Planowanie przestrzenne
w gminie

– założenia ustawowe

1

Lokalne dokumenty planowania
przestrzennego

studium uwarunkowań
i kierunków
zagospodarowania
przestrzennego gminy

określenie polityki
przestrzennej gminy, w tym
lokalnych zasad
zagospodarowania
przestrzennego

miejscowy plan
zagospodarowania
przestrzennego

ustalenie przeznaczenia
terenów, w tym dla
inwestycji celu publicznego,
oraz określenie sposobów
ich zagospodarowania i
zabudowy

2

Znaczenie studium



ustalenia studium 

wiążące dla

organów gminy przy sporządzaniu planów
miejscowych,



studium nie jest aktem prawa
miejscowego.

3

Warunki brzegowe uwzględniane
w studium



zasady określone w koncepcji
przestrzennego zagospodarowania kraju,



ustalenia strategii rozwoju i planu
zagospodarowania przestrzennego
województwa,



zapisy strategii rozwoju gminy, o ile gmina
dysponuje takim opracowaniem.

4

Określone w ustawie cechy
studium

Uwzględnienie

konkretnych

uwarunkowań

lokalnych

Rozstrzygnięcia

dotyczące

lokalnej polityki

przestrzennej

5

Uwarunkowania uwzględniane
w studium (1/2)



dotychczasowe przeznaczenie, zagospodarowanie i uzbrojenie
terenu;



stan ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony;



stanu środowiska (stan rolniczej i leśnej przestrzeni
produkcyjnej, wielkość i jakość zasobów wodnych oraz
wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu
kulturowego;



stan dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury
współczesnej;



warunki i jakość życia mieszkańców, w tym ochrona ich
zdrowia;



zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia;



potrzeby i możliwości rozwoju gminy;

6

Uwarunkowania uwzględniane
w studium (2/2)



stan prawny gruntów;



występowanie:



obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów
odrębnych;



obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych;



udokumentowanych złóż kopalin oraz zasobów wód
podziemnych;



terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów
odrębnych;



stan systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym
stopień uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej,
energetycznej oraz gospodarki odpadami;



zadania służące realizacji ponadlokalnych celów publicznych.



7

Rozstrzygnięcia zawarte w studium
(1/3)



kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w
przeznaczeniu terenów;



kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz
użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy;



obszary oraz zasady

ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony

przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk;



obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego

i zabytków

oraz dóbr kultury współczesnej;



kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej;



obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu
publicznego o znaczeniu lokalnym;



obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu
publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami
planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami
programów, o których mowa w art. 48 ust. 1;

8

Rozstrzygnięcia zawarte w studium
(2/3)



obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego
planu

zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów

odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i
podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów
handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m

2

oraz obszary

przestrzeni publicznej;



obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan
zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagające
zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i
nieleśne;



kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni
produkcyjnej;



obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi i osuwania się
mas ziemnych;

9

Rozstrzygnięcia zawarte w studium
(3/3)



obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny
filar ochronny;



obszary

pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz

obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności
gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r.
o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz.U. Nr
41, poz. 412 oraz z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 153, poz. 1271);



obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub
rekultywacji;



granice

terenów zamkniętych i ich stref ochronnych;



inne obszary problemowe

, w zależności od uwarunkowań i

potrzeb zagospodarowania występujących w gminie.

10

Tereny zamknięte



tereny o charakterze zastrzeżonym ze
względu na obronność i bezpieczeństwo
państwa, określone przez właściwych
ministrów i kierowników urzędów
centralnych (w drodze decyzji)

11

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst
jednolity: Dz. U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027, z

późn. zm.)

Tereny zamknięte decyzją MON



tereny

zajęte pod:



stanowiska kierowania państwem i stanowiska dowodzenia Siłami Zbrojnymi
RP w stanie zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny,



obiekty rozpoznania i walki radioelektronicznej oraz obrony powietrznej i
przeciwlotniczej kraju,



obiekty telekomunikacyjne służące do przekazywania informacji niejawnych
stanowiących tajemnicę państwową,



porty wojenne i urządzenia Marynarki Wojennej,



lotniska wojskowe,



składy i magazyny amunicji, uzbrojenia oraz materiałów pędnych i smarów,



obiekty przeznaczone do produkcji materiałów i środków służących do celów
obrony kraju;



tereny zamknięte przeznaczone w miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego na cele, o których mowa w pkt
1.

12

Wybrane obowiązki w ramach procedury
opracowania studium (1/2)



uzyskanie opinii od gminnej lub innej właściwej komisji
urbanistyczno-architektonicznej;



uzgodnienie projektu studium:



z zarządem województwa w zakresie zgodności z ustaleniami planu
zagospodarowania przestrzennego województwa;



z wojewodą w zakresie zgodności z ustaleniami programów, o których
mowa w art. 48 ust. 1;

13

Wybrane obowiązki w ramach procedury
opracowania studium (2/2)



wystąpienie o opinie do:



starosty powiatowego,



gmin sąsiednich,



właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków,



organów wojskowych, ochrony granic oraz bezpieczeństwa państwa,



dyrektora właściwego urzędu morskiego w zakresie zagospodarowania pasa
technicznego, pasa ochronnego oraz morskich portów i przystani,



właściwego organu nadzoru górniczego w zakresie zagospodarowania
terenów górniczych,



właściwego organu administracji geologicznej,



ministra właściwego do spraw zdrowia w zakresie zagospodarowania
obszarów ochrony uzdrowiskowej,



dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej w zakresie
zagospodarowania obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi,



regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

14

Plan zagospodarowania
przestrzennego

15

Znaczenie planu



akt prawa miejscowego

– normy postępowania

dotyczące adresatów określonych generalnie,
obowiązujące na obszarze działania organu, który
wydał akt prawa miejscowego; reguluje sferę praw i
obowiązków obywateli;



podstawa do wydania decyzji administracyjnej.



Plan miejscowy rozstrzyga dwie kwestie:



przeznaczenie nieruchomości na różne cele,



sposób zagospodarowania nieruchomości, a w
szczególności sposób zabudowy.

16

Przygotowanie do sporządzenia
planu



wykonane analiz dotyczących zasadności
przystąpienia do sporządzenia planu i
stopnia zgodności przewidywanych
rozwiązań z ustaleniami studium,



przygotowanie materiałów geodezyjnych
do opracowania planu,



ustalenie niezbędnego zakresu prac
planistycznych.

17

Obligatoryjne elementy planu (1/2)



przeznaczenie terenów oraz linie rozgraniczające tereny o
różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach
zagospodarowania;



zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego;



zasady

ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu

kulturowego;



zasady ochrony dziedzictwa kulturowego

i zabytków oraz

dóbr kultury współczesnej;



wymagania wynikające z potrzeb kształtowania przestrzeni
publicznych;



parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy oraz
zagospodarowania terenu, w tym linie zabudowy, gabaryty
obiektów i wskaźniki intensywności zabudowy;

18

Obligatoryjne elementy planu (2/2)



granice i sposoby zagospodarowania terenów lub obiektów
podlegających ochronie, ustalonych na podstawie odrębnych
przepisów, w tym terenów górniczych, a także narażonych na
niebezpieczeństwo powodzi oraz zagrożonych osuwaniem się mas
ziemnych;



szczegółowe zasady i warunki scalania i podziału nieruchomości
objętych planem miejscowym;



szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia
w ich użytkowaniu, w tym zakaz zabudowy;



zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji i
infrastruktury technicznej;



sposób i termin tymczasowego zagospodarowania, urządzania i
użytkowania terenów;



stawki procentowe, na podstawie których ustala się opłatę, o
której mowa w art. 36 ust. 4

[roszczenia odszkodowawcze właściciela]

19

Elementy planu zależne od potrzeb



granice obszarów wymagających przeprowadzenia scaleń i
podziałów nieruchomości;



granice obszarów rehabilitacji istniejącej zabudowy i infrastruktury
technicznej;



granice obszarów wymagających przekształceń lub rekultywacji;



granice terenów pod budowę obiektów handlowych, o których
mowa w art. 10 ust. 2 pkt 8;



granice terenów rekreacyjno-wypoczynkowych oraz terenów
służących organizacji imprez masowych;



granice pomników zagłady oraz ich stref ochronnych, a także
ograniczenia dotyczące prowadzenia na ich terenie działalności
gospodarczej, określone w ustawie z dnia 7 maja 1999 r. o
ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady

20

Roszczenia odszkodowawcze
właściciela



Jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego
albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej
części w dotychczasowy sposób lub zgodny z
dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe
bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik
wieczysty nieruchomości może, z zastrzeżeniem ust. 2,
żądać od gminy:



odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo



wykupienia nieruchomości lub jej części.



Realizacja roszczeń może nastąpić również w drodze
zaoferowania przez gminę właścicielowi albo
użytkownikowi wieczystemu nieruchomości zamiennej. Z
dniem zawarcia umowy zamiany roszczenia wygasają.

21

Konsekwencje zmiany wartości
nieruchomości w wyniku uchwalenia planu



obniżenie wartości nieruchomości, a właściciel albo
użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość i nie
skorzystał z praw, o których mowa w ust. 1 i 2, może
żądać od gminy odszkodowania równego obniżeniu
wartości nieruchomości;



wzrost wartości nieruchomości, a właściciel lub
użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, wójt,
burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową
opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku
procentowym do wzrostu wartości nieruchomości; opłata
ta jest dochodem własnym gminy (wysokość opłaty nie
może być wyższa niż 30% wzrostu wartości
nieruchomości).

22

Opłata adiacencka



Regulacje prawne dotyczące opłat
adiacenckich

zawarte są w Ustawie z dnia

21 sierpnia 1997 r. o gospodarce
nieruchomościami:



Artykuł 98a ustawy dotyczy podziału
nieruchomości,



artykuły od 101 do 108 — scalenia i podziału
nieruchomości,



art. 143 do 148

— udziału w kosztach budowy

urządzeń infrastruktury technicznej.

23

Inwestycje celu publicznego



działanie o znaczeniu lokalnym (gminnym)
i ponadlokalnym (powiatowym,
wojewódzkim i krajowym), stanowiące
realizację celów, o których mowa w art. 6
ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o
gospodarce nieruchomościami.

24

Cele publiczne (1/4)



wydzielanie gruntów pod drogi publiczne i drogi wodne,
budowa, utrzymywanie oraz wykonywanie robót budowlanych
tych dróg, obiektów i urządzeń transportu publicznego, a także
łączności publicznej i sygnalizacji;



wydzielenie gruntów pod linie kolejowe oraz ich budowa i
utrzymanie;



wydzielanie gruntów pod lotniska, urządzenia i obiekty do
obsługi ruchu lotniczego, w tym rejonów podejść, oraz budowa i
eksploatacja tych lotnisk i urządzeń;



budowa i utrzymywanie ciągów drenażowych, przewodów i
urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów i
energii elektrycznej, a także innych obiektów i urządzeń
niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń;

25

Cele publiczne (2/4)



budowa i utrzymywanie publicznych urządzeń służących do
zaopatrzenia ludności w wodę, gromadzenia, przesyłania,
oczyszczania i odprowadzania ścieków oraz odzysku i
unieszkodliwiania odpadów, w tym ich składowania;



budowa oraz utrzymywanie obiektów i urządzeń służących
ochronie środowiska, zbiorników i innych urządzeń wodnych
służących zaopatrzeniu w wodę, regulacji przepływów i
ochronie przed powodzią, a także regulacja i utrzymywanie wód
oraz urządzeń melioracji wodnych, będących własnością
Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego;



opieka nad nieruchomościami stanowiącymi zabytki w
rozumieniu przepisów o ochronie zabytków i opiece nad
zabytkami;

26

Cele publiczne (3/4)



ochrona Pomników Zagłady w rozumieniu przepisów o ochronie
terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady oraz miejsc i
pomników upamiętniających ofiary terroru komunistycznego;



budowa i utrzymywanie pomieszczeń dla urzędów organów
władzy, administracji, sądów i prokuratur, państwowych szkół
wyższych, szkół publicznych, a także publicznych: obiektów
ochrony zdrowia, przedszkoli, domów opieki społecznej,
placówek opiekuńczo-wychowawczych i obiektów sportowych;



budowa i utrzymywanie obiektów oraz pomieszczeń
niezbędnych do realizacji obowiązków w zakresie świadczenia
przez operatora publicznego powszechnych usług pocztowych,
a także innych obiektów i pomieszczeń związanych ze
świadczeniem tych usług;

27

Cele publiczne (4/4)



budowa i utrzymywanie obiektów oraz urządzeń niezbędnych
na potrzeby obronności państwa i ochrony granicy państwowej,
a także do zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, w tym
budowa i utrzymywanie aresztów śledczych, zakładów karnych
oraz zakładów dla nieletnich;



poszukiwanie, rozpoznawanie, wydobywanie i składowanie
kopalin stanowiących własność skarbu Państwa oraz węgla
brunatnego wydobywanego metodą odkrywkową;



zakładanie i utrzymywanie cmentarzy;



ustanawianie i ochrona miejsc pamięci narodowej;



ochrona zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt
lub siedlisk przyrody;



inne cele publiczne określone w odrębnych ustawach.

28

Diagnoza planowania
przestrzennego w Polsce w
oparciu o wybrane badania

29

Diagnoza sytuacji wg PKPP
Lewiatan (1/4)



Polskę charakteryzuje nieład przestrzenny.



Warunkiem utrzymania wysokiego tempa wzrostu gospodarki
są inwestycje; znacząca ich część to przedsięwzięcia
budowlane, często pogłębiające dewastację przestrzeni.



Obowiązujące przepisy podnoszą koszty i ryzyko procesu
inwestycyjnego.



Wzrost budownictwa mieszkaniowego powoduje chaotyczne
rozlewanie się miast.



Procedura lokalizacyjna wywołuje długotrwałe konflikty
społeczne, środowiskowe i generuje postawy korupcyjne.



Prawo własności jest ograniczane w sposób niezgodny z
konstytucją i towarzyszą temu fałszywe interpretacje
wykonywania prawa własności.

30

Diagnoza sytuacji wg PKPP
Lewiatan (2/4)



Obowiązujące przepisy tworzą nieprzewidywalność
przestrzeni, utrudniając nie tylko lokalizacje inwestycji, ale
prowadząc do nieoczekiwanego pogorszenia warunków życia
danej społeczności.



Lokalizacyjne ustalenia inwestycji celu publicznego planu
krajowego, wojewódzkiego nie są wiążące.



Brak jest przesądzających rozstrzygnięć o przebiegu dróg i
innych inwestycji liniowych (na każdym poziomie struktury
administracyjnej naszego państwa).



Budowa sieci infrastruktury technicznej jest chaotyczna, a w
efekcie pogarszająca warunki ekonomiczne przedsiębiorstwa
(gestorów tej sieci) i użytkowników.

31

Diagnoza sytuacji wg PKPP
Lewiatan (3/4)



Procedura uchwalania planów miejscowych jest
skomplikowana, a w efekcie uciążliwa i czasochłonna, a
ingerencja organów nie ponoszących odpowiedzialności za
skutki planu nadmierna.



W zasadniczej większości plany miejscowe są uchwalane dla
małych i bardzo małych fragmentów miast, co między innymi
oznacza nie uwzględnianie konsekwencji ustaleń planu dla
pozostałych obszarów miasta (gminy).



Podnoszenie wartości gruntu, które z reguły następuje w
wyniku uchwalenia przepisów miejscowych, nie tylko nie
powoduje zwiększenia dochodów gminy, ale często oznacza
wyłącznie zwiększenie jej wydatków.

32

Diagnoza sytuacji wg PKPP
Lewiatan (4/4)



Daniny publiczne ponoszone przez społeczeństwo z tytułu
dysponowania terenem są głęboko niesprawiedliwe, bo jedna
grupa społeczeństwa (użytkownicy wieczyści) są poza
podatkiem, obciążani opłatą rewaloryzowaną w stosunku do
rynkowej wartości gruntu, a druga grupa (osoby fizyczne -
właściciele) płacą wyłącznie podatki, których wielkość nie ma
de facto żadnego związku z wartością terenu.



Ograniczona (i rodzące patologie w postaci długotrwałego
blokowania inwestycji) jest ochrona interesu osób trzecich,
gdyż najczęściej następuje ona dopiero w trakcie procesu
budowlanego, a nie jest dokonywana na etapie
zagospodarowania przestrzennego.

33

Wybrane opinie na temat planowania
i zagospodarowania przestrzennego
w Polsce

34

I. Adam Kowalewski - architekt, dr nauk
ekonomicznych, przewodniczący Głównej
Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej
(organu doradczego Ministra Infrastruktury w
sprawach planowania i zagospodarowania
przestrzennego), prezes Rady Nadzorczej
Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej

35



Zgodnie z konstytucją główną odpowiedzialność za
przestrzenny ład miast i gmin ponoszą samorządy
lokalne. Tymczasem ostatnie badania wykazały, że
połowa pozwoleń na budowę w gminach została
wydana w trybie decyzji administracyjnej na
obszarach pozbawionych planów
zagospodarowania przestrzennego. Ten tryb
działania, będący w krajach cywilizowanych
wyjątkiem, w Polsce stał się regułą i jest powodem
niesłychanie szkodliwej, niekontrolowanej urbanizacji

36



Obecny stan to w dużym stopniu skutek
naszej historii i zasady, w wielu
dziedzinach słusznej, że wszystko, co nie
jest zakazane, jest dozwolone. W
konsekwencji wciąż prawo użytkowania
nieruchomości jest praktycznie
nieograniczone, a kontrola publiczna w
tej sferze słaba i nieskuteczna.

37



W krajach rozwiniętych użytkowanie i
zagospodarowanie przestrzeni podlega z
zasady kontroli publicznej, bowiem
jakość przestrzennej organizacji życia:



determinuje postęp cywilizacyjny,



ma zasadnicze znaczenie dla rozwoju
gospodarczego,



chroni prawa właściciela i decyduje o
warunkach życia.

38



Skutki niekontrolowanej urbanizacji są
znane: pogarsza ona funkcjonowanie
miast i warunki życia mieszkańców oraz
obniża społeczną i ekonomiczną wartość
przestrzeni w wyniku degradacji terenów
zurbanizowanych.

Brak planów zwiększa

ryzyko inwestycyjne i obniża standard
usług.

39



Ochrona interesu publicznego jest
nieskuteczna, nawet jego rozumienie
ułomne, powinien on bowiem obejmować
również takie wartości, jak standard życia
w miastach czy społeczne cechy
zagospodarowania przestrzeni; interes
publiczny to również zapewnienie
właściwego poziomu usług, dostępu do
funkcji kultury i troska o klimat miasta.

40



W Polsce konieczne jest wdrożenie
zasady obligatoryjnego planowania dla
wszystkich szczebli zarządzania:
krajowego, regionalnego, obejmującego
województwo, jego obszary funkcjonalne i
metropolitalne, oraz lokalnego,
miejscowego, obejmującego
zurbanizowane lub przewidziane do
urbanizacji tereny gminy.

41



Konieczne jest szybkie doprowadzenie do
stanu, w którym procesy urbanizacyjne
odbywają się zgodnie z polityką
przestrzenną państwa, dziś nieistniejącą,
zgodnie z planami województw i
wyłącznie na terenach objętych planami
miejscowymi lub innymi gminnymi
regulacjami prawa miejscowego.

42



Zakres ekspansji zabudowy powinien
podlegać szczególnej kontroli i wynikać z
realistycznie ocenionych oraz
udokumentowanych potrzeb.

43

II. Prof. dr hab. Zygmunt Niewiadomski
-

profesor zwyczajny Szkoły Głównej

Handlowej w Warszawie, kierownik
Katedry Prawa Gospodarczego SGH,
sędzia Naczelnego Sądu
Administracyjnego, ekspert komisji
sejmowych i senackich do spraw
projektów ustaw z zakresu samorządu
terytorialnego i planowania
przestrzennego.

44



Nowe rozwiązania powinny statuować, opartą na
prawie własności zasadę wolności budowlanej.
Zerwać należy z dotychczasowym rozumieniem prawa
do zabudowy. Prawo to powinno stać się zasadą, od
której dopuszczalne byłyby wyjątki.



W rezultacie to nie inwestor byłby zobowiązany do
przywołania regulacji umożliwiających podjęcie
określonego zamierzenia, bo to jest z istoty
dozwolone, ale państwo (samorząd) powinno
wskazać, gdzie i dlaczego budować nie można ze
względu na ważny interes publiczny.

45



Utrzymując zasadę władztwa planistycznego gmin i
fakultatywności planowania miejscowego, należy założyć
współistnienie obszarów planistycznych przeznaczonych pod
zabudowę (obszary urbanizacji wyznaczone w akcie polityki
przestrzennej) z

obszarami, które nie powinny być

zabudowywane, ale które ze względu na wolność zabudowy
nie mogą być wyłączone z zabudowy, z tym że na tych
ostatnich obszarach obowiązek uzbrojenia obciążałby nie gminę,
jak w przypadku stref przeznaczonych pod urbanizację, a
inwestora.



Dotychczasowy system zakazów i nakazów wynikających z
zasady dobrego sąsiedztwa powinien być zastąpiony obowiązkiem
uzbrojenia terenu na koszt inwestora, wzmocnionym nadto innymi
instrumentami ekonomicznymi (np. wyższy podatek od
nieruchomości).

46



Tak ukształtowany mechanizm
planowania, zasadzający się na rachunku
ekonomicznym, a nie na działaniach
władczych, wydaje się najlepsza drogą do
osiągnięcia celu – spowodowania
powstania planów tam gdzie są one
potrzebne, z jednoczesna możliwością
odstąpienia od nich na terenach, dla
których ich sporządzenie byłoby
zbyteczne.

47

III. Plac Defilad

– Grupa M20

48



DWZ, czyli decyzja o warunkach zabudowy wydawana tam,
gdzie planów nie ma (czyli np. w warunkach warszawskich
praktycznie wszędzie). Prywatny inwestor otrzymuje DWZ w
takiej formie w jakiej otrzymałby odpis z planu miejscowego. W
konsekwencji, inwestowanie w mieście wydłuża się, część
DWZ

wydaje się w sprzeczności ze Studium, przez co niejeden

teren zielony, czy przeznaczony pod szkoły lub drogi został
zabudowany gęstą mieszkaniówką. Cały pomysł na wuzetkę
wziął się z prawa niemieckiego; jest tam stosowany w rejonach,
gdzie nie ma potrzeby uchwalania planów miejscowych, np.
wśród gęstej zabudowy centrów miast, gdzie nowa zabudowa
tylko uzupełni już istniejąca. W Polsce DWZ stała się
podstawowym narzędziem urbanistycznym, za pomocą którego
buduje się całe nowe osiedla.

49



brak komasacji gruntów, nawet na tych nielicznych terenach,
które zostały objęte planami miejscowymi; plany miejscowe nie
pomagają w kreowaniu przestrzeni nowych kwartałów
zabudowy rozrastającego się miasta, ponieważ uchwalając je
nie zmienia się podziału geodezyjnego gruntów prywatnych; w
polskim prawie nie ma dziś takiego narzędzia; w konsekwencji
plany zakładające nową zabudowę miejską rozbijają się o
działki uprawne, co kończy się paraliżem inwestycyjnym, lub po
prostu tworzy się dysfunkcjonalne plany, zakładające
zabudowę na tych to właśnie działkach rolnych – nie
nadających się do tworzenia na nich tkanki miejskiej.

50



specustawa drogowa: dzięki niej przyspieszono
budowę dróg ekspresowych i autostrad, lecz pozwala
drogowcom omijać plany miejscowe; w efekcie:



budowane są dzisiaj nie tylko autostrady, ale też „ślepe”
dojazdówki,



nie są respektowane linie rozgraniczające czy linie
zabudowy, co z kolei utrudnia sprzedaż gruntów
inwestorom, którzy docelowo mają zrealizować zapisy planu
– zapisy wkrótce nie do zrealizowania,



zdarza się, że sprzeczny z planem przebieg dróg zakłada
wyburzenia budowanych dziś zgodnie z planem obiektów.

51

IV. prof. T. Markowski

52

Ocena propozycji legislacyjnych
dotyczących obszarów metropolitalnych



Bez silnych i transparentnych podstaw finansowych
utworzone struktury organizacyjne będą nie efektywne w
działaniu. Funkcje metropolitalne naszych miast są dopiero w
początkowej fazie rozwoju. Wiele tzw. wspólnych projektów
„metropolitalnych” może być realizowanych w drodze
modyfikacji dostępnych instrumentów finansowych oraz w
ramach dobrze zdefiniowanej polityki urbanistycznej państwa.
(Póki co, takiej polityki formalnie rząd nie prowadzi). Moim
zdaniem potrzebujemy

więcej wiedzy opartej o rzetelne

badania krajowe i międzynarodowe, aby zaproponować nowe,
dobre a nie pozorne, rozwiązania.

53

Konsekwencje nowelizacji ustawy o
ochronie gruntów rolnych i leśnych



Początkowo niewielkie, bo stłumi je recesja, ale później, znając
nasze realia i nieskuteczność polskiego systemu planowania i
związanego z nim otoczenia prawno – finansowego, nie
powstrzymamy chaotycznego rozpraszania zabudowy,
utrwalania złych podziałów geodezyjnych, dewastacji
środowiska, nadmiernego zwiększenia ruchu samochodowego,
wysokich kosztów budowy infrastruktury, etc. Rozlewanie się
miast zmniejszy korzyści lokalizacyjne stref centralnych,
przyśpieszy ich dalszy upadek. Skutki te wystąpią w różnym
zakresie i nie w takim samym nasileniu we wszystkich
miastach.

54

Konsekwencje nowelizacji ustawy o
ochronie gruntów rolnych i leśnych c.d.



W wyniku wprowadzenia nowelizacji ustawy w obowiązującej
formie, uważam, iż społeczności lokalne będą musiały ponieść
wyższe, nieuzasadnione koszty rekompensat za wszelkie
ograniczenia do prawa zabudowy na terenach, którym z mocy
prawa sejm nadał możliwość zamiany na życzenie z gruntów
rolnych na cele budowlane. Z pewnością, jak zwykle na takich
ustawach wprowadzonych pod presją lobbystów wygrają silni
deweloperzy i spekulacyjny kapitał.



Ustawodawca odłączył procedurę „odrolnienia” od ustaleń
planów miejscowych. Natomiast my uważamy, że decyzje w
sprawie odrolnienia

powinny być powiązane z planami

miejscowymi. Dotychczasowe regulacje także były wadliwe i
korupcjogenne, ale negatywne skutki społeczne- ekonomiczne i
środowiskowe obecnej regulacji będą zdecydowanie dużo
większe.

55