Lekkie ściany gipsowo-kartonowe są stosowane w systemach szkieletowych oraz
płytowych. Pierwszy z nich jest przydatny, gdy przewiduje się adaptację rzutu poziomego
pomieszczeń do zmienionych warunków użytkowania. W systemie płytowym
prefabrykowane elementy ścienne o ustalonych wymiarach i odpowiednio zaprojektowanej
konstrukcji łączy się na budowie, uzyskując lekkie ściany działowe.
Ściany w systemie szkieletowym są to lekkie przegrody działowe o konstrukcji nośnej
z kształtowników metalowych lub drewnianych, do których wkrętami mocuje się płyty
gipsowo-kartonowe. Rozróżnia się następujące rodzaje ścian szkieletowych:
- słupowe, gdzie konstrukcję nośną stanowią pionowo ustawiane słupy, do których
podłużnie ( pionowo) mocuje się płyty gipsowo-kartonowe o grubości 12,5 mm,
- ryglowe, w których podstawową konstrukcję nośną stanowią rygle, poziomo usytuowane
elementy nośne montowane do słupków głównych; płyty gipsowo-kartonowe, o grubości
25mm, sÄ… przytwierdzane do szkieletu poprzecznie ( poziomo).
W ogólnej klasyfikacji działowych ścian szkieletowych występują takie pojęcia jak
ściana pojedyncza, ściana podwójna, wolno stojąca ściana osłonowa.
Ściana pojedyncza składa się z pojedynczej konstrukcji nośnej, obustronnie pokrytej
płytami gipsowo-kartonowymi (rys.26.).
Rys. 26. Przekroje ściany pojedynczej [3, s.548]
1 - wełna mineralna, 2 - kształtownik słupkowy , 3 - okładzina (płyta gipsowo-kartonowa).
Ściana podwójna składa się z podwójnej konstrukcji nośnej usytuowanej w dwóch
równoległych płaszczyznach pokrytej od strony zewnętrznej płytami gipsowo-kartonowymi
(rys.27.).
Rys. 27. Przekroje ściany podwójnej [3, s.548]
l - wełna mineralna, 2 - kształtowniki słupkowe, 3  okładzina x2 (płyta gipsowo-kartonowa).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Wolno stojąca ściana osłonowa składa się z pojedynczej konstrukcji nośnej, pokrytej
jednostronnie płytami gipsowo-kartonowymi (rys.28.). Określenie ściana osłonowa oznacza
w tym przypadku, że element ma za zadanie osłonięcie części konstrukcji nośnej budynku,
znajdującej się w jego wnętrzu, na przykład ściany nośnej wewnętrznej.
Rys. 28. Przekroje wolno stojącej ściany osłonowej: [3, s.549]
1 - kształtownik słupkowy, 2 - wełna mineralna, 3 - okładzina (płyta gipsowo-kartonowa), 4 - stałe
elementy konstrukcyjne budynku.
Do najczęściej stosowanych elementów konstrukcji nośnej w ścianach działowych
gipsowo-kartonowych należą profilowane cienkościenne kształtowniki stalowe (rys.29.).
Rys. 29. Ruszt stalowy ścianki działowej z płyt gipsowo  kartonowych [2, s.40]
1 - przypodłogowy profil  U , 2 - przysufitowy profil  U , 3  słupek profil  C , 4 - ościeżnica,
5  słupek profil  C , 6  rygiel z profilu  U , 7  miejsce łączenia, 8  miejsce mocowania elementów
Rzadziej spotykanym materiałem stosowanym w konstrukcjach nośnych ścian
działowych jest drewno. Ograniczenie w stosowaniu wynika przede wszystkim z podatności
drewna na wpływ wilgoci. Drewno może być profilowane i zaopatrzone w boczne wpusty
i gniazda w celu osadzenia czopów, wieszaków. Szkielet drewniany składa się
z krawędziaków przysufitowych i przypodłogowych oraz słupków rozstawionych co 60cm.
Krawędziaki przysufitowe i przypodłogowe oraz słupki skrajne mocowane są do podłoża za
pomocą kołków rozporowych co 80 cm. Między krawędziaki i podłoże zakłada się taśmę ze
spienionego poliuretanu. Słupki pośrednie mocuje się do krawędziaków za pomocą gwoz
dzi.
Płyty gipsowo-kartonowe mocuje się do szkieletu drewnianego za pomocą wkrętów do
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
drewna lub gwoz
dzi w rozstawie nie przekraczajÄ…cym 25cm. Wszystkie elementy konstrukcji
nośnej powinny być chronione specjalnymi środkami przed szkodnikami drewna.
W konstrukcji ścian działowych są niekiedy stosowane kształtowniki aluminiowe. Należy
jednak podkreślić, że profile powinny być odizolowane od muru i betonu oraz nie powinny
być połączone z innymi metalami, zwłaszcza bez powłok antykorozyjnych. Ponadto materiały
uszczelniające i powłoki malarskie nie mogą zawierać fenolu, smoły i kwasów.
W produkcji pÅ‚yt gipsowo-kartonowych jest stosowany gips półwodny CaSO4 x ½ H2O
i wielowarstwowo prasowany karton grubości 0,6mm. Produkowane płyty mają odpowiednio
ukształtowane krawędzie.
Do łączenia płyt gipsowo-kartonowych z profilami metalowymi szkieletu konstrukcji
nośnej używa się wkrętów. Najczęściej są stosowane wkręty samogwintujące produkowane
z utwardzonych dyfuzyjnie stali węglowych zabezpieczanych przed korozją przez obróbkę
powierzchniową (fosforyzację). Wkręty o średnicy 3,5mm mogą mieć długości odpowiednio:
25, 35, 45, 55mm, co powinno być dostosowane do grubość złącza, czyli łącznej grubości
dokręcanych okładzin, i rodzaju szkieletu. Głębokość kotwienia, czyli długość odcinka
wkręta wystającego z kształtownika stalowego po montażu okładziny lub głębokość
osadzenia w przypadku elementów drewnianych, powinna wynosić (przy grubości złącza nie
większej niż 40mm) co najmniej 10mm przy kształtownikach stalowych oraz co najmniej
20mm przy elementach drewnianych. W przypadku stosowania gwoz
dzi oraz złącza grubości
nie większej niż 15mm głębokość kotwienia powinna wynosić co najmniej 20mm.
Rys. 30. Głębokości kotwienia łączników: [3, s.555]
a) wkręt do metalowej konstrukcji nośnej przy okładzinie jednowarstwowej, b) wkręt do metalowej
konstrukcji nośnej przy okładzinie dwuwarstwowej, c) wkręt do drewnianej konstrukcji nośnej przy okładzinie
jednowarstwowej, d) wkręt do drewnianej konstrukcji nośnej przy okładzinie dwuwarstwowej, e) mocowanie na
gwoz
dzie do drewnianej konstrukcji nośnej przy okładzinie jednowarstwowej
Kołki są stosowane do przytwierdzania konstrukcji wsporczej ściany działowej do
stałych elementów konstrukcyjnych budynku (ścian nośnych, stropów).
Po umocowaniu okładzin do szkieletowej konstrukcji nośnej, między płytami gipsowo-
kartonowymi powstają szczeliny z uprzednio ukształtowanymi krawędziami. Te szczeliny są
wyrównywane specjalnymi wypełniaczami, które - oprócz nadania gładkiej powierzchni licu
ściany - łączą ją w monolit. Wypełniacze układa się w szczelinach z taśmami zbrojeniowymi
lub bez nich, w zależności od typu krawędzi płyt. Do spoinowania używa się taśm
zbrojeniowych wzmacniających strukturę spoiny. Mogą to być taśmy wykonane z drobno
perforowanego papieru lub z tworzywa sztucznego. Producenci akcesoriów lub całych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
systemów gipsowo-kartonowych ścian działowych przeważnie określają w swoich katalogach
zakres stosowania danych typów taśm zbrojeniowych.
Ściany systemu szkieletowego są obecnie najczęściej stosowanym rodzajem lekkich
przegród. Konstrukcją nośną w tego typu ścianach są słupki z cienkościennych
kształtowników stalowych. Osiowy rozstaw kształtowników przyjmuje się w modułach
szerokości płyty gipsowo-kartonowej, czyli: 300, 312,5, 417, 600, 625, lub 1000mm.
Wykonanie konstrukcji nośnej w systemie szkieletowym rozpoczyna się od wyznaczenia
położenia ściany we właściwym miejscu i w pionie. Następnie za pośrednictwem kołków
w wyznaczonych miejscach przytwierdza się do konstrukcji nośnej budynku kształtowniki
obwodowe typu UW lub U. Należy pamiętać, że kształtowniki obwodowe przed kotwieniem
powinny być wcześniej układane na taśmach uszczelniających. Kołki rozporowe w górnym
i dolnym profilu obwodowym montuje się zwykle w rozstawie nie większym niż 100cm.
Rys. 31. Etapy wykonywania ścianek działowych na konstrukcji metalowej [1, s.40]
a) wytyczenie ściany, b) mocowanie profili poziomych do stropów za pomocą kołków rozporowych,
c) mocowanie słupków pionowych, d) przymocowanie płyt z jednej strony ściany, e) ułożenie izolacji
wewnętrznej między płytami, f) przymocowanie płyty do drugiej strony ścianki.
Obwodowe profile boczne (ścienne) powinny być przytwierdzone do ścian co najmniej
w trzech miejscach na wysokości ściany. Następnie w przymocowane kształtowniki
obwodowe (sufitowe i podłogowe) wsuwa się słupki, czyli kształtowniki typu CW lub C,
ustawiając je w pionie, w określonym rozstawie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Podczas montażu płyt gipsowo-kartonowych, ustawia się je przylgowo do konstrukcji
nośnej z zachowaniem odstępu od podłoża szerokości około l cm, następnie mocuje się je za
pośrednictwem łączników w odpowiednich rozstawach (dla pojedynczych płyt  25cm). Przy
łączeniu styków płyt na profilu wkręty powinny być osadzane mijankowo. Po montażu płyt
z jednej strony ściany w jej wnętrzu układa się przewody instalacyjne (o ile takie występują)
oraz izolację. Następnie pokrywa się płytami drugą stronę ściany, pamiętając, aby styki
pionowe były przesunięte względem uprzednio zmontowanej strony o pół szerokości płyty.
Wykonanie połączeń ścian z istniejącymi przegrodami budynku należy do
najważniejszych zadań podczas montażu, gdyż od jakości połączeń zależy nie tylko
stateczność, lecz także parametry przeciwpożarowe i akustyczne przegrody.
Obecnie są stosowane połączenia ściany ze stropem (łączenie górne):
- sztywne (kołki, wkładki stalowe), które nie stwarzają jednak możliwości kompensacji
odkształceń,
Rys. 32. Połączenie sztywne [3, s.558]
1 - profil sufitowy UW, 2 - strop, 3 - okładzina gipsowo-kartonowa, 4 - kołek rozporowy, 5 - wełna mineralna
- ślizgowe, realizowane w wyniku zazębienia się kształtowników stalowych lub przez
okładziny niedokręcone górą do profilu stropowego(rys.33.),
a) b)
Rys. 33. Połączenie ślizgowe [3, s.558] a) ) z pojedynczą okładziną, b) z podwójną okładziną
1 - profil sufitowy UW, 2 - strop, 3 - podwójna okładzina gipsowo-kartonowa, 4 - kołek rozporowy,
5 - wełna mineralna
- sprężyste, na przykład śruby rozporowe, sprężyny (rys.34.).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Rys. 34. Połączenie sprężyste na śruby rozporowe: [3, s.559]
1 - profil sufitowy, 2 - sprężyna dociskowa, 3 - górna śruba rektyfikacyjna, 4 - słupek nośny, 5 - dolna śruba
rektyfikacyjna, 6 - profil podłogowy
Przy łączeniu ściany działowej z podłogą, szczególną uwagę należy zwrócić na jakość
połączeń w przypadku pływających jastrychów, które polepszają akustyczną izolacyjność
konstrukcji stropowej. Wtedy powinno się najpierw wykonać strop o dużym ciężarze oraz
ułożyć jastrych połączony z konstrukcją stropu. Na tak przygotowanej płycie można dowolnie
ustawiać i przesuwać ściany.
Rys. 35. Połączenie ściany z ciągłą powierzchnią jastrychu [3, s.561]
1 - słupek nośny, 2 - okładzina gipsowo--kartonowa, 3 - uszczelnienie połączenia, 4 - jastrych
Przy zwiększonych wymaganiach w zakresie ochrony przeciwdz
więkowej należy
pływające jastrychy dzielić na pola, poprzez dylatowanie powierzchni.
Rys. 36. Połączenie ściany ze zdylatowaną Rys. 37. Połączenie ściany z pełną dylatowaną
powierzchniÄ… jastrychu [3, s.561] powierzchniÄ… jastrychu [3, s.561]
1 - słupek ścienny, 2 - okładzina gipsowo-kartonowa, 3 - uszczelnienie połączenia, 4  jastrych
Ściany systemu płytowego są rzadziej stosowane, niemniej jednak takie rozwiązania
można spotkać, zwłaszcza w warunkach modernizacji lub renowacji. Podstawą systemu są tu
elementy płytowe wypełnione wełną mineralną z okładzinami gipsowo-kartonowymi lub
papierowym rdzeniem typu plaster pszczeli albo ze spienianym tworzywem sztucznym.
Ściany pojedyncze w systemie płytowym nie spełniają wysokich wymagań w zakresie
ochrony akustycznej. Traktuje siÄ™ je jako elementy oddzielajÄ…ce pomieszczenia tam, gdzie
użytkownikom nie zależy na dobrej izolacyjności przeciwdz
więkowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
Rys. 38. Przekrój ściany płytowej z rdzeniem papierowym [4, s.563] 1 - rdzeń papierowy typu plaster
pszczeli, 2 - okładzina gipsowo-kartonowa, 3 - pióro
Niekiedy spotyka się ściany płytowe z wiązkami pasków gipsowo-kartonowych. Takie
przegrody są korzystne ze względu na ochronę przeciwpożarową (rys.39.).
Rys. 39. Ściana z wiązek pasków gipsowo-kartonowych [3, s.563]
1 - wiązka pasków płyty gipsowo-kartonowej, 2 - okładzina, 3 - izolacja z wełny mineralnej
Poza ścianami działowymi ogólnego przeznaczenia istnieje również kategoria ścian
stosowanych w pomieszczeniach o specjalnych wymaganiach. Specyfika konstrukcyjna tych
przegród zależy przede wszystkim od wymagań, jakie powinny spełniać ściany podczas
użytkowania. W pomieszczeniach szpitalnych i instytutach badawczych, tam gdzie występuje
promieniowanie rentgenowskie, stosuje się odpowiednie środki zapobiegawcze. Specjalne
płyty gipsowo-kartonowe przeznaczone na ściany są laminowane w wytwórni od strony tylnej
folią ołowianą. Grubość folii jest dostosowana do intensywności promieniowania, wynosi
zwykle od 0,5 do 3mm.
Zasady konstruowania ścian działowych tego typu są takie same jak w przypadku ścian
montowanych w pomieszczeniach ogólnego przeznaczenia. Jednak ze względu na ciężar
warstw ołowianych grubość ścianki kształtownika CW powinna wynosić minimum 0,75mm.
Należy osłonić przed przenikaniem promieni wszystkie styki między warstwami ołowiu
i wszystkie przejścia przez te warstwy, naklejając pasy ołowiu szerokości 100 mm, przede
wszystkim w obrębie spoin pierwszej warstwy okładziny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Rys. 40. Ściana działowa o konstrukcji szkieletowej z osłoną chroniącą przed promieniowaniem
rentgenowskim [3, s.564]
l - płyta gipsowo-kartonową grubości 12,5 mm, 2 - profil nośny ściany, 3 - izolacja z wełny mineralnej,
4 - paski folii ołowianej
Åšciany o zakrzywionych powierzchniach, Å‚ukowe, sÄ… stosowane w celu uatrakcyjnienia
wyglądu wnętrz. Konstrukcja ścian odbiega nieco od tradycyjnych ścian o powierzchniach
prostych. Podstawowe różnice polegają na:
- stosowaniu profili obwodowych typu UW z nacięciami średnika, co umożliwia jego
zaginanie (kształtowanie łukowe),
- rozstawie słupków nośnych nie większym niż 300 mm,
- stosowaniu płyt giętych.
Płytę gipsowo-kartonową można giąć na mokro lub na sucho.
Gięcie na mokro odbywa się na specjalnym stanowisku, gdzie układa się płytę,
a następnie nakłuwa się ją wałkiem gwoz
dziowym, zwilża wodą i rozpiętą na stanowisku
pozostawia aż do wyschnięcia. Gięcie na sucho polega na montażu płyty bezpośrednio do
konstrukcji szkieletowej. W obu przypadkach istniejÄ… ograniczenia dotyczÄ…ce promienia
zagięcia w zależności od metody kształtowania i grubości płyty gipsowo-kartonowej.
Rys. 41. Ściana zakrzywiona z płyt gipsowo-kartonowych [3, s.565]
l - słupek nośny ściany, 2 - zakrzywiony profil sufitowy, 3 - zakrzywiony profil podłogowy, 4 - okładzina
gipsowo-kartonowa
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
Ściany wysokie są stosowane przeważnie w pomieszczeniach oddzielających sale
kinowe. Są to specjalne konstrukcje, których wysokość sięga nawet 14,5m. Ich podstawowym
zadaniem jest izolacja akustyczna pomieszczeń. Przeważnie są to wolnostojące konstrukcje
podwójne, połączone co 2500 lub 3000mm elementem antywibracyjnym, który składa się ze
stalowych wsporników, łączonych ze sobą elastycznym gumowym przegubem i skręcanych
za pomocą śrub samokontrujących. Konstrukcję nośną stanowią podwójne profile stalowe
minimalnej grubości ścianki 0,6mm. Profile są ze sobą trwale połączone środnikami.
Maksymalny rozstaw słupków wynosi 600 mm. Okładziny są montowane w trzech
warstwach. Wnętrze ściany jest wypełnione wełną mineralną, która powinna być układana na
ryglach z kształtownika typu UW, w rozstawie 2000mm.
Oprócz gipsowo-kartonowych ścian działowych są również montowane nienośne
przegrody wewnętrzne, wykonane z gotowych elementów ujętych w jednym systemie
montażowym. Są to zazwyczaj ściany składane z wymiarowych elementów, z modułami
dostosowanymi do wysokości ściany. Jako okładziny mogą być stosowane zwykłe płyty
meblowe pokryte melaminÄ… bÄ…dz
płótnem o odpowiednim kolorze i fakturze. Ściany tego
typu charakteryzują się wysokim standardem wykończenia przy stosunkowo niskim nakładzie
pracy związanej z wykończeniem powierzchni widocznych. Ze względu na swoją specyfikę
są stosowane głównie w pomieszczeniach biurowych. Oprócz wypełnień nieprzezroczystych
występują również przeszklenia częściowe lub pełne.
Lekkie ściany działowe - niezależnie od swojej konstrukcji - powinny spełniać szereg
wymagań techniczno-użytkowych dotyczących:
- odporności na uderzenia,
- nośności i sztywności,
- ochrony cieplnej, akustycznej i przeciwpożarowej,
- trwałości eksploatacyjnej i estetyki,
- higieny i zdrowotności,
- zagadnień ogólnobudowlanych.
Wymagania te określają zakres stosowania ścian działowych.
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Czym charakteryzują się lekkie ściany działowe?
2. Jakie są rodzaje lekkich ścian działowych?
3. Jakie materiały stosujemy do wykonania ścian działowych?
4. Co stanowi element nośny w konstrukcjach lekkich ścian działowych?
5. Jaka jest kolejność montażu szkieletu stalowego w ścianach z płyt gipsowo 
kartonowych?
6. Jaka jest kolejność montażu szkieletu drewnianego w ścianach z płyt gipsowo 
kartonowych?
7. Jakie są podstawowe zasady montażu płyt gipsowo-kartonowych ściany działowej?
8. Jak łączymy ściany działowe z elementami konstrukcji?
9. Jakie są warunki wykonania ściany działowej gipsowo - kartonowej?
10. Jakie są warunki wykonania ściany działowej płytowej?
11. Jakie są warunki odbioru ściany działowej płytowej?
12. W jaki sposób wykonuje się lekkie ścianki działowe o zakrzywionych powierzchniach?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
W pomieszczeniu o wysokości w świetle 2,2 m wykonaj montaż szkieletu stalowego pod
ścianę działową konstrukcji lekkiej z płyt gipsowo  kartonowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania zadania,
2) oszacować ilość materiału potrzebną do realizacji ćwiczenia, na podstawie dokumentacji
technicznej,
3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) wyznaczyć miejsce wykonania ścianki,
5) zamocować profile poziome do stropów za pomocą kołków rozporowych,
6) zamocować profile przyścienne,
7) zamocować słupki,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny wykonanej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- sprzęt ochrony indywidualnej,
- dokumentacja techniczna,
- materiał: profile aluminiowe, kołki rozporowe, wkręty ocynkowane lub stalowe,
- narzędzia i sprzęt : poziomnica o długości 1 m, poziomnica o długości 2m, pion
murarski, przymiar metrowy lub taśma miernicza, wiertarka z udarem, wiertła do betonu,
młotek, kątownik metalowy, wkrętarka, nożyce do blachy, ołówek, drabina,
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2
W pomieszczeniu o wysokości w świetle 2,5m wykonaj montaż szkieletu stalowego pod
ścianę działową konstrukcji lekkiej z płyt gipsowo  kartonowych. W ściance wykonany
będzie otwór drzwiowy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania zadania,
2) oszacować ilość materiału potrzebną do realizacji ćwiczenia, na podstawie dokumentacji
technicznej,
3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) wyznaczyć miejsce wykonania ścianki z uwzględnieniem otworu drzwiowego,
5) zamocować profile poziome za pomocą kołków rozporowych,
6) zamocować profile przyścienne,
7) zamocować słupki ościeżnicowe,
8) zamocować rygiel nadproża,
9) zamocować słupki,
10) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
11) dokonać oceny wykonanej pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
Wyposażenie stanowiska pracy:
- sprzęt ochrony indywidualnej,
- dokumentacja techniczna,
- materiał: profile aluminiowe, kołki rozporowe, wkręty ocynkowane lub stalowe,
- narzędzia i sprzęt : poziomnica o długości 1 m, poziomnica o długości 2m, pion
murarski, przymiar metrowy lub taśma miernicza, wiertarka z udarem, wiertła do betonu,
młotek, kątownik metalowy, wkrętarka, nożyce do blachy, ołówek, drabina,
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Wykonaj ściankę działową z płyt gipsowo - kartonowych w pomieszczeniu o wysokości
w świetle 2,5 m. Ścianka ma szkielet drewniany. Dokonaj wykończenia połączeń płyt
gipsowo  kartonowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania zadania,
2) oszacować ilość materiału, na podstawie dokumentacji technicznej,
3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) wyznaczyć miejsce wykonania ścianki,
5) zamocować listwy poziome do stropów za pomocą kołków rozporowych,
6) zamocować słupki,
7) przygotować płyty do mocowania,
8) przymocować płyty z jednej strony ściany,
9) ułożyć izolację między płytami,
10) przymocować płyty do drugiej strony ścianki,
11) wykonać wykończenie styków płyt,
12) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
13) dokonać oceny wykonanej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- sprzęt ochrony indywidualnej,
- dokumentacja techniczna,
- materiał: listwy drewniane montażowe, kołki rozporowe, listwy o długości 1m, wkręty
ocynkowane lub stalowe, płyta gipsowo  kartonowa, masa szpachlowa, taśma z włókna
szklanego, płyty z wełny mineralnej,
- narzędzia i sprzęt : nóż do cięcia płyt, piła płatnica, poziomnica o długości 1m,
poziomnica o długości 2m, pion murarski, przymiar metrowy lub taśma miernicza,
wiertarka z udarem, wkrętarka, kątownik metalowy, strug, szpachla stalowa, młotek,
ołówek lub flamaster, wiadro z miarką, drabina, mieszadło do zapraw, naczynia
cechowane,
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania lekkich ścianek
ðð ðð
działowych?
2) dobrać materiały do wykonania lekkich ścian działowych?
ðð ðð
3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania lekkiej ściany
ðð ðð
działowej?
4) wykonać szkielet stalowy pod płyty gipsowo- kartonowe?
ðð ðð
5) wykonać szkielet drewniany pod płyty gipsowo- kartonowe?
ðð ðð
6) wykonać szkielet stalowy z otworem drzwiowym?
ðð ðð
7) wykonać montaż płyt gipsowo-kartonowych do szkieletu?
ðð ðð
8) wykończyć styki płyt gipsowo-kartonowych?
ðð ðð
9) ocenić wykonanie ściany działowej z płyty gipsowo- kartonowych?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących wykonywania ścian działowych z różnych
materiałów. Są to zadania wielokrotnego wyboru oraz otwarte z luką.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, prawidłową odpowiedz

zaznacz znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową), w niektórych pytaniach wpisz
do karty odpowiedzi uzupełnienie luki.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
i wróć do niego póz
niej. Trudności mogą przysporzyć Ci zadania: 14-20, gdyż są one na
poziomie trudniejszym niż pozostałe.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 30 minut.
Powodzenia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Jedno z wielu zadań jakie spełnia ściana działowa to
a) przenoszenie obciążeń od stropu.
b) osłona pomieszczeń od wpływu warunków atmosferycznych.
c) podział większych pomieszczeń na mniejsze.
d) przenoszenie obciążeń na fundament.
2. Na wykonanie ścianki działowej cegły wapienno-piaskowej o wymiarach 5m x 2m,
używając 34,1 sztuk cegły na 1 m2 potrzebujesz cegieł w liczbie
a) 68,2 sztuk.
b) 341 sztuk.
c) 34,1 sztuk.
d) 170,5 sztuk.
3. Wyroby ceramiczne są produkowane, po odpowiedniej obróbce, uformowaniu
i wypaleniu w temperaturze od 850 do 1000°C z.
a. piasku.
b. gliny.
c. gipsu.
d. wapienia.
4. Który z wyrobów przedstawionych na rysunkach stosowany jest do wykonania ścianek
działowych?
a) b) c) d)
5. Wymiary bloczka do ścian działowych z betonu komórkowego wynoszą
a) 590x 240x120mm.
b) 590x 220x120mm.
c) 240x 240x120mm.
d) 590x 120x120mm.
6. Przy większych wymiarach ścian działowych wykonanych z cegły należy je zbroić
a) płaskownikami 25x4,5mm.
b) prętami stalowymi o średnicy 8mm.
c) płaskownikami 25x1,5mm lub prętami stalowymi o średnicy 6mm.
d) płaskownikami 15x1,5mm.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
7. Do murowania ścian z kształtek szklanych należy stosować zaprawę
a) cementową klasy M7 o konsystencji gęstoplastycznej, z dodatkiem ciasta wapiennego
w celu uplastycznienia.
b) cementową - wapienną klasy M5, o konsystencji gęstoplastycznej.
c) cementową klasy M7, o konsystencji gęstoplastycznej.
d) cementowÄ… klasy M5, z dodatkiem ciasta wapiennego w celu uplastycznienia.
8. Na rysunku zostało przedstawione wzmocnienie pod ścianę działową stropu
a) płytowego.
b) na belkach stalowych.
c) płytowo-żebrowego.
d) gęstożebtowego.
9. Do murowania ścian działowych z pustaków betonowych zaleca się stosować zaprawę
a) cementowÄ… lub cementowo  wapiennÄ….
b) cementowo - wapiennÄ… lub wapiennÄ….
c) gipsowo-wapiennÄ… lub wapiennÄ….
d) gipsowo-wapiennÄ… lub gipsowÄ….
10. Należy wykonać ścianę działową wysokości 4m i długości 5m. Ile zużyjesz zaprawy,
jeżeli zużycie na m2 wynosi 0,032m3?
a) 0,064 m3.
b) 0,64 m3.
c) 0,32 m3.
d) 0,032 m3.
11. Kołki rozporowe w górnym i dolnym profilu obwodowym, w ścianach działowych
lekkich, montuje się zwykle w rozstawie nie większym niż
a) 10 cm.
b) 15 cm.
c) 50 cm.
d) 100 cm.
12. Od jakości połączeń ścian z płyt gipsowo  kartonowych z konstrukcją budynku zależy
a) stateczność przegrody oraz parametry przeciwpożarowe i akustyczne.
b) sztywność konstrukcji.
c) parametry przeciwpożarowe.
d) parametry akustyczne.
13. Na rysunku przedstawiony jest
a) pustak szklany.
b) luksfer.
c) Bloczek Ytong.
d) pustak ceramiczny Pd-1.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
14. Ścianki grubości ź cegły wymagają zbrojenia jeżeli ich wymiary przekraczają
a) 3m długości i 3m wysokości.
b) 4m długości i 3m wysokości.
c) 5m długości i 3m wysokości.
d) 2m długości i 2m wysokości.
15. Płytę gipsowo-kartonową można giąć na sucho, polega to na montażu płyty do konstrukcji
& & & & & & & & & .. .
16. Ściany wewnętrzne z kształtek szklanych, przy zbrojeniu krzyżowym w spoinach, nie
mogą mieć wymiarów przekraczających
a) 2m szerokości i 2m wysokości.
b) 3m szerokości i 2m wysokości.
c) 3m szerokości i 3m wysokości.
d) 4m szerokości i 3m wysokości.
17. Warstwa wyrównawcza z zaprawy cementowej, wykonywana przy wznoszeniu ścianek
działowych z bloczków Ytong ma grubość
a) 10-20mm.
b) 2-5mm.
c) 20-30mm.
d) 8-15mm.
18. Montaż konstrukcji nośnej w systemie szkieletowym rozpoczyna się od wyznaczenia
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
19. Ściany działowe grubości mniejszej niż jedna cegła należy murować nie wcześniej niż
a) po zakończeniu budowy ścian konstrukcyjnych danej kondygnacji.
b) po upływie 6 miesięcy od skończenia ścian konstrukcyjnych danej kondygnacji.
c) po upływie 3 miesięcy od skończenia ścian konstrukcyjnych danej kondygnacji.
d) po dwóch tygodniach od skończenia ścian konstrukcyjnych danej kondygnacji.
20. Ściany systemu płytowego są rzadziej stosowane, niemniej jednak takie rozwiązania
można spotkać, zwłaszcza w warunkach & & & & & & . lub renowacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Wykonywanie ścian działowych z różnych materiałów
Zakreśl poprawną odpowiedz
, wpisz brakującą część zdania.
Nr Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15
16 a b c d
17 a b c d
18
19 a b c d
20
Razem
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
6. LITERATURA
1. Kettler.K. Murarstwo cz.1 REA Warszawa 2002r.
2. Mirski J. Z, A
Ä…cki K.: Budownictwo z technologiÄ…. cz. II . WSiP, Warszawa 1995r.
3. Poradnik majstra budowlanego-praca zbiorowa. Arkady, Warszawa 2004r.
4. Słowiński Z.: Technologia budownictwa 2 WSiP, Warszawa 1996r.
5. Szymański E. Wrześniowski W.: Materiałoznawstwo budowlane WSiP, Warszawa 1997r.
6. Urban. L. Technologia robót murarskich i tynkarskich WSiP, Warszawa 1988r.
7. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych ITB Warszawa
1997r.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44