10
www.gazetapodatkowa.pl
Gazeta Podatkowa nr 86 • 26.10.2009 r.
RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
a) częśćdotyczącanależnościgłównejikosztówsądowych
– Wn konto 28 „Odpisyaktualizującewartośćnależności”,
– Ma konto 76-0„Pozostałeprzychodyoperacyjne”,
b) częśćdotyczącazasądzonychodsetekzazwłokęwzapłacie
– Wn konto 28 „Odpisyaktualizującewartośćnależności”,
– Ma konto 75-0„Przychodyfinansowe”.
Natomiast w sytuacji gdy na należność dochodzoną na drodze sądowej nie utworzono
odpisu aktualizującego,napodstawieprawomocnegowyrokusądowegokorzystnegodla
jednostkidokonujesięzaksięgowania:
a) zwrotukosztówsądowych
– Wn konto 20„Rozrachunkizodbiorcami”(wanalityce:Kontoimiennekontra-
henta),
– Ma konto 76-0„Pozostałeprzychodyoperacyjne”,
b) odsetek
– Wn konto 20„Rozrachunkizodbiorcami”(wanalityce:Kontoimiennekontra-
henta),
– Ma konto 75-0„Przychodyfinansowe”.
Zapłatanależnościorzeczonychprzezsądnarachunekbankowyjednostkipowoduje
tylkonastępującyzapis:
– Wn konto 13-0 „Rachunekbieżący”,
– Ma konto 20„Rozrachunkizodbiorcami”(wanalityce:Kontoimiennekontra-
henta).
Oddalenie roszczenia
Możesięteżzdarzyć,żewyroksądowybędzieniekorzystnydlajednostki.Jeślisądoddali
roszczenie,wówczasnależnośćponownieprzenosisięnakontorozrachunków,księgując:
– Wn konto 20 „Rozrachunkizodbiorcami”(wanalityce:Kontoimiennekontra-
henta),
– Ma konto 24 „Pozostałerozrachunki”(wanalityce:Należnościdochodzonenadrodze
sądowej).
Uznanietakiejnależnościzanieściągalną,
jeśli była objęta odpisem aktualizującym,
ujmujesięzapisem:
– Wn konto 28„Odpisyaktualizującewartośćnależności”,
– Ma konto 20 „Rozrachunkizodbiorcami”(wanalityce:Kontoimiennekontra-
henta).
Natomiast
jeśli odpis aktualizujący nie był tworzony,wartośćnależnościksięgujemy
wpozostałekosztyoperacyjnelubkosztyfinansowe:
a) odpisanienależnościgłównej
– Wn konto 76-1„Pozostałekosztyoperacyjne”,
b) odpisanienaliczonychodsetekzazwłokęwzapłacienależności
– Wnkonto 75-1„Kosztyfinansowe”,
c) łącznawartośćodpisywanejnależności
– Ma konto 20 „Rozrachunkizodbiorcami”(wanalityce:Kontoimiennekontra-
henta).
Przykład
Założenia
1. Spółkasprzedałakontrahentowitowaryowartościbrutto:10.980zł.
2. Pobezskutecznychwezwaniachdozapłatyspółkaskierowałasprawędosądu,po-
noszącprzytymkosztysądowewkwocie:700zł.
3. Spółkaotrzymałaprawomocneorzeczeniesądu,zasądzającenarzeczspółkinależ-
nośćgłównąorazzwrotkosztówsądowych.
Dekretacja
Opis operacji
Kwota
Konto
Wn
Ma
1.Pozewsądowy–skierowaniesprawydosądu:
10.980zł 24-6
20
2.PK–odpisaktualizującywartośćnależności:
10.980zł
76-1
28
3.WB–poniesionekosztysądowe:
700zł
76-1
13-0
4.Wyrokzasądzającynarzeczspółkizapłatęnależności
wrazzkosztamisądowymi:
a)należnośćgłówna
b)zasądzonekosztysądowe
10.980zł
700zł
20
20
24-6
28
5.Dłużnikuregulowałnależność:
a)WB–uznanierachunkubankowego
b)PK–rozwiązanieodpisuaktualizującego
11.680zł
11.680zł
13-0
28
20
76-0
Księgowania
Konto 13-0 „Rachunek
bieżący”
Konto 20 „Rozrachunkizod-
biorcami”(wanalityce:Konto
imiennekontrahenta)
Konto 24-6 „Należnoścido-
chodzonenadrodzesądowej”
S.p.)X
700(3
S.p.)10.980 10.980(1
1)10.980
10.980(4a
5a)11.680
4a)10.980 11.680(5a
4b)700
22.660 22.660
Konto 28„Odpisyaktualizu-
jącewartośćnależności”
Konto 76-0„Pozostałeprzy-
chodyoperacyjne”
Konto 76-1„Pozostałekoszty
operacyjne”
5b)11.680
10.980(2
11.680(5b
2)10.980
700(4b
3)700
11.680 11.680
Podstawa prawna:ustawazdnia29.09.1994r.orachunkowości(Dz.U.z2009r.nr152,poz.1223ze
zm.).
Dorota Przybyszewska
Należność dochodzona na drodze sądowej w księgach rachunkowych
Aby uzyskać zapłatę należności niekiedy należy skierować sprawę na drogę
postępowania sądowego. Wówczas trzeba odpowiednio ująć ją w ewidencji
księgowej oraz prawidłowo zaksięgować koszty jej dochodzenia. Powinno
się również wykazać ją w odpowiedniej pozycji w bilansie i właściwie ująć
po wydaniu wyroku sądu.
Zanależnościdochodzonenadrodzesądowejuważasiętakie,którezostałyskierowane
dosąduzewzględunato,żedłużnikzwlekazichuregulowaniemlubżestanowiąroszczenia
sporne.
Ewidencję zdarzeń z nimi związanych prowadzi się na koncie 24 „Pozostałe
rozrachunki” (w analityce: Należności dochodzone na drodze sądowej).Należność
skierowanąnadrogęsądowąnależyprzeksięgowaćnatokontowkwocieobjętejpozwem,
tj.wymagającejzapłaty.Kwotatauwzględniawięcm.in.naliczonekontrahentowiodsetki
zazwłokęwzapłacie,którejednostkamogłaująćzapisem:
– Wn konto 20„Rozrachunkizodbiorcami”(wanalityce:Kontoimiennekontra-
henta),
– Ma konto 75-0„Przychodyfinansowe”.
Zatemwdaciezłożeniapozwudosądunależnośćwkwociewymagającejzapłaty,wy-
nikającejzpozwusądowego,przeksięgowujesięzapisem:
– Wn konto 24„Pozostałerozrachunki”(wanalityce:Należnościdochodzonenadrodze
sądowej),
– Ma konto 20 „Rozrachunkizodbiorcami”(wanalityce:Kontoimiennekontra-
henta).
Należności dochodzone na drodze sądowej zazwyczaj obarczone są ryzykiem
niespłacalności i zachodzi prawdopodobieństwo, że nie przyniosą one w przyszłości
korzyści ekonomicznych. W takim przypadku należy objąć je odpisem aktualizującym.
Jeśliniedokonanotegowcześniej,możnatouczynićpoddatąskierowaniasprawydosądu.
Odpisuaktualizującegodokonujesięwodniesienium.in.donależności:
– przeterminowanychlubnieprzeterminowanychoznacznymstopniuprawdopodo-
bieństwa nieściągalności, w przypadkach uzasadnionych rodzajem prowadzonej
działalnościlubstrukturąodbiorców–wwysokościwiarygodnieoszacowanejkwoty
odpisu,wtymtakżeogólnego,nanieściągalnenależności,
– kwestionowanychprzezdłużnikóworazzktórychzapłatądłużnikzalega,awedług
ocenysytuacjimajątkowejifinansowejdłużnikaspłatanależnościwumownejkwocie
niejestprawdopodobna–dowysokościniepokrytejgwarancjąlubinnymzabezpie-
czeniemnależności,
– stanowiącychrównowartośćkwotpodwyższającychnależności,wstosunkudoktó-
rychuprzedniodokonanoodpisuaktualizującego–wwysokościtychkwot,doczasu
ichotrzymanialubodpisania.
Wynikatozart.35bust.1ustawyorachunkowości.Odpisyaktualizującezaliczasię
odpowiedniodopozostałychkosztówoperacyjnychlubdokosztówfinansowych,zależ-
nieodrodzajunależności,którejdotyczyodpis(art.35bust.2ustawyorachunkowości).
Odpisu aktualizującego wartość należności w księgach rachunkowych można doko-
nać w wartości brutto, tj. łącznie z podatkiem VAT.Ujęciewksięgachrachunkowych
wyglądanastępująco:
a) kwotaodpisuwczęścidotyczącejnależnościgłównej
– Wn konto 76-1„Pozostałekosztyoperacyjne”,
b) kwotaodpisuwczęścidotyczącejodsetekzazwłokęwzapłacienależności,jeśli
jednostkajenaliczyła
– Wnkonto 75-1„Kosztyfinansowe”,
c) łącznyodpisaktualizujący
– Ma konto 28 „Odpisyaktualizującewartośćnależności”.
Nadmieńmy,żejeślijednostkauzna,iżsytuacjafinansowadłużnikajestdobra,asprawa
jestwsądzie,byprzyspieszyćotrzymaniezapłatyiistniejepewnośćodzyskanianależności
wpełnejkwocie,niemusitakiegoodpisutworzyć.
Skierowaniesprawynadrogępostępowaniasądowegowiążesięzponiesieniemkosz-
tów,tj.np.wpisusądowego,opłatykancelaryjnej,opłatyskarbowej,kosztówzastępstwa
procesowego,kosztówopiniibiegłych.
Poniesione koszty sądowe jako związane pośred-
nio z działalnością operacyjną(art.3ust.1pkt32ustawyorachunkowości),jednostka
powinna ująć w pozostałych kosztach operacyjnych,zapisem:
– Wn konto 76-1„Pozostałekosztyoperacyjne”,
– Ma konto 13-0„Rachunekbieżący”.
Należnośćdochodzonanadrodzesądowejfigurujenakoncie24„Pozostałerozrachunki”
(wanalityce:Należnościdochodzonenadrodzesądowej)doczasuuprawomocnieniasię
wyroku.Nakażdydzieńbilansowypodlegainwentaryzacjiwdrodzeweryfikacjidokumen-
tów.Wskazanejest,bywweryfikacjitakiejnależnościbrałudziałradcaprawnyjednostki
prowadzącyprzedsądemsprawęjejdochodzenia.
TegotypunależnościwykazujesięwaktywachbilansuodrębniewpozycjiB.II.2djako
„Należnościkrótkoterminoweodpozostałychjednostekdochodzonenadrodzesądowej”.
Wartośćnależnościpodlegającąwykazaniuwbilansiepomniejszajądokonaneodpisyaktu-
alizujące.Stądjeżelijednostkadokonałaodpisuaktualizującegonacałąwartośćnależności
–niebędzieonawykazanawaktywachbilansu.
Zasądzenie należności
Wmomencieuprawomocnieniasięwyroku,należnośćdochodzonąnadrodzesądowej,
jednostkapowinnazpowrotemprzeksięgowaćnakontorozrachunkowe,jakożestajesię
onaponownienależnościąbezsporną:
– Wn konto 20„Rozrachunkizodbiorcami”(wanalityce:Kontoimiennekontra-
henta),
– Ma konto 24 „Pozostałerozrachunki”(wanalityce:Należnościdochodzonenadrodze
sądowej).
W przypadku gdy odpis aktualizujący był utworzony,zasądzonenarzeczjednostki
kosztyprocesowe,atakżeodsetkizazwłokę,wdacieuprawomocnieniasięwyrokusądo-
wegozaliczasięnapodwyższenieodpisuaktualizującegonależnośćgłówną,zapisem:
– Wn konto 20„Rozrachunkizodbiorcami”(wanalityce:Kontoimiennekontra-
henta),
– Ma konto 28„Odpisyaktualizującewartośćnależności”.
Wpływśrodkówpieniężnychnarachunekbankowytytułemspłatynależnościgłów-
nej,zwrotukosztówpostępowaniasądowego,odsetekzazwłokęjednostkapowinnaująć
zapisem:
– Wn konto 13-0„Rachunekbieżący”,
– Ma konto 20„Rozrachunkizodbiorcami”(wanalityce:Kontoimiennekontra-
henta).
Równocześniezchwiląuregulowaniawierzytelnościjednostkapowinnarozwiązać
odpisaktualizujący,poprzezwyksięgowaniekwotyspłaconejnależnościwrazzkosztami
postępowaniasądowego: