Nadzór regionalnej izby obrachunkowej nad działalnością gminy
Spis treści:
Spis treści:
....................................................................................................................................................................
1
Wstęp
....................................................................................................................................................................
1
Geneza Regionalnych Izb Obrachunkowych
....................................................................................................................................................................
2
Kompetencje Regionalnych Izb Obrachunkowych
....................................................................................................................................................................
10
Nadzór realizowany przez Regionalną Izbę Obrachunkową.
....................................................................................................................................................................
17
Planowane zmiany w organizacji Regionalnych Izb Obrachunkowych
....................................................................................................................................................................
29
Zakończenie
....................................................................................................................................................................
31
Źródła prawa:
....................................................................................................................................................................
32
Literatura:
....................................................................................................................................................................
33
Wstęp
W niniejszej pracy pragnę podjąć problem nadzoru Regionalnych Izb
Obrachunkowych nad działalnością gminy, tzn. nad szeroko pojętą
działalnością komunalną. Już na wstępie ważnym się stało rozgraniczenie
działalności nadzorczej i kontrolnej izb obrachunkowych, a co za tym idzie
określenie skutków tych działań względem gminy.
W rozdziale pierwszym prześledzę ewolucję, rozwój aktów prawnych
dotyczących najpierw działalności nadzorczej jako takiej, tzn. gdy jeszcze
nie istniały izby, a następnie wyklarowanej już tej funkcji Regionalnej Izby
Obrachunkowej. W tym ujęciu chcę opisać Regionalną Izbę
Obrachunkową, jako instytucję w sensie prawnym (w znaczeniu
normatywnym), na którą składa się określony kompleks przepisów
prawnych powiązanych ze sobą wspólnym celem i funkcjonujący jako
pewna całość.
W tym rozdziale też, chciałabym przedstawić izby obrachunkowe,
jako instytucję w znaczeniu prakseologicznym, tzn. jako zorganizowany
zespół ludzi, który organizuje swe działanie w sposób ciągły i
zorganizowany. Chciałabym w tym rozdziale przybliżyć sposób
dokonywania rekrutacji pracowników regionalnych izb i wyklarować, jakie
stawiane są przed nimi oczekiwania pod względem przygotowania
zawodowego i życia prywatnego. Cel powstania Regionalnych Izb
Obrachunkowych opisać chcę na zakończenie rozdziału pierwszego.
Kompetencje Regionalnych Izb Obrachunkowych chciałabym
przybliżyć w rozdziale drugim. Zacznę od omówienia kompetencji w
zakresie kontroli gospodarki komunalnej. Następnie w §2 pt.
"Sprawowanie nadzoru nad działalnością komunalną" przybliżę
podstawowe terminy związane z działalnością komunalną oraz dokonam
podziału na nadzór sprawowany według kryterium podmiotowego i
przedmiotowego. Zakończyć ten rozdział chciałabym od opisania funkcji
informatycznej oraz z zakresu organizacji szkoleń w sprawach
dotyczących budżetu.
W rozdziale trzecim chciałabym przybliżyć nadzór realizowany przez
RIO według kryteriów, jakimi się posługuje w postępowaniach
nadzorczych, według tego, jakie posiada środki oddziaływania na organ
nadzorowany (ujęte, jako środki prewencyjne i represyjne), oraz tego,
jakie kompetencje posiada w zakresie opiniowania projektów budżetów
przedkładanych przez gminę i w zakresie badania uchwał budżetowych, a
także uchwał o udzieleniu lub nieudzieleniu zarządowi absolutorium. Ten
rozdział chciałabym zakończyć opisaniem drogi, w jakiej organ
nadzorowany może się bronić przed niesłusznym, według niego,
rozstrzygnięciem nadzorczym, tzn. skarga do sądu administracyjnego.
Pracę chciałabym zakończyć rozdziałem czwartym, w którym
spróbuję opisać proponowane zmiany w prawie dotyczącym organu
nadzorczego, jakim jest Regionalna Izba Obrachunkowa.
Rozdział I
Geneza Regionalnych Izb Obrachunkowych
Idea Regionalnych Izb Obrachunkowych zrodziła się z chwilą
reaktywowania w 1989 r. samorządu terytorialnego w Rzeczpospolitej
Polskiej. Regionalne Izby Obrachunkowe - dalej zwane RIO - miały się
zająć nadzorem
1
nad jednostkami samorządu terytorialnego.
Z utworzeniem samorządu terytorialnego wiązano wielkie nadzieje.
Tadeusz Mazowiecki w swoim expose
2
w parlamencie mówił o tym we
wrześniu 1989 roku w następujących słowach: "Z powstaniem samorządu
wiążemy nadzieje na wyzwolenie ogromnej energii obywatelskiej,
1
Wyjaśnieniem istoty nadzoru RIO zajmę się w rozdziale II.
2
Expose (fr.) - to wypowiedź programowa premiera przed parlamentem;
"Słownik Wyrazów Obcych", PWN, Warszawa 1980 r., s. 206.
spętanej do niedawna poczuciem bezsilności wobec państwowej
biurokracji i centralnych dyrektyw. Samodzielność decyzji, własny aparat
administracyjny i własny majątek stworzą społecznościom lokalnym
możliwość rozwoju".
3
Podstawowe założenia rekonstrukcji samorządu terytorialnego
zostały wynegocjowane w marcu 1989 r. w toku obrad "okrągłego stołu",
tzn. między przedstawicielami ówczesnej strony rządzącej i ówczesnej
opozycji. Zaś w lipcu tegoż roku, na jednym z pierwszych posiedzeń nowo
wybrany Senat skonkretyzował owe ustalenia:
1. samorządy terytorialne muszą być jednostkami odrębnymi od władzy
państwowej;
2. samodzielność samorządu terytorialnego wymaga rekonstrukcji
zlikwidowanej w 1950 r. własności komunalnej;
3. kontrola ze strony państwa ma dotyczyć tylko legalności działań
(zgodności z prawem), a nie celowości;
4. samorządy podlegają ochronie sądowej;
5. samorządy terytorialne stopnia podstawowego mogą zrzeszać się w
związki miast i gmin;
6. wybory do samorządów mają być w pełni wolne i demokratyczne.
4
Według art. 49 ustawy o terenowych organach rządowej administracji
ogólnej z dnia 22 marca 1990 r.
5
podstawową jednostką podziału
terytorialnego jest gmina i to nad nią sprawowany jest nadzór przez
Regionalne Izby Obrachunkowe w zakresie spraw budżetowych.
§
1. Charakterystyka aktów prawnych dotyczących RIO.
Przywrócenie samorządu terytorialnego wymagało ogromnego
wysiłku legislacyjnego, szeregu ekspertyz naukowych, zmian szeregu
ustaw (w tym także Konstytucji), uchwalenia nowych ustaw i dokonania
wielu innych czynności.
Zmiany legislacyjne rozpoczęto od uchwalenia w dniu 8 marca 1990
roku ustaw: o zmianie Konstytucji RP
6
, o samorządzie terytorialnym,
ordynacji wyborczej do rad gmin.
Udział samorządu terytorialnego w sprawowaniu władzy w państwie,
gwarantowany w art. 5 pozostających w mocy przepisów Konstytucji RP
7
,
stanowi podstawę poddania działalności samorządu nadzorowi organów
państwa. Sama Konstytucja nie określa: jakie podmioty i w jaki sposób
mają to robić, a odsyła w tej kwestii - w art. 74 - do ustawy szczególnej.
Ustawa o samorządzie terytorialnym z dnia 8 marca 1990 r.
8
ustaliła
zręby ustroju samorządu terytorialnego, a ordynacja wyborcza umożliwiła
przeprowadzenie wyborów do rad gmin
9
i tym samym rzeczywiste
odrodzenie się idei samorządności w Polsce. Gminy otrzymały osobowość
prawną i prawo wykonywania we własnym imieniu zadań publicznych.
Ustawa ta zawiera postulatywne sformułowania dotyczące głównych
3
Ewa Kaltenberg-Kwiatkowska, Samorząd terytorialny w Polsce - nadzieje i wątpliwości, "Samorząd
Terytorialny" , nr 7-8 z 1992 r., s. 38.
4
tamże, s. 41.
5
Dz.U. nr 21, poz. 123.
6
Dz.U. nr 16, poz. 94.
7
Dz.U. z dnia 23 listopada 1992 r., nr 84, poz. 426.
8
Dz.U. nr 13, poz. 74.
9
Eugeniusz Ochendowski, "Prawo administracyjne", TNOiK, Toruń 1996 r., s. 206.
http://notatek.pl/nadzor-regionalnej-izby-obrachunkowej-nad-
dzialalnoscia-gminy?notatka