Page 1 of 4
Anaemia, vitamin B12 and folate deficiency | Polish | Translated 04/08 © Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008
Anemia, niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego
Wprowadzenie
Krew zawiera trzy różne rodzaje komórek. Białe krwinki chronią organizm przed
infekcjami, czerwone krwinki transportują tlen za pomocą substancji noszącej
nazwę hemoglobina, a płytki krwi odpowiadają za krzepnięcie krwi.
Organizm produkuje codziennie miliony nowych czerwonych krwinek, aby zastąpić
stare komórki ulegające rozpadowi. Składniki odżywcze znajdujące się w
pożywieniu, takie jak żelazo i witaminy, np. witamina B12 i kwas foliowy, pomagają
zapewnić ciągłą zdolność organizmu do produkcji tych krwinek.
Anemia to stan, który pojawia się, jeżeli liczba czerwonych krwinek lub stężenie
hemoglobiny zmniejsza się.
Istnieje kilka rodzajów anemii, a każdy z nich ma inną przyczynę.
Najpowszech
niejsza postać anemii jest wywołana niedoborem żelaza, inne zaś —
brakiem witaminy B12 lub kwasu foliowego.
W tym materiale skoncentrowano się
na anemii wywołanej niedoborem witaminy B12 i kwasu foliowego.
Niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego występuje najczęściej u osób powyżej 75
roku życia.
Objawy
Każdy rodzaj anemii ma określone objawy, uzależnione od przyczyny powodującej
anemię.
Istnieją jednak pewne ogólne objawy, związane ze wszystkimi typami anemii.
Należą do nich zmęczenie, duszności, omdlenia i nieregularne bicie serca
(palpitacje).
Może także występować ból głowy, szum w uszach i utrata apetytu.
Jeśli anemia spowodowana jest niedoborem witaminy B12, mogą pojawić się także
inne symptomy.
Należą do nich żółty odcień skóry (spowodowany przez żółtaczkę,
chorobę, która powstaje, jeśli podnosi się zawartość bilirubiny we krwi). Do innych
objawów należą ból i zaczerwienienie języka (zapalenie języka), owrzodzenie jamy
ustnej i zmieniony lub zmniejszony zmysł dotyku.
Inne symptomy anemii wy
wołanej niedoborem witaminy B12 to zmniejszona
zdolność odczuwania bólu, zmiana sposobu chodzenia i poruszania się,
zaburzenia wzroku, drażliwość i depresja.
Niedobór kwasu foliowego może — oprócz ogólnych objawów anemii —
powodować także utratę czucia, niemożność kontrolowania mięśni i depresję.
Page 2 of 4
Anaemia, vitamin B12 and folate deficiency | Polish | Translated 04/08 © Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008
Przyczyny
W Wielkiej Brytanii anemia złośliwa jest najpowszechniejszą przyczyną niedoboru
witaminy B12.
Anemia złośliwa to choroba, która blokuje przyswajanie witaminy
B12 przez organizm.
Inne przyczyny nied
oboru witaminy B12 występują rzadko. Niedobór ten może
jednak wynikać z czynników takich jak brak witaminy B12 w diecie, choroba
żołądka lub jelit, która uniemożliwia przyswajanie witaminy B12, lub przyjmowanie
określonych rodzajów leków.
Niedobór kwasu
foliowego może być spowodowany przez wiele czynników, takich
jak brak kwasu foliowego w diecie lub choroba, która utrudnia jego skuteczne
przyswajanie (np. zespół jelita drażliwego).
Utrata kwasu foliowego jest możliwa w przypadku częstego oddawania moczu
wskutek chorób wpływających na nerki lub wątrobę.
Jeśli organizm potrzebuje więcej kwasu foliowego niż normalnie, spełnienie tego
zapotrzebowania może być niemożliwe, co jest przyczyną niedoboru. Większe
zapotrzebowanie na kwas foliowy pojawia się w okresie ciąży, w chorobach
nowotworowych, w chorobach krwi lub podczas zapalenia.
Diagnoza
Jeśli lekarz podejrzewa u Ciebie anemię, zleca zwykle badanie krwi.
Krew zostanie przebadana pod kątem zawartości hemoglobiny; jeśli jej poziom jest
niższy od normy, diagnozowana jest anemia. Można przeprowadzić także badanie
krwi sprawdzające poziom witaminy B12 i kwasu foliowego. Jeśli badania wykażą
niedobór tych witamin, pomoże to lekarzowi określić, na jaki typ anemii cierpisz.
Po stwierdzeniu niedoboru witaminy B12 lub kwasu foliowego mogą być potrzebne
dalsze badania, aby ustalić głębszą przyczynę takiego niedoboru.
W niektórych sytuacjach lekarz może skierować Cię na dalsze badania lub leczenie
specjalistyczne, np. u specjalisty ds. chorób krwi (hematologa) lub specjalisty ds.
leczenia chorób układu pokarmowego (gastroenterologa).
Jeśli niedobór witaminy B12 lub kwasu foliowego wynika z niewłaściwej diety,
lekarz skieruje Cię do dietetyka, który doradzi Ci na temat sposobu zmiany
sposobu odżywiania tak, aby wyleczyć anemię.
Leczenie
Anemia wywołana niedoborem witaminy B12 jest zwykle leczona za pomocą
zastrzyków tej witaminy.
Początkowo, przez dwa tygodnie, przyjmuje się takie
zastrzyki co drugi dzień. Jeśli niedobór witaminy B12 nie wynika z jej braku
Page 3 of 4
Anaemia, vitamin B12 and folate deficiency | Polish | Translated 04/08 © Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008
w
diecie, zwykle potrzebować będziesz zastrzyków tej witaminy co trzy miesiące
(do końca życia).
Jeśli niedobór witaminy B12 wynika z niewłaściwej diety, otrzymasz receptę na
tabletki z witaminą B12, które zwykle przyjmuje się do momentu powrotu poziomu
tej witaminy do normalnego poziomu.
W celu leczenia anemii wywołanej niedoborem kwasu foliowego lekarz przepisuje
zwykle tabletki z kwasem foliowym, które najczęściej przyjmuje się przez cztery
miesiące.
W przypadku a
nemii wywołanej niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego
ważne jest, aby włączyć te składniki do swojej codziennej diety.
Bogatymi źródłami witaminy B12 są mięso, jajka, produkty mleczne,
witaminizowane płatki śniadaniowe i niektóre produkty sojowe.
Warzywa, takie jak brokuły, brukselka, szparagi, groszek, ciecierzyca i brązowy ryż
zawierają wysoki poziom kwasu foliowego.
Powikłania
Większość przypadków niedoboru witaminy B12 lub kwasu foliowego da się łatwo
wyleczyć, powikłania są więc stosunkowo rzadkie.
W ciężkich przypadkach każdy typ anemii może spowodować powikłania
wpływające na serce i płuca, zaburzające ich normalną pracę.
Niedobór witaminy B12 lub kwasu foliowego może czasem spowodować
przejściową bezpłodność (niemożność zajścia w ciążę). Nie jest to jednak
zaburzenie trwałe i można je wyleczyć za pomocą suplementów witaminowych.
U kobiet w ciąży niedobór witaminy B12 lub kwasu foliowego może zwiększyć
ryzyko wad urodzeniowych u dziecka, np. rozszczepu kręgosłupa (gdy kręgosłup
dziecka
nie formuje się prawidłowo). Brak kwasu foliowego zwiększa także ryzyko
przedwczesnego porodu.
Niedobór kwasu foliowego może także zwiększyć ryzyko chorób sercowo-
naczyniowych (nieprawidłowej pracy serca i układu krążenia).
Badania wykazują, że niedobór kwasu foliowego można powiązać z niektórymi
nowotworami.
Choć nie jest nigdy wyłączną przyczyną zachorowania na raka,
może się do tego przyczynić.
Page 4 of 4
Anaemia, vitamin B12 and folate deficiency | Polish | Translated 04/08 © Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008
Poufna usługa tłumaczenia
NHS Direct może zapewnić poufne usługi tłumaczy wielu języków w ciągu paru
minut od wizyty pacjenta.
Wystarczy wykonać 3 proste kroki:
Krok 1 — Zad
zwonić na numer NHS Direct, 0845 4647.
Krok 2 —
Kiedy rozmowa zostanie odebrana, powiedzieć po angielsku,
jakiego języka chce się używać. Poczekać przy telefonie na połączenie z
tłumaczem, który pomoże NHS Direct w podaniu niezbędnych informacji i
porad medycznych.
Krok 3 —
Można także poprosić osobę spokrewnioną lub znajomą
o przeprowadzenie rozmowy w imieniu pacjenta.
Przed objaśnieniem
powodu rozmowy należy poczekać na połączenie z tłumaczem.