•

Kup książkę

•

Poleć książkę

•

Oceń książkę

•

Księgarnia internetowa

•

Lubię to! » Nasza społeczność

Tytuł oryginału: The Complete Art Of War

Redakcja: Bartosz Oczko na podstawie „Sztuka wojny” w tłumaczeniu Dariusza Bakalarza

Konsultacja sinologiczna: Piotr Plebaniak (36 forteli)

Projekt okładki: Magdalena Stasik

ISBN: 978-83-246-6391-0

Polish edition copyright © 2013 by Helion S.A.

All rights reserved.

Copyright © 1996 by Ralph D. Sawyer

All rights reserved. Printed in the United States of America. No part of this book may be

reproduced in any manner whatsoever without written permission except in the case of brief

quotations embodied in critical articles and reviews.

First published in the United States by Basic Books, A Subsidiary of Perseus Books L.L.C.

All rights reserved. No part of this book may be reproduced or transmitted in any form

or by any means, electronic or mechanical, including photocopying, recording or by

any information storage retrieval system, without permission from the Publisher.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości

lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.

Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie

książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie

praw autorskich niniejszej publikacji.

Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi

bądź towarowymi ich właścicieli.

Wydawnictwo HELION dołożyło wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje

były kompletne i rzetelne. Nie bierze jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich

wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub

autorskich. Wydawnictwo HELION nie ponosi również żadnej odpowiedzialności

za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.

Drogi Czytelniku!

Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres

http://onepress.pl/user/opinie/artwa3

Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.

Wydawnictwo HELION

ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE

tel. [phone]

e-mail: [e-mail]

WWW: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)

Printed in Poland.

Spis treci

Przedmowa

7

S

UN

T

ZU

Sztuka wojny

1 Wstpna

ocena

13

2 Prowadzenie

wojny

19

3 Planowanie

ofensywy

23

4 Rozmieszczenie

wojsk

31

5 Strategiczna

sia

militarna

37

6

Materia i jej brak

43

7 Walka

wojskowa

51

8 Dziewi

zmiennych

57

9 Manewrowanie

armi

63

10 Uksztatowanie

terenu

71

11 Dziewi

terenów

77

12 Ataki

ogniowe

87

13 Zatrudnianie

szpiegów

91

14

Dziewi uksztatowa i dwa pytania

97

S

UN

P

IN

Metody wojskowe

1 Pojmanie

P’ang

Chüana

111

2

Audiencja u króla Wei

115

3

Pytania króla Wei

119

4

T’ien Chi pyta o fortyfikacje

127

5 Dobór

onierzy

133

6

Nocne dziaania wojenne

137

7 Osiem

formacji

143

8 Skarby

terenu

149

Kup książkę

Poleć książkę

SZTUKA WOJNY

6

9

Przygotowanie strategicznej siły

153

10 Charakter

armii

159

11

Dobór w praktyce

163

12 Zabijanie

oficerów

167

13 Wzmaganie

ch’i

171

14 Stanowiska,

część I

181

15 Wzmacnianie

armii

189

16 Dziesięć sposobów rozmieszczenia

193

17 Dziesięć pytań

201

18

Dowodzenie rozproszonymi oddziałami

209

19 Odróżnianie gościa od gospodarza

211

20

Biegli w sztuce wojny

217

21 Pięć nazw, pięć wyrazów szacunku

221

22 Wady

armii

227

23 Prawość wodza

233

24 Cnoty

dowódcy

237

25 Klęski wodza

241

26 Straty

wodza

245

27 Miasta

męskie i żeńskie

249

28 Pięć kryteriów, dziewięć zagarnięć

255

29

Zwarte i rozproszone

259

30

Konwencjonalne i niekonwencjonalne

265

31 Pięć instrukcji

273

32 Dowodzenie

kawalerią

279

33 Atakowanie

serca

283

Trzydzieści sześć forteli

285

Bibliografia

317

Przybliżona chronologia okresów dynastycznych

319

Nizina Chińska i obszary przyległe 320

Kup książkę

Poleć książkę

SZTUKA WOJNY

37

5

Strategiczna sia militarna

Kup książkę

Poleć książkę

SUN TZU

38

S

U N

T

Z U R Z E K

:

Dowodzenie du armi przypomina dowodzenie niewielkim oddzia-
em. Sprowadza si to do podziau liczby onierzy. Walka z du licz-
b wojsk u boku jest podobna walce z niewielk liczb. To tylko kwestia
rozmieszczenia wojsk i zajmowanych pozycji.

Tym, co sprawia, e onierze Trzech Armii s w stanie niezmiennie
stawia opór, s metody konwencjonalne i niekonwencjonalne.

Gdziekolwiek armia atakuje, jest jak kamie rzucony w jajko — dziaa
na zasadzie dopeniajcych si przeciwiestw.

Generalnie, nawizujc walk, korzysta si z metod konwencjonalnych,
a zwycistwo odnosi si dziki metodom niekonwencjonalnym. Ci,
którzy doskonal si w metodach niekonwencjonalnych, s niestrudze-
ni jak Niebo i nieograniczeni jak Jangcy i óta Rzeka. S jak soce
i ksiyc, które wschodz i zachodz. Jak cztery pory roku, które na-
stpuj po sobie.

Pi jest podstawowych dwików, ale nie sposób wysucha wszyst-
kich uoonych z nich melodii. Pi jest kolorów, ale wszystkich od-
cieni nie mona zobaczy. Pi jest smaków, lecz nie sposób spróbowa
wszystkich ich kombinacji. Strategiczne ukady si dzieli si tylko na
konwencjonalne i niekonwencjonalne, ale wszystkich przemian, które
te ukady przechodz, nie da si zliczy. Konwencjonalne rodzi nie-
konwencjonalne — i odwrotnie, przechodzc z jednego w drugie w nie-
koczcym si cyklu. Któ zdoa wyczerpa wszystkie moliwoci?

Kup książkę

Poleć książkę

SZTUKA WOJNY

39

Strategiczny ukad si wida w napywie spitrzonej masy wody, która
toczy gazy. Uderzenie we waciwym czasie wida w ataku drapienego
ptaka, który amie koci swej ofiary. Zatem strategiczna sia biegych
w sztuce wojny podlega dokadnemu ukierunkowaniu i uderzeniu we
waciwym czasie. To strategiczne ukierunkowanie przypomina napi-
nanie kuszy, a uderzenie we waciwym czasie — zwalnianie spustu.

Chocia walka wyglda na bezadn i burzliw, oni dziaaj w sposób
zdyscyplinowany. W zamieszaniu i chaosie zbijaj si w krg i nie mona
ich pokona.

Symulowany chaos bierze si z opanowania, zudzenie strachu — z od-
wagi, pozorna sabo — z siy. Porzdek lub nieporzdek to tylko kwe-
stia liczb. Odwaga i strach to tylko kwestia rozmieszczenia wojsk.

Kto zatem doskonali si w manipulowaniu wrogiem, dokonuje takiego
rozkadu si, e przeciwnik musi zareagowa. Podsuwa mu co, co ten
musi zdoby. Zmusza wroga do posuni, mamic go korzyciami, lecz
w zanadrzu ma solidnie przygotowane wojska.

A zatem biegy w sztuce wojennej odnosi zwycistwo, polegajc na
strategicznym ukadzie si, a nie uzaleniajc si od efektywnoci
dziaa swoich ludzi. Potrafi wybra ludzi i wykorzystywa strate-
giczn przewag.

Kto wykorzystuje przewag strategiczn, dowodzi ludmi w bitwie tak,
jakby toczy bale lub kamienie. Drewno i kamie z natury swej zacho-
wuj spokój, gdy stoj nieruchomo, a zsuwaj si na pochyym gruncie.
Gdy s kanciaste, zatrzymuj si, gdy okrge — poruszaj. Zatem
strategiczn przewag kogo, kto doskonali si w dowodzeniu armi,
mona porówna do spychania okrgych gazów z niebotycznej góry.
Oto strategiczny ukad si.

Kup książkę

Poleć książkę

SUN TZU

40

KOMENTARZ

W tym rozdziale pady wstpne sformuowania kilku wanych koncep-
cji taktycznych, midzy innymi wspóistnienia metod „konwencjonal-
nych i niekonwencjonalnych” oraz strategicznej przewagi wynikajcej
z ukadu si, omawianych szerzej we wstpie. Jednak podstawa realizacji
kadej strategii zawsze opiera si na skutecznym dowodzeniu i kontroli,
a armie staroytnych Chin cile przestrzegay hierarchicznej organi-
zacji opartej na wielokrotnoci liczby pi — od druyny po brygad
i armi. Ponadto cile zdefiniowana organizacja umoliwia dowódcy
dowodzenie onierzami tak, jakby dowodzi jednym czowiekiem, co
jest godn odnotowania analityczn koncepcj w erze Sun Tzu. (Obec-
nie, nie liczc organizacji wojskowych, hierarchiczne struktury dowo-
dzenia — kojarzone z instytucjonalnymi molochami i pionow hierar-
chi — ustpuj miejsca podziaowi odpowiedzialnoci, redukcjom,
pracy w maych grupach zadaniowych i niezalenoci. Nawet teoria
wojskowoci podlega cyklicznym zmianom i chocia ogólnie sprowa-
dza onierza do roli maszyny, czasami podkrela wag jego inicjatywy
i elastycznoci dziaania). Tworzc byskawicznie reagujc armi, mo-
na zastosowa wiele rodków maskujcych do manipulowania wro-
giem, aby postawi go w niekorzystnej sytuacji lub zabi go, gdy jest to
nieuniknione.

Przez dugi czas na Zachodzie pogardzano stosowaniem taktyk nie-
konwencjonalnych, co czsto skutkowao wieloma ofiarami zarówno na
polu bitwy, jak i poza nim. O ile dla wielu niekonwencjonalne rodki
s atrakcyjne, a nawet fascynujce, u generaa wzbudzaj naiwne po-
czucie „postpowania nie fair”, które zupenie nie pasuje do wojennych
okolicznoci. Jednak wedug myli taoistycznej zestawienie „konwen-
cjonalny i niekonwencjonalny” to tylko dwie dopeniajce si strony tego
samego medalu, bez pozytywnych czy negatywnych konotacji. Niekon-
wencjonalne rodki uyte w nieodpowiedni sposób prowadz do po-
raki, stosuj je te zoczycy do nikczemnych celów, ale nie mona po-
tpia przez to samych rodków. Niekonwencjonalne rodki i koncepcja
dopeniania si „konwencjonalnego z niekonwencjonalnym” umoli-
wiaj raczej spojrzenie na niekorzystne strony — np. na przewag

Kup książkę

Poleć książkę

SZTUKA WOJNY

41

liczebn wroga, wasn sabo, brak obiegu informacji, niedostateczne
dowiadczenie — z perspektywy umoliwiajcej znalezienie alterna-
tywnych sposobów odwrócenia sytuacji na wasn korzy.

W najprostszej sytuacji na polu bitwy, gdy jedna strona ma znacznie
mniej wojska od drugiej, zastosowanie konwencjonalnych rodków po-
legaoby na popiesznym ustanowieniu obszaru, który jest broniony
w peni, lecz niewielkimi siami — z nadziej, e zaciek walk uda si
odeprze atak wroga. (Warto przypomnie, e dawniej obrocy uwa-
ali przewag trzy do jednego za znon, pod warunkiem e nie byli
nieudolni lub wyczerpani). Do najpowszechniejszych niekonwencjo-
nalnych metod stosowanych w takich sytuacjach w Chinach naleao
budowanie prowizorycznych fortyfikacji, na przykad stawianie wy-
ranie dostrzegalnych palisad, a tym samym zniechcanie przeciwnika
do bezporedniego ataku, zwodzenie go co do rzeczywistej liczby wojsk
poprzez stawianie kukie, wzniecanie kurzu i uywanie innych pro-
stych rodków. Póniej koncentrowano siy na sabym punkcie wroga,
aby doprowadzi do wyomu w jego szeregach, a nastpnie do chaotycz-
nej walki. Popieszna rejterada i chaos w bitwie moe by podstpem,
aby pocign za sob wroga na pole taktycznie przygotowane do kontr-
ataku wspieranego najczciej przez ataki z flanki albo na tyach przez
niewielkie jednostki, którym w pyle bitewnym i ogólnym zamcie udao
si oddzieli. (Szczególnie znanym przykadem takiej strategii jest oczy-
wicie zastosowanie przez T’ien Tana poncych woów do przepro-
wadzenia ucieczki pod oson nocy, o czym szerzej mówimy w naszej
publikacji pt. Ancient Chinese Warfare oraz wspominamy pokrótce
w ksice Sto niekonwencjonalnych strategii). Taktyka jest niewana,
a o mistrzostwie stosowania niekonwencjonalnych metod decyduje
umiejtno znajdowania alternatywnych, nietuzinkowych rozwiza
w kadej sytuacji.

Kup książkę

Poleć książkę