„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Jadwiga Idryjan - Pajor
Dagmara Kowalik

Dobieranie materiałów odzieżowych, dodatków
krawieckich i galanteryjnych 743[01].Z1.05

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr Maria Kaczmarek
mgr Wiesława Paciorek



Opracowanie redakcyjne:
dr inż. Jadwiga Rudecka



Konsultacja:
mgr Ewa Figura

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 743[01].Z1.05

„Dobieranie materiałów odzieżowych, dodatków krawieckich i galanteryjnych”, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu krawiec.
























Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Materiał nauczania

7

4.1. Rodzaje wyrobów odzieżowych

7

4.1.1. Materiał nauczania

7

4.1.2. Pytania sprawdzające

10

4.1.3. Ćwiczenia

10

4.1.4. Sprawdzian postępów

11

4.2. Rola akcentów i dodatków do ubioru

12

4.2.1. Materiał nauczania

12

4.2.2. Pytania sprawdzające

13

4.2.3. Ćwiczenia

14

4.2.4. Sprawdzian postępów

15

4.3. Zasady doboru materiału na podstawowe typy wyrobów odzieżowych

16

4.3.1. Materiał nauczania

16

4.3.2. Pytania sprawdzające

18

4.3.3. Ćwiczenia

18

4.3.4. Sprawdzian postępów

26

4.4. Zasady doboru dodatków krawieckich

28

4.4.1. Materiał nauczania

28

4.4.2. Pytania sprawdzające

31

4.4.3. Ćwiczenia

31

4.4.4. Sprawdzian postępów

37

4.5. Zasady doboru koronek do wyrobów bieliźnianych i odzieżowych

38

4.5.1. Materiał nauczania

38

4.5.2. Pytania sprawdzające

39

4.5.3. Ćwiczenia

39

4.5.4. Sprawdzian postępów

41

4.6. Zasady doboru podszewek do wyrobów odzieżowych

42

4.6.1. Materiał nauczania

42

4.6.2. Pytania sprawdzające

43

4.6.3. Ćwiczenia

43

4.6.4. Sprawdzian postępów

44

4.7. Zasady doboru zapięć do wyrobów odzieżowych

45

4.7.1. Materiał nauczania

45

4.7.2. Pytania sprawdzające

47

4.7.3. Ćwiczenia

47

4.7.4. Sprawdzian postępów

49

4.8. Rodzaje pasmanterii i dodatków zdobniczych

50

4.8.1. Materiał nauczania

50

4.8.2. Pytania sprawdzające

51

4.8.3. Ćwiczenia

51

4.8.4. Sprawdzian postępów

54

5. Sprawdzian osiągnięć

55

6. Literatura

59

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy na temat zasad dobierania

materiałów odzieżowych, dodatków krawieckich i galanteryjnych.

W poradniku zamieszczono:

−

wykaz umiejętności, jakie powinieneś posiadać przed przystąpieniem do nauki,

−

wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z tym poradnikiem,

−

materiał nauczania – czyli zasad doboru materiału na podstawowe typy wyrobów
odzieżowych, roli akcentów i dodatków do ubioru, zasad doboru dodatków krawieckich,
zasad doboru koronek do wyrobów bieliźnianych i odzieżowych, zasad doboru
podszewek do wyrobów odzieżowych, zasad doboru zapięć, rodzajów pasmanterii
i dodatków zdobniczych,

−

zestaw pytań, które pomogą Ci sprawdzić, czy opanowałeś podane treści z materiału
nauczania,

−

ćwiczenia, które umożliwią Ci nabycie umiejętności praktycznych,

−

sprawdzian postępów,

−

wykaz literatury, z jakiej możesz korzystać podczas nauki.
Z rozdziałem „Pytania sprawdzające” możesz zapoznać się:

−

przed przeczytaniem „Materiału nauczania”, co ułatwi korzystanie z tekstu w czasie
wykonywania ćwiczeń,

−

po zapoznaniu się z rozdziałem „Materiał nauczania”, aby sprawdzić stan swojej wiedzy,
która będzie Ci potrzebna do wykonywania ćwiczeń.
Kolejnym etapem poznawania zasad dobierania materiałów odzieżowych, dodatków

krawieckich i galanteryjnych, będzie wykonywanie ćwiczeń, których celem jest uzupełnianie
i utrwalanie informacji o poznanym materiale nauczania.

Po wykonaniu ćwiczeń, sprawdź poziom swoich postępów, rozwiązując test „Sprawdzian

postępów”, zamieszczony po ćwiczeniach. W tym celu:

−

przeczytaj pytania i udziel na nie odpowiedzi,

−

podaj odpowiedź wstawiając X w odpowiednie miejsce.

Odpowiedzi NIE wskazują na luki w Twojej wiedzy, informują Cię również o pewnych

brakach w przyswajanej przez Ciebie wiedzy. Oznacza to powrót do treści, które
nie są dostatecznie opanowane.

Poznanie przez Ciebie wszystkich lub określonej części wiadomości na temat dobierania

materiałów odzieżowych, dodatków krawieckich i galanteryjnych, będzie stanowiło
dla nauczyciela podstawę przeprowadzenia sprawdzianu poziomu przyswojonych wiadomości
i ukształtowanych umiejętności. W tym celu nauczyciel posłuży się „Zestawem zadań
testowych”, zawierającym różnego rodzaju zadania. W rozdziale 5 tego poradnika
jest zamieszczony „Sprawdzian osiągnięć”, zawiera on:

−

instrukcję, w której omówiono tok postępowania podczas przeprowadzania sprawdzianu,

−

zestaw zadań testowych,

−

przykładową kartę odpowiedzi, w której, w przeznaczonych miejscach, wpisz odpowiedzi

na pytania; będzie to stanowić dla Ciebie trening przed sprawdzianem zaplanowanym
przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

743[01].Z1

Podstawy projektowania odzieży

743[01].Z1.03

Zastosowanie zasad kolorystyki

i kompozycji w projektowaniu odzieży

743[01].Z1.02

Sporządzanie rysunków wyrobów odzieżowych

743[01].Z1.01

Sporządzanie rysunku technicznego odzieżowego

743[01].Z1.04

Dobieranie wyrobów odzieżowych do typu

sylwetki i przeznaczenia

743[01].Z1.05

Dobieranie materiałów odzieżowych, dodatków

krawieckich i galanteryjnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

klasyfikować surowce włókiennicze,

−

rozróżniać włókna naturalne i materiały z nich wykonane,

−

rozróżniać włókna chemiczne i materiały z nich wykonane,

−

rozróżniać mieszanki włókiennicze i materiały z nich wykonane,

−

klasyfikować liniowe i płaskie wyroby włókiennicze,

−

określać podstawowe parametry nitek,

−

rozróżniać nici odzieżowe,

−

określać podstawowe parametry struktury tkanin i dzianin,

−

charakteryzować inne materiały odzieżowe,

−

charakteryzować rodzaje dodatków krawieckich,

−

rozróżniać materiały podszewkowe, usztywniająco-wzmacniające i ocieplające,

−

rozróżniać pasmanterie,

−

rozróżniać zapięcia,

−

określać czynniki decydujące o właściwościach materiałów odzieżowych,

−

określać właściwości higieniczne materiałów odzieżowych,

−

określać właściwości estetyczne materiałów odzieżowych,

−

określać właściwości wytrzymałościowe materiałów odzieżowych,

−

określać właściwości konfekcyjne materiałów odzieżowych,

−

określać wpływ budowy materiałów i sposobu ich wykończenia na właściwości
użytkowe i konfekcyjne wyrobów z nich wykonanych,

−

określać wytrzymałościowe właściwości materiałów odzieżowych oraz ich przydatność
w przemyśle odzieżowym,

−

oceniać wytrzymałość materiałów odzieżowych wykonanych z różnych surowców
włókienniczych,

−

określać zastosowanie materiałów odzieżowych,

−

badać właściwości dodatków krawieckich,

−

sporządzać rysunki wyrobów odzieżowych,

−

stosować zasady kolorystyki i kompozycji w projektowaniu odzieży,

−

dobierać wyroby odzieżowe do typu sylwetki i przeznaczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

−

przedstawić zasady doboru materiału do podstawowych rodzajów wyrobów
odzieżowych,

−

określić rolę akcentów i dodatków do ubioru,

−

scharakteryzować zasady doboru dodatków do materiału,

−

dobrać nici do szycia materiałów odzieżowych,

−

dobrać rodzaje koronek do wyrobu bieliźnianego i odzieżowego,

−

dobrać zapięcia do wyrobów odzieżowych,

−

określić zasady doboru podszewek do wyrobów odzieżowych,

−

określić zastosowanie pasmanterii,

−

określić zastosowanie dodatków zdobniczych,

−

scharakteryzować wpływ wyglądu powierzchni i wzoru na sposób konfekcjonowania
tkaniny,

−

wybrać sposób konfekcjonowania dzianiny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4.

MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Rodzaje wyrobów odzieżowych

4.1.1. Materiał nauczania

Tabela 1. Rodzaje asortymentów odzieży [opracowanie własne na podstawie – 9, s. 392].

Wyroby odzieżowe (odzież)

Okrycia

Ubiory

Bielizna

Nakrycia głowy

Galanteria

−

płaszcze

−

kurtki

−

peleryny

−

podpinki

−

pelisy

−

futra

−

kożuchy

−

okrycia

−

pozostałe

−

ubrania

−

marynarki

−

spodnie

−

wdzianka

−

wiatrówki

−

skafandry

−

kamizelki

−

bonżurki

−

żakiety

−

suknie

−

garsonki

−

bluzki

−

podomki

−

spódnice

−

spodniumy

−

kostiumy

−

komplety

plażowe

−

ubiory

pozostałe

−

koszule

dzienne i halki

−

koszule nocne

−

piżamy

−

komplety

−

lizeski

−

spodenki

−

kalesony

−

płaszcze

kąpielowe

−

bielizna

pozostała

−

czapki

−

furażerki

−

kaptury

−

berety

−

kapelusze

−

chustki na

głowę

−

nakrycia

pozostałe

−

wyroby

gorseciarskie
z tkanin

−

chusteczki do

nosa

−

śliniaki

−

szale, szaliki,

apaszki

−

rękawiczki

−

kołnierzyki

−

mankiety

−

krawaty,

krawatki,
muszki

−

wyroby

galanteryjne
pozostałe

Odzież w poszczególnych grupach asortymentowych różni się między sobą:

−

stopniem złożoności budowy – okrycia i odzież wierzchnia występują przede wszystkim
jako wyroby wielowarstwowe, często z konstrukcją nośną, bielizna oraz pozostałe
wyroby – jako jednowarstwowe,

−

cechami użytkowymi.
Poniżej scharakteryzowano najważniejsze pojęcia związane z asortymentem odzieży

w poszczególnych grupach z tabeli 1.

Okrycia to odzież wierzchnia nakładana na ubiory, chroniąca przed działaniem

czynników atmosferycznych (zimna, deszczu).

Płaszcz służy jako odzież wierzchnia, jest elementem okryć męskich, damskich

i dziewczęcych. Cechy różniące poszczególne płaszcze, to: fason, długość, szerokość, krój
i rodzaj wykończenia. Płaszcze zimowe wytwarzane są z ciężkich tkanin wełnianych, są
ocieplane jedną warstwą watoliny (czasami druga do pasa, przypikowaną do podszewki).
Płaszcze letnie (prochowce) powinny być szyte z tkanin wykończonych wodoodpornie,
z podszewką bawełnianą lub wiskozową, z kieszeniami nakładanymi lub ciętymi.

Kurtka – skrócone wierzchnie okrycie, wykonane z różnych rodzajów materiałów,

najczęściej ocieplane. Skafander – ubiór turystyczny z kapturem tworzącym całość z tyłem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

i przodem, wykonany z tkaniny impregnowanej, chroniący przed niekorzystnymi warunkami
atmosferycznymi.

Ubiory – odzież wierzcznia i odzież noszona bezpośrednio na bieliznę, konfekcjonowana

z płaskich wyrobów włókienniczych, z elementów wykrawanych lub półodpasowanych.
Ubiory stanowią najliczniejszą grupę klasyfikacyjną w asortymencie odzieży, produkowaną
z różnych surowców (naturalnych, chemicznych, mieszankach), wytwarzaną głównie technika
tkacką i dziewiarską, w mniejszym stopniu przędzinową.

Marynarka to górna część męskiego ubrania, składowa część garnituru. Nazwa

pochodzi od bluzy marynarskiej. Marynarka jest noszona na koszuli, kamizelce lub swetrze.
W modzie współczesnej marynarka występuje w dwóch podstawowych typach: jako jedno-
lub dwurzędowa.

Żakiet – górna część kostiumu damskiego, rodzaj damskiej marynarki.
Spodnie były kiedyś wyłącznie częścią ubioru męskiego, obecnie noszą je także kobiety.

Różnorodne formy spodni wynikają z okoliczności, w jakich się je nosi i zależą
od zmieniającej się mody. Spodnie różnią się długością, szerokością, fasonem, rodzajem
zakończenia nogawek, krojem i rodzajem wykończenia. Mogą być szyte z różnych
materiałów – od tkanin lnianych do wełnianych.

Kamizelka – krótki ubiór bez rękawów, będący częścią składową ubrania męskiego,

noszony pod marynarką, jak również częścią ubioru kobiecego, noszona na bluzce lub sukni.

Suknia – wierzchni ubiór damski i dziewczęcy, okrywający tułów oraz częściowo

lub całkowicie nogi. Pierwowzory sukienek noszono już w starożytności. Jeżeli sukienki
są dwuczęściowe (garsonki), obie części szyje się osobno. Poszczególne sukienki różnią
się fasonami, szerokością, krojem, wykończeniem i rodzajem zdobień.

Bluzka to górna część ubioru damskiego lub dziewczęcego, noszona w komplecie

ze spódnicą lub spodniami, pod kamizelkę lub bezrękawnik – mająca praktyczne
zastosowanie we wszystkich porach roku. W ubiorze tym występuje największa różnorodność
form, wzornictwa i rozwiązań konstrukcyjnych. Różne mogą być długości rękawów, rodzaje
kołnierzy i zapięć. Występuje też różnorodność detali. Bluzka może być też bez rękawów lub
bez kołnierza, z dekoltem, na ramiączkach itp.

Bluzki szyje się ze wszystkich rodzajów materiałów cienkich i grubszych

(poza wełnianymi i wełnopodobnymi), jednobarwnych i wzorzystych.

Terminu spódnica używa się obecnie do określenia części dolnego ubioru dziewczęcego

lub damskiego (od talii do dołu), noszonego do bluzki, swetra, żakietu lub wdzianka.
Spódnice różnią się między sobą długością, szerokością, fasonem, krojem i rodzajem
wykończenia.

Bluza – górna część ubioru mająca formę koszuli, o długości sięgającej do linii talii

lub linii bioder, wszyta w pasek lub wykończona ściągaczem (stąd pojęcie „zbluzowanie”),
luźno wyłożona na wierzch lub wpuszczona w spódnicę lub spodnie.

Zestawy odzieży damskiej i męskiej

Zestawy odzieży damskiej i męskiej składają się z kilku sztuk odzieży,

zharmonizowanych kolorystycznie. Na rys. 1 przedstawiono przykładowe zestawy odzieży
damskiej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

a) b) c) d e)

f)

g)

h) i) j)

Rys. 1. Rodzaje zestawów odzieży damskiej: a) kostium klasyczny, b) kostium Chanel, c) kostium w stylu

ludowym, d) garsonka, e) garnitur damski (spodnium), f) ubranie koordynowane, g) zestaw oddzielnych

części, h) zestaw zharmonizowanych części, i) komplet, j) kompozycja [11, s. 89].

Stroje wizytowe
Stroje wizytowe to odzież męska i damska zakładana na szczególne okazje,

przy czym rozróżnia się stroje popołudniowe i wieczorowe.

Wizytowe stroje damskie przeznaczone na popołudniowe spotkania, różnią

się od codziennych tym, że uszyte są z bardziej efektownych materiałów. Na przykład
garnitur damski (spodnium) może mieć żakiet z jedwabnymi wyłogami lub być ozdobnie
lamowany. Sukienki lub spódnice mogą być proste, w różnych długościach (ale nie długie),
a o charakterze wizytowym decydować będą dodatki. Suknie wieczorowe natomiast są długie,
uszyte z bardzo ozdobnych materiałów lub o specjalnych fasonach, podkreślających
wieczorowy charakter. Suknie takie mogą mieć duże dekolty, odkryte plecy i ramiona.

Klasycznym męskim strojem wieczorowym jest smoking i frak (zakładany na bardzo

oficjalne okazje).

Bielizna osobista to wyroby konfekcyjne z tkanin lub dzianin noszone pod ubiorami.

Powinna charakteryzować się dobrymi własnościami higienicznymi (higroskopijnością,
przpuszczalnością pary wodnej i powietrza) oraz łatwością konsrewacji. Bielizna wytwarzana
jest głównie z włókien bawełnianych, wiskozowych, poliamidowych, poliakrylonitrylowych
oraz mikrowłókien, w stanie jednorodnym lub w mieszankach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Kolejną grupą wyrobów odzieżowych są nakrycia głowy. Rysunek 2 przedstawia

przykładowe rodzaje nakryć głowy.

a)

b) c) d)

e) f)

Rys. 2. a) beret, b) kapelusz z woalką, c) kapelusz w stylu męskim, d) kapelusz myśliwski, e) turban, f) kapelusz

słomkowy [11, s. 77].

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Na jakie grupy asortymentowe dzieli się odzież?
2. Jakie wyroby odzieżowe zaliczamy do ubiorów?
3. Jakie wyroby odzieżowe zaliczamy do okryć?
4. Jakie wyroby odzieżowe zaliczamy do bielizny?
5. Jakie wyroby odzieżowe zaliczamy do nakryć głowy?
6. Jak nazywają się wyroby odzieżowe wchodzące w skład galanterii?

4.1.3 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ rodzaje ubiorów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przejrzeć katalogi, żurnale i inne czasopisma z ilustracjami ubiorów,
2) wybrać ilustracje (zdjęcia), na których znajdują się różnego rodzaju ubiory,
3) dyskutować w grupie na temat określenia rodzaju ubiorów,
4) dyskutować w grupie na temat przeznaczenia poszczególnych ubiorów,
5) informacje zapisać na samoprzylepnej kartce papieru i dołączyć do ilustracji,

6)

zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

U

waga! Od tej pory gromadź w segregatorze opracowania wszystkich ćwiczeń.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

żurnale, katalogi, czasopisma z ilustracjami ubiorów,

−

samoprzylepne kartki papieru,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Ćwiczenie 2

Określ rodzaje okryć odzieżowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przejrzeć katalogi, żurnale i inne czasopisma z ilustracjami okryć odzieżowych,
2) wybrać ilustracje (zdjęcia), na których znajdują się różnego rodzaju okrycia odzieżowe,
3) dyskutować w grupie na temat określenia rodzaju okryć odzieżowych,
4) dyskutować w grupie na temat przeznaczenia poszczególnych rodzajów okryć

odzieżowych,

5) informacje zapisać na samoprzylepnych kartkach papieru i dołączyć do ilustracji,
6) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

żurnale, katalogi, czasopisma z ilustracjami okryć odzieżowych,

−

samoprzylepne kartki papieru,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Określ rodzaje bielizny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przejrzeć katalogi, żurnale i inne czasopisma z ilustracjami bielizny,
2) wybrać ilustracje (zdjęcia), na których znajduje się bielizna,
3) dyskutować w grupie na temat określenia rodzaju bielizny,
4) dyskutować w grupie na temat przeznaczenia poszczególnych rodzajów bielizny

damskiej i męskiej,

5) informacje zapisać na samoprzylepnych kartkach papieru i dołączyć do ilustracji,
6) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

żurnale, katalogi, czasopisma z ilustracjami bielizny,

−

samoprzylepne kartki papieru,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) dokonać podziału odzieży na grupy asortymentowe?





2) rozróżnić i scharakteryzować rodzaje ubiorów?





3) rozróżnić i scharakteryzować rodzaje okryć?





4) rozróżnić i scharakteryzować rodzaje bielizny?





„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

4.2. Rola akcentów i dodatków do ubioru

4.2.1. Materiał nauczania

Style w ubiorach współczesnych

−

Styl klasyczny – uniwersalny, zawsze obecny w modzie. Charakteryzuje go prostota
i geometryzacja form, elegancja, prosty krój z przewagą linii pionowych. Do odzieży
klasycznej zalicza się garnitury męskie, kostiumy damskie, szyte najczęściej z tkanin
wełnianych.

−

Styl sportowy – tworzą ubiory o wygodnej, swobodnej linii, funkcjonalne. Odzież
sportowa może być całodzienna, relaksowa, wypoczynkowa. Zalicza się np. garnitury
sportowe, żakiety z dużą ilością detali, spodnie (dżinsy, narciarskie, bryczesy), kurtki,
sukienki typu szmizjerka, płaszcze typu trencz, raglan.

−

Styl romantyczny – styl fantazyjny, kobiecy, o miękkich liniach. Zalicza
się np. fantazyjne bluzki, sukienki, spódnice, spodnie typu „dzwony”, szarawary.

−

Styl awangardowy – przeznaczony dla ludzi lubiących szokować ubiorem,
który najczęściej jest udziwniony, oparty na silnych kontrastach barw, form, detali.

Akcenty – to pojedyncze elementy zdobień lub dodatków, zastosowane w odzieży,

w celu nadania lub podkreślenia stylu.

Zdobienia:

−

ozdobne stębnowanie lub haft,

−

zakładki, falbany, żaboty,

−

lamówki, lampasy,

−

kontrastowe zestawienia materiałów,

−

aplikacje, inkrustacje.

Dodatki – elementy uzupełniające obraz sylwetki.

−

nakrycia głowy,

−

apaszki, szale, krawaty,

−

pończochy, rajstopy,

−

buty, torebki, rękawiczki, paski,

−

biżuteria, zegarki, okulary.

Dobór dodatków – w zależności od stylu ubioru

a) styl klasyczny – wymaga stosowania prostych, eleganckich dodatków

−

torby, torebki powinny mieć formy geometryczne (prostokąt, kwadrat, trapez),

−

mało widoczne zapięcia i paski,

−

buty – czółenka ze skóry bez zbędnych ozdób,

−

biżuteria w ograniczonej ilości, z dobrej jakości surowca,

b) styl sportowy – wymaga stosowania funkcjonalnych, zgeometryzowanych detali

−

torby, torebki, plecaki, torby podróżne, worki – o prostej formie, wykonane ze skóry
lub materiałów odzieżowych z solidnymi mocowaniami i wzmocnieniami,

−

obuwie sportowe na obniżonym obcasie, wygodne, z widocznymi stębnowaniami
szwów, ze skóry lub innych materiałów,

−

paski ze skór lub innych materiałów,

−

szaliki dobrane do odzieży sportowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

c) styl romantyczny – odznacza się różnorodnością formy i stosowanych dodatków

−

torby, torebki mogą być miękkie, o oryginalnych kształtach, zdobieniach
oraz zapięciach, wykonane z różnych surowców,

−

obuwie charakteryzuje różnorodność kształtów i obcasów, może być wykonane
ze skóry, tkanin, drewna, surowców syntetycznych,

−

biżuteria połyskująca, wykonana z materiałów szlachetnych i półszlachetnych,

−

szale, apaszki zwiewne, cienkie,

d) styl awangardowy – odznacza się stosowaniem niekonwencjonalnych dodatków,

o wymyślnych formach, kontrastowych barwach.

Rys. 3. Apaszka i pasek dobrane

kolorystycznie [14, s. 62].

Rys. 4. Dodatki do męskiego stroju

wizytowego [ 11, s. 77].

Rys. 5. Torebki na różne

okazje [13, s. 78].

W dobieraniu dodatków do ubioru powinna być stosowana następująca zasada:

do surowców szlachetnych w odzieży odpowiednikiem są dodatki wykonane z surowców
równie szlachetnych, natomiast ubrania wykonane z tańszych surowców, można łączyć
z tańszymi dodatkami.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Co to są akcenty w odzieży?
2. Jakie są rodzaje zdobień w odzieży?
3. Co to są dodatki do odzieży?
4. Jakie dodatki powinny być stosowane do odzieży w stylu klasycznym?
5. Jakie dodatki powinny być stosowane do odzieży w stylu sportowym?
6. Jakie dodatki powinny być stosowane do odzieży w stylu romantycznym?
7. Jakie dodatki powinny być stosowane do odzieży w stylu awangardowym?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ rodzaj dodatków stosowanych w odzieży w różnych stylach i na różne okazje.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać ilustracje odzieży w różnych stylach i na różne okazje,
2) dyskutować w grupie na temat określenia stylu ubiorów i użytych dodatków w odzieży

przedstawionej na wybranych ilustracjach,

3) określić styl ubioru i rodzaj dodatków zastosowanych w odzieży przedstawionej

na ilustracjach,

4) na arkuszach papieru wypisać rodzaje dodatków zastosowanych w odzieży

w poszczególnych stylach i na różne okazje,

5) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy

−

katalogi, żurnale, zdjęcia, czasopisma z ilustracjami odzieży,

−

arkusze papieru,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Dobierz dodatki lub akcenty do wełnianego płaszcza dziewczęcego, tak aby całość miała

charakter sportowy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać fason płaszcza (z katalogu),
2) dyskutować w grupie nad doborem dodatków lub akcentów do płaszcza,
3) określić dodatki (nakrycie głowy, torbę, buty, itp.) lub akcenty do wybranego płaszcza,
4) wypisać na arkuszu papieru rodzaj wybranych dodatków,
5) uzasadnić wybór dodatków,
6) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

katalogi, żurnale, ilustracje płaszczy i dodatków,

−

arkusze papieru,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Ćwiczenie 3

Dobierz dodatki lub akcenty do sukienki typu princessa o długości midi, uszytej

z gładkiego materiału, tak aby miała charakter: a) sukienki całodziennej, b) sukienki
wizytowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić rodzaje dodatków stosowanych w odzieży całodziennej,
2) dyskutować w grupie nad wyborem dodatków lub akcentów do sukienki całodziennej,
3) wybrać dodatki lub akcenty do sukienki, aby można ją było nosić w ciągu dnia,
4) dyskutować w grupie nad wyborem dodatków lub akcentów do sukienki wizytowej,
5) określić rodzaj dodatków lub akcentów nadających ubraniom charakter wizytowy,
6) wybrać dodatki lub akcenty do sukienki, tak aby nabrała charakteru wizytowego,
7) wypisać na arkuszach papieru rodzaje wybranych dodatków,
8) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

katalogi z ilustracjami dodatków,

−

arkusze papieru,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) dobrać dodatki do odzieży w stylu klasycznym?





2) dobrać dodatki do odzieży sportowej?





3) dobrać dodatki do odzieży w stylu romantycznym?





4) dobrać dodatki do odzieży awangardowej?





5) dobrać dodatki do odzieży dziennej?





6) dobrać dodatki do odzieży wieczorowej?





„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

4.3. Zasady doboru materiału na podstawowe typy wyrobów

odzieżowych

4.3.1. Materiał nauczania

Dobrze dobrany materiał powinien cechować się takimi właściwościami użytkowymi

(higienicznymi, estetycznymi, wytrzymałościowymi), aby zapewnić odpowiednią długość
i komfort noszenia odzieży. Dobierając materiał na wyrób odzieżowy, należy
więc uwzględnić opisane niżej czynniki.

Płeć i wiek użytkownika, typ sylwetki użytkownika, fason odzieży – zasady doboru

materiałów zostały omówione w jednostce modułowej „Charakteryzowanie płaskich
wyrobów włókienniczych, skór i dodatków krawieckich” 743[01].Z1.04.

Właściwości plastyczne materiału odzieżowego – miękkość, sztywność puszystość,

grubość, faktura, matowość lub połysk, elastyczność (rozciągliwość) – uwzględnia się przy
wyborze fasonu i przeznaczenia wyrobu odzieżowego, np. materiały cienkie, miękkie, dobrze
układające się, nadają się na sukienki letnie, wizytowe itp., natomiast materiały grubsze,
mniej lub bardziej sztywne, nadają się na odzież wierzchnią, kostiumy, garnitury.

Rys. 6. Dostosowanie właściwości plastycznych tkanin do rodzaju wyrobu: a) materiał cienki i miękki (np.

szyfon) – sukienka damska letnia, b) materiał gruby i sztywny (np. elana) – płaszcz damski jesienny,

c) materiał gruby i miękki (np. flausz wełniany) – płaszcz męski jesienny [2, s. 293].

Plastyczność materiału wpływa też na sposób postępowania podczas konfekcjonowania

odzieży.

Właściwości konfekcyjne materiału odzieżowego – zostały szczegółowo omówione

w jednostce modułowej „Charakteryzowanie płaskich wyrobów włókienniczych, skór
i dodatków krawieckich” 743[01].O1.04.

Materiały jednobarwne lub drukowane we wzory bezkierunkowe oraz bez okrywy

włókiennej – nie wymagają specjalnego postępowania podczas krojenia, w przeciwieństwie
do tkanin kolorowo tkanych lub drukowanych o wzorach jednokierunkowych lub z okrywą
włókienną, które powinny być krojone w jednym kierunku. Materiały w paski lub kratę
można poza tym kroić w specjalny sposób, tak aby można było dekoracyjnie zestawiać
wykrojone elementy, np. w bluzce w pionowe paski zastosować karczek o paskach
poziomych, w spódnicy „kraciastej” można skroić karczek wzdłuż osnowy, a dół spódnicy
skroić po skosie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Materiały o śliskiej powierzchni mogą natomiast ześlizgiwać się w czasie układania

warstw do rozkroju, a materiały strzępiące się lub o luźnej strukturze, wymagają z kolei
powiększenia szerokości szwów lub zwiększenia ich gęstości.

Szczególnego potraktowania wymagają materiały elastyczne, szczególnie dzianiny.

Do ich konfekcjonowania należy używać przede wszystkim maszyn o ściegach elastycznych
(stębnówka łańcuszkowa, owerlok, dwuigłówka, trzyigłówka, łączarka, podszywarka,
flatlok). Do konfekcjonowania dzianin można też zastosować maszyny o ściegach
nieelastycznych np.: stębnówkę zwykłą, zygzak, dziurkarkę. Ścieg stębnówki zwykłej
stosowany jest do przyszywania elementów niepodlegających rozciąganiu.
Dodatkowym utrudnieniem jest to, że brzegi dzianin zwijają się, co utrudnia układanie
ich w warstwy lub składanie elementów do łączenia, a tendencja materiału do prucia
i „puszczania” oczek, wymaga dokładnego zabezpieczenia brzegów dzianiny i bardzo
dokładnego zszycia. W czasie układania dzianin w warstwy do rozkroju, należy uważać,
aby nie naciągać ich wzdłuż kolumienek lub rządków, co mogłoby spowodować
zdeformowanie krojonych elementów.

Właściwości

użytkowe

materiału

odzieżowego

(higieniczne,

estetyczne,

wytrzymałościowe) – zostały omówione w jednostce modułowej „Charakteryzowanie
płaskich wyrobów włókienniczych, skór i dodatków krawieckich” 743[01].O1.04.

−

Właściwości higieniczne to: higroskopijność materiału i szybkość wchłaniania wody,
przepuszczalność powietrza, właściwości cieplne (izolacyjność cieplna, zdolność
do pochłaniania lub odbijania promieni), wodoodporność, łatwość usuwania brudu.

−

Właściwości estetyczne to: odporność na mięcie, trwałość wymiarów, odporność
na pilling, odporność wybarwień na pranie, pot, prasowanie, zalicza się też kolorystykę,
fakturę powierzchni materiału, wrażenie przy dotyku itp.

−

Właściwości wytrzymałościowe to: odporność materiału na ścieranie, rozciąganie,
wypychanie, działanie czynników chemicznych (brud, pot, środki czyszczące
i odplamiające).
Dobór materiału pod względem właściwości użytkowych

−

Dobierając materiały na wyroby bieliźniane i odzież letnią, powinno się brać pod uwagę
przede wszystkim ich właściwości higieniczne; powinny odznaczać się dobrą
higroskopijnością i dobrą przepuszczalnością powietrza, aby zapewnić komfort
użytkowania odzieży. Ze względu na konieczność częstego prania, muszą
to być materiały, z których łatwo usuwa się brud. Najlepsze będą materiały bawełniane,
lniane, wiskozowe.

−

Dobierając materiały na odzież wierzchnią jesienno-zimową, powinno się brać
pod uwagę przede wszystkim właściwości higieniczne, jednak w przeciwieństwie
do materiałów przeznaczonych na wyroby „blisko ciała”, powinny cechować się małą
przepuszczalnością powietrza, dobrą ciepłochronnością i powolnym zwilżaniem –
najlepsze będą tkaniny i dzianiny wełniane, tkaniny syntetyczne powlekane.

−

Dobierając materiały na odzież wizytową, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim
właściwości estetyczne; materiały (tkaniny, dzianiny) powinny mieć dobrą sprężystość,
ciekawą kolorystykę i fakturę.

−

Dobierając materiały na odzież roboczą, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim
właściwości wytrzymałościowe, chociaż istotne będą też właściwości higieniczne, takie
jak higroskopijność i przepuszczalność powietrza.
Warunki klimatyczne w jakich odzież będzie użytkowana – uwzględnia się nie tylko

porę roku, ale również warunki klimatyczne pomieszczenia, w którym pracuje lub przebywa
użytkownik odzieży (temperatura, wilgotność powietrza, pomieszczenie zamknięte,
pomieszczenie otwarte). Na odzież letnią wybiera się materiały cienkie, przewiewne,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

a na odzież jesienno-zimową materiały grubsze, o małej przewiewności, często pokryte
apreturą wodoodporną lub wodoszczelną.

Rodzaj wykonywanych przez użytkownika ruchów oraz to, czy są one związane

z dużym wysiłkiem – decyduje o wyborze materiału mniej lub bardziej odpornego
na rozciąganie i ścieranie oraz mniej lub bardziej chłonącego wilgoć (pot).

Czynniki brudzące i niszczące, np. to, czy materiał w trakcie użytkowania będzie

poddawany wypychaniu, ścieraniu, brudzeniu chemikaliami, pyłem itp. Ten parametr
ma istotne znaczenie przy doborze materiału na ubrania robocze.

Przewidywaną częstotliwość i sposób prania – gdy wyrób będzie wymagał częstego

prania, należy wybrać materiał, który łatwo się pierze i nie wymaga czyszczenia
chemicznego. Natomiast, gdy wybiera się materiał na odzież wierzchnią, której konstrukcja
jest wielowarstwowa, co eliminuje pranie wodne, wybiera się materiały brudzące się powoli
i odporne na czyszczenie chemiczne.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie czynniki należy wziąć pod uwagę przy doborze materiału na określony wyrób

odzieżowy?

2. Jakie parametry określają właściwości plastyczne materiałów odzieżowych?
3. Jakimi właściwościami użytkowymi powinny charakteryzować się

materiały

przeznaczone na wyroby bieliźniane i odzież letnią?

4. Jakimi właściwościami użytkowymi powinny charakteryzować się

materiały

przeznaczone na odzież wierzchnią zimową?

5. Jakimi właściwościami użytkowymi powinny charakteryzować się

materiały

przeznaczone na odzież wyjściową?

6. Jakimi właściwościami użytkowymi powinny charakteryzować się

materiały

przeznaczone na odzież roboczą?

7. Jak wygląd powierzchni tkaniny może wpływać na sposób konfekcjonowania?
8. Jakie są najważniejsze zasady postępowania podczas konfekcjonowania dzianin?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ wpływ wyglądu powierzchni tkaniny na sposób jej konfekcjonowania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić cechy wyglądu powierzchni tkanin, które nie stwarzają kłopotów podczas

konfekcjonowania,

2) wybrać próbki tkanin, które ze względu na wygląd powierzchni lub wzór nie sprawiają

kłopotów podczas konfekcjonowania,

3) określić cechy powierzchni tkanin, które narzucają specjalny sposób postępowania

podczas konfekcjonowania,

4) wybrać próbki tkanin, które ze względu na wygląd powierzchni lub wzór wymagają

specjalnego postępowania podczas konfekcjonowania,

5) dyskutować w grupie nad trafnością podziału, uzasadnić wybór,
6) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

próbki tkanin o różnej powierzchni (drukowane, kolorowo tkane, jednobarwne, drapane,
z włosem, gładkie, matowe, błyszczące),

–

katalogi i żurnale,

– literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Dobierz odpowiedni rodzaj tkaniny podstawowej na sukienkę letnią. Określ również

wpływ wyglądu powierzchni tej tkaniny na sposób konfekcjonowania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z tekstem przewodnim do ćwiczenia,
2) wykonać ćwiczenie zgodnie z tekstem przewodnim,
3) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Tekst przewodni do ćwiczenia:
Informacje (pytania prowadzące)

−

Jaką funkcję spełnia materiał w letnich wyrobach odzieżowych?

−

Czym należy kierować się przy doborze materiału odzieżowego na letni wyrób?

−

Jakie właściwości użytkowe powinien posiadać materiał na wyrób letni?

−

Jakimi właściwościami konfekcyjnymi powinien cechować się materiał na letni wyrób?

−

Jak wygląd powierzchni i rodzaj wzoru wpływa na sposób konfekcjonowania tkaniny?

−

Jakimi właściwościami plastycznymi powinien cechować się materiał na letni wyrób?

−

Jakie rodzaje tkanin można zastosować na letnie wyroby odzieżowe?
Planowanie (polecenia prowadzące)

−

Zaproponuj rodzaj tkaniny odpowiedniej na suknię letnią dla osoby dorosłej.

−

Zaproponuj właściwości użytkowe, jakie powinien posiadać materiał przeznaczony
na suknię letnią.

−

Zaproponuj właściwości konfekcyjne tkaniny przeznaczonej na suknię letnią.

−

Zaproponuj właściwości plastyczne tkaniny przeznaczonej na suknię letnią.

−

Zaproponuj rodzaj tkaniny odpowiedniej na suknię letnią.

−

Zaproponuj sposób konfekcjonowania tkaniny, uwzględniając wygląd jej powierzchni.

−

Zaproponuj sposób opracowania ćwiczenia.
Ustalanie (uzgodnij z nauczycielem)

−

Ustalenie rodzaju tkaniny przeznaczonej na sukienkę letnią.

−

Ustalenie właściwości użytkowych materiału przeznaczonego na suknię letnią.

−

Ustalenie właściwości konfekcyjnych materiału przeznaczonego na suknię letnią.

−

Ustalenie właściwości plastycznych materiału przeznaczonego na suknię letnią.

−

Ustalenie sposobu konfekcjonowania tkaniny, uwzględniając wygląd jej powierzchni.
Realizacja (zwrócenie uwagi na trudności i możliwości popełniania błędu podczas
wykonywania ćwiczenia)

−

Określ przeznaczenie odzieży.

−

Określ właściwości użytkowe wybranej próbki tkaniny na sukienkę letnią.

−

Określ właściwości konfekcyjne wybranej próbki tkaniny na sukienkę letnią.

−

Określ właściwości plastyczne wybranej próbki tkaniny na sukienkę letnią.

−

Określ

sposób

konfekcjonowania

wybranej

tkaniny,

uwzględniając

wygląd

jej powierzchni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Sprawdzenie

−

Czy dobrana tkanina spełnia właściwe kryteria użytkowe, konfekcyjne i plastyczne
przeznaczone dla sukni letniej?

−

Czy zaproponowany sposób konfekcjonowania wybranej tkaniny jest właściwy.
Analiza

−

Która część ćwiczenia sprawiła Ci najwięcej trudności?

−

Czy ćwiczenie zostało wykonane w całości prawidłowo?

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcja z tekstem przewodnim,

−

kolekcje tkanin wykonanych z różnych surowców, różnymi splotami i o różnym sposobie
wykończenia (jednobarwne, drukowane i kolorowo tkane),

−

katalogi i żurnale mody,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Dobierz odpowiedni rodzaj tkaniny podstawowej na jesienny płaszcz męski.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z tekstem przewodnim do ćwiczenia,
2) wykonać ćwiczenie zgodnie z tekstem przewodnim,
3) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Tekst przewodni do ćwiczenia:
Informacje (pytania prowadzące)

−

Jaką funkcję spełnia materiał w jesiennym wyrobie odzieżowym?

−

Czym należy kierować się przy doborze materiału odzieżowego na jesienny wyrób?

−

Jakie właściwości użytkowe powinien posiadać materiał na jesienny wyrób wierzchni?

−

Jakie właściwości konfekcyjne powinien mieć materiał na jesienny wyrób wierzchni?

−

Jakie właściwości plastyczne powinien mieć materiał na jesienny wyrób wierzchni?

−

Jakie rodzaje tkanin można zastosować na jesienne wyroby wierzchnie?
Planowanie (polecenia prowadzące)

−

Zaproponuj materiał odpowiedni na jesienny płaszcz męski.

−

Zaproponuj właściwości użytkowe tkaniny na jesienny płaszcz męski.

−

Zaproponuj właściwości konfekcyjne tkaniny na jesienny płaszcz męski.

−

Zaproponuj właściwości plastyczne tkaniny na jesienny płaszcz męski.

−

Zaproponuj sposób opracowania ćwiczenia.
Ustalanie (uzgodnij z nauczycielem)

−

Ustalenie rodzaju tkaniny przeznaczonej na jesienny płaszcz męski.

−

Ustalenie właściwości użytkowych materiału wybranego na jesienny płaszcz męski.

−

Ustalenie właściwości konfekcyjnych materiału wybranego na jesienny płaszcz męski.

−

Ustalenie właściwości plastycznych materiału wybranego na jesienny płaszcz męski.
Realizacja (zwrócenie uwagi na trudności i możliwości popełniania błędu podczas
wykonywania ćwiczenia)

−

Określ przeznaczenie odzieży.

−

Określ właściwości użytkowe próbki tkaniny wybranej na jesienny płaszcz męski.

−

Określ właściwości konfekcyjne wybranej próbki tkaniny na jesienny płaszcz męski.

−

Określ właściwości plastyczne wybranej próbki tkaniny na jesienny płaszcz męski.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Sprawdzenie

−

Czy dobrana tkanina spełnia oczekiwane kryteria użytkowe, konfekcyjne i plastyczne,
wymagane od tkanin przeznaczonych na jesienny płaszcz męski?
Analiza

−

Która część ćwiczenia sprawiła Ci najwięcej trudności?

−

Czy ćwiczenie zostało wykonane w całości prawidłowo?

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcja z tekstem przewodnim,

−

kolekcje tkanin odzieżowych wykonanych z różnych surowców, różnymi splotami
i o różnym sposobie wykończenia,

−

katalogi i żurnale mody,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 4

Dobierz materiał na klasyczny garnitur męski.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z tekstem przewodnim do ćwiczenia,
2) wykonać ćwiczenie zgodnie z tekstem przewodnim,
3) umieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Tekst przewodni do ćwiczenia:
Informacje (pytania prowadzące)

−

Jaką funkcję spełnia materiał w całorocznych, klasycznych wyrobach odzieżowych?

−

Czym należy kierować się przy doborze materiału na całoroczne wyroby odzieżowe?

−

Jakie właściwości użytkowe powinien mieć materiał na całoroczne wyroby odzieżowe?

−

Jakie właściwości konfekcyjne powinien mieć materiał, przeznaczony na całoroczne
wyroby odzieżowe?

−

Jakie właściwości plastyczne powinien mieć materiał na całoroczne wyroby odzieżowe?

−

Jakie rodzaje tkanin można zastosować na całoroczne wyroby odzieżowe?
Planowanie (polecenia prowadzące)

−

Zaproponuj tkaninę odpowiednią na garnitur męski.

−

Zaproponuj właściwości użytkowe materiału przeznaczonego na garnitur męski.

−

Zaproponuj właściwości konfekcyjne materiału przeznaczonego na garnitur męski.

−

Zaproponuj właściwości plastyczne materiału przeznaczonego na garnitur męski.

−

Zaproponuj sposób opracowania ćwiczenia.
Ustalanie (uzgodnij z nauczycielem)

−

Ustalenie rodzaju tkaniny, z której będzie uszyty garnitur.

−

Ustalenie właściwości użytkowych wybranej tkaniny na garnitur męski.

−

Ustalenie właściwości konfekcyjnych wybranej tkaniny na garnitur męski.

−

Ustalenie właściwości plastycznych wybranej tkaniny na garnitur męski
Realizacja (zwrócenie uwagi na trudności i możliwości popełniania błędu podczas
wykonywania ćwiczenia)

−

Określ przeznaczenie odzieży.

−

Określ właściwości użytkowe wybranej próbki tkaniny przeznaczonej na garnitur męski.

−

Określ właściwości konfekcyjne próbki tkaniny przeznaczonej na garnitur męski.

−

Określ właściwości plastyczne wybranej próbki tkaniny przeznaczonej na garnitur męski.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Sprawdzenie

−

Czy dobrana tkanina spełnia oczekiwane kryteria użytkowe, konfekcyjne i plastyczne
wymagane od tkanin na garnitury męskie?
Analiza

−

Która część ćwiczenia sprawiła Ci najwięcej trudności?

−

Czy ćwiczenie zostało wykonane w całości prawidłowo?

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcja z tekstem przewodnim,

−

kolekcje tkanin odzieżowych wykonanych z różnych surowców, różnymi splotami
i o różnym wykończeniu,

−

katalogi i żurnale mody,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Wykonaj

konfekcjonowanie

dzianiny

maszynami

o

ściegach elastycznych

i nieelastycznych. Sprawdź jakość przeszycia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić cechy wyrobów dzianych,
2) wybrać próbkę dzianiny i przeciąć ją na dwie części, a każdą z nich złożyć na pół wzdłuż

kolumienek,

3) wybrać kolejną próbkę tej samej dzianiny, przeciąć ją na dwie części, a każdą z nich

złożyć na pół wzdłuż rządków,

4) jedną próbkę dzianiny złożoną wzdłuż kolumienek i jedną złożoną wzdłuż rządków

przeszyć ściegiem nieelastycznym (stębnówka zwykła),

5) pozostałe dwie próbki – jedną złożoną wzdłuż kolumienek, jedną złożoną wzdłuż

rządków – przeszyć ściegiem elastycznym (stębnówka łańcuszkowa),

6) porównać zachowanie szwów w czasie naciągania dzianin w miejscach przeszycia

wzdłuż kolumienek i wzdłuż rządków,

7) wybrać rodzaj ściegu, który będzie odpowiedni do szycia dzianin,
8) określić wykorzystanie ściegu nieelastycznego w konfekcjonowaniu dzianin,
9) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

próbki dzianin bawełnianych lub z anilany,

−

maszyna stębnowa zwykła,

−

maszyna stębnowa łańcuszkowa,

−

nożyczki,

−

nici odzieżowe,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Ćwiczenie 6

Dobierz odpowiedni rodzaj dzianiny na dres młodzieżowy. Zaproponuj sposób

konfekcjonowania tej dzianiny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z tekstem przewodnim do ćwiczenia,
2) wykonać ćwiczenie zgodnie z tekstem przewodnim,
3) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Tekst przewodni do ćwiczenia:
Informacje (pytania prowadzące)

−

Jaką funkcję spełnia materiał w wyrobie sportowym?

−

Czym należy kierować się przy doborze materiału odzieżowego na wyrób sportowy?

−

Jakim składem surowcowym powinien charakteryzować się materiał na wyrób sportowy?

−

Jakie właściwości użytkowe powinien posiadać materiał na wyrób sportowy?

−

Jakie właściwości konfekcyjne powinien posiadać materiał na wyrób sportowy?

−

Jakie właściwości plastyczne powinien spełniać materiał na wyrób sportowy?

−

Jaki sposób konfekcjonowania powinien być zastosowany przy szyciu wyrobów
z dzianin?

−

Jakie rodzaje dzianin można zastosować na wyroby sportowe?
Planowanie (polecenia prowadzące)

−

Zaproponuj rodzaj dzianiny odpowiedniej na dres młodzieżowy.

−

Zaproponuj splot i wzór dzianiny odpowiedni na dres młodzieżowy.

−

Zaproponuj właściwości użytkowe jakie powinna spełniać dzianina na dres młodzieżowy.

−

Zaproponuj właściwości konfekcyjne jakie powinna spełniać dzianina na dres
młodzieżowy.

−

Zaproponuj właściwości plastyczne jakie powinna spełniać dzianina przeznaczona
na dres młodzieżowy.

−

Zaproponuj sposób konfekcjonowania dzianiny przeznaczonej na dres młodzieżowy.

−

Zaproponuj sposób opracowania ćwiczenia.
Ustalanie (uzgodnij z nauczycielem)

−

Ustalenie rodzaju dzianiny, z której będzie uszyty dres młodzieżowy.

−

Ustalenie właściwości użytkowych dzianiny przeznaczonej na dres młodzieżowy.

−

Ustalenie właściwości konfekcyjnych dzianiny przeznaczonej na dres młodzieżowy.

−

Ustalenie właściwości plastycznych dzianiny przeznaczonej na dres młodzieżowy.

−

Ustalenie sposobu konfekcjonowania dzianiny.
Realizacja (zwrócenie uwagi na trudności i możliwości popełniania błędu podczas
wykonywania ćwiczenia)

−

Określ przeznaczenie dresu.

−

Określ rodzaj wybranej dzianiny do uszycia dresu młodzieżowego.

−

Określ surowiec, z którego jest wykonana wybrana dzianina, przeznaczona na dres.

−

Określ właściwości użytkowe wybranej dzianiny, przeznaczonej na dres młodzieżowy.

−

Określ właściwości konfekcyjne wybranej dzianiny, przeznaczonej na dres młodzieżowy.

−

Określ właściwości plastyczne wybranej dzianiny, przeznaczonej na dres młodzieżowy.

−

Określ sposób konfekcjonowania próbki dzianiny, przeznaczonej na dres młodzieżowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Sprawdzenie

−

Czy dobrana dzianina spełnia właściwe kryteria użytkowe, konfekcyjne i plastyczne
przeznaczone na dres młodzieżowy?

−

Czy sposób konfekcjonowania wybranej dzianiny jest właściwy.
Analiza

−

Która część ćwiczenia sprawiła Ci najwięcej trudności?

−

Czy ćwiczenie zostało wykonane w całości prawidłowo?

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcja z tekstem przewodnim,

−

kolekcje próbek dzianin wykonanych z różnych surowców, różnymi splotami i o różnym
wykończeniu,

−

katalogi i żurnale mody,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 7

Dobierz materiał na kombinezon roboczy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z tekstem przewodnim do ćwiczenia,
2) wykonać ćwiczenie zgodnie z tekstem przewodnim,
3) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Tekst przewodni do ćwiczenia:
Informacje (pytania prowadzące)

−

Jaką funkcję spełnia materiał w odzieży roboczej?

−

Czym należy kierować się przy doborze materiału na odzież roboczą?

−

Jakim składem surowcowym powinien charakteryzować się materiał na odzież roboczą?

−

Jakie właściwości użytkowe powinien posiadać materiał na odzież roboczą?

−

Jakimi właściwościami konfekcyjnymi powinien charakteryzować się materiał na odzież
roboczą?

−

Jakimi właściwościami plastycznymi powinien charakteryzować się materiał na odzież
roboczą?

−

Jakie rodzaje materiałów można zastosować na odzież roboczą?
Planowanie (polecenia prowadzące)

−

Zaproponuj rodzaj czynności wykonywanych przez użytkownika kombinezonu
roboczego.

−

Zaproponuj rodzaj materiału odpowiedniego na kombinezon roboczy.

−

Zaproponuj właściwości użytkowe materiału przeznaczonego na kombinezon roboczy.

−

Zaproponuj właściwości konfekcyjne materiału przeznaczonego na kombinezon roboczy.

−

Zaproponuj właściwości plastyczne materiału przeznaczonego na kombinezon roboczy.

−

Zaproponuj sposób opracowania ćwiczenia.
Ustalanie (uzgodnij z nauczycielem)

−

Ustalenie rodzaju pracy, podczas której będzie użytkowany kombinezon roboczy.

−

Ustalenie rodzaju tkaniny, z której można uszyć kombinezon roboczy.

−

Ustalenie właściwości użytkowych tkaniny przeznaczonej na kombinezon roboczy.

−

Ustalenie właściwości konfekcyjnych tkaniny przeznaczonej na kombinezon roboczy.

−

Ustalenie właściwości plastycznych tkaniny przeznaczonej na kombinezon roboczy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Realizacja (zwrócenie uwagi na trudności i możliwości popełniania błędu podczas
wykonywania ćwiczenia)

−

Określ przeznaczenie odzieży.

−

Określ surowiec wybranej próbki tkaniny, przeznaczonej na kombinezon roboczy.

−

Określ właściwości użytkowe wybranej próbki tkaniny przeznaczonej na kombinezon
roboczy.

−

Określ właściwości konfekcyjne wybranej próbki tkaniny przeznaczonej na kombinezon
roboczy.

−

Określ właściwości plastyczne wybranej próbki tkaniny przeznaczonej na kombinezon
roboczy.
Sprawdzenie

−

Czy dobrana tkanina spełnia oczekiwane kryteria użytkowe, konfekcyjne i plastyczne
przeznaczone na kombinezon roboczy?
Analiza

−

Która część ćwiczenia sprawiła Ci najwięcej trudności?

−

Czy dobrana tkanina spełnia oczekiwane kryteria w określonych przez Ciebie warunkach
pracy?

−

Czy ćwiczenie zostało wykonane w całości prawidłowo?

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcja z tekstem przewodnim,

−

kolekcja próbek tkanin wykonanych z różnych surowców, różnymi splotami i o różnym
wykończeniu,

−

katalogi i żurnale mody,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 8

Dobierz materiał na sukienkę na bal sylwestrowy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z tekstem przewodnim do ćwiczenia,
2) wykonać ćwiczenie zgodnie z tekstem przewodnim,
3) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Tekst przewodni do ćwiczenia:
Informacje (pytania prowadzące)

−

Jaką funkcję spełnia materiał w odzieży wyjściowej, wieczorowej?

−

Czym należy kierować się przy doborze materiału odzieżowego na odzież wyjściową?

−

Jakim składem surowcowym powinien charakteryzować się materiał na odzież
wyjściową?

−

Jakie właściwości użytkowe powinien posiadać materiał na odzież wyjściową?

−

Jakie właściwości konfekcyjne powinien mieć materiał na odzież wyjściową?

−

Jakimi właściwościami plastycznymi powinien charakteryzować się materiał na odzież
wyjściową?

−

Jakie rodzaje materiałów można zastosować na wyroby wyjściowe?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Planowanie (polecenia prowadzące)

−

Zaproponuj rodzaj materiału, który będzie odpowiedni na sukienkę sylwestrową.

−

Zaproponuj właściwości plastyczne materiału przeznaczonego na sukienkę sylwestrową.

−

Zaproponuj właściwości użytkowe materiału przeznaczonego na sukienkę sylwestrową.

−

Zaproponuj właściwości konfekcyjne

materiału przeznaczonego na sukienkę

sylwestrową.

−

Zaproponuj sposób opracowania ćwiczenia.
Ustalanie (uzgodnij z nauczycielem)

−

Ustalenie rodzaju materiału, z którego można uszyć sukienkę sylwestrową.

−

Ustalenie właściwości użytkowych materiału wybranego na sukienkę sylwestrową.

−

Ustalenie właściwości konfekcyjnych materiału wybranego na sukienkę sylwestrową.

−

Ustalenie właściwości plastycznych materiału wybranego na sukienkę sylwestrową.
Realizacja (zwrócenie uwagi na trudności i możliwości popełniania błędu podczas

wykonywania ćwiczenia)

−

Określ surowiec wybranej próbki materiału przeznaczonego na sukienkę sylwestrową.

−

Określ właściwości użytkowe wybranego materiału, przeznaczonego na sukienkę
sylwestrową.

−

Określ właściwości konfekcyjne wybranego materiału, przeznaczonego na sukienkę
sylwestrową.

−

Określ właściwości plastyczne wybranego materiału, przeznaczonego na sukienkę
sylwestrową.
Sprawdzenie

−

Czy dobrany materiał spełnia właściwe kryteria użytkowe, konfekcyjne i plastyczne
przeznaczone na sukienkę sylwestrową?
Analiza

−

Która część ćwiczenia sprawiła Ci najwięcej trudności?

−

Czy dobrany materiał spełnia właściwe kryteria?

−

Czy ćwiczenie zostało wykonane w całości prawidłowo?

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcja z tekstem przewodnim,

−

kolekcje próbek tkanin i dzianin,

−

katalogi i żurnale mody,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić wymagane właściwości użytkowe (higieniczne, estetyczne,

wytrzymałościowe) na wyroby bieliźniane i odzież letnią?





2) określić wymagane właściwości użytkowe (higieniczne, estetyczne,

wytrzymałościowe) na wyroby jesienno-zimowe?





3) określić wymagane właściwości użytkowe (higieniczne, estetyczne,

wytrzymałościowe) na wyroby noszone przez cały rok?





4) określić wymagane właściwości użytkowe (higieniczne, estetyczne,

wytrzymałościowe) na wyroby wizytowe?





„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

5) określić wymagane właściwości użytkowe (higieniczne, estetyczne,

wytrzymałościowe) na odzież roboczą?





6) dobrać materiały na wyroby odzieżowe, które będą użytkowane

w różnych warunkach przez osoby w różnym wieku i różnej płci?





7) określić wpływ wyglądu powierzchni tkaniny na sposób postępowania

podczas konfekcjonowania?





8) określić sposób konfekcjonowania wyrobów z dzianin?





„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

4.4. Zasady doboru dodatków krawieckich

4.4.1. Materiał nauczania

Do najważniejszych dodatków krawieckich zalicza się takie wyroby jak: materiały

usztywniające i wzmacniające, termoizolacyjne, podszewkowe, nici odzieżowe, pasmanterie,
zapięcia. W tym rozdziale zostaną omówione zasady doboru materiałów usztywniających
i wzmacniających, termoizolacyjnych oraz nici odzieżowych. Dobór pozostałych dodatków
będzie przedstawiony w kolejnych rozdziałach.

Dokładna

charakterystyka

materiałów

usztywniających

wzmacniających,

termoizolacyjnych (ocieplających) i nici odzieżowych została omówiona w jednostce
modułowej 743[01].O1.04. Skorzystaj z wiedzy zdobytej podczas realizacji tego działu.

Materiały usztywniająco-wzmacniające

Tabela 3. Rodzaje wkładów usztywniająco-wzmacniających [opracowanie własne]

Rodzaj

Charakterystyka

Zastosowanie

Najważniejsze wkłady usztywniająco-wzmacniające

Płótno krawieckie

Tkanina lniana, produkowana w różnej grubości,
o różnej liczności nitek, intensywności
usztywnienia, zawsze w naturalnym kolorze lnu.

Krawiectwo ciężkie.

Włókniny klejone
typu „Włóknitex”

Białe, kremowe, szare lub czarne, z jednej strony
pokryte klejem, produkowane w różnych
grubościach, cienkie lub bardzo cienkie.

Krawiectwo lekkie.

Włókniny
przeszywane

Cienkie, sprasowane na kalandrach, z jednej strony
pokryte klejem.

Krawiectwo lekkie.

Przędziny

Cienkie, z jednej strony pokryte klejem (mimo
usztywnienia dość miękkie), a z drugiej – lekko
drapane.

Krawiectwo lekkie.

Materiały
sztywnikowe typu
„kamel”

Grubsze materiały, w których zastosowano żyłkę
poliamidową jako jedną z nitek wątku, sztywne,
pokryte klejem, chropowate w dotyku..

Krawiectwo ciężkie.

Wkłady usztywniające i wzmacniające o określonym przeznaczeniu

Bougram

Bielone płótno bawełniane, bardzo mocno
usztywnione żywicą syntetyczną.

W kołnierzach i mankietach
koszul męskich.

Dzianina klejona

Cienka dzianina syntetyczna, pokryta warstwą kleju
i sprasowana na kalandrach

Usztywnianie elementów
fartuchów roboczych uszytych
z dzianin syntetycznych.

Listewki z celuloidu

Bezbarwne lub białe, wąskie paseczki, sztywne, ale
elastyczne.

W rogach kołnierzy koszul
męskich – zapobiegają ich
wywijaniu;
w gorseciarstwie.

Filc podkołnierzowy

Wysokogatunkowy filc, produkowany
w stonowanych barwach, pasujących do wełnianych
tkanin przeznaczonych na płaszcze męskie.

Spodnia warstwa kołnierza
w wełnianych płaszczach
męskich.

Materiały typu
„włosianka”

O osnowie bawełnianej, wątku z włosia końskiego
lub żyłki PA w kolorze czarnym lub brązowym.

Krawiectwo męskie (marynarki,
płaszcze).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Materiały usztywniająco-wzmacniające powinny być:

−

odpowiednio przewiewne, aby nie utrudniać cyrkulacji powietrza w wyrobie
oraz zapewnić komfort klimatyczny użytkowania – ma to szczególne znaczenie
w odzieży „blisko ciała”, dużo mniejsze znaczenie ma przewiewność w okryciach
jesienno-zimowych;

−

odpowiednio cienkie i lekkie (nie mogą obciążać wyrobu), a więc do materiałów cienkich
stosuje się jak najcieńsze wkłady, im grubszy materiał, tym grubszy może być wkład
usztywniająco-wzmacniający;

−

wytrzymałe na rozciąganie, aby w trakcie użytkowania i konserwacji nie nastąpiło
rozerwanie wkładu i miejscowe osłabienie wyrobu;

−

odpowiednio sztywne (produkowane wkłady mają różną sztywność – od bardzo
sztywnych do lekko usztywnionych),

−

nieulegające kurczeniu podczas prania i prasowania na mokro, co mogłoby spowodować
zdeformowanie wyrobu odzieżowego.
Dobierając materiały usztywniające i wzmacniające należy wziąć pod uwagę:

−

grubość materiału podstawowego (im grubszy materiał, tym grubszy może być wkład),

−

kolor materiału podstawowego – do materiałów podstawowych jasnych dobiera
się wkłady jasne, do materiałów ciemnych – wkłady ciemne; ma to znaczenie przede
wszystkim przy materiałach cienkich i luźno tkanych,

−

przeznaczenie wkładu i miejsce usytuowania go w wyrobie,

−

sposób prania i prasowania odzieży,

−

rodzaj wyrobu odzieżowego (w krawiectwie lekkim używa się cieńszych wkładów, np.
z włókniny, a w krawiectwie ciężkim – wkładów grubszych, np. kamel, płótno
krawieckie).

Materiały ocieplające (termoizolacyjne)

Zadaniem

materiałów

ocieplających

(termoizolacyjnych)

jest

zwiększenie

ciepłochronności wyrobu odzieżowego. Powinny być zatem puszyste lub mieć porowatą
strukturę, aby zapewnić dużą zawartość powietrza, powinny być lekkie i miękkie by zbytnio
nie obciążać wielowarstwowego okrycia i w miarę możliwości zapewnić swobodę ruchów.

Do najpopularniejszych wkładów ocieplających należą:

−

włókniny – puszyste, miękkie, lekkie, stosowane przede wszystkim w odzieży sportowej
i dziecięcej oraz do ocieplania kurtek i płaszczy,

−

watolina – materiał dziany wysokiej jakości, wykonany z udziałem przędzy wełnianej,
stosowany do ocieplania płaszczy zimowych damskich i męskich, uszytych z dobrych
gatunkowo tkanin wełnianych,

−

laminaty – materiały połączone z pianką poliuretanową, lekkie, ale sztywne, stosowane
przede wszystkim w odzieży sportowej, np. w kombinezonach narciarskich,

−

futra naturalne i sztuczne – mogą być użyte jako podbicie dla płaszcza wełnianego
(wyrób nazywa się wtedy „pelisą”) lub płaszczy i kurtek uszytych z innych materiałów;
futra mogą być też zastosowane miejscowo, np. jako kołnierz, wykończenie rękawów,

−

puch z pierza gęsiego lub kaczego – ze względu na doskonałą izolacyjność cieplną i małą
masę, stosowany w zimowej odzieży rekreacyjnej oraz specjalnej, np. dla członków
wypraw polarnych lub wysokogórskich.

Membrany półprzepuszczalne

Do dodatków krawieckich stosowanych pomiędzy warstwą materiału wierzchniego

a podszewką należą również membrany półprzepuszczalne – mikroporowate i lekkie folie
nowej generacji. Wykazują się wodoszczelnością, zdolnością do oddychania (co zapobiega
poceniu się i stwarza korzystny mikroklimat między powierzchnią skóry a warstwami

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

odzieży), wiatroszczelnością i zwiększoną ciepłochronnością, jednak nie na tyle dużą, by
w odzieży zimowej nie stosować dodatkowych wkładów ocieplających.

Ze względu na swoje szczególne właściwości membrany są stosowane głównie

w odzieży zimowej sportowej, rekreacyjnej, chociaż ostatnio pojawiają się też w klasycznych
wełnianych płaszczach jesienno-zimowych.

Do najbardziej znanych membran półprzepuszczalnych należą:

–

Goretex – mający znakomitą wiatroszczelność, wodoszczelność, odporność na wysoką
temperaturę i chemikalia,

–

Sympatex – podobnie jak Goretex dobrze chroni przed wiatrem i deszczem, jednak ma
mniejszą zdolność do odprowadzania wilgoci z powierzchni skóry,

–

Hydrotex – materiał hydrofobowy (odpychający wodę), o zwiększonej wytrzymałości na
rozciąganie, zachowujący miękkość nawet w niskich temperaturach.

Nici odzieżowe (konfekcyjne) służą do łączenia elementów odzieży za pomocą szycia

maszynowego lub ręcznego. Nici maszynowe powinny być mocne, o odpowiednim
wydłużeniu, mieć jednolitą grubość na całej długości, nie powinny się pętelkować podczas
szycia. Nici konfekcyjne wytwarza się z bawełny, włókien wiskozowych ciętych
(bawełnopodobne) i ciągłych, jedwabiu naturalnego, włókien poliamidowych i poliestrowych
ciętych i ciągłych.

Dobierając nici do szycia określonego wyrobu należy uwzględnić:

a) surowiec materiału podstawowego

−

do szycia tkanin bawełnianych używa się nici bawełnianych,

−

do szycia tkanin wiskozowych używa się nici bawełnianych lub wiskozowych,

−

do szycia tkanin wełnianych używa się nici bawełnianych merceryzowanych
(mocne),

−

do szycia tkanin syntetycznych używa się nici syntetycznych,

−

do szycia tkanin lnianych używa się nici bawełnianych,

−

do szycia tkanin z mieszanek włókien bawełnianych, lnianych, wełnianych
z syntetycznymi używa się nici bawełnianych, gdy zawartość włókien syntetycznych
jest mniejsza niż 30%, a nici syntetycznych, gdy zawartość surowca syntetycznego
wynosi minimum 30%,

−

do szycia tkanin z jedwabiu naturalnego używa się nici z jedwabiu naturalnego
skręcanego,

b) grubość materiału podstawowego (im grubszy materiał, tym grubsze nici),
c) kolor materiału podstawowego (gdy szew ma być niewidoczny – używa się nici

w kolorze materiału podstawowego, gdy wykonuje się ozdobne stębnowania – nici mogą
być w kontrastowym kolorze),

d) rodzaj wyrobu

−

wyroby wielowarstwowe, np. płaszcze, kurtki, garnitury, kostiumy damskie,

powinny być szyte nićmi bardzo mocnymi,

−

wyroby jednowarstwowe, np. bluzki, sukienki, koszule, kaftaniki mogą być szyte

nićmi nieco słabszymi (łatwo naprawić pęknięty szew),

−

ubrania robocze, ze względów bezpieczeństwa – nićmi słabymi,

−

dziurki wykonuje się nićmi bardzo mocnymi, odpornymi na ścieranie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakimi cechami powinny odznaczać się materiały usztywniające i wzmacniające?
2. Jakie czynniki należy wziąć pod uwagę, dobierając materiały usztywniające

i wzmacniające?

3. Jakie rodzaje materiałów usztywniających i wzmacniających znajdują się na krajowym

rynku?

4. Jakie jest przeznaczenie płótna krawieckiego i materiałów typu „kamel”?
5. Jakie jest przeznaczenie włóknin i przędzin usztywniających?
6. Jakie jest przeznaczenie tasiemek krawieckich?
7. Jakie jest przeznaczenie tkaniny bawełnianej o nazwie handlowej „bougram”?
8. Jakie jest przeznaczenie listewek z celuloidu?
9. Jakie jest przeznaczenie filcu podkołnierzowego?
10. Jakie jest przeznaczenie wkładów typu włosianka?
11. Jakimi cechami powinny odznaczać się materiały ocieplające?
12. Jakie są najpopularniejsze materiały stosowane do ocieplania odzieży?
13. Jakie jest przeznaczenie poszczególnych materiałów ocieplających?
14. Jakie właściwości mają membrany półprzepuszczalne i jakie jest ich zastosowanie

w odzieży?

15. Czym należy się kierować przy doborze nici odzieżowych do szycia wyrobów?
16. Jakimi nićmi szyje się tkaniny bawełniane, lniane, wełniane, jedwabne?
17. Jakimi nićmi szyje się tkaniny syntetyczne i mieszanki z włóknami naturalnymi?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz materiał usztywniająco-wzmacniający do paska w spódnicy z krepy wełnianej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z tekstem przewodnim do ćwiczenia,
2) wykonać ćwiczenie zgodnie z tekstem przewodnim,
3) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Tekst przewodni do ćwiczenia:
Informacje (pytania prowadzące)

−

Jaką funkcję spełnia materiał usztywniająco-wzmacniający w pasku spódnicy?

−

Jakie rodzaje materiałów usztywniająco-wzmacniających nadają się do wzmocnienia
paska w spódnicy?

−

Jakie rodzaje materiałów usztywniająco-wzmacniających nadają się do tkanin
wełnianych?
Planowanie (polecenia prowadzące)

−

Zaproponuj materiał usztywniająco-wzmacniający na pasek do spódnicy.

−

Zaproponuj materiał usztywniająco-wzmacniający do krepy wełnianej.

−

Zaproponuj sposób opracowania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

Ustalanie (uzgodnij z nauczycielem)

−

Ustalenie zastosowania materiału wzmacniająco-usztywniającego w pasku spódnicy.

−

Ustalenie odpowiedniego rodzaju materiału wzmacniająco-usztywniającego jako wkładu
na pasek do spódnicy z krepy wełnianej.
Realizacja (zwrócenie uwagi na trudności i możliwości popełniania błędu podczas
wykonywania ćwiczenia)

−

Określ przeznaczenie elementu odzieży, który będzie usztywniony przez wkład.

−

Określ właściwości użytkowe i konfekcyjne krepy wełnianej.
Sprawdzenie

−

Czy dobrany wkład usztywniająco-wzmacniający spełnia właściwe kryteria użytkowe
i konfekcyjne dla materiałów usztywniających do tkaniny z krepy wełnianej?
Analiza

−

Która część ćwiczenia sprawiła Ci najwięcej trudności?

−

Czy ćwiczenie zostało wykonane w całości prawidłowo?

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcja z tekstem przewodnim,

−

kolekcje materiałów wzmacniająco-usztywniających,

−

próbki tkanin wełnianych o splotach krepowych,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Dobierz materiał usztywniająco-wzmacniający do kołnierzyka w koszuli męskiej elano-

bawełnianej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z tekstem przewodnim do ćwiczenia,
2) wykonać ćwiczenie zgodnie z tekstem przewodnim,
3) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Tekst przewodni do ćwiczenia:
Informacje (pytania prowadzące)

−

Jaką funkcję spełnia materiał usztywniająco-wzmacniający w kołnierzyku koszuli
męskiej?

−

Jakie rodzaje materiałów usztywniająco-wzmacniających należy stosować do kołnierzy
w koszuli męskiej?

−

Jakie rodzaje materiałów usztywniająco-wzmacniających należy stosować do materiałów
elano-bawełnianych?
Planowanie (polecenia prowadzące)

−

Zaproponuj rodzaje materiałów usztywniająco-wzmacniających, które należy stosować
w kołnierzyku koszuli męskiej.

−

Zaproponuj sposób opracowania ćwiczenia.
Ustalanie (uzgodnij z nauczycielem)

−

Ustalenie zastosowania materiału wzmacniająco-usztywniającego w koszuli męskiej.

−

Ustalenie odpowiednich rodzajów materiałów wzmacniająco-usztywniających jako
wkładów do kołnierzyka w koszuli męskiej.

−

Ustalenie odpowiednich rodzajów materiałów wzmacniająco-usztywniających do tkanin
elano-bawełnianych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

Realizacja (zwrócenie uwagi na trudności i możliwości popełniania błędu podczas
wykonywania ćwiczenia)

−

Określ elementy kołnierza, które będą usztywnione wkładem.

−

Określ właściwości użytkowe i konfekcyjne tkaniny elano-bawełnianej.
Sprawdzenie

−

Czy dobrane wkłady usztywniająco-wzmacniające spełniają właściwe kryteria użytkowe
i konfekcyjne dla materiałów usztywniających na kołnierzyki koszul męskich z elano-
bawełniany?
Analiza

−

Która część ćwiczenia sprawiła Ci najwięcej trudności?

−

Czy ćwiczenie zostało wykonane w całości prawidłowo?

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcja z tekstem przewodnim,

−

kolekcje materiałów wzmacniająco-usztywniających,

−

próbki tkanin elano-bawełnianych,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Dobierz materiał usztywniająco-wzmacniający do elementów bluzki batystowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z tekstem przewodnim do ćwiczenia,
2) wykonać ćwiczenie zgodnie z tekstem przewodnim,
3) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Tekst przewodni do ćwiczenia:
Informacje (pytania prowadzące)

−

Jaką funkcję spełnia materiał usztywniająco-wzmacniający w bluzce?

−

Jakie

rodzaje

materiałów

usztywniająco-wzmacniających

najbardziej

nadają

się do cienkich tkanin bawełnianych?

−

Planowanie (pytania prowadzące)

−

Zaproponuj rodzaj materiału usztywniająco-wzmacniającego, który będzie odpowiedni
dla bluzki

−

Zaproponuj rodzaj materiału usztywniająco-wzmacniającego, który będzie odpowiedni
dla tkaniny batystowej.

−

Zaproponuj sposób opracowania ćwiczenia.
Ustalanie (uzgodnij z nauczycielem)

−

Ustalenie zastosowania wkładu usztywniająco-wzmacniającego w bluzce damskiej.

−

Ustalenie odpowiedniego rodzaju wkładu usztywniająco-wzmacniającego dla tkaniny
batystowej.
Realizacja (zwrócenie uwagi na trudności i możliwości popełniania błędu podczas
wykonywania ćwiczenia)

−

Określ przeznaczenie bluzki damskiej.

−

Określ właściwości użytkowe i konfekcyjne tkaniny batystowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

Sprawdzenie

−

Czy dobrany wkład usztywniająco-wzmacniający spełnia właściwe kryteria użytkowe
i konfekcyjne dla materiałów usztywniających i wzmacniających w bluzkach
bawełnianych.
Analiza

−

Która część ćwiczenia sprawiła Ci najwięcej trudności?

−

Czy ćwiczenie zostało wykonane w całości prawidłowo?

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcja z tekstem przewodnim,

−

kolekcje materiałów usztywniająco-wzmacniających,

−

próbki cienkich tkanin bawełnianych, w tym batystów,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 4

Dobierz materiały usztywniająco-wzmacniające do marynarki męskiej, uszytej

ze zgrzebnej tkaniny wełnianej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z tekstem przewodnim do ćwiczenia,
2) wykonać ćwiczenie zgodnie z tekstem przewodnim,
3) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Tekst przewodni do ćwiczenia:
Informacje (pytania prowadzące)

−

Jaką funkcję spełnia materiał usztywniająco-wzmacniający w marynarkach męskich?

−

Jakie fragmenty marynarki powinny być wzmocnione i usztywnione wkładami?

−

Jakie rodzaje materiałów usztywniająco-wzmacniających nadają się do tkanin
wełnianych?
Planowanie (polecenia prowadzące)

−

Zaproponuj rodzaj materiału usztywniająco-wzmacniającego, który będzie odpowiedni
dla marynarki męskiej.

−

Zaproponuj rodzaj materiału usztywniająco-wzmacniającego, który będzie odpowiedni
dla zgrzebnej tkaniny wełnianej.

−

Zaproponuj sposób opracowania ćwiczenia.
Ustalanie (uzgodnij z nauczycielem)

−

Ustalenie rodzaju materiału usztywniająco-wzmacniającego w marynarce męskiej.

−

Ustalenie odpowiedniego rodzaju materiału usztywniająco-wzmacniającego dla
marynarki męskiej uszytej ze zgrzebnej tkaniny wełnianej.
Realizacja (zwrócenie uwagi na trudności i możliwości popełniania błędu podczas
wykonywania ćwiczenia)

−

Określ przeznaczenie marynarki męskiej uszytej z grubszego materiału wełnianego.

−

Określ właściwości użytkowe i konfekcyjne zgrzebnej tkaniny wełnianej.

−

Określ cechy wybranych materiałów usztywniająco-wzmacniających.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

Sprawdzenie

−

Czy dobrany wkład usztywniająco-wzmacniający spełnia właściwe kryteria użytkowe
i konfekcyjne dla materiałów usztywniających stosowanych w marynarkach wełnianych?
Analiza

−

Która część ćwiczenia sprawiła Ci najwięcej trudności?

−

Czy ćwiczenie zostało wykonane w całości prawidłowo?

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcja z tekstem przewodnim,

−

kolekcje materiałów usztywniająco-wzmacniających,

−

próbki zgrzebnych tkanin wełnianych,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 5

Dobierz materiał ocieplający do kurtki sportowej, jesienno-zimowej, uszytej z tkaniny

z mikrowłókien.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z tekstem przewodnim do ćwiczenia,
2) wykonać ćwiczenie zgodnie z tekstem przewodnim,
3) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Tekst przewodni do ćwiczenia:
Informacje (pytania prowadzące)

−

Jaką funkcję spełnia materiał termoizolacyjny w odzieży jesienno-zimowej?

−

Jakie rodzaje materiałów termoizolacyjnych najbardziej nadają się do ocieplenia tkanin
z mikrowłókien?
Planowanie (polecenia prowadzące)

−

Zaproponuj rodzaj materiału termoizolacyjnego dla kurtki jesienno-zimowej.

−

Zaproponuj rodzaj materiału termoizolacyjnego dla tkaniny z mikrowłókien.

−

Zaproponuj sposób opracowania ćwiczenia.
Ustalanie (uzgodnij z nauczycielem)

−

Ustalenie cech materiału ocieplającego w kurtce sportowej jesienno-zimowej.

−

Ustalenie odpowiedniego rodzaju materiału ocieplającego dla kurtki jesienno zimowej
z tkaniny z mikrowłókien.
Realizacja (zwrócenie uwagi na trudności i możliwości popełniania błędu podczas
wykonywania ćwiczenia)

−

Określ przeznaczenie kurtki jesienno-zimowej.

−

Określ właściwości użytkowe i konfekcyjne tkaniny z mikrowłókien.

−

Określ cechy wybranego materiału ocieplającego.
Sprawdzenie

−

Czy dobrany wkład termoizolacyjny spełnia właściwe kryteria użytkowe i konfekcyjne
dla materiałów termoizolacyjnych na kurtki z tkaniny z mikrowłókien?
Analiza

−

Która część ćwiczenia sprawiła Ci najwięcej trudności?

−

Czy ćwiczenie zostało wykonane w całości prawidłowo?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcja z tekstem przewodnim,

−

kolekcje materiałów termoizolacyjnych,

−

próbki tkanin z mikrowłókien,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 6

Dobierz nici do szycia tkaniny bawełnianej, lnianej, wełnianej, syntetycznej, wiskozowej

i mieszanki wełny z elaną.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać próbki tkanin: bawełnianej, lnianej, wełnianej, syntetycznej (z włókien ciągłych

i odcinkowych), wiskozowej (z włókien ciągłych i odcinkowych), mieszanki wełny
z elaną o zawartości min. 30% włókien syntetycznych oraz elano – wełny o zawartości
max. 25% włókien syntetycznych,

2) złożyć próbki prawą stroną do środka,
3) wybrać nici bawełniane i przeszyć nimi wszystkie przygotowane próbki,
4) wybrać nici z włókien syntetycznych ciągłych (stilsol, torsol, tytan, iris) i przeszyć nimi

wszystkie przygotowane próbki,

5) wybrać nici rdzeniowe o rdzeniu poliestrowym (artan, elanka, rasant) i przeszyć nimi

wszystkie przygotowane próbki,

6) wybrać nici z włókien wiskozowych ciągłych (rosa) i przeszyć nimi wszystkie

przygotowane próbki,

7) wybrać nici z włókien wiskozowych odcinkowych (bawełnopodobne) i przeszyć nimi

wszystkie przygotowane próbki,

8) porównać jakość poszczególnych przeszyć,
9) wybrać najodpowiedniejszy rodzaj nici do poszczególnych rodzajów tkanin,
10) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

próbki tkanin: bawełnianej, lnianej, wełnianej, syntetycznej (z włókien ciągłych
i odcinkowych), wiskozowej (z włókien ciągłych i odcinkowych), mieszanki wełny
z elaną o różnym składzie procentowym,

−

nici odzieżowe bawełniane, syntetyczne i rdzeniowe, z włókien wiskozowych ciągłych
i z włókien wiskozowych odcinkowych (bawełnopodobne),

−

nożyczki,

−

maszyny do szycia ściegiem stębnowym,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz?

Tak

Nie

1) określić cechy, jakie powinny posiadać materiały usztywniająco-

wzmacniające?





2) określić zasady doboru materiałów usztywniająco-wzmacniających

w zależności od rodzaju wyrobu i rodzaju tkaniny podstawowej?





3) określić przeznaczenie poszczególnych materiałów usztywniająco-

wzmacniających?





4) dobrać materiały usztywniająco-wzmacniające do różnych rodzajów

wyrobów odzieżowych?





5) określić cechy, jakie powinny posiadać materiały termoizolacyjne

(ocieplające)?





6) określić zasady doboru materiałów ocieplających w zależności od

rodzaju wyrobu i rodzaju tkaniny podstawowej?





7) dobrać materiały ocieplające do wyrobów odzieżowych o różnym

przeznaczeniu?





8) określić właściwości i zastosowanie membran półprzepuszczalnych –

Goretexu, Sympatexu, Hydrotexu?





9) dobrać nici konfekcyjne do szycia określonych wyrobów odzieżowych?





„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

4.5. Zasady doboru koronek do wyrobów bieliźnianych

i odzieżowych

4.5.1. Materiał nauczania

Koronki – to wyroby plecione utworzone z nitek, w których na ażurowym tle występuje

wyraźny gęstszy ornament. Mogą być produkowane z różnych surowców i różnymi
technikami, zarówno ręcznie, jak i maszynowo. Do najważniejszych należą koronki
klockowe, tiulowe i haftowane. Dokładna charakterystyka koronek oraz metody
ich wytwarzania zostały omówione w jednostce modułowej „Charakteryzowanie płaskich
wyrobów włókienniczych, skór i dodatków krawieckich” 743[01].O1.04. Skorzystaj z wiedzy
zdobytej podczas realizacji tych zagadnień.

Zasady doboru koronek – dobierając koronkę do wyrobu, należy uwzględnić:

–

zgodność surowcową materiału, z którego uszyty jest ozdabiany wyrób i koronki, dzięki
czemu koronka i materiał będą identycznie reagować na pranie i prasowanie,

–

grubość materiału podstawowego i koronki – powinna być zbliżona,

–

trwałość wybarwienia materiału lub koronki – ma istotne znaczenie przy zestawieniach
kontrastujących kolorystycznie (tkanina – koronka), aby uniknąć zafarbowania wyrobu
podczas prania (szczególnie ważne w wyrobach bawełnianych i lnianych),

–

rodzaj wyrobu – do strojów wizytowych, sukien ślubnych dobiera się koronki najlepszej
jakości, o efektownym wyglądzie (np. gipiura), do bielizny i strojów całodziennych
można zastosować koronki tańsze.
Koronki tiulowe są cienkie i delikatne, produkowane w różnych szerokościach.

Wytwarzane są z bawełny oraz włókien syntetycznych, w związku z tym mogą być łączone
zarówno z wyrobami bawełnianymi, jak i z włókien syntetycznych lub sztucznych, zawsze
jednak powinny to być tkaniny cienkie i delikatne.

Wykorzystuje się je do ozdabiania bielizny (biustonosze, majtki, halki) oraz odzieży

dziecięcej i damskiej uszytej z cienkich materiałów (np. jako wykończenie mankietów,
kołnierzyków, brzegów sukienek itp.).

Koronki klockowe wytwarza się z bawełny i włókien sztucznych celulozowych

bawełnopodobnych. Są to koronki o znacznie większej grubości, niż koronki tiulowe.
Powinny być zatem łączone z grubszymi materiałami bawełnianymi.

Doskonale się sprawdzają jako wstawki w pościeli, obrusach, serwetach. Bardzo ładnie

wyglądają jako ozdoba sukienek z surówki bawełnianej.

Koronki haftowane mogą być wytwarzane z bawełny, włókien syntetycznych

i sztucznych, dlatego ich zastosowanie może być szerokie.

W zależności od szerokości koronki, rodzaju haftu, surowca, mogą być używane jako

ozdoba zarówno w pościeli, obrusach, jak i odzieży damskiej, dziecięcej, bieliźnie oraz
strojach wizytowych.

Do najważniejszych haftów należą: haft typu gipiura – bardzo efektowny, ale drogi, dość

ciężki, „mięsisty"; haft angielski, zwany także dziureczkowym, haft richelieu – stosowany do
ozdabiania brzegów kołnierzy, obrusów. Materiały haftowane na całej szerokości materiału
mogą być stosowane do szycia całych wyrobów, np. sukien balowych, ślubnych itp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie są podstawowe zasady doboru koronek do materiałów podstawowych?
2. Dlaczego materiał podstawowy i koronka powinny być wyprodukowane z surowców

o zbliżonych właściwościach?

3. Z jakimi materiałami podstawowymi można łączyć koronki tiulowe?
4. Z jakimi materiałami podstawowymi można łączyć koronki klockowe?
5. Z jakimi materiałami podstawowymi można łączyć koronki haftowane?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz koronkę do tkaniny bawełnianej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać tkaninę bawełnianą i przeciąć ją na dwie części,
2) do jednej części przyszyć koronkę bawełnianą, a do drugiej – koronkę stilonową,
3) do zlewki nalać wodę o temperaturze 90

º

C, dosypać środka piorącego, zamieszać,

4) do zlewki wrzucić obie próbki ozdobione koronkami i za pomocą szklanej bagietki

mieszać próbki w kąpieli piorącej przez około 10 minut,

5) wyjąć próbki, wypłukać i wysuszyć,
6) nagrzać żelazko do temperatury 200

°

–210

°

C i wyprasować obie próbki,

7) sprawdzić wygląd tkaniny i obu koronek,
8) wybrać koronkę, która będzie właściwie dobrana pod względem surowcowym,
9) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy

–

próbki tkanin bawełnianych,

–

próbki koronek bawełnianych i stilonowych,

–

nożyczki,

–

maszyna do szycia ściegiem stębnowym,

–

zlewka,

–

bagietka szklana,

–

czajnik elektryczny do grzania wody,

–

środek piorący,

–

żelazko,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Dobierz koronkę do tkaniny z włókien syntetycznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać tkaninę z włókien syntetycznych i przeciąć ją na dwie części,
2) do jednej części przyszyć koronkę bawełnianą, a do drugiej – koronkę stilonową,
3) do zlewki nalać wodę o temperaturze 30

°

–40

°

C, dosypać środka piorącego, zamieszać,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

4) do zlewki wrzucić obie próbki ozdobione koronkami i za pomocą szklanej bagietki,

mieszać próbki w kąpieli piorącej przez około 10 minut,

5) wyjąć próbki, wypłukać i wysuszyć,
6) nagrzać żelazko do temperatury 110

°

–120

°

C i wyprasować obie próbki,

7) sprawdzić wygląd tkaniny i obu koronek,
8) wybrać koronkę, która będzie właściwie dobrana pod względem surowcowym,
9) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy

–

próbki tkanin z włókien syntetycznych,

–

próbki koronek bawełnianych i stilonowych,

– nożyczki,
– maszyna do szycia ściegiem stębnowym,
– zlewka,
– bagietka szklana,
– czajnik elektryczny do grzania wody,
– środek piorący,
– żelazko,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Dobierz koronki do różnych materiałów, uwzględniając ich grubość i kolor.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać co najmniej 3 próbki z następujących materiałów odzieżowych: białe płótno

bawełniane, surówka bawełniana, dzianina wiskozowa w dowolnym kolorze, drukowana
tkanina z włókien wiskozowych (na sukienkę letnią), biała etamina (na bluzkę
wyjściową), dzianina stilonowa w dowolnym kolorze, tkanina lniana obrusowa
w dowolnym kolorze, aksamit w dowolnym kolorze (na odświętną sukienkę
dla dziewczynki), żorżeta poliestrowa w dowolnym kolorze (na bluzkę damską),

2) dobrać koronki, których grubość i kolor będą skoordynowane z materiałem

podstawowym,

3) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy

–

próbki tkanin i dzianin z różnych surowców, wykonane różnymi splotami i o różnym
wykończeniu,

–

kolekcja koronek tiulowych, klockowych, haftowanych,

– literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić podstawowe zasady obowiązujące przy doborze koronek do

materiałów podstawowych i wyrobów odzieżowych?





2) wyjaśnić, dlaczego koronka i materiał podstawowy, powinny być

wytworzone z takich samych surowców?





3) określić rodzaje materiałów podstawowych i rodzaje wyrobów

odzieżowych, które można łączyć z koronkami tiulowymi?





4) określić rodzaje materiałów podstawowych i rodzaje wyrobów

odzieżowych, które można łączyć z koronkami klockowymi?





5) określić rodzaje materiałów podstawowych i rodzaje wyrobów

odzieżowych, które można łączyć z koronkami haftowanymi?





6) dobrać koronkę do różnych rodzajów wyrobów odzieżowych,

wytworzonych z różnych surowców?





„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

42

4.6. Zasady doboru podszewek do wyrobów odzieżowych

4.6.1. Materiał nauczania

Podszewki stanowią dodatek przy wyrobie płaszczy, palt, kurtek, kostiumów damskich,

garniturów męskich, spódnic, spodni. Stanowią estetyczne wykończenie wyrobów
odzieżowych, zabezpieczają przed wypychaniem, wzmacniają odzież i ułatwiają
jej zakładanie.

Podszewki produkuje się przede wszystkim z włókien ciągłych wiskozowych

i octanowych, bawełny, elany, stilonu. W zależności od zastosowanego surowca i splotu
podszewki mogą różnić się gładkością powierzchni, chropowatością, wytrzymałością
na rozciąganie i wypychanie.

Dokładna charakterystyka podszewek została przedstawiona w jednostce modułowej

„Charakteryzowanie płaskich wyrobów włókienniczych, skór i dodatków krawieckich”
743[01].O1.04. Skorzystaj z wiedzy zdobytej podczas realizacji tego działu.
Zasady doboru podszewek

Dobierając podszewkę do wyrobu odzieżowego, należy pamiętać o tym, że rodzaj

podszewki pod względem zastosowanego surowca, grubości i koloru powinien
być skoordynowany z materiałem podstawowym; należy też wziąć pod uwagę przeznaczenie
podszewki, np.:
– nie można łączyć podszewki stilonowej z materiałem z włókien syntetycznych –

np. w spódnicy damskiej – gdyż wzajemne ocieranie powierzchni obu tkanin, spowoduje
silne naelektryzowanie wyrobu, w wyniku czego spódnica będzie „lepić się” do nóg,
a to obniży komfort użytkowania;

– wybierając podszewkę na worki kieszeniowe, należy pamiętać o tym, że musi to być

materiał odporny na rozciąganie i tarcie (wielokrotne wkładanie i wyjmowanie rąk
z kieszeni powoduje naciąganie materiału oraz jego ścieranie), a także powinien mieć
chropowatą powierzchnię, aby zabezpieczyć zawartość kieszeni przed przypadkowym
wypadnięciem (wskazane podszewki z włókien odcinkowych, np. bawełniane, elano –
bawełniane, z elany) – najodpowiedniejszą podszewką będzie „kieszeniówka” (tkanina
bawełniana lub elano – bawełniana o splocie skośnym wzmocnionym lub skośnym
łamanym);

– podszewki stosowane w spódnicach i w nogawkach spodni w okolicach kolan, powinny

być mocne i odporne na wypychanie (najlepsze są podszewki o splocie płóciennym),
a także śliskie, aby ułatwiały siadanie (wskazane są podszewki z włókien ciągłych) –
najodpowiedniejszą podszewką będzie „kolanówka” (tkanina bardzo gęsto tkana o splocie
płóciennym z ciągłych włókien wiskozowych lub octanowych);

– podszewki w żakietach, marynarkach, płaszczach, kurtkach powinny być śliskie,

aby ułatwiać zakładanie odzieży (podszewki z włókien ciągłych);

– grubość podszewki zależy od grubości materiału podstawowego, im cieńszy materiał,

tym cieńsza i delikatniejsza powinna być podszewka;

– kolor podszewki z reguły powinien być zharmonizowany z kolorem materiału

podstawowego, chociaż stosuje się też zestawienia kontrastowe; należy wówczas
sprawdzić odporność wybarwienia podszewki na pranie, aby nie doszło do zafarbowania
wyrobu.

Wyroby bawełniane i z włókien wiskozowych mają tendencję do wykurczania

się podczas pierwszego prania, dlatego wybierając podszewki z tych surowców, należy
je zdekatyzować przed skrojeniem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

43

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. W jakim celu stosuje się podszewki w wyrobach odzieżowych?
2. Jakie są zasady doboru podszewek do wyrobów odzieżowych?
3. Z jakich surowców produkuje się podszewki?
4. Jakie podszewki powinny być użyte w spódnicach damskich?
5. Jakie podszewki stosuje się w nogawkach spodni męskich w okolicach kolan?
6. Jakie podszewki stosuje się na worki kieszeniowe?
7. Jakie podszewki stosuje się w żakietach, marynarkach, płaszczach?

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz podszewkę do spódnicy damskiej, uszytej z tkaniny syntetycznej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać próbkę tkaniny, z której będzie uszyta spódnica,
2) określić właściwości użytkowe wybranej tkaniny,
3) określić wymagania użytkowe w stosunku do materiału podszewkowego,
4) dobrać podszewkę do spódnicy, tak aby była odpowiednia pod względem surowcowym,

koloru i grubości do wybranego materiału podstawowego,

5) zamieść w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

próbki tkanin ubraniowych z włókien syntetycznych,

– kolekcja materiałów podszewkowych,
– literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Dobierz podszewkę na worki kieszeniowe w spodniach dżinsowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić wymagania w stosunku do podszewki przeznaczonej na worki kieszeniowe,
2) wybrać próbki materiałów podszewkowych, które spełniają wymagane oczekiwania,
3) wybrać próbkę podszewki, która będzie najodpowiedniejsza pod względem koloru

i grubości do spodni dżinsowych,

4) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy

–

próbki tkanin dżinsowych,

– kolekcja materiałów podszewkowych,
– literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

44

Ćwiczenie 3

Dobierz podszewkę do męskiej sportowej kurtki jesienno-zimowej uszytej z ortalionu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać tkaninę, z której będzie uszyta kurtka,
2) określić właściwości użytkowe wybranego materiału,
3) określić wymagania użytkowe w stosunku do materiału podszewkowego,
4) wybrać próbki podszewek, które spełniają wymagane oczekiwania,
5) wybrać podszewkę, która będzie najbardziej odpowiednia pod względem surowcowym,

grubości i koloru do wybranej próbki ortalionu,

6) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

próbki tkanin ortalionowych,

– kolekcja próbek materiałów podszewkowych,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 4

Dobierz podszewkę do marynarki męskiej uszytej z czesankowej tkaniny wełnianej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać próbkę wełnianej tkaniny czesankowej,
2) określić właściwości użytkowe wybranej tkaniny,
3) określić wymagania w stosunku do podszewek w marynarce,
4) wybrać podszewki, które spełniają oczekiwane wymagania,
5) wybrać podszewki, które pod względem kolorystycznym będą najodpowiedniejsze

dla zaproponowanej tkaniny,

6) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

– kolekcja tkanin wełnianych czesankowych,
– kolekcja podszewek,
– literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić podstawowe zasady obowiązujące przy doborze podszewek do

wyrobów odzieżowych?





2) określić rodzaj surowców i sploty tkanin podszewkowych?





3) dobrać podszewki do różnych wyrobów odzieżowych?





„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

45

4.7. Zasady doboru zapięć do wyrobów odzieżowych

4.7.1. Materiał nauczania

Najpopularniejsze zapięcia to guziki, które są stosowane zarówno w krawiectwie lekkim,

ciężkim, jak i bieliźniarstwie oraz w ubraniach roboczych. Prócz guzików stosuje
się też klamry, zatrzaski, haftki, rzepy, zamki błyskawiczne. Wszystkie wymienione rodzaje
zapięć zostały dokładnie omówione w jednostce modułowej „Charakteryzowanie płaskich
wyrobów włókienniczych, skór i dodatków krawieckich” 743[01]O1.04. Skorzystaj z wiedzy
zdobytej podczas realizacji tego działu.

Tabela 4. Rodzaje guzików i ich zastosowanie [opracowanie własne]

Rodzaj guzika

Opis

Zastosowanie

Guziki z surowców naturalnych

Drewniane

Bejcowane, lakierowane, o różnych kształtach
i rozmiarach.

Swetry, żakiety, kurtki np. typu
„budrysówka”.

Szklane

Ciężkie, łatwo się tłuką, odporne na chemikalia
i temperaturę, o różnej wielkości, kształtach,
kolorach.

W zależności od wielkości, stosowane
w bluzkach, sukienkach, wdziankach.

Metalowe

Niklowane

lub

lakierowane,

w

różnych

rozmiarach, produkowane często jako guziki
zatrzaskowe.

Głównie odzież sportowa.

Skórzane

O różnej wielkości i kształtach, impregnowane.

Odzież skórzana

Guziki z tworzyw sztucznych

Galalitowe

W mlecznym kolorze, wrażliwe na dłuższe
działanie wody i proszku do prania (chłoną
wilgoć, a środki zasadowe niszczą tworzywo
białkowe).

Odzież damska i dziecięca;
Jako guziki „klipsowe” – stosowane
w pościeli.

Poliestrowe

Białe, odporne na pranie i prasowanie, mogą
się łamać podczas prania w pralce.

Koszule męskie, bluzki, podomki,
odzież dziecięca.

Melaminowo-
mocznikowe

Odporne na pranie, prasowanie, uderzenia,
produkowane w różnych rozmiarach, kolorach
i kształtach.

Odzież wierzchnia, sukienki, bielizna.

Z metapleksu

Bardzo

lekkie,

wrażliwe

na

chemikalia

i podwyższoną

temperaturę,

odporne

na uderzenia.

Sukienki, bluzki.

Z acetylocelulozy

Mają perłowy kolor, w kontakcie z acetonem
ulegają zniszczeniu.

Bluzki, sukienki, koszule męskie,
odzież dziecięca.

Podział guzików ze względu na przeznaczenie

Pościelowe

Produkowane w dwóch rozmiarach oraz jako
guziki klipsowe.

Poszewki na poduszki i kołdry.

Bieliźniane

Małe, płaskie, okrągłe, kwadratowe, w różnych
kolorach.

Koszule męskie, bluzki, kaftaniki
dziecięce.

Sukienkowe

O różnych kształtach, rozmiarach, kolorach.

Sukienki, bluzki, swetry, żakiety.

Ubraniowe

Produkowane w dwóch rozmiarach, okrągłe,
z czterema dziurkami, o stonowanych barwach.

Garnitury męskie.

Płaszczowe

Duże; męskie – okrągłe, czarne oraz różne
odcienie szarości, brązów; damskie – o różnych
kształtach i kolorach.

Płaszcze męskie i damskie oraz inna
odzież wierzchnia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

46

Większość zapięć spełnia nie tylko swoją praktyczną funkcję, ale może być elementem

zdobniczym odzieży oraz przesądzać o charakterze stroju. Dlatego niezwykle ważne jest, aby

starannie i w sposób przemyślany dobierać guziki i inne zapięcia.
Zasady doboru guzików do wyrobów odzieżowych

Przy doborze guzików do wyrobów odzieżowych, należy uwzględnić:

a) kolor materiału – kolor guzika powinien być skoordynowany z kolorem tkaniny,

a w przypadku tkanin wielobarwnych należy wybrać guzik w jednym z kolorów
występujących w materiale, najlepiej w kolorze dominującym;

b) grubość materiału – im grubszy i cięższy materiał, tym większy powinien być guzik;
c) gęstość rozmieszczenia guzików – im gęściej rozmieszczone zapięcia, tym mniejsze

powinny być guziki;

d) sposób prania wyrobu – wybrać guzik, którego surowiec zniesie warunki konserwacji

wyrobu, np.:

−

guzików szklanych nie dobierać do wyrobów, które będą prane w pralce i wirowane
– guziki mogą się potłuc,

−

guzików z metaplexu nie przyszywać do wyrobów, które podczas prasowania
wymagają wysokich temperatur – gorące żelazko może stopić guzik,

−

guzików z galalitu nie dobierać do wyrobów, które będą prane w wysokich
temperaturach i z zastosowaniem prania wstępnego – tworzywo białkowe
przebywając dłuższy czas w wodzie, zaczyna pęcznieć, a powierzchnia guzika ulega
zniszczeniu,

−

guzików skórzanych nie należy przyszywać do wyrobów, które będą prane na mokro
– skóra pod wpływem wilgoci zdeformuje się, a następnie ulegnie skruszeniu;

e) ciężar guzika – guzik nie może być zbyt ciężki, by nie obciążać materiału

i nie powodować jego wyciągania, z tego powodu np. guziki szklane w większych
rozmiarach, mimo delikatnego wyglądu, nie nadają się do cienkich tkanin, gdyż
są za ciężkie;

f) płeć i wiek użytkownika odzieży – w odzieży damskiej guziki mogą mieć różne kształty

i kolory, nawet intensywne i ostre, natomiast w odzieży męskiej guziki powinny być
proste i o stonowanych barwach; w odzieży dziecięcej stosuje się guziki mniejsze, bardzo
kolorowe, także o wymyślnych kształtach, np. kwiatki, ołówki, zwierzątka itp.

Inne rodzaje zapięć

−

Klamry i sprzączki – w zależności od wielkości, kształtu i surowca, stosowane
są w odzieży o różnym przeznaczeniu (zapięcie pasków w płaszczach, sukienkach,
szelkach, w biustonoszach, pasach do pończoch itp.).

−

Haftki – produkowane w różnych rozmiarach i kształtach, wykorzystywane jako zapięcie
kryte w odzieży lekkiej, ciężkiej i bieliźniarstwie.

−

Haczyki i pętelki – o różnej wielkości i kształtach, nadają się do zapinania spodni,
spódnic, sukienek, wykorzystywane też w gorseciarstwie, stosowane jako zapięcie kryte.

−

Zatrzaski – metalowe lub plastykowe, w różnych rozmiarach, stosowane jako zapięcie
kryte, natomiast guziki zatrzaskowe używane są jako zapięcie w odzieży sportowej.

−

Zamki błyskawiczne – produkowane są różne rodzaje, w różnych rozmiarach i kolorach;
mogą być stosowane jako zapięcie kryte (spódnice, spodnie) lub widoczne i stanowiące
zamierzony efekt dekoracyjny (kurtki, skafandry, bluzy sportowe itp.).

−

Taśmy rzepowe – stosowane jako szybkie zapięcie kryte w odzieży oraz obuwiu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

47

4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie znasz rodzaje zapięć?
2. Jakie są cechy i zastosowanie guzików drewnianych?
3. Jakie są cechy i zastosowanie guzików skórzanych?
4. Jakie są cechy i zastosowanie guzików szklanych?
5. Jakie są cechy i zastosowanie guzików metalowych?
6. Jakie są cechy i zastosowanie guzików z galalitu?
7. Jakie są cechy i zastosowanie guzików z poliestru?
8. Jakie są cechy i zastosowanie guzików z tworzywa melaminowo-mocznikowego?
9. Jakie są cechy i zastosowanie guzików z metaplexu?
10. Jakie są cechy i zastosowanie guzików z acetylocelulozy?
11. Jak dzieli się guziki ze względu na przeznaczenie?
12. Jak wykorzystuje się klamry, haftki, zatrzaski, rzepy jako zapięcia w odzieży?
13. Czym należy się kierować przy doborze guzików do określonego wyrobu odzieżowego?

4.7.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz guziki do koszuli męskiej uszytej z elano-bawełny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać próbkę tkaniny elano-bawełnianej, z której będzie uszyta koszula męska,
2) określić sposób prania i prasowania koszuli,
3) określić wymagania w stosunku do guzików (odporność na warunki konserwacji

przewidziane dla koszuli, kolor, wielkość),

4) wybrać guziki, które pod względem koloru i wielkości będą pasować do wyrobu,
5) spośród wybranych guzików, zgodnych kolorystycznie, wybrać guziki, które będą

odporne na warunki prania i prasowania koszuli męskiej,

6) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

– próbki tkanin koszulowych,
– kolekcja guzików,
– literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Dobierz guziki do damskiego i męskiego płaszcza jesienno-zimowego, uszytych z tkanin

wełnianych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać dwie próbki tkanin wełnianych, z których jedna będzie przeznaczona na płaszcz

damski, a druga na płaszcz męski,

2) określić sposób konserwacji płaszczy,
3) określić wymagania w stosunku do guzików,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

48

4) wybrać guziki, które pod względem koloru, wielkości, kształtu, odporności na warunki

konserwacji, będą nadawać się do płaszcza damskiego,

5) wybrać guziki, które pod względem koloru, wielkości, kształtu, odporności na warunki

konserwacji, będą nadawać się do płaszcza męskiego,

6) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

– kolekcja wełnianych tkanin płaszczowych,
– kolekcja guzików,
– literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Dobierz zapięcia do garnituru męskiego uszytego z czesankowej tkaniny wełnianej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać tkaninę, z której będzie uszyty garnitur,
2) określić warunki konserwacji garnituru,
3) określić rodzaj zapięć zastosowanych w garniturze,
4) wybrać zapięcia, które będą pasowały do marynarki,
5) wybrać zapięcia, które będą zastosowane w spodniach,
6) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy

– kolekcja tkanin wełnianych,
– kolekcja guzików i innych zapięć,
– literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 4

Dobierz guziki i inne zapięcia do żakietu damskiego o charakterze sportowym, uszytego

z dżinsu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać tkaninę dżinsową, z której będzie uszyty żakiet,
2) określić warunki konserwacji żakietu,
3) określić wymagania w stosunku do zapięć, zastosowanych w żakiecie,
4) określić rodzaj zapięć, które będą zastosowane w żakiecie,
5) dobrać zapięcia do żakietu o charakterze sportowym,
6) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

kolekcja tkanin dżinsowych,

–

kolekcja zapięć: guziki (w tym guziki zatrzaskowe), klamry, zamki błyskawiczne,
zatrzaski haftki,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

49

Ćwiczenie 5

Dobierz guziki do kaftanika dziecięcego, uszytego z dzianiny bawełnianej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać dzianinę bawełnianą, odpowiednią na kaftanik dziecięcy,
2) określić warunki konserwacji kaftanika,
3) określić wymagania w stosunku do guzików, uwzględniając ich wielkość, kolor, kształt,

odporność na warunki konserwacji kaftanika,

4) wybrać guziki, które spełniają oczekiwane wymagania,
5) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy

– kolekcja dzianin bawełnianych,
– kolekcja guzików,
– literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.7.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić zasady doboru guzików do wyrobów odzieżowych?





2) scharakteryzować rodzaje guzików uwzględniając ich surowiec

i przeznaczenie?





3) scharakteryzować inne rodzaje zapięć (klamry, zatrzaski, haftki, zamki

błyskawiczne)?





4) dobrać zapięcia do określonych wyrobów odzieżowych.?





„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

50

4.8. Rodzaje pasmanterii i dodatków zdobniczych

4.8.1. Materiał nauczania

Pasmanterie to różnego rodzaju taśmy tkane i plecione, stosowane w odzieżownictwie

do wykończania odzieży, wzmacniania jej fragmentów lub do ozdoby. Temat ten został
już omówiony

w

jednostce

modułowej

„Charakteryzowanie

płaskich

wyrobów

włókienniczych, skór i dodatków krawieckich” 743[01]O4. Skorzystaj z wiedzy zdobytej
podczas realizacji tego działu.
Rodzaje taśm tkanych
a) Tasiemki krawieckie – produkowane w trzech rodzajach:

−

tasiemki do wzmacniania brzegów odzieży (o prostej linii) lub szwów, wykonane

najczęściej z bawełny splotem płóciennym lub skośnym,

−

tasiemki do wzmacniania dołów spodni – wykonane najczęściej z bawełny, splotem

skośnym łamanym, różnią się od innych tasiemek tym, że jeden brzeg jest specjalnie
wzmocniony włóknem poliestrowym, dzięki czemu są bardziej odporne na tarcie,

−

tasiemki bieliźniane – wykonane z ciągłych włókien sztucznych celulozowych,

o splocie atłasowym; stosowane głównie w bieliźniarstwie.

b) Taśmy paskowe, tzw. gurty – wykonane z bawełny lub włókien sztucznych splotem

rypsowym, pokryte apreturą usztywniającą; wszywane pod pasek w spodniach męskich,
dzięki czemu materiał w tych partiach wyrobu lepiej się układa (gurtu nie wszywa
się w pasek, ponieważ w czasie siedzenia ulega on trwałym załamaniom, a pasek staje
się pognieciony).

c) Taśmy gumowe (elastyczne) – mają dużą rozciągliwość i doskonałą odprężność,

na osnowę stosuje się nitki kauczukowe (naturalne lub syntetyczne), na wątek – bawełnę,
włókna chemiczne ciągłe lub teksturowane; tasiemki wąskie mogą być stosowane
jako gumki w majtkach, getrach, dresach, w rękawach bluzek itp., szersze taśmy,
w zależności od rodzaju, mogą być stosowane w paskach spódnic i spodni damskich,
jako szelki itp.

d) Taśmy ozdobne –najczęściej wyrabiane z bawełny jako wąskie tkaniny ozdobnie tkane,

czasem z udziałem nitek metalowych; stosowane jako wstawki w pościeli, obrusach,
odzieży lub naszywane na wyrób.

e) Wstążki – taśmy o szerokości od 0,5 do 30 centymetrów, wykonane z różnych surowców

(bawełny, włókien chemicznych, nitek metalowych), różnymi splotami (płóciennym,
rypsowym, atłasowym, złożonym – z okrywą włókienną); w zależności od szerokości,
surowca i wykończenia są stosowane jako ozdoba bluzek dziewczęcych, ozdoba strojów
ludowych, kapeluszy, jako wstążki orderowe (wstążki morowane), materiał podstawowy
do szycia spódnic itp.

Rodzaje taśm plecionych
–

Tasiemki krawieckie – wykonane z bawełny i włókien ciągłych wiskozowych, są podatne
na układanie i modelowanie, stosowane do wykończenia odzieży krojonej po skosie.

–

Taśmy gumowe – płaskie lub okrągłe, wyrabiane z włókien elastycznych, mogą
być gładkie, wzorzyste, ażurowe, z ozdobną falbanką, stosowane najczęściej
w bieliźniarstwie.

–

Taśmy ozdobne – wykonane z bardzo różnych surowców, o różnych szerokościach,
mniej lub bardziej ozdobne; w zależności od rodzaju i użytego surowca, mogą służyć
do ozdabiania odzieży, sztandarów, mundurów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

51

Dodatki zdobnicze
–

Sznury – produkowane z bawełny, włókien ciągłych chemicznych, o różnej grubości;
stosowane w mundurach, służą do wykończenia sztandarów itp.

–

Sutasz – płaski sznureczek wykonany z włókien ciągłych wiskozowych lub nitek
metalowych, którego charakterystycznym elementem jest wąski rowek biegnący przez
środek, na całej długości; w zależności od surowca może być naszywany na odzież jako
ozdoba lub być stosowany w tunelach kapturów, dołów kurtek.

–

Gimp – okrągły sznureczek wykonany z ciągłych włókien wiskozowych lub nitek
metalowych, często stosowany do produkcji ozdobnych taśm plecionych; w zależności
od użytego surowca, stosowany jako podkład przy dzierganiu dziurek w konfekcji
męskiej i krawiectwie damskim ciężkim, lub naszywany na odzież jako ozdoba.

–

Galony – służą do wykończenia sztandarów, do naszywek mundurowych.

–

Pompony – najczęściej wykorzystywane do ozdabiania czapek i beretów.

–

Frędzle – w zależności od surowca, mogą być stosowane do wykończania sukienek,
wdzianek, swetrów.

–

Aplikacje – służą do ozdabiania przede wszystkim odzieży dziecięcej.

– Cekiny, koraliki – stosowane do ozdabiania odzieży wieczorowej.

4.8.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie jest zastosowanie tkanych i plecionych tasiemek krawieckich?
2. Jakie jest zastosowanie gurtów?
3. Jakie jest zastosowanie taśm gumowych tkanych i plecionych?
4. Jakie jest zastosowanie taśm ozdobnych tkanych i plecionych?
5. Jakie jest zastosowanie wstążek?
6. Jakie jest zastosowanie sznurów?
7. Jakie jest zastosowanie sutaszu?
8. Jakie jest zastosowanie gimpów?
9. Jakie jest zastosowanie galonów?
10. Jakie jest zastosowanie pomponów?
11. Jakie jest zastosowanie frędzli?
12. Jakie jest zastosowanie aplikacji?

13.

Jakie jest zastosowanie cekinów i koralików?

4.8.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz tasiemkę do wzmocnienia i zabezpieczenia przed rozciąganiem, szwów

ramieniowych w swetrze z anilany.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać próbkę dzianiny z anilany,
2) określić charakterystyczne cechy dzianiny,
3) określić wymagania w stosunku do tasiemki,
4) wybrać tasiemkę, która pod względem surowcowym, koloru, szerokości, budowy będzie

odpowiednia do wszycia w szwy ramieniowe swetra,

5) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

52

Wyposażenie stanowiska pracy

– próbki dzianin z anilany,
– próbki tkanych i plecionych tasiemek krawieckich,
– literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Dobierz tasiemkę do wykończenia dołu nogawek spodni męskich, uszytych z tkaniny

wełnianej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać próbkę tkaniny wełnianej, z której będą uszyte spodnie,
2) określić czynniki niszczące dół nogawek spodni,
3) określić wymagania w stosunku do tasiemki wzmacniającej dół nogawek spodni,
4) wybrać tasiemkę, której właściwości użytkowe oraz kolor będą odpowiednie

do wykończenia spodni,

5) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy

– próbki ubraniowych tkanin wełnianych,
– kolekcja tasiemek tkanych i plecionych,
– literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Dobierz taśmę gumową do paska w dresie sportowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić wymagania w stosunku do taśmy gumowej, która będzie umieszczona w pasku,
2) wybrać taśmy, które będą odpowiednie do paska w dresie,
3) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy

– kolekcja tkanych i plecionych taśm gumowych,
– literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 4

Dobierz taśmę gumową, która zastąpi szelki w dżinsowych spodniach dziecięcych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić wymagania w stosunku do taśm gumowych, przeznaczonych na szelki

w spodniach dziecięcych,

2) wybrać taśmy, które spełnią wymagane oczekiwania i będą odpowiednie na szelki

w dżinsowych spodniach dziecięcych,

3) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

– kolekcja tkanych i plecionych taśm gumowych,
– literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

53

Ćwiczenie 5

Do bolerka z aksamitu dobierz pasmanterie i dodatki zdobnicze, tak aby nadać

mu charakter stroju wieczorowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać próbkę aksamitu,
2) określić cechy stroju wieczorowego,
3) określić wymagania w stosunku do pasmanterii i dodatków zdobniczych, które mogą

być zastosowane w stroju wieczorowym,

4) określić rodzaj pasmanterii i dodatków zdobniczych, które będą zastosowane w wyrobie,
5) wybrać pasmanterie i dodatki zdobnicze, które nadadzą wyrobowi charakter stroju

wieczorowego,

6) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

próbki aksamitów,

–

kolekcja taśm ozdobnych tkanych i plecionych, gimpów, sutaszy, koralików, cekinów,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 6

Dobierz taśmy ozdobne do pościeli bawełnianej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać próbkę tkaniny pościelowej,
2) określić sposób konserwacji pościeli,
3) określić wymagania w stosunku do taśm ozdobnych, stosowanych w pościeli,
4) wybrać taśmy, które pod względem surowcowym i zgodności sposobu konserwacji, będą

odpowiednie do ozdobienia pościeli,

5) wybrać taśmy, które kolorystycznie będą najbardziej odpowiednie do zastosowania

w pościeli,

6) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy

– kolekcja tkanin pościelowych,
– kolekcja taśm ozdobnych,
– literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 7

Dobierz aplikację do dziecięcego sweterka wykonanego z anilany.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wybrać próbkę dzianiny, z której będzie wykonany sweterek dziecięcy,
2) określić wymagania w stosunku do aplikacji (rodzaj materiału podkładowego, motyw

aplikacji, odporność na warunki prania) w sweterku dziecięcym,

3) wybrać aplikacje, które będą najlepiej odpowiadać żądanym wymaganiom,
4) zamieścić w segregatorze opracowane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

54

Wyposażenie stanowiska pracy:

– kolekcja dzianin z anilany,
– kolekcja aplikacji,
– literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.8.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) dobrać tasiemki krawieckie do określonych wyrobów odzieżowych?





2) określić zastosowanie gurtów?





3) dobrać taśmy elastyczne do wyrobów odzieżowych?





4) dobrać ozdobne taśmy do wyrobów odzieżowych?





5) określić zastosowanie wstążek?





6) określić zastosowanie sznurów?





7) dobrać sznureczki (gimp, sutasz) do wyrobów odzieżowych?





8) dobrać aplikacje do wyrobów odzieżowych?





9) dobrać dodatki zdobnicze (np. koraliki, cekiny) do wyrobów

odzieżowych?





„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

55

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Każde zadanie testowe zawiera 4 możliwości odpowiedzi; tylko jedna jest prawdziwa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej Karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X.

6. W przypadku pomyłki, błędną odpowiedź zaznacz kółkiem, a następnie ponownie

zaznacz odpowiedź prawidłową.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz mieć satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, odłóż jego rozwiązanie

na później.

9. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Tkaniną, która ze względu na wygląd powierzchni lub wzór, wymaga specjalnego

opracowania układu szablonów do wykroju jest
a) jednobarwne płótno bawełniane.
b) tkanina drukowana w drobną „łączkę”.
c) tkanina o splocie płóciennym, tkana z nitek osnowy i wątku różniących się kolorem.
d) jednobarwny aksamit.

2. W czasie konfekcjonowania dzianin, np. zszywania elementów swetra, za pomocą

stębnówki zwykłej można wykonać
a) szwy boczne.
b) łączenie ściągacza z podkrojem szyi.
c) wszywanie zamka błyskawicznego.
d) wszywanie rękawa.

3. Dobierając materiał na strój wieczorowy, należy przede wszystkim uwzględnić jego

właściwości
a) higieniczne.
b) estetyczne.
c) wytrzymałościowe.
d) konfekcyjne.

4. Do usztywnienia kołnierza w koszuli męskiej, należy zastosować

a) włókninę usztywniającą.
b) filc podkołnierzowy.
c) tkaninę typu „bougram”.
d) materiał sztywnikowy typu „kamel”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

56

5. Watolinę najlepiej zastosować do ocieplenia

a) klasycznego płaszcza wełnianego.
b) kurtki sportowej z ortalionu.
c) kurtki dziecięcej.
d) płaszcza z tkaniny z mikrowłókien.

6. Do szycia tkanin pościelowych należy użyć nici

a) bawełnianych matowych.
b) bawełnianych merceryzowanych.
c) z ciągłych włókien wiskozowych.
d) syntetycznych rdzeniowych.

7. Do ozdobienia bluzki z cienkiej tkaniny bawełnianej, można zastosować koronkę

a) klockową.
b) haftowaną na stilonie.
c) tiulową ze stilonu.
d) tiulową z bawełny.

8. Do ozdobienia sukni ślubnej, najlepiej nadaje się koronka

a) tiulowa ze stilonu.
b) klockowa.
c) haftowana na bawełnie.
d) gipiurowa.

9. Na worki kieszeniowe w męskich spodniach wełnianych należy zastosować podszewkę

a) wiskozową o splocie atłasowym.
b) wiskozową o splocie płóciennym.
c) elano-bawełnianą o splocie płóciennym.
d) z dzianiny stilonowej.

10. Tasiemkę krawiecką tkaną, mającą jeden brzeg wzmocniony włóknami poliestrowymi,

można zastosować jako
a) wzmocnienie szwów ramieniowych w swetrze.
b) wykończenie dołu nogawek spodni.
c) ozdobę w żakiecie lnianym.
d) wykończenie dołu spódnicy kloszowej.

11. Guziki bieliźniane można zastosować jako zapięcie w

a) swetrze.
b) żakiecie lnianym.
c) w pasku spodni lnianych.
d) koszuli męskiej.

12. Sutasz to

a) ozdobna tasiemka tkana.
b) ozdobna tasiemka pleciona.
c) okrągły sznureczek.
d) płaski sznureczek z rowkiem po środku, na całej długości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

57

13. Na damski kostium klasyczny odpowiednia jest

a) jednobarwna tkanina z mikrowłókien.
b) jednobarwna, czesankowa tkanina o składzie 70% wełny i 30% elany.
c) kolorowo tkana w kratę szkocką wełniana tkanina zgrzebna.
d) jednobarwna tkanina elano-bawełniana.

14. Do uszycia kostiumu damskiego należy zastosować nici

a) bawełniane.
b) syntetyczne rdzeniowe.
c) syntetyczne z włókien ciągłych.
d) wiskozowe z włókien odcinkowych.

15. Do usztywnienia elementów żakietu damskiego należy zastosować

a) włókninę usztywniającą.
b) włosiankę.
c) kamel.
d) grube płótno krawieckie.

16. Poszewka do wykończenia spódnicy i żakietu to

a) tkanina z włókien ciągłych wiskozowych o splocie atłasowym.
b) tkanina z włókien ciągłych wiskozowych o splocie płóciennym.
c) tkanina stylonowa o splocie płóciennym.
d) dzianina stilonowa.

17. Rodzaj zapięcia stosowany w żakietach damskich to

a) zamek błyskawiczny.
b) ozdobne metalowe haftki.
c) guzik płaszczowy.
d) guzik sukienkowy.

18. Czółenka to buty odpowiednie do

a) klasycznego kostiumu damskiego.
b) stroju plażowego.
c) sportowego kostiumu damskiego.
d) marynarki męskiej.

19. Odpowiednią torebką do garsonki jest

a) duża, skórzana, wybijana fantazyjnie ćwiekami.
b) skórzana, ściągana rzemykiem u góry.
c) średniej wielkości, skórzana, prostokątna gładka.
d) mała, z błyszczącego materiału, z naszytymi koralikami.

20. Biżuteria do garnituru damskiego (spodium) to

a) duże korale z drewna.
b) srebrna broszka w klapie żakietu.
c) naszyjnik z muszelek.
d) wiszące kolczyki z metapleksu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

58

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ............................................................................................................................

Dobieranie

materiałów

odzieżowych,

dodatków

krawieckich

i galanteryjnych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

59

6. LITERATURA

1. Chyrosz M., Zembowicz – Sułkowska E.: Materiałoznawstwo odzieżowe. WSiP SA,

Warszawa 1999

2. Czurkowa M., Ulawska – Bryszewska I.: Rysunek odzieżowy dla szkół zawodowych,

WSiP S.A. Warszawa

3. Dziamara H.: Dziewiarstwo maszynowo-ręczne. Technologia dla ZSZ. WSiP, Warszawa

1989

4. Filipiak I., Kowalczyk K.: Konfekcjonowanie dzianin. Podręcznik dla ZSZ. WSiP,

Warszawa 1993

5. Idryjan – Pajor J.: Materiałoznawstwo odzieżowe – Zeszyt ćwiczeń nr 2, SOP, Toruń

1998

6. Idryjan – Pajor J.: Materiałoznawstwo odzieżowe – Zeszyt ćwiczeń nr 3, SOP, Toruń

2000

7. Parafianowicz Z.: Szkolny słownik odzieżowy, WSiP, Warszawa 1992
8. Piedboeuf H.: O stroju na każdą okazję. Klub ŚK, Warszawa 1999
9. Praca zbiorowa: Encyklopedia techniki – Przemysł Lekki. WNT, Warszawa 1986
10. Praca zbiorowa: Krawiectwo. Materiałoznawstwo. WSiP S.A., Warszawa 1999
11. Praca zbiorowa: Krawiectwo. Technologia. WSiP S.A., Warszawa 1999
12. Praca zbiorowa: Poradnik inżyniera – włókiennictwo. WNT, Warszawa 1988
13. Romano Ch.: Nie mam co na siebie włożyć. Muza S.A., Warszawa 2000
14. Spillane M.: Zaprezentuj siebie. Muza S.A., Warszawa 1997
15. Święch T., Święch F.: Materiałoznawstwo odzieżowe. WSiP, Warszawa 1994
16. Turek K.: Pracownia materiałoznawstwa odzieżowego. WSiP, Warszawa 1982

Czasopisma specjalistyczne:

−

Przegląd Włókienniczy, miesięcznik, NOT

−

Odzież, miesięcznik, NOT