17 Posługiwanie się bronią palną

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Zenon W. Pietkiewicz

Posługiwanie się bronią palną 515[01].Z1.02

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr Wojciech Stawski
mgr Leszek Lesiński

Opracowanie redakcyjne:
mgr Zenon W. Pietkiewicz

Konsultacja:
dr inż. Krzysztof Symela

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 515[01].Z1.02,
„Posługiwanie się bronią palną”, zawartego w programie nauczania dla zawodu technik
ochrony fizycznej osób i mienia.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Wiadomości wprowadzające. Pojęcie i rodzaje

broni palnej krótkiej

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Budowa i zasada działania broni palnej długiej

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Zasady bezpiecznego obchodzenia się z bronią i amunicją

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Rozkładanie i składanie broni na wybranych przykładach. Najczęściej

występujące przyczyny i objawy zacięcia broni oraz sposoby skutecznego
jej usuwania

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Techniki posługiwania się bronią

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

4.6. Ogólne zasady prowadzenia strzelania i opracowanie konspektu do

szkolenia strzeleckiego

4.6.1. Materiał nauczania

4.6.2. Pytania sprawdzające

4.6.3. Ćwiczenia

4.6.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o posługiwaniu się bronią zgodnie

z obowiązującymi przepisami. W poradniku znajdziesz:
– wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,

abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

– cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,
– materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki

modułowej,

– zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,
– ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

– sprawdzian postępów,
– sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie

materiału całej jednostki modułowej,

– literaturę uzupełniającą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

515[01].Z1.04

Ochrona życia,

zdrowia

i nietykalności

osób

515[01].Z1.03

Stosowanie technik

interwencyjnych

515[01].Z1

Taktyka i techniki

postępowania w

ochronie osób i mienia

515[01].Z1.05

Stosowanie

środków ochrony

fizycznej obiektów

oraz zabezpieczenie

techniczne mienia

515[01].Z1.06

Konwojowanie

wartości

pieniężnych

oraz innych

przedmiotów

wartościowych

lub

515[01].Z1.02

Posługiwanie się

bronią palną

515[01].Z1.01

Planowanie

ochrony obszarów,

obiektów

i urządzeń

515[01].Z1.07

Zapewnianie

ochrony różnych

obiektów i dóbr

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć:

– posługiwać się podstawowymi pojęciami poznanymi podczas realizacji programu

nauczania z przysposobienia obronnego,

– oceniać siebie i swoje możliwości,
– przewidywać zagrożenia naturalne i nadzwyczajne, w tym działania spowodowane przez

człowieka,

– przystosować się do nowych wymagań i warunków kształcenia,
– przystosować się do wyzwań niesienia pomocy innym,
– oceniać swoje możliwości osobowościowe,
– współpracować w grupie,
– obsługiwać komputer,
– korzystać z przeglądarki internetowej,
– wysyłać i odbierać e-maile,
– stosować podstawowe zasady przygotowywania prezentacji,
– korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

scharakteryzować dane taktyczno-techniczne podstawowych rodzajów broni krótkiej
palnej: pistoletów i rewolwerów, broni maszynowej i strzelb gładkolufowych,

−

przestrzegać warunków bezpieczeństwa obchodzenia się z bronią i amunicją,

−

rozłożyć i złożyć podstawowe rodzaje broni palnej krótkiej, długiej i strzelby
gładkolufowej,

−

wyczyścić i zakonserwować broń,

−

przyjąć różne postawy strzeleckie,

−

zastosować techniki szybkiego sięgania po broń,

−

wycelować i płynnie ściągnąć język spustowy,

−

strzelić zgodnie z instrukcją szkolenia strzeleckiego,

−

określić warunki i zasady organizowania szkoleń strzeleckich pracowników ochrony,

−

scharakteryzować najczęściej występujące przyczyny zacięcia się broni w trakcie strzelania,
scharakteryzować ich objawy oraz usuwać je,

−

zinterpretować potrzebę systematycznego dokształcania pracowników ochrony
w zakresie posługiwania się bronią.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Wiadomości wprowadzające. Pojęcie i rodzaje broni palnej

krótkiej

4.1.1. Materiał nauczania

Wiadomości wprowadzające

W rozumieniu ustawy (o broni i amunicji) bronią palną jest niebezpieczne dla życia lub

zdrowia urządzenie, które w wyniku działania sprężonych gazów, powstających na skutek
spalania materiału miotającego, jest zdolne do wystrzelenia pocisku lub substancji z lufy albo
z elementu zastępującego lufę, a przez to do rażenia celów na odległość. W takim ujęciu
mieści się klasyczne określenie broni palnej bojowej.

Według poglądów profesora Hanauska w rozumieniu konwencjonalnym (umownym)

bronią palną jest urządzenie:
a) które w swym, zgodnym z przeznaczeniem użyciu byłoby niebezpieczne dla życia

i zdrowia ludzkiego,

b) zdolne do wielokrotnego rażenia na odległość,
c) które raniłoby pociskami lub substancjami niestałymi, a także oddziaływaniem

termicznym, względnie optycznym dzięki wykorzystaniu fal elektromagnetycznych (broń
laserowa).

Rodzaje broni palnej

Współczesna wiedza o broni palnej i jej budowie jest bogata. Ukazało się na ten temat

wiele publikacji w formie albumów, katalogów – krajowych i zagranicznych, a także
obszernych monografii i artykułów w specjalistycznych pismach (np. w „Ochronie Mienia”,
„Bodyguardzie”. Dla potrzeb szkolenia ochrony zawężono tę problematykę wyłącznie
do zakresu programu kształcenia. Istnieje wiele podziałów broni palnej w zależności
od przyjętych kryteriów. Nie zamierzamy ich mnożyć. Podstawowy podział broni, przydatny
w praktyce, opieramy na następujących kryteriach:
1. Ze względu na budowę, broń dzielimy na:
a) broń krótka, tj.:

− pistolety (broń automatyczna, samopowtarzalna z magazynkiem wymiennym,

znajdującym się najczęściej w rękojeści (uchwycie),

− rewolwery (broń nieautomatyczna, powtarzalna, w której rolę magazynka spełnia

bębenek),

b) broń długa, tj.:

− karabiny maszynowe,
− pistolety maszynowe,
− karabiny i karabinki,
− strzelby gładkolufowe,
− broń karabinową (dwulufową, trójlufową, czterolufową).

2. Ze względu na przeznaczenie, broń dzielimy na:

a) broń wojskową;
b) broń myśliwską:
− śrutową,
− kulową,
− kombinowaną;

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

c) broń sportową bocznego zapłonu:

− karabinki,
− pistolety,
− rewolwery.

Ogólna charakterystyka pistoletów

Współcześnie istnieje bardzo duża różnorodność wzorów broni krótkiej palnej bojowej

w postaci pistoletów. Niewątpliwą zaletą jest duża pojemność magazynków pistoletowych
(od 6 do 32 nabojów) oraz ich prosta i szybka wymiana, trwająca około 2 sek. Takie walory
dają w efekcie dużą szybkostrzelność praktyczną. Ponadto, ze względu na płaską i zwartą
budowę, zaokrąglone kształty, pistolety można łatwo ukryć, łatwo wydobyć i wygodnie
przenosić. Ponadto, pociski wystrzelone z lufy pistoletu mają większą prędkość początkową
niż np. pociski wystrzelone z rewolweru.

Współczesny pistolet samopowtarzalny ma skomplikowaną budowę, niewidoczną

amunicję i z reguły co najmniej jeden bezpiecznik. Wiele pistoletów posiada mechanizm
spustowy podwójnego działania. Strzelanie z pistoletu półautomatycznego ma tę zaletę, że po
oddaniu pierwszego strzału następny nabój jest automatycznie wprowadzany do komory
nabojowej, przy wykorzystywaniu siły odrzutu podczas odpalania poprzedniego naboju.
Istotną zaletą pistoletu jest również to, że ma małą twardość spustu.

Ujemną cechą pistoletu, w porównaniu z rewolwerem, jest to, że pistolet jest bardziej

wrażliwy na stan amunicji. W celu usunięcia niewypału należy wykorzystać drugą rękę.
Istnieje ogólna zasada techniczna: im bardziej skomplikowana konstrukcja, tym produkt jest
wrażliwszy na błąd użytkownika. Tak jest np. z pistoletami półautomatycznymi. Dlatego
zdarzają się nieszczęśliwe wypadki, w których to – „broń sama strzela”.

Ogólna budowa typowego pistoletu

Pistolet składa się z następujących części/zespołów:

− zamka,
− lufy z urządzeniem powrotnym,
− szkieletu, zwanego także chwytem, mieszczącego mechanizm spustowo-uderzeniowy

i komorę zamkową,

− magazynka.
W typowych pistoletach części te podlegają częściowemu rozkładaniu. Pistolet, oprócz
wymienionych wyżej części podstawowych, ma jeszcze:
− sprężynę powrotną (ew. z żerdzią).
W pistoletach, które działają na zasadzie krótkiego odrzutu lufy, szkielet i lufa są oddzielnie.
Natomiast w pistoletach działających z odrzutu zamka, szkielet jest na trwale zespolony z lufą
(np. w P–64). Do istotnych części pistoletu, ze względu na bezpieczeństwo i taktykę
posługiwania się bronią, wypada ponadto zaliczyć:
a) wskaźnik naboju, którym jest błyszczący trzpień z lewej strony zamka w okolicy

szczerbiny, informujący o stanie załadowania broni – wskaźnik wystający sygnalizuje
obecność naboju w komorze nabojowej,

b) dźwignię zwalniania zamka, umieszczoną z lewej strony szkieletu nad językiem

spustowym, służącą do zatrzymania zamka w tylnym położeniu po oddanym ostatnim
strzale i zwalniającą go (przez naciśnięcie w dół) do przesuwania zamka w poprzednie
położenie (takie rozwiązanie przyspiesza wymianę magazynka i umożliwia obsługę
pistoletu jedną ręką).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Lufa

Lufa to podstawowy element każdej broni palnej. Jest wykonana ze stali, ma kształt rury

i jej zadaniem jest nadanie kierunku lotu wystrzelonemu pociskowi. Wewnętrzna część lufy
nazywa się przewodem, zaś linia przeprowadzona przez środek przewodu lufy określana jest
jako oś przewodu lufy. Przednia część lufy przechodzi w komorę nabojowa (w kształcie
naboju), którą to podczas strzału zamyka zamek, tworząc komorę służącą do spalania ładunku
prochowego.

Przewody luf broni mogą być gładkie lub gwintowane. Gwinty (pola i bruzdy)

w przewodzie lufy nadają pociskowi obrotowy ruch wokół osi. Takie wirowanie decyduje
o stateczności pocisku w powietrzu. W pistoletach lufy są gwintowane.

Lufa gwintowana składa się z części gwintowanej i komory nabojowej. Gwinty posiadają

bruzdy (wyżłobienia) i pola, czyli występy między bruzdami. Odległość między dwoma
przeciwpolami nazywamy kalibrem lufy (patrz rys. 1). Boczne części bruzd nazywa się
krawędziami. Krawędzią bojową jest ta krawędź lufy, która nadaje pociskowi wirowy ruch,
a krawędź przeciwległa do niej nazywa się krawędzią ślepą. Lufy z gwintem prawoskrętnym
mają prawą krawędź bojowa. Lufy gwintowane mogą być prawoskrętne lub lewoskrętne.
Skok gwintu w lufie określany jest przez odległość, mierzoną wzdłuż osi przewodu lufy,
na przestrzeni której gwint robi pełny obrót.

Rys. 1. Kaliber lufy

1 – pole, 2 – bruzda, AB – kaliber

Szkielet pistoletu

Szkielet każdego pistoletu jest konstrukcja łączącą w jedną zwartą całość wszystkie

elementy broni palnej. Istnieją różne rozwiązania konstrukcyjne szkieletu, a co za tym idzie,
różne kształty i gabaryty tej podstawowej części broni. Stanowi on jedna całość wraz
z uchwytem. Produkuje się go ze stali o specjalnych właściwościach, tak, aby stanowił lekką
i mocną konstrukcję. Nazwa „szkielet” znajduje pełne uzasadnienie. Faktycznie, ze względów
technicznych, każdy szkielet ma budowę ażurową, tzn. ma postać rusztowania,
z odpowiednimi otworami i nacięciami oraz wcięciami. W górnej, przedniej części
przymocowana jest lufa pistoletu, a dolna część – stanowiąca jedną całość – jest przeznaczona
na uchwyt, na którym są przymocowane okładziny. Wewnątrz znajduje się gniazdo na
magazynek wraz z występem z otworem do osi zatrzasku zamka. Do dolnej części szkieletu
przymocowany jest kabłąk, którego zadaniem jest ochrona języka spustowego przed
uszkodzeniem i przypadkowym naciśnięciem.

Zamek pistoletu

Zamek pistoletu – to kolejna, istotna część każdej broni palnej. Zamek wraz z komorą

zamkową spełnia bowiem kluczową rolę w procesie strzelania. Jego zadaniem jest:
doprowadzenie naboju do komory nabojowej, zamknięcie tylnego przewodu lufy podczas
strzału, wyciągnięcie łuski z komory po strzale i ustawienie kurka na zaczepie kurkowym.
Zamek jest zbudowany ze stali odpowiedniej jakości. W zależności od typu (modelu) broni
stosowane są różne rozwiązania konstrukcyjne dotyczące jego zasad działania i budowy. Broń
pozbawiona zamka jest bezużyteczna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyróżnia się następujące części zamka:

− trzon zamkowy,
− wskaźnik naboju,
− wyciąg z żerdzią i sprężyną,
− iglicę ze sprężyną,
− bezpiecznik z zatrzaskiem,
− celownik.

Na zewnątrz zamka znajduje się muszka do celowania, gniazdo poprzeczne na celownik

i powierzchnię radełkową między muszką a celownikiem. Taka budowa celownika ułatwia
obserwację wybranego celu, zabezpiecza bowiem przed blaskiem promieni słonecznych.
Na prawej stronie zamka umieszczone jest okno do wyrzucenia odstrzelonej łuski
wyżłobienie do wyciągu, a także gniazdko do sprężyny i żerdzi wyciągu. Na lewej stronie
znajduje się gniazdo do bezpiecznika pistoletu. Wreszcie z obu stron tylnej części trzonu
zamka są pionowe nacięcia, których zadaniem jest ułatwienie chwytu do odciągnięcia
go ręką. Zamek wewnątrz posiada dość skomplikowaną budowę, a mianowicie składa się
z następujących elementów:
− komory, w której mieści się lufa ze sprężyną powrotną,
− podłużnych występów prowadzących po szkielecie pistoletu,
− rowka na wyrzutnik,
− czółka, w którym ulokowane jest dno łuski,
− odsyłacza do odsyłania naboju od magazynka do komory nabojowej,
− przewodu do iglicy ze sprężyną,
− komory do wskaźnika naboju,
− zatrzasku bezpiecznika.

Przeznaczenie tych elementów budowy wewnętrznej zamka określone jest przez same ich

nazwy. Wskaźnik naboju informuje, czy w komorze nabojowej znajduje się nabój. Jest to dla
strzelca bardzo ważna informacja. Mechanizm działania jest bardzo prosty i dlatego pewny.
Otóż, gdy zamek dochodzi do położenia przedniego, część przednia wskaźnika opiera się
o dno łuski, a część tylna wysuwa się z gniazda zamka na zewnątrz, sygnalizując, że nabój
jest w komorze nabojowej. Wyciąg wydobywa łuskę (nabój) z komory nabojowej i utrzymuje
ją w czółku zamka do momentu zetknięcia się z wyrzutnikiem. Ma on ząb, który zahacza
o kryzę łuski. Iglica wraz ze sprężyną – zbija spłonkę naboju. Ma ona odpowiedni grot
w części przedniej i kołnierz w tylnej. O kołnierz opiera się jeden koniec sprężyny. Jest też
czop, który blokuje iglicę po zabezpieczeniu pistoletu. Bezpiecznik – pozwala na wykluczenie
możliwości oddania przypadkowych strzałów. Sprężyna powrotna – przesuwa zamek do
położenia poprzedniego po oddaniu strzału. Ostatni zwój sprężyny z jednego końca posiada
mniejszą średnicę. Należy pamiętać, że podczas składania pistoletu – ten mniejszy zwój
nakłada się na lufę (tzn. ten koniec sprężyny, który ma jeden zwój o mniejszej średnicy
od pozostałych zwojów tejże sprężyny). Mechanizm spustowo – uderzeniowy – jest
zbudowany z: kurka ze sprężyną i żerdzią, zaczepu kurka z żerdzią i sprężyną oraz języka
spustowego ze sprężyną u szyny spustowej. Kurek – nadaje energiczny ruch iglicy. U góry
posiada radełkowaną główkę, służącą do odcinania go, a u dołu ząb, którego przeznaczeniem
jest zabezpieczenie kurka przed zetknięciem się z iglicą, gdy jest w stanie zwolnionym. Żerdź
sprężyny kurka przekazuje siłę sprężyny na kurek w różnych jego położeniach. Zaczep kurka
– utrzymuje kurek w stanie napiętym lub zabezpiecza go w położeniu pośrednim. Żerdź
sprężyny zaczepu – służy do osadzania sprężyny zaczepu. Język spustowy zwalnia kurek ze
stanu napiętego i przemieszcza kurek do tego samego położenia po strzale. Ponadto pistolet
ma zainstalowany w zamku opróżniacz bezwładnościowy, który działa wzdłuż osi zamka,
a także osłabiacz odrzutu broni, który dodatkowo ułatwia jeszcze przesuwanie zamka do
tylnego położenia jedną ręką.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Naboje pistoletowe
Każdy nabój bojowy składa się z czterech elementów:

− łuski,
− pocisku,
− ładunku prochowego,
− spłonki.

Łuska służy do połączenia wszystkich elementów naboju, zabezpiecza ładunek prochowy

przed uszkodzeniem zewnętrznym, wilgocią oraz chroni przed wydzielaniem się gazów
w kierunku zamka podczas strzału. Pocisk składa się z płaszcza lub skorupy i rdzenia. Płaszcz
pocisku może być wykonany z twardego lub miękkiego metalu.

Ładunek prochowy, służy do wyrzucenia pocisku z przewodu lufy broni palnej na skutek

działania sprężonych gazów prochowych, które powstają podczas spalania się ładunku
prochowego. Ładunki prochowe dzielimy na stałe i zmienne. Ładunki stałe nie zmieniają
swego ciężaru, nadają pociskowi tę samą prędkość początkową podczas każdego strzału. Taki
ładunek umieszczony jest w łusce naboju. Łuska, ładunek i pocisk połączone razem noszą
nazwę naboju zespolonego. Ładunki zmienne charakteryzują się zmianą swego ciężaru.
Zwiększony ciężar ładunku skutkuje wzrostem prędkości początkowej pocisku i zasięg jego
lotu, a zmniejszony ciężar ładunku prochowego powoduje skutek odwrotny.
Spłonka – jest osadzona w dnie łuski naboju. W tzw. gnieździe mieści się, oprócz spłonki,
kowadełko i osłona zapałowa (ogniowa). Właśnie na kowadełku grot iglicy nakłuwa spłonkę
i przez otwory zapałowe iskra ze spłonki przedostaje się do ładunku prochowego
znajdującego się w łusce naboju. Istnieją dwa takie otwory zapałowe, dzięki którym
płomienie, pochodzące od wybuchu materiału zapalającego spłonkę, przechodzą do prochu
zgromadzonego w łusce. Spłonkę wytwarza się z miedzi lub mosiądzu. Ma ona kształt
miseczki z wprasowaną na dnie masą zapłonową, przykrytą krążkiem z folii.

Rys. 2. Budowa nabojów pistoletowych 9mm: a) Makarow, b) Luger, c) Magnum (rewolwer)

Różnica między budową pistoletu a budową rewolweru

Podstawowe różnice wynikają z odmiennych konstrukcji, a tym samym zasad działania

tych typów broni. Mówiliśmy, że pistolet jest bronią automatyczną (samopowtarzalną).
Automatyka polega na wykorzystaniu odrzutu lufy lub odrzutu zamka swobodnego na skutek
działania energii gazów prochowych, wytwarzanych w momencie oddawania strzału. Właśnie
ten odrzut jest wykorzystywany do samoczynnego wykonywania wszystkich czynności
związanych z przeładowaniem broni, wyrzuceniem łuski i oddaniem kolejnych strzałów.
Tylko załadowanie broni pierwszym nabojem i uruchomienie mechanizmu spustowego
wymaga czynności manualnych strzelca. Istotną cechą pistoletu jest także to, że posiada
wymienne magazynki nabojowe, ulokowane w uchwycie. Konstrukcja magazynku pozwala
na samoczynne podawanie kolejnego naboju do komory nabojowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Budowa rewolweru

Przede wszystkim jest to broń nieautomatyczna (powtarzalna), w której funkcję

pojemnika nabojów (magazynka) pełni obrotowy bębenek, zwykle z sześcioma komorami
nabojowymi. Na skutek obrotu bębenka wokół osi lufy poszczególne komory nabojowe
(z nabojami) obracają się na przedłużeniu osi lufy. Bębenek można obrócić poprzez napięcie
kurka rewolweru lub bezpośrednio – ręcznie. Po odpaleniu spłonki w naboju za pomocą kurka
pocisk opuszcza komorę nabojową i przedostaje się do lufy.
W podsumowaniu – przekrój współczesnego rewolweru (rys. 3).

Rys. 3. Przekrój współczesnego rewolweru [13, s. 130]

1 – kurek, 2 – iglica, 3 – komora bębna (komora nabojowa), 4 – lufa, 5 – muszka, 6 – rozładownik – wyrzutnik

łusek (eżektor), 7 – szkielet, 8 – bęben, 9 – język spustowy, 10 – zapadka – element synchronizujący układ

napinania z bębnem, 11 – sprężynka języka spustowego, 12 – chwyt, 13 – rygiel zacisku, 14 – zacisk nabojowy

Z tego wyraźnie widać, że rewolwer jest zdecydowanie prostszy w budowie. Nie wymaga

żadnego rozładowania do konserwacji lub przeglądu. Z istotnych części, o których mówią
przepisy o broni, posiada: szkielet i lufę. Magazynek w formie bębna jest na stale połączony
ze szkieletem i ma od 5 do 8 komór nabojowych. Przyspieszenia procesu opróżniania bębenka
z łusek służy rozładownik (wyrzutnik łusek), umieszczony od przodu współosiowo w bębnie.

Z lewej strony szkieletu umieszczono zatrzask blokujący i zwalniający bębenek z

nabojami. Tak samo jak w pistolecie – również w rewolwerze lufa jest gwintowana dla
nadania pociskowi ruchu obrotowego i lepszej stabilizacji w locie. Gwint posiada wgłębienia
(bruzdy) i pola (występy). Odległość między polami nazywa się kalibrem lufy.

Zalety i wady rewolwerów
1. Niezawodność – pod tym względem każdy przeciętny nawet rewolwer ma istotną

przewagę nad przeciętnym pistoletem. W przypadku niewypału w rewolwerze wystarczy
nacisnąć ponownie język spustowy, aby nastąpił strzał. Tego nie można powiedzieć
o pistolecie, który wymaga manipulacji drugą ręką do przeładowania – traci się czas.
Przy zacięciach spowodowanych amunicją lub zanieczyszczeniem broni rewolwer jest
„szybszy”, ponieważ pistolet wymaga ponownego przeładowania, często wymiany
magazynka i usunięcia przyczyny zacięcia, z przeczyszczeniem broni włącznie.

2. Szybkość oddania pierwszego strzału. Tutaj zdecydowanie szybszy jest rewolwer,

nie wymaga bowiem odbezpieczenia i przeładowywania (nie wolno nosić pistoletu
nabitego).

3. Kontrola stanu amunicji – w rewolwerze istnieje możliwość takiej kontroli, ze względu

na widoczność amunicji w bębenku. W pistolecie szansy na taką kontrolę nie ma,
zwłaszcza przy większej pojemności magazynka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. Prostota obsługi – zdecydowanie prostszy jest rewolwer. Wymaga tylko załadowania

amunicji do bębenka i naciskania języka spustowego. Pistolet wymaga długoletniego
treningu dla sprawnego wykonania rutynowych czynności, przed i w toku strzelania
(odbezpieczyć, przeładować), zanim osiągnie się automatyzm ruchów, czyli tzw. „pamięć
mięśniową”. Rewolwer jest bardziej odpowiedni dla początkujących strzelców, którzy nie
mają jeszcze obycia z bronią, doświadczenia strzeleckiego. Są to z reguły osoby
pobudliwe, nerwowe, a często lękliwe. Rewolwer, jako prostszy w obsłudze, nie wymaga
długiego okresu szkolenia i to jest jego zdecydowaną zaletą.

5. Bezpieczeństwo – rewolwer jest bardziej bezpieczny. Zagrożenie niekontrolowanym

użyciem broni jest mniejsze niż w przypadku pistoletu. Strzał przypadkowy, mimowolny,
w pistolecie zdarza się częściej. Lufa i palec wskazujący początkującego strzelca nie
zawsze znajdują się we właściwym, bezpiecznym położeniu.

Zaletą rewolwerów jest także to, że istnieje duży wybór amunicji, ponadto broń ta nie jest

zależna od pełnowartościowej amunicji. Rewolwer nie jest też podatny na uszkodzenia przy
niewypałach. Można dodać, że w rewolwerach może być dowolny kształt kolby (uchwytu),
co jest istotne dla lepszego dostosowania do ręki strzelca.

Do ujemnych stron rewolweru, w porównaniu z pistoletem, należałoby zaliczyć

następujące:
1. Mniejsza szybkość wylotowa pocisku na skutek straty ciśnienia na odcinku przejścia

pocisku z bębenka do lufy.

2. Mniejsza pojemność magazynka nabojowego (bębenka).
3. Wolne ładowanie, chociaż istnieją już urządzenia pomocnicze: speedloander, pasy

z nabojami.

4. Mniejsza szybkostrzelność (nie ma porównania z automatycznym, nowoczesnym

pistoletem).

5. Mniejsza poręczność w użyciu (z reguły szerszy, trudniej go ukryć i przenosić).
6. Gorsza kontrola w czasie szybkiego strzelania.
7. Mniejsza celność w kategoriach sportowych (do tarczy), ale w strzelaninach bojowych

skuteczność w obezwładnianiu jest porównywalna z pistoletem.
Celność broni w obezwładnieniu napastnika, który zagraża życiu lub zdrowiu człowieka,

ma decydujące znaczenie dla pracownika ochrony. Mamy tu na myśli strzelania obronne typu
„Combat”, czyli skuteczność trafienia w rejon celu w różnych sytuacjach (ruch, ciemność,
deszcz, mróz, wiatr) i z różnych postaw. Jak uczy Edmund Basałyga – istotne znaczenie ma
tutaj wielkość i siła odrzutu i podrzutu broni, opór języka spustowego, ergonomiczność
chwytu (tzw. „leżenie” w ręku), długość lufy i linii celowania, ciężar broni, rozmieszczenie
środka ciężkości itp. Bardzo duże znaczenie przy rozpatrywaniu celności broni mają
umiejętności strzelającego i jego cechy psychofizyczne.
Z tych wszystkich względów należy zgodzić się ze stanowiskiem tego autora, że celność
pistoletu i rewolweru – podobnej klasy – w strzelaniu bojowym są pod tym względem
porównywalne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalety pistoletów

Zalety pistoletu półautomatycznego, zdaniem tego autora, są następujące:

1. Magazynek zawiera z reguły więcej nabojów niż bębenek.
2. Efekty w strzelaniu z pistoletu są szybciej widoczne.
3. Wystrzelenie pocisku odbywa się bez straty energii gazów powstających w trakcie

spalania ładunku miotającego, uchodzących w rewolwerze między bębenkiem a lufą.

4. Szybkie ponowne załadowanie przez zwykłą wymianę magazynku.
5. Bardziej zwarta budowa.
6. Większa szybkostrzelność.
7. Przez szczelną obudowę jest zabezpieczony przed przedostawaniem się kurzu

do mechanizmów.

Podstawowe wiadomości o budowie i obsłudze P–64

Pistolet P–64 posiada niewielka liczbę zasadniczych zespołów i części. Głównymi

zespołami są:
− szkielet połączony w sposób trwały z lufą,
− zamek ze sprężyną powrotna,
− wymienne magazynki nabojowe.

Szkielet, jak sama nazwa sugeruje, jest konstrukcja łączącą pozostałe części i zespoły
pistoletu. Dolna część szkieletu stanowi uchwyt z gniazdem magazynka. W szkielecie
osadzona jest większość części mechanizmu spustowo – uderzeniowego oraz wyrzutnik
łusek. Kabłąk obrotowy stanowi osłonę języka spustowego. Jest on dodatkowo
wykorzystywany do ograniczenia ruchu zamka oraz rozdzielenia obu zespołów przy
rozkładaniu pistoletu. Szczegółowy przekrój P–64 widzimy na kolejnym rysunku (rys.11).
Zwracamy uwagę, że P–64 jest szczególnie wrażliwy na zabrudzenia. Poszczególne elementy
pistoletu powinny być co pewien czas przetarte do sucha i pokryte cienką warstwą płynu
antykorozyjnego, który jednocześnie zmniejsza tarcie pracujących części broni. O sposobie
rozkładania i składania tego pistoletu powiemy w dalszym zagadnieniu z tego rodzaju.

Rys. 4. Przekrój 9 mm pistoletu wz. 1964 [13, s. 107]

1 – lufa, 2 – muszka, 3 – sprężyna powrotna, 4 – kołek, 5 – nabój, 6 – sprężyna iglicy, 7 – iglica, 8 – zamek,

9 – celownik, 10 – bezpiecznik, 11 – wskaźnik naboju, 12 – sprężyna zaczepu kurka, 13 – wyłącznik,

14 – kurek, 15 – oś kurka, 16 – zaczep kurka, 17 – szyna spustowa, 18 – żerdź sprężyny, 19 – sprężyna kurka,

20 – zatrzask magazynka, 21 – magazynek, 22 – kopytko, 23 – sprężyna magazynka, 24 – donośnik,

25 – szkielet pistoletu, 26 – żerdź sprężyny kabłąka, 27 – sprężyna kabłąka, 28 – spust, 29 – sprężyna spustu,

30 – kabłąk

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zasada działania i system zabezpieczenia P–64

Podobnie jak w innych pistoletach tego typu, zasada działania P–64 oparta jest

na wykorzystaniu energii odrzutu swobodnego, tzn. nie zaryglowanego zamka, którego ruch
po strzale hamowany jest tylko siłą bezwładności i energią sprężyny powrotnej. Po odpaleniu
naboju:
− wyrzucenie łuski,
− wprowadzenie naboju do komory nabojowej,
− napięcie kurka, zachodzi samoczynnie, bez udziału strzelającego. W celu spowodowania

następnego strzału wystarczy tylko nacisnąć język spustowy.

Pistolet posiada mechanizm uderzeniowy typu kurkowego z kurkiem zainstalowanym

na zewnątrz. Mechanizm spustowo – uderzeniowy podwójnego działania umożliwia
spowalnianie strzału, gdy kurek znajduje się w pozycji wzwiedzionej, to znaczy, gdy jest
w tylnym położeniu lub gdy znajduje się w przednim położeniu – poprzez silne ściągnięcie
języka spustowego. Urządzenie zabezpieczające składa się z nastawnego bezpiecznika
skrzydełkowego, zapobiegającego strzałom przypadkowym, mimowolnym, a także
wyłącznika spełniającego rolę przerywacza i zabezpieczenia przed strzałem przedwczesnym.
Dość istotnym elementem zabezpieczającym jest tzw. wskaźnik naboi umieszczony w górnej
części zamka nad iglicą uderzeniową.

Pistolet P–83

Pistolet samopowtarzalny, działa na zasadzie odrzutu zamka swobodnego. Lufa ma

4 bruzdy prawoskrętne. Mechanizm uderzeniowy typu kurkowego. Po wystrzeleniu
ostatniego naboju zamek pozostaje w tylnym położeniu. Broń posiada bezpiecznik
skrzydełkowy będący jednocześnie zwalniaczem kurkowym. Zabezpieczenie broni polega na
unieruchomieniu i obniżeniu iglicy tak, że jej główka znajduje się na wprost wyżłobienia
kurka. Bezpiecznik blokuje również spust i szynę spustową, nie pozwalając na strzał
z samonapinaniem. Pistolet można zabezpieczyć z kurkiem zarówno napiętym jak
i zwolnionym. Możliwe jest przeładowanie broni w stanie zabezpieczonym. Po lewej stronie
zamka znajduje się wskaźnik obecności naboju w komorze nabojowej – jest nim ruchomy
sworzeń. Pistolet posiada mechaniczne przyrządy celownicze typu otwartego (muszka
i szczerbinka) wyregulowane na 25m. Znajdują się one na górnej części zamka. Pistolet
zasilany jest z pudełkowego, jednorzędowego magazynka o pojemności 8 nabojów.

Rys. 5. Pistolet P – 83 [13]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dane taktyczno-techniczne pistoletu P–83:
− nabój (kaliber, typ): 9 mm × 18 mm

Makarow,

− prędkość wylotowa pocisku: 312 m/s,
− bezpiecznik: zewnętrzny, skrzydełkowy,
− zabezpieczenie: blokada iglicy oraz

zwolnienie i blokada kurka,

− przyrządy celownicze: otwarte, typu

szczerbinkowego, wyregulowane na 25 m,

− mechanizm spustowo–uderzeniowy:

podwójnego działania z
samonapinaniem kurka zewnętrznego,

− pojemność magazynka: 8 naboi,
− długość pistoletu: 165 mm,
− długość lufy: 90 mm,
− długość linii celowniczej: 120 mm,
− ciężar pistoletu: 0,75 kg.

Pistolet CZ 75

Broń działa na zasadzie krótkiego odrzutu lufy, ryglowanie odbywa się poprzez

przekoszenie lufy w płaszczyźnie pionowej. Po wystrzeleniu z magazynka ostatniego naboju
zamek zatrzymuje się w tylnym położeniu. Zastosowano mechanizm uderzeniowy z kurkiem
zewnętrznym, zależnie od wersji pistolet posiada mechanizm spustowy z samonapinaniem.
Broń posiada skrzydełko bezpiecznika pełniące równocześnie funkcję zwalniacza kurka
znajdujące się z lewej strony szkieletu. Zatrzask magazynka znajduje się z lewej strony
rękojeści, w niektórych odmianach możliwe jest przełożenie zatrzasku na prawą stronę. Broń
może posiadać wskaźnik obecności naboju w komorze nabojowej oraz samoczynną blokadę
iglicy. Pistolet wykonany jest z metalu, z tworzywa sztucznego wykonano jedynie okładziny
rękojeści. CZ 75 zasilany jest nabojem 9×19 mm Para. Zasilanie odbywa się z dwurzędowego
magazynka pudełkowego z jednorzędowym wyprowadzeniem o pojemności 15 nabojów.

Rys. 6. Przekrój pistoletu CZ 75 [9]

Dane taktyczno-techniczne pistoletu CZ 75:
− kaliber: 9 mm,
− nabój: 9×19 Para,
− mechanizm spustowy: z

samonapinaniem,

− pojemność magazynka: 15 nabojów,
− ryglowanie: przekoszenie lufy,
− masa: 960 g,

− długość pistoletu: 186 mm,
− długość lufy: 100 mm,
− długość linii celowniczej: 141 mm,
− bezpieczniki nastawne: skrzydełkowy

na lewej stronie szkieletu,

− bezpieczniki wewnętrzne: ząb

zabezpieczający – blokada iglicy.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pistolet Glock 17

Pistolety Glock są bronią osobistą samopowtarzalną z automatycznym zabezpieczeniem

iglicy i języka spustowego. Służą do walki na odległościach do 50 m oraz do samoobrony.
Austriacki Glock to jeden z najlepszych i najpopularniejszych pistoletów na świecie. Glock
wykonany jest w dużej części z tworzyw sztucznych, w celu zmniejszenia wagi.
W podstawowej wersji strzela bardzo popularnym nabojem 9×19 mm Para, zasilanie odbywa
się z dwurzędowego magazynka o dużej pojemności 17, 19 lub 32 naboje, magazynek
znajduje się w chwycie. Broń działa na zasadzie krótkiego odrzutu lufy, mechanizm ryglowy
jest z przekoszeniem tylnej części lufy względem zamka, w zamku umieszczono sprężynujący
wyciąg. Funkcję rygla pełni występ w tylnej części lufy, iglica jest napinana dwustopniowo,
napędzana jest ona sprężyną uderzeniową. Glock dzięki odpowiedniej konstrukcji nie posiada
zbyt dużego odrzutu, mimo zastosowania dość silnej amunicji. Pistolet posiada oczywiście
przerywacz, co zapewnia strzelanie ogniem pojedynczym. Glock może być użytkowany
z załadowanym nabojem do komory, mimo tego, że nie posiada zewnętrznego bezpiecznika.
Jego przyrządy celownicze są stałe z kontrastową plamką na szczerbince ułatwiającą
strzelanie w nocy. Dużą zaletą tych pistoletów niezależnie od wersji jest możliwość montażu
nowoczesnego osprzętu, między innymi celowników laserowych, tłumików i oświetlenia
taktycznego.

Rys. 7. Przekrój pistoletu Glock 17 [8]

1 – muszka, 2 – zamek, 3 – lufa z przewodem poligonalnym, 4 – przewód lufy, 5 – nabój w komorze nabojowej,

6 – sprężyna bezpiecznika samoczynnego, 7 – bezpiecznik samoczynny, 8 – iglica, 9 – półpierścienie oporowe

iglicy, 10 – sprężyna uderzeniowa, 11 – kadłub mechanizmu spustowego, 12 – szyna spustowa, 13 – celownik,

14 – płytka oporowa iglicy, 15 – główka przerywacza mechanizmu spustowego, 16 – sprężyna spustu,

17 – występ szyny spustowej, 18 – chwyt, 19 – sprężynka donośnika, 20 – donośnik, 21 – naboje,

22 – magazynek, 23 – zatrzask magazynka, 24 – dźwignia zatrzasku zamka, 25 – język spustowy,

26 – samoczynny, zewnętrzny bezpiecznik spustowy, 27 – kabłąk, 28 – gniazdo ryglowe, 29 – rygiel lufy,

30 – sprężyna lufy, 31 – sprężyna powrotna, 32 – żerdź sprężyny powrotnej, 33 – szkielet

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dane taktyczno-techniczne pistoletu Glock 17:
− zasada działania: krótki odrzut lufy,
− długość pistoletu: 186,
− długość lufy: 114 mm,
− ciężar pistoletu: 625 g,

− magazynek: 17, 19 lub 32 naboje,
− kierunek skrętu gwintu lufy:

prawoskrętny,

− profil przewodu lufy: heksagonalny.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jak można zdefiniować broń palną?
2. Jak dzielimy broń palną?
3. Czym się różni pistolet od rewolweru?
4. Jakie są części składowe pistoletu i rewolweru?
5. Jakie są rodzaje nabojów?
6. Z ilu elementów składa się nabój bojowy?
7. Jakie są różnice w budowie pistoletów: P–64, P–83, CZ 75, Glock 17?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeanalizuj ogólną charakterystykę pistoletów i rewolwerów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zapoznać się ze schematami pistoletów i rewolwerów,
3) zapoznać się z pistoletem i rewolwerem,
4) zanotować uwagi i spostrzeżenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

notatnik i przybory do pisania,

−

schematy pistoletów i rewolwerów,

−

pistolet bojowy, rewolwer,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Przeanalizuj ogólną budowę pistoletów i rewolwerów krajowych i zagranicznych. Wykaż

ich różnice oraz określ zalety i wady.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zapoznać się ze schematami budowy pistoletów i rewolwerów,
3) zanotować różnice występujące w budowie pistoletu i rewolweru,
4) określić zalety i wady pistoletów i rewolwerów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

notatnik i przybory do pisania,

−

schematy budowy pistoletów i rewolwerów,

−

pistolety bojowe, rewolwery,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Przeanalizuj budowę nabojów do broni palnej: pistoletów i rewolwerów, pistoletów

maszynowych i strzelb gładkolufowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zapoznać się ze schematami (przekrojami) nabojów,
3) przeanalizować budowę nabojów do poszczególnych rodzajów broni,
4) zanotować uwagi i spostrzeżenia dotyczące różnić w budowie nabojów.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

notatnik i przybory do pisania,

−

schematy z przekrojami nabojów,

−

amunicja szkolna,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować broń palną krótką?



2) dokonać podziału broni palnej?



3) wskazać różnice miedzy pistoletem i rewolwerem?



4) scharakteryzować zalety i wady pistoletów i rewolwerów?



5) na podstawie rysunku określić rodzaj pistoletu?



6) opisać części składowe pistoletów krajowych: P–64, P–83?



7) na podstawie wskazanego przekroju określić rodzaj pistoletu?



8) zidentyfikować nabój ćwiczebny?



9) nazwać elementy składowe pocisku?



10) zidentyfikować nabój do strzelby gładkolufowej?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Budowa i zasada działania broni palnej długiej

4.2.1. Materiał nauczania

Pistolety maszynowe

Pistolet maszynowy charakteryzuje się:

− prostą budową i łatwością w użyciu,
− stosunkowo małym ciężarem i wymiarami,
− dużym skupieniem pocisków podczas strzelań ogniem seryjnym,
− możliwością przesunięcia zamka w tylne położenie przy użyciu ręki trzymającej pistolet,
− możliwością prowadzenia ognia pojedynczego albo seryjnego bez użycia specjalnych

przełączników; wystarczy dłużej przytrzymać język spustowy i strzelamy seriami,
a poprzez krótki nacisk na spust uzyskujemy strzał lub strzały pojedyncze,

− istnieniem możliwości szybkiego rozłożenia i złożenia broni (nawet w czasie 20–30 sekund).

Ponadto zaletą pistoletów maszynowych jest wysuwana kolba metalowa i składany

uchwyt przedni z rękojeścią. Takie rozwiązanie ułatwia trzymanie broni oburącz i przez
to lepszą stabilność podczas strzelania.

Ogólna budowa i działanie PM

Do strzelania z pistoletu maszynowego używa się magazynków o pojemności 15 nabojów

(strzelanie krótkotrwałe) i o pojemności 25 nabojów (strzelanie długotrwałe). Celność
pistoletu maszynowego z rozłożoną kolbą jest skuteczna na odległość do 150 m przy
strzelaniu ogniem pojedynczym oraz do 100 m podczas strzelania seryjnego.
Przykładowe dane taktyczno-techniczne pistoletu maszynowego przedstawiają się
następująco:
a) kaliber – 9 mm,
b) prędkość początkowa pocisku – 320 m/s,
c) szybkostrzelność praktyczna:
− ogniem pojedynczym – 35 strzałów na minutę,
− seriami krótkimi – 50 strzałów na minutę,
− ogniem ciągłym – 120 strzałów na minutę,
d) szybkostrzelność teoretyczna – 650 strzałów na minutę,
e) długość linii celowania – 153 mm,
f) długość pistoletu – 333 mm.

Właściwości bojowe, przeznaczenie i zasada działania PM–84 P

9mm pistolet maszynowy PM–84 P jest polska bronią osobistą, która łącza właściwości

bojowe broni palnej krótkiej i długiej. PM–84 P można posługiwać się jak pistoletem (tj. bez
rozkładania – wysuwania kolby) lub jak karabinkiem szturmowym (z rozłożoną kolbą). Broń
służy do strzelania na odległość do 200 m. Strzela nabojami pistoletowymi. Przenoszony jest
w kaburze na pasie głównym lub zawieszony na pasku. Najlepsze wyniki strzelania osiąga
się: ogniem pojedynczym do 150 m, krótkimi seriami do 100 m.

PM–84 P, podobnie jak praktycznie już nie produkowany PM–84 (na amunicję 9 mm ×

18 Makarow) działa na zasadzie zamkniętego zamka, tj. po przeładowaniu (odciągnięciu
zamka do tyłu i jego puszczeniu, nabój z donośnika naboju magazynka zostanie
wprowadzony do komory nabojowej, przewód lufy zostanie zamknięty, kurek napięty), bron
jest gotowa do strzelania. Żeby oddać strzał, trzeba przez nacisk na język spustowy zwolnić
kurek. Zgodnie z fabryczną instrukcją użytkowania – 9 mm pistolet maszynowy PM–84 P jest
bronią samoczynną, o lufie nieruchomej i zamku nieryglowanym. Działa na zasadzie odrzutu
zamka swobodnego. W celu zapewnienia właściwej celności podczas strzelania ogniem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

seryjnym zastosowano zmniejszający szybkostrzelność bezwładnik o ruchu prostopadłym do
kierunku zamka. Do przeładowywania broni służą dwa (lub jeden z lewej strony) występy
zamka występujące po bokach pokrywy komory zamkowej. PM–84 P cechuje:
− prosta konstrukcja i łatwość jego użycia,
− mały ciężar własny i niewielkie gabaryty,
− mały rozrzut pocisków podczas strzelania krótkimi seriami,
− możliwość prowadzenia ognia pojedynczego lub seryjnego po odpowiednim ustawieniu

przełącznika rodzaju ognia z położenia „zabezpieczony”,

− możliwość szybkiego częściowego rozłożenia i złożenia.

Wysuwana kolba metalowa (różne rozwiązania) ze stopką i składany uchwyt przedni (lub

zamiast niego stałe łoże z możliwością montowania laserowego wskaźnika celu albo
oświetlenia taktycznego) umożliwiają strzelanie z PM–84 trzymanego oburącz lub jak:
− z broni długiej,
− z przyłożeniem kolby do tzw. dołka strzeleckiego.

W PM–84 P zastosowano celownik przerzutowy przestawny (różne opcje) o nastawach

75 m i 150 m z możliwością regulacji w poziomie w wersjach:
− otwarty – szczerbinkowy,
− zamknięty – przeziernikowy,
− muszkę słupkową z możliwością regulacji w pionie.

PM–84 P strzela amunicją 9 × 19 Para. Wersja o oznaczeniu PM–84 przystosowana do

amunicji 9 × 13 Makarow została prawdopodobnie wycofana z produkcji. Aktualnie
produkuje się pistolety maszynowe na bazie PM–84, zdecydowanie unowocześnione
o symbolu PM–98 (o zbliżonych parametrach charakterystyki technicznej) i nieco innych
rozwiązaniach – np. zastosowano łoże zamiast rozkładanego uchwytu przedniego,
przeniesiono zatrzask magazynka.

Charakterystyka techniczna

PM–84

PM–84 P

PM–98

− kaliber

9 mm

− nabój

9 mm × 18 mm
Makarow

9 mm × 19 mm
Para

− masa broni bez magazynka

1840 g

2420 g

− masa broni załadowanej

magazynek 15 naboi
magazynek 25 naboi

2140 g
2270 g

2310 g
2460 g

2710 g
2860 g

− długość lufy

185 mm

185/250 mm

− długość linii celowniczej

280 mm

− długość broni / z kolbą

rozłożoną

375/584 mm

405/605 mm

− szybkostrzelność

teoretyczna

inne źródła

600 strz./min
640 strz./min

− szybkostrzelność praktyczna

ogień pojedynczy
krótkie serie
długie serie

ok. 35 strz./min
ok. 50 strz./min
ok. 100 strz./min

− prędkość wylotowa pocisku

330 m/sek.

380 m/sek.

360 m/sek.

− odległość skutecznego rażenia ok. 300 m

ok. 300 m

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 8. PM–84P Glauberyt [2]

Budowa i działanie podzespołów PM–84 P

PM–84 P ma stosunkowo prostą budowę i składa się z sześciu podstawowych zespołów:

− lufy,
− szkieletu z kolbą, chwytu z zespołem spustowo-uderzeniowym i uchwytem przednim,
− zamka,
− dwóch żerdzi ze sprężynami powrotno-uderzeniowymi,
− pokrywy komory zamkowej,
− magazynka.

Dodatkowe wyposażenie stanowią:

− cztery zapasowe magazynki (1 – 15 nabojowy, 3 – 25 nabojowe),
− futerał na broń,
− torba na magazynki i przybory do czyszczenia broni,
− pas nośny.

Do PM–84 P może być stosowany polski tłumik dźwięku o wysokiej efektywności.

PM– 84 P jest bronią o ładowaniu samoczynnym. Automatyczne przeładowanie pistoletu
oparte jest na wykorzystaniu energii rozprężających się gazów prochowych odrzucających
zamek poprzez łuskę do tyłu. W czasie ruchu zamka do tyłu następuje ściągnięcie sprężyn
powrotno-uderzeniowych z żerdziami, wyciągnięcie łuski z komory nabojowej i wyrzucenie
jej na zewnątrz oraz napięcie kurka. Pod działaniem sprężyn powrotno-uderzeniowych zamek
wraca do przedniego położenia, odsyłając nabój z magazynka do komory nabojowej i zamyka
przewód lufy. Po przerwaniu ognia zamek znajduje się w przednim położeniu, kurek jest
napięty. W celu dalszego prowadzenia ognia trzeba zwolnić kurek poprzez nacisk na język
spustowy. Po wyczerpaniu się amunicji w magazynku zamek zatrzymuje się w tylnym
położeniu (donośnik magazynka zaopatrzony jest w specjalny występ, który po opróżnieniu
magazynka powoduje włączenie zatrzasku zatrzymującego zamek). Po wymianie magazynka
na pełny kciukiem dłoni wspomagającej trzymanie broni naciskamy na ramię zatrzasku
zamka do dołu, powodując zwolnienie zamka, wprowadzenie naboju do komory nabojowej,
zamknięcie lufy – broń jest gotowa do strzelania. Ta technika wymiany magazynków
zwiększa szybkostrzelność praktyczna broni.

Obsługa PM–84 P i jego odmian
1. Otwieranie uchwytu przedniego:
− nacisnąć kciukiem na umieszczony z lewej strony zatrzask uchwytu przedniego i obrócić

uchwyt przedni w dół do przodu do ustalenia się na zatrzasku.

2. Wysuwanie i składanie kolby:
− nacisnąć kciukiem umieszczony z lewej strony radełkowany zatrzask kolby,
− wysunąć kolbę w skrajne tylne położenie i opuścić do dołu do ustalenia się na zatrzasku,
− obrócić stopkę kolby do oporu (jeżeli wersja broni ma takie rozwiązanie).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. W celu złożenia kolby należy:

− nacisnąć radełkowany zatrzask kolby,
− podnieść koniec kolby do góry i wsunąć kolbę w prowadnice na około 1 długości,
− obrócić stopkę kolby (gdy jest ruchoma),
− wsunąć kolbę do oporu aż do ustalenia na zatrzasku.

4. Wyjmowanie i wkładanie magazynków do chwytu pistoletu maszynowego:

a) wyjmowanie magazynka:

− nacisnąć w kierunku do magazynka zatrzask magazynka,
− wyjąć magazynek,

b) wkładanie magazynka:

− wsunąć magazynek w gniazdo w chwycie aż do samoczynnego zatrzaśnięcia się

zatrzasku magazynka.

5. Ładowanie magazynka:

− nacisnąć nabojem donośnik magazynka od góry szczęk magazynka,
− czynność powtarzać aż do n

magazynka (15 lub 25 naboi).

6. Przełącznik rodzaju ognia.

Skrzydełko przełącznika rodzaju ognia może znajdować się w trzech położeniach:
Z – pistolet zabezpieczony
P – ogień pojedynczy
C – ogień ciągły
Żądaną nastawę przełącznika otrzymuje się poprzez obrót skrzydełka w określone
położenie.

7. Załadowanie pistoletu:

− włożyć magazynek z nabojami do chwytu pistoletu,
− odbezpieczyć pistolet przesuwając skrzydełko bezpiecznika z pozycji „Z w położenie

„P” lub „C”,

− przeładować

pistolet

odciągając

napinacz

zamka

tylne

położenie

i zwolnić go.

Zamek, przesuwając się do przodu pod wpływem rozprężających się sprężyn
powrotnych, wysuwa ze szczęk magazynka nabój i po wślizgu lufy wprowadza go do
komory nabojowej. Pistolet jest gotowy do strzału

8. Prowadzenie ognia:
a) ogień pojedynczy:

− przełącznik rodzaju ognia ustawić w położenie „P”,
− ściągnąć język spustowy do oporu, aż do oddania strzału.
Po oddaniu strzału następuje automatyczne przeładowanie broni. Aby oddać kolejny
strzał, należy zwolnić nacisk na język spustowy i ponownie go nacisnąć. Po ściągnięciu
języka spustowego poprzez szynę spustową i zaczep spustu następuje wyzębienie kurka,
który obraca się i uderza w iglicę. Iglica uderza w spłonkę naboju. Następuje strzał.

b) ogień seryjny (ciągły):

− przełącznik rodzaju ognia ustawić w położenie „C,
− ściągnąć język spustowy aż do oddania strzałów.
Ilość strzałów w serii zależy od czasu ściągnięcia języka spustowego i oczywiście od
pojemności magazynka.

9. Zatrzymanie zamka po ostatnim strzale

Po wystrzeleniu wszystkich naboi z magazynka zamek zatrzymuje się w tylnym
położeniu na dźwigni zwalniania zamka (nazywanej również zatrzaskiem zamka)
podniesionej przez donośnik magazynka, sygnalizując tym brak naboi w magazynku.

10. Prowadzenie dalszego ognia:

− wymienić magazynek pusty na pełny,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− przeładować pistolet naciskając na występ dźwigni zwalniania zamka w dół,
− pistolet jest gotowy do dalszego strzelania.
UWAGA: W trakcie przeładowywania pistoletu język spustowy nie może być ściągnięty
(naciśnięty), palec naciskający spust winien zostać przeniesiony w położenie na osłonę
spustu lub na szkielet.

11. Zabezpieczenie pistoletu:

− wyjąć magazynek z chwytu pistoletu,
− przeładować pistolet, odciągając zamek w tylne położenie (nastąpi ewentualne

usunięcie naboju z komory nabojowej) i puścić go,

− skierować wylot lufy w bezpiecznym kierunku,
− ściągnąć język spustowy, zwalniając kurek (strzał kontrolny),
− przełącznik rodzaju ognia przestawić w położenie „Z” (zabezpieczone).

12. Regulacja przyrządów celowniczych

Warunki celności:
− odległość do celu (tarczy) – 50 m,
− tarcza ma punkt kontrolny z znajdujący się o 7 cm wyżej niż punkt celowania,
− celownik przeziernikowy lub szczerbinkowy o nastawie 75 m,
− oddać 4 pojedyncze strzały do tarczy z PM–84 P opartego o podpórkę.
Celność pistoletu maszynowego jest spełniona, jeżeli średni punkt trafienia z czterech
przestrzelin (lub trzech, gdy jedna świadczy o wyraźnym odskoku) oddalony jest od
punktu kontrolnego (Rśpt) o mniej niż 8 cm w dowolnym kierunku, a przestrzeliny
mieszczą się w kole o średnicy 25 cm.
Regulację przyrządów celowniczych przeprowadza się przy pomocy wyciora, który ma
klucz do wkręcania (wykręcania) muszki i wkrętak do obrotu śruby celownika.

13. Regulacja muszki:

− obrócenie muszki o kąt 360 stopni przesuwa średni punkt trafienia na tarczy

w płaszczyźnie pionowej o 90 mm na odległości do celu – 50 m,

− obrót śruby celownika w prawo (zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara)

przenosi średni punkt trafienia w lewo.

Pistolet HK MP5A5

Bardzo dużą popularnością wśród żołnierzy i policjantów tzw. pododdziałów specjalnych

cieszą się nowoczesne niemieckie pistolety maszynowe produkowane przez firmę HECKLER
& KOCH.

Charakterystyka techniczna HK MP5A5:

− kaliber – 9mm Para,
− zasada działania – odrzut zamka półswobodnego, broń strzela z zamka zamkniętego,
− mechanizm spustowy – z przełącznikiem rodzaju ognia – umożliwia strzelanie ogniem

pojedynczym, seriami trzystrzałowymi (montuje się na zamówienie) i ogniem ciągłym,

− mechanizm spustowy – kurkowy z kurkiem zakrytym,
− system zabezpieczenia – bezpiecznik nastawny z lewej strony szkieletu będący

jednocześnie przełącznikiem rodzaju ognia,

− celownik – przeziernikowy o nastawach na 15, 25, 50, 75 i 100m oraz celownik optyczny

o czterokrotnym powiększeniu,

− kolba – metalowa wysuwana,
− długość lufy – 225 mm,
− długość linii celowniczej – 340 mm,
− długość broni z kolbą złożoną – 490 mm
− długość broni z kolbą rozłożoną – 680 mm,
− masa – 2,88 kg,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− pojemność magazynka – 15 i 30 nabojów,
− szybkostrzelność teoretyczna – 800 strz./ min.

HK MP5A5 jest powszechnie uważany za najlepszy pistolet maszynowy na świecie.

Produkowany jest w wielu wersjach – różniących się wymiarami i przeznaczeniem.

Rys. 9. Pistolet maszynowy HK MP5A5 [2]

Pistolet UZI

Bardzo cenionym wśród profesjonalistów pistoletem maszynowym jest izraelski UZI,

produkowany w kilku wersjach, od tak zwanej „normalnej” do najmniejszej MICRO UZI
SMG. Konstrukcja z początku lat 50 XX wieku. Powstała na podstawie analizy czeskich
pistoletów maszynowych wz. 23, wz. 25 i ZK 479.

Charakterystyka techniczna IMI UZI SMG produkowanego w Izraelu:

− kaliber – 9 mm Para,
− zasada działania – odrzut swobodnego zamka; broń strzela z zamka otwartego,
− mechanizm spustowy – z przełącznikiem rodzaju ognia – ogień pojedynczy i ciągły,
− mechanizm uderzeniowy – igliczny, z iglicą na stałe zamontowana w zamku,
− system zabezpieczenia – samoczynny bezpiecznik chwytowy oraz bezpiecznik nastawny

z lewej strony szkieletu będący równocześnie przełącznikiem rodzaju ognia,

− celownik – przerzutowy przeziernikowy o nastawach na 100 i 200 m,
− kolba – stała drewniana lub metalowa wysuwana (w innych modelach składana na prawy

bok),

− długość lufy – 260 mm,
− długość linii celowniczej – 309 mm,
− długość broni – 470 mm,
− długość broni z kolbą rozłożoną – 650 mm,
− masa – 3,5 kg,
− pojemność magazynka – 20, 25, 32, 40 nabojów,
− szybkostrzelność teoretyczna – 600 strz./ min.

Produkowany w odmianach strzelających amunicją od 22 Long Rifle do 45 ACP.

Rys. 10. Pistolet maszynowy UZI [2]

Strzelby gładkolufowe

Instrukcja wyszkolenia strzeleckiego przewiduje także strzelanie ze strzelb

gładkolufowych.

Strzelba gładkolufowa, kaliber 12/76, zwana potocznie „pompką”, pochodzi w prostej

linii od broni myśliwskiej. Broń ta wyglądem faktycznie przypomina jednolufowe myśliwskie
półautomaty, z tą różnicą, że lufa strzelby jest cylindrem bez przewężeń, jakie ma dubeltówka
oraz jest nieco krótsza od broni myśliwskiej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wybrane typy strzelb gładkolufowych

Przeznaczenie Strzelba „Mossberg” kaliber 12/76 służy do niszczenia osłon technicznych

oraz do walki na odległość do 50 m. Do strzelania z tej strzelby używa się nabojów
specjalnych, takich jak:
− nabój specjalny z pociskiem „brenneke”,
− nabój z pociskiem gumowym „Rój”, „Bąk”, „Chrabąszcz”,
− nabój z pociskiem akustycznym „Grom”.

Strzelba składa się z szeregu części, mechanizmów i podzespołów. Wszystkie

mechanizmy tej strzelby przedstawione są na rysunku 11.

Rys. 11. Strzelba MOSSBERG w stanie rozłożonym [10, s. 153]

L – zespół lufy, Z – zespół przesuwny, S – mechanizm uderzeniowo – spustowy, M – mechanizm zasilania,

K – zespół komory zamkowej i kolby

Budowa i przeznaczenie poszczególnych zespołów i części strzelby:
1. Zespół lufy – lufa nadaje pociskowi kierunek lotu. Część wlotową przewodu lufy stanowi

gładka, odpowiadająca kształtowi łuski komora nabojowa. Wewnętrzna i zewnętrzna
cześć lufy jest gładka. Lufa wykonana jest z wysokogatunkowej stali odpornej na korozję
i działanie żrących gazów prochowych.

2. Zespół przesuwny – zamek dosyła nabój do komory nabojowej, zamyka przewód lufy

podczas strzału, umożliwia wyciągnięcie łuski (naboju) z komory nabojowej. Iglica
zamontowana w zamku służy do zbijania spłonki na ramce suwadła znajdują się
powierzchnie sterujące włączaniem i wyłączaniem rozdzielacza i ustalacza położenia
naboju oraz ruchem podajnika i ryglem zamka.

3. Mechanizm spustowo – uderzeniowy ma za zadanie spowodowanie nakłucia spłonki

naboju przez iglicę. Jest mechanizmem typu kurkowego z zakrytym kurkiem obrotowym
i własną sprężyną uderzeniową. Mechanizm uderzeniowy napinany jest za pomocą
występu ramki suwadła podczas jego przemieszczania się w tylne położenie. Bezpiecznik
przed strzałem przypadkowym unieruchamia język spustowy. Mechanizm spustowy
może być uruchomiony tyko wtedy, kiedy bezpiecznik jest ustawiony w położeniu
odbezpieczonym jeżeli kurek jest ustawiony na zaczepie spustu (mechanizm uderzeniowy
jest napięty) i strzelba jest załadowana, bez naciśnięcia przycisku zatrzasku suwadła jest
uniemożliwiony ruch zespołu przesuwnego do tyłu.

4. Mechanizm zasilania – magazynek rurowy „Mossberga” mieści 5 sztuk nabojów. Jeden

z końców magazynka jest wkręcony w komorę zamkową. Wewnątrz rury magazynka
znajduje się donośnik naboju podparty spiralną sprężyną walcową. Naboje w magazynku
ułożone są ułożone są szeregowo. Zasilaniem broni steruje suwadło podczas ruchu do
tyłu, a następnie do przodu, zapewniając kolejne, prawidłowe wyjście nabojów
z magazynka. Ustalacz położenia naboju i rozdzielacz nabojów umieszczone są
w komorze zamkowej. Zadaniem ustalacza jest ustawienie naboju wysuniętego przez

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

donośnik z magazynka rurowego, na stałej pozycji po czym przepuszczenie go na
podajnik naboju. Rozdzielacz zabezpiecza przed wysunięciem się z rury magazynka
(podczas ładowania) więcej niż jednego naboju.

5. Zespół komory zamkowej i kolby – komora zamkowa łączy wszystkie zespoły

i mechanizmy strzelby. Wykonana jest ze stopu lekkiego. Wewnątrz komory zamkowej
umieszczone są obrotowo rozdzielacz i ustalacz naboju. W przedniej części znajduje się
gniazdo lufy, w tylnej otwór do mocowania kolby. W dolnej ściance komory zamkowej
znajduje się okno załadowcze, przez które ładuje się magazynek rurowy. W prawej
ściance bocznej wykonane jest okno rozładowania broni. Kolba z trzewikiem gumowym,
łagodzącym odrzut broni, przykręcona jest śrubą do komory zamkowej. Do kolby
wkręcony jest uchwyt pasa nośnego.

Działanie części i mechanizmów podczas ładowania

Przed przystąpieniem do ładowania strzelby należy ja przygotować:

a) odbezpieczyć broń,
b) nacisnąć na zatrzask suwadła, przesunąć zespół przesuwny (ruchomy) w tylne położenie

i sprawdzić, czy w komorze nabojowej i na podajniku nie ma naboju,

c) przesunąć z powrotem zespół ruchomy do przodu,
d) zwolnic napięty zespół uderzeniowy, pociągając za język spustowy i uprzednio kierunek

lufy w kierunku bezpiecznym,

e) zabezpieczyć broń poprzez przesuniecie bezpiecznika w „położenie zabezpieczone”

(zamkniecie czerwonej plamki).
Strzelba jest gotowa do ładowania nabojami magazynka rurowego:

− obrócić broń oknem wyrzutnika do góry,
− trzymając nabój za kryzę łuski wsunąć nabój kciukiem do rury magazynka za ustalacz

położenia naboju. W ten sposób ładować kolejno naboje do magazynka według ilości
podanej w komendzie lub do jego pełnej pojemności.
Podczas ładowania broni ulega napięciu sprężyna kurka. Po naciśnięciu na język

spustowy, kurek wyzębia się z zaczepu kurka i pod działaniem tejże sprężyny uderza w iglicę,
która nakłuwa spłonkę, a ta detonując – zapala ładunek prochowy. Podczas spalania się
ładunku prochowego w lufie wytwarzają się gazy prochowe. Energia sprężonego gazu
wyrzuca pocisk z lufy strzelby. W celu oddania kolejnego strzału broń trzeba ponownie
załadować. Stąd nazwa „broń powtarzalna”.
Proces wyrzucania wystrzelonej łuski następuje na skutek przemieszczania się zespołu
przesuwnego do tyłu, łuska zostaje wyciągnięta z komory nabojowej i w momencie zetknięcia
się z wyrzutnikiem – wyrzucona na zewnątrz komory zamkowej broni. Równocześnie, pod
naciskiem ramki suwadła, kurek obracany jest do zazębienia się z zaczepem kurka i położony
w pozycji napiętej. W końcowym etapie ruchu do tyłu ramka suwadła naciska odpowiednim
występem także na ramię ustalacza, przez co uwalnia kolejny nabój z magazynka, który pod
wpływem tego ruchu przesuwa się na opuszczony podajnik, a następnie ta sama ramka
suwadła podnosi podajnik razem z nabojem na linię dosyłania. Ruch suwadła w przednie
położenie powoduje dalszą wędrówkę naboju – prosto do komory nabojowej. Na skutek
nacisku ramki suwadła rygiel zamka zostaje uniesiony do góry i wprowadzony za oporę
ryglową lufy. W tym momencie strzelba jest nabita. Aby oddać kolejny strzał, wystarczy
tylko pociągnąć za język spustowy, po czym powtórzyć opisaną wyżej operację nabicia
strzelby („pompka”), aż do wystrzelenia ostatniego naboju z magazynka.
Strzelba posiada zabezpieczenie przed przypadkowym naciskiem na język spustowy. Jest nim
przesuwny bezpiecznik, który blokuje język spustowy. Broń zasilana jest z niewymiennego
magazynka rurowego, umieszczonego pod lufą, którego pojemność standardowa wynosi

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5 naboi kaliber 12/70 lub 5 naboi kaliber 12/76. Strzelba posiada bardzo proste urządzenie
celownicze, dlatego strzelający nie musi mieć wysokich umiejętności strzeleckich.

Podstawowe dane taktyczno-techniczne strzelby:

− kaliber 12/76,
− masa broni 2,9 kg,
− szybkostrzelność praktyczna

5 strzałów,

− rażenie obezwładniające pocisku

zależy od typu naboju,

− prędkość wylotowa pocisku – zależy

od typu naboju,

− pojemność magazynka – 5 nabojów,
− przyrządy celownicze wyregulowane

na 35.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Z jakich części składowych zbudowane są pistolety maszynowe?
2. Jakie są różnice między pistoletami maszynowymi krajowymi i zagranicznymi?
3. Z jakich elementów stałych zbudowana jest strzelba gładkolufowa?
4. Jakie podzespoły występują w strzelbie gładkolufowej?
5. Jakie są dane taktyczno-techniczne pistoletów maszynowych?
6. Jakie są dane taktyczno-techniczne broni gładkolufowej?
7. Na czym polega zasada działania pistoletów maszynowych?
8. Na czym polega zasada działania strzelby gładkolufowej?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeanalizuj ogólną budowę pistoletów maszynowych krajowych i zagranicznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) dokonać analizy budowy pistoletów maszynowych krajowych: P–84, P–84 P i P–98,
3) dokonać analizy budowy pistoletów maszynowych zagranicznych: M5A5 i UZI,
4) zanotować uwagi i spostrzeżenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

notatnik i przybory do pisania,

−

schematy pistoletów maszynowych krajowych i zagranicznych,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Przeanalizuj ogólną budowę strzelby gładkolufowej typu „Mossberg”.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) dokonać analizy budowy strzelby gładkolufowej typu „Mossberg” na podstawie

instrukcji,

3) zanotować uwagi i spostrzeżenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

notatnik i przybory do pisania,

−

instrukcja budowy strzelby gładkolufowej typu „Mossberg”,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Przeanalizuj zasady działania broni palnej bojowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeanalizować zasady działania broni palnej krótkiej (pistoletów i rewolwerów),
2) przeanalizować zasady działania pistoletów maszynowych,
3) przeanalizować zasady działania strzelby gładkolufowej,
4) zanotować uwagi i spostrzeżenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

notatnik i przybory do pisania,

−

broń krótka, maszynowa i gładkolufowa,

−

instrukcja budowy strzelby gładkolufowej typu „Mossberg”,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) nazwać części składowe pistoletów maszynowych?



2) ustalić różnice między pistoletami maszynowymi krajowymi

i zagranicznymi?



3) wskazać elementy stałe strzelby gładkolufowej?



4) nazwać elementy występujące w strzelbie gładkolufowej?



5) analizować dane taktyczno-techniczne pistoletów maszynowych?



6) analizować dane taktyczno-techniczne broni gładkolufowej?



7) omówić zasady działania wybranego pistoletu maszynowego?



8) omówić zasadę działania strzelby gładkolufowej?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Zasady bezpiecznego obchodzenia się z bronią i amunicją

4.3.1. Materiał nauczania

Z każdą bronią palną należy obchodzić się ze szczególną ostrożnością i zawsze

traktować jak bardzo niebezpieczne narzędzie, które w każdej chwili może wyrządzić
niezamierzoną krzywdę, tj. zranić, a nawet zabić.

Z zaistniałych wypadków nieodpowiedzialnego i nieostrożnego obchodzenia się z bronią

palną, powstało powiedzenie – „każda broń palna raz do roku strzela sama”.

Zasady bezpiecznego posługiwania się bronią palną
1.

Zawsze traktuj każdą bron palną jak naładowaną, sprawną i gotową do strzału. Zawsze

zaczynaj kontakt z bronią od jej sprawdzenia. Nigdy i nikomu nie wierz na słowo,
że broń jest bezpieczna, rozładowana – nawet gdy sprawdzając broń, kogoś urazisz.

2. Zawsze kieruj wylot lufy broni w kierunku bezpiecznym. Broń skierowana

w określoną stronę sugeruje zamiar strzelania. Nigdy i pod żadnym pozorem nie kieruj
broni w stronę człowieka (nawet gdy jest to broń szkolna lub wielokrotnie
sprawdzona).

3. Palec na spust kładź dopiero w momencie wyprowadzania broni na cel, w przeciwnym

razie palec układaj wzdłuż zamka. Jeżeli konstrukcja broni to umożliwia, noś broń
zawsze zabezpieczoną, nawet w wypadku absolutnej pewności, że broń nie jest
przeładowana.

4. Nigdy nie baw się bronią.
5. Trening bezstrzałowy (TB) prowadź tylko w miejscu do tego wyznaczonym –

bezpiecznym dla ciebie i dla innych.

6. Pod żadnym pozorem nie zostawiaj broni bez dozoru.
7. Przechowuj bron w stanie rozładowanym (także magazynki).
8. Utrzymuj broń w czystości i w doskonałym stanie technicznym
9. Do strzelań bojowych i treningowych używaj tylko „klasowej” amunicji, ze znanego

źródła pochodzenia. Amunicja stara, pogięta, skorodowana, grozi wypadkiem.

10. Strzelaj zawsze w ochronnikach słuchu i wzroku (słuchawkach i okularach strzeleckich).
11. Pod żadnym pozorem nie łącz strzelania z najmniejszą ilością alkoholu, narkotykiem czy

silnie działającym lekiem.

12. Zawsze przestrzegaj warunków bezpieczeństwa i zasad zachowania się na strzelnicy.

Wkraczaj zdecydowanie w wypadku łamania tych warunków i zasad.

Podstawowe warunki bezpieczeństwa przy posługiwaniu się bronią palną podczas zajęć
szkoleniowych:
1. Wszystkie czynności związane ze strzelaniem wykonujemy tylko na wyraźne polecenie

instruktora prowadzącego zajęcia.

2. Broń z futerału można wyjąć tylko na stanowisku ogniowym.
3. Zejść ze stanowiska ogniowego można tylko na polecenie instruktora po uprzednim

schowaniu broni do futerału.

4. Broń wyjęta z futerału może być kierowana wyłącznie w stronę uprzednio wyznaczonego

celu (tarcza lub linia tarcz, ew. kulochwyt).

5. Pod żadnym pozorem nie wolno kierować broni w stronę osób, zwierząt i obiektów nie

będących wyznaczonym celem.

6. Można strzelać tylko do celu rozpoznanego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Otrzymując od kogoś broń lub udostępniając komuś broń (wyłącznie osobie do tego

uprawnionej – nigdy tzw. osobie trzeciej), zawsze trzeba zachować środki najwyższej
ostrożności. Udostępniając broń, trzeba samemu dokładnie sprawdzić, czy jest ona w tym
momencie bezpieczna, czy nie stwarza jakiegokolwiek bezpośredniego, czy też pośredniego
zagrożenia dla siebie lub innych. W tym celu należy wyjąć z chwytu pistoletu magazynek.
Następnie poprzez odciągnięcie zamka w tylne położenie sprawdzić, czy w komorze
nabojowej nie znajduje się nabój. Jeżeli konstrukcja pistoletu to umożliwia, sprawdzenia
komory nabojowej dokonujemy przy zabezpieczonym pistolecie (np. P–64 i P–83).
Jeżeli w komorze nabojowej znajdował się nabój, to podczas tej czynności zostanie z niej
usunięty. Trzeba tylko zachować warunek dynamicznego pociągnięcia zamka w tylne
położenie, niezasłaniania np. kciukiem okna wyrzutowego, dokładnego obejrzenia w pełni
odsłoniętej komory nabojowej. W wypadku gdy magazynek nie był załadowany, wkładamy
go do chwytu broni i przekazujemy ją drugiej osobie. Trzymamy za zamek od góry
i podajemy chwytem do przodu. Gdy magazynek jest załadowany – zatrzymujemy go, a broń
przekazujemy w opisany uprzednio sposób.

Osoba, która otrzymała sprawdzoną w jej obecności broń, powinna jeszcze raz osobiście

dokonać jej przejrzenia, przestrzegając obowiązujących reguł. Nie może być absolutnie mowy
o zachowaniu typu „Ja Ci wierzę” lub „Ty sprawdziłeś, to ja już nie muszę”. Nie można
również się obrażać na kogoś, kto po mnie jeszcze raz sprawdzi broń. Biorąc broń do ręki,
bierze się na siebie również wielką odpowiedzialność za ewentualne skutki jej użycia.
W sposób świadomy czy też przypadkowy. Podczas sprawdzania broni, pomimo 100%
pewności, że broń nie jest naładowana (tzn. bezpieczna), pod żadnym pozorem nie wolno
kierować broni lufą w stronę jakiejkolwiek osoby. Zawsze kierujemy wylot lufy w stronę
absolutnie bezpieczną, gdzie nawet z dużej odległości nie spowodujemy zagrożenia.
Większość przypadkowych strzałów, zakończonych niekiedy bardzo tragicznie, było
wynikiem posługiwania się bronią przez strzelca nie doszkolonego lub (co jest również
bardzo groźne) przez strzelca uważającego siebie za mistrza nie popełniającego nigdy
najmniejszych błędów. Aby być pewnym siebie podczas posługiwania się bronią przez
strzelca dobrze wyszkolonego, trzeba w stosunku do broni spełniać kilka podstawowych
warunków:
− dbać o czystość i prawidłową konserwację broni,
− posługiwać się tylko bronią technicznie sprawną,
− zauważone uszkodzenia natychmiast usuwać,
− strzelać tylko amunicją technicznie sprawną – dokładnie przejrzaną,
− strzelać z broni przestrzelanej dla danego użytkownika – wyjątek stanowi strzelanie na

zajęciach szkoleniowych (kursach) z broni dostarczonej przez organizatora,

− dokonać sprawdzenia broni pod względem sprawności i czystości,
− zapoznać strzelających z zasadami poruszania się po terenie strzelnicy,
− omówić sposób przeprowadzenia strzelania.

W czasie strzelania pierwszej zmiany, zmiana druga ustawia się naprzeciw stanowisk

ogniowych przed linią wyjściową. Po otrzymaniu od kierownika strzelnicy (strzelania)
sygnału o gotowości strzelnicy do strzelań, instruktor prowadzący strzelanie wydaje pierwszej
zmianie komendę „Zmiana na linię wyjściową marsz!”, zmiana wchodzi na linię wyjściową
i ustawia się naprzeciw stanowisk strzeleckich. Prowadzący wydaje amunicyjnemu komendę
do wydania strzelającym amunicji. Wydanie amunicji amunicyjny musi zameldować
instruktorowi. Po otrzymaniu amunicji zmiana ładuje ją do magazynków. Na komendę „Na
linię ognia marsz!” zmiana przechodzi na linię ognia i przyjmuje postawę strzelecką zgodną
z warunkami strzelania. Po przyjęciu postawy strzeleckiej każdy ze zmiany głosem lub przez
podniesienie wolnej ręki do góry melduje o gotowości do strzelania. Instruktor prowadzący
wydaje komendę do otwarcia ognia zgodnie z warunkami strzelania. Zajęcia ze szkolenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

strzeleckiego należy w początkowym etapie prowadzić pojedynczo. W miarę nabywania
przez szkolonych umiejętności i nawyków strzeleckich, należy przechodzić do ćwiczeń
dających szkolonym możliwość samodzielnego wykonywania stawianych przed nimi zadań.
W razie niewypału lub innego zacięcia strzelający melduje „Niewypał!” lub „Zacięcie!”
i – w początkowym okresie szkolenia – nie próbuje sam usunąć usterki, tylko opuszcza broń
do postawy „gotów” i – jeśli konstrukcja broni to umożliwia – zabezpiecza ją (przez cały czas
trzymając broń z lufą w poziomie i w kierunku celu). Następnie przez podniesienie na
wysokość głowy ręki nie trzymającej broni zawiadamia instruktora o usterce i czeka na jego
pomoc. W późniejszym okresie szkolenia, zachowując szczególne środki ostrożności,
strzelający sam usuwa zacięcia. Instruktor wzywany jest tylko wtedy, gdy szkolony nie może
sobie poradzić z zaistniałym problemem. Po zakończeniu strzelania strzelający melduje
o zakończeniu strzelania w sposób określony przez instruktora.
Komenda: „Przerwij ogień!”, wydana przez któregokolwiek uczestnika strzelania, musi
skutkować natychmiastowym przerwaniem strzelania przez wszystkich prowadzących ogień.
Może ją wydać każdy uczestnik strzelania (czyli również osoby inne niż akurat strzelające),
który zauważył w rejonie, do którego prowadzi się ogień (kulochwyt, wały boczne)
np. nieodpowiedzialne osoby, zwierzęta. Po przerwaniu ognia inicjatywę i dowodzenie
przejmuje instruktor prowadzący szkolenie. Musi w pierwszej kolejności wyjaśnić, kto wydał
taką komendę i podać jej powody. Po zakończeniu strzelania przez całą zmianę, prowadzący
strzelanie wydaje komendę „Rozładuj! Do przejrzenia broń!” i kolejno przegląda broń. Może
dalej wydać komendę „Do tarcz marsz!”, po której zmiana udaje się do linii tarcz i zatrzymuje
się przed nimi w odległości ok. 1 m. Po podejściu instruktora strzelający melduje uzyskany
wynik, np. Jan Kowalski uzyskał 5 przestrzelin (lub np. Jan Kowalski uzyskał 58 pkt.).
Pierwsze strzelanie winno się przeprowadzać w dobrych warunkach atmosferycznych i przy
dobrej przejrzystości powietrza. Strzelającym podaje się również ew. nastawę celownika
i punkt celowania (jeżeli istnieje taka potrzeba, a broń wyposażona jest w nastawne
celowniki). W miarę zdobywania wiedzy i umiejętności, strzelający uzyskują w tym zakresie
dużą samodzielność.

Podczas strzelania zabrania się:
− strzelać z broni nie będącej na osobistym stanie strzelca. Odstąpić od tej zasady można

tylko w czasie prowadzenia zajęć strzeleckich na kursach, w szkołach i ośrodkach
szkolenia policji, wojska a także innych instytucji posiadających odpowiednie
uprawnienia i usprzętowienie – oraz podczas prowadzenia zajęć z typami broni, których
strzelający nie posiadają i nie mogą posiadać (np. broń maszynowa),

− prowadzić strzelania z broni technicznie niesprawnej lub bez jej uprzedniego

przystrzelania oraz z amunicji technicznie niesprawnej,

− dopuszczać do strzelania osób nienależycie przygotowanych lub będących pod wpływem

alkoholu, narkotyków i innych podobnie działających specyfików,

− dopuszczać do strzelania osób o widocznym dużym zmęczeniu fizycznym i psychicznym,
− ładować broń amunicją bojową bez polecenia prowadzącego strzelanie i przedłużać

samowolnie wyznaczony czas strzelania,

− skracać lub wydłużać odległości do celów – inaczej niż przewidują to warunki strzelania

określone w zarządzeniu lub innym istotnym dokumencie,

− ustawiać figury (tarcze) w innej konfiguracji lub na czas dłuższy niż przewidują

to warunki strzelania,

− wydawać więcej naboi,
− stosować sztuczne zasłony przed słońcem i wiatrem,
− ułatwiać niezgodnie z warunkami strzelania wykonanie tego strzelania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Strzelanie nieukończone lub bez zużycia przewidzianej ilości amunicji w ustalonym

warunkami strzelania czasie, uważa się za wykonane, jeżeli osiągnięta suma punktów
(przestrzelin) daje podstawę do oceny pozytywnej.

Podczas strzelania z broni maszynowej ogniem ciągłym można strzelać strzałami

pojedynczymi przy nastawieniu przełącznika rodzaju ognia na ogień ciągły, jeżeli warunki
strzelania nie przewidują inaczej. Powtórzenie lub przeprowadzenie kolejnego strzelania
w tym samym dniu dopuszczalne jest po jego uprzednim intensywnym przećwiczeniu
podczas treningu bezstrzałowego. O powtórzeniu strzelania winien decydować prowadzący
strzelanie (przy założeniu, że dysponuje zapasem czasu szkoleniowego i niezbędną
do dalszego szkolenia ilością amunicji, a poziom wyszkolenia i stopień zaangażowania
ćwiczących daje pewność uzyskania pozytywnego efektu szkoleniowego).

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. W jaki sposób przechowywana jest broń?
2. Jaką czynność należy wykonać biorąc broń do ręki?
3. Czy należy pokwitować broń pobierając z magazynu?
4. W jakiej książce należy potwierdzić pobranie broni?
5. Czy można pobierać broń załadowaną?
6. Jakie są czynności rozkładania broni krótkiej palnej?
7. Kiedy dokonujemy sprawdzenia: czy broń nie jest załadowana w czasie rozkładania

broni?

8. Jaka jest kolejność rozkładania broni: krótkiej, maszynowej i gładkolufowej?
9. Gdzie może być prowadzony trening bezstrzałowy?
10. W jakim celu dokonujemy rozkładania i składania broni?
11. Jaka amunicja musi być przygotowana do treningu bezstrzałowego?
12. W jaki sposób ładujemy magazynki?
13. W jaki sposób ładujemy broń?
14. W jaki sposób zgrywamy przyrządy celownicze i ściągamy język spustowy?
15. W jaki sposób możesz nauczyć się zgrywania przyrządów celowniczych z wykorzystaniem

komputera z dostępem do Internetu?

16. W jaki sposób można wykorzystać trenażer laserowy do nauki strzelania?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeanalizuj zasady bezpiecznego obchodzenia się bronią palną podczas pobierania broni

z magazynu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) przeanalizować Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia

06.08.1998 r. w sprawie zasad uzbrojenia SUFO i warunków przechowywania
i ewidencjonowania broni i amunicji (Dz. U .Nr 113, poz. 730 z 1998 r.),

3) sporządzić spis czynności związanych z pobieraniem broni z magazynu broni,
4) zaprezentować wyniki swojej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

− rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 sierpnia 1998 r.

dotyczące warunków przechowywania i ewidencjonowania broni i amunicji,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

notatnik i przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Przeanalizuj zasady bezpiecznego obchodzenia się bronią palną podczas zajęć (ćwiczeń)

z rozkładania i składania broni.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) sięgnąć do literatury oraz skorzystać z zasobów Internetu,
3) sporządzić wykaz nakazów i zakazów obchodzenia się z bronią palną,
4) zaprezentować wyniki swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

notatnik i przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Przeanalizuj zasady bezpiecznego obchodzenia się bronią palną w czasie treningów

bezstrzałowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) sięgnąć do literatury oraz skorzystać z zasobów Internetu,
3) sporządzić wykaz czynności podczas przygotowania do treningu bezstrzałowego,
4) zaprezentować wyniki swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

notatnik i przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić sposób przechowywania i pobierania broni?



2) dokonać sprawdzenia, czy broń nie jest załadowana?



3) dokonać pokwitowania broni w książce przechowywania

i wydawania broni?



4) wymienić kolejność czynności rozkładania broni?



5) wymienić kolejność czynności składania broni?



6) wykorzystać komputer do nauki zgrywania przyrządów

celowniczych?



7) wykorzystać trenażer laserowy?



8) określić miejsce treningu bezstrzałowego?



9) określić rodzaj amunicji do treningu bezstrzałowego?



10) na komendę załadować broń?



11) zgrywać przyrządy celownicze pistoletu i ściągać język spustowy?



12) zgrać przyrządy celownicze i utrzymać je w celu równomiernym,

płynnym ściągnięciem języka spustowego?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Rozkładanie i składanie broni na wybranych przykładach.

Najczęściej występujące przyczyny i objawy zacięcia broni
oraz sposoby skutecznego jej usuwania

4.4.1. Materiał nauczania

Rozkładanie i składanie jest:

a) częściowe,
b) całkowite.

Częściowego rozkładania dokonujemy po każdym strzelaniu lub przy dłuższym

przechowywaniu w magazynie broni oraz po dużym zabrudzeniu powodującym zacięcia
broni.
Czynności rozkładania pistoletu P–64:
− odłączamy magazynek,
− sprawdzamy, czy w komorze nabojowej nie ma naboju (czy broń nie jest załadowana),
− prawą ręką trzymamy za chwyt pistoletu,
− palcami lewej ręki odchylamy kabłąk w dolne położenie, po czym zaczepiamy górnym

fragmentem o szkielet broni,

− lewą ręką chwytamy za tylną część radełkowaną zamka, odciągamy zamek w tylne

położenie, a następnie jego tylną cześć unosimy pod kątem do góry, przesuwamy
do przodu i odłączamy od szkieletu i kładziemy zamek za odłączonym magazynkiem,

− odłączamy sprężynę powrotną od lufy (ruchem skrętnym).

Na rysunku 12 widzimy fazę odłączenia magazynka oraz odłączenia zamka od szkieletu.

Rys. 12. Położenie dłoni i elementów pistoletu podczas rozkładania broni [13, s. 184]

A tak wygląda pistolet P–64 po rozłożeniu go na podstawowe zespoły (rys. 13).

Rys. 13. Główne zespoły pistoletu P–64

1 – magazynek, 2 – zamek, 3 – szkielet, 4 – sprężyna [13, s. 184]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Składanie pistoletu przeprowadza się w porządku odwrotnym do czynności rozkładania.

Istotne jest, aby dokonać sprawdzenia prawidłowego współdziałania podstawowych zespołów
broni. W tym celu należy kilkakrotnie naciągnąć i puścić zamek, a następnie zwolnić kurek.
Podłączenie magazynka jest ostatnią czynnością. Należy koniecznie zapamiętać o wyrobieniu
stałego nawyku sprawdzania stanu komory nabojowej niezwłocznie po każdym wzięciu broni
do ręki. Nie dokonujemy czynności rewolweru, ponieważ uchyla się tylko bębenek
do załadowania lub rozładowania nabojów.

Częściowe rozkładanie i składanie PM – 84 P
− wyjąć magazynek z chwytu pistoletu,
− odbezpieczyć (przełącznik rodzaju ognia ustawić w położenie „P” lub „C”),
− sprawdzić, czy w komorze nabojowej nie ma naboju (energicznie odciągnąć zamek,

sprawdzić wzrokowo komorę nabojową, puścić zamek),

− przesunąć zatrzask pokrywy komory nabojowej do przodu i zdjąć ją poprzez odchylenie

tylnej jej części do góry,

− wyjąć zatrzask pokrywy komory zamkowej razem ze sprężynami powrotnymi

z żerdziami,

− wyjąć zamek z komory zamkowej poprzez przesunięcie zamka do tyłu i uniesienie go do

góry,

− nacisnąć zatrzask nakrętki lufy i odkręcić nakrętkę lufy,
− wysunąć lufę z komory zamkowej,
− nacisnąć zatrzask uchwytu przedniego i go odchylić,
− wysunąć kolbę składaną o 1/3 jej długości,
− wyjąć łącznik i tuleję łącznika,
− odłączyć chwyt z zespołem spustowo-uderzeniowym od szkieletu (komory zamkowej).

UWAGA: Składanie pistoletu maszynowego odbywa się w odwrotnej kolejności.

Czyszczenie i konserwacja

Po każdym strzelaniu lub dłuższym przechowywaniu pistolet należy starannie oczyścić

i zakonserwować. Korzystając z wyposażenia (wycior, szczoteczka, olejarka z olejem
bezkwasowym), należy starannie oczyścić przewód lufy, zamek, komorę zamkową, szczęki
magazynka i inne części broni z osadu prochowego i zanieczyszczeń. W razie dużego
zabrudzenia wskazane jest przemycie pistoletu naftą i dokładne wytarcie. Po wyczyszczeniu
części pistoletu w miejscach współpracujących lekko nasmarować, olejem. Złożyć pistolet
i sprawdzić współdziałanie części.

Częściowe rozkładanie i składanie strzelby gładkolufowej Mossberg
− sprawdzić, czy broń nie jest załadowana, jeżeli jest, należy ją rozładować,
− odkręcić śrubę przy łączniku magazynka,
− wysunąć lufę do przodu i oddzielić ją od komory zamkowej,
− wybić sworzeń łączący i oddzielić od komory zamkowej mechanizm spustowy,
− wyjąć z komory zamkowej ustalacz, rozdzielacz i ramkę suwadła,
− wyjąć zamek przez okno osadzenia lufy,
− odłączyć rękojeść przeładowania z listwami i podajnik,
− rozłożyć zamek: wybić oś rygla, oddzielić iglicę, sprężynę iglicy, podkładkę i rygiel.

Składanie po częściowym rozłożeniu: według instrukcji użytkowania broni:

− złożyć zamek,
− włożyć zamek w komorę zamkową,
− zamontować podajnik – wsunąć rękojeść przeładowania z listwami zwracając uwagę, aby

prowadnice ramki suwadła znalazły się w gniazdach komory zamkowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− wsunąć lufę w komorę zamkową, skręcić śrubą magazynek rurowy z łącznikiem rury

magazynka,

− włożyć ramkę suwadła, zwracając uwagę na jej poprawne połączenie z zamkiem

i listwami rękojeści przeładowania broni, włożyć w odpowiednie gniazda rozdzielacz
i ustalacz naboju,

− zamontować mechanizm uderzeniowo-spustowy,
− poprzez kilkakrotne przeładowanie sprawdzić poprawność złożenia broni.

W praktyce Mossberga składa się nieco inaczej:

− włożyć zamek do komory zamkowej,
− włożyć ramkę suwadła itd.,
− założyć płytkę zatrzasku suwadła na zamek, zgrywając ją z listwami rękojeści

przeładowania (zamek ustawiony zgodnie z gniazdami komory zamkowej),

− przesunąć zamek do przodu,
− założyć w odpowiednie gniazda ustalacz i rozdzielacz naboju,
− zamontować mechanizm spustowo-uderzeniowy,
− wsunąć lufę w komorę zamkową i skręcić ją z łącznikiem rury magazynka,
− poprzez kilkakrotne przeładowanie sprawdzić prawidłowość założenia.

Najczęściej występujące przyczyny i objawy zacięcia broni oraz sposoby skutecznego
ich usuwania

Zagadnienie łączy się ściśle z poprzednimi. Niewłaściwa konserwacja i eksploatacja

broni powoduje wadliwe działanie jej mechanizmów. Objawia się to różnymi zacięciami.
Większość z nich to rezultat brudu i braku należytej troski o broń. Podstawową zasadą jest
utrzymanie broni w stanie pełnej sprawności technicznej. W przeciwnym razie będzie
to narzędzie zawodne. Od sprawności broni zależeć może życie i zdrowie jej posiadacza. Stąd
wynika waga tego problemu. Typowe zacięcia broni przedstawione są na wybranych
przykładach.

Zacięcia najczęściej występujące podczas strzelań oraz sposoby ich usuwania

W trakcie strzelań z pistoletów może wystąpić chwilowa niesprawność. Jest to zjawisko

groźne dla użytkownika. Pracownik ochrony strzela, bowiem nie tylko na strzelnicy, ale
również broni używa podczas ochrony obiektów. Dlatego każdy właściciel broni powinien
liczyć się z możliwością występowania zacięć. Niezawodność działania pistoletu zależy
w poważnym stopniu od starannego czyszczenia i konserwacji.
Zacięcia mogą być spowodowane:
1) niedomknięciem komory i nie wprowadzeniem naboju do komory nabojowej

spowodowane:
− zanieczyszczeniem komory nabojowej i prowadnicy zamka,
− osłabieniem sprężyny powrotnej,
− uszkodzeniem podajnika magazynka.
Sposoby usuwania omawianego zacięcia:
− uderzeniem nasadą dłoni w tył zamka (dopchnięcie zamka do końca),
− przeładować broń usuwając nabój,
− odłączyć magazynek i oczyścić komorę zamkową oraz komorę nabojową.

2) niewypał – po naciśnięciu języka spustowego nie nastąpił strzał, a zamek pozostał

w przednim położeniu. Powodem może być nie włożony do końca magazynek, pękniecie
sprężyny magazynka, niesprawna spłonka naboju albo zanieczyszczenie (pęknięcie)
iglicy lub kurka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposoby usuwania omawianego zacięcia:
− energicznie dopchnąć magazynek lub przeładować pistolet. Jeżeli te czynności nie

pomogą, to trzeba sprawdzić iglicę lub kurek,

− wymienić broń podczas strzelania.

3) cały nabój nie wszedł do komory nabojowej – nabój nie dochodzi do przedniego

położenia i nie można zwolnic kurka. Przyczyną może być:
− zabrudzenie komory nabojowej, prowadnic, magazynka lub innej części.
Sposoby usuwania omawianego zacięcia:
− najpierw należy spróbować dopchnąć zamek i przeładować broń,
− wyczyścić lub wymienić magazynek.

4) zakleszczenie łuski w komorze nabojowej – po strzale łuska pozostaje w oknie

wyrzutnika, a zamek nie znajduje się w tylnym położeniu. Powodem takiego zdarzenia
może być:
− uszkodzony wyrzutnik lub pazur wyciągu.
− Sposoby usuwania omawianego zacięcia:
− należy przekręcić broń wyrzutnikiem w dół, odciągnąć zamek i wyjąć łuskę – z zasady

sama powinna wypaść,

− puścić zamek broń zostanie przeładowana. Może się zdarzyć, że w komorze

nabojowej zakleszczy się łuska. W takiej sytuacji, jeżeli jest możliwość odciągnąć
zamek w tylne położenie i wybić ją wyciorem. Nie wolno tego robić w przypadku
pozostania w komorze całego naboju.

5) brak samoczynnego przeładowania broni podczas strzelania – słaby huk wystrzału tzw.

„kaczy strzał” – zamek pozostaje w przednim położeniu. Przyczyną tego jest
zawilgocenie ładunku prochowego naboju.
Sposoby usuwania omawianego zacięcia:
− przeładować broń (wyrzucić łuskę) i prowadzić strzelanie dalej.

6) przytrzaśnięcie łuski. Przyczyną może być:

− zanieczyszczenie ruchomych części pistoletu,
− niesprawność wyrzutnika,
− niewłaściwe działanie sprężyny powrotnej (odkształcenie, zużycie),
− użycie amunicji z wadliwym ładunkiem prochowym.
− Sposoby usuwania omawianego zacięcia:
− energicznie odciągnąć zamek w tylne położenie, „zahaczyć” łuskę i w ten sposób

wyrzucić ją na zewnątrz,

− odłączyć magazynek, cofnąć zamek do położenia umożliwiającego wypadnięcie łuski.

Zacięcia pistoletów maszynowych

Nie ma istotnych różnic między zacięciami występującymi w pistoletach bojowych

i pistoletach maszynowych.

Zacięcia rewolwerów

Wśród fachowców z dziedziny broni panuje zgodny pogląd, że w porównaniu

z pistoletem – rewolwer ma prostszą budowę. Broń ta nie wymaga żadnego rozkładania
do konserwacji i przeglądu. Oczywiście należy ją dokładnie czyścić po każdym strzelaniu.
Rewolwer jest ponadto łatwiejszy w użyciu dla początkującego strzelca, a przede wszystkim
jest bardziej niezawodny od pistoletu. W rewolwerze nie występują wyżej opisane zacięcia.
Może wystąpić niewypał, ale wtedy wystarczy tylko kolejny raz nacisnąć na język spustowy
i bębenek poda nabój następny. Bardzo rzadko zdarza się, że nabój zaklinuje bębenek.
W takiej sytuacji dalsze strzelanie nie jest możliwe. Nie zawsze uda się usunąć to zacięcie
na miejscu, bez interwencji rusznikarza. Są to jednak – statystycznie rzecz biorąc – sytuacje
sporadyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie są cele i zasady rozkładania broni?
2. Jaka jest kolejność rozkładania pistoletów?
3. W jaki sposób należy dokonywać rozkładania broni z omówieniem wykonywanych

czynności?

4. W jakim celu przeprowadza się czyszczenie broni?
5. W jaki sposób przeprowadza się czyszczenie broni?
6. Co sprawia największą trudność podczas czyszczenia broni?
7. Czy czyszczenie rozłożonej broni zapewnia niezawodność działania części?
8. W jaki sposób przeprowadza się rozkładanie pistoletów maszynowych?
9. W jaki sposób przeprowadza się rozkładanie strzelby gładkolufowej?
10. Jakiego urządzenia używa się do czyszczenia lufy?
11. Czy podczas rozkładania broni zespoły i części powinny być ułożone w kolejności?
12. W jakiej kolejności odbywa się składanie broni?
13. Jakie zacięcia broni występują najczęściej?
14. W jaki sposób usuwa się zacięcia broni?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj praktycznego rozkładania pistoletów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) dokonać rozkładania pistoletu P–64 i P–83,
3) przeanalizować, na czym polega różnica podczas rozkładania wymienionych pistoletów,
4) zanotować uwagi i spostrzeżenia,
5) dokonać rozkładania pistoletu CZ 75,
6) dokonać rozkładania pistoletu Glock 17,
7) zanotować uwagi i spostrzeżenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

broń palna krótka: P–64, P–83, CZ 75, Glock 17,

−

notatnik i przybory do pisania,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Dokonaj praktycznego rozkładania pistoletu maszynowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się ze sposobem rozkładania pistoletu maszynowego P–98 na podstawie

prezentacji multimedialnej,

2) dokonać rozkładania pistoletu maszynowego P–98 „Glauberyt”,
3) zanotować uwagi i spostrzeżenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

pistolet maszynowy P–98 „Glauberyt”,

−

notatnik i przybory do pisania,

−

komputer, prezentacja multimedialna,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Dokonaj praktycznego rozkładania strzelby gładkolufowej typu „Mossberg”.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeanalizować instrukcję budowy i zasad działania strzelby gładkolufowej typu

„Mossberg”,

2) dokonać rozkładania strzelby gładkolufowej typu „Mossberg” według instrukcji,
3) zanotować uwagi i spostrzeżenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

strzelba gladkolufowa typu „Mossberg”,

−

instrukcja budowy i zasad działania strzelby gładkolufowej typu „Mossberg”,

−

poradnik dla ucznia,

−

notatnik i przybory do pisania,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić cele i zasady rozkładania broni?



2) dokonać czynności rozkładania pistoletów?



3) dokonując rozkładania pistoletu, np. P–83 omówić wykonywane

czynności?



4) omówić kolejność rozkładania pistoletu maszynowego?



5) dokonać rozkładania pistoletu maszynowego?



6) omówić kolejność rozkładania strzelby gładkolufowej?



7) dokonać rozkładania strzelby gładkolufowej?



8) określić rodzaj broni sprawiającej największe trudności podczas jej

rozkładania?



9) wyjaśnić cel przeprowadzania czyszczenia broni?



10) dowieść, że czyszczenie broni ma wpływ na niezawodność danego

egzemplarza broni podczas strzelania?



11) określić kolejność składania broni?



12) przedstawić możliwe zacięcia broni?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Techniki posługiwania się bronią

4.5.1. Materiał nauczania

Istota balistyki

Najogólniej balistyka jest nauką, która zajmuje się ruchem pocisku (granatu). Ruch

pocisku ma dwa stadia, a mianowicie:
− etap ruchu, który odbywa się w przewodzie lufy pod wpływem energii spalania materiału

miotającego (sprężonych gazów prochowych),

− etap ruchu pocisku w powietrzu od chwili jego wylotu z przewodu lufy do zetknięcia

z celem (przeszkoda, ziemia).
Odpowiednio do tych etapów, odróżnia się:

− balistykę wewnętrzną – zajmującą się ruchem pocisku wewnątrz lufy,
− balistykę zewnętrzną, która bada ruch pocisku w powietrzu po ustaniu działania gazów

prochowych na dno pocisku (tzn. po wylocie pocisku z przewodu lufy).

Tor pocisku

Na obraz ruchu pocisku w powietrzu składa się wiele czynników, ale w zasadzie chodzi

tu o dwie siły:
1) siłę ciężkości,
2) siłę oporu powietrza.

Głównym zadaniem balistyki jest badanie kształtowania się toru pocisku pod działaniem

tych dwóch sił.
Torem pocisku – nazywamy linię zakreśloną w powietrzu przez środek ciężkości pocisku.
Wykres toru pocisku 9 mm pistoletu wz. 1964 widzimy na rys. 1.

Rys. 14. Wykres toru pocisku 9 mm pistoletu wz. 1964 [11, s. 162]

Widzimy, że zgodnie z podanymi parametrami, praktycznie przyjmuje się, iż z odległości
około 70 m można strzelać z tej broni do celu w tzw. „punkt”. Przy strzelaniu na odległość
25 m – dobrzy strzelcy uzyskiwali skupienie pocisków mieszczących się w kręgu o średnicy
mniejszej niż 10 cm.

Odrzut i podrzut broni

Odrzut broni – jest to ruch broni po osi lufy w kierunku przeciwnym do ruch pocisku.

Spowodowany jest siła ciśnienia gazów prochowych działających za pośrednictwem dna łuski
na broń. Działa po prostej będącej przedłużeniem osi lufy. Zjawisko odrzutu zaczyna się w
momencie rozcalenia naboju. Oprócz odrzutu całej broni, w niektórych wzorach występuje
też odrzut niektórych jej części, najczęściej zamka i lufy lub samego zamka.

Podrzut broni – jest to ruch broni w płaszczyźnie pionowej (w broni krótkiej)

występujący w momencie oddania strzału. Jest to skutek działania pionowej składowej siły

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

odrzutu. Dzieje się tak z powodu położenia środka ciężkości broni poniżej przewodu lufy.
Jest to zjawisko niekorzystne dla strzelającego, gdyż powoduje zmianę położenia broni
w płaszczyźnie pionowej.

Przeznaczenie lufy i pojęcia dotyczące jej budowy:

− lufa nadaje pociskowi kierunek lotu (w broni gwintowane wprawia go również w ruch

obrotowy),

− wewnątrz lufy znajduje się przewód lufy, który składa się z komory nabojowej, stożka

przejściowego i części gwintowanej (lub gładkiej),

− w tylnej części lufa ma wlot, a w poprzedniej ma wylot (dotyczy pocisku),
− wewnętrzna średnica lufy mierzona od pola do pola – jest to kaliber broni (lufy).

Przestrzelanie broni

Oprócz opisanego wyżej toru pocisku wystrzelonego z danego typu broni, istnieje jeszcze

szereg innych czynników, które wywierają istotny wpływ na celność strzału. Aby poznać
własną broń należy osobiście sprawdzić ją na strzelnicy dokonując przystrzeliwania czterema
pociskami określając średni punkt trafienia.
Celność każdej broni zależy od dwóch kluczowych elementów: właściwości danego typu
broni i umiejętności strzelającego.

W literaturze przyjęto pogląd, że celność broni określają także dwa czynniki:

1. Położenie średniego punktu trafienia, (ŚPT) względem wybranego na powierzchni celu

punktu celowania (PC) lub względem punktu kontrolnego (PK), np. w P–64 z celownika
Nr 3, gdzie PK znajduje się 12,5 cm nad PC.

2. Odpowiednie skupienie (mały rozrzut) pocisków kolejno wystrzeliwanych z broni.

Na podstawie korelacji tych dwóch czynników można ocenić celność danego

egzemplarza broni. Skala oceny mieści się w czterech możliwościach, które pokazujemy
na rys. 4.

Rys. 15. Obraz skupienia i celności: a) broń celna: dobre skupienie i dobre położenie średniego punktu trafienia;

b) broń niecelna: dobre położenie średniego punktu trafienia, ale złe skupienie;

c) broń niecelna : dobre skupienie, ale złe położenie średniego punktu trafienia;

d) broń niecelna: złe skupienie i złe położenie średniego punktu trafienia [11, s. 166]

W strzelaninach z pistoletu położenie średniego punktu trafienia zależy od:

1) poprawnego zgrania przyrządów celowniczych,
2) skierowania ich pod cel,
3) sposobu trzymania broni.

Nabytą broń każdorazowo należy przestrzelać.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Warunki przestrzelania broni:

1) cel: tarcza TS–2,
2) odległość: 25 m,
3) czas: nieograniczony,
4) ilość naboi: 4 (najmniejsza liczba naboi do sprawdzenia celności),
5) punkt celowania: środek krawędzi czarnego koła.

Rys. 16. Określenie średniego punktu trafienia (ŚPT) według czterech przestrzelin [11, s. 169]

Przyjmowanie postaw strzeleckich

Wykonując zadania służbowe pracownik ochrony może spotkać się z zagrożeniem,

którego jedynym rozwiązaniem jest użycie broni palnej. W zależności od tempa rozwoju
sytuacji, pracownik ochrony powinien ocenić miejsce zdarzenia i w skuteczny sposób
wykorzystać naturalne przedmioty do sprawnego rozwiązania problemu. Istotnym
czynnikiem pożądanego zachowania w takich sytuacjach jest opanowanie, rozwaga
i dokładność działania. Wymienione cechy nabywa się m. in. przez systematyczny trening
i doskonalenie swoich umiejętności strzeleckich.
Wpływ na osiąganie dobrych wyników w szkoleniu ma znajomość przyjmowania
i wykorzystania postaw strzeleckich w trakcie obowiązujących strzelań. Uwarunkowania
strzelań i program szkolenia wskazują, że należy stosować następujące postawy strzeleckie:
1) postawę „gotowości”,
2) postawę „stojącą”,
3) postawę „klęczącą”.

Rys. 17. Podstawa: a) „gotowości”, b) „stojąca”, c) „klęcząca” [2]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Postawa strzelecka gotowości wyraża gotowość strzelającego do wykonania określonych
czynności. Jest postawą wyjściową, którą w szkoleniu strzeleckim przyjmuje się przed
rozpoczęciem i po zakończeniu strzelania. Przyjmując postawę gotowości należy trzymać
pistolet za uchwyt na wysokości bioder z lufą skierowaną w stronę tarczy. Palec wskazujący
trzeba oprzeć o kabłąk, a nie o spust pistoletu. Wolną rękę można opuścić wzdłuż tułowia,
nogi ustawić w rozkroku – mięśnie rozluźnione.

Postawę strzelecką stojącą przyjmuje się w sytuacjach określonych warunkami strzelania.

Ze względu na ustawienie ciała w stosunku do tarczy /celu/ można wyróżnić tzw. postawę
„frontalną" i postawę „boczną”. Przyjmując właściwie postawę stojącą – frontalną
z pistoletem należy:
1) odsunąć lewą nogę w bok /praworęczni/ lub prawą /leworęczni,
2) ugiąć lekko nogi w kolanach, stopy ustawić równolegle,
3) rękę z pistoletem wyprostować wyciągając do przodu,
4) drugą dłoń dołączyć do broni w momencie wyprostowania ręki,
5) broń trzymać oburącz, ręce wyprostować w łokciach.

Rys. 18. Podstawowy sposób trzymania pistoletu – chwyt pełny – lewy kciuk na prawym [2, s. 164]

W szkoleniu postawę stosuje się w czasie wykonywania strzelania od nr 1 do nr 4.

Przyjmując postawę frontalną należy zwrócić uwagę na równomierne obciążenie nóg
i skierowanie broni w tarczę w momencie przyjęcia stabilnej pozycji strzeleckiej. Postawę
strzelecką boczną przyjmuje się podczas wykorzystywania tylko jednej ręki do strzelania,
a drugiej do oparcia się o zasłonę, odsunięcia osoby zagrożonej lub w sytuacjach, kiedy nie
ma innych możliwości ani czasu dołączyć drugiej ręki – po przeładowaniu pistoletu. Postawa
boczna jest rodzajem postawy stojącej przy wykorzystaniu ręki wysuniętej do przodu
z pistoletem.
Druga ręka wykorzystywana do wsparcia lub trzymania, umożliwia strzelającemu utrzymanie
stabilności i równowagi. Wysunięcie nogi do przodu powoduje ustawienie ciała pod kątem
do celu. Postawę wykorzystuje się w strzelaniach nr 5 i nr 6. Przyjmując postawę strzelecką
stojącą należy zwrócić uwagę na popełniane błędy, wyrażające się:
− w nierównomiernym rozstawieniu i obciążeniu nóg,
− zginaniu „strzelającej” ręki w łokciu,
− nadmiernym ściskaniem pistoletu w dłoni,
− złym ułożeniem pistoletu w dłoni,
− chowaniem głowy w ramiona i szukaniem celu głową, a nie pistoletem,
− naprężaniem mięśni nóg bez ich zgięcia.

Postawa strzelecka klęcząca jest pozycją stabilną. Z zasady przyjmuje się ją z postawy

gotowości, wykonując określone czynności w kolejności (ćwiczenie na tempa):
1) uklęknąć na prawe kolano (praworęczni),
2) pośladkiem oprzeć się na nodze,
3) prawą stopę oprzeć o podłoże jak w bloku startowym, co umożliwia szybkie i łatwe

przejście do biegu,

4) lewą nogę (stopę) ustawić w kierunku tarczy (celu) tak, aby kość udowa i piszczelowa

tworzyły kąt około 90 stopni,

5) broń trzymać oburącz, ręce ułożone jak w postawie stojącej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Postawa strzelecka klęcząca obowiązuje w strzelaniach nr 3, nr 4, nr 5 i nr 7. Podczas

treningu przyjmowania postawy klęczącej trzeba zwrócić uwagę na błędy, które mogą
destabilizować pozycję strzelca:
− za daleko lub za blisko wysunięta prawa noga,
− lewa stopa skrzywiona, sylwetka odchylona od pionu,
− brak oparcia pośladka o nogę,
− głowa przekrzywiona lub odchylona,
− ręce zgięte w łokciach,
− zbyt kurczowe trzymanie pistoletu.

Techniki szybkiego sięgania po broń

Pistolet zgodnie z zasadami należy nosić w kaburze lub specjalnym futerale. Broń zawsze

musi być zabezpieczona przed wypadnięciem lub niekontrolowaną utratą. Kabura powinna
znajdować się na pasie (pasku) po stronie ręki, z której osoba wykonuje strzelanie. Dobra
kabura to pewne zabezpieczenie pistoletu, które umożliwia pracownikowi ochrony pewne
sięganie i szybkie wyjmowanie broni w sytuacjach zagrożenia. Takiego warunku nie spełniają
kabury operacyjne (wewnętrzne) i nie powinny być stosowane podczas prewencyjnego
wykonywania zadań ochrony obiektów.

Na strzelaniach broń z kabury wyjmujemy tylko na komendę prowadzącego, a podczas

szkolenia na polecenie wykładowcy. W czasie wykonywania obowiązków służbowych
z bronią, każdy pracownik ochrony powinien ręce trzymać wzdłuż tułowia, co umożliwia
błyskawiczne sięgnięcie po broń umieszczoną na pasie. W tej sytuacji czynność wykonana
jest szybciej, niż dobycie broni z kabury np. pod pachą. Należy pamiętać, że w pierwszej
kolejności przyjmuje się stabilną postawę, a następnie wyjmuje broń z kabury.
Bardzo duży wpływ na wyniki strzelania ma sposób trzymania pistoletu w dłoniach. Broń
należy trzymać za uchwyt z „czuciem”, obejmując go kciukiem i środkowym palcem. Trzeba
pamiętać, aby kciuk nie dotykał przycisku zatrzasku zamka. Pistolet należy trzymać oburącz
tylko w jeden sprawdzony sposób. Po wyjęciu pistoletu z kabury jedną ręką, drugą dłonią
obejmuje się dłoń trzymającą uchwyt broni. Kciuk dłoni obejmującej powinien spoczywać
na kciuku dłoni trzymającej uchwyt pistoletu. Pozostałe palce dłoni podtrzymującej powinny
przyciskać palce dłoni zaciskającej broń. W celu nadania uchwytowi większej stabilności
zezwala się oprzeć palce wskazujące dłoni na kabłąku pistoletu. W momencie wyprostowania
rąk i wycelowania broni – podania komendy OGNIA!, palec wskazujący trzeba przenieść
na spust. Należy pamiętać, że podczas strzelania nie wolno ruszać nadgarstkiem. Spust należy
ściągać tylko środkową częścią paliczka palca wskazującego. Najczęściej błędem trzymania
broni jest zbyt mocny ucisk uchwytu i nierównomierne rozłożenie siły na dłonie. Objawem
niewłaściwego trzymania pistoletu jest drżenie lufy i brak możliwości odpowiedniego
wycelowania broni.

Przeładowanie broni polega na wprowadzeniu naboju z magazynka do komory nabojowej

pistoletu. Nabój zmienia położenie w broni podczas swobodnego powrotu zamka z tyłu
do przodu. Pierwsze przeładowanie broni wykonuje się na linii ognia podczas strzelania – na
komendę ŁADUJ BROŃ! Czynność należy wykonać dynamicznie, aby zmniejszyć ryzyko
zacięcia broni przez zaklinowanie naboju pomiędzy donośnikiem, a komorą nabojową.
W tym celu należy wykonywać ćwiczenie na tempa:
1) pistolet przekręcić o 90 stopni w stosunku do postawy gotowości /otwarcie zamka do

góry, lufa skierowana w stronę tarczy,

2) chwycić tylną część zamka – kciukiem i palcem wskazującym dłoni wolnej,
3) ręką trzymającą uchwyt pistoletu energicznie pchnąć do przodu, rękę trzymającą zamek

pozostawić nieruchomo,

4) po wyczuciu oporu, spowodowanego przednim skrajnym położeniem – szybko puścić

trzymany zamek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Najczęściej popełnia się błędy, które opóźniają kolejne czynności strzelania, a nawet
stwarzają sytuacje zagrożenia bezpieczeństwa ćwiczącego. Głównie polegają na:
− wykonywaniu czynności odwrotnych podczas przeładowania broni,
− przesuwaniu dłoni razem z zamkiem,
− trzymaniu palca na spuście pistoletu,
− skierowaniu lufy w dół lub w bok.

Rozwiązanie sytuacji stresowych częstokroć następuje w wyniku szybkiego wyjęcia

i przeładowanie broni. Taka sytuacja odzwierciedlona została w warunkach strzelania nr 4 i 5,
gdzie ćwiczącego deprymuje upływający czas. Szybkie przeładowanie pistoletu należy
wykonać poprzez kolejne czynności /ćwiczenie na tempa/:
1) przyjąć postawę frontalną,
2) ręką, która trzyma broń wykonać łuk na wysokości klatki piersiowej i przekręcić pistolet

o 90 stopni w stosunku do postawy gotowości, otwarciem zamka do góry,

3) przeładować broń na ustalonej wysokości, w oddaleniu około 25 cm,
4) puścić zamek, wyprostować rękę z bronią do przodu i dołączyć drugą rękę do pistoletu,
5) meldować gotowość do strzelania.
Do popełnianych błędów zaliczyć można:
− przeładowanie broni przed przyjęciem stabilnej postawy,
− za dalekie lub za bliskie (klatki piersiowej) położenie pistoletu podczas przeładowania,
− przeładowanie broni na wysokości oczu,
− trzymanie łokci za wysoko (nad linią barków).

Podstawy celnego strzelania

Podstawowym elementem celnego strzelania jest właściwe ustawienie przyrządów

celowniczych pistoletu, w skład, których zalicza się muszkę i szczerbinkę oraz skierowanie
ich w wybrane miejsce na celu. Celowanie należy prowadzić okiem dominującym, a drugie
oko w tym czasie pozostawić zamknięte. Niewskazane jest długie celowanie ze względu
na zmęczenie wzroku i wyciągniętych rąk. Celowanie na początku szkolenia należy ćwiczyć
„na sucho" potem na trenażerach laserowych, a następnie przejść do strzelania amunicją
bojową.
Podstawowym błędem popełnianym podczas celowania jest niewłaściwe zgrywanie muszki
i szczerbinki pistoletu. Oprócz właściwego ustawienia muszki i szczerbinki najczęściej
występuje:
− muszka wysoka lub niska,
− muszka lewa lub prawa,
− broń przekrzywiona w prawo lub lewo.

Większość pistoletów przestrzelana jest centralnie, co oznacza, że na odległościach do 25

m pociski układają się w miejscu, w które celujemy. Wybierając na tarczy miejsce celowania
trzeba pamiętać o trafianiu w pola o największej ilości punktów. W sytuacjach realnych są to
zazwyczaj miejsca, które po trafieniu powodują obezwładnienie przeciwnika. Kolejnym
elementem dobrego strzelania jest właściwe ściąganie spustu pistoletu. W czasie strzelania po
wycelowaniu broni spust należy ściągać równomiernie, płynnie – jednostajnie, aż do
momentu oddania strzału. Po wystrzale trzeba swobodnie puścić spust i powtarzać W czasie
wymiany magazynka należy pamiętać o tym, że nie jest dopuszczalne szukanie magazynka
w ładownicy lub kieszeniach. Magazynek zapasowy powinien być umieszczony w miejscu,
w którym łatwo po niego sięgnąć i nie powinien wypadać podczas biegu. Trzeba pamiętać,
że wymieniając magazynek w stresie można automatycznie zwolnić zamek kciukiem dłoni
trzymającej uchwyt, co spowoduje przesunięcie zamka w przednie położenie bez załadowania
naboju do komory. Takie zdarzenie powoduje opóźnienie oddania kolejnego strzału,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ponieważ wymagane jest dodatkowe przeładowanie broni. Wymiana magazynka obowiązuje
w strzelaniach programowych od nr 2 do nr 5.

Mówiąc o recepcie na celne strzelanie trzeba wiedzieć, że nikt nie rodzi się strzelcem

wyborowym. Do sukcesów dochodzi się przez regularny trening „na sucho" oraz
systematyczną pracę nad poprawianiem swoich błędów. Nie mniej jednak można przedstawić
kilka rad, które mogą pomóc w uzyskiwaniu lepszych wyników.

Zasady dobrego strzelania
1. Przyjmij stabilną postawę strzelecką.
2. Dobrze trzymaj broń w dwóch rękach.
3. Wybierz właściwy punkt celowania.
4. Dokładnie ustaw przyrządy celownicze.
5. Równomiernie ściągaj spust.
6. Utrzymuj cały czas ten sam punkt celowania.
7. Strzały oddawaj równomiernie, dokładnie i nie spiesz się.
8. Nie naprężaj mięśni i kontroluj cały czas strzelanie.
9. Przestrzegaj warunków strzelania i obowiązujących zasad bezpieczeństwa.
10. Pamiętaj, że głębokie i równomierne wdechy powodują dotlenienie organizmu

i uspakajają emocje.
Wykonując strzelania napotyka się, szereg utrudnień i ograniczeń, które mają przybliżyć

ćwiczącemu sytuacje, w jakich może znaleźć się w czasie wykonywania zadań służbowych.
Przygotowanie strzeleckie osób ubiegających się o nadanie licencji pracownika ochrony
fizycznej polega między innymi na nauce fachowego wykorzystywania warunków
i sprzyjających okoliczności do rozwiązania problemu.

Sprzęt i naturalne wyposażenie pomieszczeń trzeba wykorzystywać jako zasłony z, za

których można strzelać jedną ręką. W zależności od strony, z której prowadzi się ogień, broń
należy przekładać z ręki do ręki. Zasłonę (przeszkodę), w zależności od wielkości
wykorzystuje się jako naturalną podpórkę pod ręce lub oparcie sylwetki w celu stabilności
postawy. Typowym przykładem zastosowania strzelania z jednej ręki jest wchodzenie do
pomieszczeń nierozpoznanych. Innym sposobem strzelania zza zasłon jest szybkie –
chwilowe wychylenie i oddanie z pistoletu trzymanego oburącz, serii dwóch strzałów.
Przyjęta postawa strzelecka zależy od wymiarów zasłony i decyzji strzelającego. Jest to
trudna technika strzelania, którą zaleca się stosować po uzyskaniu odpowiednich nawyków i
umiejętności strzeleckich. Należy pamiętać, że zasłona i nasze strzały stanowią „pewną
tarczę” dla pocisków przeciwnika. W programowym szkoleniu wykorzystanie zasłon ujęto w
strzelaniu nr 5. W wielu wypadkach następuje konieczność prowadzenia pościgu za
przeciwnikiem lub pokonania odcinka biegiem. Jeżeli warunki strzelania nie stanowią inaczej,
to podczas biegu broń zawsze trzyma się w gotowości do użycia. W czasie biegu należy
obserwować cel i otoczenie, a szczególnie nawierzchnię pokonywanej trasy. Nie powinno się
biegać z bronią podniesioną do góry lub z lufą skierowaną w dół. Po dobiegnięciu do
określonego miejsca należy się zatrzymać. Aby szybko i pewnie wykonać tą czynność należy
„wytupać” tempo biegu – stracić szybkość. Polega to na wykonaniu energicznych,
prostopadłych do podłoża uderzeń stopami, aż do momentu zatrzymania się. Nogi należy
pozostawić w małym rozkroku, a następnie przyjąć nakazaną postawę strzelecką. Należy
pamiętać, że nie wolno strzelać podczas biegu, zmieniać magazynków i przeładowywać
broni. Wymienione czynności należy wykonywać po przyjęciu stabilnej postawy. Jeżeli
podczas strzelania stracimy równowagę, przed ponownym jego rozpoczęciem trzeba przyjąć
właściwą postawę strzelecką.

Do popełnianych błędów zaliczyć można:

− trzymanie broni podczas biegu lufą do góry,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− niewłaściwe „wytupanie” tempa biegu,
− przeładowanie broni lub rozpoczęcie strzelania przed przyjęciem stabilnej postawy

strzeleckiej.
Podczas realizacji programowych strzelań z dobiegiem do rubieży ognia, można spotkać

się w strzelaniach nr 4 i nr 5.

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jaką zastosować kaburę, by realizować technikę szybkiego sięgania po broń?
2. Jaką czynność należy wykonać, w pierwszej kolejności, realizując technikę szybkiego

sięgania po broń?

3. W jaki sposób należy przyjmować postawę strzelecką stojącą?
4. Z jakiej postawy przyjmuje się postawę strzelecką klęczącą?
5. W jaki sposób można szybko opanować czynności przyjmowania postaw strzeleckich?
6. W jaki sposób należy trzymać broń?
7. W jaki sposób dokonuje się zgrywania przyrządów celowniczych z wykorzystaniem

komputera z dostępem do Internetu?

8. W jaki sposób wykorzystuje się trenażer laserowy do nauki strzelania?
9. W jaki sposób ładuje się magazynek?
10. W jaki sposób dołącza się magazynek do broni?
11. W jaki sposób zgrywa się przyrządy celownicze utrzymując je w celu i ściąga się język

spustowy?

12. W jaki sposób oddaje się strzał tzw. „na sucho”?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeanalizuj zasady szybkiego sięgania po broń i przyjmowania postaw strzeleckich

z pistoletu w ramach treningu bezstrzałowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeanalizować i dokonać opisu wykonywania czynności szybkiego sięgania po broń

z jednoczesnym przyjmowaniem postawy strzeleckiej „gotów”,

2) przeanalizować i dokonać opisu trzymania pistoletu z jednoczesnym przyjęciem postawy

„stojącej”,

3) przeanalizować, dokonać opisu i wykonać czynność przyjęcia postawy „kleczącej”,
4) wykazać różnice w przyjęciu postawy „klecząc” do strzelania i wymiany magazynka.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

broń palna bojowa,

−

amunicja szkolna,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

zdjęcia, rysunki sylwetek przedstawiających postawy strzeleckie,

−

notatnik i przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Przeanalizuj zasady szybkiego sięgania po broń z jednoczesną realizacją zgrywania

przyrządów celowniczych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać sposobów zgrywania przyrządów celowniczych,
2) określić i wykonać ściąganie języka spustowego,
3) opisać i załadować amunicję szkolną do magazynka,
4) dołączyć magazynek do pistoletu i załadować broń,
5) powtórzyć czynności zgrywania przyrządów celowniczych z płynnym ściąganiem języka

spustowego.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

broń palna bojowa,

−

amunicja szkolna,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

zdjęcia, rysunki sylwetek przedstawiających postawy strzeleckie,

−

notatnik i przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Przeanalizuj techniki szybkiego sięgania po broń z realizacją zasady celnego strzelania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) załadować magazynek, dołączyć do pistoletu i przyjąć postawę strzelecką „gotów”,
2) na komendę „ładuj” odciągnąć zamek w tylne położenie i zwolnić zamek,
3) przyjąć stabilną postawę strzelecką i dobrze trzymać broń oburącz,
4) zgrać przyrządy celownicze wybierając właściwy punkt celowania,
5) utrzymać punkt celowania i płynnie równomiernie nacisnąć na język spustowy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

broń z amunicją szkolną,

−

tarcze do celowania,

−

plac ćwiczeń z kulochwytem,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) szybko sięgać po broń?



2) przyjąć stabilną postawę strzelecką stojącą i szybko sięgnąć po broń?



3) przyjąć postawę gotowości?



4) ćwiczyć przyjmowanie postawy strzeleckiej na tempa?



5) załadować magazynek amunicją?



6) wykonać komendę ładuj broń?



7) wprowadzić nabój do komory nabojowej?



8) zgrać przyrządy celownicze i utrzymać je w celu?



9) przy zgranych przyrządach celowniczych płynnie ściągnąć język

spustowy?



10) przyjąć postawę strzelecką klęczącą z postawy „gotów” i postawy

stojącej?



11) wykorzystać komputer do nauki strzelania?



12) wykorzystać trenażer laserowy do nauki strzelania?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6. Ogólne zasady prowadzenia strzelania i opracowanie

konspektu do szkolenia strzeleckiego

4.6.1. Materiał nauczania

Rodzaje obowiązkowych strzelań bojowych

Zgodnie z Instrukcją strzelania obowiązuje wykonanie siedmiu strzelań:

Strzelanie Nr 1 – przygotowawcze
Warunki:
broń: pistolet
cel: tarcza TS–2
odległość: 10 m
liczba naboi: 6 sztuk
postawa: stojąca
czas: dowolny
ocena: bardzo dobra – 45 pkt.

dobra

– 35 pkt.

dostateczna – 25 pkt.

Strzelanie Nr 2 – szkolne
Warunki:
broń: pistolet
cel: figura TS–3
odległość: 15 m
liczba naboi: 6 sztuk
postawa: stojąca
czas: 25 sek.
ocena: bardzo dobra – 55 pkt.

dobra – 45 pkt.
dostateczna – 40 pkt.

Strzelanie Nr 3 – szkolne
Warunki:
broń: pistolet
cel: figura TS–3
odległość: 15 m
liczba naboi: 12 sztuk
postawa: stojąca, a następnie klęcząca
czas: 45 sek.
ocena: bardzo dobra – 100 pkt.

dobra – 80 pkt.
dostateczna – 70 pkt.

Strzelanie Nr 4 – dynamiczne
Warunki:
broń: pistolet
cel: figura TS–9
odległość: 15 m i 10 m
dobieg: 25 m
liczba naboi: 10 sztuk
postawa: na 15 m klęcząca, na 10 m
stojąca
czas: 45 sek.
ocena: bardzo dobra – 8 przestrzelin

dobra – 6 przestrzelin
dostateczna – 4 przestrzeliny

Strzelanie Nr 5 – sytuacyjne
Warunki:
broń: pistolet
cel: figura TS–3a
odległość: 15 m i 10 m
dobieg: 20 m
liczba naboi: 12 sztuk
postawa: na 15 m stojąca, na 10 m
klęcząca
sposób przeprowadzenia strzelania:
indywidualnie
pomoce: imitacja osłony, ustawiona na linii
ognia (wym. 2 m × 2 m i 0,9 m × 0,9 m)
ocena: bardzo dobra – 11 przestrzelin

dobra – 9 przestrzelin
dostateczna – 7 przestrzelin

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Strzelanie Nr 6 – szkolne
Warunki:
broń: pistolet maszynowy
cel: figura TS–3
odległość: 20m
liczba naboi: 9 sztuk, krótkimi seriami
postawa: stojąca, z wysuniętą kolbą, broń
trzymana oburącz
czas: dowolny
ocena: bardzo dobra – 50 pkt.

dobra – 40 pkt.
dostateczna – 30 pkt.

Strzelanie Nr 7 – szkolne
Warunki:
broń: strzelba gładkolufowe
cel: figura TS–3a
odległość: 15m
liczba naboi: 4 sztuki „Breneke”
postawa: klęcząca
czas: dowolny
zaliczenie: trafienie celu 2 pociskami

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie są rodzaje strzelań z pistoletu?
2. Jakie są strzelania z pistoletu maszynowego?
3. Jakie są strzelania ze strzelby gładkolufowej?
4. Jakie strzelania mogą się odbywać na strzelnicy krytej?
5. Jakie strzelania powinny się odbywać na strzelnicy poligonowej?
6. Jakie są zadania i obowiązki osób funkcyjnych na strzelnicy?
7. Co się ujmuje w konspekcie w formie opisowej?
8. Co się ujmuje w konspekcie w formie graficznej?
9. W jaki sposób oznacza się linię wyjściową, rubież otwarcia ognia i gdzie ustawia się

tarcze strzeleckie?

10. Gdzie się rozmieszcza punkt medyczny, punkt wydania amunicji i miejsca instruktorów

oraz obserwatorów?

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeanalizuj

instrukcję

strzelania

i opracuj konspekt do strzelania

nr 1

przygotowawczego z pistoletu na strzelnicy krytej z określeniem obowiązków osób
funkcyjnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeanalizować i zebrać materiały do opracowania części pierwszej konspektu dotyczącej

tematu, celów zajęć, miejsca i czasu zajęć,

2) przeanalizować i przygotować zabezpieczenie materiałowe w postaci wykazu ilości

broni, amunicji, zabezpieczenia medycznego, tarcz (TS–2) i środków łączności,

3) przeanalizować i opracować wskazówki organizacyjno–metodyczne przestrzegania

warunków bezpieczeństwa oraz obowiązków osób funkcyjnych,

4) przeanalizować i opracować organizację zajęć, w tym części wstępnej zajęć, części

głównej zajęć z wyszczególnieniem warunków strzelania nr 1 z pistoletu i sposobu
przeprowadzenia zajęć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcja strzelania,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

notatnik i przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Przeanalizuj instrukcję strzelania i opracuj konspekt do strzelania nr 3 z pistoletu

z wymianą magazynka podczas strzelania na strzelnicy poligonowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) przeanalizować i zebrać materiały do opracowania części pierwszej konspektu dotyczącej

tematu, celów zajęć, miejsca i czasu zajęć,

2) przeanalizować i przygotować zabezpieczenie materiałowe w postaci wykazu ilości

broni, amunicji, zabezpieczenia medycznego, tarcz (TS–3) i środków łączności,

3) przeanalizować i opracować wskazówki organizacyjno–metodyczne przestrzegania

warunków

bezpieczeństwa

oraz obowiązków

osób

funkcyjnych,

tarczowych

i obserwatorów,

4) przeanalizować i opracować organizację zajęć, w tym części wstępnej zajęć, części

głównej zajęć z wyszczególnieniem warunków strzelania nr 3 z pistoletu i sposobu
przeprowadzenia zajęć (wymiana magazynka w postawie klęczącej i kontynuacja
strzelania).

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcja strzelania,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

notatnik i przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Przeanalizuj instrukcję strzelania materiały i opracuj konspekt do strzelania nr 6

szkolnego z pistoletu maszynowego na strzelnicy poligonowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeanalizować i zebrać materiały do opracowania części pierwszej konspektu dotyczącej

tematu, celów zajęć, miejsca i czasu zajęć,

2) przeanalizować i przygotować zabezpieczenie materiałowe w postaci wykazu ilości

broni, amunicji, zabezpieczenia medycznego, tarcz (TS–3) i środków łączności,

3) przeanalizować i opracować wskazówki organizacyjno–metodyczne przestrzegania

warunków

bezpieczeństwa

oraz obowiązków

osób

funkcyjnych,

tarczowych

i obserwatorów,

4) przeanalizować i opracować organizację zajęć, w tym części wstępnej zajęć, części

głównej zajęć z wyszczególnieniem warunków strzelania nr 6 z pistoletu i sposobu
przeprowadzenia zajęć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcja strzelania,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

notatnik i przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 4

Przeanalizuj instrukcję strzelania i opracuj konspekt do strzelania nr 7 ze strzelby

gładkolufowej „Mossberg” na strzelnicy poligonowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) przeanalizować i zebrać materiały do opracowania części pierwszej konspektu dotyczącej

tematu, celów zajęć, miejsca i czasu zajęć,

2) przeanalizować i przygotować zabezpieczenie materiałowe w postaci wykazu ilości

broni, amunicji, zabezpieczenia medycznego, tarcz (TS–3a) i środków łączności,

3) przeanalizować i opracować wskazówki organizacyjno–metodyczne przestrzegania

warunków

bezpieczeństwa

oraz obowiązków

osób

funkcyjnych,

tarczowych

i obserwatorów,

4) przeanalizować i opracować organizację zajęć, w tym części wstępnej zajęć, części

głównej zajęć z wyszczególnieniem warunków strzelania nr 7 ze strzelby gładkolufowej
typu „Mossberg” i sposobu przeprowadzenia zajęć.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcja strzelania,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

notatnik i przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wymienić ilość i rodzaje strzelań?



2) określić miejsca rozmieszczenia punktów zabezpieczenia strzelania?



3) opracować konspekt do określonego strzelania?



4) opisać warunki strzelania?



5) określić i omówić warunki bezpiecznego zachowania się na

strzelnicy?



6) wystąpić w roli prowadzącego strzelanie?



7) zapamiętać obowiązujące komendy do wydania amunicji i zajęcia

rubieży ognia?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 40 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Bronią palną bojową w ujęciu klasycznym nazywamy urządzenie niebezpieczne dla życia

i zdrowia ludzkiego
a) zdolne do wielokrotnego rażenia przy wykorzystaniu energii ze spalania materiału

miotającego na odległość.

b) przy wykorzystaniu fal elektromagnetycznych.
c) na krótkiej odległości przy wykorzystaniu substancji niestałych.
d) przy wykorzystaniu energii sprężonego powietrza.

2. Torem pocisku nazywamy linię

a) prostą od oka strzelca do celu.
b) prostą przedłużenia lufy.
c) krzywą, jaką zakreśla pocisk swoim środkiem ciężkości.
d) prostą od poziomu wylotu lufy do celu.

3. Podrzut broni jest to

a) ruch broni występujący w momencie oddania strzału.
b) skutek działania poziomej składowej siły odrzutu.
c) odrzut niektórych części broni.
d) ruch broni w płaszczyźnie pionowej (w broni krótkiej) występujący w momencie

oddania strzału.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. Pistolet składa się z

a) kurka z zaczepem i sprężyny.
b) szkieletu z lufą i chwytem, zamka, sprężyny powrotnej i magazynka.
c) lufy ze sprężyną powrotną i magazynkiem.
d) przyrządów celowniczych, języka spustowego i kabłąka.

5. Nabój zbudowany jest z

a) płaszcza naboju i rdzenia.
b) obudowy ładunku prochowego.
c) pocisku i łuski.
d) kryzy wraz z kowadełkiem.

6. Natychmiast po wzięciu broni do ręki należy

a) zabezpieczyć ją.
b) sprawdzić, czy nie jest załadowana.
c) załadować magazynek.
d) wprowadzić nabój do komory nabojowej.

7. Palec na spuście należy kłaść

a) po wzięciu broni do ręki.
b) przeładowując broń.
c) po wycelowaniu.
d) na komendę instruktora „OGNIA”.

8. Po zakończeniu strzelania należy

a) pozostać na linii ognia z bronią uniesioną do góry pod kątem 60

b) odłączyć magazynek i zejść z linii ognia.
c) schować broń do kabury i pozostać na linii ognia.
d) przejść na linię wyjściową z bronią w ręku.

9. Podczas strzelania język spustowy należy ściągać

a) jak najszybciej bez celowania.
b) gwałtownie bez celowania (tzw. z biodra).
c) płynnie ze zgranymi przyrządami celowniczymi w cel.
d) gwałtownie ze zgrywaniem języka spustowego.

10. Jeżeli na strzelnicy wystąpi zacięcie broni należy

a) próbować usunąć zacięcie na linii ognia.
b) zejść z linii ognia, aby usunąć zacięcie.
c) trzymać bron skierowaną w kulochwyt podnieść wolna rękę do góry i krzyknąć

„zacięcie”.

d) włożyć pistolet do kabury.

11. Jeżeli podczas strzelania zauważy się niebezpieczeństwo narażające kogoś na trafienie

należy

a) przerwać strzelanie i wydać głośną komendę „przerwij ogień”.
b) podejść do instruktora i wskazać niebezpieczeństwo.
c) przerwać ogień i czekać, aż instruktor to zauważy.
d) przejść na linię wyjściową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12. Na strzelnicy broń z kabury wyjmuje się

a) na linii wyjściowej.
b) po otrzymaniu amunicji od amunicyjnego.
c) po wejściu na linię ognia.
d) na komendę podaną przez instruktora „przygotować się do strzelania”.

13. Po usłyszeniu komendy „przerwij ogień” należy

a) dokończyć strzelanie i pozostać w postawie gotowości.
b) oddać strzał, gdy broń była wycelowana.
c) natychmiast przerwać strzelanie.
d) zejść ze stanowiska.

14. Na terenie strzelnicy można prowadzić trening bezstrzałowy

a) w dowolnym miejscu.
b) w miejscu oznakowanym i wyznaczonym przez instruktora.
c) na linii ognia.
d) za linią wyjściową do strzelania.

15. Strzelający po usłyszeniu komendy „rozładuj do przejrzenia broń” powinien

a) podać broń instruktorowi w stanie, jak po zakończeniu strzelania.
b) wyjąć magazynek, a broń podać instruktorowi.
c) odłączyć magazynek lewa ręką i unieść go donośnikiem magazynka do tyłu,

a w prawej ręce broń z zamkiem w tylnym położeniu na wysokości głowy.

d) stojąc bokiem podać pistolet i magazynek instruktorowi.

16. Czynności poprzedzające rozkładanie broni to sprawdzenie, czy

a) broń nie jest załadowana.
b) broń jest czysta.
c) broń nie jest zabezpieczona.
d) zamek można odciągnąć w tylne położenie.

17. Konspekt do prowadzenia strzelania powinien być uzgodniony i zatwierdzony przez

a) uprawnionego instruktora strzelania i komendanta posterunku.
b) nauczyciela prowadzącego zajęcia ze znajomości broni i posterunkowego.
c) kierownika jednostki szkolącej i z właściwą terytorialnie komendą wojewódzką

Policji.

d) dyrektora szkoły i przedstawiciela komendy głównej Policji.

18. Podstawą celnego strzelania jest

a) dokładne zgranie przyrządów celowniczych, równomierne i płynne ściągnięcie

języka spustowego.

b) zgranie przyrządów celowniczych z wysoką muszką i gwałtowne ściągnięcie języka

spustowego w dół.

c) zgranie przyrządów celowniczych pod cel i ściąganie języka spustowego

z unoszeniem pistoletu w górę.

d) ściąganie języka spustowego w momencie zgrywania przyrządów celowniczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Broń używana do strzelania szkolnego nr 3 to

a) strzelba gładkolufowa.
b) pistolet maszynowy.
c) rewolwer.
d) pistolet.

20. Sposób ewidencjonowania wyników strzelania

a) wpisujemy do notatnika.
b) wpisujemy na kartce papieru.
c) na liście strzelań.
d) w książce ewidencji wydawania amunicji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Posługiwanie się bronią palną

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Ciupiński J., Komar A.B.: Techniki i taktyka strzelań z broni palnej. KARAT. Warszawa

2002

2. Dobrzyjałowski J., Grądzki Z.: Taktyka i techniki interwencji oraz wyszkolenie

strzeleckie. FORMAT–AB, Warszawa 2002

3. Dobrzyjałowski J.: Pałka typu „Tonfa” – przewodnik metodyczno-szkoleniowy dla służb

mundurowych. CSP, Legionowo 1999

4. Enerlich M., Wojtal J., Milewicz M.: Ochrona osób i mienia – licencja II stopnia. Dom

Wydawniczy TNOiK, Toruń 2000

5. Enerlich M., Wojtal J., Milewicz M.: Ochrona osób i mienia, praca zbiorowa. Dom

Wydawniczy TNOiK, Toruń 2003

6. Grzeszyk Cz.: Vademecum agenta ochrony i detektywa. Crimen, Warszawa 1998
7. Hanausek T.: Ustawa o ochronie osób i mienia, komentarz. Dom Wydawniczy TNOiK,

Toruń 1998

8. http://www.eioba.pl/
9. http://www.sightm1911.com
10. Instrukcja strzelby powtarzalnej „MOSSBERG” kal. 12/76 opis i użytkowanie, sposoby

i zasady strzelania. Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Sprzętu Mechanicznego w Tarnowie,
Tarnów 1995

11. Karabin J., Kowalczyk T., Stawski W.: Ochrona osób i konwojowanie. HORTPRESS,

Warszawa 2002

12. Kotowski W.: Ochrona osób i mienia komentarz praktyczny. Dom Wydawniczy ABC,

Warszawa 2004

13. Kozdrowski S.: Kurs na licencję I stopnia ochrony fizycznej osób i mienia. Słupsk 2000
14. Kruczewski A.: Broń obiektowa w SUFO. Poradnik pracownika ochrony fizycznej.

KARAT. Warszawa 2001

15. Nowicki Z.T.: Alarm o przestępstwie. Dom Wydawniczy TNOiK, Toruń 1997
16. Nowicki Z.T.: Bank wobec przemocy. Mediabank, Warszawa 1997
17. Nowicki Z.T.: Jak chronić? Poradnik dla organizatora i agenta ochrony. Wydawnictwo

BGW, Warszawa 1994

18. Nowicki Z.T.: Ochrona osób i mienia. Dom Wydawniczy TNOiK, Toruń 1999
19. Ochrona osób i mienia – Vademecum. O’Chikara, Lublin 2000
20. Pistolet maszynowy PM–98 9 × 19 mm PARA. Instrukcja obsługi i użytkowania.

Fabryka broni „Łucznik” – Radom Sp. z o.o. Radom 2001

21. Radziejewski R.: Ochrona osób – poradnik dla każdego. PAW, Warszawa 1997
22. Radziejewski R.: Ochrona osób, Warszawa 1997
23. Sławiński M.: Ochrona osób i mienia. Warszawa 1998
24. Stawski A.: Organizacja konwoju. Lublin–Warszawa 1999
25. Szczygielski Z.: ABC pracownika ochrony. TELBIT, Warszawa1999
26. Wiłun K.: Ochrona osób i mienia. STO, Bielsko–Biała 2005

Ustawy i Rozporządzenia:
− Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 06.08.1998 r.

w sprawie zasad uzbrojenia SUFO i warunków przechowywania i ewidencjonowania
broni i amunicji (Dz. U. Nr 113, poz. 730 z 1998 r.),

− Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji,
− Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. Nr 114, poz. 740).

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
bezpieczne posługiwanie się bronią
OPBMR-Obrona Przed Bronia Masowego Razenia, Posługiwanie się indywidualnymi środkami ochrony przed s
OPBMR-Obrona Przed Bronia Masowego Razenia, T-6.1.Posługiwanie się indywidualnymi środkami ochrony p
Jak posługiwać się wiertłami
09 Posługiwanie się dokumentacją techniczną (2)
10 Poslugiwanie sie dokumentacj Nieznany
posługiwanie się ciałem notka
PLANETY SIĘ BRONIĄ, NAUKA, WIEDZA
Posługiwanie się drugim językiem obcym w realizacji zadań logistycznych
05 Posługiwanie się dokumentacją techniczną (2)
14 Poslugiwanie sie dokumentacj Nieznany
27 Posługiwanie się językiem obcym zawodowym
05 Posługiwanie się dokumentacją techniczną
Posługiwanie się dokumentacją techniczną
02 Posługiwanie się dokumentacją techniczną
INSTRUKCJA BHP PRZY POSŁUGIWANIU SIĘ RĘCZNYMI NARZĘDZIAMI O, BHP, INSTRUKCJE BHP, instrukcje stano
warunki bezpieczeństwa w posł. się bronią, PP i K
Instrukcja BHP przy posługiwaniu się marzędziami ręcznymi

więcej podobnych podstron