ZARYS PARAZYTOLOGII OGÓLNEJ

PODSTAWOWE POJĘCIA

PARAZYTOLOGICZNE

Edited with the trial version of
Foxit Advanced PDF Editor

To remove this notice, visit:

www.foxitsoftware.com/shopping

PODSTAWOWE POJĘCIA

PARAZYTOLOGIA

– (parasitos – pasożyt,

para – obok, sitos – pożywienie); nauka o
pasożytach i pasożytnictwie

Pasożytnictwo – antagonistyczna

forma współżycia

1. Źródło pokarmu

2. Środowisko życia

3. chorobotwórczość

pasożyt

żywiciel

•zewnętrzne – ektopasożyty

-długość czasu kontaktu

•Pasożyt stały (parasitus permanens)

•Pasożyt okresowy (parasitus periodicus)

•Pasożyt czasowy (parasitus temporarius)

Klasyfikacja pasożytów

-

miejsce bytowania

•wewnętrzne – endopasożyty

Morfologiczne przystosowania do

pasożytnictwa

Kształt ciała i narządy czepne
Narządy ruchu

•Utrata lub redukcja - endopasożyty
•Wici, błony falujące - środowisko płynów ustrojowych

Układ pokarmowy

•Uproszczenie lub redukcja

Układ oddechowy

•Endopasożyty- oddychanie beztlenowe
ektopasożyty- oddychanie tlenowe

Układ nerwowy i narządy zmysłów

•zmiany regresywne w porównaniu z formami żyjącymiw środowisku zewnętrznym

•Układ rozrodczy

Schizogonia
Produkcja ogromnej ilości jaj
Przystosowania fizjologiczne (hermafrodytyzm, trwałe połączenie samca z samicą)

Inwazja

• Proces zarażania żywiciela przez

pasożyty oraz stan zarażenia żywiciela
przez pasożyty

Inwazjologia

Dział parazytologii traktujący o drogach i

warunkach rozprzestrzeniania się chorób
pasożytniczych

• śywiciel ostateczny-

ż

ywiciel w

organizmie którego pasożyt osiąga
dojrzałość płciową i rozmnaża się drogą
płciową

• śywiciel pośredni

– żywiciel w którym

pasożyt żyje w stadium larwalnym i który
jest niezbędny w cyklu rozwojowym

• śywiciel parateniczny

– żywiciel postaci

larwalnej nie konieczny do zamknięcia
cyklu rozwojowego

• Rozwój po

ś

redni lub zło

ż

ony

–

rozwój z udziałem

ż

ywiciela

po

ś

redniego

.

• Rozwój bezpo

ś

redni lub prosty

–

rozwój bez udziału

ż

ywiciela

po

ś

redniego.

Częsty u przywr i tasiemców

U większości nicieni

forma inwazyjna – postać inwazyjna

• Stadium rozwojowe pasożyta , w

którym jest on zdolny do zarażenia
ż

ywiciela np.: trofozoit , oocysta ,

cysta , jajo ,larwa , postać dojrzała

Chorobotwórcze działanie

paso

ż

ytów

1. Działanie mechaniczne

2. Odjadanie

3. Działanie toksyczne: toksyny i enzymy

4. Wywoływanie nadwra

ż

liwo

ś

ci

Mechanizmy obronne

ż

ywiciela

Czynniki nieswoiste

1. Gatunek

2. Rasa

3. Wiek

4. Kondycja

Czynniki swoiste

1. Odporno

ść

komórkowa

2. Odporno

ść

humoralna

• Choroba inwazyjna

– rozpoczyna si

ę

w momencie wnikni

ę

cia do organizmu

ż

ywiciela formy inwazyjnej paso

ż

yta

W przebiegu inwazji wyróżniamy dwa okresy:
-prepatentny
-patentny

• Okres prepatentny (utajony)

– liczy

si

ę

od momentu zara

ż

enia do momentu

osi

ą

gni

ę

cia przez paso

ż

yta dojrzało

ś

ci

płciowej, praktycznie do pojawienia si

ę

jaj lub larw w wydalinach b

ą

d

ź

wydzielinach.

• Okres patentny (jawny)

– liczy si

ę

od

dojrzało

ś

ci paso

ż

yta do jego

ś

mierci w

organizmie

ż

ywiciela. W tym okresie

stwierdzamy obecno

ść

jaj, larw, cyst itp.

• Intensywno

ść

inwazji

(stopie

ń

zara

ż

enia) – oznacza liczb

ę

paso

ż

ytów

danego gatunku w jednym osobniku

ż

ywicielskim

• Ekstensywność inwazji

PREWALENCJA

–

oznacza stosunek

osobników zara

ż

onych danym

paso

ż

ytem do ogólnej liczby osobników

populacji

ż

ywicielskiej wyra

ż

ony w %.

Cechy dobrego leku do terapii

przeciwpasożytniczej

1. Bezpiecze

ń

stwo stosowania

2. Brak przeciwwskaza

ń

(ci

ąż

a, wiek,

kondycja)

3. Wysoka skuteczno

ść

w stosunku do

postaci larwalnych i dojrzałych
paso

ż

ytów

4. Szerokie spektrum działania

5. Wygodny sposób podawania

Tworzenie nazw chorób

inwazyjnych

Fasciola hepatica

fasciol

osis

fasciol

oza

Czasami nazwa wywodzi si

ę

od objawów

choroby np. pełzakowica, zimnica