Alan Aldridge Życie w społeczeństwie konsumpcyjnym

I. Koncepcja deterministyczna - Pierre Bourdieu
1. Podstawowa teza:
Konsumpcja to jeden z wariantów symbolicznej walki klas, w której jednostka jest niemal biernym przedmiotem
przemocy symbolicznej; styl bycia wyrażany przez konsumpcję i jej symbole jest nie tylko pochodną klas
kulturowych, ale te klasy odtwarza; konsumenta definiuje udział w rynku dóbr materialnych i symbolicznych i
posiadanie nabytego w trakcie socjalizacji gustu;
2. Słowa-wytrychy:
- klasyfikacja – (Gust klasyfikuje klasyfikując osobę klasyfikującą) – wybory konsumpcyjne nadają etykietę
społeczną, definiują pozycję społeczną (klasę)
- habitus – zasada strukturyzująca gusta; konfiguracja emocjonalnych i intelektualnych dyspozycji nabywana w
czasie socjalizacji
- homologiczność gustów – gusta jednostki dotyczące różnych dziedzin mają wspólną bazę (kryterium)

II. Koncepcja demokracji semiotycznej – John Fiske
1. Podstawowa teza:
Konsument jest świadomym podmiotem, aktywnym twórcą znaczeń, zdolnym do selektywnego wyboru ofert
rynku; jest suwerenny wobec rynku i ma wolny wybór w jego kształtowaniu
Demokracja semiotyczna – ekspresyjny wariant wolnego rynku

III. Trzy drogi ucieczki od konsumpcji
Przez wzięcie kultury w objęcia
Kulturowa wszystkożerność

Przez cnotę
Konsumeryzm

społecznie

świadomy;

kapitalizm

udziałowców

Przez sztukę
Flâneur (próżniak, dandys)

XIX/ XX w., Paryż

Peterson & Kern
Sposób:

poszerzenie

zainteresowań; mieszanie się
gustów

wyklucza

homologiczność
Zło - różnice statusowe i
klasyfikacja

Krytyka: jakaś forma selekcji
istnieje

zawsze;

pluralizm

gustów dostępny tylko dla klas
wyższych

Nurt neoliberalny
Sposób:

próba

pogodzenia

obywatela i konsumenta w 1
Przykład: thatcheryzm – 4
modele osobowości:
- os. Przedsiębiorcza
- os. Konserwatywna
- aktywny obywatel
- suwerenny konsument
Zło – bierność i egoizm
Krytyka: sprzecznosć interesów
modeli (zwłaszcza 2 ostatnie)

Walter Benjamin, Pasaże
Sposób: sprzeciw
– próżniactwem wobec pracy i
wynikajacej z niej klasowej
struktury społecznej
- postawą biernego konsumenta
(proestetyczne wgapianie się w
wystawy

sklepowe)

wobec

nakazu kupna
Zło – kołtuneria (obłuda)
Krytyka: jest/ był raczej mitem
niż rzeczywistością

IV Społeczeństwo konsumpcyjne a wykluczenie społeczne
Nazwisko-wytrych: Zygmunt Bauman
Teza: w epoce nowoczesnej zastąpiło przejscie od społeczeństwa produkcyjnego do s. konsumpcyjnego; struktura
społeczna dzieli się na 2 główne klasy:
- uwiedzeni (zwycięzcy) – konsumpcja jest środkiem do samorealizacji
- uciskani (przegrani) – zależni od podrzędnych usług społecznych

Społeczne wykluczenie w społeczeństwie konsumpcyjnym oznacza bycie wadliwym konsumentem.
Bieda - brak możliwości nabycia dóbr będących symbolami przynależnosci; niekoniecznie oznacza życie bez
możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb, ale uniemożliwia bycie pełnowartościowym człowiekiem

V. Wspólnota w społeczeństwie konsumpcyjnym

Rodzina

Przyjaźń

Zanik

Redefinicja

Kres

Złoty wiek

- system pokrewieństwa
jako sztywna kombinacja
praw i obowiązków
- hierarchiczna struktura
- przymusowość
- sieć bezpieczeństwa ale
jako ost. deska ratunku

- więzy pokrewieństwa
stają

się

opcjonalne,

oparte na przyjaźni
- rozmycie zobowiazań
rodzinnych

(jedynie

aktualne

zobowiązania

wobec dzieci)

- powierzchowność relacji
-

podział

pracy

(wyspecjalizowane role)
- brak zaufania w miejscu
pracy

-

egalitaryzm,

wolny

wybór
- wyższe wykształcenie,
szerokie kontakty
- komunikacja, mobilność
- zatarcie się podziałów
stanowych/ klasowych

Kontakt w
sytuacji żebrania