Andrzej Janowski „UCZEŃ W TEATRZE ŻYCIA SZKOLNEGO”

"Dzieje poznawania klasy szkolnej mogą być interesujące, podobnie jak

powieść o poznawaniu planet, o koncepcjach psychologicznych człowieka

czy roli białka. Stąd pomysł tej książki. Nie jest pisana tylko dla ludzi

zawodowo zajmujących się pedagogiką. Sądzę, że sprawy w niej

przedstawione dotyczą życia każdego z nas (każdy był szkole, prawie każdy

miał lub ma dzieci w szkole), mają więc istotne znaczenie."

Książka

Janowskiego

Andrzeja

przykuła

moją

uwagę

bardzo

interesującym tytułem. Tytuł niewątpliwie pobudza wyobraźnie, zachęcając do

zapoznania się z treścią, którą spodziewamy się odkryć jako ciekawą i

wciągającą. Sam tytuł sprawia, że sięgając po lekturę z bibliotecznej półki

zdecydujemy się zapoznać z treścią zapisaną w „Uczeń w teatrze życia

szkolnego”. Szybko rodzą się pytania: jak uczeń radzi sobie w tym teatrze? Czy

odpowiada mu jego rola? Czy odpowiada mu rola nauczyciela? W jaki sposób te

role są wzajemnie powiązane, jak oddziaływają na siebie? Czy teatr to trafne

określenie szkolnego środowiska?

Biorąc pod uwagę treść książki oraz poświęcając chwilę na refleksję na

temat tytułu, trzeba się zastanowić, czy autor przypadkiem nie wpadł we własną

pułapkę. Mianowicie, nie można wprost nie zauważyć mnogości porównań do

teatru – człowiek, jako aktor na scenie życia, uczeń, jako aktor na scenie klasy,

uczeń, jako aktor kreowany przez siebie, uczeń, jako aktor kreowany przez

nauczyciela, nauczyciel, jako aktor przed uczniami, itd. Mi jednak nasuwa się

również inne porównanie – autor książki jako aktor wychwalający swą wiedzę i

pozycję na scenie badań.

Tytuł książki rozbudził moją wyobraźnię. Niestety już styl rozminął się

zupełnie z moim wstępnym wyobrażeniem. Książka napisana jest stylem

popularnonaukowym.

W

mojej

opinii

monotonnym,

ciężkim,

typowo

encyklopedycznym. Czytając nie można oprzeć się wrażeniu, że autor stara się

pokazać wyższość swojej wiedzy. Wnioskuję ten fakt po tym, że stosuje bardzo

długie opisy zjawisk i sytuacji, które można byłoby opisać łatwiej, krócej i

klarowniej. Niepotrzebnie rozbudowane opisy powodują, że uwaga skupiona na

zapamiętaniu sensu opisywanego zjawiska szybko rozstaje rozproszona.

Pomimo, że książka napisana jest dość trudnym naukowym językiem pojawiają

się odwołania do badań, przykładów, co pozwala w części prezentowanych

zagadnień na szybsze przyswojenie sobie zawartej wiedzy. Tekst jest przejrzysty,

nie sprawia wrażenia "zbitego", duża ilości wytłuszczeń druku i wypunktowań

najważniejszych zagadnień, sprawia, że treść jest poukładana. „Uczeń w teatrze

życia szkolnego” to typowy, naukowy obraz komunikacji, interakcji, tego

wszystkiego, co dzieje się w klasie szkolnej z socjologiczno - pedagogicznego

punktu widzenia.

Treść skupiła się na odwołaniu do związków pomiędzy sytuacją

polityczną a oświatą, podkreśla, że każda zmiana polityczna w kraju pociąga za

sobą kolejne, niekoniecznie lepsze, reformy oświaty. We wstępie autor

podkreśla, że będzie chciał zanalizować szkolnictwo polskie powołując się na

systemy szkolnictwa w Wielkiej Brytanii i w Stanach Zjednoczonych Ameryki

Północnej. Sądzę, że porównanie to jest nietrafione ponieważ systemy te nie

mają przekładu na sytuację w Polsce, gdyż w naszej ojczyźnie jest zupełnie inna

mentalność, kultura, system wartości, tradycje przekazywane młodym

pokoleniom. Słowiański i germański pień kulturowy zbyt różne są od siebie,

dlatego chęć opisania jednego na podstawie drugiego uważam za zupełnie

nietrafione. Moim zdaniem lepiej byłoby odwołać się do np. bliższej nam

kulturowo, tradycjonalnie i mentalnie Rosji.

Chciałabym również zwrócić uwagę na fakt, iż książka wydana została w

roku 1994, tj. przed reformą szkolnictwa wprowadzającą gimnazjum. Myślę, że

od tego momentu sytuacja w szkołach zmieniła się diametralnie i nie można

oprzeć się wrażeniu, że bez tej informacji cała publikacja wydaje się być

niepełna, albo wręcz przestarzała.

Podsumowując, jeżeli miałabym polecić ją komuś kiedykolwiek do

przeczytania to jedynie w celu pokazania jak bardzo niektórzy ludzie mogą się w

swoich osądach mylić, albo by pokazać, że niestety Polska nie dorosła jeszcze do

tego by szukać piękna, badać i rozwijać swój kraj, lecz ciągle patrzy na zachód.