Obsługa plików w Linuxie











 






 
Obsługa plików w
Linuxie
Wstęp
W tym artykule
postaram się wyjaśnić jak zorganizowane są pliki w systemie Linux,
jak podłączyć inne systemy plikowe (partycje windows, cdrom), a
także znajdziesz trochę info o formatowaniu dyskietek.
Organizacja
plików
Tak samo jak w innych
systemach Linux umieszcza pliki w katalogach. Katalogiem głównym
(najwyższym) jest / tzw. root directory i każdy inny katalog
jest dla niego podrzędny np. /dev.
Ponieważ katalogów
jest mnóstwo, muszą one być uporządkowane. Dlatego podkatalogi,
tworzą tzw. drzewo katalogów, które rozgałęzia się, mając jednak
wspólny korzeń (root directory).
Oto drzewo plikowe
podstawowego systemu Linuxowego:




/
-- /bin
-- /boot
-- /dev
-- /etc
-- /home
-- /lib
-- /lost+found
-- /mnt
-- /proc
-- /root
-- /sbin
-- /tmp
-- /usr
-- /var



Objaśnienia
zawartości poszczególnych katalogów, oraz wybrane podkatalogi:

/bin - tutaj
znajdują się niezbędne do funkcjonowania systemu programy np. pwd,
kill, bash.
/boot -
miejsce gdzie umieszczane jest jądro systemu i pliki startowe.

/dev - tutaj w
postaci plików figurują urządzenia. Jest ich mnóstwo, są też takie,
które nigdy w naszym systemie nie istniały :-) I tak np. port
drukarki to /dev/lp0, dysk to /dev/hda1 itd.
/etc - katalog
gdzie programy zapisują globalną (dla całego systemu) konfiguracje.
W odpowiednich plikach umieszcza się informacje o sieci, ustawienia
programów. Katalog X11 zawiera pliki konfiguracyjne systemu
XWindow, ppp zawiera skrypty do połączenia z internetem, w
rc.d umieszczone skrypty, które startują odpowiednie demony
podczas uruchamiania Linuxa itd ...
/home - to
jest miejsce dla zwykłego user`a! :-) Jeśli dodamy go poleceniem
adduser utworzony dla niego zostanie podkatalog o nazwie login`u np.
/home/artur. Będzie on miał całkowity dostęp do tego katalogu,
będzie w nim mógł kopiować, usuwać pliki itp. Nie muszę chyba
przypominać, że do codziennej pracy powinneś wykorzystywać zwykłe
konto (NIE root!). Dostęp do naszego katalogu domowego możemy
uprościć wpisując ~/ Poza tym katalog ten warto jest umieścić
na osobnej partycji, podczas padu dysku (systemu?) możemy uratować
nasze dane! Poza tym istnieje /home/httpd w którym umieszczamy pliki
*.html (główne).
/lib - tutaj
przechowywane są biblioteki systemowe, pliki zabezpieczające system
(pam) oraz moduły jądra, które możemy załadować.
/lost+found -
odzyskane pliki
/mnt - w
odpowiednich katalogach możemy podmontować nasze dyski twarde,
dyskietki, cdrom`y. Jednak dla mnie wygodniejszym sposobem jest
umieszczenie tego gdzie indziej. I tak np. mam katalog /cdrom oraz
katalog /dos (są oparte na głównym korzeniu, nie na /mnt). Więcej
informacji jak to zrobić znajdziej w sekcji o montowaniu plików.

/proc - pliki
statusu jądra, urządzeń i procesów
/root -
odpowiednik katalogów domowych, z tym małym wyjątkiem, że jego
właścicielem jest administrator, i nikt poza nim nie ma żadnych praw
dostępu.
/sbin -
programy odpowiedzialne za pracę systemu np. insmod, lilo itd.
dostępne tylko dla administratora.
/tmp - pliki
tymczasowe tworzone przez różne aplikacje podczas ich pracy

/usr - zawiera
mnóstwo programów, bibliotek, dokumentów, które są dostępne dla
użytkowników systemu.X11R6 - programy, biblioteki i
dokumentacja X Windowbin - programy ...doc -
bardzo bogata dokumentacja oprogramowaniaetc - inne pliki
konfiguracyjnegames - gry, a raczej
gierkiinclude - pliki nagłówkowe niezbędne do kompilacji
programówinfo - system informacyjny GNUlib -
biblioteki niezbędne do funkcjonowania programówlocal -
inne oprogramowanie, najczęściej to, które jest kompilowane ze
źródełman - dokumentacja systemowa mansbin -
jak local, tylko, że dostęp ma tylko administratorshare -
pliki dzielone pomiędzy programami oraz użytkownikami np.
czcionkisrc - źródła programów: źródło jądra umieszcza
się w katalogu linux, a pliki *.src.rpm w
redhat/SOURCES. Skompilowanego rpm`a zassysamy z
redhat/RPMS/ixxx, gdzie x stanowi rodzaj skompilwanego
programu.
/var - miejsce
gdzie przesyłana jest poczta wchodząca/wychodząca, newsy, pliki
blokujące oraz co najważniejsze wszelkiego rodzaju logi czyli pliki
tekstowe z informacją o pracy systemu. Najważniejsze podkatalogi to:
spool, log i lock.
Tak mniej więcej
wygląda struktura katalogów. Nie jest ona trudna do opanowania, a
dzięki swojej znakomitej orgranizacji staje się niesamowicie
czytelna i przejrzysta.
Montowanie systemów
plikowych
Plik
/etc/fstab
Plik /etc/fstab jest
zwykłym plikiem tekstowym, w którym umieszczona jest tabela
informacji o dostępnych w systemie systemach plikowych - partycje
linuxowe, windowsowe, cdrom`y i inne. Jego struktura nie jest
złożona i opiera się na kilku opcjach:




<device> <mountpoint>
<filesystemtype> <option> <dump>
<fsckorder>

device -
urządzenie, partycja np. /dev/hda1 dla dysku twardego, /dev/hdc dla
cdrom`u,
mountpoint -
miejsce gdzie zamontowany system plikowy będzie widoczny w Linuxie,
np. w katalogu /dos będziemy widzieć całą partycję windowsową,

filesystem -
rodzaj systemu plików, dla linuxowego Second Extended Filesystem
jest to ext2, dla windowsowego fatu vfat, dla partycji wymiany swap,
dla /proc - proc i na koniec dla cdromu - standard - iso9660 i inne
... ,
option - opcje
montowania systemu plikowego,
dump -
automatyczne archiwizowanie za pomocą programu dump,
fsckorder

Mój fstab -
teraz pokażę tutaj mój plik fstab i postaram się go omówić:






/dev/hda5 / ext2 defaults 1 1
# to jest główna partycja linuxowa, zamontowana w punkcie root /,
# system plików linuxa - ext2, opcje domyślne,

/dev/hda6 /home ext2 defaults 1 2
# osobna partycja linuxowa dla użytkowników - /home,

/dev/hda1 /dos vfat gid=102,umask=0002,quiet 1 1
# na pierwszej partycji dysku mam zainstalowanego także windowsa :-)
# jego partycja widoczna jest u mnie w katalogu /dos,
# a dzięki opcji quiet, nie dostaję komunikatów o błędach przy
# kopiowaniu plików na nią (bo nie można ustawić praw dostepu do
# plików na partycji fat, a linux takie coś chce robić :-))

/dev/cdrom /cdrom iso9660 noauto,owner,ro 0 0
# cdrom widoczny u mnie w katalogu /cdrom, opcja owner mówi,
# że tylko właściciel (root) może ją montować, jeśli ustawimy
# to na user będzie mógł to robić każdy,

/dev/hda7 swap swap defaults 0 0
# partycja wymianty, opcje standardowe

/dev/fd0 /mnt/floppy ext2 noauto,owner 0 0
# tutaj montujemy stacje dyskietek, widoczna jest ona
# w katalogu /mnt/floppy, jeśli chcemy odczytać dosową dyskietę
# to zamiast ext2 zapodaj vfat,

none /proc proc defaults 0 0
none /dev/pts devpts gid=5,mode=620 0 0
# wpisy niezbędne dla systemu, proc wykorzystywany jest przez
# jądro systemu, a pts to coś z myszką,



UWAGA: Aby
można było montować systemy plikowe należy wcześniej utowrzyć ich
punkt montowania (mountpoint), np. mkdir /cdrom
Polecenie
mount
Jeśli ustawiliśmy
nasz plik /etc/fstab wszelkie partycje dyskowe będą montowane
podczas startu systemu. Jednak możemy chcieć je odmontować i
zamontować ponownie lub po prostu odczytać zawartość płyty cd lub
dyskietki wtedy przjdą nam z pomocą polecenia mount i
umount. Pierwsze podłącza system plikowy, drugie go odłącza.
Aby podmontować cdrom wydajmy polecenie:




mount /cdrom# cdrom musi być
zdefiniowany w /etc/fstab# w innym wypadku musimy podać
poleceniu# mount odpowiednie parametry! -> man
mount

UWAGA: Przed
wyciągnięciem nośnika (płyty cd, czy dyskietki) należy odmontować
system plikowy!




umount
/cdrombądźumount /mnt/floppy

Formatowanie
dyskietek
Pokażę tutaj jak
sformatować dyskietkę 3,5 calową o pojemności 1,44 MB w systemie
plikowym ext2.
Urządzenia
obsługujące dyskietki tego typu to /dev/fd0 dla napędu a: i
/dev/fd1 dla napędu b:
Opis typów dyskietek
zawarty jest w tablicy pliku /etc/fdprm. Dla dyskietek 3,5
calowych najwłaściwszy jest:




1440/1440 2880 18 2 80 0 0x1B 0x00
0xCF 0x6C

Musimy przypisać ten
format urządzeniu /dev/fd0 za pomocą programu setfdprm:





setfdprm -p /dev/fd0 1440/1440#
parametr -p służy do określenia urządzenia

Teraz możemy
przystąpić do właściwego sformatowania dyskietki. Wkładamy dyskietkę
i wpisujemy




fdformat /dev/fd0# parametr -p
służy do określenia urządzenia

Mamy już sformatowaną
dyskietkę, ale to nie koniec! Teraz musimy przygotować system
plikowy. Do tego celu posłużymy się programem mke2fs, które
utworzy linuxowy system plików ext2:




mke2fs -c -v -m0 -L "dyskietka"
/dev/fd0# parametr -c oznacza, że będzie sprawdzane, czy
dysk# nie zawiera błędów, dzięki -v dostaniemy
komunikaty# o przebiegu procesu, dzięki -m0 nie będziemy
przeznaczać# 5% dysku na rezerwę admina (koniecznie
spójrz, na uwagę poniżej), za pomocą opcji -L ustawimy#
edykietę - w tym wypadku "dyskietka", no i na końcu#
podajemy urządzenie,

UWAGA: - opcji
-m0 używasz na swoją odpowiedzialność, ja do końca nie wiem po co
jest potrzebna przestrzeń dla super user`a, więc lepiej jak ją
pominiesz :-) No i może ktoś mi to wyjaśni :-)











2k Artur Pęczak
[e-mail]

18.03.2000
11:00