01 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy 2

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Piotr Nowak

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

723[03].O1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
dr inż. Tadeusz Bąkowski
mgr inż. Tadeusz Budzisz

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Piotr Nowak

Konsultacja:
mgr inż. Andrzej Kacperczyk

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 723[03].O1.01
,,Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy”, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu mechanik –
operator pojazdów i maszyn rolniczych

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Przykładowe scenariusze zajęć

Ćwiczenia

5.1. Wybrane zagadnienie prawnej ochrony pracy

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Podstawowe zagrożenia zawodowe

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Środki ochrony indywidualnej

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy. Wentylacja i klimatyzacja

pomieszczeń pracy

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Postępowanie w wypadku zagrożenia życia i zdrowia

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Zagrożenia pożarowe. Zasady ochrony przeciwpożarowej

5.6.1. Ćwiczenia

Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie mechanik operator pojazdów i maszyn
rolniczych, w jednostce modułowej ze stosowania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, jakie powinieneś
posiadać, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę.

W rozdziale dotyczącym ewaluacji osiągnięć edukacyjnych ucznia zamieszczano również:

−

plan testu z kluczem odpowiedzi,

−

instrukcję dla nauczyciela, w której omówiono czynności nauczyciela podczas
przeprowadzania sprawdzianu,

−

instrukcję dla ucznia, w której omówiono czynności ucznia podczas przeprowadzania
sprawdzianu,

−

przykładową kartę odpowiedzi, w której, w odpowiednich miejscach uczeń zaznacza
odpowiedzi na pytania.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, tekstu przewodniego. Formy
organizacyjne pracy uczniów powinny być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej pracy
uczniów do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

723[03].O1

Podstawy techniki ogólnej

723[03].O1.02

Posługiwanie się

dokumentacją techniczną

723[03].O1.05

Wykonywanie operacji

obróbki skrawaniem

723[03].O1.03

Stosowanie materiałów

konstrukcyjnych i eksploatacyjnych

723[03].O1.04

Wykonywanie operacji techniczno-

technologicznych

723[03].O1.07

Obsługiwanie maszyn i urządzeń elektrycznych

723[03].O1.06

Analizowanie obwodów elektrycznych

i elektronicznych

723[03].O1.01

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowe uczeń powinien umieć:

−

rozpoznawać podstawowe rodzaje urazów,

−

posługiwać się instrukcjami obsługi,

−

obsługiwać komputer na poziomie podstawowym,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

rozróżniać potencjalne rodzaje zagrożeń,

−

przeliczać różne jednostki miar wielkości fizycznych, stosować układ jednostek SI,

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu fizyki, takimi jak: masa, siła, prędkość,
energia, napięcie, natężenie prądu,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

dokumentować, gromadzić i selekcjonować informacje,

−

posługiwać się kalkulatorem,

−

interpretować związki wyrażone za pomocą wzorów, wykresów, schematów, diagramów,
tabel,

−

dostrzegać i opisywać związki między naturalnymi składnikami środowiska, człowiekiem
i jego działalnością,

−

oceniać własne możliwości sprostania wymaganiom stanowiska pracy i wybranego
zawodu,

−

przewidywać skutki podejmowanych działań dla współpracowników, środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

rozpoznać i przewidzieć zagrożenia bezpieczeństwa w środowisku pracy oraz wskazać
sposoby ich usunięcia,

–

zinterpretować podstawowe przepisy prawa dotyczące praw i obowiązków pracownika
i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

–

zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym
w wypadkach,

–

dobrać środki ochrony indywidualnej do wykonywanych prac,

–

zastosować przepisy bezpiecznej pracy z urządzeniami mechanicznymi i elektrycznymi,

–

zareagować w przypadku zagrożenia pożarowego zgodnie z instrukcją przeciwpożarową,

–

zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpożarowej,

–

zastosować zasady ochrony środowiska obowiązujące na stanowisku pracy,

–

udzielić pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia lub zdrowia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych 723[03]
Moduł:

Podstawy techniki ogólnej 723[03].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 723[03].O1.01

Temat: Obowiązki pracodawcy i pracownika dotyczące przestrzegania przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy.
Cel ogólny: ukształtowanie umiejętności określania praw i obowiązków pracownika

i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Cele szczegółowe:
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić prawa pracownika,

−

określić obowiązki pracownika,

−

określić podstawy prawne normujące zakres obowiązków pracodawcy i pracownika
w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

określić obowiązki pracodawcy.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz,

−

metoda tekstu przewodniego,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w małych zespołach.

Środki dydaktyczne:

−

Kodeks Pracy,

−

normy dotyczące obowiązków pracodawcy i pracownika,

−

Dzienniki Ustaw dotyczące przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Czas: 45 min

Przebieg:
1. Wprowadzenie.
2. Omówienie celów zajęć.
3. Przebieg zajęć:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy związane z bezpieczeństwem i higieną
pracy
–

wstęp – należy wyjaśnić uczniom znaczenie Kodeksu Pracy, podać przykłady innych
aktów prawnych, wyjaśnić znaczenie bezpieczeństwa i higieny pracy,

–

uczniowie otrzymują Kodeks Pracy, normy lub inne akty prawne na przykład dzienniki
ustaw,

–

uczniowie pracując indywidualnie wypisują prawa i obowiązki pracownika oraz
pracodawcy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy,

–

pracując w grupie uczniowie sporządzają wspólne listy obowiązków pracodawcy
w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

W trakcie tworzenia tabeli nauczyciel zwraca uwagę uczniom na prawa i obowiązki

pracownika oraz pracodawcy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy.

Podsumowanie:
–

uczniowie uzasadniają znaczenie Kodeksu Pracy,

–

wskazują korzyści wynikające z przestrzegania przepisów bhp,

–

wymieniają

podstawowe

obowiązki

pracodawców,

pracowników

wynikające

z przestrzegania Kodeksu Pracy.

Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych 723[03]
Moduł:

Podstawy techniki ogólnej 723[03].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 723[03].O1.01

Temat: Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności dobierania środków ochrony indywidualnej

Cele szczegółowe:
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

dobrać odzież i obuwie robocze,

−

dobrać środki ochrony indywidualnej do wykonywanych prac,

−

scharakteryzować wymagania bezpieczeństwa dotyczące procesów pracy,

−

wskazać konsekwencje naruszenia przepisów i zasad bhp podczas wykonywania zadań
zawodowych.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz,

−

metoda tekstu przewodniego,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w małych zespołach.

Środki dydaktyczne:

−

Kodeks Pracy,

−

Dzienniki Ustaw dotyczące przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela,

−

przykładowa odzież ochronna,

−

środki ochrony osobistej.

Czas trwania: 45 min.

Przebieg:
1. Wprowadzenie.
2. Omówienie celów zajęć.
3. Przebieg zajęć:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

A. Prawa i obowiązki pracodawcy dotyczące środków ochrony indywidualnej oraz
odzieży roboczej:
–

wstęp – należy wyjaśnić uczniom znaczenie środków ochrony osobistej, podać przykłady
aktów prawnych dotyczących środków ochrony osobistej, wyjaśnić znaczenie ich
stosowania oraz ich wpływ na bezpieczeństwo i higienę pracy,

–

uczniowie otrzymują instrukcje , normy lub inne akta prawne,

–

uczniowie pracując indywidualnie wypisują prawa i obowiązki pracownika oraz
pracodawcy związane z stosowaniem środków ochrony indywidualnej.

B. Wymagania bhp dotyczące stosowania odzieży roboczej:
–

wstęp - należy krótko scharakteryzować uczniom pojęcie odzieży roboczej,

–

uczniowie otrzymują normy dotyczące odzieży roboczej,

–

pracując w grupie uczniowie sporządzają wspólną tabelę wymagań dotyczących odzieży
roboczej dla wskazanych przez nauczyciela stanowisk roboczych.

W trakcie tworzenia tabeli nauczyciel zwraca uwagę uczniom na funkcje i zadania

poszczególnych stanowisk pracy.

Podsumowanie:
–

uczniowie uzasadniają znaczenie stosowania odzieży roboczej oraz środków ochrony
indywidualnej,

–

wskazują korzyści wynikające z przestrzegania przepisów bhp,

–

wymieniają podstawowe obowiązki pracodawców, pracowników wynikające z stosowania
odzieży roboczej oraz środków ochrony indywidualnej,

–

wymieniają wymagania dotyczące stosowania odzieży roboczej oraz środków ochrony
indywidualnej na poszczególnych stanowiskach pracy.
Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Wybrane zagadnienia prawnej ochrony pracy

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie przepisów Kodeksu pracy dotyczących profilaktycznych badań lekarskich

ustal i wypisz:

−

rodzaje badań i kto im podlega,

−

kiedy i na czyj koszt są przeprowadzane badania.

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

–

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

–

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

–

ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować odpowiedni rozdział Kodeksu Pracy,
2) określić rodzaje badań i kto im podlega,
3) określić, kiedy i na czyj koszt są przeprowadzane badania,
4) wypisać właściwe określenia,
5) zaprezentować efekty pracy zespołu na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flipchart,

−

Kodeks Pracy, wybrane rozporządzenia.

Ćwiczenie 2

Do przedstawionego w tabeli zestawienia obowiązków pracodawcy dopisz obowiązki

pracownika.

Pracodawca jest obowiązany

Pracownik jest obowiązany

Organizować pracę w sposób zapewniający
bezpieczne i higieniczne warunki pracy

Dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

oraz ich stosowanie zgodnie
z przeznaczeniem
Zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy przed
dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie
okresowych szkoleń w tym zakresie

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

−

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

−

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

−

ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować obowiązki pracodawcy i pracownika,
2) dokonać porównania obowiązków pracodawcy i pracownika,
3) wpisać do tabeli właściwe określenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

Kodeks Pracy.

Ćwiczenie 3

Na podstawie przepisów Działu X Kodeksu Pracy oraz rozporządzenia w sprawie szkoleń

w dziedzinie bhp określ:

−

jakie są rodzaje szkoleń bhp,

−

kiedy i na czyj koszt przeprowadzane są szkolenia,

−

jakie szkolenia powinien przechodzić w okresie zatrudnienia mechanik maszyn i pojazdów
po przepracowaniu 14 miesięcy pracy.

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

−

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

−

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

−

ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 2 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować odpowiedni rozdział Kodeksu Pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) określić rodzaje szkoleń i kto im podlega,
3) określić, kiedy i na czyj koszt są przeprowadzane szkolenia,
4) wypisać jakie szkolenia powinien przechodzić w okresie zatrudnienia mechanik maszyn

i pojazdów po przepracowaniu 14 miesięcy pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

Kodeks Pracy,

−

rozporządzenie w sprawie szkoleń w zakresie bhp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Podstawowe zagrożenia zawodowe

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wpisz w odpowiednie miejsce w tabeli wymienione poniżej czynniki występujące

w środowisku pracy.

Hałas, obciążenie emocjonalne, prąd elektryczny, tlenek węgla, obciążenie statyczne,

mikroklimat, pył drzewny, chrom, bakterie, drgania mechaniczne, benzen, promieniowanie
ultrafioletowe, kwas azotowy, wirusy, rozpuszczalniki.

Czynniki

Rodzaj czynnika

biologiczne

chemiczne

fizyczne

psychofizyczne

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

−

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

−

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

−

ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować jakie czynniki mają wpływ na pracę,
2) zakwalifikować wymienione czynniki do odpowiednich kategorii,
3) wypełnić tabelę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

literatura zgodna z wykazem w poradniku.

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj określone przez nauczyciela stanowisko pracy (warsztaty szkolne, zakład

naprawczy) i sporządź wykaz czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych, które
mogą wystąpić podczas pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

−

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

−

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

−

ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować rodzaje czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych,
2) określić czynniki, które występują na wybranym stanowisku pracy,
3) dokonać klasyfikacji wyodrębnionych czynników,
4) sporządzić w formie tabeli wykaz czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

przepisy dotyczące występowania czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych.

Ćwiczenie 3

Zidentyfikuj zagrożenia, jakie mogą wystąpić w pracy mechanika-operatora pojazdów

i maszyn rolniczych podczas mycia, czyszczenia i konserwacji maszyn.

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

−

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

−

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

−

ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3-4 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać partnerów do pracy w zespole,
2) przeanalizować, jakie zagrożenia mogą wystąpić w pracy mechanika-operatora maszyn

i pojazdów rolniczych i wpisać wszystkie pomysły na kartce (I faza burzy mózgów – nie
krytykując żadnego z pomysłów Twoich koleżanek/kolegów),

3) uporządkować zapisane pomysły w grupy według kryterium rodzaju zagrożenia (odrzucić

ewentualnie nierealne, lub budzące wątpliwości członków grupy),

4) zapisać zagrożenia w formie mapy myśli,
5) zaprezentować efekty pracy grupy na forum grupy,
6) uczestniczyć w podsumowaniu odpowiadając na pytanie: jakiego rodzaju zagrożenie są

najbardziej niebezpieczne w pracy mechanika operatora pojazdów i maszyn rolniczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Środki ochrony indywidualnej

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz środki ochrony indywidualnej dla mechanika wykonującego mycie samobieżnej

maszyny rolniczej, w tym mycie silnika spalinowego przy użyciu myjki ciśnieniowej,
strumieniem gorącej wody.

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

–

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

–

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

–

ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować rodzaje czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych,
2) określić czynniki, które występują podczas pracy,
3) dobrać środki ochronne do zidentyfikowanych zagrożeń,
4) sporządzić w formie tabeli wykaz czynników szkodliwych i dobranych ochron.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

przepisy dotyczące występowania czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych,

–

zestaw środków ochronny indywidualnej.

–

duże arkusze papieru,

–

mazaki, tablica flipchart.

Ćwiczenie 2

Dobierz środki ochrony indywidualnej dla operatora kombajnu do zbioru zbóż bez kabiny,

pracującego w słoneczny, upalny dzień.

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

–

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

–

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

–

ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

przepisy dotyczące występowania czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych,

–

zestaw środków ochronny indywidualnej.

Ćwiczenie 3

Dobierz środki ochrony indywidualnej dla mechanika wykonującego malowanie pistoletem

pneumatycznym maszyny rolniczej z użyciem farb z dodatkiem rozpuszczalników
chemicznych.

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

–

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

–

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

–

ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

przepisy dotyczące występowania czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych,

–

zestaw środków ochronny indywidualnej,

–

duże arkusze papieru,

–

mazaki, tablica flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy.

Wentylacja i klimatyzacja pomieszczeń pracy

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaplanuj sposób segregacji odpadów w warsztacie naprawczym.

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

–

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

–

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

–

ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3-4 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać partnerów do pracy w zespole,
2) zastanowić się, jakie zagrożenia środowiska wynikają z działalności zakładu naprawczego,

zapisać wszystkie pomysły na kartce (I faza burzy mózgów – nie krytykując żadnego
z pomysłów Twoich kolegów),

3) uporządkować zapisane pomysły

;

ustalić, co można zrobić ze zużytymi elementami

urządzeń elektrycznych, opakowaniami, środkami chemicznymi do malowania i jakie
metody wypracować na stanowiskach pracy, by doprowadzić do zmniejszenia zużycia
energii elektrycznej,

4) zaprezentować efekty pracy zespołów na forum całej grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flipchart.

Ćwiczenie 2

Odszukaj w sieci Internet informacji dotyczących zanieczyszczeń środowiska z tytułu

niewłaściwego gospodarowania odpadami z tworzyw sztucznych.

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

–

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

–

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

–

ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zadanie wykonać samodzielnie,
2) zrobić notatki z informacji odnalezionych poprzez sieć Internet,
3) zaprezentować efekty swojej pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do sieci Internet,

−

papier.

Ćwiczenie 3

Ustal warunki wentylacji w pomieszczeniu warsztatowym – hali naprawczej.

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

–

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

–

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

–

ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować zasady stosowania wentylacji w pomieszczeniach,
2) przeanalizować warunki występujące w pomieszczeniu,
3) sporządzić szkic z opisem proponowanej wentylacji pomieszczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

przepisy rozporządzenia MPiPS oraz Polskie Normy dotyczące wentylacji,

−

przybory rysunkowe.

Ćwiczenie 4

Oblicz wskaźnik wymiany powietrza w pomieszczeniu o kubaturze 5000 m

, do którego

dostarczono w ciągu godziny 30 000 m

powietrza.

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

–

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

–

ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować zapisy w normach i przepisach dotyczące zasad obliczania wskaźnika

wymiany powietrza,

2) wybrać informacje potrzebne do wykonania zadania,
3) wykonać obliczenia,
4) sporządzić notatkę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

przepisy dotyczące zasad obliczania wskaźnika wymiany powietrza,

–

kalkulator.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Postępowanie w przypadku zagrożenia życia i zdrowia

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przedstaw razem z kolegą metodą inscenizacji, udzielanie pierwszej pomocy osobie

porażonej prądem elektrycznym.

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

–

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

–

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

–

ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 2 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować inscenizacje według scenariusza ustalonego w 1 etapie wykonywania

ćwiczenia.
Uporządkuj (przez wpisanie do kwadratów cyfry od 1 do 9) informacje podane
w poniższych punktach tak, by ich kolejność była zgodna z obowiązującymi zasadami
udzielania pierwszej pomocy osobie porażonej prądem w sytuacji, gdy porażony jest
nieprzytomny, nie oddycha, nie ma oznak krążenia:

−

odizolowanie porażonego uniemożliwiające przepływ prądu przez jego ciało,

−

sprawdzenie, czy porażony nie posiada w jamie ustnej ciał obcych,

−

wyłączenie napięcia właściwego obwodu elektrycznego,

−

gdy porażony krwawi – zatrzymanie krwawienia,

−

odciągnięcie porażonego od urządzeń będących pod napięciem,

−

wykonanie

sztucznego

oddychania

metodą

usta-usta

lub

usta-usta/nos

z częstotliwością 10-12/minutę, użycie w tym celu środków ochrony osobistej,

−

ułożenie porażonego na wznak,

−

zapewnienie drożności dróg oddechowych,

−

wykonanie zewnętrznego uciskania mostka w jego dolnej części w tempie 100/minutę
na głębokość 3,5 – 5 cm (u osoby dorosłej),

2) wykonać inscenizację.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

scenariusz inscenizacji,

−

wytyczne udzielania pierwszej pomocy osobie porażonej prądem.

Ćwiczenie 2

Wykonaj sztuczne oddychanie na fantomie, zgodnie z zasadami z użyciem środków

ochrony osobistej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

–

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

–

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

–

ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować zasady wykonywania sztucznego oddychania,
2) dobrać środki ochrony osobistej,
3) wykonać pokaz sztucznego oddychania na fantomie metodą usta-usta, z częstotliwością

10-12/minutę

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

wytyczne wykonywania sztucznego oddychania,

−

fantom,

−

środki ochrony osobistej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Zagrożenia pożarowe. Zasady ochrony przeciwpożarowej

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ, jakie zagrożenia pożarowe mogą wystąpić w spawalni elektrycznej i jakie należy

zastosować środki bezpieczeństwa.

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

–

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

–

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

–

ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3-4 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać partnerów do pracy w zespole,
2) zastanowić się i wskazać, co w spawalni może stanowić zagrożenie pożarowe,
3) określić, jakie działania powinny być podjęte, aby uniknąć wskazanych zagrożeń

pożarowych,

4) zapisać wyniki pracy grupy na dużym arkuszu papieru i zaprezentować na forum grupy,
5) wziąć udział w podsumowaniu ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

duże arkusze papieru,

–

mazaki,

–

tablica flipchart.

Ćwiczenie 2

W czasie wykonywania ćwiczeń laboratoryjnych w pracowni pojazdów zauważyłeś ogień

wydobywający się z podłączonego do układu prostownika. Jak się zachowasz w takiej sytuacji.

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

–

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

–

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

–

ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapisać na arkuszu papieru czynności, jakie po kolei wykonać,
2) dokonać wyboru właściwego sprzętu gaśniczego,
3) zaprezentować wyniki pracy na forum klasy i porównać z opracowaniami kolegów,
4) uzasadnić swój wybór.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

duże arkusze papieru,

–

mazaki,

–

tablica flipchart.

Ćwiczenie 3

Dobierz sprzęt i środki gaśnicze w zależności od rodzaju pożaru.

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

–

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

–

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

–

ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać instrukcje przeciwpożarowe oraz instrukcje stosowania sprzętu i środków

gaśniczych,

2) określić rodzaj pożaru,
3) zanotować możliwe do zastosowania środki gaśnicze.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

instrukcje przeciwpożarowe, instrukcje stosowania sprzętu i środków gaśniczych,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Wykonaj symulację polegającą na zastosowaniu podręcznego sprzętu i środków

gaśniczych do gaszenia pożaru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać określony
fragment rozdziału,

–

nauczyciel powinien omówić zakres ćwiczenia, sposób wykonania i warunki
bezpieczeństwa pracy,

–

podczas realizacji ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dokładność wykonania
ćwiczenia, dobrać materiały,

–

ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać sprzęt lub środek gaśniczy do określonego typu pożaru,
2) wyjaśnić sposób użycia danego sprzętu lub środka gaśniczego,
3) omówić najczęściej popełniane błędy podczas stosowania dobranych środków.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

sprzęt i środki gaśnicze,

−

instrukcje przeciwpożarowe, instrukcje stosowania sprzętu i środków gaśniczych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej ,,Stosowanie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 8, 9, 10, 17, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 16 zadań, w tym co najmniej 2 zadań z poziomu
ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym co najmniej 4 zadań
z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. d, 4. b, 5. a, 6. c, 7. d, 8. a, 9. b, 10. c, 11. c,
12. a, 13. a, 14. c, 15. c, 16. d, 17. a, 18. c, 19. b, 20. b.

Plan testu

zad

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1. Określić znaczenie przepisów bhp

Określić wpływ hałasu na zdrowie
człowieka

Określić miejsca pracy narażone na
chorobę wibracyjną

Określić drogi wnikania szkodliwych
substancji chemicznych do organizmu

Rozpoznać zagrożenia podczas
wykonywania pracy

Określić rodzaj oświetlenia
najkorzystniejszy dla człowieka

Określić zastosowanie rękawic
biologicznych

8. Wyjaśnić zastosowanie recyklingu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scharakteryzować rodzaj czynników
szkodliwych dla kierowcy

10.

Dobrać gaśnicę proszkową do
określonego przypadku

11.

Określić rodzaj zagrożeń dla
środowiska

12.

Określić optymalną temperaturę dla
pomieszczeń warsztatowych

13.

Scharakteryzować skutki porażenia
prądem

14.

Zdefiniować rodzaje zagrożeń
w silosach

15.

Rozróżnić objawy zagrożenia zdrowia
i życia

16.

Określić sposób wchodzenia do stref
zadymionych

17.

Scharakteryzować rodzaje zagrożeń
od roślin uprawnych

18.

Określić sposób postępowania
z poszkodowanym nieprzytomnym

19.

Określić sposób postępowania
w przypadku porażenia prądem

20.

Scharakteryzować sposób
postępowania w przypadku pożaru
benzyny

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.
3. Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązania zadań testowych.
4. Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,

kartę odpowiedzi).

5. Udzielaj odpowiedzi na pytania formalne uczniów.
6. Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed końcem sprawdzianu.
7. Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.
8. Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Test składa się z 20 zadań, do każdego masz 4 możliwości wyboru, tylko jedna jest

prawidłowa. Na karcie odpowiedzi przy odpowiednim zadaniu postaw X, w razie pomyłki
zaznacz kółeczkiem błędną odpowiedź, następnie zaznacz odpowiedź prawidłową.

4. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
5. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
6. Pracuj samodzielnie, będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie masz 35 minut.

Powodzenia !

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Przepisy bhp to normy prawne służące ochronie

a) życia i zdrowia pracodawców.
b) środowiska pracy.
c) życia i zdrowia pracowników.
d) środowiska przyrodniczego i pożarowego.

2. Narażenie na hałas na poziomie 130 – 140 dB może spowodować

a) nieodwracalne uszkodzenie słuchu.
b) przyspieszenie starzenia się słuchu.
c) migotanie bębenków słuchowych.
d) drgawki słuchowe.

3. Zagrożenie chorobą wibracyjną zachodzi podczas

a) częstej obsługi generatorów drgań akustycznych.
b) codziennej obsługi stroboskopów.
c) zbyt częstej obsłudze maszyn z wirującymi osłonami narządów ruchu.
d) częstej i długotrwałej pracy narzędziami ręcznymi o napędzie elektrycznym lub

pneumatycznym.

4. Szkodliwe substancje chemiczne mogą wnikać do organizmu człowieka

a) drogą płynną, stałą lub gazową.
b) przez drogi oddechowe, skórę i przewód pokarmowy.
c) przez włosy.
d) poprzez układ toksyczny i odpornościowy.

5. Niewidoczne dla oka ludzkiego zagrożenie przy spawaniu elektrycznym to

a) promieniowanie ultrafioletowe.
b) promieniowanie rentgenowskie.
c) błyski spawalnicze.
d) impulsy fotoelektryczne.

6. Najkorzystniejsze dla ludzkiego oka oświetlenie to

a) sztuczne ogólne.
b) sztuczne miejscowe.
c) naturalne słoneczne.
d) oświetlenie stroboskopowe.

7. ,,Rękawice biologiczne” to

a) specjalnego rodzaju rękawice do prac z zarazkami.
b) rękawice używane do pracy przez biologów.
c) naloty na rękach w wyniku narażenia na czynniki biologiczne.
d) specjalne kremy, żele i maści ochronne.

8. Recykling w ochronie środowiska oznacza

a) ponowne wykorzystanie materiałów odzyskanych z odpadów.
b) cykliczną regenerację warstwy ozonowej.
c) samoregulację cykli środowiska przyrodniczego.
d) regularne i cykliczne usuwanie zanieczyszczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Najbardziej szkodliwie na traktorzystę kierującego ciągnikiem rolniczym bez kabiny

oddziaływają

a) spaliny silnika.
b) hałas.
c) monotypia ruchów.
d) obciążenie statyczne.

10. Gaśnicy proszkowej użyjesz do gaszenia

a) metalowej konstrukcji podłączonej do prądu.
b) instalacji elektrycznej.
c) ciężkiej zasłony z materiału i drewnianej podłogi.
d) ściany i stropu drewnianego.

11. Zużyte baterie elektryczne zakopane w glebie

a) ulegają szybkiej biodegradacji.
b) ulegają dematerializacji do postaci pierwotne.
c) stanowią zagrożenie dla środowiska.
d) hamują rozwój mikroorganizmów.

12. W pomieszczeniu warsztatowym, w którym ciągle odbywa się praca powinna panować

temperatura

a) nie niższa niż 14

b) dodatnia.
c) co najmniej 18

d) 14

C dla mężczyzn i 18

C dla kobiet.

13. Porażenie prądem elektrycznym może spowodować

a) migotanie komór sercowych.
b) wibrację.
c) histerezę płuc i serca.
d) bezsenność i apatię.

14. Podczas pracy w zbiornikach i silosach może wystąpić zagrożenie

a) przewagi gazowej.
b) szoku nadtlenkowego.
c) niedoboru tlenu.
d) dezorientacji tlenowej.

15. Objawy wskazujące na konieczność wykonania masażu serca to:

a) sztywność źrenic, silny ból w klatce piersiowej, kaszel.
b) zmiana barwy skóry, silny ból w dole brzucha,
c) utrata przytomności, zatrzymanie oddechu, brak tętna, zmieniona barwa skóry.
d) zaburzenia mowy i słuchu.

16. Wchodząc w czasie pożaru do stref zadymionych należy przyjmować pozycję

a) pionową i nie oddychać.
b) tyłem do źródła dymu.
c) pionową plecami do ściany.
d) pochyloną jak najbliżej podłogi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Rośliny uprawne mogą być źródłem zagrożeń

a) biologicznych jak alergeny i toksyny.
b) są praktycznie nieszkodliwe.
c) o działaniu mutagennym.
d) o charakterze higieniczno-sanitarnym.

18. Pacjenta nieprzytomnego należy układać

a) w pozycji na wznak.
b) w pozycji siedzącej bezpiecznej.
c) w pozycji bocznej ustalonej.
d) w pozycji niskiej.

19. Pierwszą czynnością w ratowaniu osoby porażonej prądem jest

a) odciągniecie poszkodowanego od miejsca wypadku.
b) przerwanie obwodu elektrycznego.
c) wezwanie pogotowia ratunkowego.
d) uziemienie poszkodowanego.

20. Płonącą benzynę można ugasić

a) wodą niskozmineralizowaną.
b) gaśnicą proszkową.
c) ciekłym tlenem.
d) gaśnicą oktanową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Stosowanie

przepisów

bezpieczeństwa

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej ,,Stosowanie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 1, 2, 10, 11, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. b, 3. b, 4. d, 5. a, 6. c, 7. a, 8. a, 9. b, 10. a, 11. c,
12. d, 13. b, 14. b, 15. c, 16. a, 17. c, 18. c, 19. b, 20. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić odpowiedzialność za stan
bezpieczeństwa w zakładzie pracy

Określić postępowanie pracownika gdy nie
są zachowane warunki bezpieczeństwa na
stanowisku pracy

Określić działanie prądu elektrycznego na
człowiek

Wyjaśnić działanie maszyn ręcznych na
człowieka

5. Wyjaśnić oddziaływanie hałasu na człowieka

Określić czynniki szkodliwe podczas
spawania

7. Rozróżnić biologiczne czynniki szkodliwe

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić sposoby zmniejszania
oddziaływania

czynników biologicznych

9. Zdefiniować pojęcie monotypii

10.

Dobrać zabezpieczenie podczas prac pilarką
łańcuchową

11. Zakwalifikować hełm do dalszej eksploatacji

12. Rozróżnić rodzaje środków ochrony słuchu

13. Wyjaśnić znaczenie znaku CE

14. Określić rodzaje odpadów elektrycznych

15. Wyjaśnić sposób postępowania z odpadami

16. Określić zasady ratowania osoby oparzonej

17.

Wyjaśnić zasady udzielania pierwszej
pomocy w przypadku omdlenia

18.

Określić zasady udzielania pierwszej
pomocy w przypadku porażenia prądem

19. Określić podręczny sprzęt gaśniczy

20.

Wyjaśnić sposób postępowania podczas
pożaru z instalacją elektryczną

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

kartę odpowiedzi).

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Test składa się z 20 zadań, do każdego masz 4 możliwości wyboru, tylko jedna jest

prawidłowa. Na karcie odpowiedzi przy odpowiednim zadaniu postaw X, w razie pomyłki
zaznacz kółeczkiem błędną odpowiedź, następnie zaznacz odpowiedź prawidłową.

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie masz 35 minut.

Powodzenia !

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy ponosi

a) pracodawca i pracownik w jednakowym stopniu.
b) pracodawca i pracownik stosownie do stopnie winy.
c) pracodawca pod warunkiem, że jest właścicielem zakładu pracy.
d) pracodawca.

2. Przepisy Kodeksu pracy pozwalają pracownikowi powstrzymać się od wykonywania pracy

w sytuacji, gdy warunki pracy nie odpowiadają

a) prawu pracy Unii Europejskiej.
b) przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenia dla

zdrowia lub życia pracownika.

c) kwalifikacjom i wykształceniu pracownika.
d) przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy.

3. Prąd elektryczny poraża u człowieka układ

a) komórkowy i sercowy.
b) nerwowy.
c) krwionośny.
d) krwionośny i komórkowy jednocześnie.

4. Częsta i długotrwała praca narzędziami ręcznymi o napędzie elektrycznym lub

pneumatycznym może prowadzić do

a) rozedmy płuc.
b) porażenia prądem elektrycznym.
c) negatywnych skutków w układzie pokarmowym.
d) powstania objawów choroby wibracyjnej.

5. Hałas jest czynnikiem niebezpiecznym, gdy

a) przekracza poziom 130 dB.
b) przekracza poziom 85 dB.
c) przekracza poziom 75 dB.
d) Przekracza poziom 50 db.

6. Podczas spawania elektrycznego występuje szkodliwe promieniowanie

a) laserowe.
b) jonizujące.
c) podczerwone i ultrafioletowe.
d) rentgenowskie.

7. Do szkodliwych czynników biologicznych nie zalicza się

a) kwas mlekowy.
b) alergeny roślinne.
c) bakteria salmonelli.
d) wirus grypy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Aby zmniejszyć zagrożenie ze strony czynników biologicznych w budynkach inwentarskich

należy

a) zapewnić odpowiednią wentylację.
b) uszczelnić wszystkie pomieszczenia.
c) zastosować miejscowe zawory zwrotne.
d) wprowadzić podciśnienie w pomieszczeniach pobytu zwierząt.

9. Monotypia pracy to

a) zasada jednoosobowej obsługi maszyny.
b) uciążliwość psychiczna wynikająca z niezmiennej jednostajnej sytuacji na stanowisku

pracy.

c) uciążliwość polegająca na braku typowych czynników środowiska pracy.
d) inaczej praca pojedyncza.

10. Nogi osoby pracującej pilarką łańcuchową do drewna mogą być chronione

a) specjalnymi spodniami ochronnymi.
b) tylko poprzez zachowanie szczególnej ostrożności.
c) wysokimi butami.
d) nakładkami poliuretanowymi.

11. Hełm ochronny, który poddany był silnemu uderzeniu lub wykazuje oznaki uszkodzenia

należy

a) poddać przeglądowi i naprawie.
b) pomalować barwą ochronną i ostrzegawczą.
c) wycofać z użytkowania.
d) pokryć warstwą fluoroscencyjną.

12. Oprócz nauszników przeciwhałasowych do ochronników słuchu zaliczamy

a) tulejki rozdźwiękowe.
b) opaski naddźwiękowe.
c) nauszniki są jedynymi dopuszczonymi ochronami.
d) wkładki przeciwhałasowe, douszne.

13. Znak CE na maszynach rolniczych oznacza

a) że maszyna jest skonstruowana w unii europejskiej.
b) spełnianie wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy.
c) że maszyna jest zarejestrowana w Centrum Europejskim.
d) maszynę do codziennej eksploatacji.

14. Akumulatory i baterie elektryczne po zużyciu stanowią w rolnictwie

a) surowce wtórne do produkcji nawozów mineralnych.
b) odpady niebezpieczne.
c) szkodliwe czynniki biologiczne.
d) źródło energii biodegradalnej.

15. Worki foliowe po nawozach mineralnych powinny być

a) spalone na polu a popiół rozsypany na powierzchni pola.
b) przyorane najpóźniej jesienią.
c) traktowane jako odpady.
d) spalone najlepiej w piecu z wysokim kominem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Oparzenie pierwszego stopnia wystarczy

a) obmyć zimną wodą i założyć jałowy opatrunek.
b) obmyć zimną wodą i posmarować masłem.
c) natychmiast zgłosić się do lekarza.
d) obmyć spirytusem a następnie obandażować.

17. Podczas udzielania pierwszej pomocy zemdlonemu nie należy

a) wynosić nagle na świeże powietrze.
b) skrapiać twarzy zimną wodą.
c) podawać płynów do picia.
d) układać głowy nisko.

18. Jeżeli w wyniku porażenia prądem poszkodowany nie oddycha i nie wykazuje oznak

krążenia oznacza to, że

a) na akcję ratunkową jest już za późno.
b) należy natychmiast zakopać poszkodowanego (oprócz głowy), aby odprowadzić

ładunki elektryczne do ziemi.

c) trzeba natychmiast podjąć akcję ratunkową w celu przywrócenia akcji serca

i oddechu.

d) należy podjąć akcję symulacyjną.

19. Podręcznym sprzętem gaśniczym jest

a) prysznic bezpieczeństwa.
b) koc gaśniczy.
c) armatka śnieżna.
d) kurtyna wodna.

20. Instalacja elektryczna budynku objętego pożarem powinna być

a) natychmiast wyłączona spod napięcia.
b) bez przerwy pod napięciem aby oświetlać akcję gaśniczą.
c) ognioodporna wg przepisów unijnych.
d) przełączona na zasilanie prądem bezpiecznym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Stosowanie

przepisów

bezpieczeństwa

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Baranowicz W.: Wytyczne w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz wzór instrukcji

bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów szkół. MEN, Warszawa 1997

2. Buchfelder A., Buchfelder M.: Podręcznik pierwszej pomocy. PZWL, Warszawa 1993
3. Kodeks Pracy
4. Korczak C. (red.): Higiena i ochrona zdrowia. PZWL, Warszawa 1997
5. Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1999
6. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997 r. w sprawie

ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Dz. U. Nr 129, poz. 844

7. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17.09.1999 r. w sprawie bezpieczeństwa

i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych Dz. U. Nr 80, poz. 912

8. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. „Prawo ochrony środowiska”, Dz. U. 2001.62.627

z dnia 20 czerwca 2001

Literatura metodyczna

1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000
3. Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. Cz. 1 i 2.

ITeE, Radom 1999