10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 13 • 14.02.2008 r.

RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO

Podatkowa księga

przychodów i rozchodów

W księgach rachunkowych wynik finansowy netto z całokształtu działalności gospodar-

czej ustala się na koncie 86 „Wynik finansowy”. Na dzień bilansowy ujmuje się po stronie

Ma tego konta wszystkie osiągnięte w danym roku obrotowym przychody, natomiast po

stronie Wn tego konta ujmuje się koszty związane z tymi przychodami.

Na koniec roku konto 86 może wykazywać dwa salda: saldo Wn oznacza, że jednostka

poniosła stratę na całokształcie działalności, natomiast saldo Ma konta 86 informuje o wiel-

kości osiągniętego zysku w danym roku.

Wynik finansowy ustala się i prezentuje w rachunku zysków i strat w zależności od

przyjętego przez jednostkę wariantu.

Ustalanie wyniku finansowego w porównawczym rachunku zysków
i strat

W jednostce sporządzającej porównawczy rachunek zysków i strat na koniec roku ob-

rotowego po stronie Wn konta 86 księguje się salda następujących kont:

- poniesione koszty według rodzajów – w korespondencji z poszczególnymi kontami

kosztów działalności operacyjnej ujętych na kontach zespołu 4,

- saldo konta 49 „Rozliczenie kosztów” wyrażające zmniejszenie stanu produktów

oraz rozliczeń międzyokresowych kosztów na koniec roku w stosunku do ich stanu

na początek roku,

- wartość sprzedanych towarów i materiałów w cenie zakupu lub nabycia (konto 73-1,

konto 74-1),

- koszty finansowe (konto 75-1),

- pozostałe koszty operacyjne (konto 76-1)

- straty nadzwyczajne (konto 77-1),

- obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego (konto 87).

Z kolei po stronie Ma konta 86 księguje się na koniec roku salda następujących kont:

- przychody ze sprzedaży produktów (konto 70-0),

- saldo Ma konta 49 wyrażające zwiększenia stanu produktów oraz rozliczeń między-

okresowych kosztów,

- obroty wewnętrzne ujęte na koncie 79-0 „Obroty wewnętrzne”,

- przychody ze sprzedaży towarów i materiałów (konto 73-0 i konto 74-0),

- przychody finansowe (konto 75-0),

- pozostałe przychody operacyjne (konto 76-0),

- zyski nadzwyczajne (konto 77-0).

Wzór porównawczego rachunku zysków i strat określony został w załączniku nr 1 do

ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.). Zgodnie z wzorem tego

rachunku należy ustalić i wykazać odrębnie:

- wynik ze sprzedaży – pozycja C,

- wynik z działalności operacyjnej – pozycja F,

- wynik z działalności gospodarczej – pozycja I,

- wynik finansowy brutto – pozycja K,

- wynik finansowy netto – pozycja N.

Wynik ze sprzedaży, tj. zysk lub stratę (pozycja C) ustala się przeciwstawiając przycho-

dom netto ze sprzedaży i zrównanym z nimi (wykazanym w wierszu A) koszty działalności

operacyjnej (wykazane w wierszu B).

Dodając do wyniku ze sprzedaży pozostałe przychody operacyjne (wykazane w pozy-

cji D) oraz odejmując pozostałe koszty operacyjne (wykazane w pozycji E) ustala się zysk

(stratę) z działalności operacyjnej (pozycja F).

Dodając przychody finansowe (pozycja G) oraz koszty finansowe (pozycja H) ustala się

zysk (stratę) na działalności gospodarczej (pozycja I).

Uwzględniając wynik zdarzeń nadzwyczajnych (wykazanych w pozycji J) otrzymuje

się zysk (stratę) brutto, którą wykazać należy w pozycji K.

W kolejnej pozycji rachunku zysków i strat wykazuje się podatek dochodowy (pozy-

cja L). Pozycję tę wypełniają jednostki będące podatnikami podatku dochodowego od

osób prawnych. Podatek dochodowy wykazywany w tej pozycji może obejmować zarówno

część bieżącą (zgodną z kwotą podatku wykazaną w zeznaniu rocznym CIT-8) oraz część

odroczoną.

Bieżący podatek należy ustalać według zasad określonych w ustawie o podatku docho-

dowym od osób prawnych.

Część odroczona stanowi różnicę pomiędzy stanem rezerw i aktywów z tytułu podatku

odroczonego na koniec i początek okresu sprawozdawczego. Ustala się je z uwzględnieniem

art. 37 ust. 1–10 ustawy o rachunkowości. Zagadnienia z tym związane zostały omówione

w poprzednim numerze Gazety Podatkowej na stronie 10.

W kolejnej pozycji M „Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)”

przedsiębiorstwa państwowe oraz jednoosobowe spółki Skarbu Państwa lub gminy wyka-

zują obliczone za rok wpłaty z zysku.

Jednostki będące podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych doprowadzają

wynik finansowy brutto do wyniku finansowego netto (pozycja N) odejmując od pozycji

K kwoty wykazane w pozycji L i M.

Osoby fizyczne oraz spółki osobowe nie wypełniają pozycji L ani M. W tych jednostkach

wynik finansowy brutto jest jednocześnie wynikiem finansowym netto.

Wynik finansowy netto (zysk lub strata) wykazany w rachunku zysków i strat w pozycji N

musi być zgodny z saldem konta 86 „Wynik finansowy”.

Wynik finansowy netto wykazuje się w bilansie w pasywach w pozycji A.VIII „Zysk

(strata) netto” jako element kapitału (funduszu) własnego.

Ustalenie wyniku finansowego w kalkulacyjnym rachunku zysków
i strat

W jednostce sporządzającej kalkulacyjny rachunek zysków i strat na koniec roku obro-

towego po stronie Wn konta 86 księguje się salda następujących kont:

- koszt wytworzenia sprzedanych produktów (konto 70-1),

- wartość sprzedanych towarów i materiałów w cenie zakupu lub nabycia (konto 73-1,

konto 74-1)

- koszty sprzedaży (konto 52),

- koszty zarządu (konto 55),

- koszty finansowe (konto 75-1),

- pozostałe koszty operacyjne (konto 76-1)

- straty nadzwyczajne (konto 77-1),

- obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego (konto 87).

Ustalenie dochodu za 2007 r. na podstawie księgi

Rozpocząłem działalność gospodarczą w trakcie roku 2007 i prowadzi-

łem księgę podatkową. Jak ustalić dochód do opodatkowania podatkiem

dochodowym na podstawie tej księgi?

Podatnicy prowadzący księgi podatkowe obliczają dochód z działalności gospodar-

czej zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy o pdof (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.). Z tego

przepisu wynika, że dochód ustala się jako różnicę między przychodami a kosztami

ich uzyskania, przy uwzględnieniu różnic remanentowych.

Natomiast praktyczne wskazówki jak ustalić dochód w księdze podatkowej zawarte

są w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia

podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2003 r. nr 152, poz. 1475 ze zm.).

W celu ustalenia dochodu osiągniętego w roku podatkowym należy na oddzielnej

stronie księgi:

1) ustalić wartość osiągniętego przychodu w roku podatkowym (kolumna 9),

2) ustalić wysokość poniesionych w roku podatkowym kosztów uzyskania przychodów,

w sposób następujący:

a) wartość spisu z natury na początek roku podatkowego,

b) plus wydatki na zakup towarów handlowych i materiałów (kolumna 10),

c) plus wydatki na koszty uboczne zakupu (kolumna 11),

d) minus wartość spisu z natury na koniec roku podatkowego,

e) plus kwota pozostałych wydatków (kolumna 14 albo 15 w „starym” wzorze

księgi),

f) minus wartość wynagrodzeń w naturze ujętych w innych kolumnach księgi

(np. w gastronomii koszty zakupu materiałów i towarów handlowych zużytych

do przygotowania posiłków dla pracowników, które zostały wpisane w kolum-

nie 10),

3) wartość osiągniętego przychodu pomniejszyć o wysokość poniesionych w roku

podatkowym kosztów uzyskania przychodu – wynikająca z tego obliczenia różnica

stanowi kwotę dochodu osiągniętego w roku podatkowym.

Przykład

Podatnik rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej w ciągu 2007 r. i za-

łożył księgę według nowego wzoru. Na koniec roku podatnik podsumował kolumny

w księdze podatkowej, a pod rocznym podsumowaniem wpisał w kolumnie 10 wartość

remanentu końcowego sporządzonego na dzień 31.12.2007 r. Następnie na oddzielnej

stronie dokonał ustalenia dochodu przy uwzględnieniu różnicy remanentów: końco-

wego i początkowego (sporządzonego na dzień rozpoczęcia działalności).

zł gr

1) Przychód (kolumna 9):

458.159,89

2) Wysokość kosztów uzyskania przychodów poniesionych w roku

podatkowym:

wartość spisu z natury na początek roku podatkowego

+

wydatki na zakup towarów handlowych i materiałów (kolumna 10)

+

wydatki na koszty uboczne zakupu (kolumna 11)

–

wartość spisu z natury na koniec roku podatkowego

+

kwota pozostałych wydatków (kolumna 14)

–

wartość wynagrodzeń w naturze ujętych w innych kolumnach

księgi

Razem koszty uzyskania przychodu:

0

321.238,99

8.123,54

35.421,78

76.294,67

0

370.235,42

3) Ustalenie dochodu osiągniętego w roku podatkowym:

przychód (pkt 1)

–

koszty uzyskania przychodów (pkt 2)

Dochód

:

458.159,89

370.235,42

87.924,47

Dorota Przybyszewska

Wynik finansowy

w rachunku zysk

ów i strat

Na dzień bilansowy po stronie Ma konta 86 księguje się salda kredytowe następujących

kont:

- przychody ze sprzedaży produktów (konto 70-0),

- przychody ze sprzedaży towarów i materiałów (konto 73-0 i konto 74-0),

- przychody finansowe (konto 75-0),

- pozostałe przychody operacyjne (konto 76-0),

- zyski nadzwyczajne (konto 77-0).

Wzór rachunku zysków i strat określa również załącznik nr 1 do ustawy o rachunko-

wości. Zgodnie z tym wzorem w kalkulacyjnym rachunku zysków i strat należy ustalić

i wykazać odrębnie:

- wynik brutto ze sprzedaży – pozycja C,

- wynik ze sprzedaży – pozycja F,

- wynik z działalności operacyjnej – pozycja I,

- wynik z działalności gospodarczej – pozycja L,

- wynik finansowy brutto – pozycja N,

- wynik finansowy netto – pozycja R.

Wynik ze sprzedaży brutto (zysk lub stratę) ustala się przyporządkowując sumie przycho-

dów netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów (wykazanych w wierszu A.I i A.II)

tylko te koszty, które poniesione zostały w celu ich osiągnięcia. Koszty te obejmują:

- koszt wytworzenia sprzedanych produktów (wiersz B.I),

- wartość sprzedanych towarów i materiałów (wiersz B.II).

Uwzględniając koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu (pozycja D i E) otrzymuje

się zysk (stratę) ze sprzedaży (pozycja F).

Pozostałe etapy i zasady dochodzenia od zysku (straty) ze sprzedaży do wyniku finanso-

wego netto w kalkulacyjnym rachunku zysków i strat są analogiczne jak w porównawczym

rachunku zysków i strat.

Ewa Gruchot