Zwyci´stwo materii

nad duchem

Czy wirusy sà przyczynà 

ci´˝kich chorób psychicznych?

M

imo ˝e schizofrenia i inne psy-
chozy pociàgajà za sobà
ogromne koszty ludzkie i ma-

terialne, nauki medyczne nie potrafià

na razie przekonywajàco wyjaÊniç przy-
czyn tych niszczàcych psychik´ chorób.
Genetycy znaleêli dowody na to, ˝e
pewnà rol´ w ich powstawaniu mo˝e
odgrywaç dziedziczenie. Ale wi´kszoÊç
badaczy uwa˝a, ˝e muszà istnieç tak˝e
inne czynniki wywo∏ujàce psychoz´,
przede wszystkim dlatego ˝e ryzyko,
aby wystàpi∏a ona u obojga jednojajo-
wych bliêniàt, jest niewiele wi´ksze od
losowego.

Jedna z kontrowersyjnych teorii, z

którà jak dotàd zgadza si´ tylko niewie-
lu badaczy, mówi, ˝e przynajmniej

20 Â

WIAT

N

AUKI

Grudzieƒ 1997

Ciàg dalszy ze strony 18

Podatek od t∏uszczu

JeÊli Kelly Brownell, dyrektor Yale Center 
for Eating and Weight Disorders, postawi
wreszcie na swoim, „posilne obiadki” 
pójdà na zawsze w zapomnienie. Brownell 

postuluje ob∏o˝enie 
podatkami wszystkich 
artyku∏ów ˝ywnoÊciowych
o du˝ej zawartoÊci
t∏uszczu. Powo∏uje si´
przy tym na fakt, 
˝e w ciàgu ostatnich 
15 lat liczba osób
oty∏ych wzros∏a 
w USA w sposób 
alarmujàcy – a˝ o 25%. 
Zamiast krytykowaç 
ludzi nie przestrzegajàcych
diety, Brownell postanowi∏

przypuÊciç atak na „toksyczne Êrodowisko 
˝ywnoÊciowe”, w którym ka˝dego 
dnia 7% Amerykanów po˝ywia si´ 
u McDonalda, a przeci´tne dziecko 
oglàda w telewizji 10 tys. reklam ró˝nych 
artyku∏ów spo˝ywczych rocznie. Podatek
od t∏uszczu jego zdaniem móg∏by byç 
pomocny w subsydiowaniu zdrowszej 
˝ywnoÊci i zach´caniu obywateli 
do uprawiania çwiczeƒ fizycznych.

S∏oneczny pot

Woda na S∏oƒcu? Koncepcj´ t´ wysunà∏ 
w 1995 roku Peter F. Bernath wraz 
z kolegami z University of Waterloo 
po zaobserwowaniu widm plam s∏onecznych 
przypominajàcych widmo zwyk∏ych 
czàsteczek wody. To jest mo˝liwe. 
Mimo ˝e powierzchnia S∏oƒca jest roz˝arzona
do temperatury 5000°C, to plamy majà 
na ogó∏ temperatur´ o 2000° ni˝szà, 
co dopuszcza ewentualne istnienie 
czàsteczek wody. Aby to udowodniç, 
musieli obliczyç widmo czàsteczek H

2

O

w tak wysokich temperaturach. Okaza∏o si´ 
to powa˝nym problemem, wymagajàcym 
u˝ycia superkomputera. Jednak teraz, 
po up∏ywie dwu lat, wyniki komputerowe 
zgadzajà si´ dok∏adnie z pomiarami. 
Powinno to pomóc w budowaniu lepszych 
modeli atmosfer ró˝nych planet. 
A na Ziemi badania te pomogà z satelity 
wykrywaç po˝ary lasów: p∏onàce drzewa 
zapewne wydzielajà czàsteczki wody 
o podobnych charakterystykach.

Karaluchy spod poduchy

Choroby podobne do astmy z nieznanych 
przyczyn szczególnie cz´sto wyst´pujà 
wÊród dzieci ˝yjàcych w centrum miast. 
Lekarze obcià˝ali za to winà z∏à jakoÊç 
powietrza, nieodpowiednià opiek´ zdrowotnà
i zwi´kszonà ekspozycj´ na kurz zawierajàcy
roztocza, a tak˝e z∏uszczonà skór´ zwierzàt
i zarodniki pleÊni. Lecz w New England 
Journal of Medicine z 8 maja br. ukaza∏o si´
doniesienie, ˝e wchodzi tu w gr´ inny alergen.
WÊród 476 miejskich dzieci chorych 
na astm´ 37% by∏o uczulonych na karaluchy.
Kurz w ich sypialniach w 50% przypadków 
zawiera∏ wysoki poziom alergenu 
tych owadów i tylko w 10% wysokie st´˝enie
równie˝ innych czynników dra˝niàcych.

Kristin Leutwyler

ZDROWIE PSYCHICZNE

BRIDGET GERETY