SerwisKadrowego.pl
www.serwiskadrowego.pl
Jak
wyliczać
świadczenia
chorobowe
(wynagrodzenie za chorobę oraz zasiłki z
ubezpieczenia społecznego)?
Wyliczanie świadczenia chorobowego można podzielić na następujące etapy:
1. ustalenie podstawy świadczenia z poszczególnych miesięcy;
2. podzielenie sumy podstaw przez liczbę miesięcy, które uwzględniono przy obliczaniu
świadczenia chorobowego;
3. wyliczenie odpowiedniej stawki procentowej świadczenia z przeciętnej podstawy;
4. podzielenie skalkulowanej w powyższy sposób kwoty przez 30 (niezależnie od liczby dni w
miesiącu);
5. pomnożenie wyliczonej w punkcie 4 dniówki przez liczbę dni, za które należne jest świadczenie
chorobowe.
1. Ustalenie jakie składniki powinny stanowić
podstawę świadczeń chorobowych
Do podstawy świadczeń chorobowych wliczamy, otrzymane od pracodawcy w okresie
nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, wynagrodzenie pomniejszone o składki społeczne
finansowane przez pracownika, osiągnięte za:
o
12 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do świadczenia chorobowego lub
o
pełne miesiące kalendarzowe zatrudnienia, gdy trwało ono krócej niż rok.
Za okres nieprzerwanego ubezpieczenia uznaje się także bezpośrednio następujące po sobie
kolejne okresy podlegania w danym zakładzie ubezpieczeniu chorobowemu z tego samego tytułu
(np. kolejne umowy o pracę zawarte z tym samym podmiotem).
SerwisKadrowego.pl
www.serwiskadrowego.pl
W tym miejscu podkreślmy, że podstawy wymiaru zasiłku/wynagrodzenia za chorobę nie ustala
się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i
innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe. A zatem
przykładowo jeśli pracownik zachorował w styczniu 2017 r., a później jeszcze w kwietniu, to
podstawa kwietniowej należności chorobowej powinna być taka sama jak tej styczniowej.
Poniższa tabela prezentuje, jakie składniki wlicza się do podstawy wymiaru świadczeń
chorobowych, a jakie nie.
Składniki wchodzące do podstawy
świadczeń chorobowych
Składniki podlegające wyłączeniu z podstawy
wymiaru świadczeń chorobowych
Ozusowane składniki wynagrodzenia,
pomniejszane za okresy pobierania
świadczeń chorobowych (np.
wynagrodzenie zasadnicze, premie
regulaminowe zmniejszane za czas
niedyspozycji zdrowotnej,
wynagrodzenie za nadgodziny, dodatki
za pracę w nocy, wynagrodzenie
urlopowe).
W razie braku w wewnątrzzakładowych
przepisach płacowych postanowień o
zachowywaniu prawa do danego
składnika pensji za dni pobierania
świadczenia chorobowego uznaje się, że
nie jest on należny za te dni i należy
włączać go do podstawy wymiaru tych
świadczeń (pod warunkiem, że w istocie
nie jest on wypłacany za okresy
nieobecności w pracy).
Składniki niestanowiące podstawy wymiaru składki
chorobowej (np. ekwiwalent za pranie odzieży
roboczej)
Składniki pensji, do których zgodnie z
postanowieniami układów zbiorowych pracy lub
przepisami o wynagradzaniu pracownik zachowuje
prawo w okresie niezdolności do pracy i które są
wypłacane za okresy pobierania świadczeń
chorobowych (np. nagrody i premie niepomniejszane
za czas absencji chorobowej)
Składniki, na których przyznanie i wypłatę
nieobecność uprawniająca do świadczenia
chorobowego nie ma żadnego wpływu (mimo
pobierania zasiłku pracownik dany składnik
wynagrodzenia otrzymuje), np. jednorazowe zasiłki na
zagospodarowanie, wartość szczepień ochronnych
pracowników, finansowanych przez pracodawcę
Elementy płacy nieuzależnione bezpośrednio od
indywidualnego wkładu pracy pracownika, ale od
wyników grupy pracowników lub całego zakładu
SerwisKadrowego.pl
www.serwiskadrowego.pl
pracy, wypłacane bez względu na nieobecność w pracy,
jeżeli wypłata jest dokonywana zarówno za okres
wykonywania pracy, jak i za okres otrzymywania
świadczenia z ubezpieczenia społecznego (np. prowizje
wypłacane wszystkim w tej samej wysokości po
uzyskaniu przez całą firmę wyznaczonego progu
rentowności)
Składniki przysługujące w myśl umowy o pracę lub
aktu wewnątrzzakładowego, tylko do określonego
terminu (dotyczy to podstawy wymiaru świadczenia
chorobowego należnego za okres po tym terminie), np.
dodatek funkcyjny należny tylko do określonego
terminu
Nierzadko zdarza się, że zakładowe akty normatywne nic nie mówią o tym, czy konkretny element
płacowy jest bądź nie jest zmniejszany za okresy otrzymywania świadczeń chorobowych i
pojawiają się wątpliwości jak ustalić podstawę zasiłkową. W takich okolicznościach, jeśli
pracodawca jest w stanie udokumentować, że wypłaca konkretny składnik pensji również za okres
pobierania należności z ubezpieczenia społecznego, mimo że nie zawarł tej zasady w umowie o
pracę lub przepisach dotyczących spraw płacowych, wówczas składnika tego nie uwzględnia się
przy kalkulowaniu świadczeń chorobowych.
2. Uzupełnienie składników przyjmowanych
do podstawy świadczenia chorobowego, gdy
wskutek usprawiedliwionych nieobecności w
pracy pracownik nie osiągnął wynagrodzenia
lub osiągnął je w wysokości odpowiednio
pomniejszonej
Celem uzupełnienia płacy uwzględnianej w podstawie świadczeń chorobowych jest skalkulowanie
takiej jej wysokości, którą pracownik osiągnąłby, gdyby przepracował pełny miesiąc
kalendarzowy.
SerwisKadrowego.pl
www.serwiskadrowego.pl
Uzupełnieniu podlegają zarówno składniki o charakterze stałym (np. płaca zasadnicza) jak i
zmiennym (np. zmienna premia regulaminowa).
Składnik określony w stałej miesięcznej wysokości uzupełnia się poprzez przyjęcie jego
kwoty zapisanej w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek
pracy.
Przy płacy określonej stawką godzinową uzupełnienie polega na pomnożeniu wskazanej w
umowie o pracę stawki przysługującej za godzinę pracy przez liczbę godzin, jaką pracownik
zobowiązany był przepracować w danym miesiącu (np. zgodnie z grafikiem).
Składniki zmienne uzupełnia się zasadniczo w dwojaki sposób.
W przypadku gdy zatrudniony świadczył w danym miesiącu pracę choćby 1 dzień, wówczas
uzupełnienie sprowadza się do podzielenia naliczonego składnika (pomniejszonego o składki
społeczne finansowane przez zatrudnionego) przez liczbę dni faktycznie przepracowane, a
następnie pomnożenie otrzymanego wyniku przez liczbę dni, które pracownik miał nominalnie
do przepracowania w danym miesiącu.
Inny sposób uzupełniania obowiązuje w sytuacji, w której podwładny nie osiągnął żadnego
wynagrodzenia z uwagi na nabycie prawa do świadczenia chorobowego pierwszego dnia po
powrocie z urlopu wychowawczego lub bezpłatnego trwającego przez cały okres, z którego ustala
się podstawę zasiłkową. W takich okolicznościach uzupełnienie polega na przyjęciu kwoty
składników wynagrodzenia o charakterze zmiennym w przeciętnej miesięcznej wysokości
wypłaconej za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy pracownikom zatrudnionym na
takim samym lub podobnym stanowisku pracy u pracodawcy, u którego przysługuje świadczenie
chorobowe.
Jeżeli pracownik ma wypłacane zarówno stałe jak i zmienne składniki, wówczas pensję za dany
miesiąc uzupełnia się według reguł odpowiednich do danego rodzaju płacy. Osobno trzeba więc
uzupełnić wynagrodzenie stałe i osobno płacę zmienną.
SerwisKadrowego.pl
www.serwiskadrowego.pl
W kontekście omawianego uzupełniania należy pamiętać, że:
o
dni, w których pracownik był nieobecny w pracy z powodu korzystania z urlopu
wypoczynkowego, lub inne dni nieobecności w pracy, za które zachował prawo do
wynagrodzenia (np. 2 dni opieki nad dzieckiem, o których mówi art. 188 Kodeksu pracy, urlop
okolicznościowy), są traktowane na równi z dniami przepracowanymi,
o
uzupełnienia nigdy nie dokonujemy w przypadku dni nieusprawiedliwionej nieobecności oraz
w odniesieniu do dodatków za pracę w porze nocnej, normalnego wynagrodzenia i dodatków za
pracę ponadnormatywną oraz składników pensji pomniejszanych za czas otrzymywania
świadczeń chorobowych w sposób inny niż proporcjonalny (np. kwotowo lub procentowo),
o
uzupełnieniu nie podlega płaca w miesiącu, w którym pracownik przepracował mniej niż
połowę obowiązującego go czasu pracy (taki miesiąc jest pomijany przy wyliczeniach świadczeń
chorobowych) – pamiętajmy, że jeśli pracownik nie wypracowuje połowy nominalnego czasu
pracy przez wszystkie miesiące uwzględniane w bazie obliczeniowej należności chorobowych,
wówczas uzupełnia się każdy miesiąc.
3.
Wyznaczenie
przeciętnej
podstawy
wyliczeń poprzez zsumowanie podstaw z
poszczególnych miesięcy i podzielenie ich
sumy przez liczbę miesięcy, które uwzględnia
się przy obliczaniu świadczenia chorobowego
Do podstawy wynagrodzenia chorobowego i zasiłków z ubezpieczenia społecznego należnych w
razie choroby lub macierzyństwa wchodzą:
o
składniki za okresy miesięczne – w kwocie wypłaconej pracownikowi za poszczególne miesiące,
z których buduje się podstawę wymiaru świadczenia chorobowego,
o
składniki kwartalne – w wysokości stanowiącej 1/12 kwot wypłaconych pracownikowi za 4
kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (zasada ta
obowiązuje nawet wówczas, gdy w danym kwartale podwładny pracował przez mniej niż
połowę obowiązującego go czasu pracy oraz gdy za niektóre z wymienionych kwartałów
pracownik nie otrzymał składnika kwartalnego, przy czym przyczyna jego nieprzyznania
pozostaje w tej sytuacji bez znaczenia),
SerwisKadrowego.pl
www.serwiskadrowego.pl
o
składniki za okresy półroczne – w wysokości 1/12 kwot wypłaconych za dwa półrocza
poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy,
o
składniki za okresy roczne – w wysokości stanowiącej 1/12 kwoty wypłaconej pracownikowi za
rok poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Zaznaczmy, że podstawa wymiaru wynagrodzenia za chorobę i zasiłków z ubezpieczenia
chorobowego i wypadkowego, przysługujących pracownikom pełnoetatowym, nie może być niższa
od minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego
wynagrodzenia. W 2018 r. najniższa podstawa „chorobówki” przy pełnym etacie wynosi 1812,09
zł (2100 zł – 13,71% x 2100 zł).
Dla pracowników pracujących na część etatu, najniższa podstawa wymiaru świadczeń chorobowych
jest zmniejszana proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
4.
Obliczenie
dniówki
świadczenia
chorobowego
W tym celu trzeba dokonać przeliczenia wg wzoru:
przeciętna podstawa świadczenia x stawka procentowa świadczenia chorobowego : 30
Poniżej znajduje się link, pod którym odnajdziemy:
o
stawki procentowe należnych świadczeń chorobowych
5. Pomnożenie wyliczonej dniówki przez
liczbę dni, za które należne jest świadczenie
chorobowe
Świadczenie chorobowe nalicza się za każdy dzień absencji w pracy spowodowanej zdarzeniem
uprawniającym do otrzymania ww. świadczenia (nie wyłączając dni wolnych od pracy takich jak
np. święta i niedziele).
SerwisKadrowego.pl
www.serwiskadrowego.pl
Przykład
Pracownik zatrudniony na cały etat ma wypłacane co miesiąc stałe wynagrodzenie zasadnicze
w wysokości 3000 zł brutto oraz zmienne premie regulaminowe, pomniejszane w sposób
proporcjonalny za każdy dzień pobierania świadczeń chorobowych. W styczniu 2018 r.
chorował on przez 5 dni robocze. Biorąc pod uwagę fakt, iż premia za styczeń wyniosła 490,91
zł (po pomniejszeniu o składki ZUS), uzupełnienie styczniowej pensji uwzględnianej w
podstawie świadczeń chorobowych powinno wyglądać jak niżej:
(3000 zł stałej pensji – 13,71% x 3000 zł) + (490,91 zł : 16 dni pracy x 21 dni nominalnie do
przepracowania w styczniu) = 2588,70 zł + 644,32 zł = 3233,02 zł.
Pracownik po raz kolejny chorował w maju 2018 r. przez 3 dni. Podstawę wymiaru
przysługującego z tego tytułu wynagrodzenia chorobowego stanowi przeciętne miesięczne
wynagrodzenie wypłacone za okres od maja 2017 r. do kwietnia 2018 r., które po pomniejszeniu
o składki na ubezpieczenie społeczne wyniosło 3.351,33 zł. W opisanych okolicznościach
należność za majową niedyspozycję zdrowotną powinna wynieść 268,11 zł, zgodnie z
wyliczeniem:
3.351,33 zł × 80% : 30 = 89,37 zł (stawka dzienna),
89,37 zł × 3 dni choroby = 268,11 zł.
Kalkulator do pobrania
Kalkulator wyliczania świadczeń
chorobowych
SerwisKadrowego.pl
www.serwiskadrowego.pl
Instrukcja „Jak wyliczać świadczenia chorobowe” chroniona jest prawem autorskim. Kopiowanie,
rozpowszechnianie, przedruk i publikacja w jakiejkolwiek formie (również elektronicznej)
materiałów w niej zamieszczonych – bez zgody Autorów – jest zabronione.
Autorzy instrukcji „Jak wyliczać świadczenia chorobowe” nie odpowiadają za jakąkolwiek szkodę
wyrządzoną zastosowaniem lub brakiem zastosowania się do treści (w tym wskazówek,
przykładów, poglądów) zamieszczonych w tej instrukcji.
