Strona 1 z 3

Mechanika

i Budowa

Maszyn

Data:

08.12.2012

Pomiar kół zębatych walcowych

Ocena:

1.

Wstęp teoretyczny

Podstawowe parametry koła zębatego:

z

– Ilość zębów

m

– Moduł

P

t

– Podziałka czołowa

d

– Średnica koła podziałowego

d

f

– Średnica koła podstaw

d

a

– Średnica koła wierzchołków

h

a

– Wysokość głowy zęba

x

– Współczynnik przesunięcia zarysu zęba (współczynnik korekcji)

α

– Nominalny kąt zarysu (α = 20° jest kątem znormalizowanym)

Strona 2 z 3

2.

Cel ćwiczenia

1)

Zidentyfikować koło zębate przeznaczone do pomiaru i określić jego podstawowe

parametry.

2)

Dokonać pomiaru grubości zęba suwmiarką modułową lub optycznym mikrometrem

modułowym.

3)

Dokonać pomiaru grubości metodą przez n zębów mikrometrem talerzykowym.

3.

Wykonanie zadania

W celu określenie podstawowych parametrów koła zębatego mierzymy za pomocą suwmiarki
średnicę d

a

oraz d

f

.

Lp.

d

a

[mm]

d

f

[mm]

1

95,75

82,45

2

95,80

82,35

3

95,70

82,40

4

95,75

82,45

5

95,80

82,40

Średnia

95,76

82,41

W celu wyznaczenia modułu oraz współczynnika korekcji zęba rozwiązujemy układ równań,
gdzie wstawiamy średnie wartości zmierzonych średnic d

a

i d

f

oraz liczbę zębów z=30.

௔

=

∙ + 2 + 2 ∙

௙

=

∙ − 2,4 + 2 ∙

95,76 =

∙ 30 + 2 + 2 ∙

82,41 =

∙ 30 − 2,4 + 2 ∙

= 3,03

= −0,20

Z tablic znormalizowanych modułów dobieramy najbliższy naszym obliczeniom m=3, a
współczynnik korekcji zęba x=0.

Na podstawie geometrycznych zależności obliczamy pozostałe parametry koła zębatego:

•

Podziałka czołowa

௧

=

∙

௧

= 9,42

•

Średnica podziałowa

= ∙

= 90

•

Wysokość głowy zęba

ℎ

௔

= 0,5 ∙

௔

−

∙ cos

=

+ 4 ∙ ∙ tan

2 ∙

=

2 ∙

= 0,05

= 2,86°

ℎ

௔

= 0,5 ∙

95,76 − 90 ∙ cos 2,86 = 2,94

•

Grubość zęba
Na podstawie obliczonego h

a

ustawiamy optyczny mikrometr modułowy i mierzymy

grubość zęba.

Strona 3 z 3

Lp.

s

r

1

4,7

2

4,7

3

4,74

4

4,66

5

4,7

Średnia

4,7

Na podstawie znanych nam zależności geometrycznych możemy obliczyć również
grubość zęba ze wzoru:

௥

=

2

+ 2 ∙

∙ tan ∙ = 4,71

W celu sprawdzenia / zweryfikowania naszych pomiarów dokonujemy pomiaru grubości zęba
obejmującego n zębów za pomocą mikrometru talerzowego. Liczbę n zębów przez które
będziemy mierzyć dobieramy z tabeli. Dla liczby zębów 30 liczba n=4.

Lp.

W

1

32,26

2

32,25

3

32,25

4

32,25

5

32,26

Średnia

32,25

= ∙ cos ∙ − 0,5 ∙ + ∙
= ∙ cos ∙ − 0,5 ∙ + ∙ tan −

∙

180°

= 2,82 ∙ 10,99 + 0,45 = 32,26

4.

Wnioski

Celem przeprowadzonego ćwiczenia było zapoznanie się z pomiarami podstawowych
parametrów kół zębatych oraz obliczaniem ich teoretycznych wymiarów. Ćwiczenie uważam
za udane, ponieważ zmierzone parametry odpowiadają tym wynikającym z obliczeń. Na
przykład grubość zęba zmierzona oraz ta obliczona wynosi 4,7.
Drugim przykładem może być wartość W która zmierzona wynosi 32,25 a obliczona 32,26.