Wirusowe zapalenie wątroby


Żywienie kliniczne 29.11.2010r. semestr V
Wirusowe zapalenie wątroby
WZW jest to grupa chorób zakaznych wywołanych przez wirusy hepatotropowe, których wspólną
cechą jest powodowanie zapalenia wątroby. We wszystkich typach mogą występowad zakażenia
pełnoobjawowe, skąpoobjawowe jak i bezobjawowe. Objawy uszkodzenia wątroby są poprzedzane
objawami prodromalnymi (dyspepsja, czasem rzekomogrypowe). Przy zaburzeniach czynności
wątroby dochodzi do objawów żółtaczki, podwyższenia temperatury ciała, utraty apetytu, nudności,
ogólnego niedomagania i osłabienia oraz podwyższenia enzymów wątrobowych
Rozpoznanie WZW polega na: anamnezie (wywiadzie), badaniu fizykalnym, oznaczeniu u osób z
przesłankami epidemiologicznymi poziomu enzymów wątrobowych, wykonaniu testów
serologicznych.
Ogólnie można powiedzied, że wirusy wywołujące WZW typu A i E szerzą się drogą pokarmową,
przebieg choroby okresu ostrego jest lżejszy, z mniejszą śmiertelnością, następstwa po
przechorowaniu są typu czynnościowego. Typy wirusów B, C i D przenoszą się drogą parenteralną a
także drogą seksualną i drogą zakażenia wertykalnego, przebieg jest na ogół cięższy z większą
śmiertelnością, a u części ozdrowieoców występują następstwa o charakterze organicznym
(przewlekłe zapalenia wątroby, marskośd wątroby, pierwotny rak wątroby).
Wirusowe zapalenie wątroby typu A - HAV jest przyczyną wirusowego zapalenia wątroby typu A,
tzw. żółtaczki pokarmowej. Zakażenie następuje poprzez przewód pokarmowy, przez kontakt z
wydzielinami chorego lub produktami zakażonymi (epidemie mleczne, wodne itp.). Na uwagę
zasługuje fakt, że HAV może przez długi czas utrzymywad się w środowisku przy dużej wilgotności.
Czas wylęgania 2-6 tygodni (średnio 28 dni). Wirus namnaża się najpierw w przewodzie
pokarmowym, następnie dochodzi do wiremii, po czym (prawdopodobnie) dochodzi do zakażenia
wątroby i powstania objawów chorobowych. W wyniku tego zakażenia dochodzi do zapalenia
wątroby. Profilaktycznie przeciw WZW A stosuje się szczepienia ochronne; szczepienia są szczególnie
zalecane dla osób podróżujących po świecie. Niemniej, najważniejszym sposobem zapobiegania
rozpowszechnianiu się HAV jest higiena. Wirusa można wykryd za pomocą testu ELISA lub innych
metod, wykorzystujących swoiste względem wirusa przeciwciała. Dodatkowo można wykorzystad
testy na stężenie bilirubiny oraz transaminaz (ich wyższe stężenie świadczy o chorobach wątroby).
Rezerwuarem zarazka jest człowiek. yródłem zakażenia jest człowiek wydalający wirusa z kałem, u
którego wiremia trwa krótko. Niebezpieczne są osoby zakażone we wczesnym, bezobjawowym
okresie choroby, kiedy same nie zdają sobie z tego sprawy. Drogi zakażenia to droga pokarmowa
poprzez zakażone przez kał chorego środki spożywcze i woda oraz rzadziej kontakt bezpośredni.
Wrota zakażenia stanowi przewód pokarmowy. Okres wylęgania wynosi 15 do 50 dni najczęściej 28-
30 dni.
Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW typu B) - Ponad 2 miliardy ludzi, około jednej trzeciej
ludności świata, zostało zainfekowanych wirusem zapalenia wątroby B. Ta liczba obejmuje 350
milionów chronicznych nosicieli wirusa. Wg WHO, w Polsce jest około 2% ludności przewlekle
zakażonych wirusem B zapalenia wątroby, a 15-20% Polaków przebyło to zakażenie w przeszłości.
Choroba w ostrej postaci powoduje zapalenie wątroby, wymioty, żółtaczkę i  rzadko  śmierd.
Chroniczne zapalenie wątroby B może ewentualnie prowadzid do marskości wątroby i raka wątroby,
który jest nieuleczalny wobec małej skuteczności obecnej chemioterapii. Szczepienie zapobiega
infekcji wirusem zapalenia wątroby B. Wirus zapalenia wątroby typu B przenosi się podczas kontaktu
Żywienie kliniczne 29.11.2010r. semestr V
z zakażoną krwią lub płynami ustrojowymi zawierającymi krew, i nie tylko podczas znacznie rzadszego
kontaktu krwi własnej z krwią nosiciela, jaki przenosi wirusa zapalenia wątroby typu C. Możliwe
formy przenoszenia wirusa zapalenia wątroby typu B obejmują, m.in.: Naruszenie ciągłości skóry
skażonymi narzędziami (tatuaże, zabiegi kosmetyczne, fryzjerskie, stomatologiczne); Zakażenie płodu
i noworodka od matki nosicielki; Przetoczenia krwi i jej produktów; Kontakty seksualne z nosicielem
wirusa.
Wirusowe zapalenia wątroby typu E, C, D (WZW E, C, D )
HEV - przenosi się z osoby na osobę drogą fekalno - oralną oraz przez zakażoną wodę(epidemie
wodne), podobnie jak wirus HAV. Jest on sprawcą dużych epidemii w Azji, Płn. Afryce, Meksyku,
dolinie Amazonki, wsch. Europie. Atakuje osoby w grupach młodych i w średnim wieku. Przebieg
choroby łagodny (jak WZW A), bez nosicielstwa. Zakażenie kobiet w ciąży kooczy się w 10-20%
poronieniem, przedwczesnym porodem i zgonem wśród objawów śpiączki. W Polsce brak doniesieo.
HCV - wirus z rodziny Flaviviridae spokrewniony z wirusem żółtej gorączki. Szerzy się drogą
parenteralną (naruszenie ciągłości tkanek), drogą seksualną i prawdopodobnie preinatalno-
horyzontalną. Choroby nie diagnozuje się testami serologicznymi w okresie ostrym, a jedynie po
przechorowaniu. W Polsce występuje szacunkowo 5-5,5 tysięcy zachorowao na rok. Osób zakażonych
ok. 500 000 (1,4%społeczeostwa). U 50-75% osób po przechorowaniu przechodzi w stan przewlekły.
Żółtaczka występuje u ok. 25% chorych.
HDV - dawniej zwany "czynnik Delta", jest to jednowiciowy wirus RNA tworzący częśd rdzeniową na
powierzchni którego HBsAg tworzy płaszcz. Jest to wirus ułomny, który do namnażania wymaga HBV.
Zakażenie może nastąpid jako jedna z 2 możliwości: zakażenie równoczesne HBV i HDV z przebiegiem
ostrego WZW znacznie cięższego lub piorunującego oraz nadkażenie po uprzednim zakażeniu HBV z
przewlekłym nosicielstwem HDV lub ostrym zapaleniem wątroby o ciężkim przebiegu. Śmiertelnośd
dochodzi do 30%. Zachorowania występują szczególnie w basenie morza Śródziemnego. W Polsce
stwierdzono kilka zaleczonych przypadków.
Zalecenia ogólne - W zaleceniach ogólnych dla chorych na przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby
należy zwrócid uwagę na zmniejszenie nadmiernego obciążenia wysiłkiem fizycznym. Wykazano
jednak, że leżenie w łóżku lub inne długotrwałe unieruchomienie nie wpływa w sposób istotny na
przebieg choroby. Nie zaleca się stosowania restrykcyjnych diet. Przeciwwskazane jest spożywanie
alkoholu. Powrót narządu do zdrowia warunkuje prawidłowe żywienie podczas leczenia i po jego
zakooczeniu.
Zalecenia dietetyczne przy wirusowych zapaleniach wątroby - Chorzy niezależnie od rodzaju wirusa
(A , B czy C), powinni stosowad dietę lekko strawną, oszczędzającą chory narząd. Szczególny reżim
dietetyczny jest zalecany w ostrym zapaleniu wątroby, zwłaszcza przy dużym zażółceniu oczu i skóry.
Ponieważ przy żółtaczce pacjenci są hospitalizowani , dietę ustalają lekarz prowadzący i dietetyk.
Z reguły podaje się 4-5 niewielkich posiłków, złożonych z potraw gotowanych lub duszonych.
Pieczywo dozwolone jest tylko czerstwe, jasne (najlepiej, aby była to bułka wrocławska lub kajzerki).
Całkowicie należy wykluczyd mięso tłuste , smalec, słoninę, boczek, margaryny, sery żółte, ciasta
i wszelkie dania smażone. Eliminuje się też wzdymające warzywa, a pozostałe zaleca się gotowad
i rozdrobnid lub  jeszcze lepiej  podawad w postaci puree.
Żywienie kliniczne 29.11.2010r. semestr V
Owoce bezpieczniej jest gotowad i przecierad. Jeśli pacjentowi nie szkodzą surowe, wówczas podaje
się je w niewielkich porcjach, przestrzegając, aby były dojrzałe, niekwaśne i nie zawierały tzw.
komórek kamiennych (gruszki wykluczone). Z takich owoców jak jabłka, morele, brzoskwinie należy
usunąd skórę, a jagody i maliny przetrzed.
Po powrocie chorego do domu, gdy stan zdrowia jest zdecydowanie lepszy, dietę można złagodzid.
Nieco mniej restrykcyjną dietę zaleca się także chorym na WZW typu B i C o łagodniejszym przebiegu.
Należy przestrzegad jednak przed szybkim wzbogacaniem jadłospisu w kolejne produkty i potrawy.
Wątroba regeneruje się długo, co najmniej 6 miesięcy, ale bywa, że dolegliwości są odczuwane nawet
przez rok, jeśli uszkodzenia poczynione przez wirus były znaczne.
W jadłospisie nie może zabraknąd pełnowartościowego białka zwierzęcego (mleko, kefir, jogurt,
twarożki, chude gotowane mięso, chude ryby, gotowane jajka), które jest niezbędne do regeneracji
miąższu wątroby. Jednak nie można go dostarczad w nadmiarze. W dalszym ciągu zabronione są
tłuszcze zwierzęce - z wyjątkiem masła i niewielkiej ilości słodkiej śmietanki - potrawy smażone,
odgrzewane, gotowana i surowa kapusta, groch, fasola, soja, i kwaśne owoce. Przeciwwskazane są
też ostre przyprawy. Również przy wprowadzaniu nowych gatunków pieczywa, zwłaszcza razowego,
należy zachowad ostrożnośd.
W diecie rekonwalescenta po wirusowym zapaleniu wątroby bardzo ważne są warzywa, jednak tak
dobrane i przyrządzone, aby nie wywoływały dolegliwości. Polecana jest zielona sałata, marchew,
seler, pietruszka, pomidory bez skórki, cykoria, dynia, buraki. Należy je w większości gotowad,
a w pierwszym okresie  dla ułatwienia trawienia  dodatkowo przetrzed lub drobno posiekad.
W chorobach wątroby i dróg żółciowych dietę stosuje się długo, dlatego posiłki powinny byd
szczególnie smaczne i pełnowartościowe. Niedobór białka i witamin obniża odpornośd organizmu,
również brak oleju ma niekorzystny wpływ na zdrowie.
PRODUKTY I POTRAWY DOZWOLONE I PRZECIWWSKAZANE W CHOROBACH WTROBY
Produkty Dozwolone Przeciwwskazane
czerstwe (jasne, graham), razowe i każde świeże, grzanki
Pieczywo
chrupkie, tosty bez tłuszczu na tłuszczu
drobne kasze dokładnie
Potrawy z kasz Grube kasze
ugotowane, ryż
kluski i makarony odsmażane,
kluski francuskie, ptysiowe,
makarony, kluski, leniwe
Potrawy mączne naleśniki smażone na tłuszczu,
pierogi, lane kluski, kopytka
paluszki z ciasta francuskiego
i kruchego
ziemniaki gotowane i pieczone kotlety i placki ziemniaczane ,
Potrawy z ziemniaków
bez tłuszczu frytki , zapiekanki
mleczne , owocowe , na na wywarach z tłustego mięsa
wywarach z warzyw i chudego i grzybów , zaprawiane kwaśną
Zupy mięsa , zaprawiane słodką śmietaną , rosoły , kapuśniak ,
śmietanką lub mlekiem , fasolowa , grochówka ,
z dodatkiem surowego masła cebulowa
Żywienie kliniczne 29.11.2010r. semestr V
warzywne i warzywno- na tłustych wywarach
owocowe, z dodatkiem mleka, mięsnych, z kości, na
Sosy
masła lub słodkiej śmietanki, zasmażkach , majonezowe,
mleczne grzybowe
chude mięsa gotowane smażone i pieczone
i duszone bez tłuszczu, z tłuszczem, duszone
Potrawy mięsne pieczone w pergaminie lub folii obsmażane na tłuszczu,
aluminiowej (drób, cielęcina, wątroba, flaki, mózg, nerki,
królik, wołowina) tłuste mięsa
gotowane, duszone bez
smażone, pieczone z tłuszczem,
Potrawy z ryb tłuszczu, w galarecie, pieczone
wędzone, konserwy
w folii lub na grillu
chude mleko , białe chude sery,
żółte sery, serki topione,
twarogi, kefir, jogurt, jaja /3-4
Nabiał kwaśna śmietana
tygodniowo/, jeśli są dobrze
tolerowane, słodka śmietanka
tylko chude najszlachetniejsze, pasztety, salcesony, kaszanki,
Wędliny
konserwy mało tłuste tłuste kiełbasy
marchew, pietruszka, seler,
buraki, szpinak, pomidory bez
strączkowe (fasola, groch, soja,
skórki, sałata, cykoria,
soczewica), wszystkie kapusty,
rzeżucha, kapusta kwaszona,
kalafiory, rzepa, rzodkiewka,
ogórki kwaszone bez skórki,
Potrawy z warzyw brukiew, cebula, czosnek, pory,
dynia, cukinia, kabaczki,
starsza fasola szparagowa,
pasternak, zielony groszek
papryka oraz wszystkie
i fasolka szparagowa (młoda),
warzywa smażone
salsefia, patisony  w postaci
surówek, gotowane i duszone
jabłka, śliwki, truskawki,
poziomki, maliny, jagody,
brzoskwinie, morele,
owoce niedojrzałe, porzeczki,
Owoce pomaraocze, mandarynki,
agrest, gruszki
winogrona bez skórki i pestek,
arbuzy  wszystkie owoce
muszą byd dojrzałe
biszkoptowe (najlepiej na
torty, ciasta kruche, bita
białkach) bez tłustego kremu,
Ciasta i desery śmietana, lody, desery
drożdżowe, suflety, kisiele,
z alkoholem, ciasta francuskie
galaretki, budynie, kompoty


Wyszukiwarka