W 1875 roku królowa Wiktoria poprosi-
"a Listera o zaj´cie stanowiska podczas
Badania na zwierz´tach
Ęledztwa Komisji Królewskiej w spra-
wie wiwisekcji, aby  jak si´ wyrazi"a 
 sporzÄ…dzono raport pot´piajÄ…cy te
niezb´dne medycynie
przeraÅ»ajÄ…ce praktyki . Lister, b´dÄ…cy
kwakrem, nieraz wypowiada" si´ pu-
blicznie przeciwko wielu okrucieł
-
Jack H. Botting i Adrian R. Morrison
stwom wiktoriał
skiego spo"eczeł
stwa,
ale mimo Żądania królowej nie zamie-
rza" pot´piç wiwisekcji. OĘwiadczy"
oĘwiadczenia przeprowadzone przypuszczalnie jej przyczynÄ…, a nast´p- przed komisjÄ…, Å»e doĘwiadczenia na
na zwierz´tach odegra"y zasad- nie namnoÅ»y" je w hodowli. Próbki z tej zwierz´tach mia"y istotne znaczenie w
DniczÄ… rol´ w rozwoju wspó"cze- hodowli podane zdrowym kurcz´tom jego badaniach nad zakaÅ»eniami i Å»e ich
snych terapii medycznych. B´dÄ… one na- i królikom wywo"a"y chorob´, co by"o ograniczenie uniemoÅ»liwi dokonanie
dal konieczne, by przynosiç ulg´ w dowodem, Å»e Pasteur prawid"owo zi- odkryç, które mogÄ… przynieĘç poÅ»ytek
znanych obecnie dolegliwoĘciach i po- dentyfikowa" odpowiedzialny za nią ludzkoĘci.
znaç pojawiajÄ…ce si´ nowe choroby. KaÅ»- czynnik. Przypadkiem zauwaÅ»y" teÅ», Å»e
dy przedstawiciel nauk medycznych po pewnym czasie hodowane mikroor- Szczepionki i antybiotyki
musi przyznaç, Å»e eksperymenty na ganizmy traci"y zdolnoĘç do zaraÅ»ania.
zwierz´tach sÄ… tylko jednym z uzupe"- Kurcz´ta, którym podano inaktywowa- IdÄ…c za przyk"adem Pasteura i innych,
niajÄ…cych podejĘç badawczych. Niektó- ne mikroby, sta"y si´ odporne na Ęwie- naukowcy ustalili przyczyny i opraco-
re kwestie moÅ»na jednak rozstrzygnÄ…ç Å»e hodowle  zabójcze dla nie zabezpie- wali szczepionki przeciwko wielu cho-
tylko za ich pomocÄ…. Chcemy przedsta- czonych w ten sposób ptaków. JuÅ» robom zakaÄ™nym, w tym b"onicy, t´Å»-
wiç te badania na zwierz´tach, które na- przedtem lekarze dostrzegli, Å»e ludzie, cowi, wĘciekliÄ™nie, krztuĘcowi, gruÄ™licy,
szym zdaniem odegra"y w przesz"oĘci którzy przeŻyli ostry atak danej choro- chorobie Heinego-Medina, odrze, Ęwin-
istotnÄ… rol´, i wskazaç zagadnienia, by, rzadko miewajÄ… jej nawroty. Pasteur ce i róŻyczce. Badania nad tymi choro-
w których b´dÄ… niezb´dne w przysz"o- odkry" wi´c metod´ wywo"ywania po- bami niewÄ…tpliwie by"y w duÅ»ym stop-
Ęci. Wyliczenie wszystkich osiÄ…gni´ç za- dobnej odpornoĘci bez zachorowania. niu uzaleÅ»nione od doĘwiadczeÅ‚
na
j´"oby znacznie wi´cej miejsca niÅ» to, Eksperyment ten doprowadzi" go do zwierz´tach. W wi´kszoĘci przypadków
którym dysponujemy, nie ma bowiem wniosku, Å»e moÅ»na uodporniç pacjen- naukowcy identyfikowali podejrzewa-
ani jednej dziedziny badał
medycz- tów na chorob´ zakaÄ™nÄ…, podajÄ…c im ne mikroby, po czym podawali je zwie-
nych, która nie zawdzi´cza"aby do- os"abione szczepy bakterii b´dÄ…cych jej rz´tom, aby zobaczyç, czy zapadnÄ… na
Ęwiadczeniom na zwierz´tach wielu z przyczynÄ…. danÄ… chorob´.
najwaŻniejszych dokonał
. Przeprowadzając podobne doĘwiad- Podobne prace są kontynuowane do
W po"owie XIX wieku wi´kszoĘç wy- czenia na królikach i Ęwinkach mor- dzisiaj. Ostatnio naukowcy opracowali
niszczajÄ…cych chorób spowodowana by- skich, Pasteur wyizolowa" drobnoustrój szczepionk´ przeciwko Haemophilus in-
"a zakaÅ»eniami bakteryjnymi lub wiru- wywo"ujÄ…cy wÄ…glika, a nast´pnie opra- fluenzae typu B (Hib), g"ównej przyczy-
sowymi. W owych czasach lekarze cowa" szczepionk´ przeciwko tej Ęmier- nie zapalenia opon mózgowo-rdzenio-
uwaÅ»ali, Å»e dolegliwoĘci te wynikajÄ… telnej chorobie. Dzi´ki wiedzy zdoby- wych. Przed rokiem 1993 w USA cho-
z wewn´trznych zak"óceÅ‚
organizmu. tej w doĘwiadczeniach na zwierz´tach  roba ta uĘmierca"a lub powaÅ»nie uszka-
Dopiero francuski chemik Louis Pasteur nigdy w takim zakresie nie prowadzo- dza"a mózg 800 dzieci rocznie. Wcze-
i jemu wspó"czeĘni badacze chorób za- nych na ludziach  udowodni" on nie sne wersje tej szczepionki dawa"y jedy-
kaÄ™nych zwierzÄ…t domowych dowiedli, tylko, Å»e choroby zakaÄ™ne sÄ… wywo"y- nie s"abÄ…, krótkotrwa"Ä… odpornoĘç.
Że ludzkie przypad"oĘci są w istocie wy- wane przez mikroorganizmy, ale takŻe Dopiero nowa szczepionka, którą prze-
wo"ane przez mikroorganizmy pocho- iÅ» uodpornienie moÅ»e chroniç przed testowano na królikach oraz myszach,
dzące z zewnątrz. Pasteur, który wie- zachorowaniem. dowodząc, Że jest wystarczająco sku-
dzia", w jaki sposób psuje si´ zanieczy- Odkrycia Pasteura znalaz"y po- teczna, moÅ»e byç powszechnie stosowa-
szczone wino i piwo, uzmys"owi" sobie, wszechny oddÄ™wi´k. Wp"yn´"y na przy- na. Po pierwszych dwóch miesiÄ…cach
Że choroby takie jak cholera kurcząt k"ad na zapatrywania wybitnego bry- od wprowadzenia jej na rynek w USA
i wąglik równieŻ są powodowane przez tyjskiego chirurga Josepha Listera, któ- i Wielkiej Brytanii liczba przypadków
mikroorganizmy. ry pierwszy uŻy" wodnego roztworu zakaŻenia Hib spad"a o 70%.
Aby sprawdziç t´ hipotez´, Pasteur fenolu do sterylizacji narz´dzi chirur- Badania na zwierz´tach prowadzÄ… nie
zbada" treĘç jelit kurczÄ…t cierpiÄ…cych na gicznych, nici i opatrunków, zapobie- tylko do opracowania nowych szcze-
choler´, wyizolowa" mikroby b´dÄ…ce gajÄ…c w ten sposob zakaÅ»aniu ran. pionek przeciw chorobom zakaÄ™nym,
Eksperymenty na zwierz´tach
odegra"y zasadniczÄ… rol´
w opracowaniu wspó"czesnych
terapii i nadal b´dÄ…
konieczne.
Na niektóre pytania
moÅ»na odpowiedzieç tylko dzi´ki
doĘwiadczeniom na zwierz´tach.
CHRISTOPHER BURKE/QB
(z lewej)
; CORBIS-BETTMANN
(poĘrodku)
; GEOFF TOMPKINSON
SPL/ Photo Researchers, Inc. (z prawej)
lecz równieŻ leków przeciwbakteryj- one toksyczne dla myszy i królików). Jed- noĘci. TakŻe w rozwiązywaniu tych
nych i antybiotyków. Na przyk"ad nak w 1940 roku Howard W. Florey, problemów pomocne by"y badania na
w 1935 roku mimo przestrzegania za- Ernst B. Chain i inni badacze z Universi- zwierz´tach. DoĘwiadczenia na kotach
sad aseptyki zwyk"e zranienie mog"o ty of Oxford w"aĘnie dzi´ki testowi neu- pomog"y rozwinÄ…ç techniki przyszy-
spowodowaç powaÅ»ne zakaÅ»enie, któ- tralizacji na myszach ostatecznie wyka- wania naczyÅ‚
krwionoĘnych do prze-
re cz´sto koÅ‚
czy"o si´ ĘmierciÄ… lub am- zali, Å»e penicylina ma niezwykle silne szczepianego narzÄ…du tak, aby by"y
putacją. W tym samym czasie zarówno dzia"anie antybiotyczne. wystarczająco mocne i wytrzyma"y
w USA, jak i w Europie posocznica po- ciĘnienie krwi. Badacze przeprowa-
"ogowa (choroba poporodowa matek, PoŻytki dzający eksprymenty na królikach i
najcz´Ä˜ciej b´dÄ…ca skutkiem zakaÅ»enia innych gryzoniach oraz psach i ma"-
paciorkowcami hemolitycznymi) wy- Mimo sukcesów terapii opartych na pach opracowali równieŻ metody za-
st´powa"a w 200 przypadkach na 100 szczepionkach i antybiotykach choroby hamowania czynnoĘci uk"adu odpor-
tys. porodów. Ponadto 60 na 100 tys. zakaÄ™ne pozosta"y na ca"ym Ęwiecie naj- noĘciowego w celu unikni´cia odrzuce-
m´Å»czyzn w wieku 45 64 lat przed- wi´kszym zagroÅ»eniem dla ludzi. Nie nia przeszczepu.
wczeĘnie umiera"o z powodu p"atowe- jest znana Å»adna skuteczna szczepionka Lista zas"ug si´ wyd"uÅ»a. Przed
go zapalenia p"uc. Sytuacja zmieni"a si´ przeciw malarii i AIDS. Lekarze coraz wprowadzeniem insuliny pacjenci z
radykalnie, gdy pojawi"y si´ sulfonami- cz´Ä˜ciej napotykajÄ… szczepy bakterii cukrzycÄ… najcz´Ä˜ciej umierali. Przez
dy: w 1960 roku tylko 5 na 100 tys. ma- opornych na obecnie stosowane leki ponad 50 lat hormon, który ratuje Życie,
tek zapad"o na posocznic´ po"ogowÄ… przeciwbakteryjne, a wciÄ…Å» pojawiajÄ… musia" byç ekstrahowany z trzustek cie-
i tylko 6 na 100 tys. m´Å»czyzn umar"o si´ nowe choroby zakaÄ™ne. Trudno so- l´cych lub ĘwiÅ‚
skich. Bezpieczeł
stwo
na p"atowe zapalenie p"uc. RównieÅ» roz- bie wyobraziç opracowanie lepszych wymaga"o testowania takiej insuliny i jej
maite inne zakaŻenia leczono za pomo- szczepionek oraz leków przeciw choro- aktywnoĘci na królikach lub myszach.
cą tej nowej klasy leków. bom zakaęnym bez doĘwiadczeł
wy- Gdy rozpoczynaliĘmy naszÄ… prac´ na-
Historia wprowadzenia leków sulfo- konanych na zwierz´tach. ukowÄ…, wykrycie nadciĘnienia z"oĘliwe-
namidowych jest pouczajÄ…ca. Zespó" Podobne badania na zwierz´tach ma- go prognozowa"o Ęmierç w ciÄ…gu roku,
pracujÄ…cy nad nimi  grupa Gerharda jÄ… istotne znaczenie równieÅ» w licznych cz´sto poprzedzonÄ… nieznoĘnymi bóla-
Domagka z Laboratoriów Bayera innych ga"´ziach medycyny. Operacje mi g"owy i ĘlepotÄ…. Badania na kotach
w Wuppertal-Elberfeld w Niemczech  na otwartym sercu  które w samych pod narkozÄ… prowadzone w latach pi´ç-
przestrzega" zasady, aby wszystkie no- Stanach Zjednoczonych ratują Życie 440 dziesiątych spowodowa"y pojawianie
we zwiÄ…zki by"y sprawdzane raczej tys. ludzi rocznie  sÄ… obecnie wykony- si´ wielu coraz lepszych leków przeciw
w tzw. teĘcie neutralizacji na zakaŻo- wane rutynowo po 20 latach badał
na nadciĘnieniu, dzi´ki czemu obecna te-
nych myszach (mouse protection test) zwierz´tach prowadzonych przez ta- rapia tej dolegliwoĘci jest skuteczna
niÅ» na bakteriach hodowanych na szal- kich naukowców jak John Gibbon z Jef- i wzgl´dnie "agodna. RównieÅ» wrzody
kach z agarem. PrzenikliwoĘç Domagka ferson Medical College w Filadelfii. Å»o"Ä…dka wymaga"y cz´sto powaÅ»nych
okaza"a si´ bardzo fortunna: na przy- RównieÅ» sztuczne zastawki serca po- zabiegów chirurgicznych, obciÄ…Å»ajÄ…c
k"ad zwiÄ…zek chemiczny zwany pron- wsta"y dzi´ki wieloletnim doĘwiadcze- pacjenta znacznym ryzykiem Ęmierci.
tosyl, niezwykle skuteczny w przypad- niom na zwierz´tach. Dzisiejsze leki przeciwwrzodowe, opra-
ku myszy, zupe"nie nie dzia"a" na Post´p w leczeniu nerek nastÄ…pi" cowane na podstawie testów przesie-
bakterie in vitro. W organizmie zwierz´- wskutek stopniowego ulepszania tech- wowych na szczurach i psach, mogÄ… po-
cym bowiem z prontosylu powstaje nik poprzez eksperymenty na zwierz´- wstrzymywaç i leczyç chorob´, jeĘli sÄ…
przeciwbakteryjna substancja czynna  tach. Obecnie dializa, a nawet transplan- stosowane wraz z antybiotykami nisz-
sulfanilamid. Wspomniani naukowcy tacje nerek mogÄ… ocaliç Å»ycie pacjentów czÄ…cymi bakterie Helicobacter pylori.
zsyntetyzowali równieŻ inne, jeszcze sil- cierpiących z powodu zaburzeł
funk-
niejsze leki sulfonamidowe i z powo- cjonowania tego narzÄ…du wynikajÄ…cych Typowe nieporozumienia
dzeniem zastosowali je przeciw wielu z rozmaitych chorób, w tym zatruç, sil-
zakaŻeniom. Za swoje prace nad leka- nych krwotoków, nadciĘnienia lub cu- Argumenty rzeczników praw zwie-
mi przeciwbakteryjnymi Domagk otrzy- krzycy. W USA oko"o 200 tys. ludzi rzÄ…t sprowadzajÄ… si´ w gruncie rzeczy
ma" w 1939 roku Nagrod´ Nobla. rocznie wymaga dializy, 11 tys. otrzy- do róŻnic w fizjologii i reakcji na leki
Nieprzeprowadzenie doĘwiadczeł
na muje nowÄ… nerk´. W szczególnoĘci lek wyst´pujÄ…cych mi´dzy gatunkami, co
zwierz´tach opóęni"o o 10 lat zastosowa- niezb´dny w dializie (heparyna) musi rzekomo czyni doĘwiadczenia na zwie-
nie znakomitego antybiotyku  penicyli- byç wyekstrahowany z tkanek zwierz´- rz´tach zbytecznymi lub zwodniczy-
ny. Alexander Fleming w 1929 roku nie cych i dla bezpieczeł
stwa testowany na mi. Wystarczy jednak przestudiowaç li-
sprawdza" na myszach skutecznoĘci znieczulonych zwierz´tach. teratur´ naukowÄ…, by obaliç te argu-
swych hodowli zawierających surową Transplantacja nerek lub kaŻdego menty. Na przyk"ad oponenci badał

penicylin´ (chociaÅ» wykaza", Å»e nie sÄ… innego narzÄ…du nastr´cza wiele trud- na zwierz´tach cz´sto wskazujÄ… talido-
opracowanie antybiotyków
opracowanie szczepionek
operacje na otwartym sercu
badania nad cukrzycÄ…
leczenie nadciĘnienia
opracowanie leków przeciwwrzodowych
transplantacje narządów,w tym:
zastawki serca
nerki
LONNY SHAVELSON
Impact Visuals (z lewej);
UNIPHOTO
(z prawej)
:
:
I
I
:
:
I
I
K
K
I
I
K
K
I
I
N
N
N
N
Y
Y
Y
Y
W
W
W
W
E
E
E
E
C
C
C
C
Ń
Ń
J
J
Ń
Ń
J
J
A
A
A
A
G
G
G
G
Y
Y
Y
Y
Z
Z
Z
Z
R
R
T
T
R
R
T
T
S
S
S
S
Z
Z
Z
Z
O
O
O
O
R
R
R
R
mid jako przyk"ad leku, który by" n´ stylu Å»ycia, na przyk"ad przejĘcie na skutecznoĘci wykonywanych na psach
dok"adnie przetestowany na zwierz´- diet´ wegaÅ‚
skÄ…, która polega na re- i ciel´tach. Sztuczna zastawka moÅ»e byç
tach, a swoje teratogenne dzia"anie zygnacji z wszelkich produktów pocho- wszyta jedynie do serca, którego czyn-
przejawia" jedynie u ludzi. Nie jest to dzenia zwierz´cego. Mimo iÅ» bardzo noĘç przej´"o sztuczne p"uco-serce 
do koł
ca prawda. Naukowcy nie te- popieramy zdrowe odŻywianie, nie są- aparat doskonalony przez 20 lat do-
stowali talidomidu na ci´Å»arnych zwie- dzimy, by dzi´ki niemu moÅ»na by"o ĘwiadczeÅ‚
na psach. Skoro krytycy
rz´tach aÅ» do czasu ujawnienia si´ de- w znacznym stopniu zapobiec przyto- eksperymentów na zwierz´tach, mimo
formacji p"odu u ludzi. Gdy prze- czonym schorzeniom. Że są bogatsi od ówczesnych badaczy
prowadzili takie próby, okaza"o si´, o wiedz´ zgromadzonÄ… przez ostatnie
Że lek ten rzeczywiĘcie powoduje nie- Czarna dziura 35 lat, w ciągu których nauka dokona-
prawid"owoĘci w rozwoju p"odu u kró- "a ogromnego post´pu, nie potrafiÄ…
lików, myszy, szczurów, chomików Nasi oponenci twierdzÄ…, Å»e nawet je- przedstawiç przekonujÄ…cego scenariu-
i kilku gatunków ma"p. Podobnie nie- Ęli doĘwiadczenia na zwierz´tach ode- sza skutecznej terapii niedomykalnoĘci
którzy twierdzili, Å»e nigdy nie sto- gra"y pewnÄ… rol´ w rozwoju nowocze- zastawki dwudzielnej, ich wiarygod-
sowalibyĘmy penicyliny, gdyby wcze- snej medycyny, nie znaczy to, Å»e by"a noĘç jest podejrzana.
Ęniej by"a ona podana Ęwinkom mor- to rola istotna. Argumentują, Że gdyby Czy rozwiązanie problemów me-
skim, jest bowiem dla tego gatunku takie praktyki zosta"y zakazane, badacze dycznych czyni doĘwiadczenia na zwie-
nadmiernie toksyczna. Zwierz´ta te musieliby byç bardziej twórczy i dzi´- rz´tach nadal koniecznymi? Zwierz´-
jednak reagujÄ… na penicylin´ w ten ki temu wynaleÄ™liby lepsze techniki. In- ta transgeniczne wyposaÅ»one w zmu-
sam sposób jak wielu ludzi  na sku- ni sugerowali, Że wyeliminowanie ba- towany jeden gen dostarczy"y juŻ wie-
tek d"ugotrwa"ej terapii tym antybio- dał
na zwierz´tach nie zostawi"oby lu nowych informacji o funkcjonowa-
tykiem zapadajÄ… na zapalenie jelit. pustki  czarnej dziury; zastÄ…pi"yby je niu bia"ek i ich roli w procesie choro-
Zarówno w przypadku Ęwinki mor- ostroŻniejsze i bardziej uwaŻne bada- bowym, a bez wątpienia przyniosą
skiej, jak i tych pacjentów przyczyną nia kliniczne i komórkowe. dalsze korzyĘci. Przewidujemy rów-
choroby jest zakaÅ»enie bakteriÄ… Clo- Czarna dziura w rzeczywistoĘci by- nieÅ» ogromny post´p w leczeniu uszko-
stridium difficile. "a. Póki dzi´ki badaniom na zwierz´- dzeÅ‚
pourazowych oĘrodkowego uk"a-
W istocie nie ma Å»adnych zasadni- tach nauka nie stan´"a na solidnej, em- du nerwowego. Ostatnie doĘwiadczenia
czych róŻnic fizjologicznych mi´dzy pirycznej podstawie, póty nie nastÄ…pi" na zwierz´tach dowodzÄ…, Å»e regene-
zwierz´tami laboratoryjnymi a cz"owie- w medycynie Å»aden widoczny post´p. racja nerwu jest jednak moÅ»liwa. Trze-
kiem. I one, i my sterujemy swojÄ… we- Dawni badacze, jak Pasteur i XVII- ba b´dzie zatem zrewidowaç przeko-
wn´trznÄ… biochemiÄ… za pomocÄ… hormo- -wieczny uczony William Harvey, któ- nanie o nieodwracalnej utracie funkcji
nów, które zasadniczo są takie same. ry bada" krwiobieg u zwierząt, nie trak- w wyniku zniszczenia komórek nerwo-
Zarówno cz"owiek, jak i zwierz´ta la- towali doĘwiadczeÅ‚
na zwierz´tach ja- wych w rdzeniu kr´gowym ssaków. To
boratoryjne wydzielają z komórek ner- ko "atwego sposobu znalezienia odpo- tylko kwestia czasu, by odpowiednie
wowych oĘrodkowego oraz obwodo- wiedzi na nurtujÄ…ce ich pytania. Stoso- terapie zacz´"y dzia"aç. Trudno nam so-
wego uk"adu nerwowego podobne wali przecieÅ» wszelkie dost´pne wów- bie wyobraziç, w jaki sposób post´p na
przekaÄ™niki chemiczne i reagujÄ… w ten czas techniki: sekcj´ zw"ok, obserwacj´ tym polu  oraz w wielu innych dzie-
sam sposób na zakaŻenie lub uszkodze- pacjenta oraz badanie bakterii w hodow- dzinach nauk biologicznych i medycz-
nie tkanek. li. W niektórych przypadkach jednak nych  móg"by w przysz"oĘci nastÄ…piç
Zwierz´ce modele chorób sÄ… nie- uznawali za niezb´dne przeprowadze- bez doĘwiadczeÅ‚
na zwierz´tach.
sprawiedliwie krytykowane na podsta- nie doĘwiadczenia na zwierz´tach.
T"umaczy"
wie faktu, Å»e ich przebieg nie jest iden- ChcielibyĘmy zaproponowaç pewien
Marcin Gierdalski
tyczny jak u ludzi. Ale nie po to by"y sprawdzian wszystkim Żywiącym prze-
opracowane; modele takie dostarczajÄ… konanie, Å»e badania na zwierz´tach, ze JACK H. BOTTING i ADRIAN R.
bowiem narz´dzi do badaÅ‚
poszczegól- wzgl´du na nieadekwatnoĘç ich wy- MORRISON od lat osiemdziesiÄ…tych sÄ…
nych procedur leczniczych. Tak wi´c ników wobec ludzkiego organizmu, aktywnymi obroÅ‚
cami badał
na zwierz´-
mukowiscydoza u myszy nie musi opóęni"y post´p. Wybierzcie jakieĘ osiÄ…- tach. Botting, emerytowany wyk"adow-
przypominaç dok"adnie tej choroby gni´cie uzaleÅ»nione od takich prac ca, jest by"ym doradcÄ… naukowym Re-
u cz"owieka (nawiasem mówiąc, róŻni i szczegó"owo przedstawcie sposób, search Defence Society (Towarzystwa
si´ ona znacznie u poszczególnych w jaki alternatywna metoda da"aby ta- Obrony BadaÅ‚
Naukowych) w Londynie.
pacjentów). Mimo to pomaga ustaliç kie same korzyĘci. UÅ»ytecznym przy- Morrison jest dyrektorem Laboratory for
optymalnÄ… metod´ terapii genowej. k"adem moÅ»e byç leczenie niedomykal- Study of the Brain in Sleep (Laboratorium
I wreszcie przeciwnicy doĘwiadczeł
noĘci zastawki dwudzielnej serca. Badał
ÂpiÄ…cego Mózgu) w University of
na zwierz´tach powtarzajÄ…, Å»e wi´kszo- Opracowanie sztucznych zastawek ser- Pennsylvania School of Veterinary
Ęci chorób moÅ»na uniknÄ…ç przez zmia- ca to zas"uga wielu lat badaÅ‚
i testów Medicine.
Ograniczenie
badał
na zwierz´tach
uniemoŻliwi dokonanie
wielu korzystnych
dla ludzkoĘci odkryç.
LLEWELLYN
UNIPHOTO
zakaÅ»
enia Hib
spadek o
70%
Zgon
y z
po
w
odu
posocznicy po"o
go
w
ej spadek
Zgon
y z
po
w
odu
p"a
to
w
ego za
palenia p"uca spadek o
90%