Mapy książek 
 
Proces sporządzania notatek z książek dzieli się na dwie części - 
przygotowania i zastosowania. W obrębie każdej z nich wyróżniamy 4 
etapy.  
 
Przygotowanie 
 
1. Obejrzenie książki - narysowanie centralnego obrazu mapy (10 minut). 
Zanim zaczniesz czytać książkę, ważne jest abyś ją... 
pooglądał. Przyjrzyj się okładce, spisowi treści. Przekartkuj 
książkę.  
 
Następnie zacznij rysować mapę, oczywiście od centralnego obrazu. 
Jeśli znajdziesz w książce rysunek, który jakoś szczególnie 
zapadnie Ci w pamięć, możesz użyć go jako centralnego obrazu w swojej 
mapie. Spis treści może być pomocny w sporządzeniu głównych 
gałęzi mapy. 
 
Rozpoczynając tworzenie mapy myśli na tak wczesnym etapie, dajesz swojemu 
umysłowi punkt odniesienia i tworzysz strukturę, w ramach której 
będziesz integrować wiedzę z książki. 
 
2. Ustalenie czasu przeznaczonego na naukę i jej zakresu (5 minut).  
 
W zależności od tego w jakim celu czytasz książkę, o czym ona jest i 
jaki jest Twój dotychczasowy poziom wiedzy na temat poruszanych w niej 
zagadnień, ustal, ile czasu poświęcisz na całe zadanie, ile na 
poszczególne części.  
 
3. Narysowanie mapy swojej dotychczasowej wiedzy z dziedziny, o której 
traktuje książka (10 minut). 
 
Odłóż książkę i szkic mapy, którą zacząłeś tworzyć. 
Weź nową kartkę papieru i naszkicuj na niej mapę, w której zawrzesz 
swoją dotychczasową wiedzę na temat, którego dotyczy książka. 
Dzięki temu wielu ludzi z zaskoczeniem przekonuje się, jak duży jest ich 
dotychczasowy poziom wiedzy. Poza tym ta czynność ma jeszcze inną 
zaletę - uruchamia schemat związany z danym zagadnieniem oraz uruchamia 
system pamięci gotowy przyjąć nowe informacje. Ponadto pozwala na 
zidentyfikowanie obszarów kompetencji i luk w Twojej wiedzy. Zauważysz 
też na co warto zwrócić szczególną uwagę.  
 
4. Określenie i spisanie w postaci mapy swoich celów i oczekiwań (5 
minut). 
Możesz dokonać tego albo uzupełniając nakreśloną wcześniej mapę 
(np. dopisując uwagi innym kolorem) albo sporządzając nową mapę 
myśli, na której zawrzesz swoje cele i oczekiwania. Zapisuj pytania, na 
które chcesz znaleźć odpowiedź, obszary wiedzy, które chcesz lepiej 
poznać bądź umiejętności, które chcesz posiąść.  

 
Mapa taka jest dobrą motywacją do dalszych poszukiwań, wywołuje 
"głód wiedzy", a poza tym ułatwi Ci zwrócenie uwagi na informacje 
najbardziej dla Ciebie istotne.  
 
Zastosowanie 
 
5. Ogólny przegląd książki - dodanie głównych ramion mapy. 
6. Przeglądanie wstępne - pierwszy i drugi poziom. 
7. Przeglądanie uzupełniające - wpisanie szczegółów mapy. 
8. Przeglądanie końcowe - dokończenie tworzenia mapy.  
 
Możesz rysować mapę w miarę czytania książki bądź zaznaczać w 
książce najważniejsze według Ciebie fragmenty i nakreślić mapę 
myśli po ukończeniu lektury. Obydwa sposoby są równie dobrze i to od 
Ciebie zależy, który wybierzesz. 
 
Sporządzanie mapy w trakcie czytania przypomina "konwersację" z autorem. 
Mapa taka będzie rozrastać się w miarę jak będziesz zagłębiać 
się w książkę. Umożliwi Ci to kontrolowanie stopnia zrozumienia 
tekstu oraz subtelne modyfikowanie kąta, pod którym zgłębiasz 
informacje. 
 
Sporządzenie mapy dopiero po przeczytaniu książki to tworzenie jej 
dopiero, gdy zrozumiesz całość materiału, wszystkie powiązania i 
zależności pomiędzy poszczególnymi wątkami i zagadnieniami. Taka mapa 
będzie z reguły lepiej zorganizowana i bardziej przejrzysta. Raczej nie 
będzie wymagała przedredagowania.  
 
Pamiętaj, że przy sporządzaniu notatek z książki nie chodzi o 
przepisywanie myśli autora, tylko o zintegrowanie nowych informacji w 
zrozumiałej i przystępnej dla Ciebie formie. Bardzo istotna jest Twoja 
interpretacja materiału. Dobrze jest, gdy mapa zawiera Twoje komentarze, 
myśli i twórcze odkrycia wynikające z lektury. Dla odróżnienia od 
myśli autora zapisuj je innym kolorem.  
 
Mapy sporządzane na podstawie wykładów, wideo, komputera, filmów 
 
Tworzenie takich map jest bardzo podobne do map z książek z tym, że 
trudniej pozwolić sobie na luksus w postaci przeskakiwania do różnych 
części tekstu. Dlatego bardzo ważne jest, by przed przystąpieniem do 
sporządzania mapy znać ogólny zarys tematu wykładu. 
 
Zanim rozpocznie się wykład czy film, narysuj centralny obrazek mapy i jak 
najwięcej je głównych ramion. Jeśli masz możliwość naszkicuj 
błyskawicznie mapę Twojej dotychczasowej wiedzy na ten temat, by lepiej 
przygotować się na przyswajanie nowych informacji.  
 
W trakcie wykładu lub filmu stopniowo uzupełniaj mapę. W razie potrzeby 
modyfikuj jej strukturę. Uwzględnij własne komentarze i uwagi dotyczące 

tego, co widzisz i słyszysz. Zapisz je innym kolorem.  
 
Przeglądanie map myśli 
 
Przy powtarzaniu materiału zamiast biernego odczytywania sporządzonych 
wcześniej map, dobrze jest zacząć od naszkicowania mapy z materiału, 
który już pamiętasz. Dzięki temu przekonasz się, że jesteś w 
stanie przypomnieć sobie materiał bez żadnej pomocy. Później 
oczywiście porównaj mapę "powtórkową" z tą sporządzoną 
wcześniej. Dodaj konieczne poprawki i uzupełnienia. 
 
Według T. Buzana najlepsze rezultaty dają powtórki w następujących 
odstępach czasowych: 
 
po upływie 10 minut (na przeglądanie poświęć 10 minut) 
po 24 godzinach (2 - 4 minuty na powtarzanie) 
po tygodniu (2 minuty) 
po miesiącu (2 minuty) 
po upływie 6 miesięcy (2 minuty) 
po roku (2 minuty)