Lakiernik_714[03]_L2.02

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Anna Niczyporuk

Posługiwanie się podstawowymi pojęciami z zakresu
układów sterowania i regulacji 714[03].L2.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2005

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Prąd elektryczny

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Elementy elektroenergetyki. Maszyny elektryczne

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Elementy elektroniki i automatyki

5.3.1.Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć uczniów

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazuję Państwu poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć  dydaktycznych  w  szkole  kształcącej  w  zawodzie:  lakiernik714[03].  Podczas  zajęć
uczniowie  powinni  poznać  podstawowe  elementy  półprzewodnikowe,  maszyny  elektryczne,
napęd hydrauliczny i pneumatyczny. W trakcie zajęć powinny być kształtowane umiejętności
mierzenia  parametrów  sygnałów  elektrycznych,  rozróżniania  podstawowych  elementów
automatyki  i  elektroniki,  budowania  prostych  obwodów  elektrycznych,  udzielania  pierwszej
pomocy porażonemu prądem.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz wiadomości i umiejętności, jakimi powinien dysponować

uczeń przed rozpoczęciem realizacji jednostki; Posługiwanie się podstawowymi pojęciami
z zakresu układów sterowania i regulacji ,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności

praktycznych,

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:

−

dyskusji problemowej,

−

metody przewodniego tekstu,

−

metody projektów.

Formy organizacyjne pracy uczniów powinny być zróżnicowane, począwszy od pracy

samodzielnej do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może

posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych.

W tym dziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej, zawierający klucz odpowiedzi ,

−

propozycje norm wymagań oraz sposobu oceniania,

−

instrukcję dla nauczyciela oraz instrukcję dla ucznia,

−

zestaw zadań testowych wraz z kartą odpowiedzi.

W czasie zajęć w pracowni należy zwrócić szczególną uwagę na przestrzeganie przez

uczniów regulaminów, przepisów bhp i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

714[03].L2

Techniczne podstawy

lakiernictwa

714[03].L2.01

Posługiwanie się

dokumentacją techniczną

714[03].L2.02

Posługiwanie się

podstawowymi pojęciami

z zakresu układów

sterowania i regulacji

714[03].L2.03

Stosowanie technologii

informacyjnej

714[03].L2.04

Wykonywanie pomiarów

warsztatowych

714[03].L2.05

Eksploatowanie maszyn

i urządzeń

714[03].L2.06

Stosowanie technologii

mechanicznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

korzystać z książek, katalogów, podręczników, Polskich Norm i innych źródeł informacji,

−

obliczać podstawowe wielkości elektryczne w obwodzie prądu stałego,

−

dobierać i obsługiwać przyrządy pomiarowe,

−

objaśniać podstawowe prawa dla obwodu elektrycznego,

−

rozróżniać podstawowe wielkości elektryczne i ich jednostki,

−

objaśniać zasadę działania transformatora,

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas pomiarów elektrycznych,

−

współpracować w grupie,

−

planować działania związane z przeprowadzaniem pomiarów elektrycznych,

−

łączyć układy pomiarowe na podstawie schematów ideowych i montażowych,

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bhp,

−

czytać proste schematy elektryczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:

−

opisać, podstawowe wielkości charakteryzujące energię elektryczną,

−

rozróżnić materiały przewodzące, półprzewodzące (półprzewodniki), izolacyjne,

magnetyczne, konstrukcyjne oraz wskazać ich zastosowanie,

−

wyjaśnić zjawisko powstawania prądu elektrycznego,

−

rozróżnić źródła i rodzaje prądu elektrycznego,

−

rozróżnić podstawowe elementy obwodu elektrycznego,

−

rozróżnić typowe rodzaje maszyn elektrycznych,

−

rozróżnić podstawowe przyrządy pomiarowe, ich symbole i oznaczenia,

−

odczytać wskazania przyrządów pomiarowych,

−

włączyć przyrządy pomiarowe w obwód elektryczny,

−

zmierzyć napięcie, natężenie prądu, moc i rezystancję,

−

rozróżnić napędy hydrauliczne i pneumatyczne,

−

odczytać schematy prostych układów elektrycznych, elektronicznych i automatyki,

−

przewidzieć zagrożenia podczas pracy urządzeń elektrycznych,

−

udzielić pierwszej pomocy osobie porażonej prądem elektrycznym,

−

wykorzystać literaturę techniczną,

−

skorzystać z PN,

−

rozróżnić podstawowe elementy elektroniczne i automatyki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania:

lakiernik 714[03]

Moduł:Techniczne podstawy lakiernictwa 714[03].L2.
Jednostka modułowa: Posługiwanie się podstawowymi pojęciami z zakresu układów
sterowania i regulacji 714[03].L2.02

Temat: Określanie podstawowych parametrów obwodu prądu stałego

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności mierzenia prądu i napięcia w obwodzie oraz
stosowania podstawowych praw do obliczeń parametrów obwodu

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

zmierzyć napięcie w obwodzie,

−

zmierzyć natężenie prądu,

−

zastosować prawo Ohma do obliczania rezystancji,

−

obliczyć rezystancję zastępczą połączonych szeregowo rezystorów.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

dyskusja.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach 3 – osobowych,

−

indywidualna.

Czas: 45 minut

Środki dydaktyczne:

−

woltomierz,

−

miliamperomierz,

−

3 rezystory,

−

źródło napięcia stałego.

−

przełącznik dwubiegunowy,

−

tekst przewodni,

−

przewody łączeniowe.

Przebieg zajęć:
1. Faza wstępna – czynności organizacyjno – porządkowe, podanie tematu lekcji,

zapoznanie uczniów z planowanym przebiegiem zajęć. Podzielenie uczniów na 3-
osobowe grupy.

2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Realizacja tematu:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie do wykonania:

Zbuduj  obwód  do  pomiaru  rezystancji  rezystorów  połączonych  szeregowo  wg  otrzymanego
schematu. Zmierz natężenie prądu I, napięcia pomiędzy punktami AB, BC, CD, AD.  Oblicz
rezystancje  R1,  R2,  R3  oraz  rezystancję  zastępczą.  Sprawdź  poprawność  wykonanego
ćwiczenia.

Aby wykonać ćwiczenie odpowiedz  na pytania w zamieszczonym  niżej tekście przewodnim.
Postępuj zgodnie ze wskazówkami tego tekstu.

I Informacje
1)  Jak nazywają się przyrządy pomiarowe służące do pomiaru natężenia prądu?
2)  W jaki sposób względem odbiornika włącza się miernik natężenia prądu elektrycznego?
3)  Na czym polega szeregowe połączenie rezystorów?
4)  Podaj sposób obliczenia rezystancji zastępczej rezystorów połączonych szeregowo.
5)  Jaki prąd płynie przez R1 a jaki przez R2?
6)  W jakich jednostkach mierzymy natężenie prądu, a w jakich napięcie?

II Planowanie
Przygotuj plan czynności do wykonania ćwiczenia
Zaplanuj  elementy  obwodu  elektrycznego  oraz  przyrządy  pomiarowe  do  badania
szeregowego połączenie rezystorów.
Narysuj układy pomiarowe, przygotuj tabele do zestawienia wyników
Określ  kolejność  czynności  przy  dokonywaniu  pomiarów,  obliczeń,  kontroli  poprawności
wykonania ćwiczenia
Po  udzieleniu  odpowiedzi  w  fazie  I  i  zaplanowaniu  czynności  w  fazie  II  zgłoś  się  do
nauczyciela

III Ustalenie
Jeśli  Twoje  odpowiedzi  i  planowanie  było  poprawne,  uzyskałeś  akceptację  nauczyciela
pobierz  niezbędne  elementy  oraz  aparaturą  pomiarową  i  przystąp  do  pracy  według
zaplanowanych  etapów.  Zmontuj  zestaw  do  badania  rezystancji  szeregowo  połączonych
rezystorów. Przygotuj odpowiednie tabele do zapisywania zmierzonych wartości parametrów.
Uwaga:  zanim  zostanie  przyłączone  napięcie  ,  połączony  układ  pomiarowy  musi  sprawdzić
nauczyciel.

IV Wykonanie
Przystąp do wykonania ćwiczenia wg planu - masz na to 30 minut.
Pamiętaj o zasadach BHP.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

V Sprawdzenie

Dokonaj oceny poszczególnych etapów swojej pracy
Lp. Czynności

Twoja ocena

Ocena nauczyciela

Dobór aparatury pomiarowej niezbędnej
do przeprowadzenia pomiarów

Przygotowanie elementów obwodu prądu
stałego i aparatury pomiarowej.
Zmontowanie układu.

Sporządzenie tabeli obejmującej wartości
zmierzone i odczytane z mierników

Czynności wykonywane podczas
pomiarów

Opracowanie wyników, obliczenie
rezystancji zastępczej w oparciu o
wartości zmierzone

Dokonanie oceny poprawności
wykonanego ćwiczenia

Sformułowanie wniosków

Zachowanie bezpieczeństwa pracy

VI Analiza
Co sprawiło mi trudność?
Co wykonywałem bez problemu?
Jak wykonałbym ćwiczenie je jeszcze raz? Jakie zmiany bym wprowadził?

Oceniam swoją pracę na................Podpis ucznia..........................

Zakończenie zajęć
Nauczyciel powinien podsumować zajęcia wskazując, jak ważne umiejętności zostały
przećwiczone, jakie uczniowie popełnili błędy, jak unikać ich w przyszłości, co uczniowie
zrobili dobrze.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

Anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania:

lakiernik 714[03]

Moduł:Techniczne podstawy lakiernictwa 714[03].L2.
Jednostka modułowa: Posługiwanie się podstawowymi pojęciami z zakresu układów
sterowania i regulacji 714[03].L2.02

Temat: Określanie podstawowych parametrów obwodu prądu stałego

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności wyznaczania rezystancji zastępczej rezystorów

połączonych szeregowo i równolegle

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

narysować rezystory połączone szeregowo,

−

rozpoznać rodzaj połączenia rezystorów,

−

zastosować wzory do obliczenia rezystancji zastępczej,

−

obliczyć rezystancję zastępczą rezystorów połączonych w sposób mieszany.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

metoda projektu,

−

dyskusja.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach 2 osobowych,

−

indywidualna.

Czas: 45 minut

Środki dydaktyczne:

−

stanowisko komputerowe wraz z oprogramowaniem,

−

kartka papieru A4 dla każdej grupy.

Przebieg zajęć:
1. Faza wstępna – czynności organizacyjno – porządkowe, podanie tematu lekcji,

zapoznanie uczniów z planowanym przebiegiem lekcji, sposobem oceniania ich pracy.

2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć i zmotywowanie uczniów do świadomej

aktywności na lekcji.

3. Przypomnienie wiadomości dotyczących podstawowych praw dla obwodu prądu stałego,

szeregowego i równoległego łączenia rezystorów.

4. Realizacja tematu:

Uczniowie pracują w grupach 2 osobowych. Na wykonanie ćwiczenia mają 30 minut.

Zadaniem  uczniów  jest  zaplanowanie  prac  związanych  z  połączeniem  sześciu  rezystorów
o rezystancji  4Ω  w  taki  sposób  aby  otrzymać  rezystancję  zastępczą  najbliższą  wartości  5Ω.
W opracowanym  planie  powinny  znaleźć  się  schematy  połączeń  rezystorów,  wyliczenie
wartości rezystancji zastępczej  oraz sposób włączenia wybranych urządzeń pomiarowych  w
celu sprawdzenia obliczonego wyniku. Zaproponowany schemat połączeń wraz z miernikami

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

należy  zasymulować  na  komputerze  w  oparciu  o  program  np.  MultiSim7  i  sprawdzić
wskazania przyrządów. Swoje rozwiązania należy zaprezentować na forum klasy.
Wspólnie  z  nauczycielem  uczniowie  wybierają  najlepsze  rozwiązanie.  Oceniana  jest
poprawność  merytoryczna,  oryginalność  rozwiązania,  sposób  zaprezentowania  wyników,
zgodność wyliczeń ze wskazaniami  mierników.

Zakończenie zajęć

Nauczyciel powinien podsumować zajęcia wskazując, jak ważne umiejętności zostały

przećwiczone, jakie uczniowie popełnili błędy, jak unikać ich w przyszłości, co uczniowie
zrobili dobrze.

Praca domowa

Wykonaj w domu analogiczne zadanie do tego, które było na lekcji przyjmując, że masz

4 rezystory o wartości 39Ω każdy i powinieneś w wyniku dowolnego połączenia otrzymać
rezystancję zastępczą najbliższą 30Ω. Pamiętaj należy połączyć wszystkie cztery rezystory.
Wynik potwierdź stosując symulację komputerową.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

Anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Prąd elektryczny

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oblicz wartość prądu I i napięcia U dla układu, którego schemat został Ci dostarczony

przez nauczyciela.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego

zakres i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. Na
wykonanie uczniowie mają 20 minut, pracują w grupach dwuosobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przypomnieć prawo Ohma oraz prawa Kirchhoffa,
2)  przypomnieć szeregowe i równoległe łączenie rezystorów,
3)  zapisać wzory z których będzie korzystać, wypisać dane i szukane,
4)  obliczyć wartość prądu I i napięcia U dla układu, którego schemat dostarczył nauczyciel,
5)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia obliczeniowe

Środki dydaktyczne:

−

schemat obwodu elektrycznego,

−

biały papier formatu A4,

−

przykład zadania do ćwiczenia 1.

W obwodzie pokazanym na rysunku prąd I

= 2A. Wartość rezystancji: R

= 3 Ω, R

= 18Ω,

= 3Ω, R

= 6Ω. Oblicz rezystancję zastępczą obwodu i napięcie zasilające U.

Ćwiczenie 2

Mając trzy rezystory o rezystancji R = 2Ω każdy, zaproponuj takie połączenie, aby

otrzymać rezystancję zastępczą R

= 3Ω

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. Na wykonanie
uczniowie mają 15 minut, pracują w parach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przypomnieć sobie zasadę szeregowego i równoległego łączenia rezystorów,
2)  zapisać wzory, z których będziesz korzystać,
3)  wypisać dane i szukane,
4)  narysować układ połączeń trzech rezystorów,
5)  obliczyć wartość rezystancji zastępczej,
6)  zaprezentować wyniki i sformułować wnioski,
7)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia,

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

dyskusja problemowa

Środki dydaktyczne:

−

biały papier formatu A4 dla każdej pary uczniów.

Ćwiczenie 3

Zmierz prąd stały pobierany przez żarówkę.

Pomiar prądu pobieranego przez żarówkę: a) układ; b) schemat

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. Na wykonanie
uczniowie mają 30 minut, pracują w parach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przypomnieć sobie sposób wyznaczania stałej amperomierza wskazówkowego,
2)  zaplanować pomiary, zaproponować tabelkę w której będą zapisywane wyniki pomiarów,
3)  skompletować niezbędną aparaturę i elementy do przeprowadzenia pomiarów,
4)  zmontować układ zgodnie ze schematem,
5)  dokonać pomiaru prądu dla trzech różnych żarówek dobierając zawsze zakres pomiarowy

α ≈α

max,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6)  zapisać wyniki pomiarów,
7)  porównać otrzymane wyniki,
8)  zwrócić uwagę na intensywność świecenia żarówki,
9)  zaprezentować wyniki i wyciągnąć wnioski,
10) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia, pokaz z objaśnieniem,

−

pogadanka

Środki dydaktyczne:

−

amperomierz wskazówkowy,

−

biały papier formatu A4 dla każdej pary uczniów,

−

trzy różne żarówki,

−

przewody łączeniowe,

−

źródło napięcia stałego – bateria.

Ćwiczenie 4

Zmierz napięcie ogniwa elektrochemicznego

Pomiar napięcia ogniwa elektrochemicznego: a) układ; b) schemat

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. Na wykonanie
uczniowie mają 30 minut, pracują wgrupach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenie

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie jak się wyznacza stałą podziałki przyrządu analogowego,
2) przypomnieć sposób wyznaczania wartości mierzonej odpowiadającej odczytanemu

odchyleniu wskazówki,

3)  przypomnieć sposób odczytu wartości mierzonej z przyrządu cyfrowego,
4)  zaplanować pomiary, zaproponować tabelę do której będą wpisywane wyniki pomiarów,
5)  skompletować niezbędną aparaturę i elementy do przeprowadzenia pomiarów,
6)  zmontować układ zgodnie ze schematem,
7)  dokonać  pomiaru  napięć  dla  trzech  różnych  źródeł  woltomierzem  analogowym

i cyfrowym,

8) zapisać wyniki pomiarów do tabelki,
9) porównać otrzymane wyniki w obu pomiarach (woltomierzem analogowym

i woltomierzem cyfrowym),

10) zaprezentować wyniki i wyciągnąć wnioski,
11) ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia, pokaz z objaśnieniem,

−

pogadanka

Środki dydaktyczne:

−

woltomierz wskazówkowy, woltomierz cyfrowy,

−

biały papier formatu A4 dla każdej pary uczniów,

−

trzy różne źródła elektrochemiczne,

−

przewody łączeniowe,

−

wyłącznik dwubiegunowy.

Ćwiczenie 5

Badanie połączenia szeregowego rezystorów

Zbuduj  obwód  do  pomiaru  rezystancji  rezystorów  połączonych  szeregowo  wg  otrzymanego
schematu. Zmierz natężenie prądu I, napięcia pomiędzy punktami AB, BC, CD, AD.  Oblicz
rezystancje  R1,  R2,  R3  oraz  rezystancję  zastępczą.  Sprawdź  poprawność  wykonanego
ćwiczenia.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. Na wykonanie
uczniowie mają 45 minut, pracują w grupach 3-4 osobowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odpowiedzieć na pytania zamieszczone w tekście przewodnim
2)  postępować zgodnie ze wskazówkami tego tekstu.

I Informacje
1)  Jak nazywają się przyrządy pomiarowe służące do pomiaru natężenia prądu?
2)  W jaki sposób względem odbiornika włącza się miernik natężenia prądu elektrycznego?
3)  Na czym polega szeregowe połączenie rezystorów?
4)  Podaj sposób obliczenia rezystancji zastępczej rezystorów połączonych szeregowo.
5)  Jaki prąd płynie przez R1 a jaki przez R2?
6)  W jakich jednostkach mierzymy natężenie prądu, a w jakich napięcie?

II Planowanie
Przygotuj plan czynności do wykonania ćwiczenia
Zaplanuj  elementy  obwodu  elektrycznego  oraz  przyrządy  pomiarowe  do  badania
szeregowego połączenie rezystorów.
Narysuj układy pomiarowe, przygotuj tabele do zestawienia wyników
Określ  kolejność  czynności  przy  dokonywaniu  pomiarów,  obliczeń,  kontroli  poprawności
wykonania ćwiczenia
Po  udzieleniu  odpowiedzi  w  fazie  I  i  zaplanowaniu  czynności  w  fazie  II  zgłoś  się  do
nauczyciela

III Ustalenie
Jeśli  Twoje  odpowiedzi  i  planowanie  było  poprawne,  uzyskałeś  akceptację  nauczyciela
pobierz  niezbędne  elementy  oraz  aparaturą  pomiarową  i  przystąp  do  pracy  według
z  etapów.  Zmontuj  zestaw  do  badania  rezystancji  szeregowo  połączonych  rezystorów.
Przygotuj  odpowiednie  tabele  do  zapisywania  zmierzonych  wartości  parametrów.  Uwaga:
zanim  zostanie  przyłączone  napięcie  ,  połączony  układ  pomiarowy  musi  sprawdzić
nauczyciel.

IV Wykonanie
Przystąp do wykonania ćwiczenia wg planu - masz na to 45 minut.
Pamiętaj o zasadach BHP.

V Sprawdzenie
Dokonaj oceny poszczególnych etapów swojej pracy
Lp. Czynności

Twoja ocena

Ocena nauczyciela

Dobór aparatury pomiarowej niezbędnej
do przeprowadzenia pomiarów

Przygotowanie elementów obwodu prądu
stałego i aparatury pomiarowej.
Zmontowanie układu.

Sporządzenie tabeli obejmującej wartości
zmierzone i odczytane z elementów

Czynności wykonywane podczas
pomiarów

Opracowanie wyników, obliczenie
rezystancji zastępczej w oparciu o
wartości zmierzone

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dokonanie oceny poprawności
wykonanego ćwiczenia

Sformułowanie wniosków

Zachowanie bezpieczeństwa pracy

VI Analiza
Co sprawiło mi trudność?
Co wykonywałem bez problemu?
Jak zrobiłbym ćwiczenie wykonując jej jeszcze raz? Jakie zmiany bym wprowadził?

Oceniam swoją pracę na................Podpis ucznia..........................

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu,

−

pogadanka

Środki dydaktyczne:

−

miliamperomierz,

−

biały papier formatu A4 dla każdej pary uczniów,

−

woltomierz,

−

przewody łączeniowe,

−

wyłącznik dwubiegunowy,

−

źródło napięcia stałego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Elementy elektroenergetyki. Maszyny elektryczne.

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie1

Pomiar rezystancji izolacji stojana silnika indukcyjnego

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. Na wykonanie
uczniowie mają 90 minut, pracują w 3-4 osobowych zespołach.

Sposób wykonania ćwiczenie

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie budowę silnika,
2) przed pomiarem odłączyć przewody zasilające oraz sprawdzić czy temperatura uzwojeń

jest wyższa niż 10

3)  przygotować mierniki do przeprowadzenia pomiaru,
4)  bezpośrednio przed pomiarem uziemić uzwojenie na okres około 1 minuty,
5)  zaplanować tabelę do zapisywania wyników pomiarów wiedząc, że będziesz mierzył:
a.  rezystancję  między  danym  uzwojeniem,  a  zaciskiem  ochronnym  maszyny  do  której

przyłącza się pozostałe uzwojenia,

b. rezystancję między poszczególnymi uzwojeniami,
c. pamiętać, że oddzielne uzwojenie silnika to takie 9z punktu widzenia pomiaru) które ma

wyprowadzenia swoich końców na tabliczce,

6)  połączyć miernik z uzwojeniem silnika wg wskazówek w punkcie 5a,b,c,
7)  dokonać pomiaru odczytując wartość rezystancji dla czasu 60 sekund,
8)  rozładować badane uzwojenie po zakończeniu pomiaru,
9)  przeliczyć  wyniki  pomiarów  zgodnie  z  tabelą,  jeśli  pomiar  był  wykonany  przy

temperaturze innej niż 20

= K

ZM –

rezystancja izolacji zmierzona dla danej temperatury,

- współczynnik przeliczeniowy dla danej temperatury odczytujemy z tabeli

10) ocenić wyniki pomiarów wiedząc, że rezystancja silników o mocy >250kW R

(przy

T=20

C) jest nie mniejsza niż 1MΩ na 1kV napięcia znamionowego uzwojenia, a o mocy

mniejszej lub równej 250kW R

(przy T=20

C) jest nie mniejsza niż 1kΩ na 1V

napięcia znamionowego,

11) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

Środki dydaktyczne:

−

silnik indukcyjny z wyprowadzonymi końcami uzwojeń stojana na napięcie zasilania
400V,

−

biały papier formatu A4 dla każdej pary uczniów,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

miernik do pomiaru izolacji na napięcie 0,5 kV,

−

termometr,

−

tabele do przeliczenia wyników pomiarów dla temp. 20

−

stoper.

Ćwiczenie 2

Pomiar rezystancji izolacji uzwojeń transformatora małej mocy

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. Na wykonanie
uczniowie mają 40 minut, pracują w grupach 3-4 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zaplanować czynności, które umożliwią przeprowadzenie ćwiczenia,
2)  sporządzić tabelkę w której będą zapisywane wyniki pomiarów,
3)  skompletować niezbędną aparaturę i sprzęt,
4)  wykonać  pomiary  pomiędzy  elementami  do  których  przyłącza  się  napięcie,  a  korpusem

oraz między stroną wejściową i wyjściową transformatora (wartość pomiarów odczytać
dla T=60s),

5)  ocenić wyniki pomiarów wiedząc, że zmierzone wartości nie mogą być mniejsze niż:
a.  2MΩ między elementami znajdującymi się pod napięciem i korpusem,
b.  5MΩ między stroną wejściową a wyjściową transformatora,
c.  7 MΩ przy izolacji wzmocnionej, np. w transformatorach bezpieczeństwa.
6)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

dyskusja problemowa

Środki dydaktyczne:

−

transformator 5 – 10 kW,

−

biały papier formatu A4 dla każdej pary uczniów,

−

miernik do pomiaru izolacji o napięciu do 500V,

−

stoper.

Ćwiczenie3

Pomiar rezystancji izolacji transformatorów zainstalowanych w spawarkach

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. Na wykonanie
uczniowie mają 40 minut, pracują w grupach 3-4 osobowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odłączyć urządzenie od zasilania,
2)  na około 2 minuty uziemić uzwojenie transformatora,
3)  zaplanować czynności do przeprowadzania pomiarów,
4)  przygotować niezbędne aparaty do przeprowadzenia pomiarów,
5)  przygotować tabelę do zapisywania wyników pomiarów,
6)  sprawdzić, czy są odłączone elementy półprzewodnikowe w spawarce prostownikowej,
7)  wykonać  pomiar  między  uzwojeniem  pierwotnym  i  wtórnym  a  obudową,  odczytując

wynik po ok. 60 s,

8)  rozładować transformator po wykonaniu każdego pomiaru,
9)  ocenić wyniki pomiarów wiedząc, że:
a)  dla spawarek transformatorowych rezystancja jest nie mniejsza niż 2MΩ,
b)  dla spawarek prostownikowych rezystancja izolacji podana jest w instrukcji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz,

−

dyskusja problemowa

Środki dydaktyczne:

−

spawarka transformatorowa (lub prostownikowa),,

−

biały papier formatu A4 dla każdej pary uczniów,

−

miernik do pomiaru izolacji o napięciu do 1000V,

−

stoper.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Elementy elektroniki i automatyki

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie1

Badanie tranzystorowego wzmacniacza napięciowego

Schemat wzmacniacza tranzystorowego. Połącz układ według schematu i wyznacz
współczynnik wzmocnienia napięciowego w paśmie częstotliwości akustycznych 30 Hz
do 20 kHz.

K

= U

= 10μF; C

= 47 μF; Tranzystor BC549

= 15V

= 200Ω ; R

= 1k

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. Na wykonanie
uczniowie mają 90 minut, pracują w grupach 3-4 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zaplanować czynności w celu wykonania pomiarów,
2)  skompletować niezbędny sprzęt do przeprowadzenia pomiarów,
3)  połączyć układ do badania tranzystorowego wzmacniacza napięciowego,
4)  przygotować tabelę w której będą zapisywane wyniki pomiarów,

K

=f(U

) U

= ...Hz

V/V

= ...Hz

V/V

= ...Hz

V/V

= ...Hz

V/V

5) wykonać pomiary i obliczyć wzmocnienie napięciowe dla różnych częstotliwości napięcia

wejściowego, wyniki zapisać w tabeli,

6) obserwować na ekranie oscyloskopu kształt krzywej wzmocnionego napięcia i notować

spostrzeżenia,

7) zaprezentować wyniki i wyciągnąć wnioski,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda pokazu,

−

dyskusja problemowa

Środki dydaktyczne:

−

elementy niezbędne do zmontowania wzmacniacza elektronicznego, którego schemat
zamieszczono w ćwiczeniu,

−

biały papier formatu A4 dla każdej pary uczniów,

−

zasilacz,

−

generator akustyczny,

−

oscyloskop,

−

woltomierz,

−

przewody łączeniowe,

−

wyłącznik,

−

stoper.

Ćwiczenie 2

Badanie tranzystora bipolarnego

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. Na wykonanie
uczniowie mają 45 minut, pracują w grupach 3-4 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przypomnieć sobie sposób obliczania wzmocnienia prądowego tranzystora,
2)  zapisać zależności prądowe i napięciowe tranzystora bipolarnego,
3)  przygotować stanowisko komputerowe wraz z oprogramowaniem np. MULTISIM 7,
4)  narysować w programie komputerowym otrzymany od nauczyciela schemat wzmacniacza

tranzystorowego,

5) wstawić do schematu amperomierze, woltomierze, oscyloskop aby zmierzyć prądy

i napięcia tranzystora, oraz aby obejrzeć wyjściowy przebieg napięciowy,

6)  zaplanować tabelkę do której będą zapisane wyniki pomiarów,
7)  przeprowadzić pomiary, wpisać wyniki, obliczyć wzmocnienie prądowe,
8)  porównać otrzymane wyniki, wyciągnąć wnioski o stanie pracy tranzystora,
9)  przeprowadzić pomiary dla trzech różnych wartości napięcia wejściowego,
10) zaprezentować wyniki i wyciągnąć wnioski,
11) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

Środki dydaktyczne:

−

stanowisko komputerowe wraz z oprogramowaniem,

−

biały papier formatu A4 dla każdej pary uczniów,

−

schemat wzmacniacza tranzystorowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test

dwustopniowy

jednostki

modułowej

„Posługiwanie

się

podstawowymi pojęciami z zakresu układów sterowania i regulacji”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 17, 18, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 6,9,16,20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego,

−

celujący – za rozwiązanie 19 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego

Plan testu

Klucz odpowiedzi

Nr
zad

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozróżnić materiały pod względem
właściwości elektrycznych

Wyjaśnić działanie prądu na
organizm ludzki

3. Zmierzyć natężenie prądu

100mA

Rozróżnić elementy obwodu
elektrycznego

Udzielić pierwszej pomocy osobie
porażonej prądem elektrycznym

Włączyć przyrządy pomiarowe w
obwód elektryczny

Obliczyć wartość napięcia
elektrycznego

14V

8. Obliczyć moc prądu stałego

Obliczyć wartość pojemności
zastępczej

0,8333 μF

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Narysować obwód elektryczny

11. Obliczyć wartość rezystancji

12.

Rozróżnić materiały pod względem
właściwości magnetycznych

13.

Rozróżnić napęd hydrauliczny i
pneumatyczny

14.

Rozróżnić typowe rodzaje maszyn
elektrycznych

15. Obliczyć prąd elektryczny

16.

Wyjaśnić działanie pieców
przemysłowych

17.

Rozróżnić elementy obwodu
elektrycznego

18. Porównać źródła światła

19.

Omówić budowę silnika
indukcyjnego

20.

Charakteryzować materiały pod
względem właściwości
elektrycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.  Przeprowadź  z  uczniami  próbę  udzielania  odpowiedzi  na  takie  typy  zadań  testowych,

jakie będą w teście.

5.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

Bezpośrednio przed testem i podczas testu :
6.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7.  Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na

udzielenie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Po zakończeniu testu:
11. Sprawdź test i wpisz wyniki do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu dobre przygotowanie

uczniów z całego zakresu treści realizowanej jednostki modułowej.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test zawiera 20 zadań. Za każdą prawidłową odpowiedź otrzymasz 1 punkt
5.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
6.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7.  Kiedy  udzielenie  odpowiedzi  na  dane  pytanie  będzie  sprawiało  Ci  trudność,  odłóż  jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy rozwiążesz inne zadania i gdy zostanie Ci
wolny czas.

8. Przed wykonaniem każdego zadania przeczytaj bardzo uważnie polecenie.
9. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia !

Materiały dla ucznia:

–  instrukcja,
–  zestaw zadań testowych,
–  karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Do przewodników pierwszego rodzaju należą:

a)  gazy, ciecze,
b)  german, krzem,
c)  miedź, aluminium,
d)  roztwory wodne kwasów.

2. W jaki sposób prąd działa na układ nerwowy człowieka?

1.1. powoduje uszkodzenie uszu,
1.2. powoduje uszkodzenie oczu,
1.3. powoduje uszkodzenia mechaniczne.
1.4. powoduje skurcze mięśni przez które przepływa

3. Dla miliamperomierza o zakresie pomiarowym 150 mA i liczbie działek 60 stała miernika

wynosi c = 2,5

. Jaka jest wartość mierzonego prądu jeżeli liczba działek wskazana

przez wskazówkę miernika wynosi 40.

4. Do elementów pasywnych odbiorczych obwodu elektrycznego zaliczamy:

a)  akumulator,
b)  rezystory, cewki, kondensatory,
c)  baterię,
d)  prądnicę elektryczną.

5. W przypadku porażenia prądem elektrycznym należy w pierwszej kolejności

a)  spróbować uwolnić porażonego od napięcia przy użyciu suchego, drewnianego kija,
b)  chwycić porażonego pod pachy i odciągnąć z miejsca wypadku,
c)  wyłączyć napięcie w rozdzielni pomimo jej znacznego oddalenia od miejsca wypadku,
d)  zawiadomić przełożonych i wezwać pogotowie ratunkowe.

6. Który z podanych układów umożliwia pomiar natężenia prądu płynącego przez rezystor

R i spadku napięcia na tym rezystorze.

d) żaden ze schematów

7. W obwodzie przedstawionym na schemacie woltomierz wskazuje 8V. Rezystancje

obwodu: R

= 4Ω, R

= 7Ω, R

= 5Ω, R

= 1Ω. Jakie napięcie wystąpi na rezystorze R

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. W celu określenia mocy pobieranej przez urządzenie zmierzono następujące wartości:

U = 220V, I = 0,2A. Jaka jest moc urządzenia?

a)  220W,
b)  44W,
c)  110W,
d)  444W.

9. Określ wartość pojemności zastępczej układu kondensatorów przedstawionego poniżej,

jeżeli C

= 1μF, C

= 2 μF, C

= 3 μF

10. Narysuj obwód elektryczny złożony z trzech sił elektromotorycznych E

, E

połączonych szeregowo i obciążonych szeregowo połączonymi rezystancjami R

i R

11. Rezystancja zastępcza trzech identycznych rezystorów, każdy po 4Ω, połączonych

szeregowo wynosi:

a)  2Ω,
b)  3 Ω,
c)  8 Ω,
d)  12 Ω.

12. Woda należy do materiałów:

a)  ferromagnetycznych,
b)  diamagnetycznych,
c)  paramagnetycznych,
d)  nie należy do żadnej wymienionej grupy.

13.

Do napędu silnika pneumatycznego wykorzystuje się:

a)  energię elektryczną
b)  ciecz pod ciśnieniem
c)  sprężone powietrze
d)  silnik spalinowy

14. Maszyny prądu stałego różnią się od maszyn prądu zmiennego o tej samej mocy gdyż:

maszyny prądu stałego są zawsze koloru niebieskiego,
maszyny prądu stałego są znacznie większe,
maszyny prądu stałego są znacznie mniejsze,
nie można ich rozróżnić, gdyż mają podobne gabaryty.

15. Dla przedstawionego węzła elektrycznego prądy mają następujące wartości: I

=7A, I

=4A

= 12A. Jaką wartość ma prąd I

a) 10A
b)  9A
c)  15A
d)  23A

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Wsad pieca indukcyjnego zachowuje się jak jedna z części transformatora:

a)  uzwojenie pierwotne,
b)  uzwojenie wtórne,
c)  rdzeń,
d)  wzbudnik.

17. Jakim symbolem oznaczamy prąd przemienny (napięcie przemienne)?

18. W lampach żarowych źródłem światła jest:

a)  wyładowanie elektryczne przy niskim ciśnieniu,
b)  rozgrzany żarnik,
c)  świecenie substancji chemicznych,
d)  wyładowanie elektryczne przy wysokim ciśnieniu.

19. Część nieruchoma silnika asynchronicznego to:

a)   stojan,
b)  wirnik,
c)  wał,
d)  pierścień.

20. Przedstawiony na rysunku obwód zbudowano z czterech przewodów o jednakowych

polach przekroju wykonanych z aluminium Al., miedzi Cu, żelaza Fe i chromonikieliny
Chr. Największą wartość ma prąd:

a) I

b) I

c) I

d) I

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Posługiwanie się podstawowymi pojęciami z zakresu układów sterowania
i regulacji

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakująca odpowiedź lub wykonaj rysunek

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test II

Test

dwustopniowy

jednostki

modułowej

„Posługiwanie

się

podstawowymi pojęciami z zakresu układów sterowania i regulacji”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6,7, 8, 10, 11, 12, 14, 15, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 13,16,18, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 6 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego.

−

celujący – za rozwiązanie 19 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego

Plan testu

Klucz odpowiedzi

Nr
zad

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wyjaśnić zjawisko
powstawania prądu

zjawisko indukowania się

siły elektromotorycznej w

przewodzie poruszającym się

w polu magnetycznym

Określić zużycie energii

Rozróżnić materiały pod
względem właściwości
elektrycznych

4. Odczytać wyniki pomiaru

150mA

Określić wpływ prądu na
organizm człowieka

Włączyć przyrządy
pomiarowe w obwód
elektryczny

Udzielić pierwszej pomocy
porażonemu

Scharakteryzować źródła
światła

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozróżnić materiały pod
względem magnetycznym

10.

Rozróżnić podstawowe
symbole, elementy i układy
elektroniczne

11.

Obliczyć wartość elementu
obwodu elektrycznego

120Ω

12.

Obliczyć parametry
transformatora

13.

Wyznaczyć wartość elementu
obwodu elektrycznego

14.

Rozróżnić połączenia
szeregowe
i równoległe elementów
obwodu

15.

Rozróżnić napęd
hydrauliczny
i pneumatyczny

16.

Wyznaczyć wskazania
mierników

ok. 1,38A

17.

Określić zużycie energii
przez urządzenie elektryczne

18.

Porównać wskazania
przyrządów pomiarowych

19.

Odczytać symbole i
oznaczenia

20.

Charakteryzować źródła
energii elektrycznej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

jakie będą w teście.

udzielenie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu dobre przygotowanie

uczniów z całego zakresu treści realizowanej jednostki modułowej.

Instrukcja dla ucznia

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy rozwiążesz inne zadania i gdy zostanie Ci
wolny czas.

8. Przed wykonaniem każdego zadania przeczytaj bardzo uważnie polecenie.
9. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia !

Materiały dla ucznia:

–  instrukcja,
–  zestaw zadań testowych,
–  karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Na jakim zjawisku opiera się działanie prądnicy elektrycznej?

2. W celu określenia zużycia energii przez pracujące przez 10 godzin urządzenie elektryczne,

zmierzone zostały następujące parametry badanego urządzenia: U = 220V, I= 4A.

3. Urządzenie zużyło:

a)  88Wh
b)  2200Wh
c)  8800Wh
d)  55Wh

4. Do budowy przewodów wiodących prąd stosuje się:

a)  przewodniki pierwszego rzędu,
b)  przewodniki drugiego rzędu,
c)  półprzewodniki,
d)  dielektryki.

4. Dla miliamperomierza o zakresie pomiarowym 200 mA i liczbie działek 80 stała miernika

wynosi c = 2,5

. Jaka jest wartość mierzonego prądu jeżeli liczba działek wskazana

przez wskazówkę miernika wynosi 60.

5. Istotnym czynnikiem oddziałującym na organizm człowieka oprócz wartości natężenia

prądu i czasu jego przepływu jest:

a)  pora roku,
b)  pora dnia,
c)  częstotliwość prądu,
d)  nastrój porażonego.

6. Który z podanych układów umożliwia pomiar napięcia źródła?

d) żaden ze schematów

7. W przypadku porażenia prądem elektrycznym należy w pierwszej kolejności

8. Największą wadą lampy rtęciowej jest:

a)  mała skuteczność
b)  wolny zapłon
c)  mała trwałość
d)  barwa światła

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Do materiałów ferromagnetycznych zaliczamy:

a)  materiały  izolacyjne
b)  aluminium
c)  próżnia
d)  żelazo

10. Rysunek przedstawia symbol graficzny:

a)  wzmacniacza
b)  generatora
c)  przetwornika
d)  zasilacza

11. Do zacisków rezystora doprowadzono napięcie 24V. Pod jego wpływem przez rezystor

popłynął prąd I = 200mA. Oblicz rezystancję tego rezystora

12. Uzwojenie pierwotne wynosi 1320 zwojów, a uzwojenie wtórne 60. Przekładnia

transformatora wynosi:
a)  20
b)  22
c)  100
d)  15

13. Piec elektryczny połączony jest z siecią o napięciu U = 240 V przewodami o rezystancji
Rp = 1Ω. Jaka jest rezystancja pieca, jeżeli jego moc P = 4,4 kW?

a)  110 Ω
b)  50 Ω
c)  11 Ω
d)  l0 Ω

14. Dla obwodu przedstawionego obok prawdziwe jest stwierdzenie:

a) R

i R

są połączone równolegle, E

i E

szeregowo

b) R

i R

są połączone równolegle, E

i E

szeregowo

c) R

, R

są połączone szeregowo, E

i R

równolegle

d) R

i R

są połączone szeregowo, E

i R

też są

połączone szeregowo

15. Silniki hydrauliczne przekształcają :

a)  energię mechaniczną  w energię elektryczną
b)  energię elektryczną w energię mechaniczną
c)  energię ciśnienia cieczy w energię mechaniczną
d)  energię ciśnienia gazu w energię mechaniczną

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. W obwodzie o połączeniu mieszanym impedancji amperomierze A

i A

wskazują 1,8A.

Jaką wartość wskaże amperomierz A

jeżeli wiadomo, że R=Xc?

17. Do jakiego napięcia trzeba naładować kondensator elektrolityczny lampy błyskowej

o pojemności C=500μF, aby energia błysku W=45J?

a)  220V
b)  212V
c)  424V
d)  400V

Porównaj wskazania woltomierzy V1 i V2. Wskaż prawidłową zależność.

a)  V1 > V2
b)  V1 = V2
c)  V1 < V2
d)  V1 = E = V2

19. Symbol „S2” na tabliczce znamionowej oznacza:

a)  pracę ciągłą
b)  pracę przerywaną
c)  pracę dorywczą
d)  pracę z przerwami jałowymi

20. Akumulator jest to źródło energii elektrycznej:

a)  źródło elektrochemiczne odwracalne
b)  źródło elektrochemiczne nieodwracalne
c)  źródło cieplne
d)  źródło elektromechaniczne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Posługiwanie się podstawowymi pojęciami z zakresu układów sterowania
i regulacji

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakująca odpowiedź lub wykonaj rysunek

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

1. Bartodziej G., Kałuża E.: Aparaty i urządzenia elektryczne. WSiP, Warszawa 1997
2. Bastian P., Schuberth G., Spielvogel O., Steil H., Tkotz K., Ziegler K.: Praktyczna

elektrotechnika ogólna. REA, Warszawa 2003

3.  Bolkowski S.: Elektrotechnika. WSiP, Warszawa 1995
4.  Idzi K.: Pomiary elektryczne. Obwody prądu stałego. WSiP, Warszawa 1999
5.  Jabłoński W., Płoszajski G.: Elektrotechnika z automatyką. WSiP, Warszawa 1998
6.  Koziej E., Sochoń B.: Elektrotechnika i elektronika. PWN, Warszawa 1980
7.  Kurdziel R.: Podstawy elektrotechniki. Cz. 1. WSiP, Warszawa 1976
8.  Markiewicz H.: Bezpieczeństwo w elektroenergetyce. WNT, Warszawa 1999
9.  Marusak A.: Urządzenia elektroniczne. Cz. 3. WSiP, Warszawa 2000
10.  Musiał E.: Instalacje i urządzenia elektro-energetyczne. WSiP, Warszawa 1998
11.  Nieciejowski E.: Elektrotechnika. WSiP, Warszawa 1980
12.  Pilawski M.: Pracownia elektryczna. WSiP, Warszawa 1999
13.  Rusek M., Pasierbiński J.: Elementy i układy elektroniczne w pytaniach i odpowiedziach.

WNT, Warszawa 1991

14. Schmid D., Baumann A., Kaufmann H., Paetzold H., Zippel B.: Mechatronika. REA,

Warszawa 2002

15. Siemieniako F., Gawrysiak M., Automatyka i robotyka. WSiP, Warszawa 1996