"Serce ma swoje racje, których rozum nie ma." Udowodnij, że dewiza B. Pascala
była bliska wielu bohaterom literackim.

Dewiza Pascala była bliska wielu bohaterom literackim, żyjącym w różnych
okresach historycznych, a szczególnie tym, którzy żyli w epokach stawiających
sobie za cel właśnie kult uczucia, serca. Taką epoką z pewnością był romantyzm,
który opisywał świat przez pryzmat uczucia. Ale w każdej epoce, nawet takiej,
która stawiała przed sobą cele utylitarne, żyli bohaterowie kierujący się
w życiu osobistym i w działaniu publicznym bardziej sercem niż rozumem.

Ludzie najczęściej usiłują kierować się rozumem, ale często zawierzają sercu.
Podążanie za głosem serca nadaje bowiem naszemu działaniu spontaniczności. Parą
bohaterów literackich, która całkowicie zawierzyła racji swoich serc, byli
Tristan i Izolda z XII
wiecznego romansu rycerskiego Dzieje Tristana i Izoldy.

Tristan z Lonii, siostrzeniec króla Kornwalii Marka, był dzielnym i szlachetnym
rycerzem. Długo uczył się rzemiosła wojennego i miał już w swoim życiu sukcesy

uwolnił kraj od potwora Marchołta. Wydawać by się mogło, że był młodym,
rozsądnym człowiekiem, który stawiał przed sobą konkretne cele i słuchał racji
swego rozumu. Jednak kiedy wiózł złotowłosą Izoldę, którą miał poślubić Marek,
wypił napój nasycony ziołami i zakochał się bez pamięci. Izolda też zapałała do
niego miłością i od tego momentu nic nie było w stanie pokonać ich wzajemnego
uczucia. Miłość przyniosła im ogromne cierpienie.

Dla Izoldy z pewnością byłoby lepiej zapomnieć o Tristanie, zaś dla Tristana
ożenić się z jakąś bogatą dwórką i dbać o honor i miłość swojego wuja. Ale oni
słuchali jedynie głosu własnych serc. Racje rozumu nie przemawiały do nich
zupełnie.

Gdy król Marek dowiedział się o potajemnych spotkaniach kochanków i zagroził im
śmiercią, wówczas oboje schronili się w lesie i tam wiedli tułacze życie.
Później próbowali słuchać rozsądku. Izolda wróciła do męża, Tristan poślubił
inną kobietę. Ale serce to nie sługa, nie słucha, gdy rozum i rozsądek mówią
"nie". Rozdzieleni kochankowie musieli się spotkać
w chwili śmierci, która
połączyła ich na zawsze.

Kolejnym bohaterem idącym za głosem serca był Werter, tytułowy bohater powieści
epistolarnej Goethego. Żył on w czasach preromantyzmu, a epoka ta uznawała
tylko racje serca. Nic więc dziwnego, że miłości poświęcił Werter swoje młode
życie. Zakochał się w dziewczynie zaręczonej z innym mężczyzną. Choć wiedział,
że Lotta nigdy nie będzie należała do niego, nie potrafił odejść. Pragnienie
spotkania, rozmowy było silniejsze od wszelkich racji rozumu. Nie miało dla
niego znaczenia to, że był młody, mógł żyć, robić karierę, znów kochać.
Wiedział, że jego uczucie nigdy się nie spełni, a mimo to nie potrafił, a może
nie chciał uwolnić się od niego. To doprowadziło go do depresji, a w końcu do
samobójstwa.

W literaturze pozytywistycznej spotykamy Stanisława Wokulskiego, bohatera
powieści Bolesława Prusa Lalka. Wokulski jest człowiekiem ambitnym, pragnącym
osiągnąć w życiu określoną pozycję, z pozoru bardzo rozsądnym, jak najdalszym
od wszelkich porywów serca i namiętności. A jednak w imię miłości do ojczyzny
po wybuchu powstania styczniowego przyłączył się do walczących, porzucając
wszystko, przede wszystkim marzenia o nauce. To serce podyktowało mu ten krok.
Tak samo było, gdy spotkał Izabelę Łęcką. Miłość do tej pięknej arystokratki
wyzwoliła w nim tyle energii, że mógłby góry przenosić. Dla niej rzucił się w
wir pracy. Jednocześnie zaczął postępować nielogicznie, jakby zatracając cały
swój rozsądek, a wszystko po to, by jego uczucie zostało odwzajemnione. Pragnął
tego, co
jak mu się wydawało
da mu szczęście.

Powyższe wzmianki o kilku bohaterach literackich pozwalają zrozumieć, że
częstokroć racje serca są silniejsze od rozsądku, którym trudno jest się tylko
kierować w życiu. Racje serca są drogowskazem dla ludzkich uczuć, pragnień i
dążeń. Rozsądek nie pozwoliłby kochać, nienawidzić, brać udział w z góry
skazanej na klęskę walce o wolność ojczyzny, rezygnować z wygody i spokoju w
imię miłości do drugiego człowieka, albo wspinać się na kolejny nie zdobyty
szczyt.