EGZAMIN
W TRZECIEJ KLASIE GIMNAZJUM
Z ZAKRESU PRZEDMIOTÓW HUMANISTYCZNYCH
L¹dy archeologów
Instrukcja dla ucznia
1.
Sprawd, czy zestaw egzaminacyjny zawiera 13 stron.
Ewentualny brak stron lub inne usterki zg³o nauczycielowi.
2. Na tej stronie i na karcie odpowiedzi
wpisz swój kod i datê urodzenia.
3.
Czytaj uwa¿nie wszystkie teksty i zadania.
4.
Rozwi¹zania zapisuj d³ugopisem lub piórem z czarnym lub granatowym
tuszem/atramentem. Nie u¿ywaj korektora.
5.
W zadaniach od 1. do 20. s¹ podane cztery odpowiedzi: A, B, C, D.
Odp
owiada im nastêpuj¹cy uk³ad kratek na karcie odpowiedzi:
A
B
C
D
Wybierz tylko
jedn¹ odpowied i zamaluj kratkê z odpowiadaj¹c¹ jej
liter¹ - np. gdy wybra³e odpowied "A":
6.
Staraj siê nie pope³niaæ b³êdów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale je¿eli
siê pomylisz,
b³êdne zaznaczenie otocz kó³kiem i zaznacz inn¹ odpowied.
7.
Rozwi¹zania zadañ od 21. do 29. zapisz czytelnie i starannie
w
wyznaczonych miejscach. Pomy³ki przekrelaj.
8.
Redaguj¹c odpowiedzi do zadañ, mo¿esz wykorzystaæ miejsca opatrzone
napisem Brudnopis
. Zapisy w brudnopisie nie bêd¹ sprawdzane
i oceniane.
UZUPE£NIA ZESPÓ£
NADZORUJ¥CY
WPISUJE UCZEÑ
dysleksja
MAJ 2002
Powodzenia!
Czas pracy:
120 minut
Liczba punktów
do uzyskania: 50
GH-A1-021
KOD UCZNIA
DATA URODZENIA UCZNIA
dzieñ miesi¹c
rok
Tekst I
Orszak posuwa siê jakby po gzymsie wykutym z boku ska³y, wreszcie zatrzymuje siê na
obszernym placu o kilkanacie piêter nad dnem w¹wozu. Tu znajduj¹ siê drzwi prowadz¹ce
do podziemnego grobu, który budowa³ sobie faraon przez trzydzieci lat panowania. Grób ten
to ca³y pa³ac z komnatami dla pana, rodziny i s³u¿by, z jadalni¹, sypialni¹ i ³azienk¹,
z kaplicami po
wiêconymi ró¿nym bogom, a nareszcie - ze studni¹, gdzie na wieki spocznie
mumia faraona. Przy blasku jaskrawych pochodni widaæ ciany wszystkich komnat pokryte
modlitwami i
obrazami, które odtwarzaj¹ wszystkie zajêcia i rozrywki zmar³ego: polowania,
budo
wê wi¹tyñ i kana³ów, triumfalne przejazdy, uroczystoci odprawiane na czeæ bogów,
walki wojsk z nieprzyjació³mi, pracê ludu... Nie doæ na tym: pokoje bowiem s¹ zastawione
sprz
êtami, naczyniami, wozami i broni¹, kwiatami, miêsem, ciastem i winem, ale jeszcze
znajduje siê w nich mnóstwo pos¹gów. S¹ to liczne wizerunki Ramzesa XII, jego kap³anów,
mini
strów, kobiet, ¿o³nierzy i niewolników. Pan bowiem i na tamtym wiecie nie mo¿e siê
obejæ bez kosztownych sprzêtów, wykwintnego jad³a i wiernej s³u¿by.
Boles³aw Prus, Faraon, t. II, Warszawa 1963.
Odkrycie przez Cartera [brytyjskiego uczonego ¿yj¹cego w latach 1873-1939] niemal
nienaruszonego grobu Tutenchamo
na sta³o siê miêdzynarodow¹ sensacj¹. Archeologia
zyska³a obfite ród³o wiedzy o staro¿ytnym Egipcie, a cudowne wyposa¿enie grobu
oczarowa³o szerok¹ publicznoæ. Carter tak opisywa³ moment wejcia do grobowca:
Wsun¹³em wiecê i zajrza³em do rodka, lord Carnarvon, lady Evelyn i Callender stali wokó³
mnie w trwo¿nym oczekiwaniu na to, co powiem. Z pocz¹tku nic nie mog³em zobaczyæ, ciep³e
powietrze ucho
dz¹ce z wnêtrza komory spowodowa³o, ¿e p³omieñ wiecy migota³, lecz
wkrótce w zasiêgu mojego wzroku wy³oni³y siê z ciemnoci szczegó³y komnaty - dziwaczne
zwierzêta, pos¹gi i z³oto - wszêdzie blask z³ota. Przez chwilê, która musia³a byæ wiecznoci¹
dla tych, którzy stali obok mnie, zamar³em oniemia³y z zachwytu.
Thomas Hoving, Tutenchamon za kulisami odkrycia, Warszawa 1991.
Zadanie 1. (0 – 1)
Najodpowiedniejszym synonimem wyrazu faraon jest:
A. ksi¹¿ê,
B. namiestnik,
C. minister,
D. król.
Zadanie 2. (0 – 1)
Grób faraona znajdowa³ siê w miejscu:
A. wyklêtym,
B. trudno dostêpnym,
C. dobrze oznakowanym,
D. zakazanym.
Strona 2 z 13
Zadanie 3. (0 – 1)
W grobie faraona informacje o jego ¿yciu by³y zawarte:
A. na ciennych malowid³ach,
B. w papirusowych ksiêgach,
C. na rytualnych naczyniach,
D. w wyrzebionych wizerunkach.
Zadanie 4. (0 – 1)
Wyposa¿enie grobu faraona wiadczy³o o:
A. dobrym zabezpieczeniu,
B. lêku Egipcjan przed mierci¹,
C. ochronie pami¹tek po zmar³ym,
D. trosce o ¿ycie wieczne zmar³ego.
Zadanie 5. (0 – 1)
We fragmencie Faraona
B. Prusa dominuj¹:
A. powtórzenia,
B. wyliczenia,
C. apostrofy,
D. pytania retoryczne.
Zadanie 6. (0 – 1)
Z tekstu T. Hovinga wynika, ¿e odkrywcami grobu Tutenchamona byli:
A. Egipcjanie,
B. Francuzi,
C. Anglicy,
D. Amerykanie.
Zadanie 7. (0 – 1)
Odnalezienie grobu Tutenchamona przyczyni³o siê do:
A. poszerzenia wiedzy o kulturze Egiptu,
B. potêpienia archeologów przez opiniê spo³eczn¹,
C. zakazu badañ archeologicznych w Egipcie,
D. powstania nowej ga³êzi wiedzy.
Zadanie 8. (0 – 1)
Który z cytatów wyra¿a emocjê?
A.
Wsun¹³em wiecê i zajrza³em do rodka,
B.
z pocz¹tku nic nie mog³em zobaczyæ,
C.
zamar³em oniemia³y z zachwytu,
D.
p³omieñ wiecy migota³.
Strona 3 z 13
Zadanie 9. (0 – 1)
Dla naukowców groby staro¿ytnych Egipcjan maj¹ przede wszystkim wartoæ:
A. historyczn¹,
B. polityczn¹,
C. religijn¹,
D. ekonomiczn¹.
Tekst II
Heinrich Schliemann otworzy³ Iliadê i przeczyta³ raz jeszcze wiersze o straszliwej walce
Achillesa z Hektorem. O tym, jak Hektor ucieka³ przed mia³ym biegaczem i jak obydwaj
miasto potrójnym okr¹¿yli skokiem. Przeby³ opisan¹ w Iliadzie drogê i znalaz³ zbocze tak
strome, ¿e musia³ zeñ z³aziæ na czworakach. To utwierdzi³o go w przekonaniu, ¿e Homer,
którego opi
sy terenu traktowa³ tak, jakby chodzi³o o najcilejsz¹ topografiê wojskow¹, nie
móg³ pomyleæ o tym, ¿eby jego bohaterowie zbiegali z tego zbocza potrójnym skokiem.
Z zegarkiem w jednym i Homerem w
drugim rêku odmierzy³ drogê miêdzy pagórkiem, który
kryæ mia³ w sobie Trojê, a przyl¹dkiem, gdzie staæ mia³y okrêty Achajów. ledzi³ przebieg
pierwszego dnia bitwy trojañskiej, tak jak opiewa j¹ Iliada od drugiej do siódmej pieni,
i obliczy³, ¿e gdyby Troja le¿a³a tu, w Bunarbaszi, Achajowie musieliby w ci¹gu dziewiêciu
godzin walk przebiec nie mniej ni¿ 84 kilometry! Prawdziwe lady znajdowa³y siê gdzie
in
dziej. Schliemann odnalaz³ Trojê blisko wioski Hissarlik, gdzie wzgórze opada³o ³agodnym
i
szerokim stokiem, wiêc Hektor i Achilles, obiegaj¹c trzykrotnie miasto, musieli przebyæ
tylko 15 kilo
metrów. Odkrycie to by³o triumfem archeologa, ale i zarazem triumfem Homera,
bo zosta³o udowodnione, ¿e faktycznie niegdy istnia³o to, co przypisywano wy³¹cznie
wy
obrani poety.
C. W. Ceram, Bogowie, groby i uczeni, Warszawa 1967.
Zadanie 10. (0 – 1)
Schliemann szuka³ w Iliadzie informacji o:
A. bohaterach wojny,
B. po³o¿eniu Troi,
C. flocie Greków,
D. przebiegu wojny.
Zadanie 11. (0 – 1)
Przywo³uj¹c postacie Hektora i Achillesa, Schliemann analizowa³:
A. psychikê bohaterów,
B. taktykê walki,
C. czas pojedynku,
D. przebyt¹ odleg³oæ.
Strona 4 z 13
Zadanie 12. (0 – 1)
W odnalezieniu Troi pomog³o Schliemannowi:
A. zapoznanie siê z histori¹ Grecji,
B. ustalenie miejsca postoju greckich okrêtów,
C. wykonanie dok³adnych pomiarów terenu,
D. wykorzystanie mapy terenu opisanego w Iliadzie.
Zadanie 13. (0 – 1)
Odkrycie Troi by³o triumfem Homera, poniewa¿ potwierdzi³o:
A. barwnoæ jego wyobrani,
B. prawdziwoæ jego opisu Troi,
C. istnienie Achillesa i Hektora,
D. przebieg wojny trojañskiej.
Zadanie 14. (0 – 1)
Potêga staro¿ytnej Grecji opiera³a siê na:
A. rolnictwie i hodowli,
B. dyplomacji,
C. kolonizacji i handlu,
D. sztuce.
Zadanie 15. (0 – 1)
Wyrazem o innej budowie s³owotwórczej ni¿ trzy pozosta³e jest:
A. grafolog,
B. archeolog,
C. kulturoznawca,
D. historyk.
Tekst III
Gdy od dawna drzemi¹cy wulkan Wezuwiusz wybuch³
24 sierpnia 79 r. n.e., mieszkañcy rzymskich miast Pompejów i Herkulanum zostali zupe³nie
zaskoczeni. Gor¹cy popió³ godzinami pada³ na Pompeje, a¿ zakry³ je ca³kowicie na kilka
metrów.
Z czasem o Pompejach zapomniano. W V wieku n
.e. upad³ Rzym, ale legenda o zaginionym
miecie przetrwa³a ponad tysi¹c lat. W 1860 roku profesor archeologii Giuseppe Fiorelli zaj¹³
siê wykopaliskami w Pompejach. Po ods³oniêciu ulic przyst¹pi³ do sporz¹dzenia planu miasta.
W jego zachodniej czêci znajdowa³y siê: forum otoczone wi¹tyniami i budynkami
u¿ytecznoci publicznej (by³y to m. in. ³anie) oraz teatr i na wschodnim krañcu - amfiteatr.
Po
zosta³¹ czêæ miasta wype³nia³y budynki prywatne. Poza murami przy wybrukowanych
dro
gach znajdowa³y siê cmentarze. Pompeje otacza³ trzykilometrowej d³ugoci mur
z omioma bramami. Od pó³nocy i wschodu w murze zbudowano wie¿e obserwacyjne.
Miasto le¿a³o zaledwie piêæset metrów od morza. Po wprowadzeniu w cesarstwie tak
Strona 5 z 13
zwanego pax Romana (pokoju rzym
skiego) czêciowo rozebrano mury obronne, a na ich
miejscu powsta³y usytuowane na tarasach eleganckie wille z piêknym widokiem na morze.
Fiorelli jest znany przede wszystkim jako twórca odlewów gipsowych postaci
zasypanych w
Pompejach. W popio³ach przetrwa³y bowiem odciski cia³, tote¿ do
zachowanych wg³êbieñ wlewa³ on pod cinieniem p³ynny gips. W ten sposób odtwarza³
równie¿ przedmioty i korzenie drzew. Przyczyni³ siê do poznania warunków ¿ycia
w
antycznym miecie rzymskim.
Peter Connolly, W Pompejach
, Wroc³aw 1992.
Zadanie 16. (0 – 1)
Odkrycie Pompejów pozwoli³o lepiej poznaæ:
A. ¿ycie w rzymskim miecie,
B. ród³o potêgi cesarstwa,
C. przyczynê klêski Rzymu,
D. legendy o zaginionym miecie.
Zadanie 17. (0 – 1)
Z tekstu
wynika, ¿e Rzymianie:
A. lekcewa¿yli higienê osobist¹,
B. chowali zmar³ych w obrêbie miasta,
C. nie interesowali siê sztuk¹,
D. budowali brukowane drogi.
Zadanie 18. (0 – 1)
S³awê przynios³o G. Fiorellemu:
A. podanie przyczyny zag³ady Pompejów,
B. opisa
nie swoich odkryæ,
C. odnalezienie dawnej kultury,
D. stworzenie odlewów cia³ i rzeczy.
Zadanie 19. (0 – 1)
Tekst III zawiera:
A. streszczenie,
B. opis,
C. wywiad,
D. dialog.
Zadanie 20. (0 – 1)
W staro¿ytnych miastach forum by³o miejscem:
A. wystêpów teatralnych,
B. zgromadzeñ,
C. walk gladiatorów,
D. modlitw.
Strona 6 z 13
Georgio de Chirico, Dwóch archeologów, [za:] Wielcy malarze, nr 133.
Zadanie 21. (0 – 1)
Siedz¹ce postacie s¹ podobne do pos¹gów. Wyjanij, co wiadczy o tym podobieñstwie.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 22. (0 – 1)
Dlaczego archeolodzy nie maj¹ twarzy, a miniatury zabytków przys³aniaj¹ ich cia³a?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Strona 7 z 13
Zadanie 23. (0 – 1)
Na trzech fotografiach przedstawiono przyk³ady dzie³ nawi¹zuj¹cych do sztuki
egip
skiej, greckiej i rzymskiej. Jak¹ funkcjê pe³ni³y w staro¿ytnoci obiekty
architektonicz
ne, które zainspirowa³y twórców tych dzie³?
Fotografia A Fotografia C
Piramida stoj¹ca przed Luwrem w Pary¿u
Fotografia B
Kolumna Zygmunta III Wazy
w Warszawie
Wielki £uk w dzielnicy La Defense w Pary¿u
Fotografia A - ..............................................................................................................................
Fotografia B - ..............................................................................................................................
Fotografia C - ..............................................................................................................................
Strona 8 z 13
Strona 9 z 13
Tekst IV
Stanis³aw Grochowiak Archeologia
(...)
Widzia³em we nie l¹d archeologów,
Gdy obracaj¹c wiatrakami ³opat,
Z popio³ów krêc¹c konopiaste bicze,
Grób otwierali jak królewski poród.
Wreszcie u g³ównej katakumby progu
Stanêli ufni, a gdy kurz ju¿ opad³,
Starczyæ musia³y za ca³e zdobycze
Koci wiec¹ce w pustelni otworu.
Nie po to przyszli. Ale po cz³owieka
Przydatki pró¿ne
1
, którymi obrasta
Odmiennoæ nasza na ³¹kach cmentarzy,
Czy dzie³em bêdzie, czy skargi wiadectwem. (...)
Stanis³aw Grochowiak, Nie by³o lata II, Warszawa 1994.
1
pró¿ne przydatki – przedmioty wk³adane do grobowców
Zadanie 24. (0 – 1)
Wypisz cytat, w którym zosta³ przedstawiony w³aciwy cel poszukiwañ archeologów.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 25. (0 – 1)
W opisie pracy archeologów poeta wykorzysta³ przenonie. Wypisz z tekstu jedn¹ z nich.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 26. (0 – 1)
Na podstawie jednego z tekstów zamieszczonych w arku
szu wyjanij zwiêle, dlaczego
archeolodzy uwa¿aj¹ pró¿ne przydatki za najwa¿niejsze.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 27. (0 – 2)
Napisz tekst, który zosta³by zamieszczony w encyklopedii jako objanienie has³a
„archeologia”.
archeologia - .................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 28. (0 – 5)
Napisz notatkê do kroniki szkolnej zawieraj¹c¹ informacje o przebiegu wycieczki do
muzeum sztuki staro¿ytnej. Uwzglêdnij tak¿e swoje wra¿enia z pobytu w tym muzeum.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Strona 10 z 13
Zadanie 29. (0 – 17)
Warto poznawaæ dorobek naszych przodków.
Napisz rozprawkê, w której ustosunkujesz siê do tej opinii. Odwo³aj siê do trzech
przy
k³adów osi¹gniêæ cywilizacyjnych (jednego z arkusza i dwóch w³asnych).
Pamiêtaj, ¿e twoja praca zostanie sprawdzona, jeli bêdzie zgodna z tematem i zajmie co
naj
mniej po³owê wyznaczonego miejsca.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Strona 11 z 13
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Strona 12 z 13
Strona 13 z 13
Brudnopis
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
........................................................................................................................................
Strona 1 z
GH A1
Egzamin gimnazjalny z zakresu przedmiotów humanistycznych.
Odpowiedzi i punktacja zadań do arkusza Lądy archeologów.
ODPOWIEDZI DO ZADAŃ ZAMKNIĘTYCH
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
(*)
16 17 18 19 20
D B A D B C A C A B D C B C C
lubD A D D B B
(*) – Recenzenci językowi arkusza „Lądy archeologów” nie zgłaszali wątpliwości do zadania
15. Jednak językoznawcy poproszeni o dodatkowe opinie w sprawie ww. zadania nie byli
zgodni co do wskazania poprawnej odpowiedzi. Jedni jako oczywistą wskazywali odpowiedź
C, inni – odpowiedź D. W związku z tym, kierując się dobrem uczniów, postanowiono
uznawać obydwie odpowiedzi za poprawne.
ODPOWIEDZI I PUNKTACJA ZADAŃ OTWARTYCH
Uwaga!
Nie przyznaje się punktów za cytowanie, jeśli uczeń nie był o to proszony.
W zadaniach krótkiej odpowiedzi dopuszczalne są inne sformułowania, jeśli trafnie
oddają podany przykładowo sens.
Numer
zadania
Odpowiedź poprawna
Punktacja
Zasady przydzielania
punktów
21.
np.: monumentalność, wielkość, potęga,
statyczność postaci lub Postacie są
nieruchome. lub Postacie są jakby
wykute, wyrzeźbione. lub Postacie
wyglądają jak z kamienia.
0 - 1
1 punkt za podanie
jednego podobieństwa
niezależnie od formy
zapisu.
22.
np.: Najczęściej nie pamięta się nazwisk
archeologów, tylko to, co odkryli.
0 - 1
1 punkt za odpowiedź
uwzględniającą
anonimowość
archeologów i ważność
ich odkryć.
23.
Fotografia A - np.: Piramida to miejsce
spoczynku zmarłych władców
(faraonów). lub Funkcja grobowca.
Fotografia B - np.: Łuki triumfalne
budowano na cześć zwycięskich
wodzów, pod nimi odbywały się
przemarsze zwycięskich armii (miejsce
defilad). lub
Funkcja symboliczna lub
reprezentacyjna.
Fotografia C - np.: Kolumna służyła
celom ozdobnym, podtrzymywała
budowlę, służyła jako cokół dla posągów
(była pomnikiem).
lub Funkcja architektoniczna.
0 - 1
1 punkt za podanie
wyjaśnień wszystkich
trzech obiektów.
Strona 2 z
24.
np.:
„Przydatki próżne”
lub
„po człowieka
Przydatki próżne”
lub
„Nie po to przyszli. Ale po człowieka
Przydatki próżne”
lub
„Nie po to przyszli. Ale po człowieka
Przydatki próżne, którymi obrasta
Odmienność nasza na łąkach cmentarzy,
Czy dziełem będzie, czy skargi
świadectwem.”
0 - 1
1 punkt za wypisanie
cytatu (cudzysłów nie jest
wymagany)
25.
- „obracając wiatrakami łopat”,
lub
- „Z popiołów kręcąc konopiaste bicze”
0 - 1
1 punkt za wypisanie
przenośni opisującej pracę
archeologów
26.
np.: Pozwalają poznać życie ludzi w
przeszłości.
0 - 1
1 punkt za wyjaśnienie
27.
np.: archeologia – nauka hist. badająca
przeszłość dawnych społeczeństw, gł. na
podstawie wykopalisk
0 - 2
1 punkt za wyjaśnienie
terminu
1 punkt za styl
dostosowany do formy
wypowiedzi (notatki)
II. ZADANIE ROZSZERZONEJ ODPOWIEDZI
Zad. 28.
KRYTERIA OCENY NOTATKI DO KRONIKI
Kryteria Zasady
przyznawania
punktów
Punktacja
Realizacja tematu
• informacja: wskazanie czasu, przedstawienie
eksponatów lub scharakteryzowanie ekspozycji
• wrażenia: dostosowanie wypowiedzi do sytuacji
komunikacyjnej (np.: zastosowanie wyrazów
nacechowanych emocjonalnie, wartościujących)
0 - 1
0 - 1
Kompozycja spójność wypowiedzi
0 - 1
Język
poprawność językowa - słownictwo, odmiana wyrazów
budowa zdań pojedynczych i złożonych (nie powtarzają
się te same struktury zdaniowe, nie pojawiają się:
kolokwializmy, wielosłowie, wieloznaczność,
nieuzasadnione powtarzanie wyrazów); dopuszczalny 1
błąd
0 - 1
Zapis
ortografia i interpunkcja (dopuszczalny 1 błąd
ortograficzny i 1 błąd interpunkcyjny)
0 - 1
Razem:
0 - 5
Strona 3 z 3
III. ZADANIE ROZSZERZONEJ ODPOWIEDZI
Zad. 29.
KRYTERIA OCENY WYPRACOWANIA
Kryteria oceny
Punktacja
1
TEMAT (0 - 7 pkt)
Tekst we fragmentach jest zgodny z tematem.
0 – 1
Rozwinięcie obejmuje:
a) przywołanie przykładu z arkusza,
b) posłużenie się tym przykładem do uzasadnienia tezy,
c) podanie dwóch własnych przykładów,
d) posłużenie się co najmniej jednym z nich do uzasadnienia tezy,
e) podsumowanie rozważań.
0 – 1
0 – 1
0 – 1
0 – 1
0 – 1
Praca jest poprawna pod względem rzeczowym.
0 – 1
2
KOMPOZYCJA (0 - 3 pkt)*
Tekst ma kompozycję trójdzielną z zachowaniem właściwych proporcji.
0 – 1
Tekst jest spójny (istnieją językowe nawiązania pomiędzy poszczególnymi
częściami pracy).
0 – 1
Tekst jest logicznie uporządkowany (nie pojawiają się nieuzasadnione
powtórzenia).
0 – 1
3
JĘZYK I STYL (0 - 4 pkt)*
Poprawne (pod względem znaczeniowym) słownictwo, również w związkach
frazeologicznych.
Poprawna odmiana wyrazów oraz łączenie wyrazów w zdania i zdań
pojedynczych w zdania złożone (nie pojawia się powtarzanie tych samych
struktur zdaniowych).
Trafnie dobrane środki językowe (nie pojawiają się: wulgaryzmy,
nieuzasadnione kolokwializmy, wielosłowie, wieloznaczność, nieuzasadnione
powtarzanie wyrazów, nadużywanie wyrazów obcych i nieuzasadnionych
wyrażeń typu: praktycznie rzecz biorąc, dajmy na to, powiedzmy).
0 – 3
(dopuszczalne
trzy błędy,
niezależnie od
kategorii)
3 bł. – 3 pkt
4 bł. – 2 pkt
5 bł. – 1 pkt
6 bł. – 0 pkt
Styl jest funkcjonalny (dostosowany do sytuacji komunikacyjnej, formy
wypowiedzi).
0 – 1
4
ZAPIS (0 - 3 pkt)*
Ortografia jest poprawna.
0 – 2
0 bł. – 2 pkt
1 bł. – 1 pkt
2 bł. – 0 pkt
Interpunkcja jest poprawna (dopuszczalne 3 błędy).
0 – 1
Razem
0 – 17
* Punktów z tych kategorii nie przyznaje się, jeśli praca nie jest zgodna z tematem
i zajmuje mniej niż połowę wyznaczonego miejsca.
Egzamin gimnazjalny – 14 maja 2002 roku
Opis zestawu zadań z zakresu przedmiotów humanistycznych pt. „Lądy archeologów”
Zestaw zadań z zakresu przedmiotów humanistycznych, skonstruowany wokół tematu „Lądy
archeologów”, był przeznaczony do sprawdzenia opanowania przez uczniów kończących trzecią klasę
gimnazjum umiejętności i wiadomości opisanych w standardach wymagań egzaminacyjnych i podstawie
programowej.
Zestaw
zadań zawierał 29 zadań, wśród których było 20 zadań wielokrotnego wyboru oraz 9 zadań,
w których uczeń samodzielnie formułował odpowiedź. Na rozwiązanie wszystkich zadań przewidziano 120
minut, natomiast w przypadku uczniów z dysleksją rozwojową czas ten mógł być przedłużony do 180 minut.
Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań uczeń mógł otrzymać 50 punktów.
Zestaw
sprawdzał umiejętności i wiadomości opisane w następujących obszarach standardów
wymagań egzaminacyjnych:
− czytanie i odbiór tekstów kultury,
− tworzenie własnego tekstu.
Podstawę tworzenia zadań z obszaru pierwszego stanowiły teksty literackie (prozatorski i poetycki),
teksty popularnonaukowe, reprodukcja dzieła sztuki i fotografie. Zadania rozszerzonej odpowiedzi polegały
na napisaniu tekstu użytkowego i zredagowaniu rozprawki.
Udział punktów do uzyskania w każdym z obszarów przedstawia poniższa tabela.
Obszar standardów
Liczba
punktów
Waga
w %
Numery zadań
czytanie i odbiór tekstów kultury
25
50%
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16,
17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25
tworzenie własnego tekstu
25
50%
26, 27, 28, 29
W
obszarze
czytanie i odbiór tekstów kultury sprawdzano następujące wiadomości i umiejętności:
− czytanie różnych tekstów na poziomie dosłownym i przenośnym,
− określanie charakteru tekstu,
− wyszukiwanie informacji zawartych w różnych tekstach kultury,
− odczytywanie znaczenia konkretnych wyrazów w tekście,
− rozpoznawanie środków wyrazu dominujących w tekście,
− interpretowanie różnych tekstów kultury, odczytywanie intencji nadawcy,
− dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych,
− dostrzeganie związków między kulturą a życiem społecznym,
− dostrzeganie kontekstów niezbędnych do interpretacji tekstów kultury.
W
obszarze
tworzenie własnego tekstu sprawdzano następujące wiadomości i umiejętności:
− redagowanie notatki do encyklopedii,
− redagowanie tekstu użytkowego (notatki do kroniki szkolnej), dostosowanego do sytuacji
komunikacyjnej, spójnego, poprawnego pod względem językowym, ortograficznym
i interpunkcyjnym,
− redagowanie dłuższej formy wypowiedzi (rozprawki) – zgodnej z tematem, spójnej, logicznie
uporządkowanej, poprawnej pod względem rzeczowym,
− posługiwanie się przykładami w funkcji argumentacyjnej,
− dostosowywanie stylu do sytuacji komunikacyjnej i formy wypowiedzi,
− trafne dobieranie środków wyrazu,
− pisanie poprawne pod względem leksykalnym, frazeologicznym i składniowym oraz ortograficznym
i interpunkcyjnym.
6WURQD]
Strona
z
GH A1
KARTOTEKA ARKUSZA STANDARDOWEGO
LĄDY ARCHEOLOGÓW
Badana umiejętność
Numer
zadania
Standard
Uczeń
Forma
zadania
1
I/1
odczytuje znaczenia wyrazów
WW
2 I/1
odczytuje
dosłowne znaczenie fragmentu tekstu
WW
3 I/3
wyszukuje
informacje
WW
4 I/2
interpretuje
tekst
WW
5 I/4
dostrzega
środki wyrazu
WW
6 I/3
wyszukuje
informacje
WW
7 I/5
określa skutki wydarzeń przedstawionych w tekście
WW
8
I/2
odczytuje intencje nadawcy
WW
9
I/6
dostrzega kontekst
WW
10 I/3
wyszukuje
informacje
WW
11 I/3
wyszukuje
informacje
WW
12 I/3
wyszukuje
informacje
WW
13 I/2
interpretuje
tekst
WW
14
I/6
dostrzega kontekst historyczny
WW
15 I/1
dostrzega
różnice w budowie wyrazów
WW
16
I/5
dostrzega skutki wydarzeń przedstawionych w tekście
WW
17 I/3
wyszukuje
informacje
WW
18 I/3
wyszukuje
informacje
WW
19
I/4
rozpoznaje rodzaj wypowiedzi
WW
20 I/6
określa związki między kulturą a życiem społecznym
WW
21 I/6
dostrzega
podobieństwo między dziełami sztuki
KO
22 I/2
interpretuje
obraz
KO
23 I/6
przywołuje kontekst historyczny
KO
24 I/1
odczytuje
przenośny sens fragmentu tekstu
KO
25 I/4
dostrzega
środki wyrazu
KO
26 II/6
syntetyzuje
informacje
zawarte w podanych tekstach
kultury
KO
27 II/2
II/3
tworzy tekst wyjaśniający pojęcie
tworzy zwięzły tekst dostosowany do sytuacji
komunikacyjnej
KO
28 II/4
II/3
II/4
II/1
II/1
tworzy tekst na zadany temat
dostosowuje wypowiedź do sytuacji komunikacyjnej
zachowuje spójność wypowiedzi
zachowuje poprawność językową
pisze poprawnie pod względem ortograficznym i
interpunkcyjnym
RO
29 II/4
II/6
II/5
II/5
II/5
II/6
pisze tekst we fragmentach zgodny z tematem
przywołuje przykład z tekstu
posługuje się przywołanym przykładem do uzasadnienia
tezy
podaje dwa własne przykłady
posługuje się co najmniej jednym z podanych przykładów
do uzasadnienia tezy
podsumowuje rozważania
RO
Strona
z
II/6
II/4
II/4
II/4
II/1
II/3
II/1
II/1
pisze poprawnie pod względem rzeczowym
stosuje zasady typowe dla kompozycji rozprawki (np.
stawia tezę, przeprowadza dowodzenie, wyciąga wnioski)
pisze tekst spójny
pisze tekst logicznie uporządkowany
pisze poprawnie pod względem językowym pisze
posługuje się stylem dostosowanym do sytuacji
komunikacyjnej i formy wypowiedzi
pisze poprawnie pod względem ortograficznym
pisze poprawnie pod względem interpunkcyjnym