Wspó czynniki poprawkowe dla gruntu o rezystywno ci cieplnej wi kszej ni 2,5 K m/W s podane
w tablicy 52-D3!, skoro w oryginale jest napisane dla gruntu o rezystywno ci cieplnej innej ni
2,5 K m/W. Czy chodzi o to, by polskich elektryków maj cych do czynienia niemal wy cznie z
gruntami o rezystywno ci cieplnej znacznie mniejszej ni 2,5 K m/W zniech ci do korzystania ze
wspó czynników poprawkowych albo zabroni im tego? A przecie w normie IEC 60287-3-1 stro-
na polska wyra nie poda a 1,0 K m/W jako redni rezystywno ciepln polskich gruntów stoso-
wan w obliczeniach (za cznik 1). Grupa sabota owa Flisowskiego tego nie wie, czy nie rozumie?
Je li uk adany pojedynczo bezpo rednio w ziemi kabel YKY o trzech obci onych y ach ma
przewodzi pr d 260 A, to w my l dotychczasowych przepisów (PBUE, zeszyt 10, tabl. 16) po-
trzebny by przekrój 70 mm2, a wed ug arkusza 523 (tabl. 52-C3) " potrzebny jest przekrój 240
mm2. Czy aden z profesorów i doktorów nauk, który to akceptowa , nie pukn si w g ow ? Czy
w taki sposób chce sobie zas u y tylko na dotacj do kolejnej broszurki propaguj cej zwi kszenie
popytu na mied , czy mo e ju na spi owy pomnik ufundowany z wdzi czno ci przez koncern
miedziowy? Zaleca bym ostro no , bo mo e si to sko czy stalowymi kratkami, kiedy spraw
zainteresuje si prokurator.
Reasumuj c, polska wersja arkusza 523 jest bublem normalizacyjnym nie nadaj cym si do
stosowania przez elektryków odpowiedzialnych za swoje poczynania.
5. Obci alno zwarciowa cieplna przewodów
Przyjmuje si , e energia cieplna wydzielona w czasie zwarcia Tk nie przekraczaj cym 3 lub
5 sekund przez rzeczywi cie p yn cy pr d zwarciowy ik (lub pr d zwarciowy zast pczy cieplny Ith),
której miar jest skutek cieplny (ca ka Joule#a)
Tk
2
(16)
k th
i dt = I2 Tk
0
w ca o ci zostaje zu yta na adiabatyczne nagrzewanie y y przewodu o przekroju s i d ugo ci l, od
temperatury przed zwarciem pz do temperatury granicznej dopuszczalnej przy zwarciu dz
l
I2 Tk s l c dz pz (17)
th
sr s
przy czym
c ciep o w a ciwe materia u y y w J/(cm3 K),
sr konduktywno materia u y y w temperaturze sr w m/( mm2).
Skoro zak ada si liniow zmian rezystancji przewodu wraz z temperatur , to dla rozpatry-
wanego procesu nagrzewania nale y przyj zast pcz rezystywno b d konduktywno y y
w temperaturze b d cej redni arytmetyczn temperatury pocz tkowej i temperatury ko cowej
pz dz
sr (18)
2
Znaj c przyrost temperatury dopuszczalny przy zwarciu dz = dz - pz i w asno ci materia u
y y mo na obliczy najwi ksz dopuszczaln jednosekundow g sto pr du k [A/mm2] czyli
( redni kwadratow ) g sto pr du, jak w yle przewodu mo na dopu ci podczas zwarcia trwa-
j cego Tk = 1 s.
13
 dz pz
Ith
k src
(19)
s Tk
Na przyk ad dla przewodu aluminiowego ( 20 = 34 m/ mm2, = 2,7 g/cm3, c = 2,48
J/cm3 K) o izolacji polwinitowej ( dz = 160 C, pz = dd = 70 C) rednia arytmetyczna temperatury
pocz tkowej i temperatury ko cowej przy nagrzewaniu pr dem zwarciowym wynosi
pz dz 160 70
sr 115 oC
2 2
a konduktywno aluminium w tej temperaturze
34,0 m
20
24,47
sr
1 ( 20) 1 0,0040 (115 20) mm2
sr
Najwi ksza dopuszczalna jednosekundowa g sto pr du k w takim przewodzie wynosi (po
sprawdzeniu jednostek, bo warto ci liczbowe nie s wyra one w jednostkach podstawowych uk adu
SI):
dz pz
160 70 A
k src 24,47 2,48 74
Tk 1 mm2
Inne przyk adowe warto ci najwi kszej dopuszczalnej jednosekundowej g sto ci pr du s ze-
stawione w tabl. 8.
Tablica 8. Najwi ksza dopuszczalna jednosekundowa g sto pr du k [A/mm2] dla przewodów izolo-
wanych
Materia y
Materia izolacji
mied aluminium
polwinit 115 74
guma naturalna, guma butylowa,
135 87
guma etylenowo-propylenowa
L i t e r a t u r a
1. Bladowski St.: Przep yw ciep a z kabli u o onych w ziemi. Energetyka, 1965, nr 2, s. 36-39, nr
3, s. 76-80.
2. Brakelmann H.: Belastbarkeit der Energiekabel. Berechnungsmethoden und Parameteranalysen.
VDE-Verlag, Berlin-Offenbach, 1985.
3. Fischer M.: Neue Verlegearten und Strombelastbarkeit von Kabeln und Leitungen. Elektroprak-
tiker, 1999, nr 6, s. 530-532.
4. Hirsch H.: Überlast- und Kurzschlußschutz von Leitungen und Kabeln. ETZ-A, 1974, nr 3,
s. 174-181.
5. Morgan V. T.: Thermal behaviour of electrical conductors. Steady, dynamic and fault-current
ratings. Research Studies Press Ltd., John Wiley & Sons Inc., New York, 1991.
6. Senkbeil H.: Querschnittbestimmung von Kabeln und Leitungen. Elektropraktiker, 2000, nr 12,
s. 8-11, 2001, nr 1, s. 9-13, 2001, nr 2, s. 8-11.
7. W odarski E.: Nagrzewanie si kabli elektroenergetycznych u o onych w ziemi. Wyd. Politech-
niki Warszawskiej, Warszawa, 1963.
14