Spis treści

Galaktyka Gutenberga
Strona tytułowa
Strona redakcyjna

Na wodach Iss
Pod górami
Świątynia Słońca
Ukryta wieża
Droga do Kaol
Bohater Kaol
Nowy sojusznik
W Jaskiniach Trupów
Wśród żółtych ludzi
Kadabra
W Lochu Obfitości
Strażnik Północy
Losy bitwy
Nagrody
Nowy władca

Wyjątkowa seria z amerykańską, brytyjską i rosyjską science fiction i fantasy Książki i e-booki Edgara
Rice'a Burroughsa w serii Galaktyka Gutenberga: cykl Barsoom

Księżniczka Marsa

Bogowie Marsa
Wódz Marsa
Thuvia, wojowniczka Marsa -- w przygotowaniu cykl Pellucidar
At the Earth's Core Pellucidar
Tanar of Pellucidar Back to the Stone Age Land of Terror

Serię można subskrybować w całości. Dla subskrybentów specjalne edycje powieści i zbiorów opowiadań znanych pisarzy
amerykańskich.
Seria dostępna wyłącznie w księgarni Solarisnet.pl

Wódz Marsa

The Warlord of Mars © 1918 by Edgar Rice Burroughs

ISBN 978--83--7590--219--8

Skład -- Solaris Druk

Agencja "Solaris"

Małgorzata Piasecka

11--034 Stawiguda, ul. Warszawska 25 A

tel./fax [phone]

e--mail: [e-mail]

sprzedaż wysyłkowa:

solarisnet.pl

Na wodach Iss

W cieniu lasu otaczającego purpurową równinę nad Zaginionym Morzem Korus w Dolinie Dor, pod księżycami Marsa
pędzącymi niczym meteory tuż nad swoją umierającą planetą, skradałem się cicho śladem zagadkowej postaci, która
trzymała się ciemnych miejsc ze stałością zdradzającą złowróżbny charakter jej misji.

Przez sześć długich marsjańskich miesięcy wędrowałem w okolicach Świątyni Słońca, w której ukrytym daleko pod

powierzchnią Marsa, obracającym się powoli szybie pogrzebana była moja księżniczka -- lecz nie wiedziałem, żywa czy
martwa. Czy wąskie ostrze Phaidor przebiło to umiłowane serce? Tylko czas mógł odsłonić w końcu prawdę.

Musiało upłynąć sześćset osiemdziesiąt siedem marsjańskich dni, zanim drzwi celi znowu znalazłyby się naprzeciw

końca korytarza, gdzie po raz ostatni widziałem moją wiecznie piękną Dejah Thoris.

Upłynęła już, a właściwie miała upłynąć nazajutrz połowa z nich, a jednak w pamięci, wymazując wszelkie wcześniejsze

i późniejsze wydarzenia, wciąż tkwiła mi wyraźnie ta ostatnia scena, zanim oślepił mnie powiew dymu i wąska szczelina
pozwalająca zajrzeć do wnętrza celi, odcięła mnie na długi marsjański rok od księżniczki Helium.

Nadal, jakby to było wczoraj, widziałem piękną twarz Phaidor, córki Matai Shanga, wykrzywioną szałem zazdrości i

nienawiści, kiedy rzuciła się, unosząc wysoko sztylet, na umiłowaną przeze mnie kobietę.

Widziałem czerwoną dziewczynę, Thuvię z Ptarthu, skaczącą do przodu, aby nie dopuścić do tego podłego czynu.
Wtedy nadciągnął dym z płonącej świątyni, zasłaniając rozgrywającą się tragedię, ale w uszach słyszałem wciąż ten

jeden, jedyny krzyk, kiedy opadł nóż. Potem zapadła cisza, a kiedy dym się rozwiał, obracająca się świątynia schowała przed
wzrokiem i słuchem komnatę, w której uwięziono trzy piękne kobiety.

Od tamtej strasznej chwili wiele rzeczy zajmowało moją uwagę, ale pamięć tych wydarzeń nie zbladła ani na chwilę, a

cały czas, jaki udawało mi się wygospodarować pośród licznych obowiązków związanych z rekonstrukcją rządu
Pierworodnych, które spadły na mnie po pokonaniu ich przez naszą zwycięską flotę i siły lądowe, spędzałem w pobliżu
ponurego szybu więżącego matkę mojego syna, Carthorisa z Helium.

Rasę czarnoskórych, czczących od wieków Issus, fałszywe bóstwo Marsa, ogarnął chaos, kiedy zdemaskowałem ją jako

zwykłą, nikczemną starą kobietę. W szale wściekłości rozszarpali ją na kawałki.

Z wyżyn własnej pychy Pierworodni upadli wtedy w otchłań upokorzenia. Ich bogini odeszła, a z nią cała fałszywa tkanka

ich religii. Okryta sławą flota poniosła klęskę w walce z lepszymi statkami i wojowniczymi czerwonymi ludźmi z Helium.

Do świętych ogrodów Świątyni Issus wtargnęli na dzikich thoatach groźni zieloni wojownicy z ochrowego dna martwych

mórz świata zewnętrznego, zaś na tronie Issus zasiadł najgroźniejszy z nich, Tars Tarkas, jeddak Tharku, sprawując rządy
nad czarnoskórymi, podczas gdy sprzymierzeńcy dyskutowali nad losem pokonanego narodu.

Prośba, abym wstąpił na pradawny tron czarnoskórych była niemal jednogłośna, poparli ją nawet sami Pierworodni, nie

zamierzałem jednak na to przystać. Moje serce nie mogło należeć do narodu, który tak poniżał moją księżniczkę i syna.

Dzięki mojej sugestii jeddakiem Pierworodnych został Xodar. Kiedyś był ich datorem, lub księciem, dopóki nie został

zdegradowany przez Issus, dzięki czemu nikt nie kwestionował jego przydatności do godności, którą został obdarzony.

Zapewniwszy w ten sposób pokój w Dolinie Dor, zieloni wojownicy rozjechali się po pustkowiach dna mórz, zaś my, z

Helium, wróciliśmy do swojego kraju. Tu znowu zaoferowano mi tron, ponieważ do tej pory nie nadeszły żadne wieści o
zaginionym jeddaku Helium, Tardos Morsie, dziadku Dejah Thoris, ani jego synu, Mors Kajaku, jedzie Helium i jej ojcu.

Minął już ponad rok, od kiedy wyruszyli, by zbadać północną półkulę w poszukiwaniu zaginionego wtedy Carthorisa, i

zniechęcony lud uznał wreszcie za prawdę niejasne pogłoski o ich śmierci, które docierały z arktycznych rejonów.

Po raz kolejny odmówiłem, ponieważ nie chciałem uwierzyć, że wielki Tardos Mors i jego nie mniej potężny syn, nie żyli.
-- Do ich powrotu niech rządzi wami ktoś z ich krwi -- oznajmiłem zgromadzeniu dostojników Helium, zwracając się do

nich z Piedestału Prawdy przed Tronem Sprawiedliwości w Świątyni Nagrody, z tego samego miejsca, w którym rok
wcześniej wysłuchiwałem wydanego na mnie wyroku śmierci z ust Zat Arrasa.

Powiedziawszy to, zrobiłem krok do przodu i położyłem dłoń na ramieniu Carthorisa, stojącego w otaczającym mnie

pierwszym szeregu dostojników.

Arystokraci i lud jednomyślnie dali wyraz swojej opinii, podnosząc długie wiwaty na zgodę. Dziesięć tysięcy mieczy

wyskoczyło z pochew i uniosło się do góry, kiedy okryci chwałą wojownicy starożytnego Helium ogłosili Carthorisa jego
jeddakiem.

Miał sprawować ten urząd dożywotnio lub do powrotu swojego dziadka lub pradziadka. Spełniwszy w ten sposób

zadowalająco to ważne zobowiązanie wobec Helium, następnego dnia ruszyłem do Doliny Dor, aby trzymać się w pobliżu
Świątyni Słońca, aż do brzemiennego w skutki dnia, kiedy miała otworzyć się cela, więżąca pod ziemią moją utraconą
miłość.

Hor Vastusa i Kantos Kana, oraz innych moich szlachetnych poruczników pozostawiłem w Helium z Carthorisem, aby

służyli mu swoją mądrością, wiernością i walecznością w pełnieniu uciążliwych obowiązków, które na niego spadły.
Towarzyszył mi tylko Woola, mój marsjański pies.

Dzisiejszej nocy to wierne zwierzę szło cicho moim śladem u nogi. Wielki jak kucyk szetlandzki z odrażającą głową i

straszliwymi kłami, stanowił iście przerażający widok, skradając się za mną na dziesięciu krótkich, mocno umięśnionych
nogach. Dla mnie jednak był wcieleniem miłości i oddania.

Postacią przed nami był Thurid, czarnoskóry dator Pierworodnych, którego niegasnącą nienawiść zdobyłem, kiedy

powaliłem go gołymi dłońmi na dziedzińcu Świątyni Issus, po czym związałem jego własną uprzężą na oczach szlachetnie
urodzonych kobiet i mężczyzn, którzy jeszcze chwilę wcześniej wychwalali jego tężyznę.

Podobnie jak wielu swoich rodaków, na pozór spokojnie pogodził się z nowym stanem rzeczy i złożył przysięgę lojalności

przed swoim nowym władcą, Xodarem. Wiedziałem jednak, że nienawidził mnie i byłem przekonany, że w głębi serca
nienawidził również i zazdrościł Xodarowi, obserwowałem więc jego sekretne wyprawy, aż nabrałem pewności, że zajmował
się knuciem jakiejś intrygi.

Kilka razy widziałem, jak wychodził po zmroku poza mury miasta Pierworodnych, udając sie do okrutnej i straszliwej

Doliny Dor, gdzie żaden uczciwy człowiek nie miałby czego szukać.

Dzisiejszej nocy przeszedł szybko skrajem lasu, aż znalazł się daleko poza zasięgiem głosu czy wzroku od miasta, po

czym skręcił na purpurową murawę, kierując się w stronę brzegów Zaginionego Morza Korus.

Promienie wiszącego nisko nad doliną bliższego księżyca odbiły się od wysadzanej klejnotami uprzęży tysiącem różnych

refleksów i zalśniły na gładkiej, błyszczącej hebanowej skórze. Obejrzał się dwa razy w stronę lasu, jakby miał złe zamiary,
choć musiał czuć się bezpieczny przed wszelkim pościgiem.

Nie śmiałem iść za nim w świetle księżyca, ponieważ moim zamiarom odpowiadało najlepiej nie przerywać mu

wędrówki: chciałem, aby dotarł do celu niczego nie podejrzewając, tak abym dowiedział się, dokąd zmierzał i poznał sprawy,
jakie czekały tam nocnego wędrowca.

Pozostałem więc w ukryciu, dopóki Thurid nie zniknął za krawędzią odległej o ćwierć mili stromej skarpy nad brzegiem

morza. Po czym pobiegłem za czarnym datorem przez otwartą przestrzeń, z Woolą u nogi.

Tajemniczą dolinę śmierci, schowaną głęboko w ciepłym gnieździe zapadniętej kotliny na południowym biegunie

umierającej planety, spowijała grobowa cisza. W oddali strzelała wysoko w niebo potężna bariera Złotych Urwisk,

połyskujących we wspaniałym blasku dwóch księżyców Marsa szlachetnymi kruszcami i roziskrzonymi klejnotami, z których
były zbudowane.

Za sobą miałem las, przystrzyżony jak murawa i przycięty do symetrii przypominającej parki, przez pasące się tu upiorne

człekorośliny.

Przede mną leżało Zaginione Morze Korus, dalej zaś widziałem migoczącą wstęgę Iss, Rzeki Tajemnic, wypływającej

krętym nurtem spod Złotych Urwisk i wpadającą do Korus, gdzie od niezliczonych wieków niosła nieszczęsnych,
zwiedzionych mieszkańców świata zewnętrznego Barsoom w ich ostatniej pielgrzymce do tego fałszywego raju.

Człekorośliny z ich krwiopijczymi dłońmi i potworne białe małpy, dzięki którym dni w Dolinie Dor są straszliwe, schowały

się już na noc w swoich jamach.

Na balkonie w Złotych Urwiskach nad rzeką nie było już czuwającego Świętego Therna, który mógłby wezwać je swoim

niezwykłym krzykiem do ofiar płynących lodowatym nurtem pradawnej, szerokiej Iss prosto w ich paszcze.

Floty Helium i Pierworodnych oczyściły świątynie i fortece thernów, kiedy ci odmówili poddania się i pogodzenia z

nowym porządkiem, który zmiótł ich fałszywą religię z cierpiącego od dawna Marsa.

Zachowali jeszcze swoją odwieczną władzę w kilku izolowanych krainach, ale ich hekkador, Matai Shang, Ojciec

Thernów, został przepędzony ze swojej świątyni. Dołożyliśmy wszelkich starań, aby go złapać, ale uciekł z kilkoma wiernymi
sobie ludźmi i ukrywał się nie wiadomo gdzie.

Podszedłszy ostrożnie do krawędzi niskiej skarpy nad Zaginionym Morzem Korus, ujrzałem Thurida wypływającego na

lśniące wody małym skifem: jedną z niewiarygodnie starych, osobliwej konstrukcji łodzi, które Święci Thernowie z całą
społeczną strukturą kapłanów i niższych thernów, zwykli zostawiać na brzegach Iss, aby ułatwić swoim ofiarom ich długą
podróż.

Pode mną na plaży leżało dwadzieścia podobnych łodzi, każda zaopatrzona w długi, ostro zakończony drąg, który służył

jako wiosło. Thurid trzymał się brzegu, a kiedy zniknął mi z oczu za pobliskim cyplem, zepchnąłem jedną z łodzi do wody i
zawoławszy na pokład Woolę, odepchnąłem się od brzegu.

Pogoń za Thuridem prowadziła mnie brzegiem morza w stronę ujścia Iss. Dalszy księżyc wisiał nisko nad horyzontem,

rzucając gęste cienie pod wiszącymi nad wodą urwiskami. Thuria, bliższy księżyc, zaszedł już i miał wzejść dopiero za
niecałe cztery godziny, więc przynajmniej na ten czas miałem zapewnioną osłonę ciemności.

Czarnoskóry wojownik płynął coraz dalej. Znalazł się już naprzeciw ujścia Iss. Bez chwili wahania wpłynął pod prąd na

posępną rzekę, wiosłując mocno.

Woola i ja płynęliśmy teraz bliżej niego, ponieważ był zbyt mocno zajęty zmuszaniem łodzi do kursu w górę rzeki, aby

zwracać uwagę na to, co działo się za nim. Thurid trzymał się blisko brzegu, gdzie prąd był nieco słabszy.

Wreszcie dotarł do przepastnej ciemnej bramy w ścianie Złotych Urwisk, przez którą wypływała rzeka. Popłynął dalej

prosto w egipskie ciemności.

Próba płynięcia za nim w miejsce, gdzie nie zauważyłbym nawet własnej dłoni przed twarzą, wydawała się beznadziejna

i miałem już porzucić pogoń i popłynąć z powrotem do ujścia rzeki, aby czekać tam na jego powrót, kiedy nagłe zakole
ukazało z przodu nikły blask.

Znowu widziałem wyraźnie moją zwierzynę, a w przybierającym na sile świetle fosforyzujących skał, których wielkimi

plamami przetykane było nierówne, łukowate sklepienie pieczary, nie miałem żadnych trudności w śledzeniu go.

To była moja pierwsza podróż po Iss, a to, co wtedy ujrzałem, na zawsze zostanie mi w pamięci.
Choć widok był straszny, nie mógł nawet w przybliżeniu równać się z potwornościami, jakie musiały tu panować, zanim

Tars Tarkas, wielki zielony wojownik, Xodar, czarnoskóry dator, oraz ja sprowadziliśmy na świat zewnętrzny światło prawdy i

powstrzymaliśmy szalony pęd milionów ruszających w pielgrzymkę, która w ich przekonaniu miała prowadzić do pięknej
doliny pokoju, radości i miłości.

Niskie wyspy, rozsiane w szerokim nurcie, nadal były zasypane szkieletami i na pół pożartymi zwłokami tych, którzy

przez strach czy nagłe uświadomienie sobie prawdy, zatrzymali się niemal u końca podróży.

W okropnym smrodzie tych przerażających trupich wysp wymizerowani szaleńcy wrzeszczeli i bełkotali, walcząc nad

rozszarpanymi szczątkami swojej upiornej uczty; na innych, gdzie leżały tylko obrane do czysta kości, walczyli ze sobą, słabsi
dostarczali pożywienia silniejszym, lub podobnymi do szponów dłońmi chwytali napływające z prądem opuchłe ciała.

Thurid nie zwracał najmniejszej uwagi na wrzeszczące istoty, które wedle upodobania wygrażały mu lub błagały:

widocznie znał już otaczające go straszliwe widoki. Przez jakąś milę płynął nadal w górę rzeki, po czym dobiwszy do lewego
brzegu, wciągnął łódź na niską półkę położoną niemal równo z wodą.

Nie odważyłem się popłynąć za nim na drugą stronę strumienia, ponieważ na pewno by mnie zauważył. Zamiast tego,

zatrzymałem się w pobliżu przeciwległej ściany, pod nawisłą skałą, rzucającą mroczny cień. Tu mogłem obserwować
Thurida, nie ryzykując wykrycia.

Czarnoskóry stał na półce obok łodzi, spoglądając w górę rzeki, jakby oczekiwał kogoś z tamtej strony.
Unosząc się na wodzie pod ciemnymi skałami, zauważyłem, że w stronę środka rzeki szarpał łodzią silny prąd, tak że z

trudem utrzymywałem ją w jednym miejscu. Przepłynąłem nieco dalej w cień, żeby uchwycić się brzegu, ale choć
pokonałem kilka jardów nie znalazłem żadnego punktu zaczepienia. W końcu zauważywszy, że wkrótce dotrę do punktu, w
którym Thurid zniknie mi z oczu, musiałem zostać tam gdzie dotąd, utrzymując się w miejscu jak tylko mogłem dzięki
silnemu wiosłowaniu pod prąd wypływający spod skalnej masy za moimi plecami.

Nie mogłem wyobrazić sobie, jaka mogła być przyczyna tak silnego prądu bocznego, ponieważ z miejsca, w którym

unosiłem się na wodzie widziałem wyraźnie główne koryto rzeki oraz pokryte zmarszczkami wody miejsce, w którym łączyło
się z tajemniczym prądem, który pobudził moją ciekawość.

Podczas gdy snułem domysły na temat tego zjawiska, Thurid przykuł nagle moją uwagę, unosząc skierowane wnętrzem

przed siebie dłonie nad głowę w powszechnym na Barsoom pozdrowieniu. Chwilę później, cicho lecz wyraźnie, dotarło do
mnie jego powitalne "Kaor!".

Skierowałem wzrok w górę rzeki, w tę samą stronę, co on, i wkrótce w moim ograniczonym polu widzenia pojawiła się

długa łódź, w której siedziało sześciu ludzi. Pięciu z nich wiosłowało, podczas gdy szósty siedział na miejscu honorowym.

Białe skóry, długie żółte peruki na łysych czaszkach i wspaniałe diademy spoczywające złotymi kręgami na głowach

zdradzały w nich Świętych Thernów.

Kiedy podpłynęli do półki, na której oczekiwał Thurid, siedzący na dziobie łodzi wstał, żeby wyjść na brzeg. Wtedy

ujrzałem, że był to sam Matai Shang, Ojciec Thernów.

Zaskoczyła mnie wyraźna serdeczność, z jaką ta dwójka wymieniła powitania, ponieważ biali i czarnoskórzy z Barsoom

byli odwiecznymi wrogami, i nie słyszałem, aby spotykali się w innych okolicznościach niż w walce.

Najwyraźniej nieszczęścia, jakie spadły ostatnio na oba te narody zaowocowały sojuszem między tymi dwoma

osobnikami -- przynajmniej przeciw wspólnemu wrogowi, zaś teraz zrozumiałem, dlaczego Thurid tak często wychodził nocą
do Doliny Dor oraz że jego knowania mogły mierzyć blisko mnie lub moich przyjaciół.

Żałowałem, że nie udało mi się znaleźć miejsca bliżej tej dwójki, abym słyszał ich rozmowę, ale próba pokonania rzeki

nie wchodziła teraz w rachubę, unosiłem się więc cicho na wodzie, obserwując tych, którzy daliby wiele, aby wiedzieć, jak
blisko nich byłem i z jaką łatwością mogliby pokonać mnie i zabić dzięki swojej przewadze.

Thurid wskazał kilka razy przez rzekę w moim kierunku, ale ani przez chwilę nie sądziłem, żeby jego gesty odnosiły się

do mnie. Wkrótce wszedł razem z Matai Shangiem do łodzi tego ostatniego, która odbiła od brzegu i obróciwszy się,
podążała uparcie w moją stronę.

Kiedy posuwali się do przodu, przesuwałem łódź coraz dalej pod nawisłą ścianę skalną, ale w końcu stało się widoczne,

że ich łódź płynęła tym samym kursem. Dorównywanie prędkości większej łodzi napędzanej przez pięciu wioślarzy obciążało
moje siły do granic.

Spodziewałem się, że lada chwila dziób mojej łodzi uderzy o skałę. Nie widziałem już światła z rzeki, ale z przodu

dostrzegałem nikły blask odległej poświaty, a przed sobą nadal miałem otwarte wody.

Wreszcie zrozumiałem: płynąłem podziemną rzeką, która wpadała do Iss dokładnie w tym miejscu, w którym się

ukryłem.

Wioślarze byli już blisko mnie. Odgłos ich wioseł zagłuszał dźwięk mojego wiosłowania, ale za chwilę przybierające na

sile światło miało mnie przed nimi zdradzić.

Nie było czasu do stracenia. Cokolwiek zamierzałem zrobić, musiałem zrobić to zaraz. Obróciwszy dziób łodzi w prawo,

poszukałem skalistego brzegu rzeki i unosiłem się przy nim, podczas gdy Matai Shang i Thurid nadciągali środkiem
strumienia o wiele węższego od Iss.

Kiedy się zbliżali, usłyszałem podniesione głosy kłócących się Thurida i Ojca Thernów.
-- Mówię ci, Thernie -- mówił czarny dator -- że pragnę tylko zemścić się na księciu Helium, Johnie Carterze. Nie

prowadzę cię w pułapkę. Co zyskałbym, wydając cię tym, którzy doprowadzili do ruiny mój ród i naród?

-- Zatrzymajmy się tu na chwilę, żebym wysłuchał twoich planów -- odparł hekkador. -- Potem, lepiej rozumiejąc nasze

wzajemne powinności i zobowiązania, możemy płynąć dalej.

Wydał wioślarzom polecenie, aby zatrzymali łódź opodal brzegu, niecały tuzin długości od miejsca, w którym unosiłem

się na wodzie.

Gdyby zatrzymali się w dole rzeki, zauważyliby mnie z pewnością na tle słabej poświaty z przodu, ale z miejsca, w

którym zatrzymała się ich łódź, byłem równie niezauważalny jakby rozdzielały nas całe mile.

Te kilka słów, które zdążyłem usłyszeć, zaostrzyło moją ciekawość i nie mogłem doczekać się, aż usłyszę, jaką zemstę

zaplanował dla mnie Thurid. Nie musiałem wcale czekać długo. Nasłuchiwałem czujnie.

-- Nie ma żadnych zobowiązań, Ojcze Thernów -- mówił Pierworodny. -- Thurid, dator Issus, nie ma ceny. Kiedy to

spełnimy, wystarczy mi, jeśli dopilnujesz, aby przyjęto mnie w sposób godny mojego starożytnego rodu i szlachetnej rangi na
jakimś dworze, który dochował wierności twojej pradawnej wierze, ponieważ nie mogę powrócić do Doliny Dor ani w żadne
inne miejsce, gdzie sięga władza księcia Helium. Nawet tego jednak nie żądam: stanie się, jak podyktuje ci w tej sprawie
twoje uznanie.

-- Stanie się, jak pragniesz, datorze -- odparł Matai Shang. -- A to nie wszystko: czekają cię władza i bogactwo, jeśli

zwrócisz mi moją córkę, Phaidor, i oddasz mojej władzy księżniczkę Helium, Dejah Thoris.

-- Ten Ziemianin będzie cierpiał za upokorzenia, jakimi obrzucił największe świętości, a żadne poniżenie, jakie może

spotkać jego księżniczkę, nie może być zbyt podłe -- mówił dalej z szyderczym grymasem. -- Gdybym tylko mógł zmusić go,
aby był świadkiem poniżenia i upodlenia tej czerwonoskórej.

-- Zanim minie kolejny dzień, zrobisz z nią, co tylko zechcesz, Matai Shangu -- powiedział Thurid. -- Wystarczy tylko

słowo.

-- Słyszałem o Świątyni Słońca, datorze -- odparł Matai Shang. -- Nie słyszałem jednak nigdy, aby można było wypuścić

jej więźniów przed upływem wyznaczonego im czasu. Wobec tego, w jaki sposób zamierzasz dokonać niemożliwego?

-- Wejście do każdej z cel świątyni jest możliwe o każdej porze -- odparł Thurid. -- Wiedziała o tym tylko Issus, a nie

zwykła dzielić się swoimi sekretami bardziej niż to konieczne. Po jej śmierci natknąłem się przypadkiem na starożytne plany
świątyni, a w nich znalazłem zapisane wyraźnie szczegółowe wskazówki pozwalające dotrzeć do cel o każdej porze.
Dowiedziałem się więcej: że w przeszłości wielu ludzi udawało się tam na rozkaz Issus, aby torturować lub mordować
więźniów, lecz ci, którzy poznali w ten sposób tajną drogę, ginęli zazwyczaj w tajemniczych okolicznościach zaraz po
powrocie i złożeniu meldunku bezlitosnej Issus.

-- Ruszajmy więc -- powiedział wreszcie Matai Shang. -- Muszę ci zaufać, a równocześnie ty musisz zaufać mnie,

ponieważ jest nas sześciu na ciebie jednego.

-- Nie boję się ciebie ani nie potrzebuję -- odparł Thurid. -- Wystarczą więzy naszej nienawiści do wspólnego wroga, aby

zapewnić naszą wzajemną lojalność, a kiedy już pohańbimy księżniczkę Helium, będziemy mieli jeszcze lepszy powód do
podtrzymania naszego sojuszu, chyba że mylę się bardzo w ocenie charakteru jej władcy.

Matai Shang powiedział coś do wioślarzy. Łódź ruszyła dalej w górę dopływu Iss.
Z najwyższą trudnością powstrzymałem się przed rzuceniem się na nich i zabiciem obu spiskowców; szybko jednak

dostrzegłem szaloną lekkomyślność podobnego czynu, który uśmierciłby jedynego człowieka, który mógł zaprowadzić mnie
do więzienia Dejah Thoris przed upływem niekończącego się długiego marsjańskiego roku.

Jeśli miał zaprowadzić w to święte miejsce Matai Shanga, zaprowadzi tam również księcia Helium, Johna Cartera.
Wiosłując cicho, podążyłem powoli śladem większej łodzi.

Pod górami

W miarę jak posuwaliśmy się w górę rzeki, która wypływa z wnętrzności Gór Otz i płynąc krętym korytem pod Złotymi
Urwiskami miesza swe wody z ponurą i tajemniczą Iss, słaba poświata z przodu przybierała stopniowo na sile, aż wreszcie
przeszła we wszechogarniający blask.

Rzeka stawała się coraz szersza, aż wreszcie zaczęła przypominać wielkie jezioro, którego koliste sklepienie,

rozświetlone przez fosforyzujące skały, zalane było jaskrawym blaskiem diamentów, szafirów, rubinów i niezliczonych
nienazwanych klejnotów Barsoom, zatopionych w dziewiczym złocie, z którego składają się w większej części te wspaniałe
urwiska.

Za oświetloną grotą jeziora leżała ciemność, a tego, co znajdowało się za nią, nawet się nie domyślałem.
Podążanie za łodzią thernów przez te lśniące wody oznaczałoby proszenie się o błyskawiczne wykrycie, więc choć

niechętnie spuszczałem Thurida choćby na chwilę z oczu, musiałem czekać w cieniu, aż druga łódź zniknęła na drugim
końcu jeziora.

Powiosłowałem wtedy przez jego olśniewające wody w obranym przez nich kierunku.
Kiedy po czasie, który wydawał mi się wiecznością, dotarłem wreszcie do cienia w górnym końcu jeziora, odkryłem, że

rzeka wypływa z niskiego otworu. Żeby przepłynąć pod nim kazałem Wooli leżeć płasko w łodzi, sam zaś musiałem schylić
się w pół, aby nie trafić głową w niskie sklepienie.

Ściany groty podniosły się błyskawicznie po drugiej stronie otworu, ale zniknęło jaskrawe oświetlenie. Zamiast niego,

drogę oświetlała tylko nikła poświata emanująca z niewielkich plam fosforyzującej skały, rozrzuconych w ścianach i
sklepieniu.

Prosto przede mną rzeka wpadała do tej mniejszej groty przez trzy oddzielne łukowate otwory.
Thurida i thernów nie było widać -- w którym z ciemnych tuneli mogli zniknąć? Nie było sposobu, abym mógł się tego

dowiedzieć, uznałem więc, że środkowy tunel równie dobrze jak inne mógł poprowadzić mnie we właściwym kierunku.

Dalsza droga wiodła w zupełnej ciemności. Strumień był wąski, tak wąski, że płynąc w mroku krętym i skalistym

łożyskiem rzeki, stale wpadałem to na jedną, to na drugą skalną ścianę.

Wkrótce daleko z przodu usłyszałem głęboki, posępny ryk, który w miarę jak się do niego zbliżałem przybierał na sile, aż

wreszcie kiedy zatoczyłem ostry łuk na oświetlone niewyraźnie rozlewisko zaatakował me uszy z całą swoją szaloną
wściekłością.

Zaraz przede mną rzeka spadała z hukiem potężnym wodospadem, który wypełniał całą szerokość wąskiego parowu,

wznosząc się na kilkaset stóp: najwspanialszy spektakl, jaki kiedykolwiek widziałem.

Ale ten ryk: przerażający, ogłuszający ryk pędzącej w dół wody zamkniętej w skalistej, podziemnej pieczarze! Jestem

przekonany, że nawet gdyby wodospad nie blokował mi całkiem dalszej drogi, wskazując, że obrałem niewłaściwy kurs, i tak
uciekłbym przed tym przyprawiającym o obłęd hałasem.

Thurid i thernowie nie mogli tędy przepłynąć. Obrawszy zły kierunek, zgubiłem ich ślad, zaś oni uzyskali taką przewagę

nade mną, że być może nie udałoby mi się znaleźć ich, zanim będzie za późno, o ile w ogóle uda mi się ich znaleźć.

Przebijanie się pod silny prąd do wodospadu zajęło mi kilka godzin, a potrzebowałem kolejnych kilku na powrót, choć

tym razem miałem płynąć o wiele szybciej.

Z westchnieniem skierowałem dziób łodzi w dół strumienia i potężnymi uderzeniami wiosła pomknąłem z brawurową

szybkością ciemnym, krętym nurtem, aż wróciłem do groty, do której wpadały trzy odnogi rzeki.

Do wyboru miałem teraz dwa niezbadane kanały, a nie było żadnego sposobu, aby ocenić, który z nich z większym

prawdopodobieństwem mógł zaprowadzić mnie do spiskowców.

Nigdy w życiu, jak sięgam pamięcią, nie cierpiałem podobnej udręki niezdecydowania. Tak wiele zależało od właściwego

wyboru, tak wiele -- od pośpiechu.

O ile nie była jeszcze martwa, godziny, które zdążyłem już zmarnować, mogły przypieczętować los niezrównanej Dejah

Thoris. Poświęcenie kolejnych godzin, a może i dni, na bezowocne badania kolejnej ślepej uliczki, bez wątpienia miałoby
zabójcze skutki.

Kilka razy zapuszczałem się w prawą odnogę, tylko po to żeby zawrócić, jakby jakiś oparty na intuicji zmysł ostrzegał

mnie, że nie była to właściwa droga. Wreszcie przekonany tym powracającym uporczywie przeczuciem, postawiłem
wszystko na lewy tunel. Mimo to, nadal powątpiewając, obrzuciłem pożegnalnym spojrzeniem posępne wody wylewające
się ciemną, groźną strugą spod ponurego niskiego łuku sklepienia prawej odnogi.

A kiedy patrzyłem, z egipskich ciemności nadpłynęła, podskakując na falach, skorupa jednego z wielkich, soczystych

owoców drzewa sorapusa.

Z trudem powstrzymałem się przed wydaniem okrzyku uniesienia, kiedy ten cichy, nieświadomy posłaniec minął mnie w

drodze do Iss i Korus, ponieważ zdradził mi, że wędrujący podziemną rzeką Marsjanie znajdowali się w górze rzeki na tej
odnodze.

Spożywali te cudowne owoce, ukryte przez naturę w twardej skorupie orzecha sorapusa, po czym wyrzucili łupiny za

burtę. Skorupa mogła pochodzić tylko z łodzi, której szukałem.

Porzuciłem szybko wszelką myśl o lewym korytarzu i chwilę później skierowałem się w prawy. Strumień stał się wkrótce

szerszy, a występujące często plamy fosforyzujących skał oświetlały mi drogę.

Płynąłem szybko, ale byłem przekonany, że tropieni przeze mnie spiskowcy wyprzedzili mnie znacznie. Obaj z Woolą

nie jedliśmy nic od wczoraj, choć w jego przypadku nie miało to wielkiego znaczenia, ponieważ praktycznie wszystkie
zwierzęta zamieszkujące dno martwych mórz są w stanie niewiarygodnie długo przetrwać bez pożywienia.

Głód nie doskwierał mi jednak. Woda w rzece nie była zanieczyszczona przez rozkładające się zwłoki jak Iss, okazała się

słodka i zimna, zaś co do jedzenia, sama myśl o tym, że zbliżam się do mojej ukochanej księżniczki wynosiła mnie ponad
wszelkie potrzeby materialne.

W miarę jak płynąłem, rzeka stawała się węższa, a nurt szybszy i wzburzony, aż wreszcie z ogromnym trudem mogłem

w ogóle posuwać się łodzią w górę rzeki. Płynąłem najwyżej sto jardów na godzinę, kiedy za zakolem rzeki ujrzałem przed
sobą serię bystrzy, w których woda pędziła ze straszliwą szybkością, pieniąc się i kipiąc.

Poczułem, jak opuszcza mnie nadzieja. Łupina orzecha sorapusa okazała się fałszywym tropem. Jednak to moja intuicja

miała rację i powinienem był popłynąć lewym kanałem.

Gdybym był kobietą, rozpłakałbym się. Po prawej stronie miałem pogrążony w mroku, wielki, obracający się powoli pod

nawisłą ścianą urwiska wir, i żeby przed ruszeniem w drogę powrotną dać odpocząć strudzonym mięśniom pozwoliłem łodzi
dryfować w jego objęcia.

Rozczarowanie niemal rzuciło mnie na ziemię. Wracanie po własnych śladach i ruszenie w górę ostatniej niezbadanej do

tej pory odnogi oznaczałoby stratę kolejnej połowy dnia. Co za upiorny pech kazał mi wybrać spośród trzech możliwych
ścieżek akurat te dwie, które okazały się niewłaściwe?

Unoszony powoli leniwym prądem zatoczki po krawędzi wodnego kręgu, otarłem dwa razy łodzią o skalisty brzeg rzeki

w ciemnym zagłębieniu pod urwiskiem. Po raz trzeci łódź uderzyła łagodnie, jak przedtem, tym razem jednak wydając inny
dźwięk -- odgłos drewna ocierającego się o drewno.

Momentalnie stałem się czujny, ponieważ na tej podziemnej rzece nie mogło być drewna, którego nie sprowadził tu

człowiek. Niemal równocześnie z pierwszym odgłosem, sięgnąłem ręką za burtę łodzi i po chwili poczułem, że moje palce
ścisnęły burtę innej łodzi.

Siedziałem skamieniały w napiętej i sztywnej ciszy, w kompletnej ciemności wytężając wzrok, aby zobaczyć, czy druga

łódź była zajęta.

Całkiem możliwe było, że na pokładzie znajdowali się ludzie, którzy nie uświadomili sobie jeszcze mojej obecności,

ponieważ łódź ocierała lekko o skały po jednej stronie, tak że z łatwością mogli nie odczuć delikatnego dotyku mojej łodzi.

Choć wytrzeszczałem oczy z całych sił, nie mogłem przebić się przez mrok, wobec czego zacząłem nasłuchiwać

uważnie odgłosu oddechów: jednak poza hukiem bystrzy, łagodnym ocieraniem się łodzi i pluskiem wody o burty nic nie
usłyszałem. Myślałem szybko, jak zwykle.

Na dnie mojej łodzi leżała zwinięta lina. Podniosłem ją bardzo cicho i uwiązawszy jeden koniec do brązowego

pierścienia na dziobie, wszedłem ostrożnie na drugą łódź, w jednej dłoni ściskając linę, a w drugiej ostry długi miecz.

Po wejściu na obcą łódź przez jakąś minutę stałem bez ruchu. Pokład zakołysał się lekko pod moim ciężarem, ale

wydawało się, że jeśli ktokolwiek w niej był, zaalarmowałoby go raczej już ocieranie się burty o burtę.

Nie usłyszałem jednak niczego, a chwilę później zbadałem łódź dotykiem od dziobu do rufy i odkryłem, że została

opuszczona.

Wodząc dłońmi po ścianie skalnej, do której była zacumowana, odkryłem wąską półkę, która musiała być ścieżką, z

której skorzystali ci, którzy byli tu przede mną. Sądząc po wielkości i budowie znalezionej łodzi, byłem przekonany, że musiał
to być Thurid i jego wspólnicy.

Wołając za sobą Woolę, wspiąłem się na półkę. Wielkie dzikie zwierzę wczołgało się za mną, zwinne jak kot.
Przechodząc przez łódź, zajmowaną wcześniej przez Thurida i thernów wydał z siebie pojedynczy niski warkot, a kiedy

stanął na półce obok mnie i położyłem mu dłoń na karku, poczułem jak krótka grzywa zjeżyła się gniewnie. Sądzę, że
wyczuwał telepatycznie niedawną obecność wroga, ponieważ w trakcie naszej wędrówki nie próbowałem podzielić się z nim
naturą naszej misji ani statusem tropionych przez nas ludzi.

Teraz pospiesznie naprawiłem to zaniedbanie i podobnie jak robią to ze swoimi zwierzętami zieloni Marsjanie, używając

częściowo niezwykłej i osobliwej władzy marsjańskiej telepatii a częściowo mowy, wytłumaczyłem mu, że tropiliśmy tych,
którzy zajmowali niedawno łódź, po której przed chwilą przeszliśmy.

Miękkie mruczenie, jakby wielkiego kota, oznaczało, że Woola zrozumiał. Wtedy, każąc mu iść za sobą, obróciłem się w

prawo i ruszyłem półką, zaledwie jednak to zrobiłem, poczułem jak szarpie mnie potężnymi kłami za skórzaną uprząż.

Kiedy odwróciłem się, żeby odkryć przyczynę jego zachowania, nadal ciągnął mnie uporczywie w przeciwnym kierunku i

nie chciał ustąpić, dopóki nie odwróciłem się i nie dałem do zrozumienia, że pójdę za nim dobrowolnie.

Nie widziałem nigdy, aby pomylił się w tropieniu, ruszyłem więc ostrożnie z poczuciem pewności śladem wielkiego

zwierzęcia. W egipskich ciemnościach kroczył wąską półką tuż nad kipiącymi bystrzami.

Posuwaliśmy się dalej drogą prowadzącą spod nawisłego urwiska, a gdy pojawiło się niewyraźne oświetlenie, wtedy

zauważyłem, że ścieżkę wykuto w litej skale i że prowadziła brzegiem rzeki poza bystrza.

Szliśmy całymi godzinami wzdłuż ciemnej, ponurej rzeki coraz dalej w trzewia Marsa. Sądząc po kierunku i odległości

przeczuwałem, że znaleźliśmy się już pod Doliną Dor, a może nawet pod Morzem Omean -- Świątynia Słońca musiała być
już niedaleko.

Dokładnie w chwili, kiedy sformułowałem tę myśl, Woola zatrzymał się nagle przed wąskim łukowatym wejściem w

skalnej ścianie z boku ścieżki. Kucnął zaraz z dala od wejścia, odwracając wzrok w moją stronę.

Słowami nie mógłby bardziej wyraźnie powiedzieć mi, że w pobliżu czaiło się jakieś niebezpieczeństwo, podszedłem

więc w ciszy do jego boku i minąwszy go, zajrzałem do szczeliny po prawej stronie.

Miałem przed sobą spore pomieszczenie, które sądząc po wyposażeniu, musiało pełnić kiedyś funkcję strażnicy.

Ujrzałem stojaki na broń i niewysokie platformy przeznaczone na jedwabne posłania i futra wojowników, ale w chwili obecnej
zajmowali je tylko dwaj thernowie z grupy towarzyszącej Thuridowi i Matai Shangowi.

Prowadzili ożywioną konwersację, a z ich tonu wynikało wyraźnie, że kompletnie nie zdawali sobie sprawy z faktu, iż byli

podsłuchiwani.

-- Mówię ci, że nie ufam temu czarnemu -- powiedział jeden. -- Wcale nie musieli zostawiać nas do pilnowania drogi.

Przed czym mielibyśmy strzec tej zapomnianej od wieków ścieżki prowadzącej ku otchłani? To był tylko podstęp, aby zmusić
nas do rozdzielenia się.

-- Sprawi, że pod tym czy innym pretekstem Matai Shang zostawi pozostałych, a w końcu zaatakuje nas ze swoimi

sprzymierzeńcami i wszystkich pozabija.

-- Zgadza się, Lakorze -- odparł drugi. -- Między thernami a Pierworodnymi możliwa jest wyłącznie śmiertelna nienawiść.

A co powiesz o tej niedorzecznej sprawie ze światłem? "Świeć z natężeniem trzech jednostek radu przez pięćdziesiąt talów,
a potem z natężeniem jednego radu przez jeden xat, wreszcie z natężeniem dziewięciu jednostek przez dwadzieścia pięć
talów". Dokładnie tak mówił. Pomyśleć tylko, że stary mądry Matai Shang posłuchał takich bzdur.

-- Istotnie, to niedorzeczne -- odpowiedział Lakor. -- Posłuży tylko temu, aby pozbyć się szybko nas wszystkich. Musiał

coś powiedzieć, kiedy Matai Shang zapytał go prosto z mostu o to, co ma zrobić, kiedy dotrze do Świątyni Słońca, wymyślił
więc to na poczekaniu. Założę się o diadem hekkadora, że sam nie zdołałby teraz tego powtórzyć.

-- Nie sterczmy tu tak, Lakor -- powiedział drugi thern. -- Może jeśli pobiegniemy za nimi, uda nam się dogonić ich w

porę, żeby uratować Matai Shanga i zemścić się na czarnym datorze. Co powiesz?

-- W całym moim długim życiu nie złamałem ani jednego rozkazu Ojca Thernów -- odpowiedział Lakor. -- Zostanę tu,

dopóki nie zgniję, albo dopóki on nie wróci i nie każe mi pójść gdzie indziej.

Towarzysz Lakora potrząsnął głową.
-- Jesteś moim przełożonym i mogę robić tylko to, na co mi pozwolisz -- powiedział. -- Mimo to uważam, że pozostając

tu postępujemy głupio.

Również ja uznałem, że zostawszy tu, postąpili głupio, ponieważ zachowanie Wooli wskazywało, że trop prowadził przez

pomieszczenie, którego pilnowali thernowie. Nie miałem szczególnych powodów do sympatii dla tej rasy demonów, mimo to
ominąłbym ich jednak, gdyby okazało się to możliwe, nie napastując ich.

Tak czy owak, warto było spróbować, ponieważ walka mogła oznaczać poważne opóźnienie a nawet położyć kres moim

poszukiwaniom: lepsi niż ja ginęli już w starciu z wojownikami o mniejszych umiejętnościach niż te, które posiadali zawzięci
wojownicy thernów.

Dając Wooli znak, żeby trzymał się przy nodze, wszedłem nagle do pomieszczenia. Na mój widok obaj thernowie

wyciągnęli z uprzęży lśniące długie miecze, ja jednak uniosłem dłoń, powstrzymując ich.

-- Szukam Thurida, czarnoskórego datora -- powiedziałem. -- To z nim mam sprawę, nie z wami. Pozwólcie mi przejść

w pokoju, ponieważ, o się nie mylę, jest tak samo waszym wrogiem jak moim i nie macie powodu, żeby go chronić.

Opuścili miecze i odezwał się Lakor.
-- Nie wiem, kim jesteś, z białą skórą therna i czarnymi włosami czerwonoskórych, ale gdyby w grę wchodziło tylko życie

Thurida, to jeśli o nas chodzi, przepuścilibyśmy cię z chęcią.

-- Powiedz, kim jesteś, i co sprowadza cię do tej nieznanej krainy pod Doliną Dor, a wtedy może znajdziemy sposób aby

pozwolić ci ruszyć w drogę, którą sami byśmy obrali, gdyby pozwalały nam na to rozkazy.

Byłem zaskoczony, że żaden z nich mnie nie rozpoznał, ponieważ wydawało mi się, że wszyscy thernowie na Barsoom

znali mnie wystarczająco dobrze czy to z osobistego doświadczenia, czy dzięki mojej reputacji, aby rozpoznać mnie
natychmiast w każdym rejonie planety. W gruncie rzeczy, poza moim synem Carthorisem, byłem przecież jedynym białym
człowiekiem na Marsie, który miał czarne włosy i szare oczy.

Ujawnienie mojej tożsamości mogło stać się przyczyną nagłej napaści, ponieważ wszyscy thernowie na Barsoom

wiedzieli, że to mnie zawdzięczali upadek swojej odwiecznej duchowej władzy. Z drugiej strony, moja sława wojownika
mogła wystarczyć, aby ta dwójka pozwoliła mi przejść, jeśli nie starczało im odwagi, aby stanąć do walki na śmierć i życie.

Szczerze mówiąc, nie próbowałem łudzić się podobną sofistyką, ponieważ wiedziałem dobrze, że tę wojowniczą planetę

zamieszkuje niewielu tchórzy, zaś każdy mężczyzna -- książę, kapłan czy wieśniak -- uważa walkę na śmierć i życie za
powód do chwały. Ścisnąłem więc mocniej miecz, odpowiadając Lakorowi.

-- Wierzę, że dostrzeżecie mądrość w uczynku przepuszczenia mnie bez walki -- powiedziałem. -- Przecież nic nie

zyskalibyście, ginąc na darmo w skalnych trzewiach Barsoom, w obronie waszego odwiecznego wroga, jakim jest Thurid,
dator Pierworodnych. O tym, że jeśli wybierzecie walkę, czeka was śmierć, świadczą gnijące zwłoki wszystkich wielkich
wojowników z Barsoom, którzy polegli od tego ostrza. Jestem John Carter, książę Helium.

Zdawało się, że brzmienie tego imienia sparaliżowało obu mężczyzn. Trwało to jednak tylko chwilę, po czym młodszy z

nich natarł na mnie z obnażonym mieczem i podłym przekleństwem na ustach.

Ponieważ podczas naszych negocjacji stał nieco za swoim starszym towarzyszem, Lakorem, zanim zdążył zewrzeć się

ze mną, ten chwycił go za uprząż i pociągnął do tyłu.

-- Stój! -- rozkazał Lakor. -- Na walkę będzie mnóstwo czasu, o ile uznamy to za wskazane. Istnieją słuszne powody, dla

których każdy thern na Barsoom chciałby przelać krew tego świętokradcy i bluźniercy, ale niech naszej uzasadnionej
nienawiści towarzyszy mądrość. Książę Helium idzie w celu, który sami przed chwilą pragnęliśmy móc spełnić.

-- Wobec tego niech idzie zabić czarnego. Kiedy wróci, będziemy tu jeszcze, aby odciąć mu drogę do świata

zewnętrznego. Tym samym, pozbędziemy się dwóch wrogów, nie wzbudzając niezadowolenia Ojca Thernów.

Kiedy mówił, zauważyłem w jego oczach chytry błysk, a choć dostrzegałem wyraźnie logikę jego rozumowania, może

podświadomie wyczuwałem, że jego słowa skrywały jakieś złe zamiary. Drugi thern odwrócił się do niego, wyraźnie
zaskoczony, ale kiedy Lakor szepnął mu kilka krótkich słów na ucho, on również cofnął się i skinął głową, zgadzając się z
propozycją przełożonego.

-- Idź, Johnie Carter -- powiedział Lakor. -- Musisz jednak wiedzieć, że jeśli nie pokona cię Thurid, to na twój powrót

czekają ci, którzy dopilnują, abyś już nigdy nie ujrzał światła słońca. Idź!

W trakcie naszej rozmowy Woola warczał przy mojej nodze, jeżąc się złowieszczo. Od czasu do czasu spoglądał mi w

twarz, popiskując błagalnie, jakby prosił, abym kazał mu rzucić się do odsłoniętych gardeł thernów. On również wyczuwał
podłe zamiary za gładkimi słówkami.

Ze strażnicy wychodziło kilka tuneli. Lakor wskazał nam ten na samym końcu, po prawej stronie.
-- Tędy dojdziesz do Thurida -- powiedział.
Kiedy jednak miałem przywołać Woolę, żeby wszedł tam ze mną, zwierzę zaskomlało i cofnęło się, po czym pobiegło

szybko do pierwszego wyjścia po lewej, gdzie stanęło, wydając z siebie urywane szczekanie, jakby ponaglając mnie, żebym
poszedł za nim właściwą drogą.

Posłałem Lakorowi pytające spojrzenie.
-- To zwierzę rzadko sie myli -- oznajmiłem. -- A choć nie wątpię, thernie, że orientujesz się lepiej, wydaje mi się, że

dobrze zrobię słuchając głosu instynktu wspartego miłością i oddaniem.

Mówiąc to, uśmiechnąłem się ponuro, dając znać bez słów, że mu nie ufam.
-- Jak chcesz -- odpowiedział, wzruszając ramionami. -- Na jedno wyjdzie.
Odwróciłem się i ruszyłem za Woolą korytarzem po lewej stronie, a choć byłem odwrócony plecami do moich wrogów,

nasłuchiwałem czujnie. Nie usłyszałem jednak żadnych odgłosów pościgu. Korytarz oświetlały słabo rozmieszczone w
pewnych odstępach lampy radowe, powszechnie stosowane jako oświetlenie na Barsoom.

Te same lampy mogły służyć w tych podziemnych tunelach nieprzerwanie od wieków, ponieważ nie wymagają

konserwacji, a ich konstrukcja pozwala na zużycie zaledwie ułamka ich substancji podczas całych lat wytwarzania światła.

Nie dotarliśmy daleko, kiedy zaczęliśmy mijać wyloty innych korytarzy, ale Woola nie zawahał się ani razu. Wkrótce z

wylotu jednego z tuneli po prawej stronie dotarł do mnie dźwięk, bardziej zrozumiały dla Johna Cartera, wojownika, niż słowa
języka ojczystego: szczęk metalu i ekwipunku, dochodzący z niewielkiej odległości.

Woola również go usłyszał i okręcił się błyskawicznie, stając przodem do zagrożenia ze zjeżoną grzywą, unosząc wargi

w warkocie i obnażając wszystkie rzędy lśniących kłów. Uciszyłem go gestem, po czym wycofaliśmy się razem w inny,
położony kilka kroków dalej korytarz.

Tu czekaliśmy. Nie trwało to długo, gdyż wkrótce ujrzeliśmy cienie obu mężczyzn na podłodze głównego korytarza przed

wejściem do naszej kryjówki. Poruszali się bardzo ostrożnie -- nie powtórzył się już ten przypadkowy szczęk, który mnie
zaalarmował.

Wkrótce dotarli do wylotu naszego schronienia i nie poczułem żadnego zaskoczenia, widząc Lakora i jego towarzysza ze

strażnicy.

Szli bardzo cicho, a w ich dłoniach połyskiwały ostre, długie miecze. Przystanęli dość blisko wejścia do naszej kryjówki,

rozmawiając szeptem.

-- Może ich już wyprzedziliśmy? -- zapytał Lakor.
-- Możliwe, albo to zwierzę poprowadziło go fałszywym tropem -- stwierdził drugi. -- Ponieważ do tego punktu trasa,

którą szliśmy jest o wiele krótsza dla tego, kto ją zna. Gdyby John Carter ją wybrał, jak mu sugerowałeś, okazałaby się dla
niego skrótem do śmierci.

-- Owszem -- zgodził się Lakor. -- Żadne umiejętności nie ocaliłyby go przed zapadnią w posadzce. Musiałby na nią

nadepnąć, i jeśli jama pod nią ma dno, czemu przeczy Thurid, leciałby właśnie na jego spotkanie. Zaraza na tego calota,
który wskazał mu bezpieczniejszą drogę!

-- Czekają go jednak inne pułapki -- powiedział towarzysz Lakora. -- A może nie uda mu się uciec przed nimi tak łatwo, o

ile wymknie się naszym mieczom. Pomyśl tylko, jakie może mieć szanse, jeśli wejdzie niepodziewanie do komnaty...

Wiele bym dał, żeby usłyszeć resztę tej rozmowy i poznać czekające mnie z przodu niebezpieczeństwa, ale w tej

właśnie chwili, kiedy najbardziej wolałbym tego uniknąć, interweniował los i... kichnąłem.

Świątynia Słońca

Nie zostało mi już nic poza walką, a wyskakując z mieczem w dłoni przed obu thernów nie miałem żadnej przewagi,
ponieważ moje niefortunne kichnięcie ostrzegło ich o mojej obecności i pozwoliło przygotować się do starcia.

Nie marnowaliśmy oddechu na słowa. Sama obecność tej dwójki świadczyła o ich zdradzieckich zamiarach. Aż nazbyt

wyraźnie widać było, że szli za mną, aby zaatakować mnie znienacka, oni zaś rzecz jasna domyślili się, że przejrzałem ich
plan.

Natarłem równocześnie na obu, a choć żywię odrazę do samej nazwy thernów, muszę oddać im sprawiedliwość i

przyznać, że była to rasa wspaniałych szermierzy. Ta dwójka nie była wyjątkiem, chyba że posiadali jeszcze większe
umiejętności i byli jeszcze bardziej nieustraszeni niż przeciętni przedstawiciele ich nacji.

W istocie, dopóki nasze starcie trwało, była to najbardziej radosna walka, jaką przeżyłem. Co najmniej dwa razy ocaliłem

się przed śmiertelnym pchnięciem w pierś tylko dzięki cudownej zręczności, jaką obdarzyły mnie moje ziemskie mięśnie w
warunkach mniejszego ciążenia i ciśnienia powietrza na Marsie.

Mimo to, tego dnia w ponurym tunelu pod południowym biegunem Marsa otarłem się o śmierć, ponieważ Lakor

wykorzystał sztuczkę, której nie widziałem w całym swoim żołnierskim życiu na dwóch planetach.

Walczyłem właśnie z drugim thernem, spychając go do tyłu: udało mi się drasnąć go tu i ówdzie czubkiem miecza, aż

krwawił z tuzina skaleczeń, choć nie byłem w stanie przebić się przez jego wspaniałą gardę, żeby trafić go w czułe miejsce
co wystarczyłoby, abym posłał go na spotkanie z przodkami.

Lakor odpiął wtedy szybko jeden z pasów uprzęży i kiedy cofnąłem się, parując zajadłe pchnięcie, uderzył końcem pasa

przy mojej lewej kostce, owijając ją na chwilę, po czym szarpnął mocno za drugi koniec, powalając mnie na plecy.

Rzucili się na mnie jak pantery, ale w swoich rachubach nie uwzględnili Wooli. Zanim któryś z nich zdążył dotknąć mnie

ostrzem, nad moim bezwładnym ciałem przeskoczyło z rykiem wcielenie tysiąca demonów. Mój wierny calot rzucił się na
thernów.

Wyobraźcie sobie jeśli potraficie, ogromnego niedźwiedzia grizzly o dziesięciu nogach, uzbrojonego w potężne pazury i

olbrzymią, żabią paszczę rozciągniętą od ucha do ucha, uzbrojoną w trzy rzędy długich, białych kłów. Następnie zaopatrzcie
ten wytwór waszej wyobraźni w zręczność i zajadłość wygłodzonego tygrysa bengalskiego oraz siłę stada byków, a będziecie
mieli pewne pojęcie o Wooli w działaniu.

Zanim zdołałem go przywołać, jednym ciosem potężnej łapy zmiażdżył Lakora, zmieniając go w galaretę, i dosłownie

rozszarpał drugiego therna na kawałki. Jednak kiedy odezwałem się do niego, skulił się potulnie, jakby zrobił coś, co
zasługiwało na karę i potępienie.

Przez wszystkie długie lata, jakie minęły od mojego pierwszego dnia na Marsie, kiedy zielony jed Tharku powierzył mu

straż nade mną, nie miałem nigdy serca karać Wooli, czym zdobyłem sobie jego miłość i oddanie po jego poprzednich
okrutnych i pozbawionych serca panach. Wierzę jednak, że poddałby się każdej okrutnej karze, jaką postanowiłbym mu
wymierzyć -- tak wielkie było jego oddanie.

Diadem na złotej obręczy na skroniach Lakora zdradzał w nim Świętego Therna, podczas gdy jego towarzysz,

pozbawiony podobnych ozdób, był niższym thernem, choć jego uprząż wskazywała, że dotarł już do Dziewiątego Kręgu,
położonego tylko o jedną rangę poniżej Świętych Thernów.

Kiedy stałem przez chwilę, przyglądając się upiornym ranom zadanym przez Woolę, powróciło do mnie wspomnienie

innej okazji, kiedy to przebrałem się w perukę, diadem i uprząż Sator Throga, Świętego Therna zabitego przez Thuvię z

Ptarthu. Przyszło mi do głowy, że teraz mógłbym użyć w tym samym celu stroju Lakora.

Chwilę później zdarłem mu z łysej czaszki żółtą perukę, przenosząc ją wraz z diademem i uprzężą na własną osobę.
Ta metamorfoza nie przypadła Wooli do gustu. Obwąchiwał mnie i powarkiwał złowrogo, ale kiedy odezwałem się do

niego i poklepałem po wielkiej głowie, pogodził się w końcu z tą przemianą i na mój rozkaz pobiegł truchtem w tę stronę
korytarza, w którą szliśmy, kiedy thernowie przerwali naszą wędrówkę.

Ostrzeżeni przez podsłuchany przez mnie fragment rozmowy, szliśmy teraz ostrożnie. Szedłem równo z Woolą,

wypatrując wspólnie mogącego ukazać się nagle zagrożenia, i dobrze się stało, że zostaliśmy uprzedzeni.

U dołu wąskich schodów korytarz zawracał ostro, skręcając zaraz znowu w pierwotnym kierunku, tak że tworzył w tym

miejscu idealną literę S, której górny koniec łączył się nagle z wielką, słabo oświetloną salą, której podłogę pokrywały w
całości jadowite węże i odrażające gady.

Próba pokonania tej komnaty równałaby się proszeniu o błyskawiczną śmierć, i przez chwilę poczułem niemal całkowite

zniechęcenie. Potem pomyślałem, że skoro musieli przejść tędy przede mną Thurid i Matai Shang z wojownikami, na pewno
istniał jakiś sposób.

Gdyby nie szczęśliwy przypadek, któremu zawdzięczałem podsłuchanie tego niewielkiego fragmentu rozmowy thernów,

weszlibyśmy co najmniej na krok lub dwa w tę skłębioną, zabójczą masę, a jeden krok wystarczyłby całkowicie, aby
przypieczętować nasz los.

Były to jedyne gady, jakie widziałem na Barsoom, ale z podobieństwa do skamieniałych szczątków wymarłych podobno

gatunków, które widziałem w muzeach Helium, wiedziałem, że znajdowało się tu wiele rodzajów prehistorycznych gadów. A
nawet inne, jeszcze nieodkryte.

Nigdy wcześniej nie widziałem bardziej odrażającego kłębowiska potworów. Próba opisania ich Ziemianom musi być

daremna, ponieważ jedyne, co łączy je z jakimkolwiek znanym wam stworzeniem z przeszłości czy teraźniejszości naszej
planety, jest ich budowa. Nawet ich jad jest tak niesłychanie zabójczy, że w porównaniu z nimi kobra wydaje się nieszkodliwa
jak dżdżownica.

Kiedy mnie zauważyły, te najbliżej wejścia, w którym stałem, ruszyły razem w moją stronę, ale zatrzymał je szereg lamp

radowych osadzonych nad progiem Sali: najwyraźniej nie odważały się zapuścić poza linię światła.

Miałem pewność, że nie odważą się wyjść poza komnatę, w której je odkryłem, choć nie domyślałem się tego przyczyny.

Sam fakt, że w korytarzu, którym właśnie przyszliśmy, nie znaleźliśmy żadnych gadów, świadczył wystarczająco mocno, że
nie zapuszczały się tam.

Odciągnąłem Woolę od niebezpieczeństwa, po czym zacząłem przyglądać się uważnie tej części Sali Gadów, którą

widziałem z miejsca, gdzie stałem. Kiedy mój wzrok przyzwyczaił się do słabego oświetlenia, zacząłem rozróżniać stopniowo
kształt niskiej galerii po drugiej stronie sali, za którą widać było kilka wyjść.

Podszedłszy do progu na tyle blisko, na ile pozwalała mi odwaga, prześledziłem wzrokiem bieg galerii, stwierdzając, że

prawdopodobnie okrążała całą salę. Zerknąłem wreszcie w górę, ponad górną krawędź drzwi, przy których staliśmy, i ku
swojej radości o niecałą stopę nad głową ujrzałem koniec galerii. Wskoczyłem na nią zaraz i zawołałem do siebie Woolę.

Gadów tu nie było: droga była czysta aż do przeciwległego końca odrażającej sali, a chwilę później zeskakiwałem wraz z

Woolą do bezpiecznego korytarza po drugiej stronie.

Niecałe dziesięć minut później dotarliśmy do rozległej okrągłej sali z białego marmuru, której ściany wysadzane były

złotymi hieroglifami niezwykłego pisma Pierworodnych.

Od wysokiego sklepienia potężnej groty do podłogi sięgała wielka okrągła kolumna, a przyjrzawszy się jej stwierdziłem,

że obracała się powoli.

Dotarłem do fundamentów Świątyni Słońca!
Gdzieś nade mną była uwięziona Dejah Thoris, a z nią Phaidor, córka Matai Shanga i Thuvia z Ptarthu. Ale zagadka, jak

mógłbym dotrzeć do ich potężnego więzienia, pozostawała nierozwikłana.

Okrążałem powoli wielką kolumnę, szukając wejścia. Obszedłszy ją częściowo, znalazłem maleńką latarkę radową, a

przyglądając się jej z umiarkowanym zaciekawieniem, skąd wzięła się w tym niemal niedostępnym i nieznanym miejscu,
znalazłem nagle na obudowie wysadzany klejnotami herb rodu Thurida.

Znalazłem się na właściwym tropie, pomyślałem, wkładając tę błyskotkę do zawieszonej na uprzęży sakwy, po czym

kontynuowałem poszukiwania wejścia, które musiało leżeć w pobliżu. Nie musiałem szukać długo, ponieważ niemal zaraz
potem, natknąłem się na drzwiczki, osadzone tak sprytnie w podstawie kolumny, że mniej spostrzegawczy czy uważny
obserwator mógłby je przeoczyć.

Znalazłem drzwi, którymi mogłem wejść do więzienia, ale w jaki sposób miałem je otworzyć? Nie widziałem żadnych

przycisków ani zamka. Raz za razem badałem starannie każdy cal kwadratowy powierzchni, ale znalazłem jedynie maleńki
otwór nieco powyżej i na prawo od środka drzwi; otwór, który wydawał się tylko skutkiem niedoskonałości materiału lub
uszkodzenia wyrobu.

Starałem się zajrzeć w tę mikroskopijną szczelinę, ale nie widziałem, czy miała tylko ułamek cala głębokości, czy też

przechodziła na wylot przez drzwi -- w każdym razie nie widziałem za nią żadnego światła. Przyłożyłem do niej ucho i
nasłuchiwałem, ale moje wysiłki znowu okazały się bezowocne.

Podczas tych eksperymentów Woola stał przy mnie, wpatrując się czujnie w drzwi, a kiedy spojrzałem na niego, przyszło

mi do głowy, żeby sprawdzić prawdziwość mojej hipotezy, że to tym wejściem czarnoskóry dator, Thurid, i Ojciec Thernów,
Matai Shang, dostali się do środka świątyni.

Odwróciwszy się nagle, przywołałem go do siebie. Wahał się przez chwilę, po czym skoczył do mnie, popiskując i

szarpiąc mnie za uprząż, żebym zawrócił. Zanim ustąpiłem, oddaliłem się na pewną odległość od drzwi, żeby przekonać się
dokładnie, co zrobi, po czym pozwoliłem mu prowadzić się, gdzie chciał.

Zawlókł mnie prosto z powrotem przed zagadkowe drzwi, siadając ponownie pyskiem do niemego kamienia i wpatrując

się w lśniącą powierzchnię. Przez godzinę starałem się rozwikłać tajemnicę kombinacji, która miała otworzyć mi drogę.

Przypomniałem sobie uważnie wszystkie chwile pogoni za Thuridem, dochodząc do pierwotnego wniosku, że Thurid

dotarł tu, mając do dyspozycji wyłącznie własną wiedzę, po czym bez pomocy z wewnątrz przeszedł przez drzwi, które
blokowały mi teraz drogę. Ale jak tego dokonał?

Przypomniałem sobie wydarzenia w Sali Tajemnic w Złotych Urwiskach, kiedy wyzwoliłem z niewoli thernów Thuvię z

Ptarthu, ona zaś zabrała z pęku kluczy martwego dozorcy wąskie, igłowate narzędzie, którym otworzyła ponownie drzwi do
Sali Tajemnic, w której Tars Tarkas walczył o życie z wielkimi banthami. Drogi do zamka tamtych drzwi bronił równie maleńki
otwór, jak ten, który teraz nie chciał przede mną ustąpić.

Wysypałem pospiesznie zawartość sakwy na ziemię. Może udałoby mi się znaleźć wąski kawałek stali, z którego

udałoby się sporządzić klucz otwierający drzwi do świątyni-więzienia?

Przeglądając uważnie kolekcję wszelkich śmieci, które zawsze można znaleźć w sakwie każdego marsjańskiego

wojownika, trafiłem dłonią na opatrzoną herbem latarkę radową czarnoskórego datora.

Miałem już odłożyć ją na bok jako bezwartościową w moim położeniu, kiedy mój wzrok padł przypadkiem na kilka

osobliwych liter wydrapanych niedawno niewprawną ręką w miękkim złocie obudowy.

Zdawkowa ciekawość kazała mi je odcyfrować, choć to, co przeczytałem, nie miało dla mnie żadnego wyraźnego

znaczenia. Na obudowie, jeden pod drugim, widniały trzy grupy znaków:

3 |---| 50 T
1 |---| 1 X
9 |---| 25 T

Przez krótką chwilę pobudziły moją ciekawość, po czym odłożyłem latarkę do sakwy, ale nie zdążyłem oderwać od niej

palców, kiedy do głowy powróciło mi pędem wspomnienie rozmowy między Lakorem i jego towarzyszem, w której niższy
thern cytował drwiąco słowa: "A co powiesz o tej niedorzecznej sprawie ze światłem? "Świeć z natężeniem trzech jednostek
radu przez pięćdziesiąt talów" -- to był przecież pierwszy szereg znaków na metalowej obudowie latarki: 3---50 T; "potem z
natężeniem jednego radu przez jeden xat" -- to był drugi szereg, i wreszcie trzeci: "z natężeniem dziewięciu jednostek przez
dwadzieścia pięć talów".

Wzór był kompletny, ale co mógł oznaczać?
Wydało mi się, że wiem, i chwyciwszy ze śmietniska z mojej sakwy silne szkło powiększające zacząłem badać uważnie

marmur w najbliższej okolicy otworu w drzwiach. Niemal zawołałem na głos w uniesieniu, kiedy odkryłem prawie
niewidzialną warstwę cząstek karbonizowanych elektronów emitowanych przez marsjańskie latarki.

Najwyraźniej od wieków przykładano lampy do tego otworu, a przyczyna mogła być tylko jedna: mechanizm zamka

uruchamiały promienie świetlne, zaś ja, John Carter, książę Helium, trzymałem w dłoni właściwą kombinację, wyrytą dłonią
mojego wroga na obudowie jego własnej latarki.

Na nadgarstku nosiłem osadzony w cylindrycznej złotej bransolecie marsjański chronometr; delikatny przyrząd

wskazujący tale, xaty i zody czasu Barsoom, odmierzający je pod silną kryształową obudową, niezwykle podobny do
ziemskiego drogomierza.

Pilnując uważnie czasu, przyłożyłem latarkę do otworu w drzwiach, regulując natężenie światła za pomocą obsługiwanej

kciukiem dźwigni z boku obudowy.

Przez pięćdziesiąt talów świeciłem w otwór z natężeniem trzech jednostek światła, potem z natężeniem jednej jednostki

przez jeden xat, i wreszcie przez dwadzieścia pięć talów z natężeniem dziewięciu jednostek. Te ostatnie dwadzieścia pięć
talów było najdłuższymi chwilami mojego życia. Czy po upływie tego niekończącego się czasu zamek miał zaskoczyć?

Dwadzieścia trzy! Dwadzieścia cztery! Dwadzieścia pięć!
Zgasiłem światło dotknięciem kciuka. Czekałem przez siedem talów, nie dostrzegając żadnego widocznego działania na

mechanizm zamka. Czy to możliwe, że moja teoria okazała się całkowicie błędna?

Zaraz! Czy to napięcie wywoływało już halucynacje czy też drzwi naprawdę się poruszyły? Nie, nie miałem omamów!

Kamienna płyta wsuwała się powoli i bezgłośnie w ścianę.

Odsuwała się coraz dalej, na dziesięć stóp, odsłaniając po prawej stronie wąskie wejście do ciemnego, wąskiego

korytarza biegnącego przy zewnętrznej ścianie kolumny. Zaledwie ujrzeliśmy z Woolą wejście, wskoczyliśmy do niego, a
drzwi wsunęły się cicho z powrotem na miejsce.

W pewnej odległości zauważyłem słabe refleksy światła w korytarzu i ruszyliśmy w jego stronę. W miejscu, z którego

padało światło, trafiliśmy na ostry zakręt, a nieco dalej na oświetloną jasno, okrągłą salę.

W jej środku odkryliśmy prowadzące w górę spiralne schody.
Wiedziałem od razu, że dotarliśmy do centrum fundamentu Świątyni Słońca: spiralne schody prowadziły w górę, mijając

od wewnątrz ściany cel. Gdzieś w górze była Dejah Thoris, chyba że Thurid i Matai Shang zdołali już ją porwać.

Zaledwie ruszyliśmy w górę, Woola zaczął zdradzać nagle dzikie podniecenie. Skakał do przodu i do tyłu, łapiąc mnie za

nogi i za uprząż, aż pomyślałem, że oszalał, a kiedy w końcu odepchnąłem go od siebie i ponownie ruszyłem w górę, chwycił
w szczęki mój miecz i zaczął ciągnąć mnie do tyłu.

Nie mogłem zmusić go, aby mnie puścił, żadnym łajaniem i kuksańcami; byłem całkowicie zdany na jego zwierzęcą siłę,

chyba że postanowiłbym uderzyć go lewą dłonią sztyletem. Jednak bez względu na to, czy Woola oszalał czy nie, nie
miałbym sumienia przebić tego wiernego ciała ostrzem.

Pociągnął mnie na dół, do okrągłej sali i dalej, do ściany przeciwległej do tej, przez którą weszliśmy. Znajdowało się tu

kolejne wejście, które prowadziło do korytarza biegnącego prosto w dół stromą pochylnią. Bez chwili wahania Woola powlókł
mnie tym tunelem wykutym w skałach.

Wkrótce zatrzymał się i puścił mnie, ustawiając się między mną a tunelem, którym tu przyszliśmy i patrząc mi w twarz,

jakby pytał, czy pójdę teraz z nim po dobroci czy też nadal będzie musiał uciekać się do użycia siły.

Spojrzawszy markotnie na ślady wielkich zębów na swoim nagim ramieniu, postanowiłem zrobić to, czego zdawał się

ode mnie chcieć. Ostatecznie, jego niezwykły instynkt mógł być bardziej godny zaufania niż moja mylna ludzka ocena.

Dobrze się stało, że zmusił mnie, abym za nim poszedł. Nie oddaliliśmy się bardzo od okrągłej sali, kiedy wyszliśmy

nagle do rozświetlonego labiryntu korytarzy z kryształowego szkła.

Ściany krętych tuneli były tak czyste i przezroczyste, że na początku uznałem, iż trafiliśmy do jednej, ogromnej sali, ale

kiedy kilkukrotnie omal nie rozbiłem głowy, próbując przejść przez lite kwarcowe ściany, zacząłem poruszać się z większą
ostrożnością.

Pokonaliśmy może kilka jardów korytarza, którym weszliśmy do tego niezwykłego labiryntu, kiedy Woola zaryczał

przeraźliwie, rzucając się równocześnie na przezroczystą ścianę po lewej stronie.

Echo jego przerażającego ryku odbijało się jeszcze w podziemnej sali, kiedy zauważyłem jego przyczynę.
Daleko przed nami, niewyraźnie za dzielącymi nas wieloma taflami szkła, jakby spowitych mgiełką, która nadawała im

nierealny, widmowy wygląd, ujrzałem sylwetki ośmiorga ludzi -- trzech kobiet i pięciu mężczyzn.

Zatrzymali się właśnie, najwyraźniej zaskoczeni dzikim rykiem Wooli i rozglądali wokół. Wtem jedna z kobieta

wyciągnęła ręce w moją stronę, a nawet z tej odległości zauważyłem, że poruszyła wargami: to była moja Dejah Thoris,
wiecznie piękna i młoda księżniczka Helium.

Obok niej stali Thuvia z Ptarthu, Phaidor, córka Matai Shanga, Thurid, Ojciec Thernów, oraz trzech niższych thernów,

którzy im towarzyszyli.

Thurid potrzasnął pięściami w moją stronę, po czym dwaj thernowie chwycili brutalnie Dejah Thoris i Thuvię za ręce i

popędzili je w dalszą drogę. Chwilę później zniknęli w kamiennym korytarzu za szklanym labiryntem.

Mówią, że miłość jest ślepa, ale miłość tak wielka, jak ta, która pozwoliła Dejah Thoris poznać mnie nawet w przebraniu

therna za rozmazanym obrazem kryształowego labiryntu, musi tak naprawdę być daleka od ślepoty.

Ukryta wieża

Nie zamierzam rozwodzić się tu nad monotonnymi wydarzeniami tych pełnych mozołu dni, które spędziliśmy z Woolą na
wyjście ze szklanego labiryntu i wędrówce położonymi za nim ciemnymi, krętymi ścieżkami pod Doliną Dor i Złotymi
Urwiskami, aby wyłonić się wreszcie na zboczach Gór Otz nad Doliną Zgubionych Dusz: żałosnym czyśćcem
zamieszkanym przez nieszczęśników, którym zabrakło odwagi, aby kontynuować przerwaną pielgrzymkę do Dor lub
powrócić do krain świata zewnętrznego, z których tu przybyli.

Ślad porywaczy Dejah Thoris prowadził u podnóża gór, stromymi, skalistymi parowami, nad straszliwymi przepaściami,

a czasami doliną, w której stoczyliśmy liczne walki z członkami rozmaitych plemion zaludniających tę dolinę rozpaczy.

Pokonaliśmy jednak w końcu wszystkie te przeszkody, aż dotarliśmy do miejsca, w którym droga prowadziła w górę

wąskiego przesmyku, który z każdym krokiem stawał się coraz bardziej stromy i trudny do pokonania, aż ujrzeliśmy przed
sobą potężną twierdzę skrytą w cieniu wznoszącego się nad nią urwiska.

Oto była tajna kryjówka Matai Shanga, Ojca Thernów. To stąd, w otoczeniu garstki wiernych, hekkador dawnej wiary,

którego słuchały niegdyś miliony wasali i sług, udzielał wsparcia duchowego tym nielicznym narodom Barsoom, które trwały
uporczywie przy swojej fałszywej, zdyskredytowanej religii.

Zapadał mrok, kiedy ujrzeliśmy przed sobą na pozór niezdobyte mury tej górskiej twierdzy i, żeby uniknąć wykrycia,

cofnąłem się z Woolą za wystający granitowy cypel, w kępę wytrzymałych purpurowych krzaków porastających jałowe
zbocza Otz.

Leżeliśmy w ich cieniu, aż marsjański dzień przeszedł szybko w noc. Wtedy wyczołgaliśmy się z ukrycia, żeby podejść

do murów fortecy w poszukiwaniu sposobu wejścia.

Czy to przez beztroskę, czy nadmiar ufności strażników w domniemaną niedostępność ich kryjówki, potrójna brama

twierdzy była uchylona. Za nią siedziała garstka strażników, śmiejących się i rozmawiających nad jedną z niezrozumiałych
gier z Barsoom.

Zauważyłem, że żaden z nich nie należał do grupy, która towarzyszyła Thuridowi i Matai Shangowi; zdawszy się więc w

pełni na moje przebranie, podszedłem śmiało do bramy i strażników.

Thernowie przerwali grę i spojrzeli na mnie, ale nie zdradzali oznak podejrzliwości. Spojrzeli również na warczącego u

mojej nogi Woolę.

-- Kaor! -- pozdrowiłem ich po marsjańsku, na co podnieśli się i oddali pozdrowienie. -- Przychodzę ze Złotych Urwisk --

ciągnąłem. -- I chciałbym widzieć się z hekkadorem, Ojcem Thernów, Matai Shangiem. Gdzie mogę go znaleźć?

-- Chodź za mną -- powiedział jeden ze strażników, i odwróciwszy się, poprowadził mnie przez zewnętrzny dziedziniec w

stronę drugiego, wzmocnionego przyporami muru.

Nie wiem, dlaczego pozorna łatwość, z jaką udało mi się ich oszukać, nie wzbudziła moich podejrzeń, chyba że w moich

myślach pełnych wciąż przelotnego widoku ukochanej księżniczki nie było miejsca na nic poza nim. Jakkolwiek by było,
prawda jest taka, że poszedłem za swoim przewodnikiem sprężystym krokiem prosto w paszczę śmierci.

Dowiedziałem się później, że na wiele godzin zanim dotarłem do ukrytej twierdzy, szpiedzy thernów wiedzieli o tym, że

się zbliżam.

Specjalnie zostawili uchyloną bramę, abym dał się wciągnąć do środka. Strażników pouczono o ich roli w spisku, a ja

niczym jakiś uczniak, a nie doświadczony wojownik, wbiegłem prosto w pułapkę.

Po drugiej stronie dziedzińca, w zakątku muru utworzonym przez jedną z przypór, znajdowały się kolejne, węższe drzwi.

Mój przewodnik wyjął klucz i otworzył je, po czym cofnął się i zaprosił mnie gestem do środka.

-- Znajdziesz Matai Shanga za nimi, na dziedzińcu świątyni -- powiedział, a kiedy przeszliśmy z Woolą przez drzwi,

zamknął je szybko za nami.

Nieprzyjemny śmiech, który dotarł do mnie przez ciężkie deski drzwi, kiedy zaskoczył zamek, był pierwszą wskazówką,

że nie wszystko było takie, jak powinno.

Znalazłem się w niewielkim, kolistym pomieszczeniu wewnątrz przypory. Przed sobą miałem drzwi, prowadzące

przypuszczalnie na dziedziniec wewnętrzny. Wahałem się przez chwilę, czując rozbudzone nagle poniewczasie podejrzenia,
po czym wzruszywszy ramionami, otworzyłem drzwi i wyszedłem w blask oświetlających wewnętrzny dziedziniec pochodni.

Zaraz przede mną strzelała w górę wysoka na trzysta stóp masywna wieża. Stanowiła przykład pełnego osobliwego

piękna współczesnego stylu Barsoom, o powierzchni pokrytej w całości reliefami o zawiłych i fantazyjnych wzorach.
Trzydzieści stóp nad dziedzińcem wisiał szeroki balkon, na którym rzeczywiście stał Matai Shang, a z nim Thurid, Phaidor,
Thuvia i Dejah Thoris, te dwie ostatnie skute ciężkimi kajdanami. Za tą niewielką grupą stała garstka wojowników thernów.

Kiedy wszedłem na dziedziniec, wzrok stojących na balkonie spoczął na mnie.
Okrutne wargi Matai Shanga wykrzywił brzydki uśmiech. Thurid rzucił w moją stronę szyderstwo i położył niedbale dłoń

na ramieniu mojej księżniczki. Odwróciła się w jego stronę jak tygrysica, wymierzając tej bestii potężny cios kajdanami
skuwającymi jej ręce.

Oddałby jej, gdyby nie powstrzymał go Matai Shang. Zauważyłem wtedy, że nie okazywali sobie zbyt wielkiej przyjaźni:

kiedy thern objaśniał Pierworodnemu, że księżniczka Helium była osobistą własnością Ojca Thernów jego postawa była
władcza i arogancka. Zaś zachowanie Thurida w stosunku do wiekowego hekkadora nie było nacechowane szacunkiem czy
sympatią.

Kiedy sprzeczka na balkonie ucichła, Matai Shang odwrócił się znowu w moją stronę.
-- Posłuchaj, Ziemianinie! -- zawołał. -- Zasłużyłeś na o wiele bardziej podłą śmierć niż pozwala nam ci zadać nasza

osłabiona władza. Ale śmierć, która czeka cię dziś wieczór będzie po dwakroć bardziej gorzka, ponieważ musisz wiedzieć,
że kiedy zginiesz, wdowa po tobie stanie się na rok żoną Matai Shanga, hekkadora Świętych Thernów.

-- Jak wiesz, po tym czasie zgodnie z naszymi prawami zostanie oddalona, ale nie do cichego, zaszczytnego życia

wysokiej kapłanki jakiegoś świętego przybytku, jak to się zwykle dzieje. Zamiast tego księżniczka Helium, Dejah Thoris,
zostanie zabawką moich oficerów, może nawet twojego znienawidzonego wroga Thurida, czarnoskórego datora.

Umilkł, czekając w ciszy na wybuch szału z mojej strony, coś, co osłodziłoby mu zemstę. Nie dałem mu jednak tej

upragnionej satysfakcji.

Zrobiłem za to jedyną rzecz, która mogła wzbudzić jego gniew i spotęgować nienawiść do mnie; wiedziałem bowiem, że

gdybym zginął Dejah Thoris również znalazłaby sposób, aby umrzeć, zanim zdążyliby zasypać ją kolejnymi upokorzeniami i
cierpieniami.

Ze wszystkich świętości otoczonych przez thernów czcią i szacunkiem, żadna nie cieszy się większym respektem niż

żółte peruki okrywające ich łyse czaszki, a zaraz za nimi złote diamenty i klejnoty, których roziskrzony blask zdradza tych,
którzy dotarli do Dziesiątego Kręgu.

Wiedząc o tym, zdjąłem z głowy diadem i perukę, ciskając je niedbale na kamienne płyty dziedzińca. Następnie

wytarłem stopy o żółte sploty peruki, a usłyszawszy z balkonu gniewny jęk, splunąłem na święty diadem.

Matai Shang pobladł z gniewu, ale na wargach Thurida zauważyłem grymas ponurego rozbawienia, ponieważ dla niego

rzeczy te nie były święte. Dlatego, aby moje czyny nie dostarczały mu łatwej rozrywki, zawołałem:

-- Dokładnie to samo zrobiłem ze świętościami Issus, Bogini Życia Wiecznego, zanim rzuciłem ją samą tłumom jej

dawnych wyznawców, by rozszarpali ją w jej własnej świątyni.

To starło uśmiech z twarzy Thurida, który stał wysoko w łaskach Issus.
-- Połóżmy kres tym bluźnierstwom! -- zawołał, odwracając się do Ojca Thernów.
Matai Shang podniósł się i przechyliwszy się przez krawędź balkonu, wydał z siebie to niezwykłe wołanie, które

słyszałem już z warg kapłanów pełniących straż na balkonie w ścianie Złotych Urwisk nad Doliną Dor, którzy w dawnych
czasach wzywali straszliwe białe małpy i odrażających ludzi-rośliny na ucztę z ofiar dryfujących rozległymi wodami
tajemniczej Iss w stronę zamieszkanych przez siliany wód Zaginionego Morza Korus. -- Wypuścić śmierć! -- zawołał, po
czym w podstawie wieży otworzył się błyskawicznie tuzin drzwi, z których wybiegły na arenę groźne i straszliwe banthy.

Nie był to pierwszy raz, kiedy miałem walczyć z dzikimi lwami Marsa, ale nigdy wcześniej nie walczyłem samotnie z

całym ich tuzinem. Nawet przy pomocy nieustraszonego Wooli, tak nierówna walka mogła skończyć się tylko w jeden
sposób.

Bestie cofnęły się na chwilę przed jasnym światłem pochodni, ale kiedy ich wzrok przyzwyczaił się do blasku, ruszyły w

naszą stronę z nastroszonymi grzywami, porykując głęboko i bijąc o płowe boki potężnymi ogonami.

Wykorzystałem tę krótką chwilę życia, jaka mi pozostała, aby rzucić ostatnie pożegnalne spojrzenie na moją Dejah

Thoris. Jej piękna twarz stężała w wyrazie grozy, a kiedy napotkałem wzrokiem jej oczy, wyciągnęła w moją stronę ręce,
walcząc z trzymającymi ją strażnikami, aby rzucić się z balkonu w dół, by połączyć się ze mną w śmierci. Wreszcie, kiedy
banthy zacisnęły wokół mnie krąg, odwróciła się i ukryła twarz w ramionach.

Nagle moją uwagę przyciągnęła Thuvia z Ptarthu. Piękna dziewczyna przechyliła się daleko przez krawędź balkonu, z

płonącymi z podniecenia oczami.

Banthy miały rzucić się na mnie lada chwila, ale nie mogłem oderwać wzroku od twarzy czerwonoskórej dziewczyny,

ponieważ wiedziałem, że jej mina nie wyrażała bynajmniej radości z mającej rozegrać się w dole ponurej tragedii; kryło się za
nią jakieś głębsze znaczenie, które próbowałem przeniknąć.

Przez chwilę rozważałem zaufanie moim ziemskim mięśniom i zwinności, aby uciec przed banthami na balkon, co z

łatwością mógłbym zrobić. Nie potrafiłem jednak zmusić się, by porzucić wiernego Woolę na samotną śmierć w bezlitosnych
kłach wygłodzonych banthów. Nie takie są zwyczaje Barsoom, i nie takie są zwyczaje Johna Cartera.

Wreszcie powód tajemniczego uniesienia Thuvii wyjaśnił się, kiedy z jej warg popłynął ten sam mruczący odgłos, który

słyszałem już kiedyś w Złotych Urwiskach, gdy przywołała do siebie dzikie banthy, prowadząc je jak pasterka stadko
potulnych i niegroźnych owiec.

Na pierwszy dźwięk tego kojącego głosu, wszystkie banthy zatrzymały się jak wryte, unosząc groźne głowy w

poszukiwaniu źródła znajomego nawoływania. Wreszcie zauważyły dziewczynę na balkonie w górze i odwróciwszy się w jej
stronę, zaryczały w pozdrowieniu.

Strażnicy rzucili się w stronę Thuvii, aby odciągnąć ją od krawędzi balkonu, ale zanim do tego doszło, rzuciła serię

poleceń w stronę słuchających bestii, które odwróciły się jednocześnie i pomaszerowały z powrotem do swoich zagród.

-- Teraz nie musisz się ich obawiać, Johnie Carter! -- zawołała Thuvia, zanim zdołali ją uciszyć. -- Banthy nie skrzywdzą

już ciebie ani Wooli.

Właśnie to potrzebowałem teraz usłyszeć. Nic nie mogło mnie już powstrzymać przed wskoczeniem na balkon, i

wziąwszy rozbieg wybiłem się długim skokiem w górę, chwytając dłońmi jego niższą krawędź.

W jednej chwili zapanował dziki chaos. Matai Shang cofnął się; Thurid skoczył do przodu z obnażonym mieczem, aby

mnie zabić.

Dejah Thoris znowu zarzuciła ciężkim łańcuchem, ciągnąc go do tyłu. Wtedy Matai Shang chwycił ją w talii i powlókł za

sobą przez drzwi prowadzące do wieży.

Thurid wahał się przez chwilę, po czym jakby ogarnięty lękiem, że Ojciec Thernów wymknie mu się z księżniczką

Helium, on również wybiegł z balkonu ich śladem.

Jedynie Phaidor zachowała przytomność umysłu. Dwóm strażnikom poleciła zabrać z balkonu Thuvię z Ptarthu,

pozostałym kazała zostać i uniemożliwić mi pójście za nimi. Wreszcie odwróciła się w moją stronę.

-- Johnie Carter! -- zawołała. -- Po raz ostatni ofiarowuję ci miłość Phaidor, córki Świątobliwego Hekkadora. Przyjmij ją,

a zwrócę twoją księżniczkę na dwór jej dziadka, a ty sam będziesz żył w szczęściu i pokoju. Odmów, a Dejah Thoris spotka
wszystko, czym groził jej mój ojciec. Nie zdołasz jej już uratować, ponieważ zdążyli dotrzeć w miejsce, gdzie nawet ty nie
trafisz za nimi. Odmów, a nic cię nie ocali, ponieważ choć ułatwiono ci dotarcie do ostatniej twierdzy Świętych Thernów,
wyjście z niej okaże się niemożliwe. Co powiesz?

-- Znałaś moją odpowiedź, Phaidor, jeszcze zanim otworzyłaś usta -- odpowiedziałem. -- Z drogi! -- zawołałem do

strażników. -- Przejście dla Johna Cartera, księcia Helium!

Z tymi słowami przeskoczyłem otaczającą balkon niską poręcz i stanąłem z obnażonym mieczem przed moimi wrogami.
Było ich trzech; Phaidor musiała domyślać się jednak, jaki będzie wynik tej walki, ponieważ przekonawszy się, że nie

przystanę na żadną część jej propozycji, odwróciła się i uciekła z balkonu.

Trzej strażnicy nie czekali, aż ich zaatakuję. Ruszyli na mnie równocześnie całą trójką, i to właśnie dało mi nad nimi

przewagę, ponieważ na ciasnym balkonie wchodzili sobie wzajemnie w drogę, tak że idący z przodu w pierwszym zwarciu
potknął się i nadział prosto na moje ostrze.

Czerwona plama na mieczu rozbudziła we mnie do końca dawną, żołnierską żądzę krwi, która zawsze była we mnie

silna, wobec czego moje ostrze przecinało powietrze z zabójczą prędkością i precyzją, które wpędziły obu pozostałych
thernów w szaloną desperację.

Kiedy wreszcie przebiłem stalą serce kolejnego therna, trzeci rzucił się do ucieczki, a domyślając się, że pobiegnie tą

samą drogą, którą obrali ci, których szukałem, pozwoliłem mu oddalić się na tyle daleko, żeby uznał, że udało mu się uciec
przed moim ostrzem.

Przebiegł kilka komnat we wnętrzu wieży, aż dotarł do spiralnych schodów. Pomknął nimi do góry, zaś ja następowałem

mu na pięty. Na górze wpadliśmy do niewielkiej sali o gołych ścianach oprócz jednej, w której tkwiło pojedyncze okno
wychodzące na zbocza Gór Otz i położoną za nimi Dolinę Zgubionych Dusz.

Strażnik zaczął obmacywać gorączkowo to, co wyglądało na fragment gołej ściany naprzeciw okna. Domyśliłem się

błyskawicznie, że szukał ukrytego wyjścia z komnaty, czekałem więc, aż zdoła je otworzyć, nie miałem bowiem zamiaru
pozbawiać życia tego nieszczęsnego sługi: pragnąłem tylko wolnej drogi do pościgu za Dejah Thoris, moją utraconą
księżniczką.

Ale choć thern starał się, jak tylko potrafił, panel nie ustąpił przed sprytem ani siłą. Strażnik poddał się w końcu i odwrócił

się, żeby stanąć do walki ze mną.

-- Odejdź swoją drogą, thernie -- powiedziałem, wskazując wejścia na klatkę schodową, którą tu przyszliśmy. -- Nie mam

nic do ciebie i nie zależy mi na twoim życiu. Odejdź!

W odpowiedzi natarł na mnie z mieczem, i to tak gwałtownie, że omal nie uległem pod pierwszym atakiem. Pozostało mi

tylko dać mu to, czego szukał, i to jak najszybciej, aby nie zdołał zatrzymać mnie zbyt długo w tej komnacie, podczas gdy
Matai Shang i Thurid uciekali z Dejah Thoris i Thuvią z Ptarthu.

Strażnik okazał się zręcznym szermierzem: przebiegłym i skrajnie podstępnym. W gruncie rzeczy wyglądało na to, że

nie zdawał sobie sprawy z istnienia czegoś takiego jak kodeks honorowy, ponieważ co i rusz łamał dziesiątki marsjańskich

reguł walki, za które człowiek honoru wolałby zginąć niż je zignorować.

Posunął się nawet do tego, by zerwać z głowy swoją świętą perukę i cisnąć mi nią w twarz, żeby oślepić mnie choć na

chwilę, kiedy wyprowadzał pchnięcie w moją nieosłoniętą pierś.

Ale kiedy wyrzucił ostrze do przodu, nie znalazł mnie, ponieważ walczyłem już z thernami i -- choć żaden z nich nie użył

dokładnie tego samego fortelu -- wiedziałem, że są to najmniej honorowi i najbardziej podstępni wojownicy na całym
Barsoom, więc walcząc z członkami ich rasy zachowywałem zawsze czujność na nowe, piekielne podstępy.

W końcu jednak przesadził, wyciągając z pochwy krótki miecz i rzucając nim we mnie jak oszczepem, gdy równocześnie

natarł na mnie długim mieczem. Odbiłem lecące ostrze zamaszystym zamachem miecza i rzuciłem je ze szczękiem na mur
po drugiej stronie pomieszczenia, po czym ustąpiłem w bok przed gwałtownym natarciem mojego przeciwnika, wbijając mu
miecz prosto w brzuch.

Broń wbiła się w jego ciało aż po rękojeść i z przeraźliwym krzykiem padł martwy na podłogę.
Zatrzymując się tylko na moment potrzebny do wyciągnięcia miecza z zabitego przeciwnika, rzuciłem się przez komnatę

do pustej ściany po drugiej stronie, przez którą starał się wcześniej przejść. Próbowałem znaleźć ukryty w niej zamek, jednak
bezowocnie.

W rozpaczy starałem się pchnąć mur, ale zimny nieustępliwy kamień równie dobrze mógłby drwić z moich żałosnych,

daremnych wysiłków. Mógłbym nawet przysiąc, że istotnie zza nieustępliwej ściany dobiegł mnie ślad szyderczego śmiechu.

Zdjęty odrazą, zaniechałem tych bezowocnych wysiłków i podszedłem do jedynego okna w komnacie.
Nic nie przyciągało mojego zainteresowania w zboczach Gór Otz i odległej Dolinie Zgubionych Dusz; moją wyostrzoną

uwagę przykuła za to wznosząca się nade mną rzeźbiona ściana wieży.

Dejah Thoris była gdzieś w tej potężnej budowli. Dostrzegałem okna w górze: możliwe, że to właśnie tędy prowadziła

jedyna droga, którą mogłem do niej jeszcze dotrzeć. Ryzyko było wprawdzie spore, ale nic nie wydawało się zbyt groźne,
kiedy szło o los najwspanialszej kobiety na świecie.

Zerknąłem w dół. Sto stóp poniżej ujrzałem poszarpane granitowe głazy na krawędzi przerażającej przepaści, nad którą

sterczała wieża; gdyby moje stopy pośliznęły się choć raz lub gdyby szukające punktu zaczepienia palce straciły na ułamek
sekundy oparcie, czekała mnie pewna śmierć -- jeśli nie na głazach, to na dnie przepaści.

Nie było jednak innej drogi, i wzruszając ramionami, choć muszę przyznać, że gest ten był na poły wzdrygnięciem się,

wyszedłem na zewnętrzny parapet okna i zacząłem niebezpieczną wspinaczkę.

Ku swemu przerażeniu odkryłem, że w przeciwieństwie do ozdób na większości budowli Helium, krawędzie tych rzeźb

były na ogół zaokrąglone, więc każdy mój punkt oparcia był w najlepszym wypadku bardzo niepewny.

Pięćdziesiąt stóp wyżej, w murze wieży zaczynała się seria wystających, cylindrycznych kamieni o średnicy kilku cali,

które otaczały całą wieżę grupami rozmieszczonymi w odległości sześciu stóp jedna od drugiej. Ponieważ każdy kamienny
cylinder wystawał na jakieś cztery czy pięć cali poza powierzchnię innych ozdób, zapewniłyby mi stosunkowo łatwą drogę
wspinaczki, gdyby tylko udało mi się do nich dotrzeć.

Z trudem wspinałem się do nich przez leżące pod nimi okna, z nadzieją, że uda mi się wejść jednym z nich do środka

wieży, gdzie mógłbym znaleźć łatwiejszą trasę kontynuacji swoich poszukiwań.

Chwilami mój uchwyt na zaokrąglonych krawędziach rzeźb był tak niepewny, że wystarczyłoby kichnięcie, kaszel czy

nawet lekki powiew wiatru, abym odpadł i pomknął w otchłań poniżej.

W końcu jednak dotarłem do miejsca, w którym mogłem zacisnąć za chwilę palce na parapecie położonego najniżej

okna i miałem już westchnąć z ulgą, kiedy przez otwarte okno dotarły do mnie z góry głosy.

-- Nigdy nie uda mu się rozwiązać tajemnicy tego zamka -- mówił Matai Shang. -- Chodźmy do hangaru na górze i

lećmy daleko na północ, zanim znajdzie inną drogę, o ile to w ogóle możliwe.

-- Dla tego nędznego calota nie ma chyba rzeczy niemożliwych -- odpowiedział drugi głos, w którym rozpoznałem

Thurida.

-- W takim razie pospieszmy się -- stwierdził Matai Shang. -- Ale żeby mieć pewność, zostawię dwóch strażników przed

tym wejściem. Polecą później za nami drugą łodzią i dogonią nas w Kaol.

Nie sięgnąłem parapetu wyciągniętymi w górę palcami. Na pierwszy dźwięk głosów cofnąłem dłoń i trzymałem się

mocno w tej niebezpiecznej pozycji, rozpłaszczony na prostopadłej ścianie, ledwie mając odwagę oddychać.

Cóż za koszmarna pozycja, w której mógłby zastać mnie Thurid! Wystarczyłoby mu wychylić się z okna, żeby strącił

mnie czubkiem miecza na spotkanie wieczności.

Wkrótce głosy straciły na sile i wznowiłem swoją niebezpieczną wspinaczkę, tym bardziej teraz utrudnioną, że

wspinałem się okrężną drogą, aby unikać okien.

Wzmianka Matai Shanga o hangarze i łodziach latających wskazywała, że mój cel znajdował się na samym szczycie

wieży, zwróciłem się więc w stronę tego odległego jeszcze miejsca.

Wreszcie skończyła się najtrudniejsza i najbardziej niebezpieczna część drogi, i z ulgą poczułem, jak moje palce

zaciskają się na najniższym z kamiennych cylindrów.

Co prawda występy były położone dość daleko od siebie, aby reszta wspinaczki była podobna do beztroskiego spaceru,

ale przynajmniej miałem w zasięgu ręki punkt oparcia, którego w razie wypadku mogłem się uchwycić.

Około dziesięciu stóp pod szczytem wieży, mur nachylał się mniej więcej na stopę do środka, co niezmiernie ułatwiło

dalszą wspinaczkę, wkrótce więc zacisnąłem palce na krawędzi dachu.

Kiedy podciągnąłem się do poziomu wzroku na szczyt wieży, ujrzałem gotową do startu łódź latającą.
Na jej pokładzie byli Matai Shang, Phaidor, Dejah Thoris, Thuvia z Ptarthu, oraz kilku wojowników thernów. W pobliżu

stał Thurid, gramoląc się niezgrabnie na pokład.

Stał niecałe dziesięć kroków ode mnie, zwrócony w przeciwną stronę; i nie domyślam się nawet, jaki okrutny kaprys losu

kazał mu odwrócić się dokładnie w tej chwili, kiedy podniosłem oczy nad krawędź dachu.

Obrócił się jednak, a napotkawszy mnie wzrokiem, rozciągnął twarz w złowrogim uśmiechu i skoczył w moją stronę.

Tymczasem ja próbowałem wdrapać się prędko przez krawędź dachu, aby zyskać grunt pod nogami.

W tej samej chwili musiała zauważyć mnie Dejah Thoris, ponieważ krzyknęła w moją stronę daremne ostrzeżenie

dokładnie w momencie, kiedy stopa Thurida, uniesiona w potężnym kopniaku, trafiła mnie prosto w twarz.

Zachwiałem się jak ogłuszony wół, i spadłem do tyłu przez krawędź wieży.

Droga do Kaol

Jeśli nawet istnieje los, który bywa dla mnie okrutny, istnieje również z pewnością czuwająca nade mną dobra i miłosierna
Opatrzność.

Staczając się z wieży w straszliwą otchłań w dole, miałem się już za martwego. Najwyraźniej Thurid myślał podobnie,

ponieważ nie zadał sobie nawet kłopotu, żeby spojrzeć w ślad za mną, tylko odwrócił się i wsiadł zaraz do czekającego
statku.

Spadałem tylko dziesięć stóp, po czym pętla mojej wytrzymałej skórzanej uprzęży zaczepiła o jeden z cylindrycznych

występów w murze wieży, i zatrzymała mnie. Nawet przestawszy spadać, nie mogłem uwierzyć w cud, który ocalił mnie
przed natychmiastową śmiercią i wisiałem tam chwilę, zlany zimnym potem.

Odzyskawszy jednak w końcu pewną pozycję, czekałem ze wspinaczką, ponieważ nie byłem pewny, czy w górze nie

czekał na mnie nadal Thurid.

Usłyszałem jednak zaraz warkot wirnika latającej łodzi, a ponieważ odgłos tracił z każdą chwilą na sile, uświadomiłem

sobie, że moi nieprzyjaciele odlatywali na północny wschód nie upewniwszy się co do mego losu.

Wróciłem ostrożnie na dach i muszę przyznać, że podnosząc po raz kolejny oczy nad jego krawędź, nie miałem

bynajmniej przyjemnych przeczuć, ale ku mojej uldze nie zauważyłem na dachu nikogo i chwilę później stanąłem
bezpiecznie na szerokim lądowisku.

Wystarczyła chwila, abym dotarł do hangaru i wyciągnął znajdujący się w nim drugi statek latający, a kiedy z wnętrza

wieży wyłonili się na dach dwaj wojownicy thernów zostawieni przez Matai Shanga, aby zapobiec mojemu pościgowi,
wzbiłem się w powietrze z szyderczym śmiechem.

Zanurkowałem zaraz na wewnętrzny dziedziniec, gdzie widziałem po raz ostatni Woolę i z uczuciem niezmiernej ulgi

zastałem tam jeszcze to wierne zwierzę.

Tuzin ogromnych banthów leżał przed wejściami do zagród, mierząc go wzrokiem i powarkując złowieszczo, nie

odważyły się jednak sprzeciwić rozkazom Thuvii, a ja czułem wdzięczność za los, który mianował ją ich opiekunką w Złotych
Urwiskach, i obdarzył łagodną, współczującą naturą, którą zdobyła sobie wierność i oddanie tych groźnych zwierząt.

Zauważywszy mnie, Woola zaczął podskakiwać w szalonej radości, a kiedy łódź dotknęła na chwilę płyt dziedzińca,

wskoczył na pokład obok mnie i w niedźwiedzim napadzie żywiołowej radości nieomal spowodował, że rozbiłbym statek o
skalne mury dziedzińca.

Pośród gniewnych nawoływań strażników wzbiliśmy się wysoko nad ostatnią twierdzę Świętych Thernów, po czym

pomknęliśmy prosto na północny wschód w stronę Kaol, o którym usłyszałem z ust Matai Shanga.

Późnym popołudniem dostrzegłem daleko z przodu inny statek, widoczny jako maleńki pyłek. Mogła to być tylko łódź

wioząca moich nieprzyjaciół i utraconą miłość.

Do wieczora zmniejszyłem poważnie dystans między nami, po czym -- wiedząc, że z pewnością mnie dostrzegli i

zamierzali lecieć dalej w mroku bez świateł -- nastawiłem na nich mój lokalizator celu podróży, ów niezwykły marsjański
mechanizm, który raz nastawiony na cel, wskazuję drogę do niego bez względu na zmiany jego położenia.

Ścigaliśmy się całą noc nad pustkowiem Barsoom, przelatując nad niskimi wzgórzami i dnem martwych mórz, nad

opuszczonymi od dawna miastami i rozległymi skupiskami czerwonych ludzi wśród podobnych do wstążek linii ziemi
uprawnej wokół oplatających całą planetę dróg wodnych, które nazywają na Ziemi marsjańskimi kanałami.

O świcie ujrzałem, że doganiałem szybko lecącą z przodu łódź. Była większa i nie tak szybka jak moja, choć mimo to od

początku lotu pokonała olbrzymią odległość.

Odmienna roślinność w dole zdradzała, że zbliżaliśmy się szybko do równika. Ścigani byli już na tyle blisko, że mógłbym

ostrzelać ich z działa na dziobie, ale choć wiedziałem, że Dejah Thoris z pewnością nie było na pokładzie, obawiałem się
strzelać do wiozącego ją statku.

Thurid nie miał podobnych zahamowań i choć z pewnością trudno było mu uwierzyć, że to naprawdę ja leciałem za nimi,

nie mógł przecież wątpić w świadectwo własnych oczu. Własnoręcznie naprowadził więc na mnie ich działo rufowe i w
chwilę później niebezpiecznie blisko nad pokładem mojej łodzi przemknął pocisk radowy.

Następny strzał okazał się bardziej dokładny, trafiając mój statek prosto w dziób i wybuchając w chwili uderzenia, tym

samym rozrywając dziobowe zbiorniki wyporowe i unieruchamiając silnik.

Po tym strzale dziób naszej łodzi opadł tak szybko, że z ledwością zdążyłem przywiązać Woolę do pokładu i przypiąć

swoją uprząż do koła osadzonego w burcie, kiedy statek zawisł rufą do góry i zaczął ostatnie długie zejście ku ziemi.

Rufowe zbiorniki wyporowe nie pozwalały mu opaść zbyt prędko, ale Thurid nadal strzelał szybko, próbując rozerwać je i

posłać mnie na spotkanie śmierci.

Powietrze wokół nas rozdzierał pocisk za pociskiem, ale jakimś cudem żaden z nich nie trafił Wooli ani mnie, ani nie

przebił zbiorników na rufie. Ta dobra passa nie mogła trwać wiecznie, więc pewny, że Thurid nie zostawi mnie znów przy
życiu, odczekałem na nadciągnięcie kolejnego trafnego pocisku. Wtedy, wyrzuciwszy ręce nad głowę, puściłem uprząż i
opadłem nieruchomo, wisząc bezwładnie w uprzęży jak trup.

Podstęp zadziałał i Thurid przerwał ostrzał. Usłyszałem wkrótce słabnący dźwięk wirników i zrozumiałem, że znowu

byłem bezpieczny.

Uszkodzony statek opadł powoli na ziemię, a wyplątawszy się z Woolą z wraku, ujrzałem, że znaleźliśmy się na brzegu

naturalnego lasu -- widoku tak rzadkiego na powierzchni umierającego Marsa, że nigdy wcześniej nie znalazłem niczego
podobnego na całej planecie, poza puszczą w Dolinie Dor nad Zaginionym Morzem Korus.

Z książek i relacji podróżników wiedziałem co nieco na temat mało znanego kraju Kaol, położonego na równiku niemal w

połowie planety na wschód od Helium.

Kraj ten obejmuje skrajnie upalną tropikalną kotlinę, zamieszkaną przez rodzaj czerwonych ludzi nie różniących się

zbytnio pod względem manier, wyglądu i zwyczajów od reszty przedstawicieli ich rasy z Barsoom.

Wiedziałem, że należeli do tych mieszkańców świata zewnętrznego, którzy trwali uporczywie przy zdyskredytowanej

religii Świętych Thernów, i że Matai Shang mógł liczyć wśród nich na chętne powitanie i bezpieczną kryjówkę, podczas gdy
Johna Cartera w najlepszym wypadku czekała haniebna śmierć z ich rąk.

Ponieważ tego kraju nie łączą z ziemiami innych ludów jakiekolwiek drogi wodne, izolacja Kaol jest niemal całkowita, zaś

mieszkańcy kraju nie potrzebują rzek, ponieważ zajmująca całą krainę bagnista kotlina sama nawadnia ich obfite tropikalne
uprawy.

Ciągnące się daleko we wszystkie strony poszarpane wzgórza i jałowe przestrzenie dna martwych mórz zniechęcają do

utrzymywania z nimi kontaktów, a ponieważ na wojowniczym Barsoom, gdzie każdy naród jest samowystarczalny, handel
praktycznie nie istnieje, niewiele było wiadomo na temat dworu jeddaka Kaolu oraz niezwykłego, choć interesującego ludu,
którym rządzi.

Przypadkowym grupom myśliwych zdarzało się trafiać do tego położonego na uboczu zakątka globu, ale zazwyczaj ich

wyprawy kończyły się katastrofą wskutek wrogości tubylców, wobec czego nawet łowy na niezwykłe, dzikie stworzenia
zamieszkujące ostępy dżungli Kaol okazywały się ostatnimi laty niewystarczającą pokusą nawet dla najbardziej
nieustraszonych wojowników.

Wiedziałem, że znalazłem się właśnie na granicy tego kraju, nie miałem jednak pojęcia, w jakim kierunku miałem szukać

Dejah Thoris, ani jak daleko musiałem przedzierać się przez wielką puszczę.

Ale wiedział to Woola.
Zaledwie wyplątałem go z wraku, kiedy już uniósł wysoko łeb i zaczął krążyć na skraju lasu. Przystanął zaraz i

odwróciwszy się, aby sprawdzić, czy idę za nim, wszedł prosto w labirynt drzew, w kierunku, w którym lecieliśmy zanim
strzał Thurida zniszczył nasz statek.

Poszedłem za nim, jak szybko mogłem nadążyć, ześlizgując się po stromej pochyłości zaczynającej się na skraju lasu.
Wysoko w górze strzelały w niebo korony potężnych drzew, szerokimi liśćmi zasłaniając choćby najmniejszy skrawek

nieba. Nietrudno było zrozumieć, dlaczego mieszkańcy Kaol nie potrzebowali floty: ich miasta, ukryte w środku tej strzelistej
puszczy, musiały być z góry całkiem niewidoczne i tylko najmniejsze jednostki latające mogły w nich lądować, a i to ryzykując
katastrofą.

Nie potrafiłem wyobrazić sobie nawet, jak zamierzali wylądować Thurid i Matai Shang, choć później dowiedziałem się,

że w każdym mieście Kaol równo z czubkami drzew wznosi się smukła strażnica, dniem i nocą strzegąca mieszkańców tej
krainy przed skrytym atakiem wrogiej floty. Hekkador Świętych Thernów bez trudu przycumował do jednej z nich, i dzięki niej
cała grupa zeszła bezpiecznie w dół.

Kiedy zaczęliśmy zbliżać się z Woolą do dolnego końca stoku, ziemia stała się miękka i grząska, więc poruszaliśmy się

do przodu z największą trudnością.

Otaczały nas rozsypane rzadko kępy smukłych, purpurowych traw zwieńczonych czerwonymi i żółtymi liśćmi podobnymi

do liści paproci, które sięgały o kilka stóp nad moją głowę.

Między drzewami zwisały niezliczone kształtne wstęgi pnączy, wśród nich kilka odmian marsjańskiej "człekorośliny",

której kwiaty posiadają oczy i kończyny służące do wypatrywania i chwytania owadów stanowiących jej dietę.

Rosło tu też licznie odrażające drzewo calot. To mięsożerna roślina wielkości mniej więcej sporego krzewu bylicy, jakie

porastają nasze zachodnie równiny. Każda gałąź zakończona jest mocnymi szczękami, które według pogłosek potrafią
chwytać i pożerać nawet groźne, wielkie drapieżniki.

Woola i ja kilka razy z ledwością wymknęliśmy się tym żarłocznym, roślinnym potworom.
Rzadkie fragmenty stałego gruntu pozwalały nam odpocząć po trudzie żmudnego przedzierania się przez to piękne,

spowite półmrokiem bagno. W końcu, kiedy mój chronometr ostrzegł mnie, że zaraz zapadnie noc, postanowiłem rozbić
obóz na jednym z nich.

Wokół nas rosło obficie wiele odmian owoców, a ponieważ marsjańskie caloty są wszystkożerne, kiedy schyliłem dla

niego gałąź, Woola bez trudu najadł się do syta. Posiliwszy się również, oparłem się plecami o grzbiet wiernego
marsjańskiego psa i zapadłem w głęboki, pozbawiony marzeń sen.

Las spowijał nieprzenikniony mrok, kiedy obudziło mnie ciche warczenie Wooli. Zewsząd dokoła dochodziły mnie

odgłosy ostrożnego stąpania wielkich miękkich łap, a od czasu do czasu dostrzegałem złowrogi błysk zielonych oczu.
Podniosłem się, wyciągając długi miecz, i czekałem.

Wtem niemal przy moim boku rozległ się głęboki, straszny ryk wydobywający się z paszczy jakiejś dzikiej istoty. Cóż za

głupcem byłem, nie szukając dla nas bezpieczniejszego schronienia w gałęziach otaczających nas niezliczonych drzew!

W świetle dnia stosunkowo łatwo zdołałbym znaleźć sposób, by tak czy inaczej podsadzić Woolę na drzewo, ale teraz

było już na to za późno. Zostało mi tylko bronić się i przełknąć nasz los, choć sądząc po atakującym nasze uszy straszliwym
zgiełku, który podniósł się w odpowiedzi na ten pierwszy ryk, otaczały nas setki, a może i tysiące krwiożerczych
mieszkańców dżungli Kaol.

Piekielny jazgot trwał całą resztę nocy, choć nie domyślałem się, dlaczego wydające go stworzenia nie zaatakowały nas

jeszcze, i do dziś nie jestem tego pewny, chyba że chodziło o to, że nie zapuszczają się nigdy na obszary szkarłatnej trawy
porastającej kępami bagno.

Kiedy wstał ranek stworzenia nadal otaczały nas, krążąc tuż poza krawędzią trawiastej kępy. Trudno byłoby wyobrazić

sobie straszliwsze zbiorowisko dzikich, krwiożerczych potworów.

Zaraz po wschodzie słońca zaczęły znikać pojedynczo i parami w dżungli, a kiedy ostatnie z nich odeszło, podjęliśmy z

Woolą dalszą wędrówkę.

W trakcie dnia natykaliśmy się od czasu do czasu na te straszliwe bestie; na szczęście jednak zawsze w pobliżu rosła

kępa traw, a jeśli nas zauważały, kończyły zawsze pościg na skraju stałego gruntu.

Około południa natknęliśmy się na solidnie zbudowaną drogę zmierzającą mniej więcej w tym samym kierunku, w

którym szliśmy. Wszystko w budowie drogi wskazywało na to, że była dziełem zręcznych inżynierów, a ze śladów jej
sięgającego starożytności wieku i oznak codziennego używania wywnioskowałem ze sporą pewnością, że prowadziła do
jednego z głównych miast Kaol.

Weszliśmy właśnie na nią, kiedy z dżungli po drugiej stronie wyłonił się ogromny potwór, który na nasz widok ruszył

wściekle prosto na nas.

Wyobraźcie sobie, jeśli potraficie, znanego wam z Ziemi szerszenia o rozmiarach nagradzanego medalami byka z

Hereford, a zyskacie pewne -- choć nikłe -- pojęcie o groźnym wyglądzie i straszliwym wrażeniu, jakie robił nacierający na
mnie skrzydlaty potwór.

W porównaniu z jego szczękami i ogromnym, jadowitym żądłem w odwłoku, mój długi miecz zdawał się nikłą i żałosną

obroną. Nie było też nadziei, abym zdołał umknąć szybkim jak błyskawica ruchom lub ukryć się przed oczami o fasetowych
ściankach, które zajmowały trzy czwarte obrzydliwej głowy, umożliwiając temu stworzeniu równoczesne patrzenie we
wszystkich kierunkach.

W zestawieniu z tym stworzeniem nawet potężny i groźny Woola wydawał się bezradny jak kociak. Ale choćbym miał w

zwyczaju odwracać się plecami do niebezpieczeństw, ucieczka była daremna, stałem więc nieruchomo z warczącym Woolą
u boku, mając tylko nadzieję, że zginę tak, jak żyłem -- walcząc.

Stworzenie było już blisko, i w tej chwili ujrzałem jedną nikłą szansę na zwycięstwo. Gdyby udało mi się pozbyć groźby

nieuniknionej śmierci skrywającej się w zasilających żądło gruczołach jadowych, walka byłaby bardziej wyrównana.

Z tą myślą kazałem Wooli skoczyć na głowę stworzenia i utrzymać się tam. Kiedy wierny przyjaciel zacisnął potężne

szczęki na tym upiornym pysku, zatapiając lśniące kły w kościach, chrząstce i położonych niżej segmentach wielkich oczu,
stworzenie uniosło się, podnosząc z ziemi, aby wbić żądło od dołu w zwierzę uwieszone u jego głowy. Wtedy zanurkowałem
pod wielkim ciałem.

Stając na drodze pełnej trucizny włóczni, ryzykowałem błyskawiczną śmiercią, ale innego sposobu nie było. Kiedy

monstrum uderzyło we mnie jak błyskawica żądłem, zrobiłem mieczem potężny zamach, który odciął zabójczą kończynę
zaraz u nasady, przy pokrytym wspaniałym wzorem ciele.

Wtedy, niczym taranem, trafił mnie prosto w pierś jednym z potężnych odnóży i pozbawiwszy mnie oddechu, cisnął na

wpół ogłuszonego na drugą stronę szerokiej drogi, w poszycie rosnącej wokół dżungli.

Na szczęście nie trafiłem w żadne drzewo, gdyby tak się stało, z pewnością odniósłbym poważne obrażenia, o ile bym

nie zginął -- z taką szybkością stworzenie odrzuciło mnie od siebie tą ogromną nogą.

Choć byłem ogłuszony, podniosłem się niepewnie i ruszyłem chwiejnym krokiem na pomoc Wooli, widząc że jego

przeciwnik krąży dziesięć stóp nad ziemią, młócąc wściekle uczepionego ze wszystkich sił calota trzema parami potężnych

odnóży.

Nawet podczas nagłego lotu, ani razu nie wypuściłem z dłoni miecza, pobiegłem więc zaraz pod walczące zwierzęta, raz

po raz dźgając skrzydlate monstrum moim ostrzem.

Stworzenie z łatwością mogło wznieść się poza zasięg miecza, najwyraźniej jednak tak samo jak Woola i ja nie słyszało

jeszcze o ucieczce przed zagrożeniem, ponieważ opadło zaraz w moją stronę i zanim zdołałem mu umknąć, chwyciło mnie
potężnymi szczękami za ramię.

Biło we mnie daremnie bezużytecznym kikutem olbrzymiego żądła, jednak same uderzenia były niemal równie

skuteczne co koński kopniak. Mówiąc daremnie, mam więc na myśli wyłącznie naturalne funkcje okaleczonej kończyny --
prędzej czy później stworzenie musiało stłuc mnie na miazgę. Niewiele już do tego brakowało, kiedy naszą walkę zakłóciło
zdarzenie, które położyło jej kres.

Wisząc kilka stóp nad drogą, widziałem ją na kilkaset jardów, aż do miejsca, w którym skręcała na wschód. Porzuciłem

już wszelką nadzieję, że uda mi się uciec z opałów, w jakich się znalazłem, kiedy zza zakrętu wyłonił się czerwonoskóry
wojownik.

Dosiadał wspaniałego thoata, z mniejszego gatunku używanego przez czerwonych ludzi, w dłoni zaś ściskał niezwykle

długą, lekką lancę.

Kiedy ich zauważyłem, jego wierzchowiec stąpał spokojnie, ale w chwili, kiedy wojownik nas dostrzegł, wydał thoatowi

komendę, ruszając pełnym galopem. Długa lanca pochyliła się w naszą stronę, a kiedy thoat i jeździec przemknęli pod nami,
ostrze przebiło ciało naszego przeciwnika.

Drżąc spazmatycznie, stworzenie zesztywniało i rozluźniło szczęki, puszczając mnie na ziemię, po czym obróciwszy się

w powietrzu, padło na drogę, przygniatając całkiem Woolę, uczepionego wytrwale zakrwawionej głowy.

Zanim zdołałem podnieść się, czerwony wojownik zdążył zawrócić i podjechać w naszą stronę. Widząc, że przeciwnik

leży bez życia, Woola zwolnił na mój rozkaz uścisk i wyczołgał się spod przykrywającego go ciała, po czym stanęliśmy
razem przed przyglądającym nam się z siodła wojownikiem.

Otworzyłem usta, aby podziękować mu za ratunek w samą porę, ale przerwał mi władczym głosem.
-- Kim jesteś, że odważasz się wkraczać do Kaol i polować w królewskich lasach jeddaka? -- zapytał. Po czym,

zauważywszy pod pokrywającą mnie skorupą brudu i krwi białą skórę, otworzył szeroko oczy i wyszeptał zmienionym
głosem: -- Czyżbyś był jednym ze Świętych Thernów?

Mógłbym przez pewien czas oszukiwać tego człowieka, podobnie jak oszukiwałem innych, ale zrzuciłem święty diadem i

żółtą perukę w obecności Matai Shanga, i wiedziałem, że mój nowy znajomy musiał wkrótce odkryć, że wcale nie byłem
thernem.

-- Nie -- odparłem, po czym odrzucając wszelką ostrożność dodałem: -- Jestem John Carter, książę Helium, o którym

być może już słyszałeś.

O ile otworzył szeroko oczy na myśl, że miał przed sobą Świętego Therna, na dźwięk mojego imienia omal nie

wyskoczyły mu z orbit. Wypowiadając słowa, po których byłem pewny ataku, ścisnąłem mocniej miecz, ale ku mojemu
zaskoczeniu nie zaszło nic podobnego.

-- John Carter, książę Helium -- powtórzył powoli, jakby nie do końca rozumiejąc prawdziwość tych słów. -- John Carter,

największy wojownik na Barsoom!

Wtedy zsiadł z thoata i położył mi dłoń na ramieniu, w najbardziej przyjaznym marsjańskim pozdrowieniu.
-- Moim obowiązkiem, a nawet przyjemnością, powinno być zabicie cię, Johnie Carter -- powiedział. -- Ale w głębi serca

zawsze podziwiałem twoje męstwo i wierzyłem w twoją szczerość, równocześnie wątpiąc w thernów i nie dowierzając ich

religii. Gdyby na dworze Kulan Titha ktoś domyślał się mojej herezji, oznaczałoby to dla mnie natychmiastową śmierć, ale
jeśli tylko mogę ci służyć, książę, wystarczy, że wydasz rozkaz dwarowi drogi do Kaol, Torkar Barowi.

Prawda i szczerość widniały wypisane wielkimi literami na szlachetnym obliczu wojownika, więc choć powinien być

moim wrogiem, nie mogłem powstrzymać się od okazania mu zaufania. Tytuł kapitana drogi do Kaol tłumaczył jego fortunną
obecność w sercu dzikiej puszczy, ponieważ każda droga na Barsoom jest patrolowana przez walecznych wojowników
rekrutujących się spośród arystokracji, i żadna służba nie jest bardziej zaszczytna niż ta samotna i niebezpieczna straż nad
słabiej uczęszczanymi regionami krain zamieszkanych przez czerwonych ludzi z Barsoom.

-- Zaciągnąłem już u Torkar Bara potężny dług wdzięczności -- odparłem, wskazując na zwłoki stworzenia, z którego

serca wyciągał właśnie swoją długą włócznię.

Czerwony wojownik uśmiechnął się.
-- Dobrze się złożyło, że przybyłem w samą porę -- powiedział. -- Tylko cios zatrutej włóczni w samo serce sitha może

uśmiercić go na tyle szybko, aby ocalić jego ofiarę. W tej części Kaol wszyscy jesteśmy uzbrojeni przeciw sithom w długie
włócznie o ostrzach pokrytych jadem stworzenia, które mają zabić -- żadna inna trucizna nie działa na te bestie tak szybko,
jak jej własna.

-- Spójrz -- mówił dalej, wyciągając sztylet i mniej więcej o stopę od nasady żądła robiąc na zwłokach nacięcie, z którego

wydobył zaraz dwa worki, mieszczące po pełnym galonie zabójczej cieczy.

-- W ten sposób uzupełniamy nasze zapasy, choć gdyby nie pewne przemysłowe zastosowania jadu, właściwie nie

musielibyśmy wcale tego robić, ponieważ sithy niemal już wymarły.

-- Obecnie tylko czasami zdarza nam się na jakiegoś natknąć. Jednak dawnymi czasy w Kaol roiło się od tych

straszliwych potworów, które nierzadko pojawiały się stadami po dwadzieścia lub trzydzieści sztuk, spadając z góry na nasze
miasta i zabierając ze sobą dzieci, kobiety, a nawet wojowników.

Kiedy opowiadał, zastanawiałem się, ile dokładnie mogę mu zdradzić na temat celu, który sprowadzał mnie do tej krainy.

Jego następne słowa uprzedziły jednak poruszenie tego tematu przeze mnie, i poczułem wdzięczność, że nie odezwałem się
przedwcześnie.

-- A teraz, co do ciebie, Johnie Carter -- powiedział. -- Nie będę pytał, co cię tu sprowadza i nie chcę tego wiedzieć. Mam

własne oczy i uszy, oraz przeciętny rozum, zaś wczoraj rano zauważyłem grupę, która przybyła do Kaol z południa małym
latającym statkiem. Proszę cię tylko o jedno: twoje słowo, że nie zamierzasz podejmować żadnych otwarcie wrogich działań
wymierzonych w lud Kaol ani jego jeddaka.

-- To mogę ci obiecać, Torkar Barze -- odpowiedziałem.
-- Moja droga prowadzi dalej, w kierunku przeciwnym do miasta -- ciągnął. -- Nikogo tu nie spotkałem, tym bardziej

Johna Cartera. Ty również nie widziałeś Torkar Bara, ani nie słyszałeś o nim. Rozumiesz?

-- Doskonale -- odparłem.
Położył mi dłoń na barku.
-- Tą drogą dojdziesz prosto do Kaol -- powiedział. -- Powodzenia! -- I wskoczywszy na grzbiet thoata, oddalił się wolnym

truchtem, nie oglądając się za siebie.

Zapadł już zmrok, kiedy dostrzegliśmy z Woolą za wielkimi drzewami potężne mury opasujące Kaol.
Nasza droga obyła się bez niefortunnych wypadków i przygód, a choć nieliczni spotkani przez nas ludzie z ciekawością

przyglądali się wielkiemu calotowi, żaden z nich nie przeniknął wzrokiem poza czerwony pigment, którym wysmarowałem
dokładnie każdy cal kwadratowy ciała.

Jednak przedostanie się przez okolice strzeżonego miasta i wejście do stolicy Kulan Titha, jeddaka Kaolu, to dwie

zupełnie różne sprawy. Nikt nie dostanie się do miasta Marsjan, nie podawszy najpierw szczegółowo i w wyczerpujący
sposób swoich zamiarów, ja zaś nie zamierzałem nawet łudzić się, że mógłbym choć na chwilę oszukać przenikliwość
oficerów straży, przed którymi musiałbym stanąć po zjawieniu się przed którąkolwiek z bram.

Wyglądało na to, że moją jedyną nadzieją było zakradnięcie się do miasta pod osłoną ciemności, a po dostaniu się do

środka poleganie na własnym sprycie, który pozwoliłby mi ukryć się w jakiejś zaludnionej okolicy, gdzie wykrycie byłoby o
wiele mniej prawdopodobne.

Z tą myślą zacząłem okrążać wielki mur, trzymając się skraju lasu, wyciętego na niewielką odległość od murów, aby

uniemożliwić wrogom wykorzystanie drzew do przedostania się do miasta.

W kilku punktach próbowałem wspiąć się na umocnienia, ale nawet moje ziemskie mięśnie nie były w stanie poradzić

sobie ze zmyślną konstrukcją murów, które pochylały się na zewnątrz do wysokości trzydziestu stóp, po czym biegły równo
przez odcinek tej samej długości, aż wreszcie około piętnastu stóp od szczytu pochylały się do środka.

I ta gładź! Polerowane szkło nie mogło mieć gładszej powierzchni. W końcu byłem zmuszony uznać, że trafiłem

wreszcie ma marsjańskie umocnienia, których nie mogłem pokonać.

Zniechęcony, wróciłem do lasu obok szerokiej drogi prowadzącej do miasta od wschodu, i z Woolą u boku ułożyłem się

do snu.

Bohater Kaol

Świtało, kiedy obudził mnie bliski odgłos ukradkowych ruchów.

Kiedy otworzyłem oczy, Woola również poruszył się i podniósł na zadnie łapy, wbijając wzrok w krzaki oddzielające nas

od drogi, ze zjeżoną grzywą na szyi.

Początkowo nic nie widziałem, zaraz jednak zauważyłem fragment lśniącej, gładkiej zieleni poruszającej się wśród

żółtych i purpurowych roślin.

Nakazując Wooli, aby pozostał cicho na miejscu, podkradłem się do przodu, by przyjrzeć się bliżej, a wyjrzawszy zza

pnia wielkiego drzewa zobaczyłem długi szereg straszliwych zielonych wojowników z dna martwych mórz, ukrywających się
przy drodze w gęstej dżungli.

Jak okiem sięgnąć, od Kaol ciągnął się ten milczący szereg śmierci i zniszczenia. Wytłumaczenie mogło być tylko jedno.

Zielonoskórzy spodziewali się wyjścia oddziału czerwonych wojowników z najbliższej bramy miasta, i czekali tu w zasadzce,
aby na nich napaść.

Nie obowiązywała mnie lojalność wobec jeddaka Kaolu, pochodził jednak z tej samej szlachetnej rasy czerwonych ludzi,

co moja księżniczka, i nie zamierzałem stać bezczynnie w pobliżu patrząc, jak jego wojownicy są wyrzynani przez okrutne i
pozbawione serca demony z pustkowi Barsoom.

Przekradłem się ostrożnie z powrotem do miejsca, gdzie zostawiłem Woolę, i ostrzegłszy go, aby zachował ciszę,

nakazałem mu gestem iść za mną. Zatoczywszy wielki krąg, aby uniknąć możliwości wpadnięcia w ręce zielonych
wojowników, dotarłem wreszcie do wielkiego muru.

O sto jardów z prawej strony widziałem bramę, z której najwyraźniej spodziewano się wyjścia żołnierzy, ale by do niej

dotrzeć, musiałbym ominąć flankę zielonoskórych w odległości, z której byłbym z łatwością widoczny. Obawiając się, że w
ten sposób mój zamiar ostrzeżenia Kaolian mógłby zostać udaremniony, postanowiłem pobiec w lewo, gdzie dostałbym się
do miasta inną, oddaloną o milę bramą.

Wiedziałem, że niesiona przeze mnie wiadomość byłaby idealną przepustką do Kaol, i muszę przyznać, że moja

ostrożność była podyktowana bardziej gorliwym pragnieniem dostania się do miasta, niż chęcią uniknięcia spotkania z
zielonymi ludźmi. Choć walka sprawia mi przyjemność, nie zawsze mogę jej się oddać, a w tej właśnie chwili zaprzątały
mnie ważniejsze sprawy niż przelewanie krwi nieznanych mi wojowników.

Gdyby tylko udało mi się dostać za mury, w chaosie i poruszeniu, które musiała wywołać wiadomość o armii zielonych

najeźdźców, mogła nadarzyć się okazja do znalezienia drogi do pałacu jeddaka, gdzie z pewnością zakwaterowano Matai
Shanga i towarzyszących mu ludzi.

Nie przeszedłem jednak jeszcze stu kroków w stronę położonej dalej bramy, kiedy po odgłosach maszerujących

żołnierzy, szczęku metalu i popiskiwaniu thoatów tuż za murami, zorientowałem się, że żołnierze Kaol maszerowali już w
stronę drugiej bramy.

Nie było ani chwili do stracenia. Za chwilę brama miała się otworzyć i czoło kolumny miało wymaszerować na drogę,

wokół której czaiła się śmierć.

Zawróciwszy w stronę pechowej bramy, pobiegłem skrajem polany, pędząc potężnymi skokami, dzięki którym

zasłynąłem na Barsoom. Skoki na trzydzieści, pięćdziesiąt, a nawet sto stóp to nic takiego dla mięśni atletycznego
Ziemianina na Marsie.

Kiedy mijałem skrzydło czekających w zasadzce zielonych ludzi, zauważyli, że patrzę na nich i zorientowawszy się

błyskawicznie, że zostali spostrzeżeni, najbliżsi z nich poderwali się na nogi, próbując odciąć mi drogę do bramy.

W tej samej chwili potężne wrota otworzyły się szeroko i wyszło z nich czoło kolumny Kaolian. Tuzin zielonych

wojowników zdołał zagrodzić mi drogę do bramy, ale mieli niewielkie pojęcie, kogo zamierzali zatrzymać.

Wpadając między nich, nie zwolniłem ani trochę, a kiedy padali pod moim ostrzem, nasunęło mi się radosne

wspomnienie wielu innych bitew, w których Tars Tarkas, jeddak Tharku, najpotężniejszy z marsjańskich zielonych
wojowników, walczył ramię w ramię ze mną w długie i upalne marsjańskie dni, kładąc naszych nieprzyjaciół trupem, aż
otaczające nas stosy zwłok sięgały powyżej głowy.

Tu, przed rzeźbioną bramą Kaol, kiedy kilku przeciwników natarło na mnie za silnie, skoczyłem im nad głowami i

wzorując się na taktyce odrażających ludzi-roślin z Dor, wyprowadziłem cios w głowy moich przeciwników, przelatując nad
nimi.

Z miasta pędzili już w naszą stronę czerwonoskórzy wojownicy, a na ich spotkanie ruszyła z dżungli dzika horda

zielonych ludzi. Po chwili znalazłem się w samym środku najbardziej zawziętej i krwawej bitwy, w jakiej brałem udział.

Kaolianie są doprawdy wspaniałymi wojownikami, a zielonym ludziom z równika nie zbywa wcale na wojowniczości

typowej dla ich zimnokrwistych, okrutnych kuzynów ze strefy umiarkowanej. Nie brakowało okazji, żeby któraś ze stron
mogła wycofać się bez ujmy na honorze, kładąc tym samym kres rzezi, ale sądząc po szalonej zaciekłości, z jaką wznawiały
niezmiennie walkę, uznałem wkrótce, że starcie, które mogło okazać się tylko błahą potyczką, skończy się wyłącznie
całkowitym wytępieniem jednej z armii.

Poczuwszy na nowo bitewne uniesienie, czerpałem wyraźną radość z walki, a kierowane w moją stronę okrzyki zachęty

Kaolian świadczyły o tym, że zauważyli moje dokonania.

Jeśli wydaje się czasem, że moje żołnierskie umiejętności napawają mnie zbyt wielką dumą, musicie pamiętać, że

wojna to mój zawód. Jeśli waszym powołaniem jest podkuwanie koni lub malowanie obrazów, a jedno czy drugie potraficie
robić lepiej od sobie podobnych, bylibyście głupcami nie czując dumy ze swoich umiejętności. Podobnie i ja szczycę się
faktem, że na obu planetach nie było nigdy większego wojownika od Johna Cartera, księcia Helium.

Tego dnia zaś przechodziłem samego siebie, starając się odcisnąć ten fakt w pamięci mieszkańców Kaol i utorować

sobie drogę do ich serc -- i miasta. I nie zawiodłem się w moich rachubach.

Walczyliśmy przez cały dzień, aż droga stała się czerwona od krwi i zasypana trupami. Centrum bitwy przetaczało się w

tę i z powrotem śliską ścieżką, ale brama Kaol ani razu nie była naprawdę zagrożona.

Zdarzały się chwile oddechu, kiedy miałem okazję wymienić uwagi z czerwonymi wojownikami, u których boku

walczyłem, zaś raz sam jeddak, Kulan Tith, położył mi dłoń na ramieniu i zapytał o imię.

-- Nazywam się Dotar Sojat -- odpowiedziałem, przypomniawszy sobie imię nadane mi wiele lat wcześniej przez

Tharków, zgodnie z ich zwyczajem złożone z nazwisk dwóch zabitych przeze mnie wojowników.

-- Wspaniały z ciebie wojownik, Dotar Sojat -- powiedział. -- Kiedy ten dzień się skończy, porozmawiamy jeszcze w sali

audiencyjnej mojego pałacu.

Wtedy ogarnęła nas znowu walka i rozdzieliliśmy się, ale osiągnąwszy to, czego pragnąłem, zacząłem bić wokół długim

mieczem ze świeżym zapałem i radością ducha, aż resztki zielonoskórych uznały, że mają dość i wycofały się w kierunku
odległego dna martwego morza.

Dopiero kiedy bitwa dobiegła końca dowiedziałem się, dlaczego czerwoni ludzie wypuścili się tego dnia za mury.

Wyglądało na to, że Kulan Tith spodziewał się wizyty wielkiego jeddaka z północy: jedynego potężnego sojusznika Kaol, i
chciał powitać swojego gościa o dzień drogi od Kaol.

Teraz jednak wymarsz armii powitalnej opóźnił się, aż do kolejnego ranka, kiedy żołnierze ponownie wyruszyli z Kaol. Po

bitwie, Kulan Tith nie wezwał mnie do siebie, ale przysłał po mnie oficera, który odprowadził mnie do wygodnej kwatery w
części pałacu wydzielonej dla oficerów straży królewskiej.

Spędziłem tam z Woolą wygodnie noc i wstałem odświeżony po uciążliwych trudach kilku ostatnich dni. Poprzedniego

dnia Woola walczył u mego boku, zgodnie z instynktem i tresurą marsjańskich psów bojowych, które występują licznie w
dzikich hordach zielonych ludzi z dna martwych mórz.

Żaden z nas nie wyszedł ze starcia bez szwanku, jednak cudowne marsjańskie maści lecznicze wystarczyły, aby w jedną

noc postawić nas na nogi.

Zjadłem śniadanie w towarzystwie kilku oficerów z Kaol, którzy okazali się równie dwornymi i wspaniałymi

gospodarzami, jak arystokraci Helium, znani ze wspaniałych manier i dobrego wychowania. Posiłek ledwie dobiegł końca,
kiedy przybył goniec od Kulan Titha, wzywający mnie przed jego oblicze.

Kiedy wszedłem do sali tronowej, jeddak wstał i zszedł z podwyższenia, na którym stał jego wspaniały tron, wychodząc

mi na spotkanie, co było oznaką wyróżnienia rzadko przyznawaną komukolwiek poza składającym oficjalną wizytę władcą.

-- Kaor, Dotar Sojat! -- powitał mnie. -- Wezwałem cię, aby podziękować ci w imieniu ludu Kaol, ponieważ gdyby nie

twoje bohaterskie wyzwanie rzucone losowi, aby ostrzec nas przed zasadzką, z pewnością weszlibyśmy prosto w dobrze
przygotowaną pułapkę. Opowiedz mi więcej o sobie: z jakiego kraju pochodzisz i co sprowadza cię na dwór Kulan Titha.

-- Pochodzę z Hastor -- powiedziałem, ponieważ rzeczywiście posiadałem niewielki pałac w tym mieście położonym

daleko na południu krain podległych władcy Helium. Moja obecność w krainie Kaol jest częściowo skutkiem wypadku: mój
statek powietrzny rozbił się na południowym skraju waszej puszczy. Szukając drogi do Kaol, natknąłem się na zieloną hordę,
oczekującą w zasadzce twoich żołnierzy.

Nawet jeśli Kulan Tith zastanawiał się, co ściągnęło mój statek latający na granice jego kraju, był na tyle łaskawy, że nie

domagał się dalszych wyjaśnień, które w gruncie rzeczy sprawiłyby mi kłopot.

Podczas mojej rozmowy z jeddakiem do sali weszła za mną inna grupa. Nie widziałem ich twarzy, dopóki Kulan Tith nie

minął mnie, aby przywitać się z nimi, polecając mi iść za sobą, aby mógł dokonać prezentacji.

Odwróciwszy się w ich stronę, z trudem zapanowałem nad twarzą, ponieważ słuchając peanów Kulan Titha na mój

temat, stali tam moi arcywrogowie: Thurid i Matai Shang.

-- Święty Hekkadorze Świętych Thernów -- mówił jeddak. -- Zechciej pobłogosławić Dotar Sojata, walecznego

przybysza z odległego Hastor, którego zadziwiająca waleczność i wspaniała odwaga wygrały wczoraj bitwę dla Kaol.

Matai Shang zrobił krok do przodu i położył mi rękę na ramieniu. Nic na jego twarzy nie wskazywało, że mnie rozpoznał

-- najwyraźniej moje przebranie było perfekcyjne.

Porozmawiał ze mną uprzejmie, po czym przedstawił mnie Thuridowi. Wyglądało na to, że czarnoskóry dator również

dał się oszukać. Następnie, ku memu niezmiernemu rozbawieniu, Kulan Tith uraczył ich szczegółowym opisem moich
dokonań na polu bitwy.

Wydawało się, że największe wrażenie wywarła na nim moja niezwykła zwinność, i raz po raz opisywał jak wspaniale

przeskakiwałem nad nieprzyjaciółmi, rozłupując im w locie czaszki długim mieczem.

Wydało mi się, że w trakcie tej opowieści zauważyłem, jak Thurid otworzył szerzej oczy, a kilka razy przyłapałem go na

uważnym studiowaniu mojej twarzy spod przymrużonych powiek. Czy zaczynał coś podejrzewać? Wtedy Kulan Tith
opowiedział o walczącym u mego boku dzikim calocie, i zauważyłem podejrzliwy blask w oczach Matai Shanga, a może
tylko zdawało mi się?

Pod koniec audiencji Kulan Tith oświadczył, że pragnie, abym towarzyszył mu w drodze na spotkanie z królewskim

gościem, kiedy zaś oddalałem się w towarzystwie oficera, który miał zapewnić mi stosowny strój i odpowiedniego

wierzchowca, Matai Shang i Thurid wydawali się zupełnie szczerzy w okazywaniu radości z szansy na poznanie mnie.
Opuściłem salę z westchnieniem ulgi, przekonany, że wyłącznie nieczyste sumienie kazało mi wierzyć, iż któryś z moich
wrogów mógł domyślać się mojej prawdziwej tożsamości.

Pół godziny później wyjechałem przez bramę miasta w kolumnie towarzyszącej Kulan Tithowi w drodze na spotkanie z

przyjacielem i sojusznikiem. Choć podczas audiencji u jeddaka i wędrówki po pałacu miałem oczy i uszy szeroko otwarte, nie
zauważyłem ani nie usłyszałem niczego, co wskazywałoby na obecność Dejah Thoris lub Thuvii z Ptarthu. Miałem całkowitą
pewność, że znajdowały się gdzieś w tej wielkiej, chaotycznej budowli, i wiele bym dał, aby znaleźć sposób na pozostanie w
pałacu podczas nieobecności Kulan Titha, abym mógł oddać się ich poszukiwaniom.

Około południa natknęliśmy się na czoło kolumny, której wyruszyliśmy na spotkanie.
Wspaniały pochód, towarzyszący dostojnemu gościowi, ciągnął się milami szeroką, białą drogą do Kaol. Przednią straż

tworzyli żołnierze na wierzchowcach, w skórzanych uprzężach wysadzanych lśniącymi w słońcu klejnotami i szlachetnymi
metalami, za nimi zaś ciągnął tysiąc wspaniałych wozów zaprzężonych do wielkich zitidarów.

Niskie, przestronne wozy jechały po dwa obok siebie, otoczone z obu stron nieprzerwanymi szeregami jeźdźców,

eskortujących jadące na wozach dzieci i kobiety z dworu jeddaka. Na grzbiecie każdego z monstrualnych zitidarów siedział
czerwonoskóry młodzieniec, zaś cała scena przeniosła mnie w pamięci z powrotem do pierwszych dni mojego pobytu na
Barsoom, odległych już o dwadzieścia jeden lat, kiedy to po raz pierwszy ujrzałem wspaniałą karawanę hordy zielonoskórych
Tharków.

Nigdy wcześniej nie widziałem zitidarów służących czerwonym ludziom. Te zwierzęta to olbrzymie bestie, górujące

nawet nad rosłymi zielonymi ludźmi i ich wielkimi thoatami; jednak w zestawieniu ze stosunkowo niewysokimi
czerwonoskórymi nabierają iście kolosalnych, przerażających proporcji.

Zwierzęta były wystrojone w wysadzane klejnotami uprzęże i derki z jedwabiu w wesołych barwach, wyszywanymi w

fantazyjne wzory sznurami pereł, diamentów, rubinów i szmaragdów, oraz niezliczonych nienazwanych klejnotów Marsa, zaś
z każdego wozu wznosił się tuzin sztandarów: flagi, wstęgi i proporce powiewały na wietrze.

Zaraz przed wozami jechał na całkiem białym thoacie -- kolejny niezwykły widok na Barsoom -- sam dostojny gość, a za

nim ciągnęły niekończące się szeregi włóczników, strzelców i wojowników na wierzchowcach. Widok był ze wszech miar
imponujący.

Oprócz pobrzękiwania ekwipunku i przypadkowych gniewnych popiskiwań thoatów lub niskich, gardłowych porykiwań

zitidarów, marsz kawalkady był niemal bezgłośny, ponieważ żadne z tych marsjańskich zwierząt nie mają kopyt, zaś szerokie
koła wozów wykonane są z elastycznego tworzywa, które nie wydaje w drodze żadnego dźwięku.

Od czasu do czasu rozlegał się radosny kobiecy śmiech lub szczebiot dzieci, ponieważ czerwoni Marsjanie to

towarzyski, radosny lud -- wprost przeciwnie do zimnokrwistych i wrogo usposobionych zielonych ludzi.

Formalności i ceremonie związane z przywitaniem obu jeddaków trwały godzinę, po czym zawróciliśmy w stronę Kaol,

do którego czoło kolumny dotarło tuż przed zmrokiem, choć był już prawie ranek, kiedy bramy minęła straż tylna.

Na szczęście znajdowałem się blisko czoła kolumny, a po wielkiej uczcie, na której byłem obecny wraz z oficerami straży

królewskiej, mogłem udać się na spoczynek. Tej nocy w pałacu było tyle zamieszania i krzątaniny związanej z napływającymi
stale dostojnikami świty goszczącego jeddaka, że nie odważyłem się próbować poszukiwań Dejah Thoris, wobec czego
wróciłem do swojej kwatery.

Idąc korytarzem między salą bankietową a przydzielonymi mi pokojami, poczułem nagle, że jestem obserwowany i

obróciwszy się szybko, uchwyciłem kątem oka postać, która w tej samej chwili rzuciła się w stronę otwartych drzwi.

Choć pobiegłem szybko w miejsce, gdzie zniknął śledzący mnie człowiek, nie znalazłem po nim ani śladu, choć

mógłbym przysiąc, że to ulotne spojrzenie pozwoliło mi zauważyć białą twarz zwieńczoną masą żółtych włosów.

Wydarzenie dostarczyło mi powodów do obaw, ponieważ jeśli moje wnioski po tym przelotnym przyjrzeniu się szpiegowi

nie były mylne, to Matai Shang i Thurid domyślali się z pewnością mojej tożsamości, a w takim razie nawet moje zasługi dla
Kulan Titha nie ocaliłyby mnie przed jego religijnym fanatyzmem.

Niejasne domysły i bezowocne lęki nie były jednak nigdy wystarczająco ważne dla mnie, by nie pozwalały mi wypocząć,

rzuciłem się więc na futra i jedwabne posłania, i zapadłem zaraz w pozbawioną snów drzemkę.

Calotom nie wolno wchodzić w mury właściwego pałacu, musiałem więc odesłać biednego Woolę do stajni, w której

trzymane są królewskie thoaty. Miał wygodne, a nawet luksusowe lokum, ale wiele bym dał, aby mieć go przy sobie; gdyby
tak było, nigdy nie doszłoby do tego, co wydarzyło się tej nocy.

Spałem najwyżej kwadrans, kiedy obudził mnie nagle dotyk czegoś zimnego i lepkiego na czole. Poderwałem się

błyskawicznie, wyciągając ręce w stronę, z której, jak sądziłem, pochodził dotyk. Przez chwilę dotykałem dłonią ludzkiego
ciała, ale kiedy rzuciłem się przed siebie w mrok, żeby złapać nocnego gościa, zaplątałem się stopą w jedwabne posłanie i
upadłem jak długi na podłogę.

Zanim zdołałem podnieść się i odszukać przycisk włączający światło, mój gość zniknął. Przeszukawszy uważnie pokój,

nie znalazłem niczego, co wskazywałoby na tożsamość lub misję człowieka, który tak zagadkowo nawiedził mnie w środku
nocy.

Nie potrafiłem przekonać się, czy zamierzał coś ukraść, ponieważ kradzież jest praktycznie nieznana na Barsoom.

Kwitnie za to skrytobójstwo, ale nawet ono nie mogło być motywem zagadkowego gościa, ponieważ mógł mnie uśmiercić z
łatwością przez sen, gdyby tego właśnie chciał.

Miałem już porzucić daremne dociekania i ułożyć się z powrotem do snu, kiedy do komnaty wszedł tuzin strażników.

Dowodzący nimi oficer był jednym z moich poznanych rano miłych gospodarzy, teraz jednak na jego twarzy nie było śladu
przyjaźni.

-- Wzywa cię Kulan Tith -- powiedział. -- Chodź!

Nowy sojusznik

Otoczony przez strażników, poszedłem korytarzami pałacu Kulan Titha, jeddaka Kaol, z powrotem do wielkiej sali
audiencyjnej znajdującej się w centrum potężnego gmachu.

Kiedy wszedłem do oświetlonej jasno sali, wypełnionej dostojnikami Kaol i oficerami goszczonego jeddaka, oczy

wszystkich zwróciły się na mnie. Po drugiej stronie sali, na wielkim podwyższeniu stały trzy trony, na których siedzieli Kulan
Tith oraz dwaj jego goście: Matai Shang i drugi jeddak.

Szliśmy w śmiertelnej ciszy szerokim przejściem pośrodku, zatrzymując się u stóp podwyższenia.
-- Przedstaw swoje zarzuty -- powiedział Kulan Tith, zwracając się do kogoś stojącego wśród dostojników po jego prawej

stronie. Wtedy z tłumu wysunął się Thurid, czarnoskóry dator Pierworodnych, i stanął przede mną.

-- Szlachetny jeddaku, ten przybysz w twoim pałacu od początku wydał mi się podejrzany -- powiedział, zwracając się do

Kulan Titha. -- Twój opis jego nieziemskiej waleczności odpowiadał mojej wiedzy na temat naczelnego wroga prawdy na
powierzchni Barsoom. Jednak, aby uniknąć pomyłki, posłałem kapłana twojej wiary, aby przeprowadził próbę, która miała
pozbawić go przebrania i ujawnić prawdę. A oto rezultat! -- zawołał, wskazując wyprostowanym sztywno palcem moje czoło.

Wszyscy obecni podążyli wzrokiem za tym oskarżycielskim palcem; wyglądało na to, że tylko ja jeden nie domyślałem

się, jaki złowieszczy znak miałem na czole.

Stojący przy mnie oficer domyślił się mojej konsternacji, a kiedy Kulan Tith zmarszczył groźnie brwi, przyglądając mi się,

dowódca straży wyjął z sakwy niewielkie zwierciadło i podstawił mi je przed twarz.

Wystarczyło jedno spojrzenie na odbicie.
Wyciągnięta w ciemności dłoń therna, który pod osłoną mroku zakradł się do mojej sypialni, starła mi z czoła fragment

maskującego czerwonego pigmentu szerokości dłoni. Pod nim widać było moją opaloną białą skórę.

Thurid zamilkł na chwilę, jak podejrzewam, aby podkreślić dramatyzm mego zdemaskowania, po czym podjął znowu:
-- Oto ten, który zbezcześcił świątynie Bogów Marsa, naruszył nietykalność osób Świętych Thernów i obrócił cały świat

przeciw pradawnej religii, Kulan Ticie! -- zawołał. -- Obrońco Świętości, jeddaku Kaol, oto zdany na twoją łaskę stoi przed
tobą John Carter, książę Helium!

Kulan Tith spojrzał w stronę Matai Shanga, jakby szukając potwierdzenia tych zarzutów. Hekkador Świętych Thernów

skinął głową.

-- To rzeczywiście ten bluźnierca -- powiedział. -- Nawet teraz udał się za mną do serca twego pałacu, Kulan Ticie, aby

mnie zabić. On...

-- Kłamstwo! -- zawołałem. -- Wysłuchaj mnie, Kulan Ticie, abyś mógł poznać prawdę. Powiem ci, dlaczego John Carter

podążył za Matai Shangiem do twojej siedziby. Wysłuchaj mnie, po czym sam osądź, czy moje czyny nie są bardziej zgodne
ze szczerym rycerskim zachowaniem i honorem Barsoom, niż działania tych mściwych wyznawców fałszywej wiary, z której
więzów uwolniłem wasz świat.

-- Milcz! -- ryknął jeddak, zrywając się z tronu i kładąc dłoń na rękojeści miecza. -- Milcz, bluźnierco! Kulan Tith nie musi

pozwalać, abyś kalał powietrze tej sali herezjami wydobywającymi się z nieczystego gardła, żeby cię osądzić. Skazałeś już
sam siebie; zostało mi tylko określić sposób twojej śmierci. Nie pomogą ci nawet zasługi, jakie oddałeś Kaol: był to tylko
nikczemny fortel, za pomocą którego zamierzałeś wkraść się w moje łaski i dotrzeć do tego świętego męża, którego chciałeś
pozbawić życia. Do lochu z nim! -- skończył, zwracając się do oficera mojej straży.

Sytuacja była beznadziejna! Jakie szanse miałem w starciu z całym narodem? Jaką mogłem mieć nadzieję na

miłosierdzie ze strony fanatycznego Kulan Titha, wspieranego przez doradców takich jak Thurid i Matai Shang? Czarny dator
uśmiechnął mi się złowrogo w twarz.

-- Tym razem nie wywiniesz się, Ziemianinie -- szydził.
Strażnicy otoczyli mnie. Przed oczami zobaczyłem czerwoną mgiełkę. W żyłach zabiła mi żywiej wojownicza krew

moich przodków z Wirginii. Ogarnęła mnie w pełni wściekła żądza walki.

Jednym skokiem dopadłem Thurida i zanim ten piekielny, szyderczy uśmieszek zdążył zniknąć z jego przystojnej twarzy,

uderzyłem go pięścią prosto w usta. Trafiony starym, dobrym ciosem w prawdziwym amerykańskim stylu, czarnoskóry dator
poleciał dwanaście stóp do tyłu, padając bezwładnie u stóp tronu Kulan Titha, gdzie pluł zębami i krwią z poranionych ust.

Wyciągnąłem miecz i okręciłem się z podniesioną gardą, aby stanąć do walki z całym narodem.
Strażnicy ruszyli na mnie błyskawicznie, ale zanim padł choć jeden cios, przez zgiełk krzyczących wojowników przebił

się czyjś potężny głos i olbrzymia postać zerwała się z podwyższenia obok Kulan Titha, stając z obnażonym mieczem
między mną a moimi przeciwnikami.

Był to goszczący w Kaol jeddak.
-- Stać! -- zawołał. -- Kulanie Tith, jeśli cenisz moją przyjaźń i odwieczny pokój między naszymi narodami, odwołaj

swoich ludzi, ponieważ gdziekolwiek i z kimkolwiek walczy książę Helium, John Carter, u jego boku aż do śmierci stać
będzie jeddak Ptarthu, Thuvan Dihn.

Okrzyki ucichły i groźne ostrza opadły, kiedy tysiąc oczu zwróciło się najpierw w zaskoczeniu na Thuvan Dihna, po czym

podniosło się pytająco w stronę Kulan Titha. Początkowo jeddak Kaolu pobladł z gniewu, ale zanim otworzył usta, odzyskał
panowanie nad sobą, więc przemówił spokojnym, opanowanym tonem, jak przystało w rozmowie między dwoma wielkimi
jeddakami.

-- Musisz mieć ważny powód, aby w ten sposób dopuszczać się łamania odwiecznych zwyczajów określających, co

przystoi gościowi w pałacu gospodarza, Thuvan Dihnie -- powiedział powoli. -- Zachowam milczenie, dopóki jeddak Ptarthu
nie wyjaśni swojego czynu, abym i ja nie zapomniał się, jak mój królewski przyjaciel.

Widziałem, że jeddak Ptarthu nieomal cisnął mu w twarz mieczem, ale zachował panowanie nad sobą tak samo dobrze

jak jego gospodarz.

-- Nikt nie zna praw rządzących czynami ludzi w kraju sąsiadów lepiej niż Thuvan Dihn -- powiedział. -- Jednak muszę

dochować wierności jeszcze wyższemu prawu: prawu wdzięczności. A żaden człowiek na Barsoom nie zasługuje na nią
bardziej niż książę Helium, John Carter.

-- Przed laty, przy okazji twojej ostatniej wizyty u mnie, Kulanie Tith, zachwyciły cię wdzięk i uroda mojej jedynej córki,

Thuvii -- ciągnął. -- Widziałeś, jakim uczuciem ją darzyłem, po czym dowiedziałeś się, że poruszona jakąś nieprzeniknioną
zachcianką, ruszyła w ostatnią, długą pielgrzymkę po zimnych wodach tajemniczej Iss, pozostawiając mnie w rozpaczy.

-- Parę miesięcy temu usłyszałem o wyprawie, którą poprowadził John Carter przeciw Issus i Świętym Thernom. Do

moich uszu doszły niejasne pogłoski o odrażających czynach, jakich mieli dopuszczać się thernowie na tych, którzy od
niezliczonych wieków płynęli potężną Iss.

-- Usłyszałem, że uwolniono tysiące więźniów, z których tylko nieliczni mieli odwagę wrócić do swoich krajów przez

straszliwy nakaz okrutnej śmierci, który ciąży na wszystkich powracających z Doliny Dor.

-- Przez pewien czas nie mogłem uwierzyć w herezje, które usłyszałem, i modliłem się, aby moja córka Thuvia zginęła,

zanim dopuściła się świętokradztwa powrotu do świata zewnętrznego. Potem jednak odżyła we mnie ojcowska miłość i
przysiągłem sobie, że wybiorę raczej wieczne potępienie niż dalszą rozłąkę z nią, jeśli tylko uda mi się ją znaleźć.

-- Posłałem więc emisariuszy do Helium, na dwór Xodara, jeddaka Pierworodnych, oraz do obecnego władcy tych z

thernów, którzy porzucili swoją religię, a wszyscy oni i każdy z osobna potwierdził tę samą historię o niewymownym
okrucieństwie i okropnościach, jakich dopuszczali się thernowie na nieszczęsnych, bezbronnych ofiarach swojej religii.

-- Wielu widziało lub poznało moją córkę, a od thernów, którzy znajdowali się blisko Matai Shanga, dowiedziałem się o

upokorzeniach, jakimi osobiście ją zasypywał, a przybywszy tu, ucieszyłem się na wieść, że on również jest twoim gościem,
ponieważ zamierzałem znaleźć go, nawet gdyby miało mi to zająć całe życie.

-- Słyszałem też o rycerskiej uprzejmości, jaką okazał mojej córce John Carter. Opowiedziano mi, jak walczył za nią, i

uratował ją, porzuciwszy ucieczkę przed dzikimi Warhoonami Południa, aby posłać ją w bezpieczne miejsce na własnym
thoacie i wyjść pieszo na spotkanie zielonoskórych wojowników.

-- Czy dziwisz się, Kulanie Tith, że jestem gotów zaryzykować życie, pokój mego narodu, a nawet twoją przyjaźń, którą

cenię nad wszystko inne, aby stanąć u boku księcia Helium?

Kulan Tith milczał przez chwilę. Wyraz jego twarzy zdradzał, że czuł dogłębną konsternację. W końcu odezwał się

przyjaznym, choć dość smutnym tonem:

-- Kim jestem, by osądzać równego sobie, Thuvan Dihnie? W moich oczach Ojciec Thernów wciąż jest święty, a wiara,

którą głosi, jest jedyną prawdziwą, ale nie wiem, czy stojąc przed tym samym problemem, co ty, nie czułbym i nie postąpił
dokładnie tak samo. Mogę uczynić coś w sprawie księcia Helium, ale mogę zająć wyłącznie pojednawcze stanowisko
między tobą a Matai Shangiem. Zanim zajdzie słońce, książę Helium zostanie odprowadzony do granic mojej krainy, po
czym może odejść, dokąd zechce; jednak pod groźbą śmierci nie wolno mu wracać do Kaol.

-- Jeśli między tobą a Ojcem Thernów istnieje jakiś zatarg, nie muszę chyba prosić, abyście wstrzymali się z

rozstrzygnięciem go, dopóki obaj nie znajdziecie się poza zasięgiem mojej władzy. Czy jesteś usatysfakcjonowany, Thuvan
Dihnie?

Jeddak Ptarthu skinął na zgodę głową, ale nieprzyjemny grymas, który posłał w stronę Matai Shanga, nie wróżył dobrze

temu bóstwu o ciastowatej twarzy.

-- Za to książę Helium bynajmniej nie jest usatysfakcjonowany! -- zawołałem, zakłócając szorstko te zaczątki zgody,

ponieważ nie mógłbym przełknąć zawarcia pokoju za wyznaczoną cenę. -- Wymknąłem się śmierci pod tuzinem postaci, aby
podążyć za Matai Shangiem i znaleźć go, i nie zamierzam pozwolić, aby odwiedziono mnie jak prowadzonego na rzeź
zniedołężniałego thoata z dala od celu, który osiągnąłem wyłącznie dzięki mojej waleczności i sile moich ramion.

-- Thuvan Dihn, jeddak Ptarthu, również nie będzie usatysfakcjonowany, jeśli wysłucha mnie do końca. Czy wiesz,

dlaczego śledziłem Matai Shanga i Thurida, czarnoskórego datora, przez pół świata od lasów Doliny Dor, pokonując
niezliczone trudności? Czy sądzisz, że książę Helium, John Carter, zniżyłby się do skrytobójstwa? Czy Kulan Tith może być
takim głupcem, aby wierzyć kłamstwom sączonym mu do uszu przez Świątobliwego Hekkadora lub datora Thurida?

-- Nie podążam za Matai Shangiem, żeby go zabić, choć jedynemu Bogu mojej planety wiadomo, że aż świerzbią mnie

dłonie, aby go udusić. Śledzę go, Thuvan Dihnie, ponieważ towarzyszy mu dwoje więźniów: moja żona, Dejah Thoris,
księżniczka Helium, i twoja córka -- Thuvia z Ptarthu. Czy naprawdę uważasz, że pozwolę się teraz odprowadzić poza mury
Kaol, jeśli nie będzie towarzyszyć mi matka mojego syna, a ty nie odzyskasz córki?

Thuvan Dihn odwrócił się do Kulan Titha. W jego surowym wzroku zapłonął gniew, ale dzięki wspaniałemu panowaniu

nad sobą przemówił spokojnym tonem.

-- Czy wiedziałeś o tym, Kulan Ticie? -- zapytał. -- Wiedziałeś, że moja córka jest więźniem w twoim pałacu?
-- Nie mógł o tym wiedzieć -- przerwał Matai Shang, blady moim zdaniem bardziej ze strachu niż z gniewu. -- Nie mógł o

tym wiedzieć, ponieważ to kłamstwo.

Zabiłbym go za to na miejscu, ale kiedy ruszyłem w jego stronę, Thuvan Dihn położył mi ciężką dłoń na ramieniu.

-- Poczekaj -- powiedział, po czym zwrócił się do Kulan Titha: -- To nie może być kłamstwo. Tyle wiem o księciu Helium,

że na pweno nie jest kłamcą. Odpowiedz mi, Kulanie Tith, zadałem ci pytanie.

-- Ojcu Thernów towarzyszyły tu trzy kobiety -- odparł jednak Kaol. -- Jego córka, Phaidor, i dwie inne, które przedstawili

jako jej niewolnice. Nawet jeśli to Thuvia z Ptarthu i Dejah Thoris z Helium, nie mogłem o tym wiedzieć, ponieważ żadnej nie
zobaczyłem. Ale jeśli to one, jutro zostaną wam zwrócone.

Mówiąc to, spojrzał prosto na Matai Shanga, nie jak wyznawca na arcykapłana, lecz jak władca wydający komuś

polecenie.

Ojciec Thernów musiał widzieć równie wyraźnie jak ja, że ostatnie rewelacje na temat prawdziwej natury religii

dostatecznie osłabiły już wiarę Kulan Titha i niewiele trzeba było, aby potężny jeddak zmienił się w jego zapiekłego wroga;
jednak ziarna zabobonu są tak silne, że nawet wielki władca Kaol wzdragał się jeszcze przed zerwaniem ostatniej nici
wiążącej go z pradawną religią.

Matai Shang okazał się na tyle mądry, aby udać zgodę na polecenie swojego wyznawcy, i obiecał sprowadzić nazajutrz

obie niewolnice do sali audiencyjnej.

-- Prawie już świta -- powiedział. -- Nie chciałbym przerywać snu mojej córki, w przeciwnym wypadku zaraz kazałbym je

tu sprowadzić, abyś przekonał się, że książę Helium się myli -- podkreślił to ostatnie słowo, próbując zadać mi afront w tak
zawoalowany sposób, że nie mogłem okazać otwarcie urazy.

Miałem już sprzeciwić się wszelkiej zwłoce i zażądać, aby natychmiast przyprowadzono księżniczkę Helium, kiedy dzięki

Thuvan Dihnowi podobne żądanie stało się niepotrzebne.

-- Chciałbym zaraz zobaczyć moją córkę -- powiedział. -- Ale jeśli Kulan Tith zapewni mnie, że nie dopuści, aby

ktokolwiek opuścił tej nocy pałac, oraz że od teraz do chwili, kiedy staną przed nami o świcie w tej sali, Dejah Thoris ani
Thuvii z Ptarthu nie spotka żadna krzywda, nie będę nalegał.

-- Nikt nie opuści pałacu -- odparł jeddak Kaolu. -- Zaś Matai Shang zapewnia nas, że obu kobiet nie spotka żadna

krzywda, prawda?

Thern potwierdził skinieniem głowy. Parę chwil później Kulan Tith dał do zrozumienia, że audiencja dobiegła końca i na

zaproszenie Thuvan Dihna towarzyszyłem jeddakowi Ptarthu do jego komnat, gdzie siedzieliśmy do świtu, podczas gdy
słuchał opowieści o moich przygodach na jego planecie oraz o wszystkim, co przydarzyło się jego córce w tym czasie, który
spędziliśmy razem.

Odkryłem w ojcu Thuvii bratnią duszę, a tej nocy zawiązała się między nami przyjaźń, która przybierała na sile, aż

ustępowała tylko uczuciu, jakie żywię dla zielonego jeddaka Tharku, Tars Tarkasa.

Z pierwszym nagłym blaskiem marsjańskiego poranka do komnat przybyli gońcy Kulan Titha, aby zawołać nas do sali

audiencyjnej, gdzie Thuvan Dihn po latach rozłąki miał odzyskać córkę, zaś ja po niemal nieprzerwanym dwunastoletnim
rozstaniu miałem połączyć się znowu z niedościgłą córką Helium.

Serce tłukło mi się w piersi tak mocno, że zacząłem rozglądać się z zawstydzeniem po sali, pewny że słyszą je wszyscy

wokół. Moje ramiona tęskniły za chwilą, w której będą mogły ponownie objąć boską postać tej, w której wieczna młodość i
nieprzemijająca uroda były tylko zewnętrznymi oznakami doskonałej duszy.

Wreszcie powrócił goniec posłany po Matai Shanga. Wyciągałem szyję, aby ujrzeć jak najszybciej te, które powinny iść

za nim, ale posłaniec szedł sam.

Zatrzymawszy się przed tronem, odezwał się do jeddaka głosem wyraźnie słyszalnym dla wszystkich obecnych w sali.
-- Kulan Ticie, najpotężniejszy z jeddaków -- zawołał zgodnie z ceremoniałem. -- Twój posłaniec wraca sam, ponieważ

dotarłszy do komnat Ojca Thernów, zastał je puste, podobnie jak pokoje jego świty.

Kulan Tith pobladł.
Z warg stojącego obok mnie Thuvan Dihna, który nie zasiadł na przygotowanym dla niego tronie obok gospodarza,

wyrwał się cichy jęk. Na chwilę w sali audiencyjnej jeddaka Kaolu, Kulan Titha zapadła śmiertelna cisza. Przerwał ją sam
jeddak.

Podniósłszy się z tronu, zszedł z podniesienia do Thuvan Dihna. Ze łzami w oczach, położył dłonie na ramionach

przyjaciela.

-- Że też doszło do tego w pałacu twojego najlepszego przyjaciela, Thuvan Dihnie! -- zawołał. -- Osobiście skręciłbym

Matai Shangowi kark, gdybym tylko domyślał się, co zamierza w swoim nikczemnym sercu. Zeszłej nocy wiara, którą
wyznawałem przez całe życie, została osłabiona. Dziś rano została skruszona ostatecznie, ale za późno, za późno.

-- Aby wydrzeć córkę i żonę tego dostojnego wojownika z niewoli tych łotrów możesz dysponować zasobami całego

mojego narodu. Oddaję ci do dyspozycji całe Kaol. Co możemy zrobić? Powiedz tylko słowo!

-- Najpierw znajdźmy twoich ludzi odpowiedzialnych za ucieczkę Matai Shanga i jego świty -- zaproponowałem. -- Nie

doszłoby do tego bez pomocy straży pałacowej. Znajdźmy winnych i wyduśmy z nich, jak udało im się zniknąć i w którą
stronę się udali.

Zanim Kulan Tith zdążył wydać rozkazy, aby zacząć dochodzenie, młody przystojny oficer wystąpił do przodu, zwracając

się do jeddaka.

-- O Kulan Ticie, najpotężniejszy z jeddaków -- powiedział. -- To ja ponoszę wyłączną odpowiedzialność za tę

pożałowania godną pomyłkę. Zeszłej nocy dowodziłem strażą pałacową. Podczas audiencji, która odbyła się tu przed ranem,
przebywałem na służbie w innej części pałacu i nie wiedziałem o tym, co tu zaszło. Kiedy więc Ojciec Thernów wezwał
mnie, tłumacząc, że było twoim życzeniem, aby jego świta opuściła szybko miasto z powodu obecności śmiertelnego wroga
Świątobliwego Hekkadora, który zamierzał pozbawić go życia, zrobiłem to, do czego przygotowało mnie całe życie:
okazałem posłuszeństwo temu, którego nauczono mnie uważać za władcę nas wszystkich, włącznie z tobą, o
najpotężniejszy z jeddaków. Niech konsekwencje i kara dotkną tylko mnie, bo tylko ja ponoszę winę. Pozostali członkowie
straży, którzy pomogli w ucieczce, zrobili to na mój rozkaz.

Kulan Tith spojrzał najpierw na mnie, potem na Thuvan Dihna, jakby zamierzał prosić nas o sąd nad tym człowiekiem,

jednak pomyłka była tak wyraźnie zrozumiała, że żaden z nas nie myślał nawet, aby kazać młodemu oficerowi cierpieć za
błąd, który popełniłby z łatwością każdy inny na jego miejscu.

-- W jaki sposób opuścili miasto? -- zapytał Thuvan Dihn. -- I dokąd się udali?
-- Odeszli tak, jak przybyli -- odparł oficer. -- Latającym statkiem. Po odlocie przez pewien czas obserwowałem światła

ich statku, które w końcu zniknęły na północy.

-- Gdzie na północy może szukać schronienia Matai Shang? -- zapytał Thuvan Dihn.
Kulan Tith stał przez kilka chwil ze zwieszoną głową, najwyraźniej pogrążony w myślach. Wreszcie jego twarz pojaśniała

nagle.

-- Mam! -- zawołał. -- Jeszcze wczoraj Matai Shang podpowiedział mi cel swojej podróży, opowiadając o rasie

różniących się od nas kolorem skóry ludzi zamieszkujących daleką północ. Twierdził, że Święci Thernowie znali ich od
zawsze jako oddanych i lojalnych wyznawców pradawnej wiary. Wśród nich mógłby znaleźć schronienie, gdzie nie znalazłby
go żaden "kłamliwy heretyk". To tam na pewno się udał.

-- A w całym Kaol nie ma ani jednego statku, którym moglibyśmy za nim polecieć -- zawołałem.
-- Dopiero w Ptarthu! -- odparł Thuvan Dihn.
-- Zaraz! -- zawołałem. -- Nieopodal południowego krańca wielkiej puszczy leży wrak statku thernów, którym

przyleciałem aż do tego miejsca. Kulan Ticie, jeśli użyczysz mi ludzi, aby go tu sprowadzić, oraz rzemieślników do pomocy,
w dwa dni zdołam go naprawić.

Miałem jeszcze mocne podejrzenia co do pozornej szczerości nagłego odstępstwa jeddaka Kaol, ale entuzjazm, z jakim

przystał na moją propozycję, i gotowość, z jaką oddał mi do wyłącznej dyspozycji oddział żołnierzy i oficerów, rozwiały
ostatecznie resztki wątpliwości.

Dwa dni później mój statek latający stał na szczycie strażnicy, gotowy do odlotu. Thuvan Dihn i Kulan Tith zaoferowali mi

wszelkie zasoby obu narodów: do dyspozycji miałem miliony wojowników. Ale poza mną i Woolą na pokładzie łodzi było
miejsce tylko dla jednego człowieka.

Kiedy wszedłem na pokład, Thuvan Dihn zajął miejsce obok mnie. Zaskoczony, spojrzałem na niego pytająco. Odwrócił

się do najwyższego rangą oficera, który towarzyszył mu do Kaol.

-- Powierzam ci bezpieczny powrót mojej świty do Ptarthu -- powiedział. -- Mój syn z pewnością spisuje się tam świetnie

pod moją nieobecność. Książę Helium nie poleci sam do kraju wroga. To wszystko. Żegnajcie!

W Jaskiniach Trupów

Nasz lokalizator, nastawiony na statek Matai Shanga od chwili, kiedy ustawiłem go opuszczając fortecę thernów, prowadził
nas cały dzień i noc prosto na północ.

Drugiej nocy zauważyliśmy szybko, że powietrze stało się wyraźnie zimniejsze, a sądząc po odległości, jaką

pokonaliśmy od równika, byliśmy pewni, że zaczynaliśmy zbliżać się prędko do arktycznych krain Północy.

Moja znajomość prób zbadania tych nieznanych ziem przez niezliczone ekspedycje, kazała mi zachować uwagę,

ponieważ ze statków, które zapuściły się daleko poza potężną barierę lodową otaczającą południowy kraniec strefy
arktycznej nie powrócił żaden.

Nikt nie wiedział, co się z nimi stało: wiadomo było tylko, że zniknęły na zawsze w tej posępnej, podbiegunowej krainie.
Samą barierę dzieliła od bieguna odległość, jaką szybki statek powietrzny mógłby pokonać w kilka godzin, zakładano

więc, że na wszystkich, którzy dotarli do "zakazanej krainy" jak nazywali ją mieszkańcy świata zewnętrznego, czekało jakieś
straszliwe nieszczęście.

Z tego właśnie powodu, zbliżywszy się do bariery zacząłem lecieć wolniej, zamierzając zachować podczas lotu nad

lądolodem ostrożność, aby zanim wpadnę w pułapkę, odkryć czy na biegunie północnym rzeczywiście leżała zamieszkana
kraina, ponieważ nie wyobrażałem sobie innego miejsca, w którym Matai Shang mógłby czuć się bezpieczny przed Johnem
Carterem, księciem Helium.

Lecieliśmy ślimaczym tempem, unosząc się zaledwie kilka stóp nad ziemią i dosłownie wymacując sobie drogę w

mroku, ponieważ oba księżyce już zaszły, a światło gwiazd zasłoniły obłoki, które na Marsie można znaleźć wyłącznie na
biegunach.

Nagle prosto przed nami podniosła się wyniosła ściana bieli, a choć obróciłem mocno sterem i przesunąłem silnik w

pozycję wstecz, nie zdążyłem uniknąć zderzenia. Z odrażającym trzaskiem, niemal z pełną prędkością uderzyliśmy w
strzelistą przeszkodę.

Statek podniósł się rufą do góry, silnik stanął, połatane zbiorniki wypornościowe pękły równocześnie i runęliśmy

dwadzieścia stóp na ziemię.

Na szczęście żaden z nas nie odniósł obrażeń, a kiedy wyplątaliśmy się wreszcie z wraku, a znad horyzontu wyskoczył

mniejszy księżyc, odkryliśmy, że znaleźliśmy się u podnóża potężnej bariery lodowej, z której sterczały potężne granitowe
ostrogi wzgórz powstrzymujących dalszy pochód lodowca na południe.

Co za pech! Będąc właściwie u celu podróży, rozbić się po niewłaściwej stronie tej stromej i niezdobytej lodowo-skalnej

ściany!

Spojrzałem na Thuvan Dihna. Potrząsnął głową z przybitym wyrazem twarzy.
Pozostałą część nocy spędziliśmy dygocząc z zimna na śniegu u stóp lodowca w naszych nienadajacych się do tych

warunków jedwabnych ubraniach.

Kiedy wstał świt, moja udręczona dusza odzyskała nieco zwykłego optymizmu, choć muszę przyznać, że nie miała go

zbytnio czym żywić.

-- Co robimy? -- zapytał Thuvan Dihn. -- Czy zdołamy pokonać to, co niepokonane?
-- Najpierw musimy udowodnić, że takie nie jest -- odpowiedziałem. -- I nie uznam, że jest inaczej, dopóki nie zatoczymy

wokół bariery pełnego koła i nie staniemy pokonani w tym samym miejscu. A im szybciej ruszymy, tym lepiej, ponieważ nie
widzę innego sposobu, a pełna trudów wędrówka przez leżące przed nami mile lodu zajmie nam ponad miesiąc.

Przez pięć pełnych chłodu, bólu i niedostatku dni przedzieraliśmy się po nierównej, skutej lodem drodze położonej u

podnóża bariery lodowej. Dniem i nocą atakowały nas dzikie, pokryte futrem stworzenia. Ani przez chwilę nie mogliśmy czuć
się bezpieczni przed niespodziewaną napaścią jakiegoś potężnego demona Północy.

Naszym najbardziej uporczywym i niebezpiecznym wrogiem były apty.
To olbrzymie, pokryte białym futrem sześcionogie stworzenia, które czterech krótkich, ciężkich kończyn używają do

szybkiego przemieszczania się po śniegu i lodzie, zaś dwie pozostałe, wyrastające z barków po obu stronach długiej,
potężnej szyi są zakończone nieowłosionymi, białymi dłońmi, którymi chwytają i trzymają zdobycz.

Spośród ziemskich zwierząt, ich głowy i paszcze przypominają najbardziej hipopotama, tyle że po bokach dolnej szczęki

wyrastają im dwa wielkie rogi, zakrzywione lekko w dół.

Największą ciekawość wzbudzały we mnie ich wielkie ślepia, które przypominają dwie sporych rozmiarów owalne plamy

sięgające po obu stronach głowy od czubka czaszki w dół, do miejsca położonego poniżej korzeni rogów -- wydaje się więc,
że ta naturalna broń wyrasta w istocie z dolnej części oczu, złożonych z kilku tysięcy segmentów.

Podobna budowa oka wydała mi się niezwykła u zwierzęcia zamieszkującego jaskrawe połacie śniegu i lodu, choć

zbadawszy szczegółowo kilka zabitych przez nas sztuk odkryłem, że każdy segment oka posiadał własną powiekę, zaś
zwierzę mogło wedle woli zamykać dowolną liczbę segmentów. Nadal byłem jednak przekonany, że natura wyposażyła je w
ten sposób, ponieważ większą część życia spędzały w ciemnych, podziemnych tunelach.

Wkrótce natknęliśmy się na największego apta, jakiego do tej pory widzieliśmy. Zwierzę miało całe osiem stóp w kłębie,

a jego sierść była tak gładka, czysta i lśniąca, że mógłbym przysiąc, iż została dopiero co wyczyszczona.

Stał z uniesioną głową, przyglądając się, jak zbliżaliśmy się do niego, uznawszy za stratę czasu próbę ucieczki przed

nieustępliwą zwierzęcą zaciekłością, którą zdają się obdarzone te piekielne stwory, przemierzające ponure krainy Północy i
rzucające się na każde żywe stworzenie, jakie pojawi się w zasięgu ich bystrego wzroku.

Nawet najedzone, nie mogąc jeść dalej, zabijają dla czystej przyjemności, jaką zdają się czerpać z odbierania życia.

Kiedy więc ten apt nie zaatakował nas, kiedy zbliżaliśmy się do niego, zamiast tego okręcając się i oddalając truchtem,
poczułbym niemałe zaskoczenie, gdybym nie zauważył przypadkiem błysku złotej obroży na jego szyi.

Zauważył ją też Thuvan Dihn i dla nas obu miała to to samo, pełne nadziei, znaczenie. Tę obrożę mógł umieścić na szyi

zwierzęcia wyłącznie człowiek, a ponieważ żadna znana nam rasa Marsjan nie próbowała udomowić dzikich aptów, musiał
należeć do ludu Północy, z którego istnienia nie zdawaliśmy sobie sprawy -- prawdopodobnie do owianych legendą
żółtoskórych mieszkańców Barsoom, członków niegdyś potężnej rasy, która podobno wymarła, choć niektórzy badacze
twierdzili, że żyła nadal na skutej lodem Północy.

Ruszyliśmy razem tropem wielkiego zwierzęcia. Prędko udało nam się wytłumaczyć Wooli, co zamierzamy, dzięki

czemu nie musieliśmy starać się nadążyć za aptem, który uciekając szybko po nierównym gruncie, wkrótce zniknął nam z
oczu.

Trop niemal pełne dwie godziny prowadził równolegle do lodowca, po czym skręcał nagle w jego stronę po najbardziej

nierównym i na pierwszy rzut oka nieprzebytym terenie, jaki kiedykolwiek widziałem.

Z obu stron drogę zagradzały olbrzymie, granitowe głazy, głębokie lodowe rozpadliny groziły pochłonięciem nas przy

najmniejszym fałszywym kroku, zaś wiejący z północy wietrzyk przynosił do nozdrzy niewymowny smród, w którym prawie
się dusiliśmy.

Następne dwie godziny zajęło nam pokonanie kilkuset jardów do podnóża bariery.
Wreszcie, zakręciwszy za kolejny załom przypominającej mur granitowej ostrogi, natknęliśmy się na szeroki, jakieś dwa

lub trzy akry, kawałek płaskiego terenu u podnóża wyniosłej sterty lodu i skał, która całymi dniami nie pozwalała nam się

pokonać. Za nim zaś ujrzeliśmy ciemny i szeroki otwór jaskini.

Straszliwy smród bił właśnie z tej odrażającej jamy, a ujrzawszy to miejsce Thuvan Dihn zatrzymał się, wydając okrzyk

szczerego zdumienia.

-- Na moich przodków! -- zawołał. -- Że też na własne oczy ujrzałem owiane legendą Jaskinie Trupów! Jeśli to prawda,

to znaleźliśmy drogę za barierę. Starożytne kroniki pierwszych historyków Barsoom, tak stare, że przez wieki uznawaliśmy je
za mity, opisują ucieczkę żółtych ludzi przed najazdami zielonych hord, które zalały Barsoom, kiedy wysychanie wielkich
oceanów zmusiło rasy panujące do opuszczenia ich twierdz.

-- Mówią o wędrówce resztek tej niegdyś potężnej rasy, które nękane na każdym kroku dotarły wreszcie do przejścia

poza północną barierę lodową do żyznej doliny na biegunie.

-- Przed wejściem do podziemnego tunelu prowadzącego do miejsca ich ucieczki stoczono wielką bitwę, w której

zwyciężyli żółci ludzie, zaś ciała poległych -- żółtych i zielonoskórych -- ułożono stosami w jaskiniach prowadzących do ich
nowej siedziby, aby ich smród odstraszał przeciwników od dalszego pościgu.

-- Od tego dawno zapomnianego dnia, martwych tej owianej legendą krainy zanoszono zawsze do Jaskiń Trupów, aby w

śmierci i rozkładzie nadal służyli krajowi, odstraszając wszelkich najeźdźców. Tutaj też, jak chce legenda, znoszone są
wszelkie śmieci tego ludu: wszystko, co może gnić i potęgować obrzydliwy smród, który bije właśnie w nasze nozdrza.

-- Zaś wśród rozkładających się trupów na każdym kroku czai się śmierć, ponieważ to tu urządziły swoje leże dzikie apty,

wzbogacając sterty obrzydlistwa tymi fragmentami swojej zdobyczy, których nie zdołają pożreć. To obrzydliwa, ale jedyna
droga do naszego celu.

-- Zatem jesteś pewny, że znaleźliśmy drogę do kraju żółtych ludzi? -- zawołałem.
-- Na ile to możliwe, mając na poparcie swoich teorii tylko starożytną legendę -- odparł. -- Ale spójrz tylko, jak bardzo

wszystkie szczegóły zgadzają się ze starą jak świat legendą o ucieczce żółtej rasy. Owszem, jestem pewny, że odkryliśmy
drogę do ich pradawnej kryjówki.

-- Jeśli to prawda, a módlmy się, żeby tak było, może uda nam się rozwikłać tam zagadkę zniknięcia jeddaka Helium,

Tardos Morsa, i jego syna, Mors Kajaka -- stwierdziłem. -- To jedyne miejsce na Barsoom, jakie nie zostało zbadane przez
liczne ekspedycje i niezliczonych szpiegów, którzy szukali ich prawie przez dwa lata. Ostatnie wiadomości, jakie o nich
słyszeliśmy, mówiły, że postanowili szukać mojego walecznego syna, Carthorisa, za barierą lodową.

Rozmawiając, zbliżaliśmy się do wejścia do jaskini, a przestąpiwszy jej próg, przestałem dziwić się, że groza tej upiornej

drogi odstraszyła w starożytności zielonoskórych wrogów żółtych ludzi.

Szeroką powierzchnię pierwszej groty zalegały wysoko trupie kości, pokryte gnijącą warstwą miazgi rozkładających się

ciał, w której apty wydeptały odrażającą ścieżkę prowadzącą do wejścia do kolejnej pieczary.

Sklepienie pierwszej, jak i wszystkich pozostałych grot, było niskie, przez co obrzydliwy smród był zamknięty wewnątrz

jaskiń i skondensowany do tego stopnia, że wydawał się wręcz namacalny. Człowiek prawie miał ochotę wyciągnąć miecz i
spróbować wyciąć sobie drogę w poszukiwaniu położonego za nim świeżego powietrza.

-- Czy można oddychać tym splugawionym powietrzem i przeżyć? -- zapytał, dławiąc się, Thuvan Dihn.
-- Niezbyt długo, jak sądzę -- odparłem. -- Lepiej pospieszmy się. Pójdę przodem, ty pójdziesz z tyłu, a Woola między

nami. Dalej! -- I z tymi słowy rzuciłem się przed siebie, w cuchnącą, gnijącą miazgę.

Dopiero minąwszy siedem różnej wielkości grot, niewiele różniących się pod względem natężenia zalegającego w nich

smrodu, natknęliśmy się na fizyczną przeszkodę. W ósmej pieczarze odkryliśmy gniazdo aptów.

Całą jaskinię zalegały dwie dziesiątki tych potężnych zwierząt, usadowionych przy ścianach jaskini. Niektóre z nich spały,

inne rozszarpywały świeże zwłoki przyniesionej do gniazda zdobyczy, lub siłowały się ze sobą w miłosnych zapasach.

Dopiero tutaj, w słabym świetle ich podziemnej siedziby, widać było wyraźnie korzyści płynące z ich wielkich oczu,

ponieważ wewnętrzne groty podziemnego przejścia zalegał wieczny mrok, tylko niewiele jaśniejszy niż całkowita ciemność.

Próba przebicia się przez środek tego groźnego stada nawet mi wydawała się szczytem głupoty, wobec czego

zasugerowałem, aby Thuvan Dihn z Woolą powrócił do świata zewnętrznego i poszukał drogi powrotnej do cywilizacji, po
czym wrócił z siłami dostatecznymi nie tylko do tego, aby pokonać apty, ale i wszelkie inne przeszkody, jakie mogły jeszcze
dzielić nas od celu.

-- Tymczasem może uda mi się znaleźć jakiś sposób, aby przemknąć się samemu do krainy żółtych ludzi -- ciągnąłem. --

Jeśli nie, zginie przynajmniej tylko jeden z nas. Gdybyśmy poszli i zginęli wszyscy, nie byłoby komu sprowadzić ratunku dla
Dejah Thoris i twojej córki.

-- Nie zawrócę i nie zostawię cię tu samego, Johnie Carter -- odparł Thuvan Dihn. -- Do zwycięstwa czy do śmierci,

jeddak Ptarthu zostanie przy tobie. Powiedziałem.

Z jego tonu wywnioskowałem, że dalszy spór byłby bezcelowy, ustąpiłem więc, odsyłając z powrotem Woolę ze

skreśloną pospiesznie wiadomością zamkniętą w umocowanym u szyi metalowym pojemniku. Wierne zwierzę dostało
rozkaz, aby znalazło Carthorisa w Helium, i choć od celu oddzielało je pół świata i niezliczone niebezpieczeństwa,
wiedziałem, że jeśli to tylko możliwe, to Woola tego dokona.

Obdarzony przez naturę niesamowitą szybkością i wytrzymałością, oraz straszliwą nieustępliwością, dzięki której był

godnym przeciwnikiem dla każdego nieprzyjaciela, na jakiego mógł się natknąć, bystrością i wspaniałym instynktem z
łatwością mógł nadrobić to, czego jeszcze mu brakowało, aby z powodzeniem wypełnić misję.

Wielkie zwierzę odwróciło się z wyraźną niechęcią, aby opuścić mnie zgodnie z poleceniem, ale zanim odeszło po prostu

musiałem otoczyć jego wielki kark ramionami w pożegnalnym uścisku. Potarł mnie policzkiem na pożegnanie, i po chwili
pędził już przez Jaskinie Trupów w stronę świata zewnętrznego.

W wiadomości do Carthorisa zapisałem wyraźne wskazówki, dzięki którym mógł znaleźć Jaskinie Trupów, kategorycznie

nakazując mu wejście do położonej za nimi krainy tą drogą, oraz polecając, aby pod żadnym pozorem nie próbował
sforsować bariery lodowej flotą. Napisałem, że nawet nie domyślałem się co leżało za ósmą jaskinią, ale byłem pewny, że
gdzieś po drugiej stronie lodowej bariery znajdowała się jego matka w niewoli Matai Shanga, oraz że byli tam również, o ile
jeszcze żyli, jego dziadek i pradziad.

Dalej doradzałem mu, aby zwrócił się do Kulan Titha i syna Thuvan Dihna z prośbą o statki i wojsko, aby ekspedycja

była wystarczająco silna do odniesienia sukcesu już przy pierwszym ataku.

A jeśli znajdziesz czas, zabierz ze sobą Tars Tarkasa -- zakończyłem. -- Ponieważ, o ile tego dożyję, niewiele rzeczy

mogłoby sprawić mi większą przyjemność niż walka ramię w ramię z moim starym przyjacielem.

Kiedy Woola oddalił się, ukrywszy się w siódmej jaskini omówiliśmy z Thuvan Dihnem i odrzuciliśmy wiele planów

pokonania ósmej groty. Z miejsca, w którym staliśmy, widzieliśmy, że zapasy aptów traciły na sile, zaś wiele z tych, które się
posilały, przerwały żer i udały się na spoczynek.

Niedługo widać było wyraźnie, że wkrótce wszystkie groźne stwory miały zapaść w spokojny sen, dzięki czemu

nadarzała nam się ryzykowna sposobność przejścia przez ich leże.

Bestie, jedna po drugiej, układały się na kipiącej masie zgnilizny zaścielającej warstwę kości na podłodze jamy, aż

pozostał tylko jeden czuwający apt. Sporych rozmiarów osobnik wędrował niespokojnie po okolicy, obwąchując towarzyszy i
odrażające śmietnisko jaskini.

Od czasu do czasu przystawał, patrząc czujnie w stronę to jednego z wyjść z pieczary, to znów drugiego. Całym swoim

zachowaniem przypominał strażnika.

Musieliśmy uznać wreszcie, że nie zaśnie, dopóki spali pozostali mieszkańcy jaskini, i łamaliśmy głowy w poszukiwaniu

planu, dzięki któremu udałoby się nam go przechytrzyć. Wreszcie zasugerowałem Thuvan Dihnowi pewien sposób, a
ponieważ wydawał się równie dobry jak każdy inny z omówionych wcześniej, postanowiliśmy go wypróbować.

Thuvan Dihn zajął w tym celu miejsce pod ścianą jaskini, przy wejściu do ósmej groty, ja zaś rozmyślnie pozwoliłem, aby

pilnujący stada apt zauważył mnie, spoglądając w stronę naszej kryjówki. Potem rzuciłem się na drugi koniec przejścia,
rozpłaszczając się na ścianie.

Wielkie zwierzę pobiegło bez dźwięku w stronę siódmej groty, aby sprawdzić, jakiego rodzaju intruz zapuścił się

lekkomyślnie tak daleko w głąb jego leża.

Kiedy wystawiło głowę przez łączący pieczary wąski otwór, po obu stronach czekały na nią ciężkie, długie miecze i

zanim miało okazję wydać choćby jedno warknięcie, odcięta głowa potoczyła się do naszych stóp.

Zajrzeliśmy szybko do ósmej komory: żaden z aptów nawet nie drgnął. Przeszedłszy ostrożnie nad blokującymi wejście

zwłokami wielkiego zwierzęcia, weszliśmy ostrożnie z Thuvan Dihnem do budzącej grozę, niebezpiecznej jamy.

Cicho i ostrożnie, skradaliśmy się w ślimaczym tempie wśród wielkich, odpoczywających ciał. Jedynym odgłosem poza

naszym oddechem było mlaskanie naszych stóp podnoszonych z gnijącej masy, przez którą brnęliśmy.

Byliśmy w połowie drogi, kiedy jedno z potężnych zwierząt, leżące dokładnie przede mną poruszyło się niespokojnie w

tej samej chwili, w której zawisłem stopą nad jego głową, by przejść dalej.

Czekałem, wstrzymawszy oddech, balansując na jednej stopie, ponieważ nie miałem odwagi poruszyć choćby

mięśniem. W prawej dłoni ściskałem krótki miecz, którego ostrze zawisło o cal nad grubym futrem, pod którym biło dzikie
serce zwierzęcia.

Wreszcie apt uspokoił się; westchnął, jakby wychodząc z koszmaru i zaczął znów regularnie oddychać w głębokim śnie.

Postawiłem uniesioną stopę obok jego łba i po chwili przekroczyłem nad zwierzęciem.

Thuvan Dihn ruszył zaraz za mną i po chwili, niezauważeni, znaleźliśmy się przy dalszym wyjściu z groty.
Na Jaskinie Trupów składa się ciąg dwudziestu siedmiu połączonych ze sobą grot, powstałych w zamierzchłych czasach

wskutek erozji wywołanej przez wody potężnej rzeki, która tym jedynym przejściem w lodowo-skalnej barierze otaczającej
kraj podbiegunowy, znalazła ujście na południe.

Pozostałe dziewiętnaście grot pokonaliśmy z Thuvan Dihnem bez dalszych przygód czy niefortunnych wypadków.
Później dowiedzieliśmy się, że tylko raz w miesiącu można zastać wszystkie apty z Jaskiń Trupów zebrane w jednej

grocie.

Kiedy indziej wędrują samotnie lub parami poza jaskiniami i wśród nich, wobec czego praktycznie niemożliwe byłoby,

aby dwóm ludziom udało się przejść wszystkie dwadzieścia siedem grot, nie napotykając w żadnej jednego z tych zwierząt.
Raz w miesiącu stworzenia te przesypiają cały dzień, zaś my mieliśmy szczęście natknąć się na nie właśnie przy tej okazji.

Za ostatnią jaskinią wyszliśmy w ponury krajobraz lodu i śniegu, ale znaleźliśmy oznaczony szlak prowadzący na północ.

Podobnie jak na południe od bariery, droga była usiana głazami, przez co cały czas widzieliśmy przed sobą tylko niewielki
kawałek czekającej nas trasy.

Po kilku godzinach obeszliśmy wielki głaz, wychodząc na stromą pochyłość schodzącą do jakiejś doliny.
Prosto przed sobą ujrzeliśmy pół tuzina ludzi: groźnych, czarnobrodych, o skórze koloru dojrzałej cytryny.
-- Żółci ludzie z Barsoom! -- zawołał cicho Thuvan Dihn, który nawet widząc ich teraz na własne oczy, ledwie mógł

uwierzyć, że rasa, którą spodziewaliśmy się odkryć w schronieniu tej odległej i niedostępnej krainy, naprawdę istniała.

Cofnęliśmy się za pobliski głaz, żeby przyglądać się poczynaniom tej grupki, przyczajonej plecami do nas u stóp innej

wielkiej skały.

Jeden z ludzi wyglądał za krawędź bloku granitu, jakby obserwując kogoś, kto zbliżał się z drugiej strony.
Wkrótce obiekt jego czujnych spojrzeń pojawił się w zasięgu wzroku -- był to kolejny żółty człowiek. Wszyscy mieli na

sobie wspaniałe futra: przyczajona za skałą szóstka pasiaste, żółto-czarne skóry orluka, zaś nadchodzący -- lśniące,
całkowicie białe futro apta.

Żółci ludzie byli uzbrojeni w dwa miecze, dodatkowo każdy z nich niósł przerzucony przez plecy krótki oszczep. Na

lewym ramieniu trzymali okrągłe tarcze, obrócone wklęsłą powierzchnią na zewnątrz, w stronę przeciwnika.

Wyglądały na godne politowania i nieskuteczne zabezpieczenie przed choćby przeciętnym szermierzem, wkrótce jednak

miałem przekonać się, do czego służyły, i z jaką wprawą posługiwali się nimi żółci ludzie.

Moją uwagę przyciągnął zaraz jeden z mieczy, które miał przy sobie każdy z wojowników. Piszę miecz, choć naprawdę

było to ostrze zakończone u czubka hakiem.

Drugi miecz, prosty i obosieczny, był mniej więcej tej samej długości co hak, w przybliżeniu o długości między moim

długim a krótkim mieczem. Oprócz wyliczonego przeze mnie uzbrojenia, każdy z wojowników miał przy sobie jeszcze sztylet
w uprzęży.

Kiedy człowiek w białym futrze podszedł bliżej, cała szóstka ścisnęła mocniej miecze -- lewymi dłońmi zakończony

hakiem, prawymi -- prosty, unosząc sztywno nad lewym nadgarstkiem małe tarcze osadzone na metalowych uchwytach.

Kiedy samotny wojownik znalazł się naprzeciw nich, cała szóstka rzuciła się na niego, wydając upiorny okrzyk, który

najbardziej przypominał dzikie zawołanie bojowe Apaczów z południowego zachodu.

Zaatakowany, wyciągnął błyskawicznie oba miecze, a kiedy szóstka napastników ruszyła na niego, stałem się świadkiem

walki tak zajadłej, że trudno ją sobie wyobrazić.

Walczący próbowali uchwycić przeciwnika ostrymi hakami, a wklęsłe tarcze odskakiwały błyskawicznie pod uderzeniem

broni, gdy hak zanurzał się w ich zagłębienie.

Raz samotnemu wojownikowi udało się trafić przeciwnika hakiem w bok, po czym przyciągnął go do siebie i przebił

mieczem.

Przeciwnicy mieli jednak zbyt wielką przewagę liczebną, a choć walczący z nimi był najlepszym i najbardziej dzielnym ze

wszystkich walczących, widać było wyraźnie, że znalezienie luki w jego gardzie przez pozostałą piątkę napastników i zabicie
go było tylko kwestią czasu.

Zawsze sympatyzowałem ze słabszą stroną starcia, a choć nie wiedziałem nic o przyczynach tej walki, nie mogłem

przecież stać bezczynnie, patrząc jak posiadający przewagę liczebną przeciwnik morduje dzielnego człowieka.

W gruncie rzeczy podejrzewam, że moich myśli nie zaprzątało wtedy zbytnio szukanie usprawiedliwienia, ponieważ zbyt

mocno kocham dobrą walkę, aby potrzebować jakichkolwiek innych powodów do przyłączenia się do niej, kiedy nadarza się
okazja.

I tak, zanim Thuvan Dihn zorientował się, co zamierzam, stanąłem u boku ubranego w białe futro żółtego człowieka,

walcząc jak szaleniec z jego pięcioma przeciwnikami.

Wśród żółtych ludzi

Thuvan Dihn przyłączył się zaraz do mnie, a choć zakończona hakiem broń naszych przeciwników wydawała nam się
dziwna i barbarzyńska, w trójkę szybko pozbyliśmy się stojących przed nami czarnobrodych wojowników.

Kiedy starcie dobiegło końca, nasz nowy znajomy odwrócił się do mnie, i zdjąwszy tarczę z przedramienia, podał mi ją.

Nie znałem znaczenia tego gestu, ale uznałem, że była to tylko oficjalna forma wyrażenia wdzięczności.

Później dowiedziałem się, że ten gest oznaczał ofiarowanie życia w zamian za jakąś wielką przysługę, zaś moja

natychmiastowa odmowa była oczekiwaną odpowiedzią.

-- Wobec tego przyjmij ten znak wdzięczności od Talu, księcia Marentiny -- powiedział żółty człowiek i sięgnąwszy pod

jeden z szerokich rękawów szaty, wyciągnął bransoletę, którą założył mi na ramię. Potem powtórzył tę ceremonię z Thuvan
Dihnem.

Następnie zapytał nas, jak się nazywamy i z jakiego kraju przybyliśmy. Wydawał się całkiem nieźle znać geografię

świata zewnętrznego, a kiedy oznajmiłem, że przybyliśmy z Helium, uniósł brwi.

-- Ach, szukasz waszego władcy i jego towarzyszy? -- zapytał.
-- Słyszałeś o nich? -- zapytałem.
-- Niewiele ponad to, że zostali więźniami mojego wuja Salensus Olla, Jeddaka Jeddaków, władcy Okar, krainy

żółtoskórych ludzi z Barsoom. Nie wiem nic na temat ich losów, ponieważ pozostaję w stanie wojny z wujem, który pragnie
obalić moją władzę w księstwie Marentiny. Ludzie, przed którymi mnie właśnie uratowaliście, to nasłani przez niego zbóje.
Mieli znaleźć mnie i zabić, ponieważ wiedzą, że często przychodzę tu samotnie polować i zabijać święte apty, otaczane czcią
przez Salensus Olla. Nienawidzi mnie częściowo właśnie dlatego, że nie cierpię jego religii, choć przede wszystkim boi się
mojej rosnącej mocy i potężnego stronnictwa obecnego w całym państwie, które z radością powitałoby mnie na tronie Okar i
obwołało w jego zastępstwie Jedakkiem Jeddaków.

-- To okrutny i znienawidzony przez wszystkich tyran, a gdyby nie wielki lęk, jaki go otacza, w jedną noc zdołałbym

zebrać armię, która szybko starłaby w proch tę garstkę, jaka nadal dochowuje mu wierności. Lud mojego księstwa pozostaje
lojalny wobec mnie, zaś mała dolina Marentiny od roku nie płaciła dworowi Salensus Olla trybutu.

-- I nie mogą nas do tego zmusić, ponieważ wąską drogę do Marentiny tuzin ludzi może bronić przeciw milionom. Teraz

jednak porozmawiajmy o was. Jak mogę wam pomóc? O ile zechcecie uczynić mi zaszczyt, przyjmując zaproszenie do
Marentiny, mój pałac jest do waszej dyspozycji.

-- Kiedy doprowadzimy naszą misję do końca, z radością przyjmiemy to zaproszenie -- odparłem. -- Teraz jednak

bardziej pomożesz nam, wskazując drogę na dwór Salensus Olla i podpowiadając nam, w jaki sposób możemy dostać się
do miasta i pałacu, czy też jakiegoś innego miejsca, gdzie mogą być więzieni nasi przyjaciele.

Talu spojrzał smutno na nasze gładkie twarze i skórę -- czerwoną Thuvan Dihna i moją białą.
-- Najpierw musicie udać się do Marentiny -- stwierdził. -- Gdyż zanim będziecie mogli mieć nadzieję, aby wpuszczono

was do któregokolwiek miasta w Okar, trzeba mocno zmienić wasz wygląd. Musicie mieć żółte twarze i czarne brody, zaś
wasze stroje i uprzęże nie mogą wzbudzać najmniejszych podejrzeń. Na moim dworze znajdzie się ktoś, kto sprawi, że
będziecie wyglądali na prawdziwych żółtych ludzi, jak sam Salensus Oll.

Sugestia wydawała się mądra, a ponieważ najwyraźniej nie istniał inny sposób, aby dostać się do stolicy Okar, Kadabry,

ruszyliśmy z Talu, księciem Marentiny, do jego otoczonego skałami kraiku.

Trasa wiodła jedną z najgorszych dróg, jakie widziałem, i nie dziwię się, że w tym kraju, gdzie nie ma thoatów ani

statków latających, Marentina nie lęka się żadnej napaści. W końcu jednak dotarliśmy do celu podróży, który objawił się
moim oczom po raz pierwszy ze szczytu niewielkiego wzniesienia o pół mili od miasta.

Osadzone w głębokiej kotlinie, leżało przede mną miasto z marsjańskiego betonu, w którym wszystkie ulice, place i

otwarte przestrzenie przykryte były szklanym dachem. Wszędzie wokół zalegał lód i śnieg, z wyjątkiem zaokrąglonej,
kopulastej osłony z kryształu, osłaniającej całe miasto.

Wtedy przekonałem się, w jaki sposób ludzie ci radzili sobie z surowym arktycznym klimatem, mieszkając wśród wygód i

luksusu w krainie wiecznego lodu. Ich siedziby były prawdziwymi cieplarniami, a kiedy znalazłem się w tym mieście, mój
szacunek i podziw dla naukowych i inżynierskich zdolności tego zamieszkującego podziemia narodu nie znał granic.

Z chwilą, gdy weszliśmy do miasta, Talu -- podobnie jak my -- zrzucił wierzchnie futrzane okrycie, i zauważyłem, że pod

spodem jego strój niewiele się różnił od strojów czerwonoskórych mieszkańców Barsoom. Poza skórzaną uprzężą,
wysadzaną gęsto klejnotami i szlachetnymi metalami, był nagi. I rzeczywiście, w ciepłej i wilgotnej atmosferze miasta wszelki
strój stawał się niewygodą.

Książę Talu podejmował nas na swoim dworze przez trzy dni, udzielając nam wszelkiej uwagi i uprzejmości, i

zapoznając nas ze wszystkimi ciekawostkami jego wielkiego miasta.

Gdyby wielka centralna fabryka powietrza znowu przestała działać, jak tego pamiętnego dnia, w którym dano mi

przywrócić życie i szczęście temu niezwykłemu światu, który tak mocno pokochałem, wytwórnia powietrza w Marentinie
mogła podtrzymywać życie w miastach bieguna północnego przez nieograniczony czas po tym jak wszelkie życie w
pozostałych częściach ginącego Marsa zniknęłoby wskutek braku powietrza.

Pokazał nam również system ogrzewania, gromadzący ciepło słońca w wielkich zbiornikach pod miastem, oraz jak mało

trzeba było, aby we wspaniałych ogrodach tego arktycznego raju podtrzymywać wieczne lato.

Po szerokich alejach, obsianych ochrową roślinnością porastającą dno martwych mórz, przemieszczały się bezgłośnie

lekkie i zwinne pojazdy naziemne, które są jedyną formą sztucznego transportu używaną na północ od gigantycznej bariery
lodowej.

Szerokie koła tych wyjątkowych pojazdów są tylko wykonanymi z gumowatej substancji zbiornikami gazu, wypełnionymi

ósmym rodzajem promieniowania z Barsoom, znanym też jako promień napędzający -- to niezwykłe odkrycie Marsjan,
dzięki któremu powstały wielkie floty potężnych statków latających, zapewniające czerwonym ludziom przewagę w świecie
zewnętrznym. To właśnie ten promień wysyła w przestrzeń własne i odbite światło planety, a zamknięty w zbiornikach nadaje
marsjańskim pojazdom ich niezwykłą wyporność.

Pojazdy naziemne Marentiny mają w swoich podobnych do samochodowych kołach dokładnie tyle promienia

napędowego, ile trzeba, aby zapewnić pojazdom przyczepność umożliwiającą sterowanie; a choć tylne koła są połączone z
silnikiem i pomagają w napędzaniu maszyny, większa część masy pojazdu napędzana jest niewielkim wirnikiem
umieszczonym z tyłu.

Nie znam wspanialszego uczucia niż jazda jednym z tych zbytkownie wyposażonych pojazdów, które mkną lekko i

zwinnie jak piórka, miękkimi, porośniętymi mchem alejami Marentiny, poruszając się całkiem bezgłośnie między
krawędziami purpurowych trawników, pod łączącymi się w górze drzewami obsypanymi wspaniałymi kwiatami typowymi dla
tylu powszechnie uprawianych roślin na Barsoom.

Pod koniec trzeciego dnia nadworny fryzjer -- nie pasuje do niego żadne inne ziemskie określenie zawodu -- dokonał na

mnie i Thuvan Dihnie tak niezwykłej przemiany, że nie poznałyby nas nawet nasze żony. Nasza skóra była teraz tej samej
cytrynowej barwy, co jego własna, zaś do naszych gładkich twarzy przymocował zmyślnie wielkie czarne brody i wąsy.
Złudzenie wzmagał ekwipunek wojowników Okar, zaś do okrycia poza cieplarnianymi warunkami miasta każdy z nas miał

strój z żółto-czarnej, pasiastej skóry orluka.

Talu udzielił nam dokładnych wskazówek na drogę do Kadabry, stolicy ludu Okar, jak brzmi ogólne określenie żółtych

ludzi. Będąc dobrym druhem, towarzyszył nam przez jakiś czas w drodze, po czym pożegnał się, obiecując pomóc w każdy
możliwy sposób.

Przy rozstaniu wsunął mi na palec niezwykły pierścień, w którym osadzono czarny jak noc, matowy kamień,

przypominający raczej okruch węgla bitumicznego niż bezcenny marsjański klejnot, którym naprawdę jest.

-- Z macierzystego kamienia, który znajduje się w moim posiadaniu, wycięto tylko trzy inne -- powiedział. -- Noszą je moi

zaufani dostojnicy, których posłałem w tajnych misjach na dwór Salensus Olla.

-- Jeśli zbliżysz się na pięćdziesiąt stóp do któregokolwiek z tej trójki, poczujesz mrowienie na palcu, na którym masz

pierścień. Właściciel jego odpowiednika poczuje to samo: powodem jest oddziaływanie elektryczne, które zachodzi, gdy dwa
klejnoty wycięte z tego samego kamienia macierzystego, znajdą się w zasięgu swojej mocy. Dzięki niemu poznasz, że w
pobliżu jest przyjaciel, który w razie potrzeby udzieli ci pomocy.

-- Gdyby nosiciel podobnego klejnotu poprosił cię o pomoc, nie odmawiaj mu, a jeśli grozić ci będzie śmierć, raczej

połknij pierścień niż dopuść, aby wpadł w ręce nieprzyjaciół. Strzeż go własnym życiem, Johnie Carter, ponieważ pewnego
dnia może okazać się dla ciebie ważniejszy niż życie.

Z tym pożegnalnym napomnieniem, nasz druh zawrócił w stronę Marentiny, zaś my obraliśmy kurs w stronę miasta

Kadabra i dworu Jeddaka Jeddaków, Salensus Olla.

Tego samego wieczora dotarliśmy na odległość wzroku od otoczonej murem i przykrytej szklaną kopułą stolicy, położonej

w niskiej kotlinie w pobliżu bieguna, otoczonej przez skaliste, pokryte śniegiem wzgórza. Z przełęczy, którą weszliśmy w
dolinę, mieliśmy wspaniały widok na to wielkie miasto Północy, którego kryształowa kopuła lśniła w jasnym świetle słońca,
iskrząc się nad pokrytym szronem murem zewnętrznym, otaczającym miasto przez pełne sto mil obwodu.

Do miasta można było dostać się przez osadzone w regularnych odstępach wielkie bramy, ale nawet z odległości, z

której oglądaliśmy tę potężną budowlę, widać było, że wszystkie są zamknięte, wobec czego zgodnie z sugestią Talu
odłożyliśmy próbę wejścia do miasta do następnego rana.

Tak jak powiedział, w otaczających wzgórzach znaleźliśmy liczne jaskinie i w jednej z nich schowaliśmy się na noc.

Nasze ciepłe skóry z orluka okazały się bardzo wygodne i następnego ranka obudziliśmy się wspaniale wypoczęci zaraz po
wschodzie słońca.

Miasto budziło się już i ujrzeliśmy grupy żółtych ludzi wychodzące z kilku bram. Trzymając się w każdym szczególe

instrukcji naszego druha z Marentiny, pozostaliśmy przez kilka godzin w ukryciu, dopóki grupa mniej więcej pół tuzina
wojowników nie przeszła szlakiem pod naszą kryjówką, kierując się między wzgórza przełęczą, którą pokonaliśmy zeszłego
wieczoru.

Odczekawszy, aż znajdą się poza zasięgiem wzroku od naszej jaskini, wyszliśmy z niej ostrożnie z Thuvan Dihnem i

poszliśmy za nimi, doganiając ich dopiero, kiedy zapuścili się na dobre między wzgórza.

Kiedy już prawie ich dogoniliśmy, zawołałem głośno do przywódcy grupy. Wojownicy zatrzymali się i odwrócili w naszą

stronę. Nadeszła kluczowa chwila: jeśli udałoby nam się oszukać tych ludzi, reszta okazałaby się już względnie łatwa.

-- Kaor! -- zawołałem, podchodząc bliżej.
-- Kaor! -- odpowiedział dowódca grupy.
-- Przybywamy z Illall -- ciągnąłem, podając nazwę najbardziej oddalonego miasta Okar, które utrzymuje tylko nieliczne

lub wręcz żadne stosunki z Kadabrą. -- Dotarliśmy tu dopiero wczoraj, a dziś rano dowódca straży przy bramie powiedział
nam, że ruszacie polować na orluki, o które trudno w naszej okolicy. Podążyliśmy za wami z prośbą, żebyście pozwolili nam

przyłączyć się do was.

Oficer dał się całkowicie oszukać i łaskawie pozwolił nam przyłączyć się do grupy. Rzucony na chybił trafił pomysł, że

ruszali polować na orluki, okazał się trafny. Talu powiedział nam wcześniej, że szanse, iż jakakolwiek grupa ludzi będzie
opuszczać Kadabrę przełęczą, którą weszliśmy do doliny, właśnie w tym celu, były jak dziesięć do jednego, ponieważ szlak
ten prowadzi prosto na rozległe równiny nawiedzane przez te podobne do mamutów drapieżniki.

Co do samych łowów, dzień okazał się pechowy, ponieważ nie natknęliśmy się na choćby jednego orluka. Dla nas

jednak było to ze wszech miar korzystne, ponieważ żółtoskórzy byli tak rozgoryczeni brakiem powodzenia, że nie chcieli
wracać do miasta tą samą bramą, którą opuścili je rano, gdyż wyglądało na to, że przechwalali się mocno przed dowódcą
straży swoimi umiejętnościami w tropieniu tej niebezpiecznej zwierzyny.

Z tego powodu zbliżyliśmy się do stolicy w punkcie odległym o kilka mil od tego, którym opuściła je rano nasza grupa,

dzięki czemu uwolniliśmy się od groźby kłopotliwych pytań i wyjaśnień ze strony dowódcy straży, który według naszych słów
miał pokierować nas za tą właśnie grupą myśliwych.

Dotarliśmy już dość blisko miasta, kiedy moją uwagę przykuła strzelista czarna kolumna wznoszącą się na kilkaset stóp

w górę spośród plątaniny czegoś, co wyglądało na usypisko wraków i śmieci, schowane częściowo pod śniegiem.

Nie odważyłem się zadać pytania z obaw, że wzbudzę podejrzenia wyraźną nieznajomością czegoś, co powinienem

wiedzieć, jako żółty człowiek. Zanim jednak dotarliśmy do bramy miasta, poznałem przeznaczenie tej ponurej kolumny oraz
co oznaczało ogromne usypisko pod nią.

Prawie dotarliśmy już do bramy, kiedy jeden z myśliwych zawołał do towarzyszy, wskazując równocześnie w dal na

południowy widnokrąg. Podążając wzrokiem we wskazanym kierunku, ujrzałem kadłub wielkiego statku powietrznego
nadlatującego szybko ponad grzbietami otaczających wzgórz.

-- Kolejni głupcy pragnący odkryć tajemnice zakazanej Północy -- powiedział pod nosem oficer. -- Czy ta zabójcza

ciekawość nigdy ich nie opuści?

-- Miejmy nadzieję, że nie -- odpowiedział jeden z wojowników. -- Inaczej skąd bralibyśmy niewolników i zabawę?
-- Prawda, mimo wszystko, co to za bezmyślne bestie, skoro wciąż przylatują do krainy, z której jeszcze żaden z nich nie

wrócił.

-- Poczekajmy i popatrzmy, jak to się skończy -- zaproponował jeden z ludzi.
Oficer spojrzał w stronę miasta.
-- Straż już ich zauważyła -- powiedział. -- Możemy zostać; być może okażemy się potrzebni.
Spojrzałem w stronę miasta. Z najbliższej bramy wysypywało się już kilkuset wojowników. Szli spokojnie, jakby nie

musieli się spieszyć, a jak miałem się zaraz dowiedzieć, rzeczywiście nie musieli.

Odwróciłem ponownie wzrok w stronę statku. Leciał prędko w stronę miasta, a kiedy podszedł całkiem blisko, poczułem

zdumienie ujrzawszy, że jego wirniki stały w miejscu.

Leciał prosto na ponurą kolumnę. W ostatniej chwili ujrzałem, jak wielkie śmigła poruszyły się, aby go cofnąć, jednak

leciał dalej, jakby przyciągany jakąś potężną, nieodpartą siłą.

Na pokładzie zapanowało mocne poruszenie. Ludzie biegali we wszystkie strony, obsadzając działa i przygotowując się

do wypuszczenia jednoosobowych łodzi latających, których cała flotylla znajduje się na wyposażeniu każdego marsjańskiego
okrętu powietrznego. Statek pędził, zbliżając się coraz bardziej do czarnej kolumny. Za chwilę musiał się z nią zderzyć.
Wreszcie zauważyłem, że wywiesił znany mi sygnał, nakazujący wypuszczenie wielkiej chmary łodzi ze statku
macierzystego.

Z pokładu uniosła się błyskawicznie, jak rój wielkich ważek, setka maleńkich łodzi latających; ledwie jednak opuściły

okręt, kiedy każda obróciła się dziobem w stronę kolumny i one również pomknęły ze straszliwą prędkością na spotkanie
tego samego, najwyraźniej nieuchronnego końca, który zagrażał większemu statkowi.

Po chwili doszło do zderzenia. Ludzie zostali rozrzuceni z pokładu na wszystkie strony, podczas gdy sam statek, pogięty i

wykrzywiony, zanurkował po raz ostatni w stronę sterty wraków u stóp kolumny.

Wraz z nim opadł deszcz latających łodzi, z których każda zderzyła się gwałtownie z twardą powierzchnią słupa.
Zauważyłem, że roztrzaskane statki osuwały się początkowo po powierzchni kolumny, zaś ich upadek nie był tak szybki,

jak można by się spodziewać. Wreszcie pojąłem nagle tajemnicę kolumny i odkryłem przyczynę, która nie pozwalała wrócić
statkom powietrznym zapuszczającym się daleko za barierę lodową.

Słup był potężnym magnesem, a skoro tylko statek znalazł się w zasięgu jego ogromnej siły przyciągania działającej na

aluminium, które stanowi główny składnik konstrukcji wszelkich statków na Barsoom, nie było takiej siły na ziemi, która
mogłaby zapobiec takiemu końcowi, jaki właśnie ujrzeliśmy.

Dowiedziałem się później, że kolumna znajduje się dokładnie na biegunie magnetycznym Marsa, jednak nie wiem czy w

jakikolwiek sposób zwiększa to jej nieobliczalną siłę przyciągania. Nie jestem naukowcem, a żołnierzem.

Znalazłem przynajmniej wytłumaczenie długiej nieobecności Tardos Morsa i Mors Kajaka. Ci mężni, nieustraszeni

wojownicy rzucili wyzwanie sekretom i niebezpieczeństwom skutej lodem Północy w poszukiwaniu Carthorisa, którego
przedłużająca się nieobecność pochyliła w żalu głowę jego pięknej matki, księżniczki Helium, Dejah Thoris.

W chwili, kiedy ostatnia z łodzi spoczęła u podstawy kolumny, stertę wraków zasypali czarnobrodzi, żółtoskórzy

wojownicy, którzy brali do niewoli wszystkich, którzy nie ponieśli obrażeń, od czasu do czasu pozbawiając życia pchnięciem
miecza rannych, zdających się nie gustować w ich szyderstwach i zniewagach.

Kilku nietkniętych czerwonoskórych walczyło mężnie z okrutnym wrogiem, ale wydawali się nazbyt przybici grozą

przeżytej właśnie katastrofy, aby stać ich było na cokolwiek poza bezwolnym poddaniem się złotym łańcuchom, którymi ich
skuto.

Kiedy spętano ostatniego z jeńców, grupa zawróciła do miasta, gdzie natknęliśmy się przy bramie na stado dzikich aptów

w złotych obrożach, z których każdego prowadzili dwaj wojownicy, trzymający je na mocnych łańcuchach wykonanych z tego
samego tworzywa, co obroże.

Tuż za bramą, wojownicy spuścili całe stado z łańcuchów, kiedy zaś bestie pomknęły susami w stronę ponurej czarnej

kolumny nie musiałem pytać w jakim celu. Gdyby w bezlitosnej Kadabrze nie było ludzi, którzy potrzebowali ratunku o wiele
bardziej niż nieszczęśnicy, którzy zginęli już lub właśnie dogorywali na zimnie wśród pogiętych i połamanych wraków tysiąca
statków, nic nie powstrzymałoby mnie przed pognaniem z powrotem i walką z tymi odrażającymi stworzeniami wysłanymi,
aby rozszarpać ich i pożreć.

Tymczasem jednak musiałem iść z pochyloną głową za żółtymi wojownikami, dziękując losowi za okazję, dzięki której

Thuvan Dihn i ja dostaliśmy się z taką łatwością do stolicy Salensus Olla.

Znalazłszy się za bramą, bez trudu wymknęliśmy się poznanym rano przyjaciołom i dotarliśmy wkrótce do

marsjańskiego zajazdu.

Kadabra

Odkryłem, że zajazdy na Barsoom nie różnią się zbytnio od siebie. Prywatność zapewnia się w nich wyłącznie poślubionym
parom.

Nieżonaci mężczyźni trafiają do wielkiej sali, o podłodze wykonanej zwykle z białego marmuru lub mocnego szkła,

utrzymywanej w starannej czystości. Znajduje się tu wiele niewielkich podwyższeń na jedwabne posłania i futra gości, jeśli
zaś ci nie posiadają własnej czystej bielizny, zapewnia się im świeżą po symbolicznej cenie.

Złożywszy swoje rzeczy osobiste na jednym z podwyższeń, mężczyzna staje się gościem domu, zaś platforma należy

do niego, dopóki go nie opuści. Nikt nie rusza ani nie grzebie w jego rzeczach, gdyż na Marsie nie ma złodziei.

Ponieważ jedynym, czego należy się bać, jest skrytobójstwo, właściciele zajazdów utrzymują zbrojną straż, która

patroluje sypialnie dniem i nocą. Liczba strażników i stan ich uprzęży zwykle dość dobrze wskazują status hotelu.

W domach tych nie podaje się żadnych posiłków, za to na ogół przylegają do nich publiczne jadłodajnie. Łazienki są

połączone z salami sypialnymi, zaś każdy gość musi codziennie brać kąpiel lub opuścić hotel.

Zwykle na drugim lub trzecim piętrze znajduje się wielka sypialnia dla samotnych gości płci żeńskiej, choć jej

wyposażenie nie różni się znacząco od sprzętów w sali mężczyzn. Strażnicy pilnujący kobiet, spędzają noc na korytarzu
przed sypialnią, podczas gdy wnętrza pilnują przechadzające się wśród śpiących niewolnice, gotowe powiadomić
wojowników, gdyby ich obecność okazała się konieczna.

Poczułem zaskoczenie widząc, że wszyscy strażnicy w zajeździe, w którym się zatrzymaliśmy, byli czerwonymi ludźmi.

Zapytawszy o to jednego z nich, dowiedziałem się, że byli niewolnikami kupionymi od rządu przez właściciela. Człowiek ten,
który pełnił straż nieopodal mojego posłania, był kiedyś dowódcą floty wielkiego marsjańskiego narodu. Los jednak zniósł
jego statek flagowy poza barierę lodową w zasięg działania kolumny magnetycznej, a teraz od wielu lat trudził się jako
niewolnik żółtych ludzi.

Powiedział mi, że wśród służby żółtoskórych byli książęta, jedowie, a nawet jeddakowie ze świata zewnętrznego, kiedy

jednak zapytałem, czy słyszał o losach Mors Kajaka lub Tardos Morsa, potrząsnął głową, twierdząc, że nie było mu
wiadomo, czy byli tu przetrzymywani, choć znał dobrze sławę i reputację, jaka otaczała ich w świecie zewnętrznym.

Nie dotarły też do niego żadne pogłoski na temat przybycia Ojca Thernów i czarnoskórego datora Pierworodnych, choć

wytłumaczył pospiesznie, że niewiele wiedział o tym, co działo się w pałacu. Widziałem, że zaciekawiło go mocno, dlaczego
żółty człowiek żywił podobną dociekliwość dotyczącą konkretnych czerwonoskórych więźniów spoza bariery lodowej, oraz
dlaczego okazałem się takim ignorantem w kwestii zwyczajów i warunków panujących wśród mojej własnej rasy.

Rzeczywiście, ujrzawszy czerwonego człowieka pełniącego straż przy moim posłaniu, zapomniałem o swoim

przebraniu, jednak jego coraz bardziej zdziwiona mina ostrzegła mnie na czas, ponieważ nie zamierzałem zdradzać nikomu
swojej tożsamości, o ile nie mogło to okazać się dla nas korzystne, nie wiedziałem zaś jeszcze, w jaki sposób ten biedak
mógłby mi się przysłużyć, choć przyszło mi do głowy, że mógłbym przyczynić się później do uratowania jego oraz wszystkich
pozostałych tysięcy więźniów spełniających wolę swoich surowych żółtoskórych panów.

Omawialiśmy z Thuvan Dihnem nasze plany, usadowieni na jedwabnych posłaniach i futrach wśród setek żółtych ludzi

dzielących z nami salę. Mówiliśmy szeptem, ale ponieważ tego właśnie wymaga dobry obyczaj we wspólnej sypialni, nie
wzbudzaliśmy przy tym żadnych podejrzeń.

Ustaliwszy wreszcie, że wszystkie plany będą wyłącznie jałowymi spekulacjami, dopóki nie będziemy mieć szansy

zbadania miasta i nie spróbujemy wprowadzić w życie planu zasugerowanego nam przez Talu, życzyliśmy sobie dobrej nocy

i położyliśmy się spać.

Nazajutrz po śniadaniu wyruszyliśmy na zwiedzanie Kadabry, a ponieważ dzięki hojności księcia Marentiny byliśmy

sowicie zaopatrzeni w używaną w Okar walutę, kupiliśmy piękny pojazd naziemny. Nauczywszy się prowadzić je w trakcie
pobytu w Marentinie, spędziliśmy wspaniały, udany dzień, poznając stolicę. Późnym popołudniem, o porze, w której według
Talu mogliśmy zastać urzędników rządowych w biurach, zatrzymaliśmy się na placu przed wspaniałym budynkiem
położonym naprzeciw terenów pałacu królewskiego.

Mijając w drzwiach uzbrojoną straż, weszliśmy śmiało do wnętrza, gdzie przywitał nas czerwony niewolnik, pytając,

czego sobie życzymy.

-- Powiedz swojemu panu, Soravowi, że dwaj wojownicy z Illall chcą wstąpić na służbę do straży pałacowej --

powiedziałem.

Sorav, jak twierdził Talu, był dowódcą straży pałacowej, a ponieważ ludzie z położonych dalej miast Okar, zwłaszcza z

Illall, ze znacznie mniejszym prawdopodobieństwem zdążyli ulec wirusowi znużenia, toczącemu od lat dwór Salensus Olla,
był pewny, że będziemy tu chętnie widziani bez zbędnych pytań.

Udzielił nam ogólnych pouczeń, jakie jego zdaniem były konieczne, żeby zaakceptował nas Sorav. Następnie mieliśmy

przejść kolejny sprawdzian przed samym Salensus Ollem, który miał zbadać naszą tężyznę i żołnierską sprawność.

Ponieważ posiadaliśmy niewielkie doświadczenie w walce przy użyciu niezwykłych zakrzywionych mieczy żółtych ludzi i

ich podobnych do filiżanek tarcz, było raczej mało prawdopodobne, aby któryś z nas przeszedł ten ostateczny sprawdzian.
Istniała jednak szansa, że po przyjęciu nas na służbę przez Sorava zostaniemy na kilka dni zakwaterowani w pałacu
Salensus Olla, zanim Jeddak Jeddaków znajdzie czas, aby poddać nas ostatecznemu testowi.

Odczekawszy parę minut w przedpokoju, zostaliśmy wezwani do osobistego biura Sorava, gdzie srogi, czarnobrody

oficer przywitał nas uprzejmie. Zapytał nas o imiona i stanowisko zajmowane w rodzinnym mieście, a otrzymawszy
najwyraźniej zadowalające odpowiedzi, zadał pewne pytania, przewidziane przez Talu, który przygotował nas do odpowiedzi
na nie.

Rozmowa nie trwała jeszcze dziesięciu minut, kiedy Sorav wezwał swojego asystenta, któremu polecił zaciągnąć nas w

odpowiedni sposób, a następnie zaprowadzić do kwater w pałacu, wydzielonych dla aspirantów do straży pałacowej.

Asystent zabrał nas najpierw do swojego gabinetu, gdzie zmierzył, zważył i sfotografował nas równocześnie za pomocą

zmyślnej maszyny skonstruowanej specjalnie w tym celu, odtwarzającej równocześnie pięć kopii w pięciu różnych biurach
rządowych, z których dwa znajdują się w odległych o całe mile miastach. Następnie przeprowadził nas przez dziedziniec
pałacu do głównej wartowni, oddając nas pod opiekę dowódcy straży.

Ten przesłuchał nas znowu, po czym wysłał wreszcie żołnierza mającego zaprowadzić nas na kwaterę, która okazała się

ulokowana na drugim piętrze wieży położonej na tyłach pałacu.

Zapytawszy naszego przewodnika, dlaczego mieliśmy mieszkać tak daleko od kwater strażników, usłyszeliśmy, że

zwyczaj każący starszym członkom straży wszczynać spory z aspirantami, aby wypróbować ich stal, skutkował tyloma
zgonami, że dopóki się utrzymywał, trudno było utrzymać straż w pełnym stanie. Dlatego Salensus Oll wydzielił osobne
kwatery dla aspirantów, którzy byli tu bezpieczni przed groźbą napaści ze strony strażników.

Ta niezbyt mile widziana wiadomość, położyła nagły kres naszym starannie ułożonym planom, oznaczała bowiem, że

dopóki Salensus Oll nie uzna za stosowne poddać nas ostatecznemu egzaminowi sprawności, będziemy praktycznie
więźniami w jego pałacu.

Ponieważ dzisiaj zamierzaliśmy osiągnąć jakiś efekt w poszukiwaniach Dejah Thoris i Thuvii z Ptarthu, kiedy

usłyszeliśmy szczęk wielkiego zamka zamykającego się za naszym przewodnikiem, który odszedł odprowadziwszy nas do

komnat, nasze rozgoryczenie nie miało granic.

Odwróciłem się z kwaśną miną do Thuvan Dihna. Mój towarzysz pokręcił tylko głową z niepocieszonym wyrazem

twarzy i podszedł do okna po drugiej stronie pokoju.

Zaledwie przez nie wyjrzał, przywołał mnie głosem, w którym słychać było stłumione uniesienie i zaskoczenie. W jednej

chwili znalazłem się przy nim.

-- Patrz! -- powiedział Thuvan Dihn, wskazując na dziedziniec pod nami.
Podążywszy wzrokiem we wskazanym kierunku, ujrzałem dwie kobiety przechadzające się po zamkniętym ogrodzie.
Poznałem je od razu: były to Dejah Thoris i Thuvia z Ptarthu!
Oto miałem przed sobą te, których tropem przebyłem cały świat, od jednego bieguna do drugiego. Dzieliło mnie od nich

tylko dziesięć stóp powietrza i parę metalowych prętów.

Przyciągnąłem ich uwagę okrzykiem, a kiedy Dejah Thoris podniosła wzrok, patrząc mi prosto w oczy, zrobiłem gest

miłości, jaki mężczyźni na Barsoom posyłają swoim kobietom.

Ku mojej zgrozie i zdumieniu, zadarła głowę i odwróciła się do mnie plecami z pełną pogardy miną rysującą się wyraźnie

na delikatnych rysach. Noszę na ciele blizny tysiąca walk, ale żadna rana w całym moim długim życiu nie zadała mi takiego
bólu, ponieważ tym razem moje serce przebiło stalowe spojrzenie kobiety.

Odwróciłem się z jękiem, kryjąc twarz w ramionach. Słyszałem, jak Thuvan Dihn zawołał głośno Thuvię, ale po chwili

jego okrzyk zdziwienia powiedział mi, że również on został wzgardzony przez własną córkę.

-- Nie chcą nas nawet słyszeć! -- zawołał. -- Zasłoniły uszy dłońmi i odeszły w drugi koniec ogrodu. Słyszałeś kiedyś o

podobnym szaleństwie, Johnie Carter? Ktoś musiał rzucić na nie jakiś czar!

Wkrótce zebrałem się na odwagę, żeby powrócić do okna, ponieważ kochałem ją, przed chwilą wzgardziła mną i

musiałem nasycić wzrok jej boską twarzą i sylwetką. Zauważywszy jednak, że znowu się jej przyglądam, odwróciła się.

Odchodziłem od zmysłów, próbując znaleźć wytłumaczenie dziwnego zachowania Dejah i Thuvii, która również -- co

wydawało się niewiarygodne -- odwróciła się od ojca. Czy to możliwe, aby moja niezrównana księżniczka tkwiła nadal przy
odrażającej religii, przed którą ocaliłem jej świat? Czy możliwe, że patrzyła na mnie z pogardą i odrazą, ponieważ wróciłem z
Doliny Dor lub zhańbiłem świątynie i osoby Świętych Thernów?

Nie przychodziło mi do głowy nic innego, czym mógłbym wyjaśnić jej dziwny dystans, a jednak wydawało się

niemożliwe, aby tak było w istocie, ponieważ Dejah Thoris darzyła Johna Cartera wspaniałą, potężną miłością, wykraczającą
ponad wszelkie różnice rasy, wyznania czy religii.

Kiedy oglądałem z żalem od tyłu jej dumną, królewską głowę, po drugiej stronie ogrodu otworzyła się brama i do środka

wszedł jakiś człowiek. Zrobiwszy to, odwrócił się i wsunął coś w dłoń żółtego strażnika za bramą, a dzieląca nas odległość
była dość mała, abym zauważył, że były to pieniądze.

Zorientowałem się błyskawicznie, że ten przybysz kupił sobie wejście do ogrodu. Następnie odwrócił się w stronę kobiet i

ujrzałem, że był to we własnej osobie Thurid, czarny dator Pierworodnych.

Zanim się odezwał, podszedł dość blisko nich, a kiedy odwróciły się na dźwięk jego głosu, zauważyłem, że Dejah Thoris

cofnęła się przed nim.

Podszedł bliżej i znów coś powiedział z obrzydliwą, pełną pożądania miną na twarzy. Nie słyszałem, co powiedział, ale

dotarła do mnie wyraźnie odpowiedź Dejah Thoris.

-- Wnuczka Tardos Morsa zawsze jest gotowa na śmierć -- powiedziała. -- Ale nie mogłaby kupić życia za cenę, jaką

proponujesz.

Ujrzałem wtedy, jak ten czarny pies padł przed nią na kolana, omal nie czołgając się w piachu z błaganiem. Słyszałem

tylko część tego, co powiedział, ponieważ choć najwyraźniej zmagał się z pasją i uniesieniem, równie wyraźnie starał się nie
podnosić głosu z obawy przed zauważeniem.

-- Mógłbym uratować cię przed Matai Shangiem -- dotarło do mnie. -- Wiesz, jaki los czeka cię z jego rąk. Naprawdę

wolisz go ode mnie?

-- Nie wybrałabym żadnego z was -- odparła Dejah Thoris. -- Nawet gdybym miała swobodę wyboru, której jak dobrze

wiesz, nie mam.

-- Ależ jesteś wolna! -- zawołał. -- Książę Helium, John Carter, nie żyje.
-- Posiadam inną wiedzę; ale nawet, gdyby nie żył, a ja musiałabym wybrać nowego towarzysza wolałabym już

człowieka-roślinę lub białą małpę niż Matai Shanga czy ciebie, czarny calocie -- odparła, wykrzywiając pogardliwie wargi.

Wypełnione złością bydlę straciło nagle panowanie nad sobą i rzuciło się z wstrętnym przekleństwem na smukłą kobietę,

zamykając jej delikatne gardło w brutalnym uścisku. Thuvia krzyknęła i rzuciła się na pomoc towarzyszce niewoli, zaś w tej
samej chwili ja również straciłem kontrolę nad sobą i szarpnąwszy za kraty w oknie, wyrwałem je z muru, jakby były
miedzianymi drutami.

Wyskoczywszy przez otwór, wpadłem do ogrodu o sto stóp od miejsca, w którym czarny próbował udusić moją Dejah

Thoris, i jednym potężnym skokiem znalazłem się przy nim. Nie odezwałem się ani słowem, zrywając z pięknej szyi jego
zbrukane palce, nie wydałem też żadnego dźwięku, rzucając nim o dwadzieścia stóp od siebie.

Pieniąc się z wściekłości, Thurid podniósł się i ruszył na mnie jak wściekły byk.
-- Nie wiesz, na kim położyłeś swoje plugawe ręce, żółty człowieku! -- wrzasnął. -- Ale zanim z tobą skończę, dowiesz

się, co znaczy obrazić jednego z Pierworodnych!

Po czym rzucił się na mnie, sięgając mi do gardła, zaś ja zrobiłem dokładnie to samo, co przy naszym pierwszym

spotkaniu na dziedzińcu Świątyni Issus. Zanurkowałem pod jego wyciągniętymi rękami, a kiedy mnie mijał, trafiłem go
potężnym ciosem prawej ręki w szczękę.

Zrobił dokładnie to samo, co wtedy. Okręcił się jak bąk, kolana ugięły się pod nim i padł bezwładnie na ziemię u moich

stóp. Wtedy usłyszałem za sobą głos.

Był to głęboki, władczy głos, jakim wyróżniają się wśród ludzi władcy, a odwróciwszy się, aby stanąć twarzą do

odzianego wspaniale olbrzymiego żółtego człowieka nie musiałem zadawać żadnych pytań, aby wiedzieć, że miałem przed
sobą Salensus Olla. Po jego prawej stronie stał Matai Shang, a za nimi dwudziestu strażników.

-- Kim jesteś i co ma znaczyć to wtargnięcie na teren ogrodu kobiet? -- zawołał. -- Nie przypominam sobie twojej twarzy.

Jak się tu dostałeś?

Gdyby nie jego ostatnie słowa, zapomniałbym całkowicie o swoim przebraniu i powiedział mu prosto z mostu, że stoi

przed nim książę Helium, John Carter. Pytanie przywróciło mi jednak przytomność umysłu. Wskazałem na wyrwane z okna
kraty w górze.

-- Staram się o przyjecie do straży pałacowej -- powiedziałem. -- A zobaczywszy z tego okna wieży, w której

oczekiwałem na ostatni sprawdzian sprawności, jak to zwierzę zaatakowało... tę kobietę, nie mogłem stać bezczynnie, mój
jeddaku, patrząc na podobne zajście na terenie pałacu i nadal czuć się godnym służby w ochronie twojej królewskiej osoby.

Najwyraźniej moja składna wypowiedź zrobiła wrażenie na władcy Okar, a kiedy zwrócił się do Dejah Thoris i Thuvii z

Ptarthu, które potwierdziły moje słowa, sprawy zaczęły wyglądać dość kiepsko dla Thurida.

Kiedy Dejah Thoris opowiedziała o wszystkim, co zaszło między nią a Thuridem, zauważyłem nieprzyjemny błysk w

złych oczach Matai Shanga; kiedy zaś doszła do tej części, w której opowiedziała o mojej interwencji, widać było wyraźnie jej
wdzięczność, choć jej wzrok zdradzał, że coś ją niezwykle zaintrygowało.

Nie dziwiłem się jej zachowaniu w stosunku do mnie w obecności innych, choć nadal dokuczało mi mocno, że odwróciła

się ode mnie, kiedy były w ogrodzie same z Thuvią.

W trakcie przesłuchania rzuciłem okiem na Thurida i przyłapałem go na tym, że przyglądał mi się ze zdumioną miną

szeroko otwartymi oczami, po czym roześmiał mi się nagle w twarz.

Po chwili Salensus Oll zwrócił się do czarnego człowieka.
-- Co masz na odparcie tych zarzutów? -- zapytał głębokim, groźnym głosem. -- Czy odważasz się rościć żądania wobec

tej, którą upodobał sobie Ojciec Thernów, a która mogłaby być odpowiednią towarzyszką nawet dla Jeddaka Jeddaków?

Po czym czarnobrody tyran odwrócił się z pożądliwym spojrzeniem w stronę Dejah Thoris, jakby na te słowa w jego

myślach i sercu rozbudziło się nowe pożądanie.

Thurid miał już odpowiedzieć, wyciągając w moją stronę ze złośliwym uśmiechem na twarzy oskarżycielski palec, kiedy

uciszyły go słowa i wyraz twarzy Salensus Olla. W jego oczach pojawiło się chytre spojrzenie, a z wyrazu twarzy wiedziałem,
że kolejne słowa wcale nie były tymi, które zamierzał powiedzieć.

-- O najpotężniejszy z jeddaków, ten człowiek i kobiety nie mówią prawdy -- powiedział. -- Wojownik wszedł do ogrodu,

aby pomóc im w ucieczce. Stałem z tyłu i słyszałem ich rozmowę, a kiedy wszedłem do środka, kobieta krzyknęła, zaś
mężczyzna rzucił się na mnie, omal mnie nie zabijając.

-- Co wiesz o tym człowieku? Nie znasz go, i ośmielam się twierdzić, że przekonasz się, że to szpieg i wróg. Salensus

Ollu, postaw przed sądem jego, a nie twojego gościa i przyjaciela, Thurida, datora Pierworodnych.

Salensus Oll wyglądał na zbitego z tropu. Odwrócił się znowu, spoglądając na Dejah Thoris, po czym Thurid podszedł

blisko do niego, szepcząc mu coś -- nie wiem co -- do ucha.

Władca żółtych ludzi odwrócił się zaraz do jednego z oficerów.
-- Dopilnuj, aby tego człowieka zamknięto, dopóki nie znajdziemy czasu, aby zbadać tę sprawę głębiej -- polecił. -- A

ponieważ wygląda na to, że same kraty go nie zatrzymają, niech skują go mocno łańcuchami.

Po czym odwrócił się i opuścił ogród, zabierając ze sobą Dejah Thoris, z dłonią na jej ramieniu. Odeszli też Thurid i

Matai Shang, a kiedy dotarli do bramy, czarny odwrócił się i roześmiał mi znowu prosto w twarz.

Co mogła oznaczać ta nagła zmiana jego zachowania w stosunku do mnie? Czy domyślał się mojej prawdziwej

tożsamości? Na pewno o to właśnie chodziło, a zdradziła mnie pięściarska sztuczka i cios, którymi pokonałem go po raz
drugi.

Kiedy zabierali mnie strażnicy, czułem w sercu dotkliwy smutek i gorycz, ponieważ do dwóch nieprzejednanych

nieprzyjaciół, którzy tak długo dręczyli moją księżniczkę, dołączył teraz kolejny, jeszcze bardziej potężny. Byłbym bowiem
głupcem nie rozpoznawszy nagłego uczucia do Dejah Thoris, które zrodziło się na moich oczach w groźnej piersi Salensus
Olla, Jeddaka Jeddaków, władcy Okar.

W Lochu Obfitości

Nie tkwiłem długo w lochach Salensus Olla. Podczas spędzonego tam w złotych łańcuchach krótkiego czasu, często
zastanawiałem się nad losami Thuvan Dihna, jeddaka Ptarthu.

Kiedy zaatakowałem Thurida, mój dzielny towarzysz wszedł za mną do ogrodu, a kiedy Salensus Oll oddalił się ze świtą

i Dejah Thoris, zostawiając w ogrodzie Thuvię z Ptarthu, najwyraźniej pozostał z córką, niezauważony, ponieważ jego strój
przypominał mundur straży.

Ostatni raz widziałem go, kiedy stał, czekając na odprowadzających mnie wojowników, aby zamknąć za nimi bramę i

zostać sam na sam z Thuvią. Czy mogli uciec? Wątpiłem w to, choć całym sercem żywiłem nadzieję, że mogło to okazać się
prawdą.

Trzeciego dnia mojego zamknięcia w lochu pojawił się tuzin wojowników, którzy mieli eskortować mnie do sali

audiencyjnej, gdzie miał mnie sądzić sam Salensus Oll. W sali tłoczył się tłum dostojników, wśród których zauważyłem
Thurida, choć nigdzie nie widziałem Matai Shanga.

Dejah Thoris, promieniująco piękna jak zawsze, siedziała na małym tronie obok Salensus Olla. Pozbawiony nadziei,

żałosny wyraz jej umiłowanej twarzy zakłuł mnie głęboko w sercu.

Pozycja u boku Jeddaka Jeddaków nie wróżyła dobrze ani jej ani mi, a kiedy ujrzałem ją tam, powziąłem solidny zamiar

nie opuścić tej sali przy życiu, gdybym musiał zostawić ją w niewoli potężnego tyrana Okar.

Zabijałem już nawet gołymi rękami ludzi lepszych niż Salensus Oll, i poprzysiągłem, że zabiję go, jeśli okaże się to

jedynym sposobem na ocalenie księżniczki Helium. Nie przeszkadzało mi wcale, że oznaczałoby to dla mnie błyskawiczną
śmierć, może o tyle, że uniemożliwiłoby dalsze starania o uwolnienie Dejah Thoris. Wyłącznie z tego powodu mógłbym
zdecydować się na inny sposób, ale nawet gdybym zabił Salensus Olla, nie pozwoliłoby to mojej ukochanej żonie powrócić
do jej ludu. Postanowiłem zaczekać na ostateczny wynik procesu, aby dowiedzieć się wszystkiego na temat zamiarów
władcy Okar, po czym dostosować swoje plany do nich.

Zaledwie stanąłem przed nim, Salensus Oll wezwał Thurida.
-- Złożyłeś przede mną niezwykłą prośbę, Thuridzie -- powiedział. -- Jednak zgodnie z twoimi zapewnieniami i obietnicą,

że spełnienie jej wyjdzie na korzyść dla mnie, postanowiłem przychylić się do niej. Twierdzisz, że pewne ogłoszenie
przysłuży się do skazania więźnia, równocześnie umożliwiając mi spełnienie najgorętszego pragnienia.

Thurid skinął głową.
-- W takim razie zrobię to tutaj, w obecności wszystkich moich dostojników -- ciągnął Salensus Oll. -- Od roku u mego

boku na tronie nie zasiadała królowa, wypada więc, abym pojął za żonę tę, która słynie jako najpiękniejsza kobieta na całym
Barsoom, czemu nikt, kto kocha prawdę, nie ośmieli się zaprzeczyć. Szlachetnie urodzeni panowie Okar, obnażcie miecze i
złóżcie hołd Dejah Thoris, księżniczce Helium i przyszłej królowej Okar, ponieważ po przewidzianych prawem dziesięciu
dniach zostanie ona żoną Salensus Olla.

Kiedy dostojnicy obnażyli ostrza, unosząc je w górę zgodnie ze starożytnym zwyczajem Okar na ogłoszenie przez

jeddaka zamiaru ożenku, Dejah Thoris poderwała się z miejsca.

-- Nie mogę zostać żoną Salensus Olla, ponieważ jestem już żoną i matką -- stwierdziła. -- Książę Helium, John Carter,

nadal żyje. Wiem, że to prawda, ponieważ słyszałam, jak Matai Shang powiedział swojej córce, Phaidor, że widział go na
dworze jeddaka Kulan Titha w Kaor. Jeddak nie może poślubić zamężnej kobiety, a Salensus Oll nie dopuści się
pogwałcenia węzła małżeńskiego.

Salensus Oll odwrócił się do Thurida z nieprzyjemnym spojrzeniem.
-- Czy to ma być ta niespodzianka, która miała mnie czekać? -- krzyknął. -- Zapewniałeś, że między mną a tą kobietą nie

ma żadnych przeszkód, których nie można by łatwo pokonać, teraz zaś dowiaduję się, że istnieje jedna przeszkoda nie do
pokonania. Co ty sobie myślisz, człowieku? Masz mi coś do powiedzenia?

-- Salensus Ollu, gdybym wydał Johna Cartera w twoje ręce, czy uznałbyś, że spełniłem z nawiązką złożoną ci

obietnicę? -- zapytał Thurid.

-- Nie mów jak błazen -- krzyknął rozzłoszczony jeddak. -- Nie jestem dzieckiem, byś mógł się ze mną tak bawić.
-- Mówię tylko, jak ktoś dobrze poinformowany -- stwierdził Thurid. -- Ktoś, kto może spełnić wszystko, co obiecał.
-- W takim razie wydaj mi Johna Cartera w ciągu dziesięciu dni albo spotka cię taki sam koniec, jaki wymierzyłbym mu,

gdyby znalazł się w mojej władzy! -- uciął Jeddak Jeddaków z brzydkim grymasem na twarzy.

-- Nie musisz czekać dziesięciu dni, Salensus Ollu -- odparł Thurid; po czym odwróciwszy się nagle w moją stronę,

zawołał, wskazując mnie oskarżycielskim palcem: -- Oto książę Helium, John Carter!

-- Głupcze! -- wrzasnął Salensus Oll. -- Kretynie! John Carter jest biały. Ten człowiek ma żółtą skórę tak samo jak ja.

Carter ma gładką twarz; Matai Shang opisał mi go. Ten więzień ma brodę i wąsy wielkie i czarne, jak u wszystkich innych
mieszkańców Okar. Straż, szybko, do lochu z tym czarnym szaleńcem, który chce pożegnać się z życiem dla lichego żartu z
waszego władcy!

-- Stać! -- zawołał Thurid i zanim zdążyłem domyślić się, co zamierza, rzucił się naprzód, chwycił mnie za brodę i zerwał

z mojej twarzy i głowy całą fałszywą powłokę, odsłaniając pod nią gładką, opaloną skórę i ostrzyżone krótko czarne włosy.

W jednej chwili w sali tronowej audiencyjnej Salensus Olla rozpętało się pandemonium. Wojownicy tłoczyli się wokół

mnie z obnażonymi mieczami, myśląc, że mógłbym planować zamordowanie Jeddaka Jeddaków. Tymczasem pozostali
napierali na nich z ciekawości, aby zobaczyć człowieka, którego imię było znane między oboma biegunami.

Kiedy ujawniono moją tożsamość, zobaczyłem, że Dejah Thoris zerwała się na nogi z wymalowanym na twarzy

zdumieniem, po czym przecisnęła się przez uzbrojony tłum, zanim ktokolwiek zdołał ją powstrzymać. Po krótkiej chwili
stanęła przede mną z wyciągniętymi rękami i oczami rozświetlonymi jej wielką miłością.

-- John Carter! Mój John Carter! -- zawołała, kiedy przycisnąłem ją do piersi, a wtedy zrozumiałem nagle, dlaczego nie

poznała mnie w ogrodzie pod wieżą.

Jakim głupcem byłem! Jak mogłem oczekiwać, że przejrzy wspaniałe przebranie przygotowane przez pałacowego

fryzjera z Marentiny! Po prostu mnie nie poznała, a ujrzawszy gest miłości ze strony obcego, poczuła słuszne oburzenie.
Doprawdy, byłem głupcem.

-- To ty mówiłeś do mnie z wieży! -- zawołała. -- Skąd miałam wiedzieć, skoro nie śniło mi się nawet, że za tą groźną

brodą i żółtą skórą kryje się mój ukochany Wirginijczyk?

Nazywała mnie tak w chwilach czułości, ponieważ wiedziała, że uwielbiałem brzmienie tego wspaniałego określenia,

które stawało się tysiąckroć piękniejsze i święte, kiedy wypowiadały je jej kochane usta, a usłyszawszy je znowu po długich
latach rozłąki, poczułem, jak oczy mi się zamgliły a głos zaczął dławić się ze wzruszenia.

Przyciskałem do siebie tę ukochaną postać z całych sił zaledwie chwilę, kiedy Salensus Oll, trzęsąc się z gniewu i

zazdrości, przepchnął się w naszą stronę.

-- Brać go! -- zawołał do wojowników i rozłączyła nas setka bezlitosnych dłoni.
Dobrze się złożyło dla dostojników dworu jeddaka Okar, że John Carter nie miał przy sobie broni. Mimo to, co najmniej

tuzin strażników poczuł na sobie ciężar moich pięści, a zanim zdołali mnie zatrzymać, przebiłem się prawie na schody przed
tron, na który Salensus Oll odniósł Dejah Thoris.

Wtedy zostałem powalony przez pół setki wojowników, ale zanim pobili mnie do nieprzytomności, usłyszałem z warg

Dejah Thoris słowa, które sprawiły, że wszystkie moje cierpienia nabrały sensu.

Stojąc obok ściskającego ją za ramię zwalistego tyrana, wskazała na miejsce, w którym walczyłem samotnie z

przeciwnikiem dysponującym tak straszliwą przewagą.

-- Czy wydaje ci się, Salensus Ollu, że żona takiego człowieka, choćby zginął i tysiąc razy, zhańbi jego pamięć, łącząc

się z gorszym śmiertelnikiem? -- zawołała. -- Czy na którymkolwiek ze światów żyje jeszcze ktoś taki, jak książę Helium,
John Carter? Czy jest jeszcze jakiś mężczyzna, który z miłości do kobiety zdołałby przebić się w obie strony przez całą
wojowniczą planetę, walcząc z dzikimi bestiami i hordami dzikich ludzi?

-- Należę do niego, ja, Dejah Thoris, księżniczka Helium. Walczył o mnie i zdobył mnie, a jeśli uważasz się za dzielnego,

uszanujesz jego męstwo i pozostawisz go przy życiu. Zrób go niewolnikiem, jeśli zechcesz, Salensus Ollu, ale daruj mu
życie. Wolałabym być niewolnicą u boku tego człowieka niż władczynią Okar.

-- Ani niewolnica, ani królowa nie będzie mówić Salensus Ollowi, co ma robić -- odparł Jeddak Jeddaków. -- John Carter

zginie w naturalny sposób w Lochu Obfitości, a w dniu, kiedy to się stanie, Dejah Thoris zostanie moją żoną.

Nie usłyszałem jej odpowiedzi, ponieważ cios w głowę pozbawił mnie przytomności, a kiedy odzyskałem zmysły, w sali

tronowej pozostała ze mną tylko garstka strażników. Kiedy otworzyłem oczy, zaczęli szturchać mnie mieczami i kazali wstać.

Następnie poprowadzili mnie długimi korytarzami na dziedziniec położony z dala od środka pałacu.
Pośrodku dziedzińca ziała głęboka jama, przy krawędzi której oczekiwało mnie pół tuzina innych strażników. Jeden z

nich trzymał w dłoniach długą linę, którą na nasz widok zaczął przygotowywać.

Znaleźliśmy się może o pięćdziesiąt stóp od tych ludzi, kiedy poczułem w jednym z palców nagłe, szybkie kłucie.
To dziwne uczucie zbiło mnie na chwilę z tropu, po czym przypomniałem sobie o tym, co w wirze przygody całkiem

wyleciało mi z głowy: darze od księcia Talu z Marentiny.

Spojrzałem natychmiast w stronę grupy, do której się zbliżaliśmy, równocześnie podnosząc do czoła lewą dłoń, aby

pierścień był dobrze widoczny, dla tego, kto go szukał. W tej samej chwili, na pozór przeczesując włosy, lewą dłoń uniósł
jeden z oczekujących nas wojowników, na którego palcu zauważyłem pierścień identyczny z moim.

Wymieniliśmy szybkie porozumiewawcze spojrzenie, po czym starałem się kierować oczy z dala od wojownika i nie

wracać do niego wzrokiem, z obawy, że wzbudzę podejrzenia pozostałych. Kiedy doszliśmy do krawędzi jamy, przekonałem
się, że była bardzo głęboka i uświadomiłem sobie, że wkrótce miałem przekonać się naocznie, jak daleko dociera pod
powierzchnię dziedzińca. Trzymający linę owinął nią bowiem moje ciało w ten sposób, że w każdej chwili mogła zostać
poluzowana z góry, po czym, kiedy chwycili ją wszyscy wojownicy, pchnął mnie na krawędź czeluści.

Po pierwszym wstrząsie, zaczęli opuszczać mnie szybko i sprawnie. Tuż przed upadkiem, kiedy dwóch czy trzech

strażników pomagało obwiązać mnie liną, jeden z nich przybliżył mi usta do policzka i w tej krótkiej chwili, zanim wrzucono
mnie do złowieszczej jamy, szepnął mi do ucha jedno słowo:

-- Odwagi!
Jama, którą moja wyobraźnia odmalowała już jako bezdenną, okazała się nie sięgać głębiej niż sto stóp. Ale ponieważ

jej ściany były gładko zeszlifowane, równie dobrze mogłaby mieć tysiąc stóp wysokości, ponieważ nie miałem najmniejszej
nadziei na ucieczkę bez pomocy z zewnątrz.

Cały dzień tkwiłem w ciemności, po czym moją niezwykłą celę wypełniło nagle jaskrawe światło. Ponieważ po raz

ostatni jadłem i piłem na dzień przed uwięzieniem, zdążyłem już solidnie zgłodnieć i poczuć pragnienie.

Ku memu zdziwieniu zauważyłem, że ściany lochu, które brałem do tej pory za gładkie, wyłożone były półkami

zastawionymi najbardziej smakowitymi potrawami i napojami, jakie można było dostać w Okar.

Rzuciłem się przed siebie z okrzykiem zachwytu, żeby posilić się upragnioną strawą, ale zanim zdążyłem jej dosięgnąć,

światło zgasło, a choć zbadałem dotykiem całe pomieszczenie, moje dłonie trafiały tylko na twarde, gładkie ściany, które
wyczułem przy pierwszym zbadaniu więzienia.

Natychmiast zaczął doskwierać mi głód i pragnienie. O ile wcześniej czułem tylko łagodny brak pożywienia i picia, teraz

ich nieobecność zaczęła sprawiać mi prawdziwe cierpienie, a wszystko przez złudny widok jedzenia, jakie przez chwilę
znalazło się prawie w zasięgu moich rąk.

Otoczyły mnie znowu ciemność i cisza, przerwana tylko czyimś drwiącym śmiechem.
W ciągu kolejnego dnia nie wydarzyło się nic, co zakłóciłoby monotonię mojego więzienia lub złagodziło cierpienie

wywołane głodem i pragnieniem. Ukłucia bólu stawały się stopniowo coraz mniej wyraźne, w miarę jak cierpienie zakłócało
aktywność pewnych nerwów. Wtem światło znowu rozbłysło i ponownie ujrzałem przed sobą kolekcję nowych, kuszących
potraw, oraz wielkich karafek czystej wody i flakonów odżywczego wina, których zewnętrzne ścianki pokrywała rosa.

Znowu rzuciłem się przed siebie, jak gnane głodnym szałem dzikie zwierzę, aby chwycić te kuszące potrawy, i znów

światło zgasło, zanim udało mi się to zrobić, a ja zatrzymałem się nagle na twardej ścianie.

Szyderczy śmiech rozległ się po raz drugi.
Loch Obfitości!
Co za okrutny umysł mógł wymyślić tę wyszukaną, piekielną torturę?! Rzecz powtarzała się dzień po dniu, aż znalazłem

się na krawędzi szaleństwa. Wtedy jednak, podobnie jak w lochach Warhoonów, odzyskałem pełnię władz nad swoim
umysłem, zmuszając go do powrotu do zdrowego myślenia.

Czystą siłą woli odzyskałem panowanie nad swoim rozchwianym umysłem do tego stopnia, że następnym razem, kiedy

oświetlono moją celę, siedziałem zupełnie nieruchomo, przyglądając się obojętnym wzrokiem świeżym, kuszącym potrawom
znajdującym się prawie w zasięgu rąk. Miałem przy tym szczęście, ponieważ dzięki temu, udało mi się rozwikłać zagadkę
pozornie znikających uczt.

Kiedy nie ruszałem się, aby sięgnąć po jedzenie, moi dręczyciele pozostawili włączone światło w nadziei, że w końcu

będę musiał dostarczyć im rozkosznego dreszczu radości, jaką zapewniały im moje wcześniejsze daremne wysiłki, aby
dosięgnąć jedzenia.

Siedząc i przyglądając się uważnie obładowanym jedzeniem półkom, zauważyłem wkrótce, w jaki sposób działała ta

tortura, a rzecz okazała się tak prosta, że dziwiłem się tylko, że wcześniej na to nie wpadłem. Ściany mojego więzienia były z
najczystszego szkła, a zwodnicze wiktuały znajdowały się za nim.

Światło zgasło, niemal po godzinie, ale tym razem nie rozległ się szyderczy śmiech -- przynajmniej nie ze strony moich

dręczycieli, ponieważ ja, aby wyrównać z nimi rachunki, roześmiałem się cichym śmiechem, którego nie można było wziąć
za rechot szaleńca.

Minęło dziewięć dni i z głodu i pragnienia opadłem z sił, ale przestałem odczuwać cierpienie -- nie byłem już w stanie go

czuć. Wtedy z mroku w górze na ziemię przy mnie opadło jakieś zawiniątko.

Macałem wokół obojętnie, szukając go, przekonany, że to kolejny pomysł moich strażników, którzy postanowili zwiększyć

moje cierpienia.

Znalazłem ją w końcu: owiniętą w papier paczuszkę, na końcu silnej, cienkiej linki. Kiedy ją otworzyłem na ziemię

wypadło kilka pastylek. Podniosłem je, badając dotykiem i obwąchując, i odkryłem, że były to tabletki koncentratów żywności,
spotykane powszechnie we wszystkich rejonach Barsoom.

"Trucizna!", pomyślałem.
I co z tego? Dlaczego nie miałbym raczej zakończyć swoich cierpień już teraz niż przewlekać je o kolejne kilka pełnych

katuszy dni w tej ciemnej jamie? Powoli podniosłem jedną z pastylek do ust.

-- Żegnaj, Dejah Thoris! -- westchnąłem. -- Dla ciebie żyłem i walczyłem, a teraz spełni się moje kolejne wielkie

pragnienie, ponieważ za ciebie umrę -- i wziąwszy w usta jeden kęs, połknąłem go.

Zjadłem, jedną po drugiej, wszystkie pastylki, i w całym życiu nic nie smakowało mi lepiej niż te drobiny jedzenia, w

których musiały czyhać nasiona mojej śmierci, możliwe że w jakiejś koszmarnej, pełnej cierpienia postaci.

Siedziałem w ciszy na ziemi, czekając na koniec, kiedy trafiłem palcami przypadkiem na papier, w który owinięto

pastylki. Bawiąc się nim bezcelowo, powędrowałem myślami daleko w przeszłość, aby przez kilka krótkich chwil przed
śmiercią przeżyć ponownie choć niektóre z wielu szczęśliwych chwil mojego długiego i szczęśliwego życia. Wtem zdałem
sobie sprawę z obecności osobliwych wybrzuszeń na gładkiej powierzchni podobnej do pergaminu substancji w moich
dłoniach.

Przez jakiś czas nie przywiązywałem do nich szczególnego znaczenia: zaintrygował mnie tylko lekko fakt ich obecności.

W końcu jednak zaczęły nabierać kształtów, a wtedy uświadomiłem sobie, że stały w jednej linii, jak pismo.

Zacząłem śledzić je raz po raz palcami z większym zainteresowaniem. Znalazłem cztery odrębne zestawy wypukłych

linii. Czy mogły to być cztery słowa skierowanej do mnie wiadomości?

Moja ekscytacja rosła tym bardziej, im więcej o tym myślałem, aż moje palce zaczęły przemykać gorączkowo w tę i z

powrotem po frapujących wybrzuszeniach i wgłębieniach na papierze.

Nie potrafiłem ich jednak przeniknąć i uznałem w końcu, że to właśnie mój pośpiech nie pozwalał mi rozwikłać zagadki.

Zacząłem badać wiadomość wolniej, raz po raz wodząc palcem wskazującym po pierwszej z czterech kombinacji znaków.

Mieszkańcom Ziemi raczej trudno wyjaśnić marsjańskie pismo: to coś pomiędzy stenografią a pismem obrazkowym, a

równocześnie język całkowicie odrębny od tego, którym mówi się na Marsie.

Na Barsoom istnieje tylko jeden język mówiony.
Obecnie posługują się nim wszystkie rasy i narody, dokładnie tak samo, jak u początków istnienia ludzi na Barsoom.

Rozwijał się wraz z rosnącym zasobem wiedzy i osiągnięć naukowych mieszkańców planety, ale jest tak wyszukany, że
słowa służące wyrażeniu nowych myśli lub oddaniu nowych warunków czy też odkryć tworzą się same; żadne inne słowo
poza tym, które tworzy się w naturalny sposób, nie zdołałoby oddać zjawiska, na które potrzeba nowego określenia, dzięki
czemu bez względu na dystans dzielący jakiekolwiek rasy lub narody, języki, jakim mówią, niczym się od siebie nie różnią.

Inaczej jest z językiem pisanym. Nie istnieją dwa narody, które posługiwałyby się tym samym pismem, a zdarza się

często, że pismo konkretnego miasta różni się znacznie od języka narodu, do którego to miasto należy.

Dlatego właśnie znaki na papierze, o ile rzeczywiście były słowami, przez jakiś czas były dla mnie niezrozumiałe. W

końcu jednak rozpoznałem pierwszy z nich.

Skreślono go znakami używanymi w Marentinie. Mówił zaś: "Odwagi!".
Odwagi!
To właśnie słowo szepnął mi do ucha żółtoskóry strażnik, kiedy stałem na krawędzi Lochu Obfitości.
Wiadomość musiała zatem pochodzić od niego, a wiedziałem, że był przyjacielem.
Ze świeżą nadzieją włożyłem wszystkie siły w odcyfrowanie reszty wiadomości. W końcu moje wysiłki zostały

nagrodzone powodzeniem i odczytałem te oto cztery słowa:

"Odwagi! Idź za liną".

Idź za liną!
Cóż to mogło znaczyć?

"Idź za liną". Jaką liną?
Przypomniałem sobie zaraz o sznurku przyczepionym do zawiniątka, kiedy spadło obok mnie, a obmacując przez chwilę

ziemię wokół, trafiłem na niego znowu dłonią. Zwisał luźno, a kiedy pociągnąłem za niego, okazało się, że był mocno
uwiązany, prawdopodobnie u wylotu jamy.

Przyjrzawszy mu się bliżej, uznałem, że choć cienka, linka była dość silna, by utrzymać ciężar kilku ludzi. Zaraz po tym

dokonałem kolejnego odkrycia: w linę, mniej więcej na wysokości mojej głowy, wpleciona była druga wiadomość. Znając już
klucz do niej, odcyfrowałem ją ze znacznie większą łatwością.

"Zwijaj linę za sobą. Za węzłami czai się niebezpieczeństwo".
Tylko tyle. Najwyraźniej wiadomość została naprędce sformułowana w ostatniej chwili.
Nie zastanawiałem się dłużej nad znaczeniem drugiej wiadomości, a choć nie byłem pewny, co miało oznaczać ostatnie

ostrzeżenie: "Za węzłami czai się niebezpieczeństwo", nie wątpiłem, że oto pojawiła się przede mną droga ucieczki, a im
szybciej z niej skorzystam, tym większe szanse miałem wydostać się na wolność.

W każdym razie nie mogłem wyjść na tym o wiele gorzej niż gdybym pozostał w Lochu Obfitości.
Zanim jednak wydostałem się na dobre z tej przeklętej jamy, zdążyłem przekonać się, że znalazłbym się w o wiele

gorszych opałach, pozostając tam przez kolejne dwie minuty.

Mniej więcej tyle czasu potrzebowałem, żeby wspiąć się o jakieś pięćdziesiąt stóp nad dno lochu, gdy wtem moją uwagę

przyciągnął jakiś hałas. Z rozgoryczeniem ujrzałem, że wysoko w górze odsuwano właśnie pokrywę lochu, a w świetle
dziedzińca ujrzałem grupę żółtych wojowników.

Czy możliwe było, że wspinałem się właśnie mozolnie w nową pułapkę? Może wiadomość okazała się jednak fałszywa?

Ale właśnie kiedy nadzieja i odwaga opadły we mnie, zauważyłem dwie rzeczy.

Jedną z nich było potężne ciało szarpiącego się i warczącego apta, opuszczanego przez krawędź jamy w moją stronę;

drugą -- otwór w ścianie szybu, wielkości nieco większej niż dla jednego człowieka, w którym znikała moja lina.

Dokładnie w chwili, kiedy wspiąłem się do ciemnego otworu, apt minął mnie, warcząc i rycząc przeraźliwie, kłapiąc

szczękami i próbując pochwycić mnie przy tym potężnymi łapami.

Dopiero teraz ujrzałem wyraźnie, jaki koniec zaplanował dla mnie Salensus Oll. Zadręczywszy mnie najpierw głodem,

kazał wpuścić do mojego lochu to dzikie stworzenie, aby dokończyło dzieła zrodzonego w piekielnej wyobraźni jeddaka.

Wtedy dotarł do mnie kolejny fakt: przeżyłem dziewięć z dziesięciu wyznaczonych dni, które musiały upłynąć, aby

Salensus Oll mógł uczynić Dejah Thoris swoją królową. Apt miał pozwolić mu upewnić się o mojej śmierci przed nastaniem
dziesiątego dnia.

Pomyślawszy, w jaki sposób ten środek ostrożności ze strony jeddaka Okar miał pomóc mi udaremnić jego zamiar,

niemal roześmiałem się na głos. Odkrywszy, że apt był w Lochu Obfitości sam, strażnicy musieli uznać, że pożarł mnie
doszczętnie, a tym samym, nie podejrzewając mojej ucieczki, nie wszczęliby poszukiwań.

Szedłem przed siebie, zwijając linę, dzięki której dotarłem już tak daleko w tej niezwykłej podróży, i szukając jej drugiego

końca. Zaraz odkryłem jednak, że lina nie kończyła się, ciągnąc się cały czas z przodu. A więc to miały znaczyć słowa:
"Podążaj za liną!".

Korytarz, którym się skradałem był ciemny i niski. Uszedłem nim kilkaset jardów, kiedy wyczułem pod palcami węzeł.

"Za węzłami czai się niebezpieczeństwo".

Poruszałem się teraz z najwyższą ostrożnością, a chwilę potem za ostrym łukiem korytarza trafiłem do wejścia do

wielkiej, dobrze oświetlonej sali.

Tunel, którym szedłem, wznosił się lekko, z czego oceniłem, że sala, którą ujrzałem przed sobą, znajdowała się na

pierwszym piętrze pałacu lub zaraz pod nim.

Na przeciwnej ścianie zobaczyłem wiele niezwykłych przyrządów i urządzeń, zaś pośrodku pomieszczenia stał długi stół,

przy którym siedziało dwóch ludzi pogrążonych w ożywionej rozmowie.

Siedzący naprzeciwko mnie był żółtoskórym człowiekiem: niewielkim, pomarszczonym i bladym starcem o wielkich

oczach, wypełnionych bielą wokół całej tęczówki.

Jego rozmówca miał czarną skórę i nie musiałem widzieć jego twarzy, żeby mieć pewność, że to Thurid, ponieważ na

północ od bariery lodowej nie było innych Pierworodnych.

Mówił właśnie, kiedy znalazłem się w zasięgu ich głosów.
-- Solanie, ryzyka nie ma żadnego, a nagroda wielka -- mówił. -- Sam wiesz, że nienawidzisz Salensus Olla i nic nie

sprawi ci większej przyjemności niż pokrzyżowanie mu jakiegoś bliskiego sercu planu. A nic nie jest mu droższe niż myśl o
ślubie z piękną księżniczką Helium; ale ja również jej pragnę, a z twoją pomocą mogę ją zdobyć.

-- Wystarczy tylko, że na mój znak wyjdziesz na chwilę z tej sali. Resztą zajmę się ja, a kiedy zniknę, możesz wrócić i

przełożyć przełącznik na miejsce, po czym wszystko będzie jak przedtem. Potrzebuję tylko godziny przewagi, żeby znaleźć
się poza zasięgiem tej piekielnej siły, którą kontrolujesz w ukrytych komnatach pod pałacem swojego władcy. Spójrz, jakie to
łatwe -- tu czarnoskóry dator podniósł się z siedzenia i przeszedł przez salę, kładąc dłoń na sporej, gładkiej dźwigni
sterczącej z muru po przeciwnej stronie.

-- Nie! Nie! -- zawołał żółty człowieczek, rzucając się za nim z dzikim wrzaskiem. -- To nie ta! Nie ta! Ta kontroluje

zbiorniki promieni słonecznych, a gdybyś przesunął ją za daleko, ich ciepło pochłonęłoby całe miasto, zanim zdążyłbyś ją
przesunąć z powrotem. Zostaw ją! Odsuń się! Nie wiesz, z jakimi mocami igrasz. To tej dźwigni szukasz -- przyjrzyj się
dobrze białym oznaczeniom na jej hebanowej powierzchni.

Thurid podszedł bliżej i przyjrzał się uważnie dźwigni.
-- Rozumiem -- powiedział. -- Magnes. Zapamiętam to. Rozumiem więc, że jesteśmy umówieni -- ciągnął temat.
Starzec zawahał się. Na jego niezbyt urodziwej twarzy malował się wyraz chciwości zmieszanej z lękiem.
-- Dasz mi dwa razy tyle -- powiedział. -- To i tak jeszcze za mało za przysługę, o jaką prosisz. Przecież nawet goszcząc

cię w tym zakazanym podziemiu, ryzykuję życiem. Gdyby Salensus Oll dowiedział się o tym, jeszcze przed upływem dnia
kazałby rzucić mnie aptom.

-- Nie odważy się zrobić tego i wiesz o tym, Solanie -- zaprotestował czarnoskóry. -- Posiadasz zbyt wielką władzę życia

i śmierci nad ludem Kadabry, aby Salensus Oll choćby rozważał grożenie ci śmiercią. W końcu zanim jego podwładni
zdołaliby położyć na tobie ręce, mógłbyś chwycić za tę samą dźwignię, o której mnie przed chwilą ostrzegłeś, i zetrzeć z
powierzchni ziemi całe miasto.

-- I siebie na dodatek -- powiedział Solan, wzdrygając się.
-- Zdobyłbyś się na to, gdybyś i tak miał zginąć -- odparł Thurid.
-- Owszem -- mruknął Solan. -- Często nad tym rozmyślałem. No cóż, datorze, czy uważasz swoją czerwonoskórą

księżniczkę za wartą ceny, jakiej żądam za moje usługi, czy dasz sobie spokój i jutrzejszej nocy będziesz oglądał ją w
ramionach Salensus Olla?

-- Dostaniesz, ile żądasz, Solanie -- odrzucił Thurid z przekleństwem. -- Połowę teraz, a resztę, kiedy wywiążesz się z

umowy.

Mówiąc to, dator cisnął na stół pękatą sakiewkę.
Solan otworzył ją i drżącymi palcami zaczął liczyć zawartość. W niezwykłych oczach starca pojawiło się teraz chciwe

spojrzenie, a potargana broda i wąsy drgały w rytm poruszeń ust i podbródka. Ten nawyk zdradzał wyraźnie, że Thurid

trafnie domyślił się słabości starca: nawet kurczowe ruchy podobnych do szponów palców zdradzały w nim chciwość skąpca.

Sprawdziwszy, czy suma się zgadza, Solan włożył pieniądze z powrotem do sakiewki i wstał od stołu.
-- A teraz, czy jesteś całkowicie pewny, że znasz drogę? -- powiedział. -- Aby dostać się do jaskini i jeszcze dalej, poza

zasięg Kolumny Mocy, musisz uciekać szybko, masz na to ledwie godzinę, więcej nie ośmielę się ci dać.

-- Powtórzę drogę -- powiedział Thurid -- żebyś sprawdził, czy zapamiętałem ją dokładnie.
-- Mów -- rzekł Solan.
-- Tamtymi drzwiami -- zaczął dator, wskazując na drzwi po drugiej stronie pomieszczenia -- wyjdę do tunelu, którym

pójdę, mijając trzy korytarze po prawej; potem skręcę w czwarty korytarz po prawej i pójdę nim do miejsca, w którym
spotykają się trzy korytarze, tam znowu pójdę prawym, trzymając się blisko ściany, żeby uniknąć pułapki. Na końcu korytarza
dotrę do spiralnych schodów. Pójdę nimi nie w górę, a w dół. Dalej droga wiedzie prosto jednym korytarzem bez żadnych
odnóg. Zgadza się?

-- Bardzo dobrze, datorze -- odpowiedział Solan. -- A teraz idź już. Zbyt długo wystawiasz swoje szczęście na próbę w

tym zakazanym miejscu.

-- Spodziewaj się sygnału dziś w nocy lub jutro -- powiedział Thurid, wstając, aby odejść.
-- Dziś w nocy albo jutro -- powtórzył Solan, a kiedy za jego gościem zamknęły się drzwi, starzec nadal mamrocząc,

odwrócił się z powrotem do stołu, na który wysypał znowu zawartość sakiewki, przebierając palcami w stosie lśniącego
metalu, układając monety w niewielkie kolumny, licząc je raz po raz, i pieszcząc swoje bogactwo, cały ten czas nie
przerywając mamrotania pod nosem.

Wreszcie jego palce znieruchomiały, a oczy otworzyły się szerzej, spoglądając na drzwi, za którymi zniknął Thurid.

Monotonny zaśpiew przeszedł w ciche zrzędzenie, a wreszcie w nieprzyjemny warkot.

W końcu starzec podniósł się od stołu, wygrażając pięścią w stronę zamkniętych drzwi. Mówił teraz głośniej, a słowa

docierały do mnie wyraźnie.

-- Głupcze! -- dyszał. -- Wydaje ci się, że Solan poświęci życie dla twojego szczęścia? Gdybyś uciekł, Salensus Oll od

razu wiedziałby, że udało ci się to tylko dzięki mojej pomocy i posłałby po mnie. Czego ode mnie chcesz? Żebym obrócił
siebie i to miasto w popiół? O nie, istnieje o wiele lepszy sposób, głupcze! Zdecydowanie lepszy sposób na to, żeby Solan
zatrzymał twoje pieniądze i zemścił się na Salensus Ollu.

Zaniósł się nieprzyjemnym, rechoczącym śmiechem.
-- Żałosny głupcze! Możesz użyć dźwigni, która udzieli ci swobody lotu nad Okar, i uciekać w bezmyślnym poczuciu

bezpieczeństwa ze swoją księżniczką ku wolności -- wolności, jaką daje śmierć. Kiedy opuścisz w ucieczce tę salę, co
powstrzyma Solana przed przestawieniem dźwigni w tę samą pozycję, w jakiej znajdowała się, zanim dotknęły jej twoje
nieczyste dłonie? Nic! A wtedy Strażnik Północy pozbawi życia ciebie i twoją kobietę, a kiedy Salensus Oll ujrzy wasze
martwe ciała, nawet nie przyjdzie mu do głowy, że Solan miał z tym cokolwiek wspólnego.

Wreszcie jego głos ścichł znowu w niezrozumiałe mamrotanie, ale to, co usłyszałem, wystarczyło, abym domyślał się o

wiele więcej, i dziękowałem łaskawej Opatrzności, że zawiodła mnie do tej komnaty w chwili tak ważnej dla Dejah Thoris i
dla mnie.

Teraz musiałem jednak ominąć starca! Lina leżała niemal niewidzialna na podłodze, ciągnąc się prosto przez salę ku

drzwiom po drugiej stronie.

Nie znałem żadnej innej drogi, i nie mogłem pozwolić sobie na zignorowanie rady, aby iść za liną. Musiałem przejść

przez to pomieszczenie, ale nie miałem pojęcia, jak tego dokonać niezauważony, dopóki starzec tkwił w samym środku sali.

Oczywiście, mógłbym rzucić się na niego i uciszyć go na zawsze gołymi dłońmi, ale usłyszałem dość, aby wiedzieć, że

dopóki żył, zdobyta przeze mnie wiedza mogła przydać mi się kiedyś w przyszłości. Tymczasem gdybym zabił go, to na jego
miejsce pojawiłby się ktoś inny, a Thurid porzuciłby swój zamiar przyjścia tu z Dejah Thoris, jak to planował.

Stałem w mrokach wylotu tunelu, łamiąc sobie głowę nad planem działania i śledząc z kocią czujnością każdy ruch

starca, kiedy ten wziął sakiewkę ze stołu i oddalił się na drugą stronę sali, gdzie przykucnięty zaczął gmerać przy osadzonym
w ścianie panelu.

Domyśliłem się zaraz, że był to schowek, w którym gromadził swój majątek, a kiedy kucał przy nim odwrócony do mnie

plecami, wszedłem na palcach do pomieszczenia i z najwyższą ostrożnością starałem się dotrzeć na drugą stronę, zanim
starzec przestanie zajmować się sejfem i odwróci się znowu do środka sali.

Musiałem zrobić wszystkiego trzydzieści kroków, ale mojej przeciążonej wyobraźni przeciwległa ściana wydawała się

odległa o mile. W końcu jednak dotarłem do niej, ani razu nie odrywając oczu od potylicy starego skąpca.

Nie odwrócił się, dopóki nie położyłem dłoni na przycisku otwierającym drzwi, przez które prowadziła moja droga. Okręcił

się w chwili, kiedy przeszedłem przez nie i zamknąłem je delikatnie za sobą.

Zatrzymałem się na chwilę, przykładając ucho do drzwi, żeby sprawdzić, czy domyślał się czegoś, ale ponieważ nie

usłyszałem ze środka żadnych odgłosów pogoni, obróciłem się i poszedłem dalej korytarzem, zwijając i zbierając linę, w
miarę jak posuwałem się naprzód.

Niewiele dalej, w miejscu, gdzie stykało się pięć korytarzy, trafiłem na koniec liny. Dokąd miałem teraz iść? W którą

stronę skręcić? Nie wiedziałem, co robić.

Przyjrzawszy się uważnie końcówce liny, odkryłem, że przecięto ją jakimś ostrym narzędziem. To, i słowa ostrzeżenia o

niebezpieczeństwach czyhających za węzłami, kazało mi myśleć, że linę przecięto już po tym, jak zostawił ją tu dla mnie mój
przyjaciel -- do tej pory minąłem bowiem tylko jeden węzeł, podczas gdy na całej długości liny było ich najwyraźniej co
najmniej dwa.

Dopiero teraz znalazłem się rzeczywiście w niezłych opałach, nie wiedziałem bowiem ani którędy iść, ani gdzie na

ścieżce mogło czyhać na mnie niebezpieczeństwo. Ale ponieważ zostając tam, gdzie byłem, nie mogłem w żaden sposób
polepszyć swojej sytuacji, nie zostało mi nic innego, jak pójść jednym z korytarzy.

Wybrałem środkowy tunel i ruszyłem w głąb zalegającego go mroku z modlitwą na ustach.
W miarę marszu, tunel wznosił się szybko, a po chwili skończył się nagle przed ciężkimi drzwiami.
Nie słyszałem za nimi nic i ze swoją zwykłą brawurą otworzyłem drzwi na oścież, wchodząc prosto do pomieszczenia

wypełnionego żółtoskórymi wojownikami.

Pierwszy, który mnie zauważył, otworzył szeroko oczy ze zdumionym wyrazem twarzy. W tej samej chwili poczułem

mrowienie w palcu oznaczające obecność nosiciela bliźniaczego pierścienia.

Zaraz zauważyli mnie również pozostali żółci ludzie, po czym ruszyli razem, aby mnie ująć, ponieważ wszyscy okazali

się członkami straży pałacowej, a tym samym znali moją twarz.

Pierwszy położył na mnie ręce nosiciel bliźniaczego odpowiednika mojego niezwykłego pierścienia, a podchodząc bliżej,

szepnął: -- Poddaj się mi. Po czym zawołał donośnym głosem: -- Biorę cię do niewoli, biały człowieku! -- grożąc mi przy tym
swoimi dwoma mieczami.

W ten sposób John Carter, książę Helium, poddał się potulnie jednemu przeciwnikowi. Pozostali strażnicy stłoczyli się

zaraz wokół nas, zadając wiele pytań. Nie chciałem jednak z nimi rozmawiać, a wreszcie mój zwycięzca ogłosił, że
odprowadzi mnie z powrotem do celi.

Jakiś oficer rozkazał paru innym wojownikom dotrzymać mu towarzystwa i po chwili szliśmy z powrotem drogą, którą

właśnie przyszedłem. Mój sojusznik szedł przy mnie, zadając wiele niedorzecznych pytań o kraj, z którego przybyłem, aż

jego towarzysze przestali zwracać uwagę na niego i tę gadaninę.

Mówiąc, ściszał stopniowo głos, aż wkrótce mógł rozmawiać ze mną cicho, nie zwracając na siebie uwagi. Użyty przez

niego fortel był przebiegły i wskazywał, że Talu słusznie ocenił przydatność tego człowieka do niebezpiecznej misji, z jaką go
wysłał.

Upewniwszy się w pełni, że pozostali strażnicy nie słuchali nas, zapytał, dlaczego nie poszedłem za liną, a kiedy

powiedziałem, że skończyła się przy rozwidleniu pięciu korytarzy, stwierdził, że musiał przeciąć ją ktoś, komu potrzebny był
kawałek liny, ponieważ był pewny, że "głupi Kadabranie nie wpadliby na to, czemu miała służyć".

Zanim dotarliśmy do miejsca, w którym rozchodziło się pięć korytarzy, mój przyjaciel z Marentiny zdołał cofnąć się ze

mną na tył niewielkiej kolumny, a kiedy rozwidlenie znalazło się w zasięgu wzroku, szepnął:

-- Biegnij pierwszym korytarzem w prawo. Prowadzi do strażnicy w południowym murze. Skieruję pogoń w kolejny tunel.

-- Z tymi słowami pchnął mnie mocno w ciemny wylot korytarza, krzycząc równocześnie w udawanym bólu i ostrzeżeniu,
padając na ziemię, jakbym go przewrócił.

Głosy przejętych strażników z tyłu odbijały się echem w korytarzu, tracąc nagle na sile, kiedy szpieg Talu markując

pościg poprowadził ich niewłaściwym korytarzem.

Gdyby ktoś widział mnie, kiedy biegłem z całych sił ciemnym tunelem pod pałacem Salensus Olla, musiałby uznać, że

przedstawiam sobą niesamowity widok, ponieważ choć cały czas byłem bliski śmierci, na myśl o sprycie bezimiennego
bohatera z Marentiny, któremu zawdzięczałem życie, na mojej twarzy pojawił się szeroki uśmiech.

Z takiego właśnie tworzywa stworzono lud mojego ukochanego Helium, a kiedy spotkam podobnego im człowieka, bez

względu na rasę czy kolor skóry, oddaję mu serce, właśnie jak w przypadku mojego nowego przyjaciela, który ryzykował dla
mnie życiem tylko dlatego, że miałem na palcu pierścień, będący bliźniakiem tego, który włożył mu na palec jego władca.

Tunel, którym biegłem, wiódł prawie całkiem prosto na znacznej długości, kończąc się u stóp spiralnych schodów,

którymi ruszyłem w górę, wychodząc w okrągłej komnacie na pierwszym piętrze wieży.

W sali tej tuzin czerwonych niewolników pracował nad polerowaniem lub naprawą broni żółtych ludzi. Pod ścianami

pomieszczenia ustawiono stojaki, w których tkwiły setki prostych i zakrzywionych mieczy, sztyletów i oszczepów.
Najwyraźniej trafiłem do zbrojowni. Pracujących pilnowało tylko trzech wojowników.

Ogarnąłem całą scenę spojrzeniem. Było tu całe mnóstwo broni! I zahartowani w bojach czerwoni wojownicy, którzy

potrafili się nią posługiwać!

A teraz był tu jeszcze książę Helium, John Carter, któremu potrzebna była broń i żołnierze!
Kiedy wszedłem do sali, strażnicy i więźniowie ujrzeli mnie równocześnie.
Nieopodal wejścia, w którym stałem, znajdował się stojak pełen prostych mieczy, a zaciskając dłoń na rękojeści jednego

z nich, spojrzałem na twarze dwóch pracujących obok siebie więźniów.

Jeden ze strażników ruszył w moją stronę.
-- Coś ty za jeden? -- zawołał. -- I co tu robisz?
-- Przychodzę po jeddaka Helium, Tardos Morsa, i jego syna, Mors Kajaka -- zawołałem, wskazując dwójkę

czerwonoskórych więźniów, którzy poderwali się na nogi, otwierając szeroko oczy ze zdumienia, kiedy mnie rozpoznali.

-- Do broni, żołnierze Helium! Zanim zginiemy, zostawimy w pałacu tyrana Okar pamiątkę, która odbije się na całą

wieczność w kronikach Kadabry ku chwale Helium! -- zawołałem, widząc, że wszyscy więźniowie należeli do floty Tardos
Morsa.

Wtedy natarł na mnie pierwszy strażnik i zaczęła się walka, ale zaledwie zwarliśmy się w boju, kiedy zauważyłem ze

zgrozą, że czerwoni niewolnicy byli przykuci do podłogi.

Strażnik Północy

Strażnicy nie zwracali na swoich podopiecznych najmniejszej uwagi, ponieważ choć każdy z nich chwycił broń, którą
zajmował się, kiedy wszedłem do zbrojowni, i był gotów przyłączyć się do mnie przy pierwszej sposobności, żaden z
czerwonych ludzi nie mógł oddalić się dalej niż na dwie stopy od wielkich pierścieni, do których byli przykuci.

Żółtoskórzy skupili się całkowicie na mnie i nie trwało długo, zanim odkryli, że całej ich trójki nie było wcale nadto, aby

bronić pomieszczenia przed Johnem Carterem. Gdybym tylko miał tego dnia w dłoni swój własny długi miecz! Mimo to,
posługując się nieznaną mi bronią żółtych ludzi i tak wystawiłem sobie zadowalające świadectwo.

Początkowo byłem dość zajęty unikaniem ich zdradzieckich zakrzywionych mieczy, ale po minucie czy dwóch udało mi

się wyszarpnąć z jednego ze stojaków pod ścianą prosty miecz, którym zacząłem parować ciosy haków moich przeciwników,
czując, że walka stała się nieco bardziej wyrównana.

Zaatakowali mnie równocześnie całą trójką, i gdyby nie szczęśliwy przypadek, szybko mogłoby być po mnie. Kiedy

przyparli mnie do ściany, stojący najbliżej strażnik wyprowadził podstępny cios hakiem na mój bok, ale uchyliłem się i
uniosłem rękę, dzięki czemu broń drasnęła mnie tylko, wbijając się w stojak z oszczepami, w którym utknęła.

Przebiłem go mieczem, zanim zdołał ją wyciągnąć, po czym polegając na taktyce, która setki razy ocaliła mnie z opałów,

natarłem na obu pozostałych wojowników, spychając ich do tyłu prawdziwym deszczem pchnięć i ciosów, wywijając
mieczem wokół ich gard, aż poczuli lęk przed śmiercią.

Wtedy jeden z nich zaczął wzywać pomocy. Było już jednak za późno, aby zdołano ich ocalić.
Byli jak glina w moich dłoniach i goniłem ich wokół całej zbrojowni, aż zapędziłem dokładnie tam, gdzie chciałem: w

zasięg mieczy skutych niewolników. W jednej chwili obaj padli bez życia na ziemię. Jednak ich nawoływania nie okazały się
całkowicie daremne, ponieważ słyszałem już okrzyki i kroki wielu biegnących ludzi, szczęk metalu i rozkazy oficerów.

-- Drzwi! Szybko, Johnie Carter, zarygluj drzwi! -- zawołał Tardos Mors.
Widać już było straż, pędzącą przez widoczny za drzwiami otwarty dziedziniec.
Za parę chwil mogli dotrzeć do środka wieży. Jednym skokiem znalazłem się obok ciężkich wrót, zamykając je z

donośnym hukiem.

-- Zarygluj je! -- krzyknął Tardos Mors.
Próbowałem wsunąć wielką sztabę na miejsce, ale nie poddawała się moim wysiłkom.
-- Unieś ją lekko, żeby zwolnić zatrzask -- zawołał jeden z czerwonoskórych.
Tuż za drzwiami słyszałem już żółtych wojowników pędzących po kamiennych płytach. Uniosłem sztabę i przesunąłem

ją w prawo dokładnie w tej chwili, kiedy strażnik biegnący z samego przodu rzucił się od przeciwnej strony na potężne wrota.

Bariera wytrzymała. Zdążyłem, w ostatnim ułamku sekundy.
Teraz zająłem się więźniami. Podszedłem najpierw do Tardos Morsa, pytając go, gdzie mogłem znaleźć klucze, by zdjąć

z nich łańcuchy.

-- Nosi je przy sobie oficer straży, który stoi na zewnątrz wśród próbujących tu wejść -- odparł jeddak Helium. -- Będziesz

musiał użyć siły, żeby je zdjąć.

Większość więźniów biła już w ogniwa łańcuchów trzymanymi w dłoniach mieczami. Żółci ludzie tłukli o drzwi siekierami

i oszczepami.

Zająłem się łańcuchami, którymi skuty był Tardos Mors. Raz po raz tłukłem ostrzem o metal, ale ulewa ciosów na

zewnątrz również biła coraz mocniej o drzwi.

Wreszcie ogniwo ustąpiło pod moimi wysiłkami i po chwili Tardos Mors był wolny, choć z jego kostki zwisało nadal kilka

cali wlokącego się po ziemi łańcucha.

Drzazga z drzwi, która wpadła do środka sali, oznajmiła mi, że nasi wrogowie poczynili już pewien postęp.
Potężne wrota zadrżały i wygięły się pod szaleńczym naporem rozwścieczonych żółtych ludzi.
Przy waleniu do drzwi i tłuczeniu przez czerwonoskórych w łańcuchy, hałas w zbrojowni był wręcz przerażający.

Zaledwie Tardos Mors oswobodził się, zajął się kolejnym z więźniów, tymczasem ja zabrałem się do uwalniania Mors
Kajaka.

Chcąc przeciąć wszystkie łańcuchy, zanim ustąpią drzwi, musieliśmy działać szybko. Do środka wpadł z trzaskiem

pojedynczy panel drzwi, a Mors Kajak rzucił się do otworu, broniąc wejścia, żeby dać nam dość czasu na uwolnienie
pozostałych.

Chwyciwszy ze ściany oszczepy, siał spustoszenie wśród stojących najbliżej Okarian, podczas gdy my zmagaliśmy się z

nieczułym metalem dzielącym naszych towarzyszy od wolności.

W końcu uwolniliśmy wszystkich więźniów poza jednym, a wtedy drzwi wpadły do środka z wielkim hukiem, ustępując

przed zaimprowizowanym naprędce taranem, nas zaś opadła żółta horda.

-- Na górę! -- zawołał czerwony wojownik, który był jeszcze przykuty do podłogi. -- Do górnej sali! Możecie się tam bronić

nawet przed całym miastem. Nie zostawajcie tu dla mnie, bo nie mógłbym prosić o lepszą śmierć niż w służbie Tardos
Morsa i księcia Helium!

Ale wolałbym raczej poświęcić życie nas wszystkich niż zostawić jednego czerwonego człowieka, tym bardziej tego

bohatera o lwim sercu, który błagał, abyśmy go zostawili.

-- Przetnijcie mu łańcuchy -- zawołałem do dwóch czerwonoskórych. -- Nasza reszta zatrzyma nieprzyjaciół.
Stanęliśmy w dziesiątkę do walki z gwardią Okarian, i dam głowę, że ta starożytna strażnica nie widziała jeszcze

bardziej zaciekłej bitwy niż ta, którą stoczyliśmy tego dnia w jej ponurych murach.

Pierwsza fala natarcia żółtych wojowników odbiła się od ciosów ostrzy dziesięciu zaprawionych w bojach wojowników

Helium. Wejście blokował teraz tuzin żółtoskórych trupów, ale przez tę makabryczną barierę rzuciło się naprzód kolejnych
dwudziestu strażników, wykrzykując ochryple swój odrażający okrzyk wojenny.

Ramię w ramię, wyszliśmy im na spotkanie na tym krwawym kopcu; kłując, kiedy brakło miejsca by wyprowadzić cięcie,

bijąc mieczem, kiedy udało się wyprostować ramię, a z dzikim zawołaniem Okarian splótł się wspaniały okrzyk "Za Helium!
Za Helium!" od niezliczonych wieków pobudzający najdzielniejszych wojowników do walecznych czynów, które rozsławiły
herosów Helium na całym świecie.

Zdjęto wreszcie łańcuch z ostatniego z czerwonoskórych i w trzynastu przyjęliśmy kolejną szarżę gwardzistów Salensus

Olla. Tylko jeden z nas krwawił niemal z dwudziestu ran, ale żaden nie poległ.

Na zewnątrz widzieliśmy setki wysypujących się na dziedziniec strażników, a w dolnym korytarzu, którym przedostałem

się do zbrojowni, słychać było szczęk metalu i ludzkie nawoływania.

Za chwilę musielibyśmy stawić czoło atakowi z dwóch stron, a nawet przy naszej waleczności, nie mogliśmy łudzić się,

że zdołalibyśmy stawić opór tak wielkiej przewadze liczebnej, rozdzielając nasze nikłe siły i uwagę.

-- Na górę! -- zawołał Tardos Mors i po chwili zaczęliśmy wycofywać się w stronę schodów prowadzących na górne

piętra.

Wtedy stoczyliśmy kolejną krwawą walkę z oddziałem żółtych ludzi, którzy wpadli do zbrojowni, kiedy cofaliśmy się spod

drzwi. Wtedy ponieśliśmy pierwszą, dotkliwą dla nas stratę szlachetnego wojownika. W końcu jednak wszyscy poza mną
znaleźli się na schodach, zaś ja miałem zatrzymać Okarian, dopóki reszta nie znajdzie się bezpiecznie na górze.

U stóp wąskich spiralnych schodów mógł mnie atakować tylko jeden człowiek na raz, dzięki czemu bez trudu

powstrzymałem wszystkich przez tę krótką chwilę, jakiej potrzebowaliśmy, po czym cofając się powoli, zacząłem wchodzić
na górę.

Przez całą długą drogę na szczyt wieży strażnicy napierali na mnie. Za każdym razem, kiedy któryś padał pod moim

mieczem, kolejny piął się w górę przez jego trupa, aby zająć jego miejsce. W ten sposób, co kilka stóp zbierając straszliwe
żniwo śmierci, dotarłem do przestronnej strażnicy o szklanych ścianach na szczycie wieży.

Moi towarzysze stali już w szyku, gotowi mnie zastąpić, zaś ja odszedłem, aby odpocząć przez chwilę, kiedy oni

powstrzymywali wroga.

Z wysokiej wieży we wszystkie strony rozciągał się widok na kilka mil. Na południu, aż do granic potężnej bariery,

ciągnęło się nierówne, lodowe pustkowie. Na wschodzie, zachodzie i niewyraźnie na północy widać było inne miasta
Okarian; tymczasem na najbliższym planie, tuż za murami Kadabry, wznosiła się posępna kolumna.

Spojrzałem wtedy w dół, na ulice Kadabry, z których dobiegł mnie nagły zgiełk, i ujrzałem tam szalejącą bitwę, zaś za

murami miasta -- uzbrojonych ludzi maszerujących wielkimi kolumnami w stronę pobliskiej bramy.

Przywarłem niecierpliwie do szklanej ściany obserwatorium, niemal nie mając odwagi, aby uwierzyć świadectwu

własnych oczu. W końcu jednak musiałem przestać wątpić i z okrzykiem radości, który dziwnie zabrzmiał wśród przekleństw
i jęków ludzi walczących w wejściu do komnaty, zawołałem Tardos Morsa.

Kiedy podszedł do mnie, pokazałem w dół na ulice Kadabry i maszerujące za nimi kolumny, nad którymi powiewały w

arktycznym powietrzu flagi i sztandary Helium.

Po chwili wszyscy czerwonoskórzy w wysokiej strażnicy zdążyli ujrzeć ten inspirujący widok, i rozległ się taki okrzyk

dziękczynienia, jakiego z pewnością nie słyszano jeszcze w tej pradawnej, kamiennej budowli.

Musieliśmy jednak walczyć dalej, ponieważ choć nasze wojska weszły do Kadabry, miasto było dalekie od kapitulacji i

nie zaatakowano jeszcze pałacu. Na zmianę utrzymywaliśmy szczyt schodów, podczas gdy reszta syciła oczy widokiem
naszych walecznych rodaków walczących daleko w dole.

Natarli już na bramy pałacu! Wielkie tarany zderzyły się z potężnymi wrotami. Cofnęli się pod zabójczym deszczem

oszczepów ciskanych ze szczytu muru!

Znowu zaatakowali, ale czoło kolumny załamało się w starciu z wycieczką sporego oddziału żółtych ludzi z prostopadłej

alei, a wojownicy Helium zaczęli ginąć w starciu z przeważającym przeciwnikiem.

Bramy pałacu otworzyły się na oścież i wypadł z nich oddział osobistej gwardii jeddaka, wybrańcy spośród najlepszych

żołnierzy Okar, aby zgnieść zdezorientowane regimenty. Przez chwilę wyglądało na to, że nic już nie powstrzyma klęski, po
czym ujrzałem wspaniałą postać na ogromnym thoacie -- nie maleńkim thoacie używanym przez czerwonoskórych, a
jednym z jego olbrzymich kuzynów zamieszkujących dno martwych mórz.

Wojownik przebił się do przodu, zbierając za sobą rozsypanych żołnierzy Helium, a kiedy uniósł twarz, rzucając

wyzwanie ludziom na murach pałacu, ujrzałem jego twarz i serce wezbrało mi dumą i radością, kiedy czerwoni wojownicy
skoczyli do boku wodza, odzyskując teren, który właśnie stracili, ponieważ twarz człowieka na olbrzymim thoacie należała do
mojego syna -- Carthorisa z Helium.

Przy nim walczył wielki marsjański pies bojowy, a nie musiałem upewniać się, żeby wiedzieć, że był to Woola: mój

wierny Woola, który w ten właśnie sposób wypełnił swoje niełatwe zadanie i w samą porę sprowadził nam z odsieczą legiony
Helium.

W samą porę?
Nie było jeszcze wcale pewne, że zdążyli na czas, aby nas ocalić, zawsze jednak mogli nas jeszcze pomścić! I to jaki

odwet wzięłaby na nienawistnych żółtych ludziach ta niepokonana armia! Westchnąłem na myśl, że mogłem nie dożyć, aby
to zobaczyć.

Powróciłem wzrokiem do okien. Czerwoni ludzie nie przebili się poza zewnętrzny mur pałacu, ale zmagali się dzielnie z

najlepszymi wojownikami, jakich mogło wystawić przeciw nim Okar, walcząc zaciekle o każdy cal drogi.

Moją uwagę przyciągnął teraz nowy element za murami miasta: wielki oddział górujących nad czerwonymi ludźmi

wojowników dosiadających wierzchowców. Byli to wielcy, zielonoskórzy sojusznicy Helium: dzikie hordy z dna martwych
mórz Południa.

W strasznej, posępnej ciszy pędzili w stronę bramy na straszliwych wierzchowcach, których miękkie łapy nie wydawały

żadnego dźwięku. Wpadli pędem do skazanego miasta, a kiedy zatoczyli krąg przez szeroki plac przed pałacem Jeddaka
Jeddaków, na ich czele ujrzałem zwalistą sylwetkę ich potężnego wodza: Tars Tarkasa, jeddaka Tharku.

A zatem moje życzenie miało się spełnić i znów miałem ujrzeć w walce mojego starego druha, a choć nie mogliśmy

stanąć ramię w ramię, walczyłem przecież po tej samej stronie co on na strzelistej strażnicy Kadabry.

Nie zanosiło się wcale na to, żeby nasi zawzięci nieprzyjaciele zamierzali zaniechać ustawicznych ataków, ponieważ

ciągle napływali kolejni, pomimo że ścieżka do górnej sali wieży była usłana ciałami poległych. Od czasu do czasu przerywali
walkę, aby odciągnąć zawadzające zwłoki, po czym kolejni wojownicy ruszali przed siebie, aby zakosztować z kielicha
śmierci.

Przyszła moja kolej, abym bronił wejścia do naszego schronienia, kiedy Mors Kajak, obserwujący bitwę na ulicy w dole,

zawołał głośno w nagłym uniesieniu. W jego głosie brzmiała nuta lęku, która kazała mi podejść do niego, kiedy tylko mogłem
ustąpić miejsca innemu wojownikowi. Mors Kajak wskazał ponad lodowo-śnieżną pustką w stronę południowego
widnokręgu.

-- Biada mi! -- zawołał. -- Dlaczego muszę patrzeć, jak okrutny los ich zdradza, nie mogąc im pomóc ani ostrzec! Tak czy

owak, na jedno i drugie jest już za późno.

Spojrzawszy we wskazanym przez niego kierunku, zauważyłem przyczynę poruszenia. Od strony bariery lodowej w

stronę Kadabry nadciągała majestatycznie potężna flota statków powietrznych, zbliżających się z dużą prędkością.

-- Przyciąga je ta posępna kolumna, którą nazywają Strażnikiem Północy -- powiedział smutnym głosem Mors Kajak. --

Podobnie jak przyciągnęła Tardos Morsa i jego wielką flotę. Spójrz, jej statki leżą tam zniszczone i połamane, jako ponure i
straszne świadectwo niszczycielskiej siły, której nic się nie oprze.

Ujrzałem wtedy coś jeszcze, czego nie widział Mors Kajak. Oczami wyobraźni zobaczyłem podziemną salę o ścianach

zapełnionych niezwykłymi urządzeniami i przyrządami.

Pośrodku pomieszczenia stał długi stół, a przed nim siedział licząc pieniądze niewielki starzec o wyłupiastych oczach;

najwyraźniej ze wszystkiego widziałem jednak umieszczony na ścianie duży przełącznik, w którego czarnej dźwigni
osadzono niewielki magnes.

Zerknąłem na zbliżającą się szybko flotę. Za pięć minut potężna podniebna armada miała zmienić się w potrzaskane i

bezwartościowe wraki, leżące u podstawy słupa za murami miasta, z którego bramy miała wysypać się żółta horda, aby
zaatakować nielicznych ocalałych, zataczających się na oślep wśród rumowiska, potem zaś miały nadciągnąć apty.
Wzdrygnąłem się, wyobraziwszy sobie dokładnie tę straszną scenę.

Zawsze szybko podejmowałem decyzje i zaczynałem działać. Wydaje się, że impuls, który pobudza mnie do działania, i

samo działanie następują w moim przypadku równocześnie, ponieważ nawet jeśli mój umysł zajmuje się dokuczliwymi
formalnościami rozumowania, musi to odbywać się podświadomie, bowiem ja nie zdaję sobie z tego sprawy. Psycholodzy
utrzymują, że podświadome rozumowanie nie jest możliwe, bliższe zbadanie moich czynności umysłowych mogłoby okazać

się niezbyt pochlebne; jednak jakkolwiek by było, zawsze dopinałem swego, podczas gdy człowiek zastanawiający się nad
działaniem utknąłby na niekończącym się zadaniu rozważania różnych możliwości.

Teraz zaś prędkość działania była podstawowym warunkiem sukcesu tego, co zamierzałem.
Ścisnąwszy mocniej miecz, zawołałem do czerwonego wojownika broniącego wejścia na schody, żeby odsunął się.
-- Droga dla księcia Helium! -- zawołałem, a zanim zdumiony żółty człowiek, który miał pecha znaleźć się w tej chwili na

końcu linii walczących, zdołał zebrać zmysły, skróciłem go o głowę i ruszyłem na stojących za nim jak wściekły byk.

-- Droga dla księcia Helium! -- krzyczałem, wycinając sobie drogę wśród zaskoczonych gwardzistów Salensus Olla.
Tnąc na lewo i prawo, przebijałem się w dół zatłoczonej spiralnej klatki schodowej, aż stojący niżej uznali, że schodziła

na nich cała armia, po czym odwrócili się i uciekli.

Kiedy wszedłem do zbrojowni na parterze, była pusta. Ostatni strażnicy uciekli już na dziedziniec, więc nikt nie widział,

jak poszedłem schodami dalej, w stronę położonego w dole korytarza.

Tu pobiegłem jak najszybciej w stronę miejsca, w którym stykało się pięć korytarzy, a tam zagłębiłem się w tunel

prowadzący do posterunku starego chciwca.

Wpadłem do środka, nie zaprzątając sobie głowy formalnością pukania. Starzec siedział przy stole, ale na mój widok

poderwał się, wyciągając miecz.

Rzuciwszy w jego stronę tylko przelotne spojrzenie, ruszyłem w stronę wielkiego przełącznika, ale choć byłem szybki,

żylasty starzec znalazł się tam przede mną.

Nigdy nie dowiem się, jak tego dokonał i nie wydaje mi się prawdopodobne, aby istota urodzona na Marsie mogła choć

zbliżyć się do szybkości moich ziemskich muskułów.

Ruszył na mnie jak tygrys i wkrótce przekonałem się, dlaczego to właśnie Solana wybrano do tej ważnej służby.
Nigdy w życiu nie widziałem równie wspaniałych umiejętności szermierczych i tak niezwykłej zwinności, jaką okazywał

ten wiekowy worek kości. Zdawał się być w czterdziestu miejscach równocześnie, a zanim choćby zdołałem zdać sobie
sprawę ze stojącego przede mną zagrożenia, był już bliski tego, żeby zrobić ze mnie idiotę, i to na dokładkę martwego.

Dziwne, jak nowe, niespodziewane wyzwania budzą w nas umiejętności, których istnienia nawet się nie domyślamy.
Tego dnia w podziemnej sali pod pałacem Salensus Olla dowiedziałem się, czym jest szermierka i jakie wyżyny

mistrzostwa we władaniu mieczem potrafię osiągnąć w starciu z takim czarodziejem ostrza jak Solan.

Przez pewien czas wyglądało na to, że mnie pokona, wkrótce jednak ujawniły się ukryte możliwości, które musiały

spoczywać we mnie uśpione, i zacząłem walczyć z taką nieludzką sprawnością, o jakiej nigdy nawet nie śniłem.

Zawsze wydawało mi się zniewagą dla świata, że ten królewski pojedynek odbył się w ciemnym zakamarku piwnic, bez

obecności choćby jednego świadka, który potrafiłby go docenić. Szkoda, przynajmniej z punktu widzenia Barsoom, gdzie
krwawa walka jest najważniejszą i pierwszą umiejętnością ludzi, narodów i ras.

Próbowałem dosięgnąć przełącznika, Solan usiłował mi to uniemożliwić, a choć staliśmy niecałe trzy stopy od dźwigni,

nie udało mi się przebić ani o cal w jej stronę, ponieważ przez pierwsze pięć minut walki starzec spychał mnie cal za calem
w tył.

Wiedziałem, że jeśli chciałem zdążyć ocalić nadciągającą flotę, musiałem wyłączyć magnes w ciągu kolejnych kilku

sekund, próbowałem więc zmusić Solana do ustąpienia starą taktyką natarcia z impetem, równie dobrze jednak mógłbym
rzucić się na mur z cegieł.

W gruncie rzeczy przez moje starania omal nie nadziałem się na jego ostrze, walczyłem jednak w słusznej sprawie i

wydaje mi się, że człowiek jest obdarzony wtedy większą pewnością siebie, niż gdy ma świadomość walki po złej stronie.

Przynajmniej pewności mi nie brakowało i kiedy po raz kolejny natarłem na Solana, wyprowadziłem cios w jedną stronę,

zakładając, że obróci się, aby wyjść naprzeciw nowej linii natarcia. Tak też się stało, i walczyliśmy teraz stojąc bokiem do
upragnionego celu: dźwigni wielkiego przełącznika, która znalazła się w zasięgu mojej prawej ręki.

Odsłonięcie gardy choćby na chwilę równało się prośbie o szybką śmierć, nie widziałem jednak innego, mniej

ryzykownego sposobu, aby ocalić nadciągającą z odsieczą flotę. Ryzykując więc pchnięcie mieczem przez przeciwnika,
sięgnąłem ostrzem, uderzając nagle w przełącznik i przesuwając wielką dźwignię w dół.

Solan był tak zaskoczony i przerażony, że zapomniał wyprowadzić końcowe pchnięcie. Zamiast tego okręcił się w stronę

przełącznika z wrzaskiem, który okazał się jego ostatnim, ponieważ zanim zdążył położyć dłoń na dźwigni, przebiłem mu
serce czubkiem miecza.

Losy bitwy

Głośny krzyk Solana nie był jednak całkiem daremny, ponieważ po chwili do sali wpadł tuzin strażników, choć do tej pory
zdążyłem już wykrzywić i zniszczyć przełącznik do tego stopnia, że nie można było użyć go znowu do przesłania prądu do
kolosalnego niszczycielskiego magnesu, którym sterował.

Nagłe pojawienie się strażników zmusiło mnie do poszukania schronienia w pierwszym dostępnym korytarzu. Ku

mojemu rozczarowaniu był nim nie ten, który zdążyłem już poznać, a kolejny, na lewo od niego.

Strażnicy musieli usłyszeć mnie lub domyślić się, którędy poszedłem, ponieważ nie zdążyłem ujść daleko, kiedy

usłyszałem odgłosy pościgu. Nie miałem ochoty zatrzymywać się tu, żeby walczyć z nimi, kiedy w innych miejscach miasta
było mnóstwo okazji do walki, bardziej pożytecznej dla mnie i bliskich mi ludzi niż bezowocne wyrzynanie się w głębinach
pałacowych podziemi.

Pościg był jednak coraz bliżej, a ponieważ nie znałem drogi, uznałem, że strażnicy dogonią mnie wkrótce, o ile nie uda

mi się znaleźć kryjówki. Wtedy miałbym szansę wrócić do wieży drogą, którą tu przyszedłem albo znaleźć sposób, aby
dotrzeć na ulice miasta.

Od opuszczenia sali z przełącznikiem korytarz wznosił się gwałtownie, teraz zaś ciągnął się równo, dobrze oświetlony,

jak okiem sięgnąć. Dotarłszy do tego prostego odcinka, ścigający mnie wojownicy mieliby mnie jak na dłoni, ja zaś nie
miałbym żadnych szans na wymknięcie się niespostrzeżenie z korytarza.

Wkrótce ujrzałem przed sobą szereg drzwi po obu stronach korytarza, a ponieważ wszystkie wyglądały podobnie,

wypróbowałem pierwsze, do których dotarłem. Za nimi natknąłem się na niewielkie, luksusowo wyposażone pomieszczenie,
które było najwyraźniej przedpokojem jakiegoś biura lub sali audiencyjnej pałacu.

Po drugiej stronie znajdowało się zasłonięte ciężką kotarą przejście, zza którego dochodził szum głosów. Przesadziłem

błyskawicznie małe pomieszczenie i rozsunąwszy kotarę, zajrzałem do większej sali.

Przede mną stała grupa może pięćdziesięciu odzianych we wspaniałe szaty dworskich dostojników, zgromadzonych

przed tronem, na którym siedział Salensus Oll. Jeddak Jeddaków właśnie do nich przemawiał.

-- Nadeszła wyznaczona godzina -- mówił, kiedy wszedłem. -- I choć wrogowie Okar stoją u bram, nic nie udaremni

zamiaru Salensus Olla. Musimy zrezygnować z wielkiej pompy, aby nie zatrzymywać tu nikogo, kto przyda się w obronie
miasta, poza wymaganą zwyczajem pięćdziesiątką ludzi, którzy mają stać się świadkami powołania nowej władczyni Okar.
Za chwilę dopełnimy ceremonii i powrócimy do walki, podczas gdy księżniczka Helium będzie przyglądać się z wieży
królowej unicestwieniu jej dawnych rodaków, oglądając wielkość swego nowego męża.

Po czym zwrócił się do jednego z dworzan, wydając mu cicho jakiś rozkaz.
Człowiek, do którego się zwrócił, podbiegł do drzwiczek po drugiej stronie komnaty i otworzywszy je na oścież, zawołał: -

- Droga dla Dejah Thoris, przyszłej królowej Okar!

Natychmiast pojawiło się dwóch strażników, wlokących opierającą się pannę młodą w stronę ołtarza. Nadal miała skute

za plecami dłonie, najwyraźniej aby zapobiec samobójstwu.

Potargane włosy i unosząca się ciężko pierś zdradzały, że mimo więzów nadal opierała się temu, co zamierzali z nią

zrobić.

Na jej widok Salensus Oll podniósł się i wyciągnął miecz. Miecze unieśli również wszyscy z pięćdziesięciu dostojników,

tworząc szpaler, pod którym wleczono nieszczęsną, piękną istotę na spotkanie przeznaczenia.

Kiedy pomyślałem o nieprzyjemnym zaskoczeniu, jakie czekało władcę Okar, na moje usta wypłynął ponury uśmiech, a

palce pogładziły niecierpliwie rękojeść zakrwawionego miecza.

Przyglądając się procesji, złożonej z garstki kapłanów kroczących powoli za Dejah Thoris i dwoma strażnikami w stronę

tronu, uchwyciłem kątem oka czarną twarz wyglądającą zza arrasów pokrywających ścianę za podwyższeniem, na którym
oczekiwał oblubienicy Salensus Oll.

Strażnicy wpychali teraz księżniczkę Helium po kilku schodach do boku tyrana Okar i w tej chwili nie mogłem skupić

wzroku ani myśli na niczym innym. Jeden z kapłanów otworzył jakąś księgę i uniósłszy dłoń, zaczął recytować monotonnym,
melodyjnym głosem słowa ceremoniału. Salensus Oll wyciągnął rękę po dłoń oblubienicy.

Chciałem zaczekać, aż pojawi się jakaś okoliczność, która da mi rozsądne szanse powodzenia, ponieważ dopóki żyłem,

choćby i ceremonia dobiegła końca, małżeństwo nie mogło być ważne. Oczywiście moją główną troską było uratowanie
Dejah Thoris: o ile to możliwe, chciałem zabrać ją z pałacu Salensus Olla, a kwestia czy dokonam tego przed nieważnymi
zaślubinami czy po nich wydawała się drugorzędna.

Kiedy jednak ujrzałem nieczystą dłoń Salensus Olla wyciągniętą po rękę mojej ukochanej księżniczki, straciłem

panowanie nad sobą i zanim dostojnicy Okar zorientowali się, co zaszło, przedarłem się przez ich przerzedzone szeregi,
stając na podwyższeniu obok Dejah Thoris i Salensus Olla.

Odbiłem płazem miecza jego plugawą dłoń i chwyciwszy Dejah Thoris w talii, przesunąłem ją za siebie, stając plecami

do zasłon z tyłu podwyższenia, twarzą do tyrana Północy i sali pełnej jego najlepszych wojowników.

Jeddak Jeddaków był olbrzymim człowiekiem: prymitywną, brutalną bestią, i potrafię wyobrazić sobie, że mniej

doświadczony wojownik zadrżałby na jego widok, kiedy stał tam nade mną, strosząc gniewnie groźną czarną brodę i wąsy.

Warcząc, rzucił się w moją stronę z obnażonym mieczem, ale nigdy nie dowiedziałem się, czy Salensus Oll był dobrym

czy kiepskim szermierzem, ponieważ ze stojącą za moimi plecami Dejah Thoris przestałem być człowiekiem: stałem się
kimś więcej i nikt nie zdołałby w tej chwili mi się oprzeć.

Z cichym okrzykiem "Za księżniczkę Helium!" przebiłem sztychem zepsute serce władcy Okar, i z okropnym

śmiertelnym grymasem Salensus Oll stoczył się przed pobladłe, zdjęte trwogą twarze dostojników, do stóp podwyższenia
własnego małżeńskiego tronu.

Na chwilę w sali ślubnej zapadła napięta cisza, po czym pięćdziesięciu dworzan ruszyło w moją stronę. Walka była

zaciekła, ale miałem nad nimi przewagę, ponieważ stałem na podwyższeniu, walcząc za najwspanialszą kobietę
wspaniałego narodu, wielką miłość i matkę mojego syna.

Tymczasem za moim ramieniem wzniósł się srebrzystą harmonią tego drogiego głosu zagrzewający do walki hymn

bitewny Helium, śpiewany przez kobiety tego ludu maszerującym po zwycięstwo mężom.

Już to samo wystarczyło, aby pomóc mi odnieść zwycięstwo nawet w obliczu większej przewagi liczebnej przeciwnika, i

jestem szczerze przekonany, że tego dnia w sali ślubnej pałacu jeddaka Kadabry pokonałbym wszystkich obecnych w niej
żółtych wojowników, gdyby nie pojawiła się przeszkoda, która przyszła im z pomocą.

Walka była szybka i zajadła. Dworzanie Salensus Olla nacierali raz za razem w górę schodów przed tronem po to, by

cofnąć się zaraz przed moim uzbrojonym ramieniem, które po doświadczeniach walki z podstępnym Solanem zdawało się
obdarzone jakąś nową mocą.

Dwóch napierało na mnie tak mocno, że nie byłem w stanie odwrócić się, kiedy usłyszałem za sobą jakiś ruch i

zauważyłem, że hymn bitewny ustał. Czyżby Dejah Thoris szykowała się, żeby zająć miejsce u mego boku?

Waleczna córka walecznego świata! Chwycenie za miecz i walka u mego boku wcale nie byłaby niezgodna z jej

charakterem, ponieważ choć marsjańskie kobiety nie ćwiczą się w sztuce wojennej, czują ducha walki i zdarzało się, że to
właśnie robiły przy niezliczonych okazjach.

Nie pojawiła się jednak, co mnie ucieszyło, ponieważ osłanianie jej, zanim zdołałbym przesunąć ją znowu w bezpieczne

miejsce, podwoiłoby moje obciążenie. Uznałem, że musiała rozmyślać nad jakąś sprytną strategią i walczyłem dalej w
bezpiecznym przekonaniu, że moja boska księżniczka stoi tuż za mną.

Zmagałem się z dworzanami Okar co najmniej pół godziny, zanim choć jeden z nich postawił stopę na podwyższeniu,

gdzie stałem. Wreszcie, wszyscy pozostali ustawili się nagle pode mną w szyku do ostatniej, rozpaczliwej szarży. Jednak w
chwili, kiedy ruszyli naprzód, drzwi po drugiej stronie komnaty otworzyły się na oścież i do sali wbiegł goniec z błędnym
wzrokiem.

-- Jeddaku Jeddaków! -- zawołał. -- Gdzie jest Jeddak Jeddaków? Miasto uległo hordom zza bariery lodowej! Wojownicy

z południa sforsowali właśnie bramę pałacu i wlewają się na święte dziedzińce.

-- Gdzie jest Salensus Oll? Tylko on jeden może ożywić słabnącą odwagę naszych wojowników. On jeden może jeszcze

wygrać tę bitwę dla Okar. Gdzie jest Salensus Oll?

Dostojnicy cofnęli się znad martwego ciała władcy. Jeden z nich wskazał na wyszczerzone w pośmiertnym grymasie

zwłoki.

Posłaniec zachwiał się, zdjęty grozą, jakby ktoś uderzył go w twarz.
-- Uciekajcie, dostojnicy Okar! -- zawołał. -- Nic was nie ocali! Słuchajcie tylko! Już tu idą!
Kiedy mówił, z korytarza na zewnątrz dobiegł głęboki ryk walczących wojowników, szczęk zbroi i pobrzękiwanie mieczy.
Nie poświęciwszy świadkowi tej tragicznej sceny, jakim byłem, kolejnego spojrzenia, dostojnicy obrócili się i uciekli z sali

drugim wyjściem.

Niemal natychmiast w drzwiach, którymi wszedł przed chwilą posłaniec, pojawił się oddział żółtych wojowników. Cofali

się w stronę podestu, stawiając zawzięty opór garstce walczących z nimi czerwonych ludzi, którzy powoli, lecz nieuchronnie
spychali ich do tyłu.

Z mojego punktu obserwacyjnego na podwyższeniu zauważyłem ponad głowami walczących twarz mojego starego

przyjaciela, Kantos Kana, prowadzącego niewielką drużynę, która przebiła się do samego serca pałacu Salensus Olla.

Zauważyłem błyskawicznie, że atakując żółtych ludzi od tyłu mogłem pomieszać im szyki do tego stopnia, że dalszy opór

byłby krótkotrwały. Z tą myślą rzuciłem się naprzód z podwyższenia, rzucając Dejah Thoris przez ramię wyjaśnienie, choć nie
odwróciłem się, żeby na nią spojrzeć.

Dopóki stała obok tronu, oddzielona od nieprzyjaciół moją osobą, nic nie mogło jej grozić.
Chciałem, żeby żołnierze Helium zauważyli mnie i wiedzieli, że była tu również ich ukochana księżniczka, ponieważ

zdawałem sobie sprawę, że ta wiedza pobudzi ich do jeszcze bardziej walecznych czynów niż te, których zdążyli już
dokonać, choć w istocie przebijając się do niemal niezdobytej siedziby tyrana Północy musieli dokonać ich niemało.

Kiedy przechodziłem przez salę, żeby zaatakować żołnierzy Kadabry od tyłu, otworzyły się drzwiczki po lewej stronie, w

których zauważyłem ze zdziwieniem sylwetki Ojca Thernów, Matai Shanga, i jego córki, Phaidor, zaglądających do sali.

Ogarnęli ją szybko wzrokiem. Otwierając w zgrozie szeroko oczy, zatrzymali się przez chwilę spojrzeniami na martwym

ciele Salensus Olla, na purpurowej pokrywie krwi na posadzce, trupach dostojników zaścielających gęsto schody przed
tronem, na mnie, i na wojownikach zmagających się w walce przy drugich drzwiach.

Nie próbowali wejść do środka, ale z miejsca, w którym stali, obejrzeli dokładnie każdy jej zakątek, a kiedy przeszukali

wzrokiem całe pomieszczenie na twarz Matai Shanga wypłynął grymas dzikiej wściekłości, zaś na wargach Phaidor pojawił
się chytry, zimny uśmieszek.

Wreszcie zniknęli, ale przedtem dziewczyna roześmiała mi się szyderczo prosto w twarz.
Nie rozumiałem wtedy, co oznaczała wściekłość Matai Shanga ani radość Phaidor, wiedziałem jednak, że nie wróżyły mi

dobrze.

Chwilę później natarłem od tyłu na żółtych ludzi, a kiedy czerwoni wojownicy Helium ujrzeli mnie ponad barkami

przeciwników, w korytarzu podniósł się gromki okrzyk, który zagłuszył na chwilę odgłosy walki.

-- Za księcia Helium! -- wołali. -- Za księcia Helium! -- I niczym głodne lwy na zwierzynę po raz kolejny rzucili się na

słabnących wojowników Północy.

Żółci wojownicy, schwytani w pułapkę między dwoma nieprzyjaciółmi, walczyli z desperacją, którą często wywołuje

całkowity brak nadziei. Walczyli dokładnie tak, jak ja sam walczyłbym w ich położeniu, z ponurą determinacją, aby ginąc
zabrać ze sobą tylu wrogów, ilu tylko zdołam powalić mieczem.

Walka była wspaniała, a jej koniec wydawał się nieuchronny, kiedy z korytarza za czerwonoskórymi nadciągnęły wkrótce

liczne posiłki dla żółtych wojowników.

Role odwróciły się. Teraz wyglądało na to, że to żołnierze Helium zostaną zmiażdżeni między dwoma żarnami. Wszyscy

musieli odwrócić się, aby odeprzeć natarcie ze strony o wiele liczniejszego oddziału, więc to mnie przypadło zająć się
niedobitkami żółtych wojowników w sali tronowej.

A zajęcia było sporo: tyle, że zacząłem zastanawiać się, czy kiedykolwiek uda mi się z nimi skończyć. Powoli zaczęli

spychać mnie z powrotem do sali, a kiedy wszyscy weszli do środka za mną, jeden z wojowników zamknął i zaryglował
drzwi, skutecznie blokując wejście żołnierzom Kantos Kana.

Posunięcie było sprytne, ponieważ wystawiało mnie samotnie na łaskę tuzina ludzi w komnacie odciętej od wszelkiej

pomocy, równocześnie pozbawiając czerwonych ludzi na korytarzu drogi ucieczki, gdyby napór ich nieprzyjaciół okazał się
zbyt silny.

Stawałem już jednak samotnie przed liczniejszymi nieprzyjaciółmi niż tego dnia, i wiedziałem, że Kantos Kan wywalczył

sobie drogę z setki groźniejszych pułapek niż ta, w której się znalazłem. Nie popadając w rozpacz, poświęciłem więc uwagę
najbliższym sprawom.

Myślami wracałem stale do Dejah Thoris, tęskniąc za chwilą, kiedy walka dobiegnie końca i będę mógł znowu objąć ją i

usłyszeć po raz kolejny wyznanie miłości, którego odmawiano mi przez tyle lat.

Podczas walki w komnacie nie miałem ani jednej szansy, żeby choć zerknąć na nią stojącą z tyłu przy tronie martwego

władcy. Zastanawiałem się, dlaczego nie dodawała mi już otuchy nutami bitewnego hymnu Helium, ale wystarczyła mi
wiedza, że walczę dla niej, abym dał z siebie to, co najlepsze.

Zamęczyłbym was, rozwlekając się tu nad szczegółami tego krwawego starcia; opowiadając jak walczyliśmy

przesuwając się przez całą salę od drzwi aż do stóp tronu, aż wreszcie ostatni z moich przeciwników padł z sercem
przebitym moim mieczem.

Odwróciłem się z okrzykiem radości, wyciągając ręce, żeby złapać moją księżniczkę i przyłożyć wargi do jej ust,

odbierając nagrodę, która miała z nawiązką wynagrodzić mi krwawe walki, jakie stoczyłem w imię mojej ukochanej w drodze
od jednego bieguna do drugiego.

Okrzyk radości zamarł mi na wargach, a ramiona opadły bez życia do boków. Zataczając się, jak śmiertelnie ranny,

wszedłem po schodach chwiejnym krokiem przed tron.

Dejah Thoris zniknęła.

Nagrody

Uprzytomniwszy sobie, że Dejah Thoris nie było w sali ślubnej, przypomniałem sobie poniewczasie ciemną twarz,
zauważoną za draperiami z tyłu tronu Salensus Olla w chwili, kiedy trafiłem nieoczekiwanie na niezwykłą scenę
rozgrywającą się w tej komnacie.

Dlaczego widok tej pełnej zła twarzy nie pobudził mnie do zachowania większej czujności? Dlaczego dopuściłem, aby

szybki rozwój sytuacji wymazał mi z pamięci myśl o tej groźbie? Niestety, daremne żale nie mogły odwrócić nieszczęścia,
jakie mnie spotkało.

Dejah Thoris po raz kolejny wpadła w szpony tego arcyłotra, Thurida, czarnoskórego datora Pierworodnych. Wszystkie

moje trudy poszły na marne. Rozumiałem już przyczynę wściekłości wypisanej wyraźnie w rysach Matai Shanga i okrutną
radość, którą ujrzałem na obliczu Phaidor.

Znali prawdę lub domyślali się jej, a hekkador Świętych Thernów, który najwyraźniej przyszedł do sali z nadzieją

udaremnienia Salensus Ollowi zdrady, jakiej zamierzał się dopuścić wobec arcykapłana, pragnąc Dejah Thoris dla siebie,
uświadomił sobie, że Thurid sprzątnął mu zdobycz spod nosa.

Radość Phaidor była wywołana zarówno jej świadomością, co oznaczał dla mnie ten ostatni okrutny cios, jak i

częściowym zaspokojeniem nienawistnej zazdrości, jaką odczuwała do księżniczki Helium.

Przede wszystkim pomyślałem o tym, żeby zajrzeć za draperie z tyłu tronu, ponieważ to tam widziałem Thurida. Jednym

szarpnięciem zdarłem bezcenną tkaninę z zaczepów, odsłaniając umieszczone za tronem wąskie drzwi.

Nie miałem wątpliwości, że tą drogą właśnie uciekł Thurid, a nawet gdybym jakieś miał, rozwiałby je widok maleńkiego,

wysadzanego klejnotami świecidełka leżącego o kilka kroków dalej w korytarzu.

Podniósłszy tę błyskotkę zauważyłem, że miała na sobie herb księżniczki Helium, i przytknąwszy ją do warg, pognałem

jak szalony krętą ścieżką schodzącą łagodnie w dół, w stronę niższych korytarzy pałacu.

Nie zaszedłem daleko, kiedy trafiłem na salę zajmowaną dawniej przez Solana. Zwłoki starca leżały tam, gdzie je

zostawiłem, i nic nie zdradzało, aby od mojego pobytu w tej sali przeszedł nią ktoś inny. Wiedziałem jednak, że tak było:
przeszli tędy Thurid, czarny dator i Dejah Thoris.

Zatrzymałem się na chwilę, niepewny, którym z kilku wyjść mogłem trafić na właściwą ścieżkę. Próbowałem

przypomnieć sobie podsłuchane wskazówki, recytowane przez Thurida Solanowi. Wreszcie powoli, jak przez gęstą mgłę,
wróciło wspomnienie słów Pierworodnego:

Idź tunelem, mijając trzy korytarze po prawej; potem skręć w czwarty korytarz po prawej i idź nim do miejsca, w którym

spotykają się trzy korytarze. Znowu idź prawym, trzymając się blisko ściany, żeby uniknąć pułapki. Na końcu korytarza
dojdziesz do spiralnych schodów. Idź nimi nie w górę, a w dół. Dalej droga prowadzi prosto jednym korytarzem bez żadnych
odnóg.

Przypomniałem sobie, które wyjście wskazał.
Nie zwlekałem długo z ruszeniem nieznaną trasą i nie starałem się zachować ostrożności, choć wiedziałem, że mogły

czekać mnie groźne pułapki.

Część trasy była czarna jak grzech, choć na ogół tunel był dość dobrze oświetlony. Najciemniejszy był odcinek, w którym

musiałem trzymać się ściany, aby uniknąć pułapki i zanim zorientowałem się, że znalazłem się w pobliżu niebezpiecznego
miejsca, stanąłem prawie na krawędzi straszliwej otchłani. Nie wiedząc o niej, musiałbym wpaść do niej przy pierwszym
kroku, ponieważ wtajemniczeni mogli przejść nad dołem tylko wąską, szeroką ledwie na stopę półką. W końcu jednak

przedostałem się na drugą stronę, po czym dzięki słabemu oświetleniu widziałem wyraźnie resztę drogi, aż wreszcie na
końcu ostatniego korytarza, wypadłem nagle w jaskrawe światło dnia nad polami śniegu i lodu.

Ponieważ mój strój pasował do cieplarnianej atmosfery Kadabry, nagłe wyjście na arktyczny mróz nie było wcale

przyjemne. Najgorsza ze wszystkiego jednak była świadomość, że niemal nagi nie mógłbym wytrzymać tego przenikliwego
mrozu i zmarłbym, zanim zdołałbym dogonić Thurida i Dejah Thoris.

Fakt, że pokonawszy wszelkie sztuczki i podstępy przebiegłego przeciwnika, zostałem w ten sposób zatrzymany przez

samą naturę, wydawał się czystą złośliwością losu, i chyba jeszcze nigdy nie byłem tak bliski utraty nadziei, jak kiedy
schroniłem się znowu w cieple tunelu.

Nie zamierzałem wcale zaniechać pościgu, ponieważ gdyby zaszła potrzeba, szedłbym dalej, choćbym miał zginąć,

zanim dotrę do celu. O ile istniał jednak bezpieczniejszy sposób, warto było zaczekać, aby spróbować go odkryć, by w
stosownym czasie znaleźć się znowu u boku Dejah Thoris i móc dla niej walczyć.

Powróciwszy do tunelu, natknąłem się na fragment futrzanego okrycia, które zdawało się tkwić przy fragmencie podłogi

korytarza nieopodal ściany. Nie widziałem w ciemności, co je trzymało, ale obmacując okolicę odkryłem, że zaklinowało się
w dole zamkniętych drzwi.

Odsunąwszy je na bok, stanąłem w wejściu do niewielkiego pomieszczenia o ścianach pełnych rzędów wieszaków, na

których wisiały kompletne stroje śnieżne żółtych ludzi.

Ponieważ znajdowało się przy końcu prowadzącego z pałacu tunelu, było dość jasne, że służyło jako przebieralnia

dostojnikom opuszczającym i przybywającym do miasta, zaś Thurid, wiedząc o nim, zatrzymał się tu, aby wyekwipować
odpowiednio siebie i Dejah Thoris przed wypuszczeniem się na przenikliwy mróz arktycznej krainy.

W pośpiechu upuścił kilka okryć, a zdradliwe futro, które wystawało częściowo do korytarza, pomogło mi znaleźć

miejsce, które najbardziej chciałby przede mną ukryć.

Włożenie stroju ze skóry orluka i ciężkich, obszytych futrem butów, będących niezbędną częścią stroju ludzi

zamierzających z powodzeniem zmagać się ze skutymi lodem ścieżkami i lodowatymi wichrami ponurej arktycznej krainy
zabrało mi tylko kilka sekund.

Wyłoniłem się znowu z wylotu tunelu, szukając śladów Thurida i Dejah Thoris w świeżym śniegu. Moje zadanie

nareszcie okazało się łatwe, ponieważ choć poruszanie się w śniegu było skrajnie trudne, nie trapiły mnie już wątpliwości co
do kierunku, który musiałem obrać, nie dokuczała mi też już ciemność, ani ukryte zagrożenia.

Droga wznosiła się zasypanym śniegiem kanionem w stronę szczytów niskich wzgórz. Dalej znowu opadała w kolejny

jar, wznosząc się ponownie ćwierć mili dalej, w kierunku przełęczy biegnącej bokiem skalistego wzgórza.

Po śladach ludzi, którzy szli tędy wcześniej, widziałem, że Dejah Thoris wyrywała się stale do tyłu, zaś czarny musiał

ciągnąć ją za sobą. Gdzie indziej widać było tylko jego głębokie, położone blisko siebie ślady, po czym poznałem, że musiał
ją nieść, i potrafiłem wyobrazić sobie, że przy każdym kroku stawiała mu zaciekły opór.

Obszedłszy wystającą ostrogę wzgórza, zobaczyłem coś, na widok czego mój puls przyspieszył, a serce zabiło żywiej: w

maleńkiej niecce między szczytami dwóch sąsiadujących wzgórz, przed wylotem wielkiej jaskini stała czwórka ludzi, a przy
nich na lśniącym śniegu leżała latająca łódź, widocznie przed chwilą wyciągnięta z kryjówki.

Tymi ludźmi byli Dejah Thoris, Phaidor, Thurid, i Matai Shang. Obaj mężczyźni byli pogrążeni w ożywionym sporze:

Ojciec Thernów groził, podczas gdy czarny drwił z niego, zajmując się pracą przy łodzi.

Podkradłem się ostrożnie w ich stronę, starając się podejść jak najbliżej zanim mnie zauważą. W końcu wyglądało na to,

że mężczyźni osiągnęli jakiś kompromis, ponieważ z pomocą Phaidor zaczęli wciągać na pokład łodzi stawiającą opór Dejah
Thoris.

Związali ją, po czym zeszli obaj na ziemię, żeby dokończyć przygotowania do startu. Phaidor weszła do niewielkiej

kabiny na pokładzie.

Byłem ćwierć mili od nich, kiedy zauważył mnie Matai Shang. Zobaczyłem, jak chwycił Thurida za rękę i okręcił go w

moją stronę, wskazując miejsce, w którym byłem wyraźnie widoczny, ponieważ wiedząc, że zostałem zauważony,
porzuciłem wszelką ostrożność i pognałem szaleńczym pędem w stronę statku.

Obaj zaczęli pracować szybciej przy wirniku, z którym się zmagali, a który zakładali widocznie na powrót po zdjęciu go w

celu jakiejś naprawy.

Dokończyli pracę, zanim pokonałem połowę dzielącej nas odległości, po czym obaj rzucili się w stronę drabinki.
Pierwszy dotarł do niej Thurid, który wdrapał się szybko z małpią zręcznością na pokład łodzi, gdzie wciskając przycisk

kontrolujący zbiorniki wypornościowe, poderwał statek powoli do góry, choć nie z prędkością typową dla dobrze utrzymanych
statków powietrznych.

Zostało mi do nich jeszcze jakieś sto jardów, kiedy zauważyłem, że wznoszą się poza mój zasięg.
Za mną, w okolicach Kadabry, stała na kotwicy ogromna flota potężnych statków powietrznych połączonych flot Helium i

Ptarthu, które wcześniej tego dnia ocaliłem przed zniszczeniem. Jednak zanim zdołałbym do nich dotrzeć, Thurid mógł już z
łatwością uciec.

Biegnąc, ujrzałem, że Matai Shang wspinał się na pokład po rozkołysanej, chwiejącej się drabince, podczas gdy nad nim

wychylała się za burtę złowroga twarz Pierworodnego. Odzyskałem nadzieję widząc, że za rufą statku ciągnęła się jakaś lina.
Gdyby tylko udało mi się złapać ją, zanim znajdzie się za wysoko nad moją głową, miałem jeszcze szanse, aby przy jej
wątpliwej pomocy dostać się na pokład.

Brak wyporności zdradzał, że z łodzią było coś bardzo nie w porządku, o czym świadczył też fakt, że choć Thurid obracał

się dwa razy do dźwigni startu, łódź unosiła się dalej nieruchomo w powietrzu, dryfując lekko w delikatnej bryzie z północy.

Matai Shang znalazł się przy burcie. Wyciągnął w górę długą, szponiastą dłoń, zamierzając uchwycić się metalowego

relingu.

Thurid wychylił się w stronę współspiskowca.
W wyrzuconej nagle w górę dłoni czarnoskórego zalśnił uniesiony sztylet, który pomknął w dół ku pobladłej twarzy Ojca

Thernów. Z donośnym okrzykiem przerażenia Święty Hekkador chwycił za grożące mu ramię.

Byłem już blisko wlekącej się za statkiem liny. Łódź cały czas wznosiła się powoli, znoszona coraz dalej ode mnie.

Wtedy potknąłem się na lodzie, uderzając głową w skałę, i padając jak długi na wyciągnięcie ręki od liny, której koniec
właśnie odrywał się od ziemi.

Potem straciłem przytomność.
Leżałem bez zmysłów na arktycznym lodzie najwyżej kilka sekund, kiedy to, co mi najdroższe, oddalało się ode mnie w

niewoli czarnoskórego diabła. Trwało to krótko, ponieważ otworzywszy oczy ujrzałem, że Thurid i Matai Shang nadal
zmagali się na szczycie drabinki, zaś statek leciał zaledwie sto jardów dalej na południe. Ale końcówka ciągnącej się za nim
liny znalazła się już dobre trzydzieści stóp ponad ziemią.

Rozwścieczony okrutną porażką, jaką poniosłem, mając cel niemal w zasięgu rąk, przesadziłem w szale dzielącą nas

odległość i tuż pod zwisającą z pokładu końcówką liny poddałem swoje ziemskie mięśnie najtrudniejszemu sprawdzianowi.

Potężnym kocim skokiem poderwałem się w górę w stronę cienkiej liny: jedynej pozostałej drogi, którą mogłem dotrzeć

jeszcze do mojej oddalającej się ukochanej.

Zacisnąłem palce o stopę nad końcem liny. Choć chwytałem się kurczowo, poczułem zaraz, że lina wyślizguje się z

mojego uchwytu. Próbowałem unieść wolną dłoń, żeby uchwycić się wyżej, ale ta zmiana pozycji sprawiła tylko, że zacząłem

ześlizgiwać się szybciej w stronę końca liny.

Poczułem, że nikły sznur zaczyna wymykać mi się z rąk. Za chwilę miałem stracić wszystko, co do tej pory zyskałem;

wtem moje palce dotarły do węzła na końcu liny i przestały się ześlizgiwać.

Szepcząc dziękczynne modły, zacząłem wdrapywać się w stronę pokładu. Nie widziałem Thurida i Matai Shanga, ale

słyszałem odgłosy ich walki, dzięki czemu wiedziałem, że zmagali się nadal. Thern walczył o życie, zaś czarnoskóry o
pozbycie się ciężaru jednego ciała, dzięki czemu łódź zyskałaby na wyporności.

Gdyby Matai Shang zginął, zanim udałoby mi się stanąć na pokładzie, moje szanse na dotarcie do niego okazałyby się

rzeczywiście niskie, ponieważ czarnoskóremu datorowi wystarczyłoby przeciąć linę nade mną, żeby pozbyć się mnie na
zawsze. Statek bowiem zawędrował poza krawędź przepaści, w której otchłań spadłoby moje ciało, zmieniając się w
bezkształtną miazgę.

Zacisnąłem wreszcie dłoń na relingu łodzi. W tej samej chwili w dole rozległ się przeraźliwy, mrożący krew w żyłach

wrzask, który kazał mi odwrócić przerażony wzrok na okręcającą się z krzykiem postać, spadającą w straszliwą otchłań pode
mną.

To Matai Shang, Święty Hekkador, Ojciec Thernów, wyruszył w drogę na sąd ostateczny.
Wystawiłem głowę nad pokład i ujrzałem Thurida, który ruszył w moją stronę ze sztyletem w dłoni. Znajdował się

naprzeciw przedniej ściany kabiny, podczas gdy ja starałem się wspiąć na pokład w okolicach rufy. Dzieliło nas tylko kilka
kroków i nie było takiej siły na ziemi, która zdołałaby pomóc mi dostać się na łódź, zanim rzuci się na mnie rozwścieczony
czarny.

Wiedziałem, że nadszedł mój koniec, a gdybym jeszcze w to wątpił, przekonałby mnie o tym paskudny uśmiech triumfu

na złowrogiej twarzy datora. Za Thuridem widziałem przerażoną Dejah Thoris, z otwartymi szeroko w przerażeniu oczami,
szarpiącą swoje więzy. Fakt, że musiała oglądać moją straszną śmierć sprawiał, że ten gorzki koniec zdawał się podwójnie
okrutny.

Zaniechałem prób wspięcia się przez burtę. Zamiast tego uchwyciłem się relingu lewą dłonią i wyciągnąłem sztylet.
Mogłem przynajmniej umrzeć tak, jak żyłem -- walcząc.
Kiedy Thurid znalazł się przed drzwiami kabiny, w ponurej napowietrznej tragedii rozgrywającej się na pokładzie

uszkodzonej latającej łodzi Matai Shanga pojawił się nowy bohater.

Phaidor.
Ze spłonioną twarzą, potarganymi włosami, i oczami, po których widać było, że gościły w nich niedawno śmiertelne łzy,

które do tej pory były obce tej dumnej bogini, córka Matai Shanga wyskoczyła na pokład przede mną.

W dłoni trzymała długi, wąski sztylet. Spojrzałem na moją ukochaną księżniczkę z uśmiechem, jak powinien mężczyzna,

który ma zaraz umrzeć. Następnie odwróciłem twarz w stronę Phaidor, czekając na cios.

Ta piękna twarz nigdy nie była tak urocza jak właśnie w tej chwili. Zdawało się niewiarygodne, że ktoś tak piękny mógł

nosić w uroczej piersi tak okrutne i bezlitosne serce, a dziś w tych cudownych oczach pojawił się nowy, niewidziany
wcześniej wyraz -- spoglądały z nieznaną dotychczas łagodnością i udręką.

Thurid znalazł się obok niej, przeciskając się, żeby dopaść mnie pierwszy, a to, co stało się potem, wydarzyło się tak

szybko, że zanim zdałem sobie z tego sprawę, było już po wszystkim.

Smukła dłoń Phaidor wystrzeliła, zamykając się na przedramieniu ręki, w której czarny trzymał broń. Następnie uniosła

wysoko prawą rękę, w której ściskała lśniące ostrze.

-- To za Matai Shanga! -- zawołała, zanurzając sztylet w piersi datora. -- To za los, jaki planowałeś dla Dejah Thoris! --

Ostra stal po raz kolejny zagłębiła się w skrwawionym ciele.

-- A to, to, i to za księcia Helium, Johna Cartera! -- wrzasnęła, z każdym słowem wbijając ostrze w nikczemne serce

zwalistego łotra. Następnie wzgardliwie zepchnęła zwłoki Pierworodnego z pokładu, posyłając je wśród okropnej ciszy za
ciałem jego ofiary.

Ze zdumienia byłem tak osłupiały, że podczas całej tej zadziwiającej sceny, której byłem świadkiem, nie próbowałem

nawet wspiąć się na pokład. Jej następny czyn zdziwił mnie jeszcze bardziej, ponieważ Phaidor wyciągnęła do mnie dłoń i
pomogła mi wejść na pokład, gdzie stałem, przyglądając się jej z osłupieniem, nie kryjąc zaskoczenia.

Na jej wargach pojawił się słaby uśmiech, ale nie był to znany mi już okrutny i wyniosły uśmiech bogini.
-- Dziwisz się, skąd wzięła się we mnie ta niezwykła przemiana, Johnie Carter? -- powiedziała. -- Powiem ci. Dokonała

tego miłość, miłość do ciebie. -- Kiedy zmarszczyłem brwi w dezaprobacie, uniosła proszącym gestem dłoń.

-- Zaczekaj -- powiedziała. -- Nie chodzi o moją miłość. To miłość, jaką darzy cię twoja księżniczka, Dejah Thoris,

nauczyła mnie, czym może być prawdziwe uczucie: czym powinna być i jak daleka od prawdziwej miłości była samolubna i
pełna zazdrości namiętność, jaką pałałam do ciebie. Zmieniłam się. Teraz mogłabym kochać tak, jak Dejah Thoris. I mogę
cieszyć się tylko, widząc was znowu razem, ponieważ tylko przy niej możesz odnaleźć prawdziwe szczęście.

-- Ale czuję żal z powodu zła, które wyrządziłam. Mam wiele grzechów do odpokutowania, a choćbym była

nieśmiertelna, nie starczyłoby mi życia, aby za nie zapłacić. Istnieje jednak inny sposób i nawet jeśli Phaidor, córka Świętego
Hekkadora Świętych Thernów zawiniła przeciw tobie, dziś częściowo spłaciła swój dług, a żebyś nie wątpił w szczerość jej
przemiany i nowego uczucia, którym obejmuje również Dejah Thoris, dowiedzie swojej prawdomówności w jedyny pozostały
sposób. Ocaliwszy cię dla innej kobiety, Phaidor zostawi cię jej ramionom.

Powiedziawszy to, odwróciła się i rzuciła się z pokładu w otchłań pod nami.
Z okrzykiem grozy skoczyłem przed siebie w daremnej próbie uratowania życia, którego kres z radością ujrzałbym w

ciągu ostatnich dwóch lat. Spóźniłem się.

Z oczami zamglonymi od łez, odwróciłem się, żeby nie oglądać strasznego widoku w dole.
Po chwili przeciąłem więzy Dejah Thoris, a kiedy zarzuciła mi na szyję ukochane ramiona i przywarła doskonałymi

wargami do moich ust, w uniesieniu otrzymanej nagrody zapomniałem o grozie, jakiej byłem świadkiem, i o znoszonych
przez siebie cierpieniach.

Nowy władca

Statek, na którego pokładzie odnaleźliśmy się z Dejah Thoris po dwunastu długich latach rozłąki, okazał się całkowicie
bezużyteczny. Zbiorniki wypornościowe silnie przeciekały, a silnik nie chciał zapalić. Unosiliśmy się bezradnie w powietrzu
nad arktycznym lodem.

Przelecieliśmy nad przepaścią, w której leżały zwłoki Matai Shanga, Thurida i Phaidor, po czym zawiśliśmy nad niskim

wzgórzem. Otworzywszy zawory opróżniające zbiorniki, posadziłem łódź powoli na ziemi, a kiedy wylądowała, zeszliśmy z
Dejah Thoris z pokładu i trzymając się za dłonie, wróciliśmy przez zamarznięte pustkowie w stronę Kadabry.

Przeszliśmy tunelem, którym ścigałem Thurida, niespiesznym krokiem, ponieważ mieliśmy sobie wiele do powiedzenia.
Opowiedziała mi o tej ostatniej straszliwej chwili sprzed miesięcy, kiedy drzwi jej celi w Świątyni Słońca zamykały się

powoli między nami. O tym, jak Phaidor rzuciła się na nią, unosząc wysoko sztylet, i o krzyku Thuvii, kiedy ta zdała sobie
sprawę z nikczemnego zamiaru bogini thernów.

To właśnie ten krzyk rozbrzmiewał mi w uszach przez długie, pełne udręki miesiące, kiedy targała mną okrutna

niepewność losów mojej księżniczki. Nie wiedziałem bowiem, że zanim córka Matai Shanga zdołała skrzywdzić Dejah
Thoris lub ją samą, Thuvia wyrwała ostrze z jej rąk.

Opowiedziała mi też o ciągnącym się bez końca, okropnym uwięzieniu. O bezwzględnej nienawiści Phaidor i czułej

miłości Thuvii, oraz o tym, jak w chwilach najczarniejszej rozpaczy obie czerwone kobiety trzymały się tej samej nadziei i
przekonania, że John Carter znajdzie sposób, aby je uwolnić.

Wreszcie dotarliśmy do komnaty Solana. Szedłem przed siebie, nie myśląc o zachowaniu ostrożności, pewny, że do tej

pory miasto i pałac z pewnością znalazły się już w rękach moich przyjaciół.

Tak właśnie doszło do tego, że wchodząc do sali wpadłem prosto na tuzin dworzan Salensus Olla, zamierzających

przejść tędy do świata zewnętrznego korytarzami, które właśnie pokonaliśmy.

Na nasz widok stanęli w miejscu, po czym na twarzy ich przywódcy pojawił się nieprzyjemny uśmiech.
-- Oto sprawca wszystkich naszych nieszczęść! -- zawołał, wskazując na mnie. -- Możemy zemścić się choć w części,

zostawiając tu okaleczone zwłoki księcia i księżniczki Helium!

-- A kiedy ich znajdą, poznają, że zemsta żółtych ludzi jest kosztowna dla ich nieprzyjaciół -- ciągnął, wskazując kciukiem

w stronę pałacu w górze. -- Szykuj się na śmierć, Johnie Carter! Jednak, aby dodać twojej śmierci goryczy, powiem, że
możliwe, iż zmienię zdanie i nie zadam twojej księżniczce miłosiernej śmierci. Być może zostawię ją przy życiu jako igraszkę
dla moich dworzan.

Stałem przy pokrytej instrumentami ścianie z Dejah Thoris u boku. Kiedy wojownicy ruszyli w naszą stronę z

obnażonymi mieczami, uniosła na mnie wzrok w zaciekawieniu, ponieważ miecz wisiał nadal w pochwie u mego boku, na
wargach zaś miałem uśmiech.

Żółci dostojnicy również spoglądali w zaskoczeniu. Ponieważ nie próbowałem nawet dobyć miecza, zawahali się,

obawiając się podstępu. Przywódca popędzał ich jednak do przodu. Kiedy znaleźli się niemal w odległości wyciągniętego
ostrza, uniosłem dłoń, kładąc ją na gładkiej powierzchni wielkiej dźwigni, po czym spojrzałem wrogom w twarz z ponurym
uśmiechem.

Zatrzymali się równocześnie, spoglądając po sobie i na mnie lękliwym wzrokiem.
-- Stój! -- krzyknął ich przywódca. -- Nie śniło ci się nawet, co robisz!
-- Masz rację -- odparłem. -- John Carter nie śni. On wie. Wie, że jeśli któryś z was zrobi choć krok w stronę księżniczki

Helium, pociągnę za tę dźwignię i zginiemy razem, choć nie sami.

Dostojnicy cofnęli się, porozumiewając się szeptem przez kilka chwil. W końcu przywódca odwrócił się do mnie.
-- Idź swoją drogą, Johnie Carter -- powiedział. -- A my pójdziemy naszą.
-- Jeńcy nie chodzą, gdzie chcą -- odpowiedziałem. -- A wy jesteście jeńcami księcia Helium.
Zanim zdążyli odpowiedzieć, drzwi po przeciwnej stronie pomieszczenia otworzyły się i do sali wpadło dwudziestu

żółtych ludzi. Przez chwilę na twarzach dostojników zagościła ulga, po czym zmarkotnieli, zauważywszy przywódcę grupy
przybyszów -- był nim Talu, zbuntowany książę Marentiny, i wiedzieli już, że nie mogli oczekiwać z jego strony pomocy ani
miłosierdzia.

-- Dobra robota, Johnie Carter! -- zawołał. -- Użyłeś przeciw nim ich własnej potęgi. Dobrze, że byłeś tu, aby

powstrzymać ich ucieczkę, ponieważ to największe łotry na północ od lodowej bariery. Ten -- wskazał przywódcę grupy --
zamierzał uczynić się Jeddakiem Jeddaków w miejsce martwego Salensus Olla. Doprawdy, mielibyśmy wtedy jeszcze
gorszego władcę niż ten znienawidzony tyran, który padł pod twoim mieczem.

Dostojnicy Salensus Olla pozwolili się aresztować, ponieważ gdyby stawiali opór, czekała ich niechybna śmierć.

Następnie, eskortowani przez wojowników Talu, udaliśmy się do wielkiej sali tronowej poprzedniego władcy Okar. Zastaliśmy
w niej wielki tłum wojowników.

Czerwoni ludzie z Helium i Ptarthu, żółci ludzie z Północy, ramię w ramię z czarnoskórymi Pierworodnych, przybyłymi

pod wodzą mojego przyjaciela Xodara, aby pomóc w poszukiwaniach mnie i mojej księżniczki. Stali tu dzicy, zieloni
wojownicy z dna martwych mórz Południa i garstka białoskórych thernów, którzy wyrzekli się swojej religii i przysięgli
wierność Xodarowi.

Ujrzałem Tardos Morsa i Mors Kajaka, oraz wysokiego i potężnego we wspaniałej uprzęży bojowej mojego syna,

Carthorisa. Kiedy weszliśmy, cała trójka rzuciła się na Dejah Thoris, i choć zwyczaje i edukacja królewskich rodów Barsoom
nie zachęcają do wylewnego okazywania uczuć, myślałem, że zaduszą ją uściskami.

Obecni byli też moi starzy druhowie -- Tars Tarkas, jeddak Tharku, i Kantos Kan, zaś stary kochany Woola szalał ze

szczęścia, skacząc i szarpiąc mnie za uprząż z nadmiaru miłości.

Na nasz widok wzniosły się długie i głośne wiwaty, zaś metal dźwięczał ogłuszająco, kiedy zaprawieni w bojach

wojownicy ze wszystkich regionów Marsa krzyżowali ze szczękiem miecze nad sobą na znak tryumfu i zwycięstwa. Jednak
idąc przez ten tłum salutujących mi dworzan, dostojników, wojowników, jeddaków i jedów, miałem nadal ciężkie serce,
ponieważ brakło tu dwóch twarzy, za których widok wiele bym oddał -- w całej wielkiej sali nie było widać Thuvan Dihna ani
Thuvii z Ptarthu.

Rozpytywałem o nich wśród członków wszystkich ludów, aż wreszcie usłyszałem od jednego z żółtoskórych jeńców, że

zostali aresztowani przez dowódcę straży pałacowej podczas próby dotarcia do Lochu Obfitości, kiedy byłem w nim
uwięziony.

Nie musiałem pytać, skąd wzięli się tam odważny jeddak i jego oddana córka. Mój informator powiedział mi, że

znajdowali się teraz w jednym z podziemnych lochów pałacu, gdzie oczekiwali, aż tyran Północy zadecyduje o ich dalszym
losie.

W chwilę później grupy wojowników zaczęły przeczesywać starożytną budowlę w ich poszukiwaniu, a mój kielich

szczęścia nareszcie był pełen, kiedy ujrzałem, jak wprowadzają ich do sali wśród wiwatów straży honorowej.

Na widok Dejah Thoris, Thuvia od razu rzuciła się do jej boku i nie potrzebowałem lepszych dowodów miłości, jaką

darzyły się obie kobiety, niż szczerość ich uścisku.

Ponad zatłoczoną salą wznosił się cichy i pusty tron Okar.

Żadna scena z tych, jakie musiał oglądać od dawno minionych czasów, kiedy zasiadł na nim pierwszy Jeddak Jeddaków,

nie mogła równać się z tą, której świadkiem był teraz, a rozważając nad przeszłością i przyszłością ukrytej od wieków rasy
czarnobrodych żółtoskórych ludzi, uznałem, że dostrzegam dla niej wspanialszą i bardziej użyteczną rolę w wielkiej rodzinie
sprzymierzonych narodów, obejmujących cały świat od bieguna południowego niemal do wrót ich krainy.

Dwadzieścia dwa lata wcześniej trafiłem nagi i obcy na ten niezwykły, dziki świat. Wszystkie narody i rasy walczyły

wtedy ustawicznie w wojnach toczonych przeciw ludziom wszystkich innych krajów i kolorów skóry. Dziś dzięki sile miecza i
wierności przyjaciół, których zdobyłem, ramię w ramię w pokoju i zgodzie stali tu ludzie czarni, biali, czerwoni i zieloni.
Narody Barsoom nie stały się jeszcze jednym ludem, ale dokonaliśmy wielkiego kroku w tę stronę, a gdyby teraz udało się
jeszcze włączyć do tego braterstwa narodów groźną rasę żółtych ludzi, uznałbym, że spełniłem wielkie życiowe zadanie,
przynajmniej częściowo spłacając wielki dług wdzięczności, jaki miałem wobec Barsoom za to, że obdarował mnie Dejah
Thoris.

Zastanawiając się nad tym, widziałem tylko jeden sposób i jednego człowieka, który mógł zapewnić spełnienie moich

nadziei i jak zawsze w moim przypadku, zadziałałem bez dalszego namysłu i konsultacji.

Ci, którym nie odpowiadają moje plany i sposób, w jaki je przedstawiam, zawsze mają u boku miecz, którym mogą

wyrazić swoją dezaprobatę. Wyglądało jednak na to, że tym razem nie było głosu niezgody, kiedy chwyciwszy Talu za ramię,
podszedłem do tronu, który należał kiedyś do Salensus Olla.

-- Wojownicy Barsoom! -- zawołałem. -- Kadabra padła, a wraz z nią znienawidzony tyran Północy! Trzeba jednak

zachować jedność Okar. Czerwonymi ludźmi rządzą czerwoni jeddakowie, zielonoskórzy wojownicy starożytnych mórz
uznają wyłącznie zielonych władców, zaś prawo dla Pierworodnych z bieguna południowego stanowi czarnoskóry Xodar. Nie
byłoby zgodne z interesem żółtych ani czerwonych ludzi, gdyby na tronie Okar zasiadł czerwony jeddak.

-- Tylko jeden wojownik nadaje się najlepiej do przyjęcia pradawnego i wspaniałego tytułu Jeddaka Jeddaków Północy.

Ludu Okar, unieście miecze dla waszego nowego władcy -- Talu, księcia Marentiny!

Na to wolni ludzie Marentiny i jeńcy z Kadabry wznieśli gromki okrzyk radości, ponieważ wszyscy myśleli, że zgodnie ze

zwyczajem Barsoom czerwonoskórzy będą próbowali zatrzymać to, co zdobyli siłą własnego oręża i od tej pory rządzić
będzie nimi obcy jeddak.

Zwycięscy wojownicy, którzy walczyli pod dowództwem Carthorisa przyłączyli się do tej szalonej demonstracji uczuć, i

pośród dzikiego zamieszania, zgiełku i wiwatów, wyszliśmy z Dejah Thoris do wspaniałego ogrodu jeddaków, który ozdabia
wewnętrzny dziedziniec pałacu w Kadabrze.

Przy naszych nogach szedł Woola, a na niezwykle pięknej rzeźbionej ławie pod altaną purpurowych kwiatów ujrzeliśmy

dwójkę ludzi, którzy znaleźli się tam przed nami: Thuvię z Ptarthu i Carthorisa z Helium.

Przystojny młodzieniec pochylał piękną głowę nad uroczą twarzą swojej towarzyszki. Spojrzałem z uśmiechem na Dejah

Thoris, po czym przyciągnąwszy ją do siebie, zapytałem szeptem: -- Dlaczego nie?

Rzeczywiście, dlaczego nie? Jakie znaczenie miał wiek w tym świecie wiecznej młodości?
Pozostaliśmy w Kadabrze jako goście Talu aż do oficjalnej ceremonii objęcia stanowiska, po czym wraz z wielką flotą,

którą miałem szczęście ocalić od zniszczenia, odlecieliśmy na południe, za barierę lodową. Przedtem jednak ujrzeliśmy, jak
na rozkaz nowego Jeddaka Jeddaków zniszczono całkowicie posępnego Strażnika Północy.

-- Od teraz -- oznajmił Kalu, kiedy rzecz dobiegła końca -- floty czerwonych i czarnych ludzi mogą swobodnie pokonywać

barierę lodową w obie strony, jak nad własnym krajem.

-- Aby ułatwić zielonym ludziom trafienie do Okar, Jaskinie Trupów zostaną oczyszczone, zaś polowanie na święte apty

stanie się sportem moich dworzan, dopóki nasza kraina lodu nie zostanie uwolniona od tych odrażających stworzeń.

Pożegnaliśmy przyjaciół ze szczerym żalem, udając się do Ptarthu. Tam byliśmy podejmowani przez miesiąc na dworze

Thuvan Dihna, a widziałem, że gdyby Carthoris nie był księciem Helium, zostałby tam na zawsze.

Unosiliśmy się nad potężną fortecą Kaol, dopóki wiadomość od Kulan Titha nie pozwoliła nam lądować na jego jedynej

nadającej się do tego wieży, gdzie nasze załogi schodziły z okrętów przez cały dzień i pół nocy. Pozostaliśmy przez pewien
czas w Kaol, zacieśniając więzy między tym miastem a Helium, po czym pewnego pamiętnego dnia ujrzeliśmy wreszcie
wysokie, smukłe wieże bliźniaczych miast Helium.

Lud długo przygotowywał się na nasze przybycie. Niebo rozpłoniło się widokiem przystrojonych w wesołe barwy

latających łodzi, zaś wszystkie dachy w obu miastach wyłożono kosztownymi jedwabiami i tkaninami.

Na dachach, ulicach i placach rozsypano złoto i klejnoty, przez co oba miasta zdawały się płonąć wewnętrznym ogniem

wspaniałych kamieni i gładkiego metalu, odbijającego jasne światło słońca i zmieniającego je w niezliczone, rozkoszne dla
oczu odcienie.

Po dwunastu latach rodzina królewska Helium powracała nareszcie do swojego potężnego miasta, otoczona szalejącymi

z radości milionami zgromadzonymi przed bramami pałacu. Kobiety, dzieci i potężni wojownicy płakali z wdzięczności za los,
który zwrócił im ukochanego Tardos Morsa i ubóstwianą przez cały naród niezrównaną księżniczkę, ale żadnemu z
pozostałych uczestników tej pełnej nieopisanych gróźb i chwały wyprawy nie brakło wyrazów uznania.

Tej nocy, kiedy siedzieliśmy z Dejah Thoris i Carthorisem na dachu mojego miejskiego pałacu, gdzie dawno założyliśmy

wspaniały ogród, aby móc szukać w nim odosobnienia i cichego szczęścia we własnym towarzystwie z dala od dworskiej
pompy i ceremonii, przybył do mnie goniec, wzywając nas do Świątyni Nagród, gdzie -- jak zakończył swoje posłannictwo --
"jedno miało zostać tej nocy poddane sądowi".

Głowiłem się, próbując dojść, jaka to ważna i nagląca sprawa mogła wzywać rodzinę królewską z pałacu w wieczór

powrotu do Helium po latach nieobecności, jednak kiedy wzywa jeddak, żaden człowiek nie może zwlekać.

Kiedy nasza łódź latająca osiadła na szczycie świątyni, ujrzeliśmy niezliczone inne łodzie, które przylatywały i odlatywały

z dachu Świątyni. Na ulicy w dole, przez potężne wrota budowli wlewał się do środka wielki tłum.

Z wolna wróciła mi pamięć o odroczonym wyroku, który wisiał nade mną, od kiedy zostałem osądzony przez Zat Arrasa

w tej Świątyni za grzech powrotu z Doliny Dor i Zaginionego Morza Korus.

Czy możliwe, że surowe poczucie sprawiedliwości, dominujące u Marsjan, kazało im nie dostrzegać wielkiego dobra,

jakie przyniosło moje odszczepieństwo? Czy mogli zignorować fakt, że wyłącznie mnie zawdzięczali wyzwolenie Carthorisa,
Dejah Thoris, Mors Kajaka i Tardos Mors?

Nie mieściło mi się to w głowie, a jednak w jakim innym celu mogłem być wzywany do Świątyni Nagród zaraz po

powrocie Tardos Morsa na tron?

Kiedy wszedłem do świątyni, idąc w stronę Tronu Sprawiedliwości, przede wszystkim z zaskoczeniem zauważyłem ludzi

zasiadających w roli sędziów. Zobaczyłem jeddaka Kaolu, Kulan Titha, którego przed paroma dniami zostawiliśmy w jego
własnym pałacu, oraz Thuvan Dihna, jeddaka Ptarthu -- w jaki sposób znalazł się w Helium równo z nami?

Obecni byli też jeddak Tharku, Tars Tarkas, i Xodar, jeddak Pierworodnych. Widziałem też Talu, Jeddaka Jeddaków

Północy, choć mógłbym przysiąc, że przebywał w swoim otoczonym lodami mieście cieplarni za północną barierą lodową.
Wśród nich siedzieli również Tardos Mors i Mors Kajak, z wystarczającą liczbą niższych rangą jedów i jeddaków, aby
osiągnąć liczbę trzydziestu jeden sędziów, konieczną do sądu nad równym sobie.

Założę się, że równie królewski sąd nie zasiadał jeszcze nigdy w całej historii prastarego Marsa.
Kiedy wszedłem, w nieprzebranym tłumie, którym zapchane było audytorium, zapadła cisza. Tardos Mors podniósł się z

tronu.

-- Johnie Carter -- powiedział głębokim, marsowym głosem. -- Stań na Piedestale Prawdy, abyś został poddany

sprawiedliwemu i bezstronnemu sądowi równych tobie.

Nie spuszczając wzroku, z wysoko podniesioną głową, zrobiłem, co kazał, a rozglądając się po kręgu twarzy, które

mógłbym przysiąc, że należały do najlepszych spośród moich przyjaciół na Barsoom, nie napotkałem ani jednego
przyjaznego spojrzenia -- jedynie surowy wzrok nieugiętych sędziów, którzy mieli za chwilę spełnić swój obowiązek.

Potem wstał sekretarz i odczytał z wielkiej księgi długą listę co bardziej niezwykłych czynów, które uważałem do tej pory

za przemawiające na moją korzyść. Obejmowały długi okres dwudziestu dwóch lat, od kiedy trafiłem na ochrowe dno
martwego morza nieopodal inkubatora Tharków. Obok nich, przeczytał też o wszystkich moich dokonaniach w kręgu Gór
Otz, którym władali wcześniej Święci Thernowie i Pierworodni.

Zwyczaj Barsoom nakazuje, aby kiedy człowiek staje przed sądem, wraz z przewinieniami wymienić jego zalety, nie

byłem więc zdziwiony tym, że moi sędziowie, którzy znali tę opowieść na pamięć, usłyszeli moją historię jeszcze raz. Kiedy
czytanie dobiegło końca, Tardos Mors podniósł się.

-- Najsprawiedliwsi spośród sprawiedliwych sędziowie! -- zawołał. -- Wysłuchaliście, jak odczytano nam wszystko, dobre

i złe, co wiadomo o księciu Helium, Johnie Carterze. Jaki jest wasz sąd?

Na te słowa Tars Tarkas wstał powoli, prostując się na swoją pełną, imponującą wysokość, aż zawisł nad wszystkimi

niczym zielono-brązowa statua. Spojrzał na mnie złowróżbnym wzrokiem -- ten Tars Tarkas, u którego boku walczyłem w
niezliczonych bitwach i którego kochałem jak brata.

Zapłakałbym, gdyby gniew nie wypełniał mnie do tego stopnia, że w szale omal nie sięgnąłem po miecz, aby rzucić się

na nich.

-- Wyrok może być tylko jeden -- stwierdził. -- John Carter nie jest już godny tytułu księcia Helium... -- urwał -- ...zamiast

tego znany będzie jako Jeddak Jeddaków, Wódz Barsoom!

Kiedy trzydziestu jeden sędziów poderwało się z siedzeń, sięgając po miecze i unosząc je w jednomyślnej zgodzie z

werdyktem, w potężnej budowli rozszalała się istna burza, aż zdawało mi się, że sufit runie na nas od gromkich okrzyków.

Nareszcie zrozumiałem ponure poczucie humoru, jakie kazało im obrać ten sposób powierzenia mi tej wielkiej godności,

jednak gotowość, z jaką obsypali mnie gratulacjami najpierw sami sędziowie, a po nich dostojnicy Helium, przeczyła
jakiemukolwiek oszustwu co do samego nadanego mi tytułu.

Zaraz po tym Ścieżką Nadziei przeszło pięćdziesięciu najpotężniejszych dostojników największych rodów, niosąc na

ramionach wspaniałą lektykę, a kiedy ludzie zobaczyli siedzącą w środku osobę, wznoszone dla mnie wiwaty zbladły do
nicości w porównaniu z tymi, które odbiły się potężnym echem w całej budowli, ponieważ dworzanie nieśli na ramionach
ukochaną księżniczkę Helium, Dejah Thoris.

Zanieśli ją wprost do Tronu Sprawiedliwości, gdzie Tardos Mors pomógł jej wysiąść i odprowadził do mego boku.
-- Niech najpiękniejsza kobieta świata dzieli ten zaszczyt ze swoim mężem -- powiedział.
Na oczach wszystkich przyciągnąłem żonę do siebie i ucałowałem jej usta.

KONIEC TOMU TRZECIEGO