Nadzór regionalnej izby obrachunkowej nad działalnością gminy

Spis treści:

Spis treści:
....................................................................................................................................................................

1

Wstęp

....................................................................................................................................................................

1

Geneza Regionalnych Izb Obrachunkowych
....................................................................................................................................................................

2

Kompetencje Regionalnych Izb Obrachunkowych

....................................................................................................................................................................

10

Nadzór realizowany przez Regionalną Izbę Obrachunkową.
....................................................................................................................................................................

17

Planowane zmiany w organizacji Regionalnych Izb Obrachunkowych

....................................................................................................................................................................

29

Zakończenie
....................................................................................................................................................................

31

Źródła prawa:

....................................................................................................................................................................

32

Literatura:
....................................................................................................................................................................

33

Wstęp

W niniejszej pracy pragnę podjąć problem nadzoru Regionalnych Izb

Obrachunkowych nad działalnością gminy, tzn. nad szeroko pojętą

działalnością komunalną. Już na wstępie ważnym się stało rozgraniczenie

działalności nadzorczej i kontrolnej izb obrachunkowych, a co za tym idzie

określenie skutków tych działań względem gminy.

W rozdziale pierwszym prześledzę ewolucję, rozwój aktów prawnych

dotyczących najpierw działalności nadzorczej jako takiej, tzn. gdy jeszcze

nie istniały izby, a następnie wyklarowanej już tej funkcji Regionalnej Izby

Obrachunkowej. W tym ujęciu chcę opisać Regionalną Izbę

Obrachunkową, jako instytucję w sensie prawnym (w znaczeniu

normatywnym), na którą składa się określony kompleks przepisów

prawnych powiązanych ze sobą wspólnym celem i funkcjonujący jako

pewna całość.

W tym rozdziale też, chciałabym przedstawić izby obrachunkowe,

jako instytucję w znaczeniu prakseologicznym, tzn. jako zorganizowany

zespół ludzi, który organizuje swe działanie w sposób ciągły i

zorganizowany. Chciałabym w tym rozdziale przybliżyć sposób

dokonywania rekrutacji pracowników regionalnych izb i wyklarować, jakie

stawiane są przed nimi oczekiwania pod względem przygotowania

zawodowego i życia prywatnego. Cel powstania Regionalnych Izb

Obrachunkowych opisać chcę na zakończenie rozdziału pierwszego.

Kompetencje Regionalnych Izb Obrachunkowych chciałabym

przybliżyć w rozdziale drugim. Zacznę od omówienia kompetencji w

zakresie kontroli gospodarki komunalnej. Następnie w §2 pt.

"Sprawowanie nadzoru nad działalnością komunalną" przybliżę

podstawowe terminy związane z działalnością komunalną oraz dokonam

podziału na nadzór sprawowany według kryterium podmiotowego i

przedmiotowego. Zakończyć ten rozdział chciałabym od opisania funkcji

informatycznej oraz z zakresu organizacji szkoleń w sprawach

dotyczących budżetu.

W rozdziale trzecim chciałabym przybliżyć nadzór realizowany przez

RIO według kryteriów, jakimi się posługuje w postępowaniach

nadzorczych, według tego, jakie posiada środki oddziaływania na organ

nadzorowany (ujęte, jako środki prewencyjne i represyjne), oraz tego,

jakie kompetencje posiada w zakresie opiniowania projektów budżetów

przedkładanych przez gminę i w zakresie badania uchwał budżetowych, a

także uchwał o udzieleniu lub nieudzieleniu zarządowi absolutorium. Ten

rozdział chciałabym zakończyć opisaniem drogi, w jakiej organ

nadzorowany może się bronić przed niesłusznym, według niego,

rozstrzygnięciem nadzorczym, tzn. skarga do sądu administracyjnego.

Pracę chciałabym zakończyć rozdziałem czwartym, w którym

spróbuję opisać proponowane zmiany w prawie dotyczącym organu

nadzorczego, jakim jest Regionalna Izba Obrachunkowa.

Rozdział I

Geneza Regionalnych Izb Obrachunkowych

Idea Regionalnych Izb Obrachunkowych zrodziła się z chwilą

reaktywowania w 1989 r. samorządu terytorialnego w Rzeczpospolitej

Polskiej. Regionalne Izby Obrachunkowe - dalej zwane RIO - miały się

zająć nadzorem

1

nad jednostkami samorządu terytorialnego.

Z utworzeniem samorządu terytorialnego wiązano wielkie nadzieje.

Tadeusz Mazowiecki w swoim expose

2

w parlamencie mówił o tym we

wrześniu 1989 roku w następujących słowach: "Z powstaniem samorządu

wiążemy nadzieje na wyzwolenie ogromnej energii obywatelskiej,

1

Wyjaśnieniem istoty nadzoru RIO zajmę się w rozdziale II.

2

Expose (fr.) - to wypowiedź programowa premiera przed parlamentem;

"Słownik Wyrazów Obcych", PWN, Warszawa 1980 r., s. 206.

spętanej do niedawna poczuciem bezsilności wobec państwowej

biurokracji i centralnych dyrektyw. Samodzielność decyzji, własny aparat

administracyjny i własny majątek stworzą społecznościom lokalnym

możliwość rozwoju".

3

Podstawowe założenia rekonstrukcji samorządu terytorialnego

zostały wynegocjowane w marcu 1989 r. w toku obrad "okrągłego stołu",

tzn. między przedstawicielami ówczesnej strony rządzącej i ówczesnej

opozycji. Zaś w lipcu tegoż roku, na jednym z pierwszych posiedzeń nowo

wybrany Senat skonkretyzował owe ustalenia:

1. samorządy terytorialne muszą być jednostkami odrębnymi od władzy

państwowej;

2. samodzielność samorządu terytorialnego wymaga rekonstrukcji

zlikwidowanej w 1950 r. własności komunalnej;

3. kontrola ze strony państwa ma dotyczyć tylko legalności działań

(zgodności z prawem), a nie celowości;

4. samorządy podlegają ochronie sądowej;

5. samorządy terytorialne stopnia podstawowego mogą zrzeszać się w

związki miast i gmin;

6. wybory do samorządów mają być w pełni wolne i demokratyczne.

4

Według art. 49 ustawy o terenowych organach rządowej administracji

ogólnej z dnia 22 marca 1990 r.

5

podstawową jednostką podziału

terytorialnego jest gmina i to nad nią sprawowany jest nadzór przez

Regionalne Izby Obrachunkowe w zakresie spraw budżetowych.

§

1. Charakterystyka aktów prawnych dotyczących RIO.

Przywrócenie samorządu terytorialnego wymagało ogromnego

wysiłku legislacyjnego, szeregu ekspertyz naukowych, zmian szeregu

ustaw (w tym także Konstytucji), uchwalenia nowych ustaw i dokonania

wielu innych czynności.

Zmiany legislacyjne rozpoczęto od uchwalenia w dniu 8 marca 1990

roku ustaw: o zmianie Konstytucji RP

6

, o samorządzie terytorialnym,

ordynacji wyborczej do rad gmin.

Udział samorządu terytorialnego w sprawowaniu władzy w państwie,

gwarantowany w art. 5 pozostających w mocy przepisów Konstytucji RP

7

,

stanowi podstawę poddania działalności samorządu nadzorowi organów

państwa. Sama Konstytucja nie określa: jakie podmioty i w jaki sposób

mają to robić, a odsyła w tej kwestii - w art. 74 - do ustawy szczególnej.

Ustawa o samorządzie terytorialnym z dnia 8 marca 1990 r.

8

ustaliła

zręby ustroju samorządu terytorialnego, a ordynacja wyborcza umożliwiła

przeprowadzenie wyborów do rad gmin

9

i tym samym rzeczywiste

odrodzenie się idei samorządności w Polsce. Gminy otrzymały osobowość

prawną i prawo wykonywania we własnym imieniu zadań publicznych.

Ustawa ta zawiera postulatywne sformułowania dotyczące głównych

3

Ewa Kaltenberg-Kwiatkowska, Samorząd terytorialny w Polsce - nadzieje i wątpliwości, "Samorząd

Terytorialny" , nr 7-8 z 1992 r., s. 38.

4

tamże, s. 41.

5

Dz.U. nr 21, poz. 123.

6

Dz.U. nr 16, poz. 94.

7

Dz.U. z dnia 23 listopada 1992 r., nr 84, poz. 426.

8

Dz.U. nr 13, poz. 74.

9

Eugeniusz Ochendowski, "Prawo administracyjne", TNOiK, Toruń 1996 r., s. 206.

http://notatek.pl/nadzor-regionalnej-izby-obrachunkowej-nad-
dzialalnoscia-gminy?notatka