Przysłona – na górze odsłonięta, na

dole prawie całkowicie zasłonięta

Fotografia/Ustawianie czasu i przysłony

Z Wikibooks, biblioteki wolnych podręczników.

> Fotografia > Ustawianie czasu i przysłony »

Ustawianie czasu naświetlania zdjęcia i przysłony obiektywu aparatu decyduje o ilości światła, które dotrze
do elementu światłoczułego (matrycy w aparatach cyfrowych lub błony fotograficznej w aparatach
tradycyjnych). Ilość światła docierająca do elementu światłoczułego musi być tak dobrana, aby element ten
był w stanie zarejestrować poprawne zdjęcie. Gdy do elementu dotrze za dużo światła, zostaje on oślepiony,
na skutek czego zdjęcie będzie prześwietlone – czyli w wielu jego miejscach będzie widać białe pola, na
których nie zostaną zarejestrowane poprawnie ani kolory, ani kształty fotografowanego obiektu. Gdy do
elementu dotrze za mało światła, zdjęcie wyjdzie zbyt ciemne, z licznymi czarnymi polami, na których
również nie zarejestrują się kolory i kształty fotografowanych obiektów.Widoczne będą zlewające się w
jedną całość,ciemniejsze partie fotografowanego obrazu.

Poprawna ilość światła, jaka powinna dotrzeć do elementu światłoczułego zależy od jego czułości. W
aparatach cyfrowych można w dość szerokim zakresie sterować czułością matrycy. O wpływie czułości na
wykonywane zdjęcia można przeczytać w rozdziale Czułość matrycy lub kliszy.

Odpowiedni w danych warunkach oświetleniowych nastaw czasu naświetlania i przysłony, który dostarczy
do elementu światłoczułego właściwą ilość światła, nazywany jest poprawną ekspozycją zdjęcia. Dla niemal
każdych, oprócz bardzo skrajnych, warunków oświetleniowych można wybrać minimum 6 różnych
poprawnych par: czas naświetlania/przysłona. Mimo że poprawne – każda z tych par da w rezultacie nieco
inne zdjęcie.

Przysłona

Przysłona to rodzaj specjalnej, regulowanej kurtyny, która może
wpuszczać przez obiektyw do wnętrza aparatu więcej lub mniej
światła. Zwykle ma ona postać 7 lub więcej nachodzących na siebie
czarnych listków, które zwężają lub rozszerzają otwór obiektywu.
Wartość przysłony jest zwykle podawana w postaci ułamka
maksymalnego otworu względnego obiektywu (f/x). Np. wartość f/1
– to całkowicie otwarta przysłona, a wartość f/22 – to malutki otwór,
którego średnica odpowiada 1/22 otworu względnego. Konstrukcja
prawie wszystkich obiektywów powoduje, że ich maksymalny otwór
względny jest mniejszy niż teoretycznie dla nich możliwy i dlatego
nie można w nich wybrać przesłony f/1, tylko np. f/2.

Tradycyjnie, z czasów stosowania aparatów, które miały wyłącznie
ręczny nastaw przysłony w postaci pierścienia obrotowego na
obiektywie, utarły się "standardowe" wartości przysłony –
wyskalowane tak, że każda kolejna przysłona dostarcza do wnętrza
obiektywu dokładnie połowę światła poprzedniej. Te tradycyjne
wartości to: f/1,4, f/2, f/2,8, f/4, f/5,6 f/8, f/11, f/16, f/22, f/32 i f/64.
Droższe, współczesne aparaty cyfrowe umożliwiają wybór także
pośrednich wartości przysłony.

Przysłona oprócz tego, że zmniejsza ilość światła docierającego do
wnętrza aparatu, ma też silny wpływ na głębię ostrości. Ogólnie im
wartość przysłony jest większa, tym większa jest też głębia ostrości.

Fotografia/Ustawianie czasu i przysłony - Wikibooks, biblioteka wolny...

http://pl.wikibooks.org/wiki/Fotografia/Ustawianie_czasu_i_przysłony

1 z 4

2015-03-03 23:39

Automatycznie regulowana przysłona

we współczesnych obiektywach potrafi

być bardzo skomplikowana

W związku z tym:

Przysłony o wartościach od f/1,4 do f/5,6 nazywane są
wyodrębniającymi, gdyż zwykle prowadzą do zdjęć z
nieostrym tłem – co jest ważne, gdy chce się wyróżnić jakiś
element kadru z tła; przy tych wartościach przysłony np. na
portrecie ostra będzie twarz modela, a tło całkowicie lub
częściowo rozmazane.
Przysłony o wartościach od f/8 do f/11 nazywają się ogólnymi.
Stosuje się je do zdjęć, gdzie głębia ostrości nie ma większego
znaczenia – tzn. w sytuacji, gdy wszystkie obiekty w kadrze
znajdują się w mniej więcej tej samej odległości od obiektywu.
Przy tych wartościach przysłony w większości obiektywów
można najłatwiej uzyskać zdjęcia o najlepszej jakości oddania
szczegółów i najbardziej równomiernej dystrybucji światła,
gdyż wykorzystywana jest wtedy najbardziej optymalna,
środkowa część soczewek obiektywu, co powoduje, że jest
najmniejsze ryzyko uzyskania zdjęć z wadami wynikającymi z
jego konstrukcji, takimi jak aberracja chromatyczna czy dystorsja. Przysłony ogólne są często
stosowane przy wykonywaniu zdjęć studyjnych.
Przysłony o wartościach od f/16 wzwyż nazywa się opisującymi, gdyż w ich efekcie uzyskuje się
zdjęcia z bardzo dużą głębią ostrości. Te przysłony stosuje się dla sytuacji, gdy w kadrze mamy obiekty
znajdujące się zarówno daleko jak i blisko od obiektywu i chcemy, aby wszystkie one wyszły ostro.
Mogą to być np. zdjęcia długich budynków, ulic, dróg ze szpalerem drzew czy zdjęcia pejzażowe, na
których chcemy dla uzyskania ciekawej kompozycji mieć też ostre obiekty z pierwszego planu.

Czas naświetlania

Czas naświetlania jest wartością, która określa, jak długo migawka, czyli specjalna kurtyna odcinająca
obiektyw od elementu światłoczułego, będzie otwarta. Na równi z przysłoną decyduje to oczywiście o ilości
światła, która dotrze do elementu światłoczułego aparatu. Oprócz tego, że zmiana czasu naświetlania
umożliwia odpowiednią zmianę przysłony, czas ten ma silny wpływ na to, czy ruchome obiekty oddane
zostaną ostro, czy też będą rozmyte. Czas w aparatach jest zwykle podawany w sekundach. W tradycyjnych
aparatach skala wyboru czasu była tak dobrana, aby podobnie, jak to jest z przysłoną, każda kolejna wartość
dostarczała do wnętrza aparatu połowę ilości światła wartości poprzedniej. Tradycyjnie stosowanymi
czasami naświetlania są: 30, 15, 7,5, 3, 1,5, 1, 1/2, 1/4, 1/15, 1/30, 1/60, 1/125, 1/250, 1/500 i 1/1000, choć
współczesne aparaty wysokiej klasy mają zwykle możliwość wyboru także czasów pośrednich.

W przypadku obiektów zupełnie nieruchomych jest w zasadzie wszystko jedno, jaki czas naświetlania
wybierzemy i będzie to uwarunkowane tylko odpowiednią wartością przysłony, która da nam pożądaną
głębię ostrości. Trzeba tylko pamiętać, że ze względu na to, że nikt nie potrafi zbyt długo trzymać aparatu
całkowicie nieruchomo, po to, aby uzyskać wyraźne, nieporuszone zdjęcie przy czasach dłuższych niż
1/125–1/60 s, konieczne jest zamontowanie aparatu na statywie lub skuteczne unieruchomienie go w inny
sposób.

W przypadku obiektów ruchomych czas naświetlania ma kluczowy wpływ na to, jak na zdjęciu będzie
wyglądał obiekt. Generalnie, jeśli chcemy uzyskać ostre zdjęcie ruchomego obiektu musimy stosować tym
krótszy czas naświetlenia, im szybciej ten obiekt się względem nas porusza. Świadome stosowanie dłuższych
czasów naświetlania do ruchomych obiektów daje jednak możliwości oddania na zdjęciu wrażenia ruchu.

Istnieją dość proste reguły, których zapamiętanie umożliwia uzyskanie pożądanego efektu przy
fotografowaniu ruchomych obiektów:

Czasy naświetlania od 1/250 i krótsze są nazywane zamrażającymi, gdyż oddają ostro nawet bardzo

Fotografia/Ustawianie czasu i przysłony - Wikibooks, biblioteka wolny...

http://pl.wikibooks.org/wiki/Fotografia/Ustawianie_czasu_i_przysłony

2 z 4

2015-03-03 23:39

Efekt zmiany czasu naświetlania – zdjęcie

wodospadu

Efekt długiego czasu naświetlania (4/5

sekundy)

dynamiczne akcje; ogólna zasada głosi, że jeśli obiekt
porusza się w stosunku do obiektywu wzdłuż przedłużenia
jego osi (czyli zbliża się lub oddala, ale nie przemieszcza
się "na boki") wystarcza czas naświetlania 1/250, jeśli
natomiast porusza się prostopadle do osi obiektywu (np.
góra-dół lub z prawej do lewej) to konieczny jest czas
1/500 i wyżej; takie czasy naświetlania umożliwiają
wykonanie ostrego zdjęcia samochodu na autostradzie czy
rozbryzgujących się kropel wody.
Czasy naświetlania rzędu 1/60 sekundy dają efekty
lekkiego rozmycia ruchomego obiektu; jest to czas,
który umożliwia wykonanie zdjęć, na których np. widać
deszcz w postaci jednolitych smug przecinających zdjęcie
czy uzyskanie efektu "liści na wietrze" lub "waty
cukrowej" przy fotografowaniu wodospadów i szybko
płynących potoków.
Czasy naświetlania 1/15–1/2 s dają zawsze efekt silnego
rozmycia przemieszczającego się obiektu; ale na ogół
widoczne wciąż będą ogólne jego zarysy; czasy te nadają
się do tzw. panoramowania, czyli podążania obiektywem
za poruszającym się obiektem, dzięki czemu sam obiekt
będzie ostry, a delikatnemu czy silniejszemu rozmyciu
ulegnie tło.
Czasy naświetlania dłuższe niż 1/2 s dają zwykle już tylko
niewyraźne smugi, ruchomy obiekt staje się
nierozpoznawalny i sprawa wrażenie półprzezroczystego;
w praktyce czasy takie stosuje się tylko w rozmaitych kreatywnych technikach fotograficznych oraz
przy wykonywaniu nocnych zdjęć dróg, na których światła samochodów tworzą charakterystyczne
świetlne smugi.

Zależności przysłona – czas naświetlania

Jak już była mowa – dla niemal każdych warunków oświetleniowych istnieje zwykle wiele par
przysłona/czas naświetlania, które dostarczą do wnętrza aparatu właściwą ilość światła. Trzymając się tylko
tradycyjnych skal tych wartości, można bardzo łatwo obliczyć w pamięci wszystkie poprawne pary,
pamiętając, że wzrost o jeden stopień na skali czasu musi się wiązać ze zmianą o jeden stopień na skali
przysłony. Np. jeśli wiemy, że poprawną ekspozycję uda się uzyskać przy czasie 1/125 s i f/16, to znaczy, że
będzie to też możliwe przy: 1/60 s i f/22 oraz przy 1/250 i f/8. Daje to każdemu fotografowi sporą swobodę
doboru czasu naświetlania lub przysłony, po to, aby np. uzyskać zdjęcie o odpowiednio małej głębi ostrości
lub uzyskać wrażenie ruchu przez rozmycie fotografowanego obiektu.

Ograniczeniem jest jednak fakt, że wzrost czasu naświetlania zawsze wymusza odpowiednio większą
przysłonę!. Gdy zatem chcemy np. zrobić zdjęcie, które jednocześnie ma nam wyodrębnić ruchomy obiekt z
tła i nadać mu delikatną dynamikę ruchu przez kontrolowane rozmycie jego ruchomych części (np. zdjęcie
tancerza z wyraźną twarzą, niewyraźnym tłem i rozmytymi w ruchu nogami) – natrafiamy na barierę, gdyż w
danych warunkach oświetleniowych może się okazać, że niemożliwe jest użycie niezamrażającego czasu
naświetlania i wyodrębniającej przysłony, gdyż uzyskalibyśmy prześwietlone zdjęcie. W takich przypadkach
konieczne jest użycie filtra szarego lub maksymalne zmniejszenie czułości elementu światłoczułego. Dużo
trudniej jest w sytuacji, gdy nasze wymarzone warunki ekspozycji doprowadziłyby do uzyskania zdjęcia
niedoświetlonego. Wówczas konieczne jest użycie lampy błyskowej lub maksymalne zwiększenie czułości
matrycy, co jednak wiąże się ze wzrostem szumu na zdjęciu. Rozwiązaniem może też być użycie obiektywu
o jak największej jasności.

Fotografia/Ustawianie czasu i przysłony - Wikibooks, biblioteka wolny...

http://pl.wikibooks.org/wiki/Fotografia/Ustawianie_czasu_i_przysłony

3 z 4

2015-03-03 23:39

Źródło: „http://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Fotografia/Ustawianie_czasu_i_przysłony&
oldid=186680”

Tę stronę ostatnio zmodyfikowano o 23:40, 29 paź 2012.
Tekst udostępniany na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach, z
możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o warunkach
korzystania.

Fotografia/Ustawianie czasu i przysłony - Wikibooks, biblioteka wolny...

http://pl.wikibooks.org/wiki/Fotografia/Ustawianie_czasu_i_przysłony

4 z 4

2015-03-03 23:39