optyk mechanik 731[04] z1 03 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Krzysztof Kierszniewski

Wykonywanie mechanizmów drobnych i precyzyjnych
731[04].Z1.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
dr inż. Anna Kordowicz-Sot
mgr inż. Wojciech J. Klimasara

Opracowanie redakcyjne:
lic Krzysztof Kierszniewski

Konsultacja:
inż. Teresa Piotrowska

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 731[04].Z1.03

„Wykonywanie mechanizmów drobnych i precyzyjnych”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu optyk-mechanik.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Połączenia rozłączne i nierozłączne

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Elementy sprężyste

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Osie, wały i łożyska

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Przekładnie, prowadnice, sprzęgła

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Mechanizmy śrubowe

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Ograniczniki ruchu i urządzenia do sterowania ruchem

5.6.1. Ćwiczenia

5.7. Obudowy i szkielety

5.7.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie optyk mechanik. W poradniku
zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik dla

ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika do
nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które zawierają

podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest zwrócenie uwagi
na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować samodzielnie.
Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej umiejętności, jaką
uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu technicznego ze
zrozumieniem,

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy jest
przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić uczniom
samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów, w formie
dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, ponieważ
nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz w trakcie dyskusji
usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną propozycję
ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia, uwzględniając różne
możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które z zaproponowanych
ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu technodydaktycznym szkoły.
Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które sam opracował,

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest udzielenie
odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia przez
ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania. W tym
miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela, sposobu
prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń nie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne, czy
może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela
realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano określoną liczbę
możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzależniona jest od
ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według własnego projektu
oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak przeprowadzić proces
oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie swoich umiejętności.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz,

−

ćwiczenie (laboratoryjne lub inne),

−

projektów,

−

przewodniego tekstu.

Schemat układu jednostek modułowych

731[04].Z1

Technologia elementów optycznych

731[04].Z1.03

Wykonywanie mechanizmów

drobnych i precyzyjnych

731[04].Z1.01

Charakteryzowanie elementów

optycznych

731[04].Z1.02

Dobieranie przyrządów optycznych

731[04].Z1.04

Wykonywanie elementów optycznych

731[04].Z1.05

Wykonywanie obróbki specjalnej

elementów optycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

–

stosować jednostki układu SI,

–

przeliczać jednostki,

–

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu fizyki,

–

czytać szkice i rysunki wykonawcze,

–

korzystać z różnych źródeł informacji,

–

obsługiwać komputer,

–

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

–

sklasyfikować mechanizmy drobne i precyzyjne,

–

rozróżnić i scharakteryzować połączenia rozłączne i nierozłączne,

–

opisać elementy sprężyste,

–

opisać właściwości osi, wałów i czopów,

–

scharakteryzować łożyska,

–

scharakteryzować przekładnie,

–

scharakteryzować prowadnice,

–

wyjaśnić konstrukcję sprzęgła,

–

scharakteryzować mechanizmy śrubowe,

–

określić zastosowanie ograniczników ruchu i mechanizmów zatrzymujących,

–

określić zadania obudów i szkieletów,

–

zorganizować stanowisko do montażu mechanizmów drobnych i precyzyjnych,

–

dobrać elementy drobne i precyzyjne do montażu na podstawie dokumentacji technicznej,

–

wykonać montaż wybranych mechanizmów drobnych i precyzyjnych,

–

skorzystać z dokumentacji technologicznej, norm i poradników,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska naturalnego podczas wykonywania pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Optyk-mechanik 731[04]
Moduł:

Technologia elementów optycznych 731[04].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie mechanizmów drobnych i precyzyjnych
731[04].Z1.03

Temat: Charakterystyka i klasyfikacja prowadnic.

Cel ogólny: Charakteryzowanie i klasyfikowanie prowadnic.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

scharakteryzować pojęcie prowadnicy,

−

wymienić podstawowe rodzaje prowadnic,

−

scharakteryzować zastosowanie prowadnic w mechanizmach drobnych.

Metody nauczania–uczenia się:

−

miniwykład,

−

pokaz,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja w grupie.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca samodzielna,

−

praca w grupach 2÷4 osobowych.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

komplet modeli prowadnic,

−

rysunki konstrukcyjne prowadnic,

−

modele (urządzenia) z zastosowanymi prowadnicami,

−

film pokazujący montaż prowadnic,

−

kalkulator.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Uświadomienie celów zajęć.
3. Plan zajęć:

A. Klasyfikacja prowadnic.

−

wstęp – nauczyciel objaśnia pojęcie prowadnicy, klasyfikuje prowadnice

przedstawiając odpowiednie modele prowadnic.

−

uczniowie otrzymują komplet modeli prowadnic,

−

uczniowie pracując w grupach klasyfikują otrzymane prowadnice,

−

uczniowie

dyskutując

porównują

klasyfikację

otrzymanych

prowadnic

i sporządzają notatkę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

A. Charakterystyka prowadnic.

−

wstęp – nauczyciel charakteryzuje prowadnice omawiając ich budowę i materiały

jakich

są

wykonane,

przedstawia

modele

prowadnic

pracujących

w mechanizmach drobnych i urządzeniach optycznych,

−

uczniowie otrzymują przykładowe modele prowadnic,

−

uczniowie pracując w grupach charakteryzują budowę otrzymanych prowadnic,

określają materiały z jakich są one wykonane, podają przykłady ich zastosowania,
dla każdej prowadnicy dobierają konkretny przykład zastosowania,

−

uczniowie dyskutując porównują dobór zastosowania prowadnic i sporządzają
notatkę.

4. Podsumowanie zajęć.

−

nauczyciel zwraca uwagę na różne typy prowadnic ich konkretne zastosowanie.

−

uczniowie podczas dyskusji wypracowują wnioski dotyczące doboru materiałów na
prowadnice i dobór zastosowania.

Zakończenie zajęć

Uczniowie porządkują stanowiska pracy

Praca domowa

Uczniowie mają dobrać rodzaj prowadnicy do mechanizmu wskazanego na otrzymanym

rysunku.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Optyk-mechanik 731[04]
Moduł:

Technologia elementów optycznych 731[04].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie mechanizmów drobnych i precyzyjnych
731[04].Z1.03

Temat: Wykonanie prostego połączenia nitowego.

Cel ogólny: Wykonanie połączenia nitowego.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

sklasyfikować i scharakteryzować sposoby nitowania,

−

sklasyfikować i scharakteryzować nity,

−

scharakteryzować materiały stosowane na nity,

−

scharakteryzować sposób nitowania ręcznego,

−

obliczyć długość nitu,

−

wykonać połączenie nitowe.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponad zawodowe:

−

współpraca w grupie,

−

poszukiwanie specjalistycznych informacji w ogólnodostępnych źródłach informacji.

Metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca samodzielna uczniów.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego,

–

zestaw elementów i nitów do wykonania zadania,

–

komplet narzędzi do nitowania ręcznego,

–

stanowisko ślusarskie do wykonania połączenia nitowego,

–

papier formatu A4, pisaki,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Przebieg zajęć:

Etap wstępny
1. Podanie uczniom tematu zajęć.
2. Zapoznanie uczniów z pracą metodą tekstu przewodniego.
3. Podział uczniów na zespoły.

Etap właściwy

Praca metodą tekstu przewodniego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza I Informacje
Pytania przewodnie:
1. Na czym polega nitowanie na zimno?
2. Jakie części możemy łączyć za pomocą nitowania na zimno?
3. Jakie połączenie nitowe nazywamy pośrednim?
4. Jakich materiałów używamy na nity?
5. Jak należy obliczyć długość nitu?
6. Jakie znamy rodzaje nitów?
7. Jak wykonuje się połączenia za pomocą nitów?

Faza II Planowanie

Uczniowie po otrzymaniu detali do wykonania połączenia za pomocą nitów wybierają

metodę wykonania połączenia.

Faza III Ustalenie

Uczniowie pracując w grupach analizują otrzymane rysunki konstrukcyjne połączeń,

elementy do połączenia i komplety nitów. Mierzą grubości blach do połączenia, wyliczają
długość potrzebnych nitów i dobierają je. Uzgadniają, którymi narzędziami będą wykonywać
połączenie.

Faza IV Wykonanie

Uczniowie wykonują połączenie otrzymanych elementów za pomocą nitów wg rysunku.

W zespołach porównują jakość wykonanego zadania.

Faza V Sprawdzanie

Uczniowie sprawdzają w grupie poprawność wykonanego połączenia nitowego.

Uzasadniają występujące różnice w wykonaniu połączeń.

VI Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy wykonania ćwiczenia sprawiły im

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać jakie umiejętności były
ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

Zakończenie zajęć

Uczniowie porządkują stanowiska pracy.

Praca domowa

Uczniowie na podstawie otrzymanych rysunków konstrukcyjnych części maszyn mają

rozpoznać rodzaje połączeń nitowych i rodzaje nitów.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

Nauczyciel na podstawie obserwacji aktywności uczniów, poprawności wykonania

zadania oraz wypowiedzi uczniów podczas podsumowania zajęć, uzyskuje informacje i może
ocenić, czy cele zajęć zostały zrealizowane.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Połączenia rozłączne i nierozłączne

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj proste połączenie nitowe.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe wyznaczenie długości
nitu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących nitowania,
2) dobrać odpowiedni schemat połączenia,
3) zrobić odręczny szkic,
4) wykonać połączenie nitowe.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

zestaw nitów,

−

elementy do połączenia za pomocą nitowania,

−

komplet narzędzi do wykonania operacji nitowania,

−

zestaw przyrządów pomiarowych,

−

linijka, ekierka, cyrkiel.

Ćwiczenie 2

Sklasyfikuj otrzymane nity.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe stosowanie nazw.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących budowy nitów,
2) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących klasyfikacji nitów,
3) podzielić nity wg znanych klasyfikacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

komplet nitów do klasyfikacji,

−

kartka papieru,

−

długopis.

Ćwiczenie 3

Sklasyfikuj otrzymane połączenia spajane.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe stosowanie nazw.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących spajania,
2) odszukać w materiale nauczania rodzajów spoin,
3) sklasyfikować otrzymane połączenia spajane.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

zestaw elementów połączonych za pomocą spajania,

−

kartka papieru,

−

długopis.

Ćwiczenie 4

Narysuj jak powinny wyglądać różnego rodzaju połączenia spajane twarde dla dwóch

blach łączonych pod kątem 90

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe stosowanie zasad
rysunku technicznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących spajania twardego,
2) odszukać odpowiednie rysunki,
3) wykonać rysunki połączeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

kartka papieru do wykonania rysunku,

−

komplet przyborów kreślarskich.

Ćwiczenie 5

Wykonaj połączenia blach za pomocą łapek przez zagniecenie i skręcanie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe wykonanie połączenia.

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących łączenia blach za pomocą łapek,
2) odszukać odpowiednie rysunki w materiale nauczania,
3) przygotować elementy do połączenia,
4) wykonać połączenia za pomocą łapek przez skręcenie.
5) wykonać połączenia za pomocą łapek przez zagniecenie.
6) ocenić jakość wykonanego połączenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

elementy do połączenia za pomocą łapek przez skręcenie i zagniecenie,

−

komplet narzędzi potrzebny do wykonania połączenia za pomocą łapek,

−

zestaw przyrządów pomiarowych.

Ćwiczenie 6

Narysuj kołek ustalający walcowy używany przy połączeniach kołkowych i wykonać

połączenie kołkowe wg rysunku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowy dobór kołków.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji na temat połączeń kołkowych,
2) odszukać odpowiedni rysunek najczęściej stosowanych kołków,
3) wykonać rysunek kołka ustalającego walcowego,
4) przygotować elementy do wykonania połączenia,
5) wykonać połączenie wg rysunku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

kartka papieru do wykonania rysunku,

−

komplet przyborów kreślarskich,

−

rysunek połączenia kołkowego,

−

elementy do połączenia,

−

komplet narzędzi potrzebny do wykonania połączenia za pomocą kołków,

−

zestaw przyrządów pomiarowych.

Ćwiczenie 7

Narysuj proste połączenie gwintowe pośrednie i wykonaj połączenie gwintowe

wg otrzymanego rysunku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe stosowanie zasad
wykonywania rysunków i wykonywania połączeń wg schematu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji na temat połączeń gwintowych,
2) odszukać odpowiedni rysunek połączenia gwintowego,
3) wykonać rysunek połączenia gwintowego pośredniego,
4) przygotować elementy do wykonania połączenia,
5) wykonać połączenie gwintowe wg rysunku.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

kartka papieru do wykonania rysunku,

−

komplet przyborów kreślarskich,

−

rysunek połączenia gwintowego,

−

elementy do połączenia,

−

komplet narzędzi potrzebny do wykonania połączenia gwintowego,

−

zestaw przyrządów pomiarowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 8

Sklasyfikuj otrzymane elementy do połączeń gwintowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na stosowanie prawidłowego
nazewnictwa.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących połączeń gwintowych,
2) odszukać w materiale nauczania rodzaje wkrętów, śrub i nakrętek,
3) sklasyfikować otrzymane elementy na śruby, nakrętki i wkręty,
4) sklasyfikować śruby,
5) sklasyfikować nakrętki,
6) sklasyfikować wkręty.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

zestaw śrub, nakrętek i wkrętów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Elementy sprężyste

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sklasyfikuj otrzymane sprężyny.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłową klasyfikację sprężyn.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w materiale nauczania informacji dotyczących elementów sprężystych,
2) sklasyfikować otrzymane sprężyny i opisać je,
3) sporządzić notatkę z wykonanego ćwiczenia podając klasyfikację otrzymanych sprężyn.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw różnych sprężyn,

−

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Osie, wały i łożyska

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Narysuj schemat ułożyskowania na czopie jednostronnie utwierdzonym przy pomocy

gwintu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe wykonywane szkiców.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących osi i wałów,
2) dobrać odpowiedni zestaw rysunków,
3) wykonać ćwiczenie korzystając z rysunków.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

kartka papieru,

−

przybory kreślarskie (linijka, ekierka, cyrkiel).

Ćwiczenie 2

Narysuj najprostsze łożysko ślizgowe.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe wykonywanie szkiców.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących łożysk,
2) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących łożysk ślizgowych,
3) wykonać rysunek korzystając z definicji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

kartka papieru,

−

przybory kreślarskie (linijka, ekierka, cyrkiel).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Wykonaj i wyjaśnij operację wciskania tulejki łożyska ślizgowego z użyciem młotka.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe wciskanie tulejki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących łożysk ślizgowych,
2) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących montażu tulei łożyska

ślizgowego,

3) odszukać w materiale nauczania odpowiednie rysunki,
4) dobrać odpowiednie narzędzia do wykonania zadania,
5) dobrać odpowiednie przyrządy pomiarowe do wykonania zadania,
6) wyjaśnić operację wciskania tulejki łożyska ślizgowego z użyciem młotka,
7) wcisnąć tulejkę do korpusu,
8) sprawdzić wykonane zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

prosta tulejka łożyska ślizgowego,

−

korpus,

−

narzędzia do wykonania zadania,

−

komplet uniwersalnych przyrządów pomiarowych,

−

kartka papieru,

−

przybory kreślarskie (linijka, ekierka, cyrkiel).

Ćwiczenie 4

Narysuj schemat łożyska kiełkowego pionowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe wykonywanie szkiców.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących łożysk ślizgowych,
2) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących łożysk kiełkowych,
3) odszukać w materiale nauczania odpowiednie rysunki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

poradnik dla ucznia,

−

kartka papieru do wykonania rysunku,

−

przybory kreślarskie (linijka, ekierka, cyrkiel).

Ćwiczenie 5

Narysuj nóż o kształcie trójkątnym używanym w łożysku nożowym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe wykonywanie szkiców.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących łożysk tocznych,
2) odszukać w materiale nauczania rysunków dotyczących kształtu łożysk nożowych,
3) wykonać ćwiczenie korzystając z rysunku.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

kartka papieru do wykonania rysunku,

−

komplet przyborów kreślarskich (linijka, ekierka, cyrkiel).

Ćwiczenie 6

Narysuj schemat łożyska poprzecznego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe wykonywanie szkiców.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji o łożyskach kulkowych,
2) odszukać szkic łożyska kulkowego poprzecznego,
3) wykonać ćwiczenie korzystając z rysunku.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

kartka papieru do wykonania rysunku,

−

komplet przyborów kreślarskich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 7

Wykonaj i wyjaśnij operację montażu łożyska z bieżniami z drucików.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na stosowanie prawidłowego
nazewnictwa.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących łożysk z bieżniami z drucików,
2) odszukać w materiale nauczania odpowiednie rysunki,
3) dobrać odpowiednie narzędzia do wykonania zadania,
4) dobrać odpowiednie przyrządy pomiarowe do wykonania zadania,
5) wyjaśnić operację wciskania tulejki łożyska ślizgowego z użyciem młotka,
6) wcisnąć tulejkę do korpusu,
7) sprawdzić wykonane zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

komplet elementów i materiałów do zmontowania łożyska,

−

narzędzia do wykonania zadania,

−

komplet uniwersalnych przyrządów pomiarowych,

−

kartka papieru,

−

przybory kreślarskie (linijka, ekierka, cyrkiel).

Ćwiczenie 8

Sklasyfikuj otrzymane łożyska.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na stosowanie prawidłowego
nazewnictwa.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących łożysk,
2) odszukać w materiale nauczania odpowiednie rysunki,
3) posegregować łożyska na toczne i ślizgowe,
4) sklasyfikować łożyska toczne ze względu na ich budowę,
5) sklasyfikować ślizgowe ze względu na ich budowę,
6) sporządzić notatkę z wykonanego zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

komplet łożysk do klasyfikacji,

−

kartka papieru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Przekładnie, prowadnice, sprzęgła

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sklasyfikuj otrzymane przekładnie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na stosowanie prawidłowego
nazewnictwa.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących przekładni,
2) odszukać rysunki przekładni stosowanych w mechanizmach drobnych,
3) posegregować przekładnie,
4) sporządzić notatkę z ćwiczenia uwzględniając klasyfikację otrzymanych przekładni.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

kartka papieru,

−

komplet przekładni stosowanych w mechanizmach drobnych do klasyfikacji.

Ćwiczenie 2

Narysuj schemat przekładni cięgnowej, w której obydwa człony wykonują ruch

postępowy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe wykonywanie szkiców.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących przekładni cięgnowych,
2) odszukać schemat przekładni cięgnowej,
3) narysować zadany rysunek.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

kartka papieru,

−

przybory kreślarskie (linijka, ekierka, cyrkiel).

Ćwiczenie 3

Zmontuj przekładnię stożkową.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowy montaż przekładni.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących przekładni zębatych,
2) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących zespołów mikroskopów,
3) odszukać rysunki przekładni zębatych stosowanych w mechanizmach drobnych,
4) zorganizować stanowisko do montażu,
5) przygotować komplet narzędzi potrzebnych do montażu,
6) przygotować komplet uniwersalnych przyrządów pomiarowych potrzebnych do montażu,
7) zmontować stożkową przekładnię zębatą,
8) sporządzić notatkę z ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

kartka papieru,

−

instrukcja montażu stożkowej przekładni zębatej,

−

elementy stożkowej przekładni zębatej,

−

przyrządy pomiarowe,

−

komplet narzędzi do montażu przekładni.

Ćwiczenie 4

Narysuj schemat najprostszej prowadnicy ślizgowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na stosowanie prawidłowych zasad
wykonywania schematów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących prowadnic,
2) odszukać w materiale nauczania schemat prowadnicy ślizgowej,
3) narysować zadany rysunek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

kartka papieru do wykonania rysunku,

−

komplet przyborów kreślarskich (linijka, ekierka, cyrkiel).

Ćwiczenie 5

Sklasyfikuj otrzymane prowadnice.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na stosowanie prawidłowego
nazewnictwa.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących prowadnic,
2) odszukać rysunki prowadnic stosowanych w mechanizmach drobnych,
3) posegregować prowadnice,
4) sporządzić notatkę z ćwiczenia uwzględniając klasyfikację otrzymanych prowadnice.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

kartka papieru,

−

komplet prowadnic stosowanych w mechanizmach drobnych do klasyfikacji.

Ćwiczenie 6

Zmontuj prowadnicę na jaskółczy ogon w rewolwerowym zmieniaczu obiektywów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na stosowanie prawidłowej kolejności
wykonywania montażu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących prowadnic,
2) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących zespołów mikroskopów,
3) odszukać rysunki prowadnic stosowanych w mechanizmach drobnych,
4) zorganizować stanowisko do montażu,
5) przygotować komplet narzędzi potrzebnych do montażu,
6) przygotować komplet uniwersalnych przyrządów pomiarowych potrzebnych do montażu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7) zmontować prowadnicę w rewolwerowym zmieniaczu obiektywów,
8) sporządzić notatkę z ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

kartka papieru,

–

instrukcja montażu prowadnic w rewolwerowym zmieniaczu obiektywów,

–

elementy prowadnicy rewolwerowego zmieniacza obiektywów,

–

uniwersalne przyrządy pomiarowe,

–

komplet narzędzi do montażu prowadnic.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Mechanizmy śrubowe

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Narysuj schemat mechanizmu śrubowego z jednym węzłem śrubowym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe rysowanie schematów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących konstrukcji mechanizmów

śrubowych,

2) odszukać w materiale nauczania odpowiedni rysunek,
3) narysować zadany schemat.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

kartka papieru,

−

przybory kreślarskie (linijka, ekierka, cyrkiel).

Ćwiczenie 2

Skok śruby w mechanizmie śrubowym pomiarowym wynosi 0,5 mm. Odpowiedz na

pytanie – jakiego rodzaju jest ten mechanizm?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłową klasyfikację
mechanizmów śrubowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących mechanizmów śrubowych

pomiarowych,

2) odpowiedzieć pisemnie na pytanie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

kartka papieru,

−

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Ograniczniki ruchu i urządzenia do sterowania ruchem

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sklasyfikuj ustalacze.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłową klasyfikację ustalaczy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących ustalaczy,
2) odszukać rysunki ustalaczy stosowanych w mechanizmach drobnych,
3) posegregować ustalacze,
4) sporządzić notatkę z ćwiczenia uwzględniając klasyfikację otrzymanych ustalaczy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

kartka papieru,

–

komplet ustalaczy stosowanych w mechanizmach drobnych do klasyfikacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Obudowy i szkielety

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Narysuj jeden ze sposobów zabezpieczenia, obudowy przed deszczem.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na stosowanie prawidłowych
uszczelniaczy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących zabezpieczeń obudów.
2) odszukać w materiale nauczania rysunek zabezpieczeń,
3) narysować zadany rysunek.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

kartka papieru,

–

przybory kreślarskie (linijka, ekierka, cyrkiel).

Ćwiczenie 2

Narysuj schemat obudowy typu – wieczkowa.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na stosowanie zasad wykonywania
schematów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji o obudowach.
2) odszukać rysunek typu obudów.
3) narysować zadany rysunek.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

kartka papieru,

–

przybory kreślarskie (linijka, ekierka, cyrkiel).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Narysuj

zamknięcie

obudowy

okrągłej

za pomocą połączenia bagnetowego

z zabezpieczeniem klinowym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe stosowanie zasad
wykonywania schematów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących obudów.
2) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących zamykania obudów.
3) narysować zadany rysunek.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

kartka papieru,

–

przybory kreślarskie (linijka, ekierka, cyrkiel).

Ćwiczenie 4

Korzystając

rysunku

szkieletów

narysuj

schemat

szkieletu

skrzynkowego

kątownikowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe stosowanie zasad
wykonywania schematów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania informacji dotyczących szkieletów.
2) odszukać w materiałach nauczania informacji dotyczących szkieletów skrzynkowych.
3) narysować zadany rysunek.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

kartka papieru,

–

przybory kreślarskie (linijka, ekierka, cyrkiel).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie mechanizmów
drobnych i precyzyjnych”

Test składa się z 29 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 28 są
z poziomu podstawowego,

−

zadania 2, 3, 15, 18, 19, 26, 27, 29 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 24 zadań, w tym 6 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. c, 4. b, 5. c, 6. c, 7. a, 8. a, 9. a, 10. d, 11. c,
12. a, 13. c , 14. b, 15. a, 16. c, 17. c, 18. b, 19. c, 20. c, 21. b, 22. a, 23. d, 24. a,
25. c, 26. a, 27. d, 28. b, 29. c

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozróżnić osie i wały

Rozpoznać wał wg rysunku

Scharakteryzować czopy

Sklasyfikować czopy

Scharakteryzować łożyska

Sklasyfikować łożyska

Rozróżnić łożyska na podstawie rysunku

Rozróżnić materiały stosowane na panewki

10 Scharakteryzować własności łożysk ślizgowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11 Sklasyfikować łożyska toczne

12 Scharakteryzować łożyska nożowe

13 Scharakteryzować pracę wałów

14 Rozpoznać sprzęgła po charakterze pracy

15 Rozpoznać sprzęgła na podstawie rysunku

16 Określić przełożenie przekładni

17 Obliczyć średnicę koła znając przełożenie

18 Rozpoznać przekładnię na podstawie rysunku

19 Rozpoznać przekładnię na podstawie rysunku

20 Klasyfikować przekładnie zębate

21 Scharakteryzować zastosowanie prowadnic

22 Scharakteryzować materiały stosowane na

sprężyny

23 Zastosować sprężyny spiralne włosowe

24 Sklasyfikować sprężyny

25 Scharakteryzować obudowę

26 Rozpoznać rodzaj połączenia

27 Sklasyfikować na podstawie rysunku wkręty

28 Scharakteryzować spoiwa miękkie

29 Rozpoznać z rysunku rodzaj nitu

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 29 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko

jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem

poprawnego wyniku.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Różnica między osią i wałem polega na obciążeniu

a) w czasie spoczynku.
b) w czasie pracy.
c) stałym.
d) elektrostatycznym.

2. Wał pokazany na rysunku to wał

a) z nasadką korbową.
b) drążony, stopniowy.
c) pełny, prosty, gładki.
d) z nasadką z jednym wykorbieniem.

3. Wał przedstawiony na rysunku to wał

a) z nasadką korbową.
b) pełny, prosty, gładki.
c) drążony, stopniowy.
d) z nasadką z jednym wykorbieniem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. Czop służący do osadzenia go w łożysku to czop

a) główny.
b) osadczy.
c) pomocniczy.
d) naprawczy.

5. Czop może być

a) wzdłużny.
b) sferyczny.
c) walcowy.
d) sferyczny.

6. Podstawowym elementem łożyska ślizgowego jest

a) obudowa.
b) szkielet.
c) korpus.
d) statyw.

7. Rysunek przedstawia łożysko

a) nożowe.
b) kulowe.
c) stożkowe.
d) kiełkowe.

8. Łożysko które składa się z korpusu i panewki to

a) ślizgowe.
b) toczne.
c) typu zegarowego.
d) kulkowe.

9. W łożyskach ślizgowych panewki wykonywane są z

a) brązu.
b) aluminium.
c) cyny.
d) zeliwa.

10. Wadą łożysk ślizgowych jest

a) prostota konstrukcji.
b) łatwość regulacji.
c) stosowanie dużych obciążeń.
d) duże straty na pokonanie sił tarcia.

11. Nieprawidłowa nazwa łożysk tocznych to

a) jednorzędowe.
b) dwurzędowe.
c) trójrzędowe.
d) poprzeczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12. W skład łożyska nożowego wchodzi

a) czop nożowy.
b) czop w kształcie kuli.
c) kulka.
d) wałeczek.

13. Urządzenia służące do łączenia wałków w celu przeniesienia ruchu obrotowego z jednego

wału na drugi to
a) łożyska.
b) prowadnice.
c) sprzęgła.
d) przekładnie.

14. Sprzęgło które można rozłączyć podczas ruchu, to

a) stałe.
b) rozłączne.
c) sztywne.
d) podatne.

15. Pokazane na rysunku sprzęgło to

a) Cardana.
b) Olhama.
c) kłowe.
d) sprężyste.

16. Wzór

to wzór na

a) moment oporowy przekładni.
b) moment pracy przekładni.
c) przełożenie przekładni.
d) średnicę stóp zębów.

17. Średnica jaką ma koło napędzające, gdzie przełożenie tej przekładni wynosi 1,25,

a średnica koła napędzanego 180 mm wynosi
a) 425.
b) 325.
c) 225.
d) 200.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18. Na rysunku przedstawiono przekładnie zębate. Rysunek e) – to przekładnia

a) ślimakowa.
b) zębatkowa.
c) kątowa.
d) wichrowata.

19. Pokazany ryunek przedstawia schemat przekładni

a) ślizgowej.
b) łańcuchowej.
c) cięgnowej.
d) zębatej.

20. Rodzajem przekładni zębatej ze względu na rodzaj zazębienia nie jest

a) ewolwentowa.
b) eliptyczna.
c) stożkowa.
d) cykloidalna.

21. W stoliku mikroskopu biologicznego do uzyskania ruchu krzyżowego zastosowano

prowadnicę
a) kulkową.
b) drucikową.
c) ślizgową.
d) poprzeczną.

22. Sprężyny spiralne wykonywane są z

a) taśmy metalowej.
b) taśmy z tworzywa sztucznego.
c) drutu.
d) prętów o małych średnicach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23. Sprężyny spiralne włosowe nie mają zastosowania jako

a) zwrotne pomiarowe.
b) zwrotne kasujące luz.
c) regulatory balansowe.
d) napędowe.

24. Szkielety składające się z dwóch lub więcej płyt to szkielety

a) płytowe.
b) przestrzenne.
c) skrzynkowe.
d) obwodowe.

25. Nazwą obudowy urządzenia nie jest obudowa

a) szufladkowa.
b) pokrywkowa.
c) pierścieniowa.
d) wieczkowa.

26. Poniższy rysunek przedstawia połączenie za pomocą

a) skręcenia łapek.
b) zagniecenia łapek.
c) zawalcowania łapek.
d) zniekształcenia łapek.

27. Przedstawiony rysunek pokazuje wkręt z łbem

a) stożkowym.
b) walcowym.
c) bez łba.
d) kulistym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28. Na spoiwa miękkie stosuje się stop

a) cynku z ołowiem.
b) cyny z ołowiem.
c) aluminium z ołowiem.
d) srebra z ołowiem.

29. Rysunek przedstawia nit z łbem

a) soczewkowym.
b) stożkowym.
c) kulistym.
d) płaskim.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Wykonywanie mechanizmów drobnych i precyzyjnych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie mechanizmów
drobnych i precyzyjnych”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 28 są
z poziomu podstawowego,

−

zadania 2, 3, 15, 18, 19, 26, 27, 29 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 24 zadań, w tym 6 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. a, 4. a, 5. a, 6. d, 7. a, 8. b, 9. a, 10. a, 11. d,
12. a, 13. c , 14. a, 15. b, 16. a, 17. d, 18. a, 19. a, 20. d, 21. b, 22. a, 23. a, 24. a,
25. c, 26. b, 27. b, 28. a, 29. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozróżnić elementy połączeń rozłącznych

Rozpoznać wał wg rysunku

Scharakteryzować czopy

Sklasyfikować czopy

Scharakteryzować parametry kontroli łożysk

Sklasyfikować łożyska

Rozróżnić łożyska na podstawie budowy

Rozróżnić materiały stosowane na panewki

10 Scharakteryzować własności łożysk ślizgowych

11 Rozpoznać łożyska na podstawie rysunku

12 Scharakteryzować łożyska nożowe

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13 Scharakteryzować pracę wałów

14 Rozpoznać sprzęgła po charakterze pracy

15 Rozpoznać sprzęgła na podstawie rysunku

16 Scharakteryzować przekładnie

17 Określić przełożenie przekładni

18 Rozpoznać przekładnię na podstawie rysunku

19 Rozpoznać przekładnię na podstawie rysunku

20 Scharakteryzować parametry kół zębatych

21 Scharakteryzować zastosowanie prowadnic

22 Scharakteryzować materiały stosowane na

sprężyny

23 Stosować sprężyny spiralne włosowe

24 Sklasyfikować sprężyny

25 Scharakteryzować obudów

26 Rozpoznać z rysunku rodzaj połączenia

27 Sklasyfikować na podstawie rysunku wkręty

28 Scharakteryzować spoiwa miękkie

29 Rozpoznać z rysunku rodzaj nitu

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

jedna jest prawidłowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem

poprawnego wyniku.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie na

później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Pokazane na rysunku elementy to

a) kołki.
b) nity.
c) kliny.
d) sworznie.

2. Wał przedstawiony na rysunku to wał

a) pełny, prosty, gładki.
b) z nasadką korbową.
c) drążony, stopniowy.
d) z nasadką z jednym wykorbieniem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Wał przedstawiony na rysunku to wał

a) z nasadką z jednym wykorbieniem.
b) drążony, stopniowy.
c) pełny, prosty, gładki.
d) z nasadką korbową.

4. Czop na którym osadza się części na wale to czop

a) główny.
b) osadczy.
c) pomocniczy.
d) naprawczy.

5. Czop może być

a) wzdłużny.
b) sferyczny.
c) stożkowy.
d) sferyczny.

6. W łożyskach ślizgowych nie sprawdzamy

a) współosiowości panewki.
b) luzów poprzecznych.
c) momentów oporowych wału.
d) czystość powierzchni.

7. Rysunek przedstawia łożysko

a) kulowe.
b) kiełkowe.
c) stożkowe.
d) oczkowe.

8. Łożysko ślizgowe składa się z

a) bieżni i kulek.
b) korpusu i panewek.
c) wału i panewki.
d) drucików i kulek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Na panewki możemy stosować

a) agat.
b) diament.
c) grafit.
d) szkło.

10. Zaletą łożysk ślizgowych jest

a) prostota konstrukcji.
b) łatwość regulacji.
c) stosowanie dużych obciążeń.
d) duże straty na pokonanie sił tarcia.

11. Przedstawione łożysko to

a) nożowe.
b) z pośrednimi elementami tocznymi.
c) giroskopowe.
d) z bieżniami z drutu.

12. W skład łożyska nożowego wchodzi

a) panewka płaska.
b) czop w kształcie kuli.
c) kulka.
d) wałeczek.

13. Urządzenia służące do rozłączania wałków w celu przeniesienia ruchu obrotowego

z jednego wału na drugi to

a) łożyska.
b) prowadnice.
c) sprzęgła.
d) przekładnie.

14. Sprzęgło którego nie można rozłączyć podczas ruchu, to

a) stałe.
b) rozłączne.
c) sztywne.
d) podatne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15. Pokazane na rysunku sprzęgło to

a) Cardana.
b) Olhama.
c) kłowe.
d) sprężyste.

16. Cechą charakterystyczną każdej przekładni jest

a) przełożenie.
b) stała prędkość.
c) ilość obrotów na minutę.
d) moment pędu.

17. Jeśli koło napędzające posiada średnicę 200 mm, a koło napędzane posiada średnicę

160 mm to przełożenie wynosi

a) 2.
b) 1,75.
c) 1,5.
d) 1,75.

18. Na rysunku przedstawiono przekładnie zębate. Rysunek f) – to przekładnia

a) ślimakowa.
b) zębatkowa.
c) kątowa.
d) wichrowata.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Rysunek przedstawia odcinek łańcucha

a) zębatego.
b) drabinkowego.
c) pierścieniowego.
d) sworzniowego.

20. Parametrem koła zębatego nie jest

a) podziałka uzębienia.
b) wysokość stopy zęba.
c) wysokość głowy zęba.
d) krzyż maltański.

21. W stoliku mikroskopu biologicznego do uzyskania ruchu krzyżowego zastosowano

prowadnicę

a) kulkową.
b) na jaskółczy ogon.
c) ślizgową.
d) poprzeczną.

22. Sprężyny płaskie mają kształt

a) taśmy prostej.
b) taśmy z tworzywa sztucznego.
c) płaskownika.
d) blachy żeliwnej.

23. Sprężyny spiralne włosowe mają zastosowania jako

a) zwrotne pomiarowe.
b) napędowe.
c) mocujące.
d) zabezpieczające.

24. Szkielety składają się z dwóch lub więcej płyt to szkielety

a) płytowe.
b) przestrzenne.
c) skrzynkowe.
d) obwodowe.

25. Nazwą obudowy nie jest

a) szufladkowa.
b) pokrywkowa.
c) pierścieniowa.
d) wieczkowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26. Poniższy rysunek przedstawia połączenie za pomocą

a) zawalcowania.
b) zagniecenia.
c) zawalcowania łapek.
d) zniekształcenia łapek.

27. Przedstawiony rysunek przedstawia wkręt z łbem

a) stożkowym.
b) bez łba.
c) walcowym.
d) kulistym.

28. Na spoiwa twarde stosuje się stop

a) mosiądz.
b) brąz.
c) cynę.
d) srebro.

29. Rysunek przedstawia nit z łbem

a) stożkowym.
b) płaskim.
c) soczewkowym.
d) kulistym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Wykonywanie mechanizmów drobnych i precyzyjnych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Chalecki J.: Przyrządy optyczne. WNT, Warszawa 1979
2. Hein A., Sidorowicz A., Wagnerowski T.: Oko i okulary. Wydawnictwo Przemysłu

Lekkiego i Spożywczego, Warszawa 1966

3. Legun Z.: Technologia elementów optycznych. WNT, Warszawa 1982
4. Meyer – Arendt J.R.: Wstęp do optyki. PWN, Warszawa 1977
5. Panasiuk A, Pawlak E.: Technologia przyrządów precyzyjnych. WSiP, Warszawa 1977
6. Pluta M.: Mikroskopia optyczna. PWN Warszawa 1982
7. Sojecki A.: Optyka. WSiP, Warszawa 1997
8. Szymański J.: Budowa i montaż aparatury optycznej. WSiP, Warszawa 1968
9. Tryliński W. (red.): Konstrukcja przyrządów i urządzeń precyzyjnych. WNT, Warszawa

1996

Czasopisma:
–

Mechanik;

–

Przegląd Mechaniczny.