1
SCHEMAT ODPOWIEDZI – URBANIZACJA
1
a)Ameryka Północna
b) Europa
c) Azja Wschodnia
0-3
Za rozpoznanie każdego z
regionów
.............................................po
1 p
2
Skreśli: dwa, wzrasta, dodatni, Dolnym,
monocentryczną
0-3
Skreśli prawidłowo:
2 wyrazy .................................. 1 p
3 wyrazy .................................. 2p
4-5 wyrazów ............................ 3 p
3
Przykłady problemów: - niekontrolowany
rozwój miast pod względem liczby ludności
i powierzchni, - rozwój slumsów, - niski
standard życia, przejawiający się między
innymi w braku zapewnienia podstawowych
potrzeb np. wody, - brak pracy, - wzrost
przestępczości. Przykład oceny z
uzasadnieniem: Rozwiązanie problemów
związanych z eksplozją miast w
wymienionych regionach świata jest bardzo
trudne i najczęściej niemożliwe. Dzieje się
tak dlatego, że zjawisko eksplozji miast nie
wynika z rozwoju gospodarczego danego
kraju, a jest spowodowane przeludnieniem
wsi i brakiem pracy lub niewielką liczbą
miast (niekiedy jest to tylko jedno miasto),
w których nie ma możliwości poprawy
warunków życia.
0-4
Za sformułowanie: jednego
problemu 1 pkt dwóch
problemów 2 pkt. trzech
problemów 3 pkt. Za ocenę z
uzasadnieniem 1 pkt
4
A - aglomeracja monocentryczna lub
aglomeracja
B - aglomeracja policentryczna lub
konurbacja
przykłady A: np. warszawska, krakowska,
łódzka, londyńska, moskiewska, paryska i
inne
przykłady B: gdańska (Trójmiasto),
katowicka (górnośląska, GOP), Zagłębia:
Ruhry, Saary, Donieckie i inne.
0 - 3
a).prawidłowo nazwany zespół
A i B - 1 pkt
b). podanie dwu i trzech
przykładów -1 pkt,
podanie czterech przykładów –
2 pkt.
5
a). możliwe warianty kolejnych etapów
1 - 2 - 3 - 4
1 - 2 - 3
1 - 3 - 4
1 - urbanizacja
2 - suburbanizacja
3 - dezurbanizacja (deglomeracja)
4 - reurbanizacja
zwracać uwagę na logiczny ciąg i opis
procesu a nie terminologię
b). zagrożenia,
np. przeludnienie miast,
przestępczość, wzrost hałasu, zatrucie
0 - 4
a).
prawidłowe podanie i
objaśnienie każdego etapu - po
1 pkt,
( razem 3 pkt. )
pod warunkiem logicznego ich
ustawienia zaliczyć dobry opis
procesu
2
środowiska, zajmowanie powierzchni
rolnych i terenów wiejskich przez zabudowę
miejską;
szanse np. łatwiejszy dostęp do oświaty,
kultury, służby zdrowia, lepiej rozwinięta
sieć komunikacyjna, możliwość znalezienia
pracy, duży rynek zbytu
b).
podanie zagrożenia i szansy - 1
pkt
6
a)Np.: megalopolis powstaje w wyniku
rozrastania się, a następnie łączenia się
wielkich aglomeracji i obszarów
metropolitalnych. Procesy rozrastania się
aglomeracji są m.in. efektem migracji
ludności z obszarów centralnych aglomeracji
na ich obrzeża, b) Np.: W Stanach
Zjednoczonych nad Wielkimi Jeziorami
(Chicago, Detroit, Toronto). Na zachodnim
wybrzeżu Stanów Zjednoczonych w
Kalifornii (San Francisco, Los Angeles). W
Japonii (Tokio, Jokohama, Osaka, Kobe,
Kioto). W Europie - na pograniczu krajów
Beneluxu, Niemiec i Francji (Bruksela,
Rotterdam, Haga, Amsterdam).
0-4
a)
za uwzględnienie w opisie:
- łączenia się aglomeracji .......... 1 pkt
- procesu prowadzącego do
łączenia się aglomeracji............. 1 pkt
b)
za podanie:
- każdego przykładu z
wymienionymi
dwoma miastami po .................. 1 pkt
7.
3. Europa Zachodnia; 4. Ameryka
Łacińska; 5. Kraje muzułmańskie;
6. Australia.
2
Za dwa poprawne
przyporządkowania .... 1 pkt
trzy - cztery ................................
8.
Kanada, np.: Przemieszczanie ludności z
centrów miast powoduje rozrost
mieszkalnych dzielnic peryferyjnych
(willowych) Afryka Środkowa, np.:
Wędrówka ubogiej ludności wiejskiej do
miast powoduje rozwój biednych dzielnic
peryferyjnych (slumsów).
2
Za każde poprawne
wskazanie migracji
ludności w podanym
regionie lub kraju po 1
pkt
9.
Np.: A. Za: Zostanie rozwiązany problem
składowania śmieci. Przeciw: W czasie
spalania śmieci mogą dostawać się do
powietrza szkodliwe substancje. B. Za:
Zostanie obniżony koszt budowy i
eksploatacji budynku, ponieważ na
mniejszej powierzchni może działać więcej
użytkowników. Przeciw: Wysokie budynki
przesłaniają promienie słoneczne, panujący
półmrok niekorzystnie oddziaływuje na
ludzki organizm. C. Za: Zostaną zapewnione
płynniejszy przepływ ruchu
samochodowego i likwidacja korków.
Przeciw: Budowa takich dróg jest bardzo
ograniczona, a czasem niemożliwa z
powodu gęstej zabudowy w centrum miasta.
Konieczność wyburzania budynków pod
budowę dróg. Zwiększone zanieczyszczenie
powietrza hałasem i spalinami.
6
Za każdy poprawny
argument po 1 pkt
Maksymalnie 6 pkt
10 rozpoznać na podstawie opisu typ zespołu
miejskiego
0-2
a. megalopolis;
b. aglomeracja monocentryczna
(aglomeracja);
c. aglomeracja policentryczna
(konurbacja)
3
poda dwa ...............1 p;
poda wszystkie .......2 p
11 rozpoznać kraje słabo i wysoko
zurbanizowane
1
podkreśli c - 1 p
12 podać przyczyny wzrostu wskaźnika
urbanizacji w krajach rozwijających się
0-3
regiony np.: Azja Wschodnia,
Azja Południowa, Afryka,
Ameryka Łacińska;
wpisze dwa - 1 p
wskaże np.: na niekontrolowany
napływ do miast, wysoki
przyrost naturalny 0-2 p
13 opisać przebieg procesów
urbanizacyjnych w państwach wysoko
rozwiniętych
0-2
uwzględni coraz wolniejszy
wzrost spowodowany
odpływem ludności z miast,
rozwojem stref podmiejskich
0-2 p
14 przyporządkować miastom pełnione przez
nie funkcje
0-3
kolejno wierszami: 3, 5, 6, 1, 2,
7, 4 (lub 1)
przyporządkuje trzy-cztery
numery...........................................................
przyporządkuje pięć-sześć - 2 p
przyporządkuje wszystkie - 3 p
15 wyjaśnić pojęcie miasta satelitarne
0-2
poda przykład i uwzględni ich
podrzędną funkcje względem
głównego ośrodka - 0-2 p
16 wykazać się znajomością cech sieci
osadniczej w Polsce
0-2
kolejno: P, B, P, P, P, P
uzupełni cztery -1 p
uzupełni pięć-sześć - 2 p
17 przedstawić na podstawie mapy
regionalne zróżnicowanie rozmieszczenia
„nowych" miast
0-2
wskaże na koncentracje
„nowych" miast w południowej
Polsce, wskaże regiony o małej
koncentracji - 0-2 p
18 podać przyczyny dominacji wśród
„nowych" miast tych, które odzyskały
prawa miejskie
0-2
wskaże na spadek znaczenia
tych miast głównie w okresie
międzywojennym i obecny
wzrost w skali lokalnej czy
regionalnej - 0-2 p
19 wykazać się znajomością powiązań między
industrializacją a urbanizacją
1
podkreśli wyłącznie: Polkowice,
Tarnobrzeg, Lubin - 1 p
20 opisać pozytywne i negatywne skutki
urbanizacji
0-10
poprawność merytoryczna - 0-
7 p
wymieni pozytywne i
negatywne skutki urbanizacji
na przykładach miast w krajach
o różnym poziomie rozwoju
gospodarczego
poprawnie stosuje terminologię
geograficzną... .0-2 p
odpowiedź ma logiczny i
przejrzysty układ - 1 p
21
scharakteryzować rozwój miast w Polsce
0-10
poprawność merytoryczna 0-7
p
uwzględni miasta lokacyjne-
średniowieczne, renesansowe,
barokowe, przemysłowe;
4
uwzględni okresy regresu i
rozkwitu miast; wskaże na
czynniki, funkcje i fizjonomię
miast w poszczególnych
okresach rozwoju
poprawnie stosuje terminologię
geograficzną - 0-2 p
odpowiedź ma logiczny i
przejrzysty układ ................................
22. Kolejno:
a) M lub C
b) P
0-2
Za każde przyporządkowanie ..........
23. Np.: niski przyrost naturalny, który nie jest
równoważony napływem ludności,
narastająca atrakcyjność stref podmiejskich,
poprawa warunków materialnych rodzin
powoduje ucieczkę od uciążliwości życia w
mieście (zanieczyszczenie, hałas, trudności
komunikacyjne),
w miastach powyżej 200 tys. ale nie
przekraczających 400 tys. mieszkańców
duży udział schyłkowego przemysłu w
gospodarce miasta np. Katowice.
0-2
Za podanie jednej przyczyny ............
Za podanie dwóch przyczyn .............
24 1. megalopolis,
2. aglomeracja (monocentryczna).
0-2
Za poprawne nazwanie
zespołów miejskich:
- jednego ....................1 pkt
- dwóch ......................2 pkt
25 Konurbacja – C, 1
Aglomeracja – B, 2
Megalopolis – A, 3
0-2
Za każdą poprawnie
wypełnioną kolumnę w tabeli –
1 pkt
26 a) aglomeracja monocentryczna
b) megalopolis
0-1
Za poprawne
przyporządkowanie typów dla
zespołów miast ... 1pkt
27
C
0-1
za wskazanie prawidłowej odpowiedzi
1 pkt
28
Np.:
-rozwój przemysłu sprzyja koncentracji ludności
-skupiska ludności wywołują konieczność rozbudowy
osiedli miejskich
-rozwój budownictwa stwarza warunki do rozwoju
wyspecjalizowanych przemysłów „budowlanych”
-rozwój urbanizacji i napływ ludności sprzyja
rozwojowi
przemysłu spożywczego
-miasto i jego infrastruktura techniczna jest miejscem
lokowania zakładów przemysłowych
-przemysł paliwowo-energetyczny zaspokaja potrzeby
skupisk miejskich i zlokalizowanych w nich
zakładów
Produkcyjnych
0-1
za prawidłowe podanie dwóch
przykładów 1pkt
29
1. aglomeracja policentryczna np.: GOP w Polsce,
Rabat - Sale w Maroku, Zagłębie Ruhry w
Niemczech, Zagłębie Donieckie na Ukrainie
0-1
za prawidłowe podpisanie rysunków i
podanie
odpowiednich przykładów 1 pkt
5
2. megalopolis np.: na wschodnim wybrzeżu Stanów
Zjednoczonych (Boston – Waszyngton), Nad
Wielkimi Jeziorami (Chicago – Pittsburgh), Tokio –
Jokohama,
Osaka – Kobe - Kioto
30 B i C
0 - 1
Za poprawną odpowiedź 1
pkt
31 B. niski lub ujemny przyrost naturalny
ludności dużych miast
E. odpływ zamożniejszej ludności wielkich
aglomeracji do stref peryferyjnych miast
0-1
Za zaznaczenie poprawnych
odpowiedzi – 1 pkt
32
A. Megalopolis
Boston, Nowy Jork
B. Aglomeracja policentryczna
(konurbacja)
Sosnowiec, Chorzów
C. Aglomeracja monocentryczna
(aglomeracja)
Łódź, Pabianice
0-2
Za poprawne wypełnienie
komórek
tabeli
- czterech, pięciu - 1 pkt
- sześciu - 2 pkt
33
Bombaj – Indie
Rio de Janeiro - Brazylia
0-2
Za poprawne wypełnienie wierszy w
tabeli
jednego – 1pkt
dwóch – 2 pkt
Lub
za poprawne uzupełnienie wyłącznie
kolumny dla miast – 1pkt
34
Dębno – wielodrożnica
Porąbki – ulicówka
0-1
Za wybór właściwych kształtów wsi –
1pkt
35
A. północno-wschodnie wybrzeże USA
C. wybrzeża wyspy Honsiu
1
Za zaznaczenie nazw dwóch
poprawnych obszarów – 1pkt
36
Np.:
- oszczędności w budżecie miejskim
- czystsze środowisko przyrodnicze
- zmniejszanie bezrobocia w mieście
- zmniejszanie ubóstwa w mieście
- zmniejszenie korków na ulicach
- upowszechnienie świadomości ekologicznej
mieszkańców
Uwaga! Uznajemy odpowiedź, w której
argument jest przepisany z tekstu
2
Za podanie poprawnych korzyści:
- trzech – 1pkt
- czterech – 2pkt
37 Np.:
współczynnik urbanizacji nie zawsze
odzwierciedla poziom rozwoju
gospodarczego państwa, ponieważ zdarza
się, że wysoki poziom urbanizacji jest:
- efektem ucieczki ludności ze wsi z powodu
braku pracy na wsi,
- spowodowany napływem ludności do miast
w wyniku eksplozji demograficznej i
przeludnienia wsi
0-1
Za uzasadnienie z poprawnym
argumentem………..1pkt
6
38
0-2
Za poprawne
przyporządkowanie typów
miast:
dwóch……………...1pkt
trzech………………2pkt
39 Przykład poprawnej odpowiedzi
- wokół miast powstają ogromne dzielnice
biedy (slumsy).
- nasila się problem usuwania z miast
ścieków i odpadów.
- nasilają się problemy komunikacyjne.
- w mistach rośnie bezrobocie
- w miastach rośnie zagrożenie chorobami
- wzrasta przestępczość w miastach
- nasila sie problem zaopatrzenia miast w
żywność i wodę
- trudny dostęp do oświaty i służby zdrowia
0-2
za podanie negatywnych
konsekwencji:
- dwóch – 1 pkt
- trzech – 2 pkt