© Copyright by NOWA ERA • www.nowaera.pl

1 p.

1 p.

1 p.

0,5 p.

0,5 p.

1 p.
1 p.

1 p.
1 p.

Instalacje w kuchenkach gazowych i piecykach ∏azienkowych powinny byç cz´sto kontro-
lowane, gdy˝ przy niesprawnej instalacji gaz ziemny nie spala si´ ca∏kowicie (do tlenku
w´gla(IV)) i mo˝e ulegaç reakcji spalania nieca∏kowitego do trujàcego tlenku w´gla(II).
2 CH

4

+ 3 O

2

2 CO + 4 H

2

O

Etan od etenu mo˝na odró˝niç, przeprowadzajàc reakcj´ z wodà bromowà lub
rozcieƒczonym roztworem manganianu(VII) potasu.
Obserwacje: W zale˝noÊci od gazu, który przepuszczamy przez barwne roztwory,
ulegajà one odbarwieniu lub nie obserwujemy ˝adnych zmian.
Wniosek: Gaz, który odbarwi∏ roztwory, to eten, a gaz, który nie zmienia zabarwienia
roztworów, to etan.

Liczba punktów

Odpowiedê

11.

Numer

zadania

12.

13.

14.

Numer zadania

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Odpowiedê

D

C

B

B

D

C

B

B

C

A

Odpowiedzi – grupa A

Numer zadania

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Odpowiedê

C D

B D C C

A

D D

D

Punktacja: 1 punkt za ka˝de poprawnie rozwiàzane zadanie 1–10.

Punktacja: 1 punkt za ka˝de poprawnie rozwiàzane zadanie 1–10.

Maksymalna liczba punktów – 20.
Proponowana skala ocen:
bardzo dobry: 19–20; dobry: 16–18; dostateczny: 13–15; dopuszczajàcy: 11–12; niedostateczny: poni˝ej 11.

C

3

H

4

+ H

2

C

3

H

6

– propen

C

3

H

6

+ Cl

2

C

3

H

6

Cl

2

– dichloropropan

m

H

= 0,143 · 42 u = 6 u, liczba atomów wodoru: 6 u : 1 u = 6

m

C

= 42 u – 6 u = 36 u, liczba atomów w´gla: 36 u : 12 u = 3

Wzór w´glowodoru ma postaç C

3

H

6

.

15.

2 równania reakcji – 2 p.
1 równanie reakcji – 1 p.

Odpowiedzi – grupa B

2 C

4

H

10

+ 13 O

2

8 CO

2

+ 10 H

2

O

2 C

4

H

10

+ 9 O

2

8 CO + 10 H

2

O

lub 2 C

4

H

10

+ 5 O

2

8 C + 10 H

2

O

1 p.
1 p.

1 p.

0,5 p.

0,5 p.

1 p.
1 p

1 p.
1 p.

Gazem, który powy˝ej okreÊlonego st´˝enia zagra˝a ˝yciu ludzi, jest metan.
Tworzy on z powietrzem mieszanin´ wybuchowà. Wybuch mo˝e zainicjowaç iskra.
Nale˝y kontrolowaç poziom metanu, aby nie przekroczy∏ niebezpiecznego st´˝enia.

Aby sprawdziç, czy zwiàzek chemiczny jest nasycony, czy nienasycony, nale˝y prze-
prowadziç reakcj´ z wodà bromowà lub rozcieƒczonym roztworem mangania-
nu(VII) potasu.
Obserwacje: Acetylen przepuszczany przez wod´ bromowà powoduje jej odbarwia-
nie, natomiast etan nie.
Wniosek: Acetylen nale˝y do w´glowodorów nienasyconych, a etan do nasyconych.

Liczba punktów

Odpowiedê

11.

Numer

zadania

12.

13.

14.

CaC

2

+ 2 H

2

O C

2

H

2

+ Ca(OH)

2

– acetylen (etyn)

C

2

H

2

+ 2 Br

2

C

2

H

2

Br

4

– 1,1,2,2-tetrabromoetan

m

C

= 0,82 · 44 u = 36 u, liczba atomów w´gla: 36 u : 12 u = 3

m

C

= 44 u – 36 u = 8 u, liczba atomów wodoru: 8 u : 1 u = 8

Wzór w´glowodoru ma postaç C

3

H

8

.

15.

2 równania reakcji – 2 p.
1 równanie reakcji – 1 p.

2 C

3

H

6

+ 9 O

2

6 CO

2

+ 6 H

2

O

2 C

3

H

6

+ 6 O

2

6 CO + 6 H

2

O

lub 2 C

3

H

6

+ 3 O

2

6 C + 6 H

2

O

© Copyright by NOWA ERA • www.nowaera.pl

C : H = 6 : 1
ZawartoÊç w´gla w zwiàzku chemicznym:
70 u – 7

x – 6
x = 60 u

Liczba atomów w´gla:

60 u

= 5

12 u

Liczba atomów wodoru:
70 u – 60 u = 10 u

10 u

= 10

1 u

Wzór w´glowodoru: C

5

H

10

– penten

CH

2

=CH–CH

2

–CH

2

–CH

3

CH

3

–CH=CH–CH

2

–CH

3

CH

2

=CH–CH–CH

3

CH

3

CH

2

=C–CH

2

–CH

3

CH

3

CH

3

–C=CH–CH

3

CH

3

1 p.

1 p.

1 p.

16.*

C : H = 36 : 5
ZawartoÊç w´gla w zwiàzku chemicznym:
82 u – 41

x – 36
x = 72 u

Liczba atomów w´gla:

72 u

= 6

12 u

Liczba atomów wodoru:
82 u – 72 u = 10 u

10 u

= 10

1 u

Wzór w´glowodoru: C

6

H

10

– heksyn

CH

C–CH

2

–CH

2

–CH

2

–CH

3

CH

3

–C

C–CH

2

–CH

2

–CH

3

CH

3

–CH

2

–C

C–CH

2

–CH

3

CH

3

–C

C–CH–CH

3

CH

3

CH

3

CH C – C – CH

3

CH

3

–

–

–

–

–

–

–

–

–

–

–

–

1 p.

1 p.

1 p.

16.*

Odpowiedê

Liczba

punktów

Numer

zadania

Odpowiedê

Liczba

punktów

Numer

zadania

grupa A

grupa B

Rozwiàzania zadaƒ na ocen´ celujàcà

–

–

–