4

/ 2 0 1 0

101

M A G A Z Y N

Zrób to sam

Praktyczne porady przy urządzaniu

pracowni protetycznej

Chcąc urządzić pracownię (laborato-
rium protetyczne), należy wziąć pod
uwagę funkcjonalność i estetykę. No-
woczesne wyposażenie naszego miejsca
pracy można dostosować do indywidu-
alnych potrzeb technika dentystyczne-
go. Ergonomia pozycji ciała w czasie
wykonywania prac protetycznych jest
bardzo ważnym czynnikiem wpływają-
cym na jej jakość i czas wykonania. Za-
projektowanie i wyposażenie pracowni
możemy zlecić firmie zajmującej się
tym profesjonalnie lub w miarę możli-
wości zająć się tym sami.

Projekt uzależniony jest od wielu spe-

cyficznych czynników, takich jak: cha-
rakterystyka stanowiska pracy, techno-
logia stosowana na stanowisku, wypo-
sażenie czy warunki środowiska pracy.
Nie trzeba nikomu udowadniać, że wła-
sny projekt i wykorzystanie do niego
mebli, np. kuchennych, redukuje koszty
związane z wyposażeniem pomieszcze-
nia przeznaczonego na pracownię.

Podstawowe stanowisko pracy tech-

nika dentystycznego tworzy, oprócz
odpowiedniego krzesła (siedziska), stół
protetyczny, który można wykonać
z dwóch stojących szafek kuchennych
z szufladami połączonymi za pomocą
blatu. Szafki te powinny mieć metalo-
we nóżki, a optymalna odległość pomię-
dzy nimi to około 80 cm. Nóżki pomogą
nam w lepszym utrzymaniu czystości
i uchronią przed uszkodzeniem szafek,
np. w przypadku dostania się pod nie
wody. Odpowiednia odległość pomię-
dzy nimi pozwoli na zamontowanie
kolanowego włącznika mikrosilnika
i zapewni wygodne miejsce do pracy.
Polecam szafki z szufladami o szero-
kości 40-50 cm na prowadnicach (tzw.

SŁOWA KLUCZOWE



pracownia

protetyczna, urządzanie pracowni
protetycznej

STRESZCZENIE



Autor artykułu

postanowił wyjść naprzeciw drogim
sprzętom i elementom wyposażenia
pracowni protetycznej. Wykorzystując
przedmioty codziennego użytku,
stworzył „profesjonalny sprzęt”
protetyczny i postanowił podzielić się
tą wiedzą z innymi technikami.

inż. tech. dent. Tadeusz Zdziech*

G

dy rozpoczynamy
działalność gospodar-

czą, dla większości z nas
najważniejsze jest, by urzą-
dzić pracownię protetyczną
jak najmniejszym kosztem.

Mając pewne doświadcze-

nie, inż. tech. dent. Tadeusz

Zdziech postanowił podzielić

się paroma pomysłami, które

pomogą w zorganizowaniu

stanowiska pracy i uchro-
nią nas od niepotrzebnych

wydatków finansowych.

metalboksy), które są praktyczne i wy-
trzymałe. Dolna część szafek powinna
być połączona za pomocą metalowej
rury, która oprócz tego, że stabilizuje
konstrukcję, pozwala również na opar-
cie stóp w czasie pracy, co jest wygodne
i praktyczne (fot. 1).

Układ szafek można odpowiednio

zwielokrotniać, tworząc kolejne stano-
wiska pracy, np. służące do wykony-
wania prac z ceramiki lub kompozytu
(fot. 2). Szafki stanowią podstawę pod
blat, który powinien być jak najdłuż-
szy, gdyż każde łączenie przeszkadza
w utrzymaniu czystości. Szafki wiszą-
ce i stojące o wymiarach 40 cm, 60 cm,
80 cm są doskonałym uzupełnieniem
wyposażenia pracowni.

Bardzo ważnym elementem stołu

protetycznego jest szuflada na rolkach
łącząca obie szafki, która może spełnić
następujące funkcje:
– miejsce na narzędzia protetyczne,
– po nałożeniu na nią cienkiego blatu

o grubości 0,5 cm uzyskujemy dodat-
kową powierzchnię roboczą (fot. 3),

– po zamontowaniu w niej odpowied-

nich rur działa jako świetny wyciąg
pyłów.
Korzystanie z mikrosilnika posiada-

jącego kolanowy włącznik jest wygod-
ne, lecz zmusza do siedzenia bardzo
blisko stołu. W przypadku gdy siedzi-
my w pewnej odległości od stołu lub
z odsuniętą szufladą, jego używanie
jest niemożliwe. Rozwiązaniem tego
problemu jest przymocowanie włącz-
nika nie bezpośrednio do boku szafki
stołu, lecz do płytki, np. drewnianej,
która dzięki prowadnicom może być
wysuwana na potrzebną odległość
(fot. 4).

N

O W O C Z E S N Y

T

E C H N I K

D

E N T Y S T Y C Z N Y

102

M A G A Z Y N

U

KŁAD

POCHŁANIACZY

PYŁÓW

Jest to nieodzowne urządzenie przy
każdym stanowisku pracy, takim jak:
stół protetyczny, polerka, piaskarka czy
obcinarka. Pyły pod względem rodzaju
działania biologicznego szkodliwego dla
człowieka można podzielić na:
– zwłókniające (pylicotwórcze), do któ-

rych należą pyły zawierające kry-
staliczne formy dwutlenku krzemu
(kwarc, krystobalit, trydymit) oraz
niektóre krzemiany (kaolin, azbest,
skalenie, gliny),

– drażniące (pył węgla, karborundu,

szkła, żelaza, nierozpuszczalne związ-
ki baru),

– toksyczne (pyły związków chemicz-

nych rozpuszczalnych w płynach
ustrojowych),

– radioaktywne.

Najbardziej niebezpieczne dla zdro-

wia technika dentystycznego są czą-
steczki pyłu poniżej 5 μm. Pył tej wiel-
kości nazywa się respirabilnym. Jego
usuwanie z płuc jest niemożliwe, a gro-
madzenie może po pewnym czasie pro-

wadzić do nieodwracalnych skutków
zdrowotnych. Jest on odpowiedzialny
za rozwój pylicy płuc, zapalenia pęche-
rzyków płucnych i część nowotworów
płuc. Większe (nierespirabilne) cząstki
częściej osadzają się w górnych dro-
gach oddechowych i mogą być usuwane
ze śluzem (1).

W celu wykonania zestawu pochła-

niaczy pyłów można wykorzystać:
– cichy odkurzacz o mocy 1200-

1500 W,

– rury PCV wyprodukowane przez

US Metrix LTD USA o średnicy
40 mm wraz z trójnikami, kolankami,
złączkami, zaślepkami i uchwytami
przyściennymi (fot. 5a i b).
Rury wyciągu zostały przymocowane

do ściany na takiej wysokości od pod-
łogi, aby po zamontowaniu trójników
i wychodzących z nich rur trafiały
dokładnie w tylną ściankę szuflady,
w której uprzednio wywiercono odpo-
wiedni otwór. Na końcu rury należy
umieścić końcówkę ssącą, która zosta-
ła wykonana z rury, trójnika i dwóch

zaślepek, odpowiednio perforowanych
(fot. 6a).

Dodatkowo element zasysający został

przykryty osłoną wykonaną ze szkła
(fot. 6b), która zabezpiecza powierzch-
nie wokół miejsca pracy przed pyłami
i odpryskami (szczególnie przydatny
przy obróbce modeli gipsowych).

Separator pyłów
Dobrym rozwiązaniem w układzie wy-
ciągu pyłów jest zastosowanie urządze-
nia, zwanego separatorem pyłów. Oso-
biście wykorzystuję go do odzyskiwania
zużytego piasku z wyciągu zamontowa-
nego przy piaskarce piórowej, który
jest powtórnie używany w piaskarce
cyrkulacyjnej do wstępnej obróbki od-
lewu. Oprócz dużej oszczędności mate-
riału zabezpieczam silnik odkurzacza
przed uszkodzeniem. Separator pyłów
został wykonany z pojemnika po gipsie,
dwóch rur, kolanka i zaworu odcinają-
cego PCV, dwóch redukcyjnych uszcze-
lek gumowych i samochodowego filtru
powietrza (fot. 7a, b, c).

fot. autor

Fot. 1. Stół protetyczny; Fot. 2. Dwa stanowiska pracy; Fot. 3. Blat na szufla-
dzie; Fot. 4. Regulowana pozycja włącznika nożnego; Fot. 5a i b. Przykładowe

elementy wyciągu pyłów przed i po zamontowaniu; Fot. 6a. Końcówka ssąca;
Fot. 6b. Szklana osłona

1

4

6a

2

5a

3

5b

6b

4

/ 2 0 1 0

103

M A G A Z Y N

G

ARNEK

CIŚNIENIOWY

Wykorzystywany jest do polimeryzacji
masy akrylanowej na zimno i do popra-
wiania struktury wiążącej masy osła-
niającej. Można go wykonać z szybko-
waru. W miejsce zaworu bezpieczeń-
stwa montujemy wskaźnik ciśnieniowy
(manometr), a po przeciwnej stronie
w specjalnie wywierconym otworze
pokrywy – wentyl (zawór) od koła sa-
mochodowego. Zawór ten służy do na-
pełniania i upustu nadmiaru ciśnienia
w garnku ciśnieniowym za pomocą
pistoletu do pompowania kół podłączo-
nego do kompresora (fot. 8).

U

RZĄDZENIE

DO

UTWARDZANIA

ŚWIATŁEM

Urządzenie to, nazywane też polimery-
zatorem na światło, służy do utwardza-
nia materiałów światłoutwardzalnych
(łyżki wyciskowe, woski, materiały
do blokowania i lakiery uszczelniają-
ce). Można go zastąpić lampą do utwar-
dzania żeli do paznokci. Cena tego typu
lampy to 1/3-1/4 ceny protetycznego po-

limeryzatora na światło. Lampa utwar-
dzająca UV o mocy 36 W (fot. 9) wyposa-
żona jest we wyłącznik sieciowy i auto-
matyczny, który po upływie wybranego
czasu pracy (120 s lub 180 s) wyłącza ją.
Urządzenie to posiada cztery wymien-
ne żarówki UV o mocy 9 W oraz spe-
cjalny odblask wzmacniający działanie
promieni. Ze względu na to, iż lampa
przeznaczona jest do innych celów,
najczęściej nie posiada osłony prze-
ciwodblaskowej, chroniącej przed pro-
mieniami UV. Sami możemy wykonać
taką osłonę z górnej części plastikowego
pudełka po wosku (fot. 10), zaś z dolnej
części pudełka sporządzamy szuflad-
kę służącą do wkładania modeli wraz
z uformowanym światłoutwardzalnym
materiałem (fot. 11). Urządzenie wraz
z wykonaną osłoną i szufladką przed-
stawia fot. 12.

W

YGRAĆ

Z

HAŁASEM

Hałas jest zjawiskiem nieprzyjemnym
i niepożądanym, powoduje drażli-
wość i zmęczenie całego organizmu,

a w szczególności narządu słuchu (2).
Wpływa negatywnie na nasze zdrowie
i w konsekwencji na naszą pracę, dlate-
go należy w miarę możliwości zmniej-
szać jego negatywne oddziaływanie.
Najgłośniejsze urządzenia, tj. odku-
rzacz, pompa próżniowa lub kompresor,
powinniśmy umieścić poza pracownią
protetyczną. Oczywiście nie zawsze jest
to możliwe, dlatego proponuję zamknąć
je w szafkach, w których drzwiczki
i boki zostały wytłumione wykładzi-
ną dywanową lub innymi materiałami
dźwiękochłonnymi (fot. 13).



KONTAKT

*Wyższa Szkoła Inżynierii Dentystycznej

w Ustroniu

Pracownia protetyczna Te-dent

05-870 Błonie, ul. Piłsudskiego 12 A

e-mail: [e-mail]

tel. [phone], tel. kom. 509 800 126

Piśmiennictwo
1. Indulski J. i wsp.: Higiena Pracy, Instytut Me-

dycyny Pracy, Łódź 1999.

2. Kirschner H., Kopczyński J.: Aktualne proble-

my zdrowotne, zagrożenia i szanse, Warsza-
wa 1999.

Fot. 7a, b, c. Elementy i gotowy do pracy „separator pyłów”; Fot. 8. Gotowy
garnek ciśnieniowy wykonany z szybkowaru; Fot. 9. Lampa do utwardzania żeli
do paznokci; Fot. 10. Materiał na osłonę i szufladkę; Fot. 11. Wykonana osłona

z szufladką; Fot. 12. Gotowe urządzenie do utwardzania światłem; Fot. 13. Szafka
z wytłumionymi drzwiczkami

7a

8

7b

9

7c

10

11

12

13