OBCIĄŻENIE FIZYCZNE DYNAMICZNE

CHARAKTERYSTYKA

OCENA WYDATKU ENERGETYCZNEGO (METODA LEHMANA)

Wydatek energetyczny:

-

jednostka: J/jednostka czasu,

-

praca lekka – 1,26 kJ/min. do 7 kJ/min.,

-

praca średnio ciężka – 8 kJ/min. do 20 kJ/min.,

-

praca ciężka i bardzo ciężka – 25 kJ/min. do 50 kJ/min.

Metody określania wydatku energetycznego:

• metody tabelaryczne,
• metoda oparta na podstawie pomiaru częstości skurczów serca,
• metody kalorymetrii bezpośredniej i pośredniej.

Klasyfikacja postaci pracy wg Lehmanna
G. Lehmann opracował schemat klasyfikacyjny różnorodnych postaci pracy. Zastosował on kryterium
fizjologiczne, a mianowicie rodzaj obciążenia występującego podczas wykonywania pracy:

a)Fizyczne (praca mięśni)
b)Umysłowe (napięcie uwagi)
c)Nerwowe (praca)

Proces i zastosowanie

- Wykorzystywana jest w procesie wartościowania do oceny wysiłku

fizycznego. Za pomocą arkusza metody Lehmana obliczamy wydatek energetyczny pracownika na
badanym stanowisku podczas jego 8 godzinnej zmiany. Uwzględnia on pozycje oraz wysiłek
poszczególnych części ciała wykorzystywanych do wykonania danej czynności, pracy. Wydatki
poszczególnych prac są sumowane, a wynik podany w kcal ukazuje nam „ciężar” pracy danego
stanowiska.

Obciążenie



Wpływ każdego czynnika, który działa na organizm zmieniając jego parametry fizjologiczne.



Powoduje:

o Zwiększony wysiłek metaboliczny
o Zmęczenie, spadek wydajności pracy
o Dolegliwości
o Urazy, choroby i wypadki

Postawa Ciała



Układ poszczególnych segmentów ciała w przestrzeni;



Przyjmowany w trakcie wykonywania zadania;



Swobodna lub wymuszona;



Stabilizuje i usztywnia ciało tworząc tzw. „rusztowanie”, umożliwiające wykonywanie określonej
pracy;

Czynniki wpływające na postawę ciała



Wymiary ciała pracownika;



Parametry przestrzenne stanowiska pracy;



Przyzwyczajenia pracownika;



Rodzaj wykonywanej pracy:

o Dokładnośd
o Siła
o Obszernośd ruchów

Kalorymetria

– pomiar produkowanego ciepła



Bezpośrednia – pomiar ciepła w czasie



Pośrednia – ilośd zużytego tlenu, tętno



Rejestracja przebiegu i czasu dnia roboczego pracownika



Ocena bez wpływu na przebieg wykonywanych czynności



Ocena stopnia ciężkości pracy



Wydatek liczony na 8h



Dopuszczalny niewielki błąd

Wydatek energetyczny z uwagi na pozycje tułowia.

Pozycja ciała

w(a) [kJ/min.]

Siedząca

1,2

Klęcząca

2,1

Stojąca

2,5

Stojąca pochylona

4,2

Chodzenie

7,2 – 14,8

Chodzenie bez obciążenia po
pochyłości 10 stopni

3,5/metr
wzniesienia

Wydatek energetyczny z uwagi na obciążenie mięśni

Rodzaj pracy

w(b) [kJ/min.]

Prace palców dłoni i
przedramienia

Lekka

Średnia

Ciężka

1,2 – 2,5

2,5 – 3,8

3,8 – 5,2

Prace jednego ramienia

Lekka

Średnia

Ciężka

3,0 – 5,0

5,0 – 7,2

7,2 – 9,3

Prace obu ramion

Lekka

Średnia

Ciężka

6,3 – 8,4

8,4 – 10,5

10,5 – 12,6

Praca całego ciała

Lekka

Średnia

Ciężka

b. Ciężka

10,5 – 16,8

16,8 – 25,1

25,1 – 35,6

35,6 – 48,2

Metoda Lehmanna jest dwuetapowa. W etapie pierwszym dokonuje się oceny pozycji podczas pracy
i stosując tabele, szacuje się wydatek energetyczny wynikający z utrzymania tej pozycji. W etapie

drugim ocenia się, na podstawie analizy czynności roboczych, główne grupy mięśni wykonujących te
czynności. Stosując druga tabele szacuje sie wydatek energetyczny związany z wykonywana
czynnością. Koszt energetyczny jest sumą wyników uzyskanych w obu omówionych etapach.

(A+B) x czas [min]

Tabela: fotografia dnia roboczego

Pracownik: mężczyzna/kobieta

t

w(a)

w(b)

w(c)

L.p.

Czynnośd

[min.]

[kJ/min.]

[kJ/min.]

[kj]

1.

Przygotowanie
stanowiska roboczego

15

2.

……………..

3.

……………..

…

……………..

SUMA:

Wydatek energetyczny w(e)=

Gdzie:
t – czas trwania danej czynności roboczej
w(a) – wyd. energet. z uwagi na pozycję tułowia
w(b) – wyd. energet. z uwagi na pracę kooczyn
w(c) – wyd. energet. Na daną czynnośd roboczą, obliczony jako w(c) = *w(a)+w(b)+*t