made by koperek©

Pod koniec XVI w. w obrębie religii katolickiej dało się zaobserwowad pewne zmiany:

*

, której „ojcem” był

, biskup Genewy,

reforma duchowieostwa

św. Franciszek Salezy

rezydujący jednak w Annecy, znany jako autor słynnej rozprawy Wstęp do życia pobożnego,
wydanej w 1608r. W tekście tym nawołuje on do odstąpienia od wszelkich innych form

religijności poza

. Dodatkowo zamieścił on tam rewolucyjną wtedy opinię,

modlitwą

że doskonałośd nie jest zarezerwowana tylko dla duchowieostwa. Konsekwencją takiego
nauczania była rezygnacja wielu świeckich ludzi ze wstąpienia do klasztorów i seminariów.

wprowadził do Francji

, założył

Pierre de Bérulle

zakon Karmelitek Bosych

ORATORIUM

, które zajmowało się kształceniem księży. Później oratoria utworzyły też szkoły

FRANCUSKIE

dla młodzieży świeckiej. Podobnie jak Franciszek Salezy głosił on potrzebę wyrzeczenia się
samego siebie, aby naśladowad Jezusa Chrystusa, a wszystkim zakonom zalecał przede
wszystkim praktykę kontemplacji. Poza zakonem Karmelitek Bosych we Francji pod koniec
XVI w. pojawiły się:

-

: pierwsze zgromadzenia

, które zajmowały się edukacją dziewcząt);

1594

urszulanek

-

: pierwsze domy

, otrzymali zaszczytny tytuł

1603

jezuitów

spowiedników

, zajmowali się też edukacją młodzieży męskiej, wkrótce budowali całą

królewskich

sied szkół (

), by w 1640 było ich aż 70, dzięki czemu sprawowali rząd dusz

kolegiaty

we Francji, w zasadzie odpowiadali za wychowanie młodzieży francuskiej
aż do 1920r.

*

pod koniec XVI i na początku XVII w.

,

rozwój

wielu stowarzyszeo katolickich

a przede wszystkim na uwagę zasługuje ich działalnośd charytatywna – szkoły, szpitale,
przytułki dla bezdomnych, a za sprawą św. Wincentego de Paula zajęto się też bardzo mocno
żebrakami, którzy zostali przeniesieni z ulic do przytułków, starając się im zapewnid odzież
i żywnośd.

*

pojawienie się nowych wyznao katolickich –

– inspirujących się doktrynami

le jansénisme

protestanckimi.

Nazwa

pochodziła

od

imienia

biskupa

Ypres

–

Janséna.

Opublikował on w roku 1640 słynną rozprawę, poświęconą św. Augustowi – Augustinus.
Przedstawia on tam tzw. teorię łaski, według której człowiek, który dopuszcza się grzechu,
może zostad zbawiony jedynie dzięki łasce. Bardzo szybko ta doktryna została
rozpowszechniona wśród zakonów i duchowieostwa francuskiego i wielu z nich postanowiło
utworzyd zupełnie nowe zgromadzenie w opozycji do jezuitów, oskarżanych o przesądny
humanizm i tolerowanie grzechu. Na jego czele stanął opat Saint – Cyran, któremu udało się

utworzyd bardzo wpływowy zakon żeoski na obrzeżach Paryża:

.

Port – Royal

made by koperek©

W roku 1640 doszło do

, a w 1653 roku kościół katolicki ogłosił

aresztowania opata Saint – Cyran

jansenistów heretykami. Jest to przykład na

, a głównym skutkiem

rosnąc brak tolerancji religijnej

tych wydarzeo było wykluczenie z życia publicznego dużej grupy elity intelektualnej Francji,
pośród których rekrutowali się wyznawcy jansenizmu, np. Blaise Pascal.

Rosnąca nietolerancja religijna, szczególnie za panowania Ludwika XIII i Ludwika XIV
miała trzy największe przejawy:



zwalczało się wszelkie formy czarnoksięstwa, powszechne były praktyki egzorcystyczne
i publiczne egzekucje;



niszczono fortece, które na mocy edyktu nantejskiego otrzymali protestanci francuscy;



mniej formalna walka z libertynami.

W Ł A D Z A K A R D Y N A Ł A R I C H E L I E U

Od roku 1630 sprawował on faktyczną władzę w kraju.

Polityka zewnętrzna

Podejmował on kroki, by podpisad korzystny dla Francji układ z Szwecją i Bawarią, co miało uchronid

Francję od konfliktu z jej największym wrogiem – Hiszpanią.

.

Wojna wybuchła jednak w 1635r

i trwała przez 24 lata. W jej pierwszej fazie Hiszpanie zaatakowali zachodnie i północne regiony
Francji, głównie region Picardi. Dzięki reorganizacji armii francuskiej, przede wszystkim floty

w późniejszym czasie udaje się przechylid wyniki wojny na korzyśd Francji. W

. podpisano

1648r

, dzięki któremu Francji udało się powstrzymad ekspansję Hiszpanii.

traktat westfalski

podpisaniem

, który na dłuższy

Wojna skooczyła się jednak dopiero w 1659r.

pokoju pirenejskiego

czas ustalił podział sił między Hiszpanią a Francją, także na terenie Flandrii i Niderlandów.

W 1651r. na tron francuski wstąpił

(król słooce), syn Ludwika XIII.

Ludwik XIV Wielki

Panował on aż do 1715r., okres ten nazywany jest

. Po śmierci Ludwika XIII

wiekiem Ludwika XIV

w imieniu małoletniego Ludwika XIV regencję sprawowała jego matka

,

Anna Austriacza

faktycznie rządy sprawował jednak

, który był doradcą królewskim

kardynał Józef Mazarin

i jednocześnie kochankiem Anny. Był też najmniej znanym politykiem tego okresu, oskarżany –
zresztą słusznie – o obciążenia wieloma podatkami i defraudację funduszy, przeznaczonych
na reformę wojska.

W 1652r. Ludwik XIV został

króla Hiszpanii

uznany za pełnoletniego i zmuszony do poślubienia córki

Filipa IV,

, co przypieczętowało zakooczenie wojny hiszpaosko – francuskiej.

Marii Teresy

made by koperek©

Po

Ludwik XIV

i w ciągu swojego długiego

śmierci Mazarina w 1661

objął faktyczne rządy osobiste

okresu panowania uczynił z Francji najpotężniejsze paostwo europejskie. Potęga ta opierała się
na doskonale zorganizowanym aparacie administracyjnym, stworzonym przez kardynałów Richelieu

i Mazarin. Pierwszą decyzją Ludwika XIV po rozbiciu

,

buntu arystokracji francuskiej

która miała miejsce pod koniec rządów Anny Austriaczki (

), było

la fronde

pozbawienie tychże praw

, a oparcie swoich rządów o wybór zdolnych urzędników jak Colbert i Louvois,

politycznych

co pozwoliło mu na

. System rządzenia paostwem opierał się na dwóch

utrwalenie absolutyzmu

filarach:

- sprawny aparat biurokratyczno – demokratyczny;
- rozwinięta cenzura, praca wojska i policji;
- propaganda, której nośnikiem była sztuka, a przede wszystkim teatr.

Polityka gospodarcza została oparta na koncepcji merkantylnej Coberta, która zakładała popieranie
rozwoju rzemiosła, manufaktury i towarzystw handlowych.

Panowanie Ludwika XIV jest utożsamiane z apogeum absolutyzmu, tryumfem klasycyzmu jako stylu
sztuki dworskiej ( przede wszystkim z kompleks zamkowy w Wersalu) oraz rozprzestrzenianiem się
kultury francuskiej poza jej granice. Jego polityka zakładała zapewnienie sobie całkowitego posłuchu
społeczeostwa francuskiego, a zwłaszcza arystokracji i duchowieostwa, natomiast w polityce

zewnętrznej

. Poza dotkliwymi karami, które spadły na organizatorów

dążył do uzyskania hegemonii

i uczestników frondy, po objęciu władzy Ludwik

, w tym jednego

wymienił całą radę królewską

z najbardziej wpływowych arystokratów –

. Nie tylko pozbywa się go ze swojego

Nicolasa Fouquet

otoczenia, ale też konfiskuje wszystkie jego dobra, w tym wspaniałą rezydencję Vous – le – Vicomte,
która była pierwowzorem pałacu wersalskiego. Sam Fauquet został aresztowany, a wszyscy jego
zwolennicy, rodzina zostali wysłani na głęboką prowincję.

Podporządkowani władzy królewskiej zostały też rady porządkowe miast. I tak w

1665r. podpisano

, w którym nakazano przyjmowanie ustaleo parlamentu bez wcześniejszej dyskusji

edykt

lub głosowania. Takie decyzje podejmowane na zgromadzeniach duchownych również podlegały
ścisłej kontroli króla.

Stolica Francji, Paryż, znalazła się pod szczególną uwagą króla. W roku 1667 Ludwik XIV ustanowił

, którego zadaniem było utrzymywanie porządku i zapewnienie

naczelnika głównego policji w Paryżu

zaopatrzenia miastu, by uniknąd buntów z powodu braków w tym zaopatrzeniu.

Pod wpływem jezuitów Ludwik XIV nakazał zniszczyd klasztor, będący centrum jansenizmu:
Port – Royal. Aby zapewnid sobie kontrolę także nad zgromadzeniami wyznaniowymi w 1709r.

. De facto, zakazał tym samym praktyk protestanckich na terenie Francji.

odwołał edykt nantejski

Od roku 1685 do 1710 Francję opuściło 200 tysięcy protestantów, głównie do Holandii i Niemiec.

made by koperek©

Dwór królewski stał się głównym elementem zainteresowania władcy. Został on poddany surowej
etykiecie, wszelkie decyzje i zachowania uległy głębokiej rytualizacji. Rozwinął się kult monarchy
i wszystko miało na celu nie tylko podkreślenie jego potęgi, ale także ukazanie jego świętości,
a nawet boskości. Na dworze tym istniało wiele instytucji i tytułów honorowych, które Ludwik XIV
rozdawał według własnego widzimisię. Najbardziej pożądanymi były tytuły szambelana,
garderobianego oraz wielkiego i małego koniuszego. Ponieważ liczba tytułów była ograniczona,
żeby znaleźd się w gronie ich posiadaczy szlachta musiała byd absolutnie posłuszna władcy, dało się
też zauważyd liczne próby intryg. W związku z tym na dworze Ludwika XIV każdy donosił na każdego.

Dosyd ciekawym sposobem okazywania łaski kobietom był tzw.

, polegający

przywilej taboretu

na pozwoleniu jej siedzenia w obecności króla.

W 1682r. Ludwik XIV

, który za panowania jego ojca był rezydencją

przeniósł swój dwór do Wersalu

królewską, chociaż bardziej o charakterze pawilonu myśliwskiego, w którym hodowano też sokoły.
Ludwik XIV postanowił przebudowad ten pawilon, uczynił to inspirując się zamkiem
Voux – le – Vicomte. Powierzył w tym celu projekt i wykonanie architektowi Fauquet’a – le Nôtre.
Wyposażeniem wnętrz zajął się le Vau, a projekt ogrodów został także powierzony le Nôtre.

W okresie panowania Ludwika XIV na tworze przebywało 5 tysięcy dworzan, do których dyspozycji
przygotowano ponad 2 tysiące karocy, natomiast w stajniach pałacu utrzymywano
ponad 2,5 tysiąca koni. Sam ogród zajmował obszar 6 tysięcy hektarów. Najsłynniejsza komnata

pałacu,

, w której urządzano bale, przyjęcia, przyjmowano głowy innych paostw

Galerie de Glaces

ma długośd 73m, szerokośd 10,5m i 12,3m wysokości.

Polityka zewnętrzna Ludwika XIV

Przez 40 lat Francja prowadziła wiele wojen, aby zapewnid sobie niezależnośd:

*

z Hiszpanią o Flandrię i Holandię, co zaowocowało licznymi zdobyczami w postaci terenów,
np. Alzacji, Palatynatu Reoskiego czy elektoratu Treviru;

*

w wyniku skrajnie nietolerancyjnej polityki religijnej i postawy antypapieskiej w 1686

zawiązała się koalicja antyfrancuska, zwana

, która w kolejnych latach

Ligą Austriacka

prowadziła wojnę z Francją;

*

toczone w latach 1700 i 1713 walki o sukcesję hiszpaoską przyniosły znaczne zniszczenia
gospodarcze, co doprowadziło do stanu kryzysu w paostwie;

By prowadzid skuteczną ekspansję Ludwik XIV

, m.in.:

wprowadził wiele zmian w armii francuskiej



zwiększył liczbę wojska 72 tysięcy (1667r.) do 200 tysięcy (1678r.);



zmodernizował uzbrojenie, upowszechnił użycie strzelb i bagnetów;



dofinansowywał najlepiej artylerię.

Na uwagę zasługuje nazwisko dowódcy wojska francuskiego i słynnego inżyniera

,

Vouban

który przeprowadził fortyfikację ponad 300 fortec na granicy wschodniej i zachodniej Francji.