Elektroniczna
Elektroniczna
klepsydra
klepsydra
Do czego to służy? najniższy rząd diod zielonych itd., aż do całko- Dioda D21 chroni układ przed odwrotnym
W EdW 1/03 został przedstawiony układ witego przesypania ,,piasku  . Gdy cały ,,pia- podłączeniem napięcia zasilającego.
elektronicznej klepsydry. Prezentowany sek zostanie przesypany, pojawia się sygnał
przeze mnie układ jest również elektroniczną dz
więkowy sygnalizujący, iż czas się skoń- Montaż i uruchomienie
klepsydrą, z tą różnicą, że bardziej przypomi- czył. Należy tutaj wspomnieć, że sygnał ten Układ został wykonany na dwóch płytkach
na kształtem prawdziwą klepsydrę. Układ będzie trwał do momentu pojawienia się stanu (rysunki 2 i 3) i złożony w tzw. kanapkę.
może służyć do odmierzania czasu w zakre- wysokiego na wyjściu Q5, czyli do momentu Najpierw lutujemy elementy leżące najniżej:
sie od jednej do kilkudziesięciu minut. Może wyzerowania obu układów, lub do ponownego zwory, rezystory, tranzystory itd. Diody moż-
również pełnić funkcję ozdobną. wciśnięcia przycisku S1. Może to trwać kilka na wlutować pojedynczo lub najpierw cztery
W klasycznej klepsydrze piasek przesy- lub kilkanaście minut, czas ten będzie zależny po najdalszych rogach. Następnie wkładamy
puje się z góry na dół, podobna zasada jest od ustawienia potencjometrem P1. Brzęczyka wpłytkę pozostałe diody, odwracamy ją i kła-
i tutaj  najpierw świecą wszystkie górne piezo i rezystora R19 można nie montować.
diody LED, potem gaśnie pierwszy górny Rys. 1 Schemat ideowy
rząd diod czerwonych, a zaświeca się najniż-
szy rząd diod zielonych itd. aż do całkowite-
go zgaśnięcia diod czerwonych i zapalenia
wszystkich diod zielonych.
Układ prezentuje się bardzo atrakcyjnie,
zwłaszcza gdy jest ciemno.
Jak to działa?
Schemat został przedstawiony na rysunku 1.
Zasada działania układu jest w sumie prosta.
Zostały wykorzystane dwa popularne układy
scalone CMOS 4541 oraz 4017. Pierwsza ko-
stka pracuje w układzie generatora, na wyjściu
nóżki 8 pojawia się przebieg prostokątny.
Częstotliwość tego przebiegu zależy od ele-
mentów P1,C3 oraz od stopnia podziału dziel-
nika czasu. Nóżki A,B dołączone są do dodat-
niego napięcia zasilającego, co daje podział
przez 65536. Układ ten został szczegółowo
opisany w EdW 8/2002 w odcinku Oślej łączki.
Przebieg prostokątny z nóżki 8 U2 poda-
wany jest na wejście zegarowe układu U1.
Na wyjściach Q0-Q4 pojawia się stan wyso-
ki, który za pomocą rezystorów R9-R16 ste-
ruje tranzystorami Q1-Q8. Tranzystory te
sterujÄ… diodami LED. Rezystory R1-R8 ogra-
niczajÄ… prÄ…d diod LED.
Po włączeniu napięcia zasilającego przyci-
skiem S1 należy wyzerować oba układy, wte-
dy wszystkie czerwone diody LED
powinny świecić, następnie gaśnie pierwszy
górny rząd diod czerwonych, a zapala się
Elektronika dla Wszystkich
48
dziemy na równej powierzchni, lutując po jed- sce na płytkach. Na dolnej płytce należy je- Klepsydrę najlepiej zasilać z zasilacza
nej nóżce każdej diody. Potem wyrównujemy szcze połączyć punkty X,Y za pomocą krót- wtyczkowego 12V o wydajności prądowej
wszystkie diody i lutujemy pozostałe nóżki. kiego przewodu. Jeśli punkty te nie zostaną 100mA lub z dwóch 4,5V baterii płaskich
Do złączenia obu płytek został wykorzy- połączone, wówczas układ również będzie połączonych szeregowo. Typowa bateria
stany goldpin rzędowy o jedenastu nóżkach, działał, z tą różnicą, że po przesypaniu ,,pia- 9V raczej się nie nadaje, ponieważ układ po-
przy czym goldpin męski należy przylutować sku nastąpi zatrzymanie pracy klepsydry. biera około 32mA prądu, taka bateria wystar-
od strony miedzi. Może być z tym trochę pro- Wynika to z tego, iż podany został stan wy- czyłaby tylko na kilka godzin pracy.
blemu. Dlatego należy obniżyć (przesunąć) soki z wyjścia Q5 U1 na wejście MR U2. Przyjemnej zabawy życzy
plastikowy fragment goldpina za pomocą ja- Po zmontowaniu ze sprawnych elementów
kiegoś wąskiego przedmiotu. Złącze takie i podłączeniu zasilania układ powinien działać Krzysztof Kraska
jest dość trwałe, jednak można dodatkowo od razu. Potencjometrem P1 ustawiamy po-
wzmocnić obie płytki przez skręcenie śrubą trzebny czas działania (przesypywania piasku).
Wykaz elementów
M3, do tego celu zostało przewidziane miej-
Rezystory
R1-R8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .560&!
Rys. 2 Schemat montażowy Rys. 3 Schemat montażowy
R9-R16,R18 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k&!
R17 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100k&!
R19 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220&!
P1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100k&! helitrim
Kondensatory
C1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100µF/16V
C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF ceramiczny
C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470nF
Półprzewodniki
D1-D10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LED 5mm zielona
D11-D20 . . . . . . . . . . . . . . . .LED 5mm czerwona
D21 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4001
Q1-Q8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC547
U1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4017
U2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4541
Pozostałe
S1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .µswitch
Y1 . . . . . . . . . . . . . . . . .piezo z gen. 12V do druku
Listwa goldpin x 11
Gniazga goldpin x 11
BAND PLAN 144 - 146MHz
CiÄ…g dalszy ze strony 47.
Maksymalna
Częstotliwość szerokość Mod Sposób
[MHz] pasma (-6dB) wykorzystania
Może przy tym okazać się niezadowalająca stabilizacja
144,000
napięcia +5V zasilającego m.in. obwód strojenia. Przy
144,035 500Hz Telegrafia (a) Wyłącznie EME
zmianach napięcia zasilającego +12V mogą być odczu- 144,035 144,050 Telegraficzna wywoławcza
144,135 500Hz Telegrafia (a) 144,100 Losowa (random) MS (m)
walne zmiany częstotliwość odbioru. Być może sytuację
144,135 Telegrafia, 144,138 Centrum aktywności PSK31
poprawiłoby zastosowanie oddzielnego obwodu stabili- 500Hz MGM 144,140-144,150 Aktywność telegraficzna
144,150 FAI i EME
zacji napięcia zasilającego układ strojenia. Warto dodać,
144,150 Telegrafia,
że zastosowany separator heterodyny na tranzystorze T1 144,165 2700Hz SSB, MGM 144,150-144,160 Aktywność SSB FAI i EME
144,165 Telegrafia,
może dawać sygnał niewystarczający do bezpośrednie-
144,360 2700Hz SSB 144,195-144,205 Losowa (random)MS SSB (m)
go wysterowania wszystkich typów preskalerów (może
144,360 Telegrafia, Wywoławcza losowa (random)
144,399 2700Hz SSB, MGM 144,370 FSK441 (m)
zajść konieczność dobudowania prostego przedwzmac-
144,400 Telegrafia, Wyłącznie radiolatarnie
niacza w.cz.).
144,490 500Hz MGM (bikony)
144,500 144,500 Wywoławcza SSTV
Na koniec trzeba przypomnieć o zastosowaniu obu-
144,525 Odpowiedz
SSB na ATV
dowy oraz dobrej antenie, najlepiej zewnętrznej. Jako
144,600 Wywoławcza RTTY (n)
20kHz Wszystkie 144,630-144,660 Transpondery liniowe - wyjście
obudowę można wykorzystać dowolne dostępne pudeł-
mody (f) 144,660-144,690 Transpondery liniowe - wejście
ko metalowe. W każdym razie na płycie czołowej nale-
144,700 Wywoławcza FAX
144,794 144,750 Wywoławcza na ATV
ży umieścić potencjometry (R6 - strojenie, R20 - siła
144,794
głosu i ew. R17 - blokada szumu), zaś na tylnej ściance
144,990 12kHz MGM (h) 144,800 APRS
144,994 Wyłącznie wejście
gniazda: antenowe (najlepiej UC1 lub odpowiednik), za-
145,194 12kHz FM przemienników (c)
silania, głośnikowe.
145,194
145,206 12kHz FM Komunikacja kosmiczna (p)
Dla Czytelników stykających się pierwszy raz
145,206 145,300 Lokalne RTTY
z konstrukcjami krótkofalarskimi podajemy na rysun- 145,5935 12kHz FM 145,500 Wywoławcza (mobile)
145,594 Wyłącznie wyjścia
ku 5 przykładowy sposób wykonania anteny 2m. Jest
145,7935 12kHz FM przemienników (c, d)
to najprostsza antena GP, zasilana kablem koncentrycz-
145,794
145,806 12kHz FM Komunikacja kosmiczna (p)
nym 50&!.
145,806 Wszystkie
146,000 12kHz mody (e) Wyłącznie satelitarna
Andrzej Janeczek
Elektronika dla Wszystkich
49