plik

Św. Maksymilian i spotkanie z masonerią

Rajmund  Kolbe urodził  się 8 stycznia  1894 roku w Zduńskiej  Woli
(pow. Sieradz,  woj. Łódzkie) na terenie zaboru  rosyjskiego.  4
września  1910 roku,  a więc w wieku niespełna 17 lat wstępuje do
Zakonu  Braci Mniejszych  Konwentualnych  i rozpoczyna  nowicjat  we
Lwowie pod imieniem  Maksymilian.  Widząc  u niego zamiłowanie  do
nauki  i znaczne  w niej postępy  przełożeni  skierowali  go do Rzymu
gdzie 10 listopada  1912 roku  rozpoczyna  studia  filozoficzne  na
Pontifica  Universitas  Gregoriana.  Po uzyskaniu  22 października  1915
roku  doktoratu  z filozofii rozpoczyna  studiowanie  teologii na

Pontifica Fakultas Theologicus S. Bonaventurae. Studia te wieńczy
doktoratem 22 lipca 1919 roku po czym wraca do kraju.

Tych kilka lat pobytu we Włoszech  sprawiło,  że Maksymilian lepiej
zrozumiał  ducha Kościoła. Obok związanych  z pobytem w Wiecznym
Mieście rozmaitych  zachwytów szybko dostrzega  również  wiele
negatywnych aspektów  toczącego  się tam życia. Mocno przeżywa
każde spotkanie ze złem  toteż z rozżaleniem  wspomina w swoich
„Dziennikach”: „Usłyszałem  okropne bluźnierstwo przeciwko
N[ajświętszej]  M[aryi] Pannie” (29 I 1918), „Znów bluźnierstwo 'della
fantasia'” (15 II 1918) czy też „Bluźnierstwo  za oknem - co za kraj
bluźnierców” (16 II 1918). Bardzo  go to razi, lecz potrafi  w tym
wszystkim oddzielić zauważone  tam zło od żyjących tam ludzi. Obok
bieli i czerni  widzi całą gamę szarości  i dostrzega  tam intensywną
walkę dobra ze złem.

W roku 1917 masoneria  na całym świecie obchodziła  okrągły
jubileusz  dwustulecia  istnienia organizacji.  Wydarzenie  to świętowali
również  wolnomularze  w Rzymie, gdzie godność wielkiego mistrza
sprawował  w tym czasie dawny burmistrz  miasta Ernesto  Nathan, o
którym Benedetto  Croce  wspominał,  iż „był to człowiek godny
najwyższego  szacunki (uomo degnissimo)”. Obchody te połączono  z
uroczystościami  rocznicowymi ku czci Giordano  Bruna.  Wtedy to
miało miejsce wydarzenie,  które bez wątpienia znacząco  zaważyło  na
całym dalszym życiu młodego studenta  teologii z Polski.

Masoneria  włoska w połowie  lat sześćdziesiątych  XIX wieku połączyła
się w będący związkiem wszystkich lóż Wielki Wschód Włoch. Zawsze
wykazywała ona ogromną  dążność do zjednoczenia  licznych
państewek  włoskich w jedną całość.  „Wielki Wschód występował  jako
spadkobierca i kontynuator i idei Garibaldiego i Mazziniego; jego
przywódcy  jak Adrian Lemni, Ernesto Nathan, Lodovico Frapolli,
Giorgio Tamaio, Timateo Riboli chlubili się tym że są 'naśladowcami,
uczniami i następcami' tych dwu postaci, zaś w jego szeregach

znaleźli się ich dawni towarzysze walk, jak Antonio Saffi czy Luigi
Castelazzo” - pisał Ludwik Hass.

Jedną z istotnych przeszkód  stojących na drodze  scalenia  półwyspu w
jeden  twór państwowy stanowiło  znajdujące  się w jego centrum
autonomiczne  Państwo  Kościelne.  Trudno więc dziwić się rozmaitym
akcjom polegającym chociażby na rozrzucaniu  ulotek nawołujących
do wkroczenia  policji na teren Watykanu. Ludwik Hass w odniesieniu
do cech ówczesnej  masonerii włoskiej  użył nawet określenia  „bojowy
antyklerykalizm”. Wydaje się to całkiem słuszne  jeżeli weźmiemy  pod
uwagę,  iż w ogłoszonej  w 1906 roku wykładni pierwszego  artykułu
Konstytucji Wielkiego Wschodu wolnomularstwo  określone  zostało
m.in. jako ponadpartyjna  instytucja polityczna, otwarta  dla
wszystkich zwolenników  postępu,  zwalczająca  klerykalizm i wszelką
przemoc.

W naturze  człowiek zawsze  leżało  to, iż z upodobaniem  stosował
rozmaite  uproszczenia  i skróty myślowe. Możliwe,  że właśnie  w
związku z tym znaleźli się tacy, którym zdawało  się, że można
postawić znak równości pomiędzy zarządzanym  przez  papieża
Państwem  Kościelnym a kierowanym przez  niego Kościołem czy
religią katolicką. Przy takim podejściu  do sprawy jedyna drogą do
zjednoczenia  Włoch musiała prowadzić  poprzez  walkę i w
konsekwencji  tego całkowite zniszczenie  katolicyzmu.

W październiku  1917 roku na ulicach Wiecznego  Miasta
zorganizowano  regularną  demonstrację  pod znakiem Szatana. Jej
uczestnicy niejako w reakcji na katolicyzm głosili otwarcie,  że
ukoronowaniem  ich działań  ma być panowanie diabła,  a zwłaszcza
jego panowanie  na Watykanie. W trakcie jej trwania  rozwinięto
czarny sztandar  giordano-brunistów  przedstawiający  postać
Archanioła  Michała, uchwyconą szponami  Lucypera i powaloną na
ziemię.  Na jednym z transparentów  widniał napis postulujący w
formie  imperatywu: „Szatan musi zapanować  w Watykanie a papież
będzie  jego sługą”.

Potężne  demonstracje  antykatolickie zrobiły ogromne wrażenie  na
młodym Maksymilianie. Nie był już dzieckiem,  ale tutaj wydarzyło się
coś wobec  czego stanął zupełnie  bezradny.  Nie rozumiał motoru
postępowania  tych ludzi toteż z uwagą wsłuchiwał się w opinie
wychowawców  i niektórych wyższych hierarchów.  Ich ocena  była
bardzo  jednoznaczna,  stąd też prowokacja ta nie pozostała  zbyt długo
bez reakcji strony przeciwnej.  André  Frossard pisał o Maksymilianie
„Tak jak święty  Franciszek z Asyżu  wyruszył  nawrócić sułtana
tureckiego, on prosi przełożonego  o zgodę na nawrócenie wielkiego
mistrza masonów, którzy hałasują wokół Watykanu, powiewając
ognistymi sztandarami, na których smok zwycięża  Świętego Michała
Archanioła, co ma wróżyć papieżom już pozbawionym władzy
doczesnej bliską utratę władzy duchowej”.  W odpowiedzi  na, jak pisał
o. Kolbe: „coraz to bardziej jawne poczynania masonów i innych
wrogów Kościoła Chrystusowego  w samej stolicy chrześcijaństwa”  16
października  1917 roku siedmiu kleryków Międzynarodowego
Kolegium Franciszkańskiego  „Seraphicum”  przy Via S. Teodoro  41F w
Rzymie zawiązało  pod przewodnictwem  brata Maksymiliana związek
„Militia Immaculatae”  (znany u nas pod swoją polską nazwą  -
Rycerstwo  Niepokalanej  lub też Milicja Niepokalanej).  W literaturze
brak jest całkowitej  zgodności co do daty dziennej  tego wydarzenia  w
związku z tym, że już sam założyciel  obok 16 X podaje  w niektórych
dokumentach  dzień 17 X.

Członkowie  tego stowarzyszenia  poświęcili się w całości i
bezwarunkowo  Niepokalanej Dziewicy.  Podkreślał to bardzo mocno
jego założyciel pisząc,  że: „Pierwszych  członków łączyło jedynie mniej
więcej wyraźne  pragnienie całkowitego poświęcenia się Niepokalanej
jako narzędzie w Jej niepokalanych rękach dla ratowania dusz
(zwłaszcza  masonów) i dla ich uświęcenia”. Jak wspominała  później s.
Szczęsna  Sulatycka, Maksymilian Ma Kolbe mocno podkreślał,  iż
„Milicja nie jest jakąś organizacją, ale ruchem, który ma pociągnąć
masy wyrywając je szatanowi”.

Klerycy uzyskali od rektora kolegium o. Stefana  Ignudiego  zgodę i
aprobatę  dla swojego  przedsięwzięcia.  Było to tym łatwiejsze,  że
znany był on z tego, iż zawsze  mocno starał  się uwrażliwiać  swoich
wychowanków na zagrożenia  płynące ze strony ideologii masońskiej.
Podobnie  będący ich ojcem duchownym o. Aleksander  Basile T.J.
również  udzielił młodym studentom  swego poparcia.  Może warto w
tym miejscu zwrócić uwagę na fakt, że o. Basile  był spowiednikiem
papieża  Benedykta XV, który zatwierdził  obowiązujący w Kościele  w
latach 1917-1983 Kodeks  Prawa Kanonicznego.  W tej sytuacji można
by zastanowić  się nad tym jak daleko sięgało  udzielone  przez  niego
poparcie  dla inicjatywy kleryków i czy była to jedynie akceptacja
czegoś  co już zaistniało.

Opracowany przez  brata  Maksymiliana statut Milicji jako
podstawowy  cel członków wymieniał: „staranie się o nawrócenie
grzeszników,  heretyków, schizmatyków itd., a najbardziej masonów,
oraz uświęcenie wszystkich pod opieką i za pośrednictwem
Najświętszej  Maryi Panny Niepokalanej”. Bardzo  mocno wziął sobie
tą intencję  do serca  stąd też odprawiając  dnia 28 kwietnia 1918 roku
drugą w swym życiu mszę  świętą czyni to właśnie  w intencji o
nawrócenie  schizmatyków, akatolików, masonów itd. Cel ten
podkreślany  jest w różnych jego pismach wielokrotnie.  W liście do o.
Wincentego  Borunia  Maksymilian pisze: „M.I. stara się o nawrócenie
wszystkich,  którzy nawrócenia potrzebują, z masonerią na czele, i o
uświęcenie wszystkich i każdego z osobna, co są i będą kiedykolwiek i
gdziekolwiek”. W innym miejscu zaznacza  on: „Naszym
pierwszorzędnym  celem jest zawsze nawrócenie i uświęcenie dusz,
czyli zdobycie ich dla Niepokalanej, miłość ku wszelkim duszom,
nawet Żydów, masonów i heretyków itp.” Służyć temu miało
codzienne  odmawianie  aktu strzelistego  do Niepokalanej,  gdyż jak
pisał Maksymilian Ma Kolbe o członkach Rycerstwa:  „Stając się w ten
sposób narzędziem w ręku Niepokalanej, co dzień gorącym
westchnieniem modlą się do Niej słowami, które sama na Cudownym

Medaliku objawiła: 'O Maryjo bez grzechu poczęta, módl się za nami,
którzy się do Ciebie uciekamy', a pomni i na tych, których zbawienia
pragną, dodają: 'i za wszystkimi, którzy się do Ciebie nie uciekają, a
zwłaszcza za masonami'”.

Stowarzyszenie  to jako „Pia Unio Militiae Mariae Immaculatae”
(Pobożny Związek Rycerstwa  Niepokalanej)  zatwierdził  dnia 2 stycznia
1922 roku wikariusz generalny  Rzymu kardynał Bazyli Pompilij
wydając w tej sprawie  specjalny dekret.  Jako „pobożny związek” M.I.
miała działać .w oparciu o przepisy  prawa kanonicznego  zawarte  w
kanonach 707-719 Codex  Iuris Canonici. Zostało ono określone  jako
Związek Pobożny co zgodnie z zapisem Kodeksu  Prawa Kanonicznego
oznaczało  zrzeszenie  wiernych założone  w celu wykonywania dzieła
zbożnego  lub dzieła  miłości. Maksymilian niezwykle rzadko używał
nazwy „pia unio”, ponieważ  nie oddaje ona istoty Rycerstwa.
Określenie  to jest mylące po dwakroć gdyż „unio” sugeruje  zespół
ludzi zorganizowanych,  zaś „pia” kładzie zbyt duży nacisk na stronę
dewocyjną,  podczas gdy zasadniczy  cel M.I. stanowiło  apostolstwo.

Zamiarem Maksymiliana Ma Kolbego było utworzenie  z pobożnego
związku oznaczanego  umownie M.I. 1 pierwszego  stopnia w
rozbudowanej  później  trójstopniowej  strukturze.  Stopień drugi M.I.  2
miał tworzyć sodalicję  tzn. być związkiem  pobożnym mającym zarząd
złożony z różnych stopni. Członkowie  M.I. 2 mieli pełnić rolę
moderatorów  w stosunku do M.I. 1. O ile w przypadku pierwszego
stopnia ograniczano  się prawie wyłącznie  do akcji indywidualnych, o
tyle M.I.2 to już koła prowadzące  zorganizowaną  akcję. O rycerstwie
trzeciego  stopnia jego założyciel  wspominał bardzo  niewiele.  Pieczę
nad działalnością  stowarzyszenia  sprawować  miały centrale
terytorialne:  międzynarodowa,  narodowa  i lokalna. Pisał o tym, iż
„centrala stara się dopomóc i niepokalanowianom w osiągnięciu celu
M.I. (M.I.N.)  i Rodakom (M.I.P.)  i wszystkim  innym przez M.I.M.,  czyli
M.I. mundialis - światowa”.

Brat Maksymilian nieustannie  dbał o rozwój Rycerstwa  zarówno  w
Polsce jak i w innych krajach. Tworzył tam klasztory- wydawnictwa
wzorowane  na Niepokalanowie  mając przy tym nadzieję,  że jak pisał
do o. Felice Castagnaro  w Rzymie „z czasem jeśli Niepokalana zechce,
może również powstanie Niepokalanów międzynarodowy”.

Zdając sobie sprawę  ze znaczenia  mediów swoje działania
skoncentrował  Maksymilian głównie na działalności pisarskiej  i
wydawniczej.  Od stycznia 1922 roku wychodzi organ M.I.  - „Rycerz
Niepokalanej”.  Obok niego w niedługi czas później  ukazuje się
również  skierowany do najmłodszych  „Rycerzyk Niepokalanej”.  W
wypełnianiu  swojej misji Maksymilian okazuje  niespożyte  siły stąd też
w 1931 roku w liście do o. Floriana Koziury pisze: „Zdaje mi się, że
obok 'Rycerza'  (dla wszystkich) i 'Rycerzyka'  (dla dzieci) z czasem
staną do boju inne wydawnictwa periodyczne (dzienniki, tygodniki,
miesięczniki i kwartalniki - poważne) i nie periodyczne (broszury,
książki) dla obszerniejszego  spraw jakich omówienia”. Zgodnie z tymi
założeniami  w maju 1935 pojawił się wielkonakładowe  pismo
codzienne  „Mały Dziennik” drukujące  w szczytowym okresie  nawet
175.000 egzemplarzy  w dni powszednie  i 275.000 egzemplarzy  w
niedziele.  Sumaryczny nakład wszystkich wydawnictw periodycznych
powstających  w Niepokalanowie,  wliczając w to „Rycerza
Niepokalanej”,  „Mały Dziennik”, pisemka dla dzieci, „Informator
Rycerstwa  Niepokalanej  - Pismo dla kół M.I.” oraz wydawany dla
duchowieństwa  kwartalnik w języku łacińskim, dochodził w 1939 roku
niemal do 1.500.000 egzemplarzy.

Już w najwcześniejszych  pismach brata Maksymiliana szczególny
nacisk położony  jest na zagrożenia  osoby ludzkiej począwszy  od
dzieci. Starał się stworzyć specjalnie  dla nich oddzielne  pisemko
wpajające  już tym najmniejszym  członkom Kościoła podstawowe
wartości katolickie. W związku z tym w liście do o. Floriana Koziury
zapytywał m.in. „Czy Niepokalana zechce już od Nowego Roku
przemawiać do małej dziatwy przez swego 'Rycerzyka'?”  Powstanie

takiego pisma było jego zdaniem niezbędne, gdyż jak uzasadniał
pisząc dalej: „Bo ponoć masoneria truje ją niemoralnymi drukami?”

Równie  wielką troskę przejawiał  on o młodzież  akademicką, z której
wywodzić się miała przyszła  elita intelektualna  kraju. Pisząc w marcu
1920 roku o tym w jednym z listów do ojca Ignudiego podkreślał:
„Masoneria natomiast działa szczególnie wśród słuchaczy
uniwersytetów”.  Dbałość  o tę właśnie  grupę widać było
niejednokrotnie  na kartach „Rycerza  Niepokalanej”  którego był
redaktorem  naczelnym. Z wielkim niepokojem  i troską pismo to
informowało  czytelników o wszelkich  przejawach  aktywności
wolnomularstwa  na tym polu. Stąd też z pewną obawą pisało np. o
tym, że: „masoni w Los Angelos wydali w roku zeszłym  około 30
tysięcy dolarów na zapomogi dla studentów, co wskazuje, jak zależy
masonerji na pozyskaniu młodzieży akademickiej”. Było to zresztą  o
tyle ważne,  że zdaniem Ludwika Hassa istniejąca  w tym czasie
sytuacja skierowała  „w różnych krajach uwagę zwolenników udziału
'sztuki królewskiej' w życiu publicznym na sprawę wychowania
młodzieży w duchu ideałów humanitaryzmu”.

Zainteresowanie  masonerii  młodzieżą  jest więc aż nadto widoczne.
Czemu  jednak ochrona  tej grupy przed  wpływami wolnomularstwa
była wg o.Maksymiliana aż tak istotna? Pisząc o zaniku moralności,
zwłaszcza  wśród  młodzieży,  motywował to zjawisko tym, iż „kina,
teatry, literatura, sztuka kierowane w wielkiej części niewidzialną
ręką masonerii, zamiast szerzyć  oświatę, gorączkowo pracują w myśl
uchwały masonów: 'My Kościoła katolickiego nie zwyciężymy
rozumowaniem, ale zepsuciem obyczajów'”. „Niewidzialna  ręka
masonerii...”  Można by się w tym miejscu zapytać - cóż to za
insynuacje i skąd w ogóle takie przypuszczenia.  Czy jednak
podejrzenia  o usiłowanie  wpływania przez  wolnomularstwo  na opinię
publiczną były całkiem bezzasadne?  Spróbujmy rozejrzeć  się za jakąś
podstawą  do tego typu stwierdzeń.  Pisząc o tym okresie  Ludwik Hass
zauważa  przecież,  że w UFL-u (Powszechnej  Lidze Masońskiej)  „sporo

uwagi poświęcano zagadnieniu propagandy wolnomularstwa za
pośrednictwem sztuki, prasy i kina”. Ten fakt może chyba o czymś
świadczyć.

W opublikowanym 30 czerwca  1982 roku w „St. Louis Jewish Light”
artykule „Oskarżenia  i prawda”  autorzy oskarżają  brata Maksymiliana
o naiwność.  Twierdzenie  takie starają się argumentować  tym, że
„bezkrytycznie  przyjmował  i szerzył  mit o 'spisku międzynarodowym',
w którym Żydzi, masoni, liberałowie, socjaliści i komuniści łączą się ze
sobą i spiskują po to, by podkopać istniejący porządek światowy  i
czynią to szerząc  niezadowolenie i przygotowując światową
rewolucję, która ma w ostatecznym wyniku doprowadzić do
zapanowania Żydów nad światem. Kolbe coraz to wspominał o
żydowsko- masońsko- komunistycznym 'spisku', rzekomo
wymienianym w 'Protokółach mędrców Syjonu', sfałszowanym
dokumencie rosyjskim”.  Poruszony tu został  problem  „Protokółów...”
do których miałby się odwoływać  Maksymilian Ma Kolbe przy
uzasadnianiu  twierdzeń  o „światowym spisku”. W rzeczywistości  w
jego pismach dokument ten wspominany jest zaledwie  dwukrotnie.
Czy jednak fakt, iż w ogóle się tam pojawia musi od razu oznaczać
naiwność autora? Dzisiaj patrzymy na tę książkę z perspektywy
kilkudziesięciu lat, ale jak pisał Jędrzej  Giertych,  bez względu na to co
o niej myślimy „nie można uważać za podstawę do krytyki, czy
potępienia kogoś za to, że na nim ta książka zrobiła wrażenie w
r.1924 i 1926, [...]  Ojciec Kolbe nie mógł wiedzieć, jakie opinie o tej
książce będą ogłoszone po jego śmierci”. Zdania na temat tego
dokumentu od samego początku były podzielone  i jeszcze
współcześnie  Adrian  Nikiel pisze: „Oczywisty  jest autentyzm
'Protokołów Mędrców Syjonu', których tekst to zwykły  wyciąg z
Talmudu. Oczywiście dostrzegamy  w tym dziele liczne naiwności i
dziwactwa, ale nikt nie powinien ogłupiać ludzi zarzutem fałszerstwa
czy antysemickiego spisku. Nawet gdyby ktoś udowodnił niezbicie, że

'Protokoły' nie są tym, czym są, musiałby przynajmniej zgodzić się, że
tajemniczy autor był potężnym prorokiem”.

Sygnowany nazwiskami dyrektora  „St. Louis Center  for Holocaust
Studies” Warrena  Greena  i profesora  Daniela L. Schlafly'ego jr z
Uniwersytetu  Saint Louis, artykuł „Oskarżenia  i prawda”  nie jest
głosem odosobnionym.  W związku z kanonizacją o. Maksymiliana
pojawiło się w stosunku do niego szereg  oskarżeń  o antysemityzm.
Oskarżenie  o naiwność mogło w taj sytuacji, zdaniem niektórych
stanowić pewne  usprawiedliwienie  wobec zarzutów.  Kilka dni
wcześniej,  25 czerwca,  ci sami autorzy  rozpoczęli  więc drobiazgową
kampanię w obronie  o. Maksymiliana. W oświadczeniu
zamieszczonym  w „St. Louis Review”  podtrzymywali, że  „oskarżenia,
iż ojciec Kolbe był związany  'wściekłym rasistowskim
antysemityzmem'  są fałszywe”.  W liście do wydawcy „New York
Review  of Books” reagowali  oni podobnie  w przeglądzie  książki Johna
Grossa,  w której autor  wyraził opinię, że o. Kolbe „podnosił w górę
bezwzględną antysemicką kampanię”. Green  i Schlafly zauważyli
wtedy niezwykle trafnie,  że „jego obraz Żydów jak i wszystkich  którzy
nie podzielali jego wiary to dostrzeganie ludzi którzy byli więźniami
błędu a nie obiektem nienawiści”. Wszak jak pisał o. Maksymilian w
liście do br. Łukasza Kuźmy z 23 sierpnia 1934 roku: „co się tyczy
Żydów, uważam, że należałoby poważnie podjąć zadanie nawrócenia
ich, ale w sposób roztropny,  doprawdy bardzo roztropny.
Niekoniecznie trzeba o tym pisać na łamach 'Rycerza',  ani w ogóle
nigdzie w sposób głośny. Być może w odpowiednim czasie 'Rycerz' w
żargonie spełni to zadanie”.

14 grudnia  1982 Cohen, reporter  „Washington  Post”, pisał iż przy
okazji wspominania  o kanonizacji o. Kolbe pojawia się pogłoska,  że
był on antysemitą.  Podczas gdy pozornie  uznaje  on, że był to
„nadzwyczajny  i bezinteresowny"  człowiek  równocześnie
podsumowuje  swój przekaz  stwierdzeniem  „On i jemu podobni
tworzyli środowisko sprzyjające dla Holokaustu przez propagowanie

antysemityzmu,  oni tworzyli pomost dla horroru nie do pomyślenia
który z tego wyniknął”. Tu atak stanowi jedynie niewielką  konkluzję
do zasadniczego  tekstu lecz nie zawsze  zarzuty były tak zawoalowane.
Zwłaszcza  w środowiskach  Żydów amerykańskich pojawiło  się szereg
głosów zgodnych z waszyngtońskim  korespondentem  „The Nation”
Christopherem  Hitchensem,  który opisywał o. Kolbe jako „człowieka
rzeczywiście  stosownego do Inkwizycji" do „bezwzględnego
rozpalania pieca” prowadzącego  w konsekwencji  do zniszczenia.
Rabbi Zev Nelson, pisał dla „Boston  Jewish Advocate”,  że o.
Maksymiliana poprzez  swoją aktywną publicystykę„realizował
bezwzględne kampanie antysemickie". Żydowski wydawca Rabbi
Robert  Gordis  pytał wręcz „Jeżeli tak wygląda święty, kto potrzebuje
grzeszników?”

André  Frossard  słusznie  zauważa  jednak, iż „Nie można osądzać
wstecz ojca Kolbego na podstawie dowodów, jakich dostarczyła
później nienawiść. Niskiego, podłego uczucia antysemityzmu  - zostało
to dowodnie wykazane - nie znał najdrobniejszy atom jego osoby. Żyd
był jego bliźnim, chciałby, żeby stał się mu jeszcze bliższy,  to wszystko.
Nigdy, ale to nigdy, nie uchybił miłości”. Nie bez kozery więc Jędrzej
Giertych akcentował  z naciskiem „chcę podkreślić to, że Ojciec Kolbe z
pewnością nie był wrogiem Żydów, a już w szczególności 'rasowym'
(rasistowskim),  czy 'zoologicznym' antysemitą. Widział on w Żydach
dusze stworzone przez Boga, za które się modlił i którym chciał przyjść
z pomocą, gdy były  w potrzebie”.

Antysemityzm to jak czytamy w Encyklopedii Katolickiej  „uprzedzenie,
nietolerancja, wrogość lub nienawiść w stosunku do ludzi
narodowości lub pochodzenia żydowskiego”. Jest to określenie
zgodne  z ogólnie przyjętymi definicjami.  Jak więc miał się do tego
rzeczywisty  stosunek Maksymiliana Kolbego do Żydów? Wbrew
pojawiającym się niekiedy zarzutom  z pewnością  nie był on
„zoologicznym” antysemitą,  a co więcej jego stosunek  do takich
poglądów był z gruntu  negatywny. On sam w liście do o. Anzelma

Kubita z 22 czerwca  1937 roku pisząc o ks. Trzeciaku  podkreślał  „jest
to taki antysemita,  graniczący z szowinizmem, że 'Mały Dziennik' nie
może iść po jego linii i dlatego nie wszystkie  jego artykuły (które on
przysyła)  są drukowane w 'Małym Dzienniku'”. Myślę że nie od rzeczy
będzie  zacytować w tym miejscu jego list z Nagasaki do o. Mariana
Wójcika z 15 lipca 1935 roku. Czytamy tam m.in.:  „Mówiąc o Żydach
bardzo bym uważał na to, żeby czasem nie wzbudzić,  albo nie
pogłębić nienawiści do nich w czytelnikach i tak już nastrojonych do
nich czasem nawet wrogo. Na ogól więcej bym się starał o rozwój
polskiego handlu i przemysłu  niż piętnował Żydów. Oczywiście
zdarzają się i wypadki złej woli z ich strony, kiedy to trzeba będzie
wystąpić energiczniej, nie zapominając, jednak o tym, że naszym
pierwszorzędnym  celem jest zawsze n a w r ó c e n i e i uświęcenie
dusz, czyli zdobycie ich dla Niepokalanej, miłość ku wszelkim duszom,
nawet Żydów i masonów i heretyków.  itp.”

Używane  przez  ojca Kolbe określenie  „masoneria”  jest pojęciem
bardzo  szerokim.  Problem ten uważał za sprawę  niezwykle ważną,
gdyż z jej działalnością  wiązał większość  działań antykatolickich.
Przekonanie  takie widać w słowach:  „Czytając dyplomik widzimy że
celem M.I. jest w pierwszym rzędzie  nawrócenie wszystkich,  a
zwłaszcza  masonów , ponieważ w naszych czasach oni niestety  stoją
na czele akcji antykatolickiej, również i tam, gdzie ich niezbyt widać”.
W rękopisie  „Wrogowie Kościoła dzisiaj” brat Maksymilian zapisał
ponadto w związku z tym, iż: „Głowa [masonerii]  jest nieznana i
działa zawsze  z ukrycia, tak ażeby utrudnić przeciwdziałanie.  To z
tego warsztatu zaczęła się rewolucja francuska i seria rewolucji
między 1789r. i 1815 i także...  wojna światowa, a pod jej wpływem
działali Voltaire, d'Alembert, Rousseau, Diderot, Choiseul, Pombal,
Arands, Tanucci, Haugwitz, Byron,  Mazzini, Palmerston, Garibaldi i
inni”.

Z wizją odpowiedzialnej za wszystkie poczynania antykatolickie
masonerii związana jest również jego gwałtowna i zdecydowana

reakcja na opublikowany w socjalistycznym „Dzienniku  Ludowym”
oszczerczy  artykuł na temat Niepokalanowa.  W skierowanym  wtedy
do o. Anzelma Kubita liście zwierzał  się z go dręczących  wątpliwości
co do właściwego  postąpienia  w tej sprawie.  Naświetlając cały
problem  pisał: „Na ogół prasa socjalistyczno- komunistyczno-
masońska ciągle łączy napaść na religię i instytucje kościelne z
Niepokalanowem, 'Rycerzem' lub 'Małym Dziennikiem'”.

„Przez całe swoje życie Ojciec Kolbe był przeświadczony  o wielkim
niebezpieczeństwie,  jakie dla Kościoła przedstawiała masoneria. W
jego pismach drukowanych zarówno jak i w jego listach, ciągle
przewijają się wzmianki o masonerii” - pisał Jędrzej  Giertych.  Prawdą
jest, iż problematykę masońską  brat Maksymilian poruszył ogółem  w
58 swoich pismach. Wśród  nich wymienić należy: listy, teksty
programu  Rycerstwa  Niepokalanej,  dzienniczek  mszalny, zapiski z
podróży,  pamiętnik, artykuły oraz dwie konferencje  ascetyczne
zanotowane  przez  słuchaczy. Jest to dosyć dużo, choć biorąc pod
uwagę jego niezwykle bogatą spuściznę  pisarską nietrudno  zauważyć,
że nie jest to u niego temat wiodący i pozostaje  on raczej  w cieniu
pracy nad rozwojem  duchowym i działalności misyjnej.

Mimo swego  zdecydowanie  negatywnego  stosunku nie demonizował
on działalności  wolnomularzy  tj. nie starał się przypisywać należącym
do tej organizacji  ludziom cech przynależnych  demonowi.  Szatan
charakteryzuje  się tym, że całe jego działanie  jest już z założenia  złe  i
nie ma w nim działań przemieszanych.  W tym co robi nie może  być
mowy o zaślepieniu  czy nierozwadze,  ponieważ  jedynie zło jest tym
co popycha go do działania.

Maksymilian Ma Kolbe wyraźnie  odróżniał  ludzi od struktur,  które
uważał za błędne  i niewłaściwe.  Pisał więc „Głową piekielnego węża,
to bez wątpienia obecna m a s o n e r i a. Nie mówię masoni, bo to
ludzie nieszczęśliwi,  ale ich dążność, ich organizacja skierowana
przeciw Bogu i szczęściu dusz”. Przynależność  do wolnomularstwa
uważał za jakiś przejaw  głupoty czy bezmyślności.  Można to zauważyć

w jego liście skierowanym do o. Kornela Czupryka, kiedy to
nakreślając cele Niepokalanowa podsumowuje to zdaniem „Wtedy
padną herezje, ateizmy, masonerie i wszystkie inne podobne z
grzechów płynące głupstwa”.

O takim właśnie stosunku  do wolnomularzy  świadczyć może również
fakt złożenia  przez  o. Maksymiliana w dniu 28 października  1928 roku
wizyty w mieszkaniu Tadeusza  Gałeckiego  w Warszawie.  Ten, którego
próbuje  się niejednokrotnie  określać mianem „masonożercy”
odwiedza  najwyższego  w kraju dostojnika wolnomularskiego.  Wszak
dopiero  w rok później,  w grudniu 1929 roku doszło do rezygnacji
Andrzeja  Struga ze stanowiska Wielkiego Suwerennego  Komandora
Rady Najwyższej 33 i Ostatniego  Stopnia Rytu Szkockiego Dawnego
Uznanego.  Jeszcze  później  wystąpił on całkowicie z ruchu, choć jak
podkreśla  Ludwik Hass „bez formalnego jednak zerwania z nim”.

Maksymilian nigdy nie próbował  demonizować,  w efekcie  czego nie
mówił o potrzebie  zwalczania  masonów czy też ich unicestwienia  lecz
raczej  starał się podkreślać  konieczność ich nawracania.  Zapytywał
więc na kartach „Rycerza Niepokalanej”:  „czyż nie lepiej wam,
masonom polskim [...]  zwrócić się szczerze  do Boga, uznać Zbawiciela
Jezusa Chrystusa, pokochać Niepokalaną i pod Jej sztandarami
zdobywać dla Niej dusze?...  Czyż wolicie należeć do tej głowy węża
oplatającego świat, o którym powiedziano: 'Ona zetrze  głowę
twoją?”. Nie próbował  demonizować  i nie nawoływał  w swych
wypowiedziach  do wytępienia  ogniem i mieczem. „R y c e r z , M i l i c
j a, w a l k a: wojowniczo brzmią te słowa, bo i oznaczają wojnę. Nie
walkę przy pomocy karabinów, kulomiotów, armat, samolotów,
trujących gazów, ale - prawdziwą walkę. Jakaż jej taktyka? Przede
wszystkim modlitwa” - pisał w artykule „Nasza Taktyka”. Przez  całe
życie toczył więc „Walkę ze złem, które stanowi to wszystko  co
skalane, co nie pochodzi od Boga, to wszystko co pochodzi od węża
piekielnego... wszystkie nasze wady, nasze winy”.