L A B O R A T O R I U M 6 / 2 0 0 9 . . . W LABORATORI UM
|
Metoda 6 Sigma
w systemie zarzÄ…dzania laboratorium
według normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005
STRESZCZENIE 6 Sigma to eżeli nie mierzymy, to nic nie wiemy.  Sprawdzaj (Control)  ten etap to prze-
metoda zarządzania jakością dążąca Jeżeli nie wiemy, to nie możemy dzia- prowadzenie tzw. sterowania jakością
do uzyskania takiej ilości danych, aby Jłać. Jeżeli nie działamy, to narażamy badań. Po zakończeniu tego etapu na-
osiągnąć poziom bliski ideału. To sposób się na straty  dr Mikel J. Harry, jeden leży cały proces (5 stopni) rozpocząć
zarządzania fi rmą, który funkcjonuje z twórców metody 6 Sigma (1). od nowa i znalez
ć najbardziej rygo-
już od około 30 lat, a w Polsce Motorola jako pierwsza firma na ryku rystyczny punkt odniesienia (z etapu
niestety dopiero od niedawna budzi zastosowała metodę 6 Sigma, której ce- Mierz).
zainteresowanie. Głównym zadaniem lem było obniżenie kosztów produkcji Metoda 6 Sigma może być wdrożona
metody 6 Sigma jest zdefi niowanie poprzez redukcję kosztów złej jakości (1). w każdym przedsiębiorstwie, które chce
błędów, zanim te zdążą wystąpić. Znalezienie i określenie błędów przed dążyć do zminimalizowania kosztów wy-
SA
OWA KLUCZOWE ich wystąpieniem oszczędza nie tylko tworzenia produktu lub usługi. W celu
laboratorium, metoda, 6 Sigma, system czas, ale także pieniądze. Stąd wniosek, przybliżenia tej metody poniżej został
zarządzania, norma ISO 17025 że za jakość nie tylko się płaci, ale rów- opisany sposób wdrażania modelu 6 Sig-
nież można na niej zarobić. Te oszczęd- ma w dowolnym laboratorium.
SUMMARY The Six Sigma is ności to redukcja kosztów związanych Dla celów niniejszego artykułu wy-
a method aiming at obtaining such z poprawą popełnionego błędu. brane zostało laboratorium posiadające
an amount of data that allows to reach Metoda ta określa liczbę błędów moż- wdrożony system zarządzania wg normy
the level close to perfection. It is the liwych do popełnienia na milion moż- PN-EN ISO/IEC 17025:2005 Ogólne wy-
way of company management, which liwych, które są określane przez współ- magania dotyczące laboratoriów badawczych
has already functioned for about czynnik  defects per milion opportunities , i wzorcujÄ…cych i kompetencje potwierdzone
30 years, but unfortunately only czyli DPMO  tabela 1. przez PCA (Polskie Centrum Akredytacji),
for a few years in Poland. The main tzn. posiadajÄ…ce certyfikat akredytacji.
objective of the Six Sigma method System 6 Sigma działa po wdrożeniu
is to define mistakes before they occur. 5-stopniowego procesu DMAIC (ang. ZDEFINIUJ BA

DY
KEY WORDS laboratory, Define, Measure, Analyze, Improve, Control),  POPRAW PROCES
method, 6 Sigma, management który można opisać następująco (2): W celu efektywnego wdrożenia metody
system, ISO 17025 standard  Definiuj (Define)  zdefiniowanie ce- konieczne jest zaangażowanie pracow-
lów oraz ich ograniczeń wraz z peł- ników ze wszystkich szczebli przed-
nym poznaniem zagadnienia; poważ- siębiorstwa. Dlatego głównym etapem
ne podejście do tego etapu pozwoli wdrażania metody powinny być analiza
osiągnąć wyższy poziom Sigma, procedur (procesów) oraz zdefiniowanie
 Mierz (Measure)  II etap kładzie na- możliwych do popełnienia błędów. Aby
cisk na zebranie pełnych informacji właściwie przeprowadzić ten etap, nale-
o aktualnym sposobie postępowania ży posiadać wiedzę z zakresu 6 Sigma,
w celu znalezienia poziomu odnie- systemu zarzÄ…dzania oraz sposobu pracy
sienia przy dążeniu do ideału oraz laboratorium. Wiedzę tę należy również
znalezienie występujących w obecnym właściwie przekazać pracownikom.
stanie problemów, Zdefiniowanie błędów oraz poprawa
 Analizuj (Analyze)  na tym etapie na- danego procesu (poprzez zmniejszenie
leży przeprowadzić dokładną analizę, ryzyka wystąpienia błędów lub wyeli-
która wykaże krytyczne przyczyny zwią- minowanie z
ródeł ich występowania)
zane z jakością i pozwoli potwierdzić są pierwszym etapem do wprowadzenia
ich wpływ na analizowany proces, metody 6 Sigma. Działanie to pozwoli
 Poprawiaj (Improve)  ten etap nakazuje w przyszłości na zaoszczędzenie czasu
mgr inż. Joanna Mytych
ciągłe doskonalenie poprzez usuwanie pracowników i kosztów ponownych
INSTYTUT PODSTAW INŻYNIERII ŚRODOWISKA PAN W ZABRZU
znalezionych niezgodności, analiz. Wszystkie procesy powinny być
14
. . . W LABORATORI UM L A B O R A T O R I U M 6 / 2 0 0 9
|
POZIOM SIGMA WSPÓA
CZYNNIK DPMO
poddawane ciągłemu doskonaleniu wraz wiedzy i kwalifikacji personelu będą się
ze wzrostem jakości wyników końcowych. zmniejszać wydatki na usuwanie powsta-
1 Sigma 690 000
Założenia te są zbieżne z zapisami normy łych błędów, a w konsekwencji liczba
2 Sigma 308 537
PN-EN ISO/IEC 17025:2005. szkoleń ulegnie zmniejszeniu.
3 Sigma 66 807
Zarówno 6 Sigma, jak i system za-
4 Sigma 6 210
KLIENT  NASZ PAN rządzania według normy PN-EN ISO/
5 Sigma 233
Kolejnym punktem powinna być analiza IEC 17025:2005 mają na celu wzrost
6 Sigma 3,4
wymagań klienta, do którego laboratorium konkurencyjności laboratorium na ryn-
Tabela 1. Poziom Sigma i odpowiadająca mu liczba możli-
kieruje swoje usługi, gdyż podstawowym za- wych wad (2) ku, a co za tym idzie  zwiększenie jego
łożeniem metody 6 Sigma jest koncentracja przychodów. Skutecznie realizowana po-
na kliencie. Należy określić czynniki, które PN-EN ISO/IEC 17025:2005 oraz Pol- lityka laboratorium pozwoli na dotarcie
będą badać zadowolenie klienta, w czym skiego Centrum Akredytacji (PCA). Oba do ustalonego celu. Dążąc do doskona-
pomocne będą ankiety, zalecane również systemy stawiają laboratoriom te same łości, laboratorium nie może zapomnieć
przez normę PN-EN ISO/IEC 17025:2005. cele: wysoka jakość oraz zadowolenie o pracownikach. To oni stanowią siłę całej
Ankieta ta powinna być na tyle szczegółowa, klienta, a warunkiem sukcesu jest pełne organizacji, a wdrażanie systemu 6 Sigma
aby można było określić oczekiwania klien- zaangażowanie wszystkich pracowników, nie powinno zaburzać panującego w niej
ta w stosunku do planowanej współpracy bez względu na zajmowane stanowisko. rytmu. Jeśli rytm ten zostanie zaburzony,
oraz ocenić efekty podjętego współdziałania. Każdy z systemów zakłada ciągłe dosko- może okazać się, że pracownicy staną się
Zarówno 6 Sigma, jak i wdrożony system nalenie procesów bądz
usług oraz kadry przeszkodą w osiągnięciu zaplanowanych
koncentrują się na kliencie, gdyż informacje pracowniczej, idące w parze ze wzrostem celów. Niestety podczas wprowadzania
zwrotne otrzymane od niego przyczynią się wydajności pracy. Oba systemy kładą nowych rozwiązań pojawia się tzw. opór
do doskonalenia procesów w laboratorium nacisk na szkolenia, które są istotne materii. Zadaniem kadry kierowniczej
i minimalizacji potencjalnych błędów. z punktu widzenia minimalizacji nie- jest właściwa motywacja personelu, która
zgodności, mimo iż generują one tzw. pozwoli na wprowadzenie nowej metody
6 SIGMA JAK SYSTEM koszty jakościowe. Niestety, jeśli system oraz na jej ciągłe doskonalenie.
ZARZ
DZANIA JAKOÅšCI
ma pracować poprawnie i efektywnie, Należy pamiętać, iż koszty prze-
Większość założeń metody 6 Sigma niezbędne są nakłady finansowe. Należy znaczone na doskonalenie nie mogą
pokrywa się z wymaganiami normy jednak pamiętać, że wraz ze wzrostem przekroczyć 40% ceny rynkowej usługi.
reklama
Rok założenia  1948  MPW Med. instruments Spółdzielnia Pracy
04-347 Warszawa, ul. Boremlowska 46
tel. [phone]
fax [phone]
e-mail: [e-mail] www.mpw.pl
Jedyny krajowy PRODUCENT oferuje w szerokim asortymencie
NOWOCZESNE WIRÓWKI
MEDYCZNO-LABORATORYJNE:
uniwersalne, wolno- i szybkoobrotowe, cytologiczne,
hematokrytowe, do testów kolumnowych, do płytek titracyjnych
chłodzone, grzane, wentylowane, sterowane
mikroprocesorowo
6-litrowe do preparatyki krwi.
W ofercie znajduj si nowe i zmodernizowane wirówki,
bogato wyposa one, uwzgl dniaj ce aktualne wymagania
klientów, funkcjonalne, trwałe i niezawodne, przyjazne
u ytkownikowi.
Wszystkie wirówki MPW:
posiadaj znak CE
wykonane s zgodnie z normami
PN-EN 61010-1 i PN-EN 61010-2-020
maj 24-miesi czn gwarancj
znajduj si w rejestrze wyrobów medycznych
obj te s 7-procentowym podatkiem VAT.
MPW w uzupełnieniu swej oferty proponuje również vortexy, wytrząsarki i rotatory firmy Biosan (A
otwa).
15
60 L
DZIAA

A
T
ALNOÅšCI
L A B O R A T O R I U M 6 / 2 0 0 9 . . . W LABORATORI UM
|
nalezienie i określenie
Zbłędów przed ich
wystąpieniem oszczędza
nie tylko czas, ale
również pieniądze.
W innym przypadku usługa przestaje eliminować te obszary, które są z
ródłem pomnieć o zadowoleniu kierownictwa
być opłacalna (3). błędów, co może przyczynić się do po- laboratorium oraz o sporych oszczęd-
prawy jakości i minimalizacji kosztów nościach, które dzięki wprowadzeniu
STOSUJ
C SI
wynikających z błędów. systemu można uzyskać.
DO ZAA
OŻEC
& Samokontrola
Model 6 Sigma można zastosować w la- Na tym etapie chodzi przede wszystkim KOSZTY I KORZYŚCI
boratorium z wdrożonym systemem o sprawne wprowadzenie systemu kon- Stosując metodę 6 Sigma oraz system
zarządzania w oparciu o następujące troli pracowników przez samych siebie, zarządzania, należy uwzględnić kilka
założenia: realizowanego przez nich samych. Pozwoli grup kosztów jakościowych  są to m.in.
 Spisać, to na efektywniejszą pracę oraz znaczną koszty (3):
 Stosować, minimalizację czasu i kosztów wywołanych  niezgodności wykrytych przez klienta,
 Systematyczność, błędami powstałymi na stanowisku pracy.  niezgodności ujawnionych w labora-
 Samokontrola, Nie należy jednak przesadzać z nadmierną torium,
 Sterować, samokontrolą, gdyż może się to obrócić  sterowania jakością badań,
 Satysfakcja. przeciwko wprowadzanym zmianom.  zwiÄ…zane z doskonaleniem systemu.
Spisać Modyfikacja systemu pracy powinna Korzyści z wdrożenia metody 6 Sigma
Każda metoda wymaga opisanego i ustalone- postępować systematycznie i uwzględniać to m.in. (3):
go systemu, według którego cała organizacja specyfikę pracy laboratorium.  doskonalenie procesów,
będzie postępować, aby spełnić postawione Sterować  lepsze relacje z klientami,
przez siebie i klientów oczekiwania. Labo- Każdy system powinien być sterowany  szkolenia,
ratorium posiadające system zarządzania i monitorowany. W tym procesie chodzi  motywacja pracowników,
spełniło więc ww. założenie oraz wymaga- głównie o stały monitoring badań, tj. ste-  rozwój kariery,
nia normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005. rowanie jakością badań. W laboratorium  wzrost konkurencyjności i wydajności.
System musi zostać właściwie opisany, badawczym jest ono bardzo istotne, gdyż Można zatem powiedzieć, że korzyści
a co za tym idzie  na każdym etapie reali- pozwala na zauważenie nawet najdrob- z wprowadzenia modelu 6 Sigma pokry-
zacji zleceń muszą być zachowywane tzw. niejszych zmian w procesie analitycznym. wają się z korzyściami z wprowadzenia
dowody z przeprowadzonej pracy. Dowody Wdrożenie tego systemu jest wymogiem systemu zarządzania. Kierownictwo wpro-
te są niezbędne do odtworzenia całego pro- normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005, wadzające metodę 6 Sigma powinno za-
cesu badawczego. Jest to szczególnie istot- a jednocześnie pozwala na ciągły moni- stanowić się, czy rzeczywiście ta metoda
ne podczas przeprowadzania szczegółowej toring systemu i zadziałanie w momen- jest konieczna do zastosowania, skoro
analizy punktów krytycznych w procesie cie, kiedy znaczące koszty błędów nie ma tak wiele podobieństw do systemu za-
oraz szacowania ich kosztów. są jeszcze generowane. rządzania według normy PN-EN ISO/IEC
Stosować Satysfakcja 17025:2005. Mimo to uważam, że jako
Ważną zasadą jest stosowanie opraco- Satysfakcja to kolejny element wspólny kolejna metoda doskonaląca i obniżająca
wanego systemu. Stosowanie systemu dla obu systemów. Dążą bowiem one koszty jest warta poznania. qð
według obu metod wymaga również do- do zaspokojenia potrzeb i wymagań
skonalenia, gdyż tylko wtedy wdrożony klienta. Zadowolenie to jest szczególnie Piśmiennictwo
system będzie dążył do minimalizacji istotne w procesie sterowania i doskona- 1. Popławski W.: Six Sigma  sposób na po-
kosztów, podnosząc zarazem jakość re- lenia systemu zarządzania. Pozwala ono prawę efektywności. www.4pm.pl.
alizowanych usług. na stały monitoring świadczonych przez 2. Domańska A.: Od ISO 9000 do Sześć
Systematyczność laboratorium usług, co w powiązaniu Sigma?.  Problemy Jakości , 2005,
Każdy system i każda metoda wymagają ze sterowaniem stanowi narzędzie do cią- czerwiec.
systematyczności, aby móc stale moni- głego doskonalenia i obniżania kosztów 3. Jaworska M., Tatarowicz J.: Zarządza-
torować procesy w laboratorium oraz błędów. W tym miejscu nie można za- nie procesami w koncepcji 6 Sigma.
16
fot. Shutterstock