mod-lic2.qxd 9/19/05 10:44 AM Page 51 MODUA II MODUA II a LITERATURA: a 1. Danuta Koradecka: BezpieczeÅ„stwo pracy i ergonomia. CIOP, Warszawa 1999. h 2. Psychofizjologiczne problemy czÅ‚owieka w Å›rodowisku pracy. CIOP, Warszawa 2002. LEKCJA 4 y 3. BezpieczeÅ„stwo i ochrona czÅ‚owieka w Å›rodowisku pracy. Ergonomia. CIOP, Warszawa 2002. Ä™ 4. Z. Anusz: Podstawy epidemiologii i kliniki chorób zakaznych. PaÅ„stwowy ZakÅ‚ad Wydawnictw Lekarskich, ć Warszawa 1977. Temat: Higieniczne warunki pomieszczeÅ„ pracy o- 5. Mac S., Leowski J.: BezpieczeÅ„stwo i higiena pracy dla ZSZ. PaÅ„stwowe Wydawnictwo Szkolnictwa i Zawodowego, Warszawa 1972. Czas realizacji: 6. Kodeks Pracy. o- " 2 godziny lekcyjne e, a Cele operacyjne: otu e UczeÅ„ po skoÅ„czonej lekcji powinien: " znać higieniczne warunki pomieszczeÅ„ pracy. a e, TreÅ›ci: o 1. podstawowe warunki przestrzenne pomieszczeÅ„ pracy. Ä… 2. pomieszczenia higieniczno-sanitarne. Pomoce dydaktyczne: o- " foliogramy e " rzutnik pisma. ó- e- y Metody nauczania: " podajÄ…ce (pogadanka, objaÅ›nienie), " aktywizujÄ…ce (dyskusja). u ż 0 Formy pracy: , " dyskusja kierowana dotyczÄ…ca rodzajów i przeznaczenia pomieszczeÅ„ sanitarnych. z- e Spis foliogramów Ä™ Nr TytuÅ‚ o- 20. Warunki higieniczne w zakÅ‚adach pracy. ej 21. Pomieszczenia pracy. e 22. Warunki przestrzenne w pomieszczeniach pracy. ki 23. Wentylacja i temperatura powietrza pomieszczeÅ„ pracy. d- 24. Rodzaje pomieszczeÅ„ higieniczno-sanitarnych. u- 25. Rodzaje szatni. u r- 51 81 mod-lic2.qxd 9/19/05 10:44 AM Page 50 ELEMENTY ERGONOMII, FIZJOLOGII I HIGIENY PRACY ELEMENTY ERGONOMII, FIZJOLOGII I HIGIENY PRACY Plan zajęć: Lp. Treść Metoda nauczania CzynnoÅ›ci nauczyciela Czas realizacji 1. WstÄ™p Pogadanka, Wita uczniów, sprawdza obecność 5 min. MODUA II prezentacja i podaje temat lekcji 2. Cele lekcji Prezentacja Szczegółowo przedstawia cele lekcji 3 min. 3. Pomieszczenia WykÅ‚ad 15 min. TEMAT: Elementy Prowadzi wykÅ‚ad, ergonomii, fizjologii pracy prezentuje foliogramy i higieny pracy 4. Warunki Pogadanka Zadaje pytania, uzupeÅ‚nia odpowiedzi 7 min. przestrzenne uczniów, prezentuje foliogramy pomieszczeÅ„ pracy PRZEZNACZONY DLA: uczniów szkół ponadgimnazjalnych w ramach przedmiotu Kultura bezpieczeÅ„stwa 5. Pomieszczenia Dyskusja Podaje temat do dyskusji kierowanej, 8 min. higieniczno Rodzaje i przeznaczenie pomieszczeÅ„ -sanitarne sanitarnych , podsumowuje, prezentuje CZAS REALIZACJI: 5 godzin lekcyjnych foliogramy, odpowiada na pytania 6. Podsumowanie Pogadanka Zadaje pytania, uzupeÅ‚nia wypowiedzi 5 min. POZIOM WIEDZY uczniów, wyjaÅ›nia, ocenia, POCZTKOWEJ: wiedza i umiejÄ™tnoÅ›ci z zakresu szkoÅ‚y podstawowej i gimnazjalnej wyróżnia aktywnych uczniów oraz doÅ›wiadczenia życiowe 7. ZakoÅ„czenie Pogadanka DziÄ™kuje za wspólnÄ… pracÄ™ 2 min. POMOCE DYDAKTYCZNE: rzutnik pisma, foliogramy, zestaw multimedialny. SCENARIUSZ ZAJĆ Ad. 1. CELE EDUKACYJNE " po sprawdzeniu obecnoÅ›ci podaj temat lekcji: Higieniczne warunki pomieszczeÅ„ pracy . WprowadzajÄ…c OGÓLNE: W wyniku zorganizowanego procesu nauczania-uczenia siÄ™ do tematu, poinformuj, o jakich pomieszczeniach bÄ™dzie mowa na lekcji. uczeÅ„ powinien: Ad. 2. rozumieć podstawowe zasady ergonomii, higieny i fizjologii pracy, " podaj cele lekcji i zwróć uwagÄ™ na ważnÄ… rolÄ™ Sanepidu . · doceniać korzyÅ›ci praktycznego zastosowania ergonomii, Ad. 3. · umieć okreÅ›lić skutki negatywnych czynników w Å›rodowisku pracy, " przedstaw foliogramy nr 20 i 21. · " podczas pogadanki zwróć uwagÄ™ na obowiÄ…zek zapewnienia przez pracy. znać znaczenie higieny w Å›rodowisku pracodawcÄ™ bezpiecznych i higie- Ä… Ä… nicznych warunków w pomieszczeniach pracy. Ad. 4. " zapytaj, jakie temperatury powietrza powinny być w biurze oraz w pomieszczeniach, gdzie wykonywana SPIS JEDNOSTEK jest lekka praca fizyczna. TEMATYCZNYCH: 1. Ergonomia w ksztaÅ‚towaniu warunków pracy. " odpowiedz uzupeÅ‚nij komentarzem i przedstaw 2. Fizjologia pracy. Ad. 5. " zastosuj dyskusjÄ™ kierowanÄ…, a przyczynkiem do dyskusji mogÄ… być zdjÄ™cia lub filmy wykonane przez 3. Kultura higieny w życiu czÅ‚owieka. uczniów jakoprojekt uruchomiony co najmniej miesiÄ…c wczeÅ›niej na temat Pomieszczenia higieniczno Ä… Ä… 4. Higieniczne warunki pomieszczeÅ„ Å›rodowiska pracy. -sanitarne . Jeżeli projekt ten nie zostaÅ‚ zrealizowany, to zastosuj foliogramy. ZachÄ™caj do dyskusji zadajÄ…c Ä… Ä… pytania: - Czy pracodawca musi zapewnić pomieszczenie do palenia papierosów? - Czy koniecznym jest stosowanie dwóch szatni na odzież wÅ‚asnÄ… i roboczÄ…? Ä… Ä… - Czy można organizować pomieszczenia higieniczno-sanitarne w suterenach lub na poddaszu? " podsumuj, uzupeÅ‚niajÄ…c odpowiedzi uczniów korzystajÄ…c z nr 24 i 25. " odpowiedz na pytania uczniów. 50 82 mod-lic2.qxd 9/19/05 10:44 AM Page 51 MODUA II MODUA II Ad. 6. " podsumuj, wybierajÄ…c najciekawsze wypowiedzi z caÅ‚ej lekcji i oceÅ„ je. LITERATURA: 1. Ad. 7. Danuta Koradecka: BezpieczeÅ„stwo pracy i ergonomia. CIOP, Warszawa 1999. " przypomnij o utrwaleniu przerobionego materiaÅ‚u. 2. Psychofizjologiczne problemy czÅ‚owieka w Å›rodowisku pracy. CIOP, Warszawa 2002. " podziÄ™kuj za aktywny udziaÅ‚ w lekcji. 3. BezpieczeÅ„stwo i ochrona czÅ‚owieka w Å›rodowisku pracy. Ergonomia. CIOP, Warszawa 2002. 4. Z. Anusz: Podstawy epidemiologii i kliniki chorób zakaznych. PaÅ„stwowy ZakÅ‚ad Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1977. 5. Mac S., Leowski J.: BezpieczeÅ„stwo i higiena pracy dla ZSZ. PaÅ„stwowe Wydawnictwo Szkolnictwa Zawodowego, Warszawa 1972. PYTANIA KONTROLNE Z ODPOWIEDZIAMI 6. Kodeks Pracy. 1. Omów podstawowe warunki przestrzenne pomieszczeÅ„ pracy. Odpowied Odpowiedz: Przyjmuje siÄ™ jako podstawowe warunki przestrzenne pomieszczeÅ„ pracy, że na jednego otu pracownika przy statej pracy powinno przypadać co najmniej 13 m3 wolnej objÄ™toÅ›ci pomiesz- czenia oraz 2 m2 powierzchni podÅ‚ogi przy wysokoÅ›ci pomieszczenia 3 m. W takim pomiesz- czeniu mogÄ… przebywać wiÄ™cej niż cztery osoby. W Å›rodowisku pracy, gdzie wystÄ™pujÄ… czynniki szkodliwe lub uciążliwe dla zdrowia, wymagana jest wysokość pomieszczenia 3,3 m. 2. Jakie pomieszczenia higieniczno-sanitarne pracodawca musi zapewnić w zakÅ‚adzie pracy? Odpowied Odpowiedz: Pracodawca powinien zapewnić pomieszczenia higieniczno-sanitarne takie jak: szatnie, ubikacje, umywalnie, natryski, pokoje Å›niadaÅ„, pomieszczenia higieniczno-sanitarne dla kobiet, palarnie, pralnie odzieży roboczej, pomieszczenia do suszenia i odpylania odzieży używanej przy pracy, pomieszczenia do ogrzewania siÄ™ pracowników i pomieszczenia do karmienia niemowlÄ…t. Powinny one speÅ‚niać wymogi czystoÅ›ci i bezpieczeÅ„stwa. Jeżeli w Ä… Ä… zakÅ‚adzie nie ma szczególnych wymogów sanitarnych, to pomieszczenie do spożywania posiÅ‚ków, przechowywania odzieży i mycia może być jedno. Jeżeli wÅ›ród zatrudnionych sÄ… osoby niepeÅ‚nosprawne, powyższe pomieszczenia należy dostosować do ich warunków sprawnoÅ›ciowych. c e- a z o c 51 83 mod-lic2.qxd 9/19/05 10:44 AM Page 50 ELEMENTY ERGONOMII, FIZJOLOGII I HIGIENY PRACY ELEMENTY ERGONOMII, FIZJOLOGII I HIGIENY PRACY MATERIAA yRÓDAOWY DLA UCZNIA Temat: Higieniczne warunki pomieszczeÅ„ pracy MODUA II Obiekty budowlane, budynki i inne obiekty, w których bÄ™dÄ… pracować ludzie, muszÄ… speÅ‚niać warunki umożli- TEMAT: Elementy ergonomii, fizjologii wiajÄ…ce utrzymanie higieny i ochronÄ™ zdrowia pracowników oraz innych osób znajdujÄ…cych siÄ™ tam. W obiektach Ä… Ä… Ä… Ä… nowo budowanych powyższe normy zostajÄ… speÅ‚nione. Zabiega o to wÅ‚aÅ›ciciel w fazie projektowej i wykonaw- i higieny pracy czej. Trudniej jest zapewnić odpowiednie warunki w obiektach już istniejÄ…cych, a w szczególnoÅ›ci adaptowanych. Ä… Ä… MogÄ… siÄ™ tam pojawiać zagrożenia wynikajÄ…ce z nieprawidÅ‚owej adaptacji, niestarannego wybudowania lub zle Ä… Ä… przeprowadzonego remontu, np.: PRZEZNACZONY DLA: uczniów szkół ponadgimnazjalnych w ramach przedmiotu " wydzielanie siÄ™ toksycznych gazów, oparów lub pyłów, Kultura bezpieczeÅ„stwa " zatrucia lub zanieczyszczenia wody lub gleby, " zawilgocenia budynków oraz niebezpieczne promieniowanie, " haÅ‚as i drgania majÄ…ce wpÅ‚yw na prawidÅ‚owÄ… pracÄ™, wypoczynek i sen, Ä… Ä… CZAS " zagrożenia elektryczne. 5 godzin lekcyjnych REALIZACJI: W zależnoÅ›ci od czasu przebywania pracownika rozróżniamy pomieszczenia na staÅ‚y pobyt lub czasowy po- byt. Wszystkie te pomieszczenia powinny zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Jest to obowiÄ…zek Ä… Ä… POZIOM WIEDZY moralny i prawny ążą pracodawcy. Do podstawowych ążą POCZTKOWEJ:ciążący na wiedza i umiejÄ™tnoÅ›ci z zakrwymogów należy dobre oÅ›wietlenie, prawidÅ‚owa esu szkoÅ‚y podstawowej i gimnazjalnej wentylacja, ochrona przed wilgociÄ…, haÅ‚asem, drganiami, zapewnienie odpowiednich warunków przestrzennych oraz doÅ›wiadczenia życiowe i higieniczno-sanitarnych. Podstawowe warunki przestrzenne pomieszczeÅ„ pracy POMOCE Przyjmuje siÄ™, że na jednego pracownika w pomieszczeniach staÅ‚ego pobytu powinno przypadać co najmniej DYDAKTYCZNE: rzutnik pisma, 13 m2 wolnej objÄ™toÅ›ci pomieszczenia oraz 2 m2 powierzchni podÅ‚ogi przy wysokoÅ›ci pomieszczenia 3 m. W ta- foliogramy, kich warunkach w pomieszczeniu może przebywać wiÄ™cej niż cztery osoby. W pomieszczeniach staÅ‚ego pobytu, zestaw multimedialny. gdzie wystÄ™pujÄ… czynniki szkodliwe lub uciążliwe dla zdrowia, wymagana jest wysokość 3,3 m. WentylacjÄ™ pomieszczeÅ„ należy stosować w celu zachowania odpowiedniej czystoÅ›ci powietrza, jego wilgot- noÅ›ci i temperatury. Usytuowanie wentylacji nie może powodować przeciÄ…gów, wyziÄ™biania lub przegrzewania Ä… Ä… CELE EDUKACYJNE pomieszczeÅ„. Nawiewu powietrza z urzÄ…dzeÅ„ wentylacyjnych lub klimatyzacji nie należy kierować bezpoÅ›rednio Ä… Ä… OGÓLNE: W wyniku zorganizowanego procesu nauczania-uczenia siÄ™ na pracownika i jego stanowisko pracy. uczeÅ„ powinien: W przypadku wystÄ…pienia zanieczyszczeÅ„ powietrza pyÅ‚ami lub gazami, należy zastosować hermetyzacjÄ™ Ä… Ä… rozumieć podstawowe zasady ergonomii, higieny i fizjologii pracy, procesów technologicznych polegajÄ…cÄ… na szczelnym obudowaniu maszyn lub pomieszczeÅ„ technologicznych. Ä… Ä… Jeżeli nie jest to możliwe, to zanieczyszczone powietrze należy odprowadzać instalacjÄ… wentylacyjnÄ… z odciÄ…ga- Ä… Ä… · doceniać korzyÅ›ci praktycznego zastosowania ergonomii, mi miejscowymi, wyposażonÄ… w odpowiednie filtry. Klimatyzacja lub wentylacja nie może powodować przeciÄ…- · umieć okreÅ›lić skutki negatywnych czynników w Å›rodowisku pracy, gów, wyziÄ™bienia lub przegrzewania pomieszczeÅ„ pracy. · znać znaczenie Ä… higieny w Å›rodowisku pracy. WentylacjÄ™ dzielimy na grawitacyjnÄ… (naturalnÄ…) i mechanicznÄ… (wymuszonÄ…). DziaÅ‚anie wentylacji grawita- Ä… Ä… Ä… cyjnej polega na ruchu powietrza wywoÅ‚anym różnicÄ… temperatur wewnÄ…trz i na zewnÄ… Ä… Ä…trz budynku i wspoma- Ä… Ä… ganym wiatrem. Powietrze z zewnÄ…trz dostaje siÄ™ przez specjalne otwory wentylacyjne nawiewne jak Ä… jak również Ä… jak przez nieszczelne okna i drzwi. Zużyte powietrze natomiast wydostaje siÄ™ przez otwory wywiewne usytuowane w górnej części pomieszczenia. WentylacjÄ™ grawitacyjnÄ… kontroluje siÄ™ przy pomocy regulowanych nawiewni- SPIS JEDNOSTEK ków. Wadami wentylacji grawitacyjnej jest niska skuteczność, jej zależność od warunków atmosferycznych, brak TEMATYCZNYCH: 1. Ergonomia w ksztaÅ‚towaniu warunków pracy. możliwoÅ›ci regulacji. Mankamenty te eliminuje wentylacja mechaniczna. Wentylacja ta może być poÅ‚Ä…czona z Å‚Ä… Å‚Ä… 2. Fizjologia pracy. odzyskiem ciepÅ‚a. Åšwieże powietrze po przejÅ›ciu przez filtr jest kierowane do wymiennika ciepÅ‚a, gdzie pobiera ciepÅ‚o od powietrza wywiewanego ogrzewajÄ…c siÄ™ nawet do 18°C i za pomocÄ… przewodów izolowanych napÅ‚ywa Ä… Ä… 3. Kultura higieny w życiu czÅ‚owieka. do budynku. PrzepÅ‚ywem powietrza sterujÄ… dwa wentylatory: nawiewny i wyciÄ…gowy. Ä… Ä… 4. Higieniczne warunki pomieszczeÅ„ Å›rodowiska pracy. Pomieszczenia pracy powinny mieć odpowiedniÄ… temperaturÄ™ powietrza w zależnoÅ›ci od rodzaju wyko- nywanej pracy i wysiÅ‚ku fizycznego potrzebnego do wykonania tej pracy. Temperatura nie może być niższa niż 14°C. Niższe temperatury mogÄ… wystÄ…pić tylko przy specjalnych procesach technologicznych, na przyk w Ä… tylko przy specjalnych procesach technologicznych, na przykÅ‚ad Ä… tylko przy specjalnych procesach technologicznych, na przyk chÅ‚odniach, przy produkcji lodów, w masarniach, itp. W pomieszczeniach, gdzie wykonywana jest praca biurowa, temperatura powinna siÄ™ mieÅ›cić w zakresie 20-26°C w zależnoÅ›ci od pory roku. Do ogrzewania pomieszczeÅ„ pracy należy używać instalacji centralnego ogrzewania. Instalacje centralnego ogrzewania powinny być wy- posażone w urzÄ…dzenia zapewniajÄ… w pomieszczeniach w Ä… Ä… Ä…ce utrzymanie w pomieszczeniach w Ä… Ä… Ä… w pomieszczeniach wÅ‚aÅ›ciwej temperatury oraz regulujÄ…ce przepÅ‚yw czynnika grzejnego. 50 84 mod-lic2.qxd 9/19/05 10:44 AM Page 51 MODUA II MODUA II W każdym zakÅ‚adzie pracy zatrudniajÄ…cym powyżej 10 pracowników na 1 zmianÄ™ pracodawca zabezpiecza dym zak Ä… dym zak Ä… odpowiednio usytuowane pomieszczenia higieniczno-sanitarne, takie jak szatnie, ubikacje, umywalnie, pokoje LITERATURA: Å›niadaÅ„, pomieszczenia higieniczno-sanitarne dla kobiet, palarnie, a także w zależnoÅ›ci od rodzaju wystÄ™po- 1. Danuta Koradecka: BezpieczeÅ„stwo pracy i ergonomia. CIOP, Warszawa 1999. wania narażeÅ„ pralnie odzieży roboczej, pomieszczenia do suszenia i odpylania odzieży używanej przy pracy, 2. Psychofizjologiczne problemy czÅ‚owieka w Å›rodowisku pracy. CIOP, Warszawa 2002. natryski, pomieszczenia do ogrzewania siÄ™ pracowników i pomieszczenia do karmienia niemowlÄ…t. Powinny one Ä… Ä… speÅ‚niać wymogi czystoÅ›ci i bezpieczeÅ„stwa. Jeżeli w zak eli w zakÅ‚adzie pracy nie wystÄ™pujÄ… czynniki szkodliwe dla zdro- eli w zak 3. BezpieczeÅ„stwo i ochrona czÅ‚owieka w Å›rodowisku pracy. Ergonomia. CIOP, Warszawa 2002. wia i prace brudzÄ…ce lub nie ma szczególnych wymagaÅ„ sanitarnych, a pracodawca zatrudnia nie wiÄ™cej niż Ä… Ä… 4. Z. Anusz: Podstawy epidemiologii i kliniki chorób zakaznych. PaÅ„stwowy ZakÅ‚ad Wydawnictw Lekarskich, 20 pracowników to pomieszczenie do spożywania posiÅ‚ków, przechowywania odzieży i mycia może być jedno. Warszawa zatrudnionych sÄ… osoby niepeÅ‚nosprawne, powyższe pomieszczenia należy dostosować do ich 1977. Jeżeli wÅ›ród i- warunków sprawnoÅ›ciowych. 5. Mac S., Leowski J.: BezpieczeÅ„stwo i higiena pracy dla ZSZ. PaÅ„stwowe Wydawnictwo Szkolnictwa h Szatnie sÄ… to Zawodowego, osobne pomieszczenia przeznaczone do przechowywania odzieży wÅ‚asnej, roboczej oraz Warszawa 1972. w- Å›rodków ochrony indywidualnej usytuowane w taki sposób, aby umożliwiaÅ‚y szybkÄ… i bezpiecznÄ… ewakuacjÄ™ oraz 6. Kodeks Pracy. h. speÅ‚niaÅ‚y warunki higieniczne. UrzÄ…dzane sÄ… w zależnoÅ›ci od rodzaju pracy wykonywanej przez pracowników. Ä… Ä… e Pracownicy biurowi mogÄ… przechowywać odzież w miejscu pracy w odpowiedniej szafie lub na wieszaku. W pozostaÅ‚ych przypadkach, szatnie urzÄ…dzane sÄ… w zależnoÅ›ci od stopnia zabrudzenia odzieży, zanieczyszczenia Ä… Ä… otu substancjami trujÄ…cymi, szkodliwymi dla zdrowia lub materiaÅ‚ami zakaznymi. Ä… Ä… o- k a h Szatnia wieszakowa ej a- Szatnie mogÄ… być urzÄ…dzone jako: Ä… Ä… u, " szatanie odzieży wÅ‚asnej pracowników - do przechowywania odzieży prywatnej pracowników, " szatnie odzieży roboczej i ochronnej - do przechowywania odzieży roboczej i Å›rodków ochrony indywidualnej. t- Ten rodzaj szatani urzÄ…dza siÄ™ niezależnie od poprzedniego typu, Ä… Ä… a " szatnie podstawowe - do przechowywania zarówno odzieży w y wÅ‚asnej jak i roboczej oraz Å›rodków ochrony y w o indywidualnej. Te szatnie mogÄ… być urzÄ…dzone w formie szatni wieszakowych lub każdy z pracowników Ä… Ä… otrzymuje wÅ‚asnÄ… szafkÄ™, " szatnie przepustowe - muszÄ… mieć dwie oddzielne części, jednÄ… przeznaczonÄ… do przechowywania odzieży Ä™ w w wÅ‚asnej, drugÄ… część przeznaczonÄ… do przechowywania odzieży roboczej, a ruch pomiÄ™dzy nimi musi odby- h. wać siÄ™ wyÅ‚Ä…cznie przez zespół sanitarny z natryskami. Å‚Ä… Å‚Ä… a- Ä…- Umywalnie to pomieszczenia wyposażone w umywalki z dopÅ‚ywem wody bieżącej zimnej i ciepÅ‚ej. Powinny żą żą być usytuowane w sÄ…siedztwie szatni z Å‚atwym dostÄ™pem dla pracowników. Ä… Ä… a- a- ż e i- k z a a o- Zestaw umywalek ż MogÄ… być instalowane w pomieszczeniach ustÄ™pów lub osobno. Jeżeli w pracy pracownicy sÄ… narażeni na w zabrudzenie nóg, to należy w umywalni zainstalować brodzik. a, Å„ Pomieszczenia z natryskami przysÅ‚ugujÄ… pracownikom wykonujÄ…cym prace, przy których wystÄ™puje zabru- Ä… Ä… y- dzenie caÅ‚ego ciaÅ‚a. Należy je usytuować w ciÄ…gu zespoÅ‚u szatni z Å‚atwym dostÄ™pem, nie utrudniajÄ…cym przejÅ›cia Ä… Ä… Ä… Ä… e dla osób umytych lub przebranych. W pomieszczeniach tych musi być ciepÅ‚o, powinna być również ubikacja. 51 85 mod-lic2.qxd 9/19/05 10:44 AM Page 50 ELEMENTY ERGONOMII, FIZJOLOGII I HIGIENY PRACY ELEMENTY ERGONOMII, FIZJOLOGII I HIGIENY PRACY UstÄ™py powinny być usytuowane, w miarÄ™ możliwoÅ›ci, jak najbliżej miejsca pracy. OdlegÅ‚ość ustÄ™pu od najdalszego stanowiska pracy nie powinna wiÄ™ksza niż 75 m, a w przypadku pracowników pracujÄ…cych na Ä… Ä… otwartej przestrzeni maksymalnie 125 m. W budynkach wskazane jest, aby ustÄ™py byty urzÄ…dzone na każdej Ä… Ä… kondygnacji. UstÄ™p powinien być poprzedzony izolujÄ…cym pomieszczeniem z umywalkÄ…. Drzwi tych pomiesz- Ä… Ä… czeÅ„ powinny zamykać siÄ™ samoczynnie. MODUA II Na budowach, przestrzeniach otwartych, w budynkach, gdzie nie ma instalacji wodociÄ…gowej i kanalizacji, Ä… Ä… można zastosować ustÄ™py ze zbiornikami nieczystoÅ›ci szczelnie zamkniÄ™tymi. Pomieszczenia do spożywania posiÅ‚ku przyniesionego przez pracownika do pracy powinny być wyposa- żone w stoliki i krzesÅ‚a oraz umywalki z dopÅ‚ywem zimnej i ciepÅ‚ej wody. Należy również udostÄ™pnić szafki do przechowywania, w warunkach higienicznych, posiÅ‚ku pracownika i urzÄ…dzenia do jego podgrzania. W razie Ä… Ä… TEMAT: Elementy ergonomii, fizjologii potrzeby należy udostÄ™pnić pomieszczenie dodatkowe z możliwoÅ›ciÄ… wydawania napojów lub posiÅ‚ków rege- neracyjnych. i higieny pracy Dla osób pracujÄ…cych w warunkach wyjÄ… Ä… Ä…tkowo szkodliwych, np. gdy wystÄ™pujÄ… czynniki chemiczne, za- Ä… Ä… kazne itp., trzeba zapewnić oddzielnÄ… jadalniÄ™ w PRZEZNACZONY DLA: uczniów szkół taki sposób, aby pracownik mógÅ‚ przed spożywaniem posiÅ‚ku ponadgimnazjalnych w ramach przedmiotu pozostawić odzież ochronnÄ… i umyć siÄ™. Kultura bezpieczeÅ„stwa Należy również zorganizować pomieszczenie sanitarne dla kobiet (powinna to być kabina wyposażona w umywalkÄ™ z dopÅ‚ywem ciepÅ‚ej wody, bidetem i miskÄ… ustÄ™powÄ…) oraz pomieszczenie dla kobiet w ciąży i kobiet CZAS REALIZACJI: 5 godzin lekcyjnych karmiÄ…cych wyposażone w miejsce do leżenia. Inne pomieszczenia to palarnie i pomieszczenia do ogrzewa- Ä… Ä… nia siÄ™ pracowników. W takim pomieszczeniu, w zimie, minimalna temperatura to 16°C. POZIOM WIEDZY POCZTKOWEJ: wiedza i umiejÄ™tnoÅ›ci z zakresu szkoÅ‚y podstawowej i gimnazjalnej oraz doÅ›wiadczenia życiowe POMOCE DYDAKTYCZNE: rzutnik pisma, LITERATURA foliogramy, 1. Kodeks pracy. zestaw multimedialny. 2. Koradecka D.: BezpieczeÅ„stwo pracy i ergonomia. CIOP, Warszawa 1999. 3. RozporzÄ…dzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 26 wrzeÅ›nia 1997 r. w sprawie ogólnych przepi- sów bezpieczeÅ„stwa i higieny pracy (Dz. U. nr 129, poz. 844). CELE EDUKACYJNE OGÓLNE: W wyniku zorganizowanego procesu nauczania-uczenia siÄ™ uczeÅ„ powinien: rozumieć podstawowe zasady ergonomii, higieny i fizjologii pracy, PYTANIA KONTROLNE doceniać korzyÅ›ci praktycznego zastosowania ergonomii, · · umieć okreÅ›lić skutki negatywnych czynników w Å›rodowisku pracy, 1. Omów podstawowe warunki przestrzenne pomieszczenia pracy. 2. Jakie pomieszczenia higieniczno-sanitarne pracodawca musi zapewnić w swoim zakÅ‚adzie pracy? · znać znaczenie higieny w Å›rodowisku pracy. SPIS JEDNOSTEK TEMATYCZNYCH: 1. Ergonomia w ksztaÅ‚towaniu warunków pracy. 2. Fizjologia pracy. 3. Kultura higieny w życiu czÅ‚owieka. 4. Higieniczne warunki pomieszczeÅ„ Å›rodowiska pracy. 50 86