MATURA 2009 sesja wiosenna

TEMATY DO EGZAMINU WEWNĘTRZNEGO

Z JĘZYKA POLSKIEGO

W II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM

IM. WALEREGO WRÓBLEWSKIEGO W GLIWICACH

LITERATURA

1. Różne oblicza metamorfoz bohaterów literackich. Opracuj temat, odwołując się do

wybranych przykładów.

2. Różne realizacje motywu domu i rodziny w literaturze. Przedstaw je, ilustrując

przykładami literackimi.

3. Utopie i antyutopie. Zaprezentuj sposoby kreacji światów alternatywnych

w literaturze, dokonując analizy wybranych tekstów.

4. Pamiętniki i dzienniki jako specyficzne portrety wewnętrzne bohatera bądź autora.

Opracuj temat, odwołując się do wybranych tekstów.

5. Omów twórczość wybranego pisarza, wskazując, jak w niej funkcjonują motywy

biblijne lub mitologiczne.

6. Odwołując się do wybranych tekstów, przedstaw funkcjonowanie motywu snu

w literaturze.

7. Przedstaw kreacje istot nadprzyrodzonych w literaturze, odwołując się do wybranych

przykładów.

8. Przywołując postacie literackie, wskaż i określ, jak wychowanie oraz wykształcenie

wpłynęły na ich losy i poglądy.

9. Różne sposoby prezentacji postaci dziecięcych w literaturze. Dokonaj ich analizy

i interpretacji, przywołując wybrane teksty.

10. Portrety artystów w literaturze. Przedstaw i zinterpretuj sposób prezentowania tych

postaci.

11. Tragizm ludzkiej odmienności, nieprzystosowania i niespełnienia jako temat

literatury. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów.

12. Przedstaw bohaterów literackich, którzy postępowali wbrew sobie; określ ich

motywacje i scharakteryzuj konsekwencje ich postępowania.

13. Motywy zwierzęce lub roślinne w literaturze. Omów różne sposoby ich

funkcjonowania w wybranych tekstach.

14. Wizje świata w literaturze XX wieku. Przedstaw i porównaj sposoby funkcjonowania

tego motywu w dziełach różnych twórców.

15. Etos rycerski w literaturze. Porównaj sposoby funkcjonowania tego motywu

w różnych utworach.

16. Biografia jako klucz interpretacyjny. Na podstawie wybranych przykładów omów

związki między życiem artysty a jego twórczością.

17. Różne sposoby kreowania świata przedstawionego w literaturze fantastycznej. Omów

zagadnienie na wybranych przykładach.

18. Przedstaw i zinterpretuj sposoby funkcjonowania motywu podróży lub wędrówki

w wybranych tekstach literackich.

19. Wizja miasta w literaturze. Omów realizację tego motywu w wybranych utworach.
20. Funkcja i sposoby ujęcia motywów fantastycznych w literaturze różnych epok. Omów

temat opierając się na wybranych przykładach.

1

21. Różne przejawy buntu w literaturze. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane

teksty.

22. Postawy bierności, odsunięcia się od życia jako temat literatury. Zaprezentuj i oceń

bohaterów przyjmujących je.

23. Przedstaw zjawisko kiczu literackiego na przykładzie romansu brukowego,

przywołując wybrane teksty.

24. Motywy biblijne lub mitologiczne jako inspiracja poezji współczesnej. Zaprezentuj

różne sposoby ich wykorzystania w wybranych wierszach.

25. Bohaterowie literatury wobec Boga. Rozważ problem, porównując wybrane kreacje.
26. Portrety bohaterów postawionych w sytuacjach ekstremalnych. Porównaj różne

wizerunki, wykorzystując wybrane utwory literackie.

27. Portrety Żydów w literaturze. Przedstaw i porównaj sposób ich kreowania

w wybranych utworach.

28. Postacie autentyczne w utworach literackich. Omów sposób ich prezentacji i określ

funkcję, jaką spełniają w tekstach.

29. Historia w oczach świadków. Zaprezentuj i porównaj przedstawienia wydarzeń

zawarte w wybranych utworach literackich.

30. Tragedia holocaustu jako temat literacki. Zaprezentuj i porównaj sposoby ujęcia tego

tematu w wybranych tekstach.

31. Postać władcy w literaturze. Zaprezentuj wybrane realizacje tego motywu i określ ich

funkcje.

32. Motyw śmierci w literaturze. Przedstaw wybrane realizacje i określ ich funkcje.
33. Parabola jako gatunek literacki. Odwołując się do utworów z różnych epok, zwróć

uwagę na sposób kreowania świata i fabuły oraz ich funkcje.

34. Przedstaw i porównaj literackie kreacje zaświatów, odwołując się do wybranych

utworów.

35. Motyw zniewolenia człowieka w literaturze. Zaprezentuj jego realizacje w wybranych

tekstach.

36. Jak twórcy literatury wykorzystują teorie filozofów? Odpowiedz na pytanie,

odwołując się do wybranych utworów.

37. Portrety kobiet w literaturze. Przedstaw wybrane postacie, wskazując podobieństwa

lub różnice w ich kreacjach

38. Korzystając z wybranych dzieł, zaprezentuj, jak twórcy literatury przedstawiają

środowiska młodzieżowe.

39. Orient jako źródło inspiracji dla twórców literatury; omów temat, odwołując się do

wybranych tekstów.

40. Przyczyny i konsekwencje cierpienia w życiu bohaterów literackich. Przedstaw

wybrane postacie i określ, jaką rolę w ich życiu odegrało cierpienie.

41. Bohaterowie literaccy wobec pytań o sens życia. Przywołując wybrane przykłady,

przedstaw, jakie pytania zadają sobie i jak poszukują odpowiedzi na nie.

42. Historia jako motyw literacki. Przedstaw, w jaki sposób wydarzenia historyczne są

prezentowane w wybranych tekstach i określ, jaką funkcję spełniają.

43. Miłość jako temat literatury. Przedstaw i porównaj sposoby pokazywania tego uczucia

w wybranych tekstach.

44. Motyw zdrady w literaturze. Zaprezentuj i porównaj wybrane jego realizacje.
45. „Świat na opak” jako sposób przedstawiania i objaśniania rzeczywistości. Omów

zagadnienie, przywołując wybrane przykłady literackie.

46. Sposób funkcjonowania motywów apokaliptycznych wybranych utworach literackich

różnych epok. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów
literackich.

2

47. Przedstaw i zinterpretuj sposób funkcjonowania motywu upływu czasu i śmierci

w twórczości wybranego poety współczesnego polskiego lub obcego.

48. Kobieta w innych kulturach. Odnosząc się do wybranych tekstów literackich,

scharakteryzuj sposób kreacji rolę kobiety.

49. Ważne problemy społeczne jako temat literatury, określ, w jaki sposób twórcy

literaccy mówią o trudnych problemach ludzkich. Wskaż cel tego typu u tworów.

50. Poetyka współczesnego eseju. Posługując się utworami eseistycznymi wybranego

twórcy, określ, ważne dla tego artysty tematy i rozważ, w jaki sposób o nich mówi

51. Haiku jako sposób mówienia o pojmowaniu świata i mentalności człowieka Orientu.

Wykorzystując wybrane utwory tego gatunku, scharakteryzuj jego specyfikę
i przedstaw obraz świata i człowieka wyłaniający się z tych tekstów.

52. Portrety bohaterów w dramatach skandynawskich twórców XIX i początku XX

wieku. Scharakteryzuj wybrane postacie i wskaż, jaką rolę odgrywa w ich życiu
prawda.

53. Sielanka jako wyraz tęsknoty za spokojem i harmonią świata. Zaprezentuj różne

realizację tej tęsknoty w wybranych tekstach.

54. Postać władcy w literaturze. Zaprezentuj wybrane realizacje tego motywu wskaż jego

funkcje.

55. Motyw „teatrum mundi” w literaturze. Pokaż sposoby jego funkcjonowania w

tekstach z literatury polskiej i obcej.

56. Portrety czarnych charakterów w tekstach literatury popularnej. Wskaż sposoby

kreacji postaci oraz ich funkcję w wybranych utworach.

KORESPONDENCJA SZTUK

1. Orient jako źródło inspiracji dla twórcy literatury i sztuki; omów temat, wykorzystując

wybrane teksty kultury.

2. Motyw zła w literaturze i filmie. Porównaj sposoby jego realizacji w wybranych

dziełach.

3. Różne sposoby prezentacji przyrody w literaturze i malarstwie – dokonaj ich analizy

i interpretacji, przywołując wybrane przykłady.

4. Zaprezentuj różne aspekty obecności wybranych dzieł sztuki w literaturze, odwołując

się do tekstów kultury.

5. Zaprezentuj Teatr Telewizji jako zjawisko z pogranicza sztuk, odwołując się do

wybranych spektakli.

6. Postmodernizm w literaturze i filmie; dokonaj analizy, interpretacji i oceny rozwiązań

twórczych w wybranych tekstach i filmach.

7. Obraz wsi w literaturze i sztuce. Dokonaj analizy i interpretacji przykładów literackich

i innych tekstów kultury.

8. Metody budowania nastroju w dziele literackim i teatralnym lub filmowym.

Zaprezentuj je, przywołując wybrane przykłady.

9. Przedstaw dzieła sztuki, które odegrały jakąś rolę w życiu wybranych postaci

literackich. Określ, jak wpłynęły na losy i poglądy tych bohaterów.

10. Literackie i filmowe lub malarskie portrety kobiet. Porównaj sposoby prezentowania

kobiecości w wybranych dziełach.

11. Malarski i literacki obraz śmierci w sztuce. Omów i porównaj na wybranych

przykładach.

12. Motyw rewolucji. Scharakteryzuj i porównaj jego realizacje w wybranych dziełach

literatury i innych sztuk

3

13. Sposoby funkcjonowania motywów historycznych lub biblijnych w tekstach piosenek

polskich zespołów młodzieżowych. Scharakteryzuj zjawisko na przykładzie
wybranych utworów.

14. Interpretacja świata w tekstach muzyki młodzieżowej. Omów problem, odwołując się

do wybranych utworów polskich zespołów i wykonawców.

15. Kryminał literacki i filmowy. Porównaj sposoby budowania napięcia i kształtowania

fabuły w wybranych utworach.

16. Literackie inspiracje muzyki. Omów temat, opierając się na wybranych utworach.
17. Adaptacje filmowe dzieł wybranego twórcy literatury. Dokonaj analizy tychże oraz

ich oceny.

18. Omów adaptacje filmowe utworów fantastyczno - naukowych lub fantasy, opierając

się na wybranych przykładach.

19. Problem holocaustu jako temat literacki i filmowy. Omów temat opierając się na

wybranych przykładach.

20. Porównaj różne inscenizacje tych samych dramatów, wykorzystując wybrane teksty

i ich realizacje teatralne.

21. Różne inscenizacje dzieł literackich jednego twórcy. Omów zagadnienie na

przykładzie wybranych przedstawień teatralnych.

22. Motywy mitologiczne lub biblijne w literaturze i innych sztukach. Przedstaw ich

funkcjonowanie, odwołując się do wybranych tekstów kultury.

23. Sylwetka bohatera Szekspirowskiego w sztuce. Porównaj sposoby ujęcia postaci

w literaturze i innych tekstach kultury.

24. Obrazy powstań narodowych w literaturze i innych tekstach kultury. Porównaj je,

odwołując się do wybranych przykładów.

25. Ból rodziców po stracie dziecka. Zaprezentuj temat, korzystając z wybranych dzieł

literatury i innych sztuk.

26. Portret Sarmaty w literaturze i malarstwie. Porównaj ujęcia tematu, odwołując się do

wybranych dzieł.

27. Pejzaż w sztuce. Porównaj sposoby jego prezentowania w wybranych dziełach

literatury i innych tekstach kultury.

28. Symbolika stroju w dziełach sztuki. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych

dzieł literatury i innych tekstów kultury.

29. Kierunki malarskie w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych

utworów.

30. Humor jako kategoria estetyczna i światopoglądowa. Omów zagadnienie, odwołując

się do wybranych dzieł literatury i malarstwa.

31. „Świat na opak” jako sposób przedstawiania i objaśniania rzeczywistości. Omów

zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł literatury i malarstwa.

32. Motyw buntu w dziełach literatury i innych tekstach kultury. Przedstaw jego

funkcjonowanie, wykorzystując wybrane przykłady.

33. Różne sposoby prezentacji postaci dziecięcych w literaturze i innych tekstach kultury.

Dokonaj ich analizy i interpretacji, przywołując wybrane przykłady.

34. Postacie drugiego planu. Przedstaw, jaką funkcję spełniają i jak są zaprezentowane

w wybranych utworach literackich i filmowych.

35. Kino i literatura drogi. Porównaj literackie i filmowe kreacje motywu podróży.
36. Tyran, despota, władca absolutny. Scharakteryzuj i porównaj wybranych bohaterów

literatury i innych tekstów kultury.

37. Intertekstualność jako tendencja w sztuce. Scharakteryzuj zjawisko wykorzystując

utwory literackie i inne teksty kultury.

38. Motywy fantastyczne w literaturze i sztuce. Przedstaw ich realizację w wybranych

utworach literackich i innych tekstach kultury.

4

39. Przedstaw funkcjonowanie motywu Arkadii w literaturze i sztuce, analizując

i interpretując wybrane przykłady.

40. Różne sposoby prezentacji istot nadprzyrodzonych w literaturze i sztuce. Omów

temat, wykorzystując wybrane teksty kultury.

41. Obraz życia w PRL – u w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie, odwołując się do

wybranych przykładów literackich i kulturowych.

42. Motyw ogrodu w literaturze i sztuce. Przedstaw i porównaj różne realizacje,

odwołując się do wybranych przykładów.

43. Szaleństwo jako temat literatury i sztuki. Przedstaw wybrane dzieła, które

wykorzystują ten motyw; określ sposób jego ujęcia oraz funkcję.

44. Motywy celtyckie w sztuce różnych epok. Przedstaw, w jaki sposób twórcy literatury

i filmu czerpią z kultury celtyckiej i określ cel tych nawiązań.

45. Motyw cierpienia jako temat literatury i sztuki XX wieku. Wskaż i zinterpretuj

współczesne realizacje tego motywu, wykorzystując wybrane dzieła literackie oraz
filmowe lub malarskie.

46. Ekspresjonizm w literaturze i sztuce. Przywołując wybrane przykłady, określ różnice

i podobieństwa ekspresjonizmu malarskiego i literackiego.

47. Motywy apokaliptyczne w literaturze i sztuce różnych epok. Wykorzystując wybrane

dzieła, przedstaw i porównaj sposoby ich realizacji. Określ, jaką funkcję spełniają
w tekstach kultury.

48. Motywy wędrówki lub podróży w literaturze i filmie. Wykorzystując wybrane dzieła,

przedstaw i porównaj sposoby ich realizacji. Określ, jakie znaczenie mają w tekstach
kultury.

49. Motyw tańca w wybranych dziełach literatury i innych tekstach kultury. Przedstaw

sposoby jego realizacji i funkcje w wybranych przykładach.

50. Literatura i sztuka wobec kształtowania poczucia tożsamości narodowej w czasach

niewoli. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych dzieł literackich i malarskich oraz
określ, jakimi środkami autorzy próbują wpłynąć na odbiorcę.

51. Portrety emancypantek i feministek w literaturze i filmie. Przedstaw różne kreacje,

odwołując się do wybranych przykładów.

52. Sceny batalistyczne w literaturze i filmie lub malarstwie. Przedstaw różne sposoby

realizacji tego tematu i jego funkcje w wybranych przykładach.

53. Polskie mity narodowe i ich demitologizacje w literaturze i sztuce. Omów różne

sposoby ich kreacji i funkcjonowania w wybranych tekstach kultury.

54. Kolory, które znaczą. Omów funkcje barw w wybranych tekstach kultury.
55. Motywy franciszkańskie w literaturze i sztuce. Przedstaw różne ich ujęcia

w wybranych tekstach kultury.

56. Wizja świat w twórczości S. I. Witkiewicza. Formułując odpowiedź, odwołaj się do

tekstów literackich, filozoficznych oraz dzieł malarskich twórcy.

JĘZYK

1. Retoryka jako sztuka przekonywania. Na podstawie wybranych przemówień dokonaj

analizy i interpretacji najciekawszych figur retorycznych.

2. Gwary środowiskowe i ich wpływ na kształtowanie się współczesnej polszczyzny;

opracuj temat, wykorzystując zebrane materiały.

3. Dorobek starożytności jako źródło związków frazeologicznych - zbadaj ich żywotność

we współczesnej polszczyźnie, analizując zebrane materiały.

4. Specyfika nagłówka gazety – dokonaj analizy tematycznej i formalnej, opracowując

wybrane przykłady z kilku czasopism.

5

5. Jak ludzie przemawiają? Zbadaj językowe środki perswazji zastosowane w mowach

wybranych bohaterów literackich lub postaci autentycznych.

6. Język jako narzędzie manipulacji. Omów problem na przykładzie języka telewizji lub

reklam.

7. Funkcje języka i sposoby jego wykorzystania w reklamie społecznej. Omów

zagadnienie na wybranych przykładach.

8. Zjawisko amerykanizacji w języku polskim. Omów zagadnienie, odwołując się do

języka prasy i reklam.

9. Kicz językowy na przykładzie języka romansów brukowych i telenoweli.

Scharakteryzuj zjawisko, odwołując się do wybranych przykładów.

10. Komizm językowy. Scharakteryzuj zjawisko w oparciu o wybrane teksty literackie.
11. Język czatu internetowego. Omów zjawiska typowe dla tej odmiany języka.
12. Stylizacja gwarowa (dialektyzacja) i jej funkcje w wybranych utworach literackich.
13. Dokonując analizy języka wybranych utworów groteskowych, wyjaśnij, jaki obraz

świata one kreują.

14. Objaśnij budowę słowotwórczą, znaczenie i funkcję neologizmów artystycznych

w twórczości wybranego pisarza XX wieku.

15. Nazewnictwo miejskie. Zbadaj zagadnienie, odwołując się do nazw sklepów,

kawiarni, instytucji, ulic w twoim miejscu zamieszkania.

16. Polszczyzna potoczna w literaturze XX wieku. Zanalizuj problem, odwołując się do

utworów wybranych twórców.

17. Stylizacja biblijna i jej funkcje w wybranych utworach różnych epok. Rozwiń

zagadnienie, korzystając z wybranych przykładów.

18. Scharakteryzuj język, jakim posługują się wybrani bohaterowie literaccy w czasie

konfliktów. Oceń, czy użyte środki wyrazu mają wpływ na rozwiązywanie tychże.

19. Dokonaj analizy słowotwórczej nazewnictwa występującego w wybranych utworach

literatury fantastycznej.

20. Wpływ języka reklamy na zmianę współczesnej frazeologii. Rozpatrz problem,

analizując wybrane przykłady.

21. Metaforyka tytułów prasowych. Zanalizuj wybrane przykłady i oceń, jak ma się tytuł

czasopisma do jego zawartości.

22. Słowo jako narzędzie propagandy politycznej. Przedstaw językowe sposoby

politycznego oddziaływania na odbiorcę.

23. Gry z cenzurą i ich wpływ na kształt języka wybranych tekstów literackich. Przedstaw

zjawisko na przykładzie wybranych utworów.

24. Przedstaw cechy językowe wybranego gatunku publicystycznego, wykorzystując

wybrane przykłady.

25. Zbadaj język prasy młodzieżowej i oceń jego poprawność, analizując wybrane

przykłady.

26. Specyfika języka bohaterów i narracji polskich powieści fantasy lub science-fiction;

dokonaj analizy i porównania wybranych przykładów.

6

7