Diagnostyka obrazowa serca i dużych naczyń


METODY BADANIA SERCA
I DUśYCH NACZYC
Seminarium 1
" Zdjęcie przeglądowe
w rzucie tylno-przednim (P-A) oraz bocznym
" Echokardiografia
dwuwymiarowa (2D) oraz dopplerowska
" Tomografia komputerowa
" Rezonans magnetyczny
SERCE I DUśE NACZYNIA
" Badania angiograficzne
(angiokardiografia, koronarografia)
" Badania izotopowe
ZDJCIE PRZEGLDOWE ZDJCIE PRZEGLDOWE
KLATKI PIERSIOWEJ KLATKI PIERSIOWEJ
" Obligatoryjnie wykonywane są zdjęcia
w dwóch rzutach (P-A oraz boczne)
z zakontrastowanym przełykiem
(chory przełyka zawiesinę barytową podczas ekspozycji)
" Odległość lampy od kasety  2 m
(najmniejsze powiększenie struktur anatomicznych)
" Maksymalny wdech pacjenta  łopatki
wyprojektowane poza pola płucne
(ręce spoczywają na biodrach, dłonie skierowane do tyłu)
ZDJCIE PRZEGLDOWE
ZDJCIE PRZEGLDOWE
KLATKI PIERSIOWEJ
KLATKI PIERSIOWEJ
1
ZDJCIE PRZEGLDOWE
ECHOKARDIOGRAFIA (echo serca)
KLATKI PIERSIOWEJ
" Metoda nieinwazyjna, powszechnie dostępna
" Echokardiografia dwuwymiarowa (2D)
pozwala na pokazanie struktur anatomicznych
oraz ich pracy w czasie rzeczywistym
(przekroje dwu- i czterojamowe)
" Metoda dopplerowska
(kolorowe odwzorowanie przepływu) 
słu\y do pokazania fali zwrotnej oraz obecności
przecieków wewnątrzsercowych
TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA
TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA
" Przekroje poprzeczne jam serca
Obrazy (skany)
przed i po
do\ylnym
podaniu
jodowego
środka
kontrastowego
REZONANS MAGNETYCZNY
REZONANS MAGNETYCZNY
" Dzięki du\ej rozdzielczości pozwala na wierne
odtworzenie obrazu serca oraz du\ych naczyń
" Sekwencja echa spinowego (SE) oraz
gradientowego (GE), dowolne projekcje
niedostępne w innych badaniach, programy
umo\liwiają ocenę hemodynamiczną serca
" Badanie kosztowne, długotrwałe, ograniczenia
(stymulator serca !!!)
" Spektroskopia MRS- ocena metabolizmu
komórek serca
2
REZONANS MAGNETYCZNY
BADANIA ANGIOGRAFICZNE
" Angiokardiografia - inwazyjna metoda
uwidocznienia jam serca i du\ych naczyń po
podaniu środka cieniującego i wykonaniu
dokumentacji (rtg, cyfrowej lub video)
" Badania wybiórcze:
- przedsionka atriografia
- komór wentrykulografia
- aorty aortografia
- \yły głównej dolnej kawografia
BADANIA ANGIOGRAFICZNE BADANIA ANGIOGRAFICZNE
" Koronarografia
badanie wybiórcze tętnic wieńcowych
pozwalające na ocenę miejsc odejścia, przebiegu,
światła (dro\ności) oraz gałęzi bocznych
BADANIA SCYNTYGRAFICZNE
Koronarografia
" Badanie uzupełniające
polega na wypełnieniu jam serca
substancją radioaktywną lub
gromadzeniu w obrębie mięśnia serca
izotopu promieniotwórczego (np. Tc)
" Zastosowanie
głównie w ró\nych fazach choroby
niedokrwiennej
3
ANATOMIA RADIOLOGICZNA
ANATOMIA RADIOLOGICZNA
ANATOMIA RADIOLOGICZNA
ANATOMIA RADIOLOGICZNA
PODSTAWY PATOMORFOLOGICZNE
ANATOMIA RADIOLOGICZNA
OBJAWÓW RADIOLOGICZNYCH
Do powiększenia sylwetki serca
dochodzi na skutek:
przecią\enia oporowego, objętościowego
lub mieszanego
4
PODSTAWY PATOMORFOLOGICZNE PODSTAWY PATOMORFOLOGICZNE
OBJAWÓW RADIOLOGICZNYCH OBJAWÓW RADIOLOGICZNYCH
Przecią\enie oporowe Przecią\enie objętościowe
Najczęstszą przyczyną jest: przyczyny: niedomykalność zastawek oraz
przecieki między jamami serca
- zwę\enie ujść zastawkowych
- nadciśnienie płucne i systemowe
- mięsień komór ulega wyrównawczemu
przerostowi, a przedsionki powiększeniu
Mechanizm:
- przerost mięśnia nie wpływa na wielkość
utrudnienie odpływu - przerost mięśnia -
sylwetki serca, lecz na rozszerzenie jej światła
- rozszerzenie światła jamy
POWIKSZENIE
WIELKOŚĆ SERCA
LEWEGO PRZEDSIONKA
" Ocena na podstawie dwóch zdjęć w
Utworzenie podwójnego łuku na
prostopadłych do siebie płaszczyznach
Na wielkość serca mają wpływ : wiek, budowa i pozycja ciała, prawym i lewym zarysie serca
faza oddechowa
Uniesienie lewego oskrzela z
" Objętość serca V=0,42xLxBxD
poszerzeniem kąta rozwidlenia
Mę\czyzni- 500-540 cm3/m2
Kobiety- 450-490cm3/m2
Modelowanie przełyku ku tyłowi
" Wskaznik sercowo-płucny iloraz Powiększenie uszka
największego wymiaru poprzecznego serca
Wyrównanie talii serca
i klp - norma 1:2
POWIKSZENIE LEWEGO POWIKSZENIE LEWEGO
PRZEDSIONKA PRZEDSIONKA
5
POWIKSZENIE POWIKSZENIE
PRAWEJ KOMORY LEWEJ KOMORY
ZZwiększone przyleganie serca do
Wydłu\enie osi długiej serca
mostka
Przemieszczenie koniuszka serca w lewo i ku
PPrzesunięcie zarysu w lewo z
dołowi
uniesieniem i zaokrągleniem koniuszka
Uwypuklenie dolno-tylnego zarysu serca w
nad przeponą
kierunku kręgosłupa
mPoszerzenie pnia płucnego
Niedomykalność zastawek przedsionkowo-
komorowych, komorowo-tętniczych, przecieki
przez nieprawidłowe połączenia między
sercem prawym i lewym
POWIKSZENIE SZEROKOŚĆ DUśYCH NACZYC
ODCHODZCYCH OD SERCA
LEWEJ KOMORY
" Aorta wstępująca - nie jest widoczna na zdjęciu
p-a, u pykników mo\e być uwypuklona w prawo
ponad zarysem prawego przedsionka
" Auk aorty - uwypukla się w lewo i ku tyłowi do
stawu m-o-s
" Poszerzenie aorty - wrodzone i nabyte wady
zastawki aortalnej, nadciśnienie, tętniaki i zespół
Marfana, przecieki zewnątrzsercowe
" Wąski łuk - hipolazja, koarktacja aorty, przecieki
wewnątrzsercowe
SZEROKOŚĆ DUśYCH NACZYC ZMIANY W KRśENIU PAUCNYM
ODCHODZCYCH OD SERCA I W PAUCACH
Nadciśnienie płucne
Pień płucny
u dzieci uwypuklony, u dorosłych nie
Nadciśnienie tętnicze
Poszerzenie pnia płucnego
- bierne
- hiperkinetyczne
wada mitralna, wrodzone wady serca,
- w zespole serca płucnego
nadciśnienie płucne, zespół serca
- obrzęk śródmią\szowy
płucnego, zatorowość płucna
- obrzęk pęcherzykowy
6
ZMIANY W KRśENIU PAUCNYM
ZMIANY W KRśENIU PAUCNYM
I W PAUCACH
I W PAUCACH
Nadciśnienie \ylne
Nadciśnienie tętnicze bierne
towarzyszy wadzie mitralnej i
niewydolności lewokomorowej
jest następstwem podwy\szenia Pózniejsza faza nadciśnienia \ylnego
w przebiegu w przebiegu wady
ciśnienia rozkurczowego w lewej
zastawki dwudzielnej i przewlekłej
połowie serca, co utrudnia odpływ
niewydolności lewokomorowej
z \ył płucnych do lewego
przedsionka
W obrazie rtg dołącza się poszerzenie
Obraz rtg  poszerzenie \ył
pnia płucnego i gałęzi tętniczych
górnopłatowych i obkurczenie we wnękach z obkurczeniem tętnic
segmentalnych
dolnych, uwypuklenie zarysu
prawej wnęki
ZMIANY W KRśENIU PAUCNYM
ZMIANY W KRśENIU PAUCNYM
I W PAUCACH
I W PAUCACH
" Nadciśnienie tętnicze " Nadciśnienie
hiperkinetyczne tętnicze w zespole
serca płucnego
Występuje w wadach
wrodzonych serca z nie-
Towarzyszy często
prawidłowym połączeniem
rozedmie i przewlekłej
między krą\eniem
chorobie oskrzelowo-
systemowym i płucnym oraz
płucnej oraz innym
przeciekiem lewo-prawo.
chorobom płuc ze
W wadach tych zwiększony
zwiększeniem oporów
przepływ przez krą\enie
w krą\eniu małym.
płucne objawia się w rtg
Obraz rtg to tzw.
poszerzeniem pnia płucnego
 amputacja wnęk
i szerokimi rozgałęzieniami
tętniczymi od wnęki a\ do
obwodu
ZMIANY W KRśENIU PAUCNYM
ZMIANY W KRśENIU PAUCNYM
I W PAUCACH
I W PAUCACH
" Obrzęk pęcherzykowy
" Obrzęk śródmią\szowy
płuc
płuc
jest objawem ostrej
Określany jest jako zastój
niewydolności lewej komory,
przewlekły wskutek
oraz we wczesnym okresie
nagromadzenia płynu
stenozy mitralnej, obrzęku
przesiękowego w prze-
toksycznym, neurogennym,
grodach międzyzraziko-
mocznicy oraz płucu
wych, przestrzeniach
wstrząsowym.
okołonaczyniowych i
okołooskrzelowych tworząc Obraz rtg - zagęszczenia
obraz wzmo\onego rysunku plamiste, szerzące się
podścieliska w postaci odwnękowo, zwykle
delikatnej siateczki, symetryczne, niekiedy
towarzyszą im linie Kerleya zlewające się w kształcie
 skrzydeł motyla
7
Zwę\enie zastawki dwudzielnej
Wady nabyte serca (mitralnej)
" Zwę\enie zastawki dwudzielnej
" Przyczyna to reumatyczne zapalenie
" Niedomykalność zastawki dwudzielnej wsierdzia powodujące zniekształcenie i
" Skojarzona wada mitralna zarośnięcie spoideł i płatków zastawki
" Zwę\enie zastawki aorty
" Rozkurczowa powierzchnia ujścia
" Niedomykalność zastawki aorty
mitralnego wynosi 4 do 6 cm2
" Skojarzona wada aortalna
" Wada mitralno-aortalna
" Wada wielozastawkowa
Zwę\enie zastawki dwudzielnej Zwę\enie zastawki dwudzielnej
(mitralnej) (mitralnej)
" Objawy radiologiczne:
" I okres  ujście o szerokości 3-3,5 cm2, zaburzenia
hemodynamiczne niewielkie, obraz rtg prawidłowy
- powiększenie lewego
" II okres  ujście o szerokości 1,5 do 1.0 cm2, ciśn.
przedsionka
spoczynkowe w LP i \\. płucnych dochodzi do 29 mm Hg,
- powiększenie prawej
to powoduje wzrost ciśn. w t. płucnej do 35 mm Hg
komory
- poszerzenie pnia
Obraz rtg:
płucnego
- objawy nadciśnienia wybiórcze poszerzenie \ył górnopłatowych i obkurczenie
płucnego
dolnopłatowych, poszerzenie pnia i gałęzi t. płucnej - ostry
- obrzęk śródmią\szowy
obrzęk płuc
płuc
Zwę\enie zastawki dwudzielnej Zwę\enie zastawki dwudzielnej
(mitralnej) (mitralnej)
" III okres  rozkurczowa powierzchnia do 1 cm2, ciśn. spoczynkowe w \\
płucnych 30 mm Hg, w t. płucnej przekracza 140 mm Hg, pojawia się mechanizm
obronny w postaci zgrubienia ścian drobnych naczyń - powoduje przecią\enie PK
Obraz rtg: szeroki pień płucny, poszerzenie naczyń wnęki oraz górnopłatowych,
śródmią\szowy obrzęk płuc, du\y LP i PK
8
Zwę\enie zastawki dwudzielnej Niedomykalność zastawki
(mitralnej) dwudzielnej
" IV okres  powierzchnia ujścia mitralnego poni\ej 0,5 cm2
" Przyczyna  reumatyczne zapalenie
Obraz rtg to: bardzo du\e serce, LP poszerzony tętniakowato, bardzo du\a
wsierdzia powodujące zniszczenie i
PK, wąskie naczynia górnopłatowe (zmniejszony przepływ płucny),
naczynia wnękowe szerokie   amputacja wnęk, stan schyłkowy to:
skrócenie płatków zastawki
poszerzenie \.g.g, nieparzystej wysięk w jamie opłucnej
" Niedomykalność czynnościowa  rozstrzeń
lewej komory, wtórne rozciągnięcie
pierścienia zastawki (nadciśnienie tętnicze i
kardiomiopatia rozstrzeniowa)
Niedomykalność zastawki Niedomykalność zastawki
dwudzielnej dwudzielnej
" Patofizjologia  we wczesnej fazie skurczu cofanie się krwi z komory " Obraz rtg to:powiększenie lewego przedsionka, lewej komory, aorta
do przedsionka co prowadzi do wzrostu w nim ciśnienia, w rozkurczu wąska, rysunek naczyniowy płuc nie jest zmieniony, przy długo
do LK napływa więcej krwi, powoduje to objętościowe przecią\enie trwających wadach objawy jak w stenozie mitralnej
obu jam serca proporcjonalne do wielkości fali zwrotnej, ciśnienia oraz
podatności obu jam
Skojarzona wada mitralna Zwę\enie zastawki aorty
" Jednoczesne występowania zwę\enia i niedomykalności " Przyczyna 
" Obraz rtg: powiększenie obu komór, oraz lewego przedsionka, obraz choroba reumatyczna
krą\enia płucnego jak w stenozie mitralnej
" Prawidłowa szerokość ujścia
aortalnego  3 do 4 cm2
" Krytyczna wartość ujścia to 1 cm2
powoduje to powstanie
skurczowego gradientu ciśnień
pomiędzy komorą a aortą nawet do
200 mm Hg  przerost mięśnia LK
9
Zwę\enie zastawki aorty Niedomykalność zastawki aorty
" Wada zaawansowana  rozstrzeń i niewydolność LK oraz wzrost
" Przyczyna  choroba reumatyczna, kiła, bakteryjne zapalenie serca
ciśnienia końcoworozkurczowego oraz wy\sze ciś w LP i \\ płucnych,
obraz krą\enia płucnego jak w stenozie mitralnej. " Nieszczelność jest przyczyną powstania fali zwrotnej i powstanie
przecią\enia objętościowego LK
" Obraz rtg: powiększenie LK oraz tętniakowate poszerzenie części
wstępującej aorty " Obraz rtg  poszerzona i tętniąca aorta piersiowa, powiększenie LK
Skojarzona wada aortalna Wada mitralno-aortalna
" Jednoczesne występowanie niedomykalności i stenozy zastawki " Połączenie stenozy mitralnej z wadą aortalną doprowadza do tzw.
aortalnej mitralizacji sylwetki serca, jest to spowodowane tym, \e bariera
zwę\enia zastawki mitralnej w hemodynamice serca wysuwa się na
" Obraz rtg- powiększenie LK i poszerzenie aorty
plan pierwszy
Wada wielozastawkowa Choroba niedokrwienna serca
" Współistnienie wady zastawki dwudzielnej, aortalnej i trójdzielnej
" Patofizjologia to zwę\enie i/lub zamknięcie
doprowadza do olbrzymiego powiększenia serca  cor bovinum
światła t. wieńcowej wskutek mia\d\ycy 
" Cor bovinum  charakteryzuje się słabym tętnieniem stanowi bowiem
mało podatny, niewydolny worek wypełniony zastoinową krwią. nagłe zamknięcie światła powoduje ostrą
Naczynia krą\enia małego są wąskie.
martwicę mięśnia serca, zmiany przewlekłe-
powodują nawarstwianie się zmian
zakrzepowych i powstawanie w mięśniu
tkanki włóknisto-bliznowatej  strefa
upośledzonej kurczliwości (prowadzi do
powstania tętniaka i/lub niedomogi serca
10
Choroba niedokrwienna serca Choroba niedokrwienna serca
" Obraz rtg niezmieniony
" Diagnostyka opiera się na koronarografii (ocena miejsca, długości i
stopnia zwę\enia tętnicy wieńcowej)
" W prześwietleniu mo\e być widoczna hipokineza, akineza lub
dyskineza
" Sylwetki pozawałowe: serce z rozlanym powiększeniem LK i
jednocześnie hipo i/lub akinezy, tętniaki lewej komory
Serce płucne Serce płucne
" Stany chorobowe płuc powodują obni\enie
" Przyczyny: zmiany organiczne i
ciśnienia parcjalnego tlenu i wzrost prę\ności
czynnościowe płuc, choroby upośledzające
dwutlenku węgla prowadząc do odruchowego
ruchomość klatki piersiowej to prowadzi do
skurczu naczyń płucnych,
nadciśnienia płucnego a następnie do
przerostu i niewydolności PK
wtórnie powoduje to przerost i zgrubienie
" Choroby obturacyjne prowadzą do redukcji
ścian tętniczek przedwłosowatych co pogłębia
ło\yska naczyniowego a to zwiększa opór
redukcję ło\yska naczyniowego powstaje
płucny
nadciśnienie
Serce płucne Choroby osierdzia
" Obraz rtg: niskie ustawienie przepony, pionowe ustawienie serca,
" Prawidłowe osierdzie nie jest widoczne na
uwypuklenie pnia płucnego, poszerzenie głównych jego gałęzi,
obwodowe gałęzie pnia płucnego zwę\one. Przypadki zaawansowane
zdjęciu przeglądowym
charakteryzuje  amputacja wnęk , zmiany w obrębie mią\szu
płucnego " Objawy na zdjęciu przeglądowym chorób
wsierdzia to zmiana kształtu i wielkości
sylwetki serca, zwapnienia worka
osierdziowego
11
Wysiękowe zapalenie osierdzia Zaciskające zapalenie osierdzia
" Prawidłowa ilość płynu w worku osierdziowym  5 do 20 ml " Zzo prowadzi do mechanicznego ucisku serca powodując, \e jest ono
małe, a sylwetka zniekształcona
" Zwiększenie ilości płynu (250-300ml) powoduje powiększenie serca,
zmniejszenie amplitudy tętnienia, płyn gromadzi się w najni\ej " Na zdjęciu przeglądowym widoczne są linijne lub płaszczyznowe
poło\onych miejscach worka oponowego zniekształcenia
Badanie rtg po zabiegach
Nowotwory serca i osierdzia kardiochirurgicznych
" Rzadko spotykane patologie, naśladujące
wywoływanymi objawami wady serca
" Nowotwory: pierwotne i wtórne; łagodne i
złośliwe
" Zmiany pierwotne to: śluzaki, włókniaki,
włókniako-śluzaki, tłuszczaki i naczyniaki
krwionośne, mięsaki
" Zmiany wtórne to: przerzuty (rak oskrzela, sutka,
czerniak) lub naciekanie z narządów sąsiednich
np. płuc lub opłucnej
Śródpiersie
Metody badania:
1. Zdjęcie klp  napięcie > 120kV lub cyfrowe
2. Tomografia tradycyjna
Śródpiersie
Śródpiersie
3. Tomografia komputerowa
4. Badanie angiograficzne
5. Scyntygrafia izotopowa
6. USG  dzieci
7. Biopsja cienkoigłowa
12
Guzy śródpiersia przedniego
Guzy śródpiersia przedniego
1. Guzy tarczycy
2. Guzy grasicy
3. Torbiel skórzasta
4. Potworniak
5. Torbiel osierdziowo-opłucnowa
6. Tłuszczak
1. Torbiel skórzasta Wole
Grasiczak
2. Potworniak zamostkowe
3. Torbiel celomiczna
Zdjęcie przeglądowe klp: wole zamostkowe wole zamostkowe  zwapniały gruczolak
Badanie TK: powiększenie tarczycy
Grasica u dziecka
13
Grasica
Grasica / Grasiczak
zdjęcie boczne z odmą śródpiersia przedniego
a. b. c.
a. Grasica przetrwała
b. Mały guzek w przednim śródpiersiu
c. Guz w przednim śródpiersiu  grasiczak (thymoma)
Grasiczak - thymoma
Potworniak
Torbiel osierdziowo - opłucnowa
Torbiel łagodna śródpiersia
Torbiel łagodna
14
Nerwiak
Guzy śródpiersia tylnego
1. Guzy pochodzenia neurogennego
2. Przepuklina przeponowa
3. Zmiany okołokręgowe
4. Powiększone węzły chłonne
5. Tętniaki aorty zstepującej
Nerwiak  badanie TK
Nerwiak olbrzymi
Tętniak aorty Tętniak łuku aorty / Tętniak aorty wstępującej
Badanie angiograficzne
TK
15
Guzy śródpiersia środkowego
Guzy śródpiersia środkowego
zmiany w węzłach chłonnych
1. Zmiany nowotworowe układu chłonnego
a. przerzuty nowotworowe
b. ziarnica
c. białaczka
2. Zmiany zapalne
a. gruzlica
b. sarkoidoza
Mięsak Przerzuty
c. histoplazmoza Sarkoidoza
Ziarnica
limfatyczny nowotworowe
d. pylica
Ziarnica łagodna
Lymphogranulomatosis maligna
Reticulosarcoma  mięsak siateczki
Lymphogranulomatosis maligna
Przed radioterapią Po radioterapii
16
Zapalenie śródpiersia
postać
postać
śródpiersiowo -
śródpiersiowa
płucna
perforacja uchyłka przełyku
Inne guzy śródpiersia  dowolna lokalizacja
Tłuszczak
Tłuszczak  lipoma
Zespół \yły głównej górnej w przebiegu raka wnęki
Zespół \yły głównej górnej - kawografia
kawografia górna
17


Wyszukiwarka