zasada nieoznaczoności Heisenberga
zasada nieoznaczoności
Zasada, która mówi, że nie można z dowolną dokładnością wyznaczyć jednocześnie
położenia i pędu cząstki. Zasada ta, odkryta w 1927 r. przez Wernera Heisenberga
(1901–76), jest zwykle zapisywana w postaci: DxDp
x
ł h/4p, gdzie Dx jest
nieokreślonością współrzędnej x cząstki, Dp
x
nieokreślonością składowej wzdłuż x pędu
cząstki, a h stałą Plancka. Występowanie nieoznaczoności można wyjaśnić
w następujący sposób: aby dokładnie zlokalizować cząstkę, obserwator musi umieć
spowodować, by wyemitowała ona foton promieniowania; ów akt lokalizacji sam w sobie
zmienia zatem położenie cząstki w nieprzewidywalny sposób. Aby dokładnie określić
położenie cząstki, należałoby użyć fotonów o małej długości fali. Duży pęd takich
fotonów wywarłby jednak duży wpływ na położenie cząstki. Z drugiej strony użycie
fotonów o małym pędzie miałoby mniejszy wpływ na położenie cząstki, ale byłoby mniej
dokładne z powodu ich większej długości fali. Zasada nieoznaczoności wywarła głęboki
wpływ na myśl naukową, ponieważ zdaje się przeczyć klasycznemu związkowi między
przyczyną i skutkiem na poziomie atomowym, czyli zawiera elementy indeterminizmu.