Alan Aldridge Życie w społeczeństwie konsumpcyjnym 

 

I. Koncepcja deterministyczna  - Pierre Bourdieu 
1.  Podstawowa teza: 
Konsumpcja to jeden z wariantów symbolicznej walki klas, w której jednostka jest niemal biernym przedmiotem 
przemocy  symbolicznej;  styl  bycia  wyrażany  przez  konsumpcję  i  jej  symbole  jest  nie  tylko  pochodną  klas 
kulturowych,  ale  te  klasy  odtwarza;  konsumenta  definiuje  udział  w  rynku  dóbr  materialnych  i  symbolicznych  i 
posiadanie nabytego w trakcie socjalizacji gustu;  
2.  Słowa-wytrychy: 
-  klasyfikacja  –  (Gust  klasyfikuje  klasyfikując  osobę  klasyfikującą)  –  wybory  konsumpcyjne  nadają  etykietę 
społeczną, definiują pozycję społeczną (klasę) 
-  habitus  –  zasada  strukturyzująca  gusta;  konfiguracja  emocjonalnych  i  intelektualnych  dyspozycji  nabywana  w 
czasie socjalizacji 
- homologiczność gustów – gusta jednostki dotyczące różnych dziedzin mają wspólną bazę (kryterium)  
 
II. Koncepcja demokracji semiotycznej – John Fiske 
1.  Podstawowa teza:  
Konsument  jest  świadomym  podmiotem,  aktywnym  twórcą  znaczeń,  zdolnym  do  selektywnego  wyboru  ofert 
rynku; jest suwerenny wobec rynku i ma wolny wybór w jego kształtowaniu  
Demokracja semiotyczna – ekspresyjny wariant wolnego rynku 
 
III. Trzy drogi ucieczki od konsumpcji 
Przez wzięcie kultury w objęcia 
Kulturowa wszystkożerność 

Przez cnotę  
Konsumeryzm 

społecznie 

świadomy; 

kapitalizm 

udziałowców 

Przez sztukę  
Flâneur (próżniak, dandys) 
 
 XIX/ XX w., Paryż 

Peterson & Kern 
Sposób: 

poszerzenie 

zainteresowań;  mieszanie  się 
gustów 

wyklucza 

homologiczność  
Zło  -  różnice  statusowe  i 
klasyfikacja 
 
Krytyka:  jakaś  forma  selekcji 
istnieje 

zawsze; 

pluralizm 

gustów  dostępny  tylko  dla  klas 
wyższych 

Nurt neoliberalny 
Sposób: 

próba 

pogodzenia 

obywatela i konsumenta w 1 
Przykład:  thatcheryzm  –  4 
modele osobowości:  
- os. Przedsiębiorcza 
- os. Konserwatywna 
- aktywny obywatel 
- suwerenny konsument 
Zło – bierność i egoizm 
Krytyka:  sprzecznosć  interesów 
modeli (zwłaszcza 2 ostatnie) 

Walter Benjamin, Pasaże 
Sposób: sprzeciw 
 –  próżniactwem  wobec  pracy  i 
wynikajacej  z  niej  klasowej 
struktury społecznej 
-  postawą  biernego  konsumenta 
(proestetyczne  wgapianie  się  w 
wystawy 

sklepowe) 

wobec 

nakazu kupna 
Zło – kołtuneria (obłuda) 
Krytyka:  jest/  był  raczej  mitem 
niż rzeczywistością 

 
IV Społeczeństwo konsumpcyjne a wykluczenie społeczne 
Nazwisko-wytrych: Zygmunt Bauman 
Teza: w epoce nowoczesnej zastąpiło przejscie od społeczeństwa produkcyjnego do s. konsumpcyjnego; struktura 
społeczna dzieli się na 2 główne klasy: 
- uwiedzeni (zwycięzcy) – konsumpcja jest środkiem do samorealizacji              
- uciskani (przegrani) – zależni od podrzędnych usług społecznych 
 
Społeczne wykluczenie w społeczeństwie konsumpcyjnym oznacza bycie wadliwym konsumentem.  
Bieda  -  brak  możliwości  nabycia  dóbr  będących  symbolami  przynależnosci;  niekoniecznie  oznacza  życie  bez 
możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb, ale uniemożliwia bycie pełnowartościowym człowiekiem 
 
V. Wspólnota w społeczeństwie konsumpcyjnym 

Rodzina 

Przyjaźń 

Zanik 

Redefinicja 

Kres 

Złoty wiek 

-  system  pokrewieństwa 
jako  sztywna  kombinacja 
praw i obowiązków 
- hierarchiczna struktura 
- przymusowość 
-  sieć  bezpieczeństwa  ale 
jako ost. deska ratunku 

-  więzy  pokrewieństwa 
stają 

się 

opcjonalne, 

oparte na przyjaźni 
-  rozmycie  zobowiazań 
rodzinnych 

(jedynie 

aktualne 

zobowiązania 

wobec dzieci) 

- powierzchowność relacji 
- 

podział 

pracy 

(wyspecjalizowane role) 
-  brak  zaufania  w  miejscu 
pracy 

- 

egalitaryzm, 

wolny 

wybór 
-  wyższe  wykształcenie, 
szerokie kontakty 
- komunikacja, mobilność 
-  zatarcie  się  podziałów 
stanowych/ klasowych 

Kontakt w 
sytuacji żebrania