E
LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 6/99
44
W
W
W
W
tej rubryce prezentujemy schema−
ty nadesłane przez Czytelników.
Są to zarówno własne (genialne) rozwiąza−
nia układowe, jak i ciekawsze schematy z
literatury, godne Waszym zdaniem publicz−
nej prezentacji bądź przypomnienia. Są to
tylko schematy ideowe, niekoniecznie
sprawdzone w praktyce, stąd podtytuł
co by było gdyby... Redakcja EdW nie
gwarantuje, że schematy są bezbłędne i na−
leży je traktować przede wszystkim jako
źródło inspiracji przy tworzeniu własnych
układów.
Przysyłajcie do tej rubryki przede wszy−
stkim schematy, które powstały jedynie na
papierze, natomiast układy, które zrealizo−
waliście w praktyce nadsyłajcie wraz z mo−
delami do Forum Czytelników i do działu
E−2000. Nadsyłając godne zainteresowania
schematy z literatury, podawajcie źródło.
Osoby, które nadeślą najciekawsze
schematy oprócz satysfakcji z ujrzenia
swego nazwiska na łamach EdW, otrzyma−
ją drobne upominki.
Automatyczna zmiana zakresu pomiarowego
− przystawka do woltomierza
Automatyczna zmiana zakresu pomiarowego
− przystawka do woltomierza
Samodzielnie budowane zasilacze
warsztatowe często wyposażone są
w woltomierze, mierzące napięcie wyj−
ściowe. Są to najczęściej woltomierze
elektroniczne, posiadające jeden zakres
pomiarowy. Można również spotkać
układy, w których zakresy są przełącza−
ne przy pomocy przełącznika. Ponieważ
operowanie przełącznikiem może być
kłopotliwe, zachęcam do wykonania
poniższego układu.
Przełączanie następuje w trzech za−
kresach nap. wejściowego :
1) Um < 2V
2) 2V<um<20V
3) Um > 20V
Za przełączanie zakresów odpowia−
da dyskryminator okienkowy. Jeżeli na−
pięcie wejściowe jest mniejsze od 2V,
potencjał nóżki 8 jest mniejszy niż po−
tencjał nóżki 7 (napięcie niższe od pro−
gowego U7). Działa wyjście 2.
Jeżeli napięcie wejściowe Um > 2V;
Um < 20V, potencjał n.8 jest wyższy od
potencjału n.7, niższy od potencjału n.6.
Aktywne jest wyjście 13.
Jeżeli napięcie wejściowe jest więk−
sze od 20V, potencjał n.8 jest wyższy
od progowego n.6 − aktywne jest wyj−
ście 14.
Potencjały n.7 i n.8 ustalone są na
odpowiednio 0,54 V ;
5,4 V przy pomocy na−
pięcia referencyjnego (
ok. 6 V ) n.10.
Układ TCA 965 ma
wyjścia typu otwarty ko−
lektor,
za
pomocą
których są włączane
przekaźniki.
Za przełączanie zakre−
sów odpowiedzialne są
przekaźniki Pk 1 − Pk 3.
W danej chwili może
być włączony tylko je−
den z
przekaźników.
Aby przełączanie zakre−
sów było płynne należy
stosować
rezystory
o małej tolerancji lub
szeregowo połączone
z nimi potencjometry
montażowe.
D
Da
arriiu
us
szz B
Bo
ob
brro
ow
ws
sk
kii
R
Ry
ys
s.. 3
3
45
E
LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 6/99
Koledzy, którzy nadesłali przedstawione układy otrzymują drobne upominki.
W każdej gazecie o tematyce elektronicz−
nej było już opublikowanych wiele
wzmacniaczy mocy. Jest tylko jeden pro−
blem, ponieważ każdy przedstawiony
wzmacniacz był wykonany na układach
monolitycznych.
Chciałbym przedstawić swój własny
projekt na układzie hybrydowym. Układy
hybrydowe słyną z tego, że dają na wyj−
ściu lepszą jakość dźwięku niż układy mo−
nolityczne. Jakość jest porównywana nie−
kiedy do wzmacniaczy lampowych, ale za
dobry dźwięk trzeba słono zapłacić. Ceny
układów hybrydowych są kilkakrotnie wy−
ższe niż układów monolitycznych. Być
może dlatego nikt nie opublikował je−
szcze wzmacniacza hybrydowego.
Przejdźmy zatem do opisu. Schemat
przedstawiony jest na rry
ys
su
un
nk
ku
u 1
1, a zasi−
lacz na rry
ys
su
un
nk
ku
u 2
2. Zastosowany układ no−
si nazwę STK 4241 II; jest zasilany na−
pięciem symetrycznym ± 55V. Należy za−
stosować transformator, najlepiej troidal−
ny 300VA o napięciu symetrycz−
n y m 2 x 40V, gdzie po wyprosto−
waniu i odfiltrowaniu będzie ok.
± 55V.
Można także zastosować transformator
o większej mocy lub napięciu wyjścio−
wym np: 2x55V, gdzie napięcie stałe bę−
dzie wynosić ok. ± 77V. Może się wyda−
wać, że to trochę za dużo dla układu, ale
nie ma się czego bać. Układ może
być zasilany napięciem max. ± 85V, za−
tem jest jeszcze trochę zapasu.
Układ przy obciążeniu 8
Ω
i zniekształ−
ceniach 0,4% osiąga moc skuteczną
2x120W.
Do
skonstruowania
wzmac−
niacniacza skłoniło mnie posiadanie ko−
lumny dużej mocy i wzmacniacza małej
mocy, a mianowicie kolumny TONSIL
"ALTUS 300" i amplitunera NAD 710,
który ma wzmacniacz 2x20W przy obcią−
żeniu 8
Ω
, oraz dodatkowe wyjście na
wzmacniacz mocy, gdzie połączyłem wła−
sną konstrukcję.
Wzmacniacz powinien mieć dobre
chłodzenie. W mojej konstrukcji obudowa
pełni rolę radiatora. Jest to obudowa wy−
konana przeze mnie ze starego aluminium
przetopionego w formę dwuczęściowej
obudowy. Większość zastosowałaby go−
tową obudowę metalową, ja natomiast
zaprojektowałem i wykonałem ją samo−
dzielnie, gdzie wszystko jest dopasowane
na miarę. W obudowie jest umieszczona
sama końcówka mocy z zasilaczem. Nie
ma w niej żadnego przedwzmacniacza,
wskaźników i regulatorów, ponieważ to
wszystko jest w amplitunerze, o którym
wspomniałem wcześniej.
Koszt wykonania wzmacniacza sięga
ok. 350 zł, przy czym układ STK 4241 II
kosztował ok. 140 zł w 1997 r., a zasilacz
ok. 200 zł.
P
Pa
aw
we
ełł S
Szzu
uk
ka
ajjtt
R
Ry
ys
s.. 1
1..
R
Ry
ys
s.. 2
2..
Wzmacniacz hybrydowy 2x120W
Wzmacniacz hybrydowy 2x120W
Spis elementów wzmacniacza
Rezystory:
R1, R2
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1k
Ω
R3, R4
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
56k
Ω
R5, R6
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
56k
Ω
R7, R8
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
560
Ω
R9, R10
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2,2k
Ω
R11, R12
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2,2k
Ω
R13, R14
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1k
Ω
R15, R16
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
100
Ω
R17, R18
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
0,22
Ω
5W
R19, R20
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4,7
Ω
2W
R21, R22
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4,7
Ω
Kondensatory:
C1, C2
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
µ
2/63V
C3, C4
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
470pF
C5, C6
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
µ
/63V
C7, C8
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
47
µ
/63V
C9, C10
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
100nF
C11
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
µ
/63V
C12
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
100
µ
/63V
C13, C14
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
µ
/63V
Inne:
L1, L2
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
µ
H
US1
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
STK4241 II
Spis elementów zasilacza
C1−C8
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4700
µ
F/63V
M1
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mostek 10A
W1
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wyłącznik
B1
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bezpiecznik 2A
TS
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Transformator
toroidalny 300VA 2x40V