w w w . l o s i o w i s k o . c o m

1

|

G e n e t i i v i | P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o

- m a t e r i a ł y d o d a t k o w e -

G e n e t i i v i

opracowanie:

Dominika Plińska-Narloch

L i p i e c 2 0 1 0

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

2

|

G e n e t i i v i | P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

Genetiivi

Kenen?, Minkä?, Millaisen?,

Keiden?, Minkä? Millaisten?

Przypadek genetiivi w liczbie pojedynczej ma końcówkę –n.

Kiedy używamy przypadku genetiivi:

1)

Wskazuje posiadanie

Tämä on Päivin kirja. – to książka Päivi

2)

Wskazuje coś lub relacje między ludźmi lub rzeczami

kirjan

sivu ( strona książki)

talon

ovi ( drzwi domu)

lapsen

nimi ( imię dziecka)

Suomen

presidentti ( prezydent Finlandii)

3)

określa miejsce gdzie coś lub ktoś sie znajduje

Päivi on työssä aseman kioskissa. ( Päivi jest w pracy w kiosku na stadionie.)
Helsingin

yliopisto ( Uniwersytet Helsiński)

4)

jest używany w wielu różnych wyrażeniach, gdzie wiele europejskich
języków używa przymiotników lub przyimków

suomen

kieli ( język Fiński)

Törmäsen

perhe ( rodzina Törmänen)

Maidon

hinta ( cena mleka)

Espanjan

-matka ( wycieczka do Hiszpani)

5)

jest używany jako przypadek przedmiotu (tylko genetiivi liczby pojedynczej)

Haluatteko muovikassin? ( Chcesz torbę plastikową?)
Voinko minä ostaa tämän kartan? ( Czy mogę kupić tą mapę?)

6)

jest używany jako przypadek tematu w niektórych typach zdań

Minun

pitää mennä ( muszę iść)

7)

jest używany z określeniami miejsca

Posti on tuon puiston ja torin takana. ( Poczta jest za tym parkiem i skwerem)

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

3

|

G e n e t i i v i | P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

Aseman

ulkopuolella on infopiste ( Punkt informacyjny jest na zewnątrz

dworca.)

Koira nukuu sängyn alla ( Pies śpi pod łóżkiem)

Talon

edessä on auto (przed domem jest auto)

Lehti on television päälä ( gazeta jest na tv)

Puhelin on hissin luonta (telefon jest koło windy)
Suomen

pankin vieressä on kansallisarkisto ( Przy fińskim banku jest

muzeum narodowe)
Sen

lähellä on meri ja metsä ( blisko jest morze i las)

Talon

oikealla puolella on apteeki ( po prawej stronie tego domu jest apteka)

Torin

ympärillä on monta rakkenusta ( jest wiele domów naokoło skweru)

Juotko teeta sitruunan ja hunajan kanssa? (Czy pijesz herbatę z cytryną i
miodem)
Ajaamme Puolan kautta Liettuaan ( jedziemy do Polski przez Litwę)
Asun Helsingin ulkopuolella ( Mieszkam za Helsinkami)

Jak utworzyć genetiivi:

1)

jeśli wyraz zakończony jest na samogłoskę, która nie jest poprzedzona
spółgłoskami k, p lub t, dodajemy końcówkę genitiivu – n do słowa w
nominativie:

Sitruuna + n → sitruunan

Talo

Talon

dom

Kirja

Kirjan

książka

Maa

Maan

kraj

Työ

Työn

praca

Ikkuna

Ikkunan

okno

Päivi

Päivin

Imię żeńskie

Laura

Lauran

Imię żeńskie

2)

jeśli słowo zakończone jest na -i, mamy dwie możliwości:

a)

w wielu słowach -i zamienia się na -e. Słowa te zazwyczaj występują w
języku fińskim od bardzo dawna

Suomi→ Suom

i →

Suom + e → Suome + n →Suomen

lapsi

lapsen

pieni

pienen

suuri

suuren

järvi

järven

kieli

kielen

lumi

lumen

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

4

|

G e n e t i i v i | P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

veri

veren

b)

w zapożyczeniach ( wiele z nich zostało zapożyczonych z innych języków)
–i zostaje na swoim miejscu.

Kioski

kioskin

Bussi

bussin

Banaani

banaanin

Kassi

kassin

Lasi

lasin

3)

jeśli słowo zakończone jest na –e, zostaje ono zamienione na końcówkę –ee

huone

huoneen

kirje

kirjeen

perhe

perheen

Wyjątki:
kolme

kolmen

nalle

nallen

nukke nuken

4)

jeśli słowo zakończone jest na spółgłoskę, rdzeń może różnić się znacznie od
nominativu i kończy się na samogłosce

a)

w następujących typach słów samogłoską jest –e:

suomalainen

suomalaisen

nainen

naisen

mies

miehen

puhelin

puhelimen

kysymys

kysymyksen

vastaus

vastauksen

lyhyt

lyhyen

b)

w następujących typach słów zakończenie jest poprzedzone przez długą
samogłoskę

kaunis

kauniin

lounas

lounaan

pylväs

pylvään

c)

obce nazwy zakończone na spółgłoskę - dodajemy –i przed końcówką - n:

Tom

Tomin

Lars

Larsin

Elisabeth

Elisabethin

Birgit

Birgitin

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

5

|

G e n e t i i v i | P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

5)

jeśli ostatnia sylaba jest poprzedzona przez – kk, -pp lub –tt; or -k, -p lub –t,
to spółgłoska zmienia się w przedniej części końcówki. Słowa pokazują
zmianę spółgłoski (zgodna gradacja). Mianownik ma mocną spółgłoskę
genetiiviu słabą

( lub nic w miejsce –k).
kukka

kukan

kauppa

kaupan

katto

katon

suku

suvun

lupa

luvan

katu

kadun

vika

vian

6)Słowa kończące sie na –si są specjalnymi przypadkami:
Vesi

veden

käsi

käden

vuosi

vuoden

kuukausi

kuukauden

7)Zmiana spółgłosek może również następować w odwrotna stronę
mianownik ma słabą spółgłoskę a genetiivi mocną:

osoite

osoitteen

asiakas

asiakkaan

lämmin

lämpimän

tytär

tyttären

Zaimki dzierżawcze

Nominative

Genetiivi

Possessiivisuffiksit

minä

minun

mój

moje

-ni

sinä

sinun

twój

twoje

-si

hän

hänen

jego| jej

jego|jej

-nsa/-nsä

me

meidän

nasz

naszy

-mme

te

teidän

wasz

waszy

-nne

he

heidän

ich

ich

-nsa/-nsä

- Kenen tämä kirja on?

-Czyja to książka?

- Se on minun

- To moja książka

- Onko tämä kirja sinun?

- Czy to Twoja książka?

- Ei. Se on hänen

- nie, jest jej.

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

6

|

G e n e t i i v i | P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

Possessiivisuffiksit

Zaimki dzierżawcze stosowane są zarówno przy wyrażaniu własności
i posiadania, jak i przy przyimkach stojących za rzeczownikami (np. kanssa).
Jednak w języku fińskim stosunek własności nie jest wyrażany jedynie za
pomocą zaimków dzierżawczych i genitiivu. Można je również wyrazić za
pomocą sufiksów posesywnych, czyli krótkich elementów dołączanych
przede wszystkim do rzeczownika po końcówce przypadku

Minun

poikani

moj syn

Sinun

poikasi

twój syn

Hänen

poikansa

jej/jego syn

Meidän

poikamme

nasz syn

Teidän

poikanne

wasz syn

Heidän

poikansa

ich syn

Minun vaimoni nimi on Renata

Moja żona ma na imię Renata

Hänen äitinsä elää vielä

Jej matka nadal żyje

Missä sinun äitisi asuu?

Gdzie mieszka Twoja matka?

Tässä on meidän poikamme

To jest nasz syn

Kuinka vanha teidän poikanne on?

W jakim wieku jest Twój syn?

Mikä on sinun poikasi nimi?

Jak ma na imię Twój syn?