AKTY PRAWNE 

UNII EUROPEJSKIEJ

AKTY PRAWNE UE

Prawo UE mo

Ŝ

na podzieli

ć

na dwie grupy:

• Prawo pierwotne;

• Prawo wtórne (pochodne).

AKTY PRAWNE UE

Najwa

Ŝ

niejsze akty prawa pierwotnego

:

• traktaty zało

Ŝ

ycielskie Wspólnot Europejskich i UE;

• umowy zawarte mi

ę

dzy PC zmieniaj

ą

ce i uzupełniaj

ą

ce 

traktaty zało

Ŝ

ycielskie;

• traktaty akcesyjne;

• zał

ą

czniki (w formie protokołów) doł

ą

czone do wy

Ŝ

ej 

wymienionych traktatów.

• Inne

AKTY PRAWNE UE

Akty prawa pochodnego (wtórnego

)

tworzonego na podstawie prawa pierwotnego

• Rozporz

ą

dzenia,

• Dyrektywy,

• Decyzje,

• Zalecenia, 

• Opinie

.

AKTY PRAWNE UE

Rozporz

ą

dzenia (regulations):

• Najwa

Ŝ

niejsze akty prawne o najszerszym zasi

ę

gu.

• S

ą

bezpo

ś

rednio stosowane

we wszystkich pa

ń

stwach 

członkowskich z chwil

ą

ich wej

ś

cia w 

Ŝ

ycie.

• Mog

ą

by

ć

skierowane do nieograniczonej liczby 

podmiotów, zarówno do rz

ą

dów, jak i osób fizycznych.

• W praktyce do rozporz

ą

dze

ń

dodawane s

ą

równie

Ŝ

rozporz

ą

dzenia wykonawcze.

AKTY PRAWNE UE

Dyrektywy (directives):

• Wytyczaj

ą

wspólny cel do osi

ą

gni

ę

cia; wybór formy i 

sposobu jego realizacji nale

Ŝ

y do PC.

• Okres transpozycji podany jest ka

Ŝ

dorazowo w tre

ś

ci 

dyrektywy – na ogół od 1-3 lat.

• Adresatami dyrektyw mog

ą

by

ć

wył

ą

cznie pa

ń

stwa 

członkowskie UE;

• KE monitoruje transponowanie praw zawartych w 

dyrektywach.

•

Niepełna lub nieterminowa transpozycja podstaw

ą

wniesienia przez KE lub PC skargi do TS UE o stwierdzenie 

uchybienia zobowi

ą

zaniom wspólnotowym.

•

Mo

Ŝ

liwo

ść

wyst

ą

pienia z post

ę

powaniem roszczeniowym przeciwko własnemu pa

ń

stwu przez osob

ę

fizyczn

ą

lub 

osob

ę

prawn

ą

(odpowiedzialno

ść

odszkodowawcz

ą

).

AKTY PRAWNE UE

Decyzje (decisions):

• akty prawa o charakterze indywidualnym i konkretnym

,

co 

oznacza, 

Ŝ

e ka

Ŝ

da z nich jest skierowana do 

ś

ci

ś

le okre

ś

lonego grona adresatów i 

dotyczy 

ś

ci

ś

le okre

ś

lonych spraw / sytuacji;

• czasami stosuj

ą

si

ę

do wszystkich PC;

wówczas podlegaj

ą

publikacji w Dzienniku Urz

ę

dowym UE;

• wi

ąŜą

w cało

ś

ci tych, do których s

ą

skierowane.

AKTY PRAWNE UE

Zalecenia (recommendations)

:

• Wyra

Ŝ

aj

ą

stanowisko danej instytucji w konkretnej 

sprawie lub dziedzinie.

• Nie maj

ą

mocy wi

ąŜą

cej dla adresata.

• Sugeruj

ą

do

ść

autorytatywnie podj

ę

cie okre

ś

lonych 

działa

ń

.

• Adresatami mog

ą

by

ć

PC, podmioty prawa oraz 

instytucje wspólnotowe.

AKTY PRAWNE UE

Opinie (opinions)

•

zawieraj

ą

okre

ś

lone oceny,

•

nie maj

ą

mocy wi

ąŜą

cej.

Opinie i zalecenia

mo

Ŝ

e wydawa

ć

ka

Ŝ

dy z organów 

unijnych.

AKTY PRAWNE UE

• Rozporz

ą

dzenia, dyrektywy i decyzje s

ą

wydawane przez 

Rad

ę

+ PE, Rad

ę

i Komisj

ę

(art. 249 TN). 

• tzw. 

rozporz

ą

dzenia wykonawcze

, s

ą

wydawane przez 

KE. W hierarchii aktów prawnych stoj

ą

one ni

Ŝ

ej od 

zwykłych rozporz

ą

dze

ń

.

Zasady przewodnie prawa UE

1. Wy

Ŝ

szo

ść

prawa UE:

prawo UE jest wa

Ŝ

niejsze od 

krajowego. Gdy wyst

ę

puje konflikt pierwsze

ń

stwo ma prawo UE.

2. Bezpo

ś

rednie stosowanie:

Postanowienia 

traktatów i rozporz

ą

dzenia UE s

ą

bezpo

ś

rednio stosowane. To 

oznacza, 

Ŝ

e prywatni obywatele mog

ą

korzysta

ć

z praw im 

przyznanych.

3. Zasada powierzenia kompetencji

3. Zasada powierzenia kompetencji

”

”

Unia dzia

Unia dzia

ł

ł

a w granicach 

a w granicach 

kompetencji powierzonych

kompetencji powierzonych

jej przez PC na mocy Traktatu.

jej przez PC na mocy Traktatu.

”

”

Wykonywanie tych kompetencji podlega zasadom:

Wykonywanie tych kompetencji podlega zasadom:

pomocniczo

pomocniczo

ś

ś

ci

ci

i 

i 

proporcjonalno

proporcjonalno

ś

ś

ci

ci

.

.

4. Zasada pomocniczo

4. Zasada pomocniczo

ś

ś

ci

ci

•

•

„

„

W dziedzinach, kt

W dziedzinach, kt

ó

ó

re nie nale

re nie nale

Ŝą

Ŝą

do jej wy

do jej wy

ł

ą

ł

ą

cznej kompetencji, Unia 

cznej kompetencji, Unia 

podejmuje dzia

podejmuje dzia

ł

ł

ania tylko w takim zakresie, w jakim cele 

ania tylko w takim zakresie, w jakim cele 

zamierzonego dzia

zamierzonego dzia

ł

ł

ania nie mog

ania nie mog

ą

ą

zosta

zosta

ć

ć

osi

osi

ą

ą

gni

gni

ę

ę

te w spos

te w spos

ó

ó

b 

b 

wystarczaj

wystarczaj

ą

ą

cy przez PC na poziomie centralnym, regionalnym i 

cy przez PC na poziomie centralnym, regionalnym i 

lokalnym, natomiast z uwagi na rozmiary lub skutki proponowanych

lokalnym, natomiast z uwagi na rozmiary lub skutki proponowanych

dzia

dzia

ł

ł

a

a

ń

ń

mo

mo

Ŝ

Ŝ

liwe jest lepsze ich osi

liwe jest lepsze ich osi

ą

ą

gni

gni

ę

ę

cie na poziomie Unii.

cie na poziomie Unii.

”

”

5. Zasada proporcjonalno

5. Zasada proporcjonalno

ś

ś

ci

ci

„

„

Zakres i forma dzia

Zakres i forma dzia

ł

ł

ania Unii nie wykraczaj

ania Unii nie wykraczaj

ą

ą

poza to, co jest 

poza to, co jest 

konieczne do osi

konieczne do osi

ą

ą

gni

gni

ę

ę

cia cel

cia cel

ó

ó

w Traktatu.

w Traktatu.

”

”

Przestrzeganie trzech ostatnich zasad poddane jest kontroli 

Przestrzeganie trzech ostatnich zasad poddane jest kontroli 

Trybuna

Trybuna

ł

ł

u Sprawiedliwo

u Sprawiedliwo

ś

ś

ci

ci

i mo

i mo

Ŝ

Ŝ

e stanowi

e stanowi

ć

ć

przedmiot 

przedmiot 

odwo

odwo

ł

ł

ania.

ania.